Reitdiep 2 - Stichting Het Groninger Landschap

Beheerder Arjan Hendriks:
“Het zijn de laatste loodjes
“Al enkele jaren werken we aan het project ‘Laat het Reitdiep
weer kronkelen’. Het Reitdiepgebied is het oudste cultuurlandschap
van West Europa en de sporen van de geschiedenis
zijn nog prima te zien, voor wie er oog voor heeft. We
proberen de oude meanders weer in ere te herstellen zodat
het gebied meer het beeld weergeeft zoals het vroeger was.
Toen kronkelde de oerrivier De Hunze nog ongestoord door
het landschap tot aan de standsrand van Groningen. We
werken hard aan de aanpassing van de waterhuishouding
in het gebied.We willen het regenwater langer vast kunnen
houden zodat de grondwaterstand stijgt en er meer verschillen
in waterpeil ontstaan. Een hogere gemiddelde grondwaterstand
zorgt ervoor dat de grond niet uitdroogt. Droge
grond is ondoordringbaar voor weidevogels als de grutto, de
kievit en de tureluur die dan niet bij hun voedsel kunnen
komen, zoals regenwormen en emelten. In de winter lopen
de laaggelegen beddingen vol met water en komen daardoor
weer zichtbaar in het landschap te liggen. In de zomer
drogen de beddingen weer langzaam op waardoor slikkige
oevers ontstaan. Allerlei steltlopers vinden daar dan hun
voedsel. Dat deze vernatting goed is voor de weidevogels,
van een geweldig project!”
is te zien in het gebied De Koningslaagte ten noorden van
Noorderhoogebrug. In dit gebied is een aantal jaren geleden
maatregelen genomen om het water langer vast te kunnen
houden en meer verschil in zomer- en winterpeil te krijgen.
Met resultaat.Het gebied is uitgegroeid tot de belangrijkste
slaapplaats van de grutto in de provincie. Zo werden er in
het voorjaar van 2009 ruim 700 grutto’s waargenomen. De
Koningslaagte is niet alleen waardevol als rust en voedselplek.
De vochtige weilanden zijn ook in de zomer in trek
om te broeden. Zo broedt er van jaar tot jaar een vrij stabiel
aantal grutto’s, tureluurs en eenden.
Om het water te verhogen en binnen de grenzen te houden
moesten we sloten en dammen aanpassen. Ook hebben we
een groot aantal dammen vernieuwd omdat ze in niet al te
beste staat van onderhoud waren. In totaal hebben we binnen
het project ongeveer 200 dammen hersteld en nieuw
aangelegd. Ook zijn we bezig met de laatste werkzaamheden
voor de aanleg van een ecoduiker bij de Wierumerschouwsterbrug
en een vissluis in het lwerderdiepje, zodat
de vis het Reitdiepgebied zowel in als uit kan.”
Het project ‘Laat het Reitdiep weer kronkelen’ wordt mede mogelijk gemaakt
door een bijdrage van de Nationale Postcode Loterij van ruim 2,5 miljoen euro.
De loterij vindt dat het oudste cultuurlandschap van West Europa behouden
moet blijven en geeft met haar steun een krachtige impuls aan de recreatie en
het natuurherstel in het Reitdiepgebied. Voor de aanpassing van de water-
huishouding hebben we een belangrijke bijdrage gekregen van de provincie
Groningen.
De inrichting van het gebied tussen de Wierumerschouwsterweg
en het Van Starkenborghkanaal is bijna klaar. We
moeten nog een paar dammen herstellen of aanvullen.
Daarna plaatsen we nog enkele hekken. Momenteel liggen
de werkzaamheden echter stil vanwege het broedseizoen.
De vogels krijgen alle rust om te broeden en hun jongen
groot te brengen. Alleen langs de randen van het gebied
wordt nog gewerkt. Half juni gaat aannemer Vos weer verder
met het afwerken van de dammen. Het zijn echt de laatste
loodjes en dan hebben we met zijn allen een fantastisch
natuurgebied vlakbij de stad Groningen en tegen Adorp aan.
Het is zeker de bedoeling om het gebied zoveel mogelijk
bereikbaar te maken voor publiek. Veel van de bewoners van
Adorp hebben nog herinneringen aan tijden dat ze gewoon
het land in konden lopen en tussen de vogels en nesten konden
wandelen. Helaas kan dat niet meer. Landelijk nemen
de aantallen weidevogels af, ook in Groningen. We moeten
zuinig op ze zijn als we ze willen behouden en dit gebied
leent zich er bij uitstek voor om speciaal beheer te voeren op
het behoud van weidevogels.”
Beheermedewerker
Jan Moerkerk:
“Ruige stalmest ideaal voor weidevogels”
Wat een uitzicht. Jan Moerkerk, beheermedewerker van Het
Groninger Landschap, staat in zijn toekomstige woonkamer,
waar tal van bouwvakkers nog druk in de weer zijn. Verloopt
alles naar wens, dan verhuist hij met zijn gezin deze
zomer naar het voorhuis van het nieuwe bezoekerscentrum
Buitenplaats Reitdiep in Noorderhoogebrug.
“Een prachtplek”, zegt Moerkerk, turend uit het raam van het
voorhuis. “Kijk, daar in de verte zie je de Martinitoren, en
vlak voor ons huis kronkelt een oude meander van het Reitdiep.
Een onbetaalbare locatie.” Moerkerk is sinds oktober
2009 in dienst bij de Stichting Het Groninger Landschap.
Hij gaat in het voorhuis van de voormalige boerderij wonen.
In de grote schuur, komt het nieuwe bezoekerscentrum Buitenplaats
Reitdiep. “Er komt een tentoonstelling, een winkel,
een filmzaal en een uitkijkpunt waar bezoekers prachtig over
de weilanden kunnen kijken. Ook het rayonkantoor verhuist
van Pieterburen naar deze locatie”, vertelt Moerkerk.
Moerkerk is straks onder andere verantwoordelijk voor de
verzorging van het vee dat bij het bezoekerscentrum komt te
lopen. Hij is bezig met de aankoop van Groninger blaarkoppen,
een echt Groninger koeienras, met karakteristieke
witte hoofden. De blaarkoppen zullen in de zomer in de
weilanden bij het bezoekerscentrum grazen. In de winter
staan ze op stal in de potstal. “Blaarkoppen zijn sterke
koeien, die in het veld weinig aandacht vergen.” Behalve
koeien, komt er ook kleinvee, wat schapen, varkens, geiten
en kippen. “Bezoekers mogen er volop van genieten. Van
boven kunnen ze in de stal kijken. Kinderen mogen buiten
tussen de schapen en geiten spelen en lopen.”
De verzorging van het vee is Moerkerk op het lijf geschreven.
Zijn vader heeft een boerderij in Zuidhorn, mét een
potstal. “Op onze landerijen in Zuidhorn stikt het van de
weidevogels, vooral op de weilanden met ruige stalmest.
Juist daar zitten veel nesten.” Nadat Moerkerk in 2007 uit
de maatschap stapte, had hij diverse banen, waaronder één
op kantoor. Dat nooit meer. “Ik ben een buitenmens. Dit is
voor mij echt een superbaan. Hier ben ik weer elke dag in
het veld.”
Als het aan Moerkerk ligt, woont hij straks niet alleen in de
boerderij. De oude bewoners, namelijk een kerkuilenfamilie,
zijn na de verbouwing van harte welkom. “We zullen
voor hen een kerkuilenkast ophangen.”
Potstal
De potstal bij het nieuwe bezoekerscentrum in Noorderhoogebrug
is zo goed als klaar. De voorkant van de stal
blijft open, dat is gezond voor de koeien. De potstal levert
een belangrijk product voor het weidevogelbeheer: vaste
stalmest. Ideale mest voor weidevogels, maar het is tegenwoordig
moeilijk te verkrijgen. Eén of twee keer per jaar
wordt de potstal ‘geoogst’ en wordt de waardevolle mest, die
vermengd is met stro, over de weilanden verspreid. Ruige
stalmest brengt de bodem tot leven. Er zitten meer en dikkere
regenwormen in. En daar houden de weidevogels van.
Onlangs kocht Het Groninger Landschap nog een boerderij
aan de Paddepoelsterweg. Hier wordt een beheerboerderij
opgezet met een grote potstal.
Unieke samenwerking grondeigenaren
voor weidevogels Reitdiepgebied
Het Groninger Landschap en de Vereniging Duurzame
Landbouw Stad en Ommeland gaan samenwerken om de
weidevogelstand in het Reitdiepgebied te behouden en te
verbeteren. Daarvoor is vrijdag 12 maart jl. een samenwerkingsovereenkomst
ondertekend op het borgterrein Harssensbosch
in Adorp, in aanwezigheid van gedeputeerde
Douwe Hollenga.
Het Reitdiepgebied is een belangrijk weidevogelgebied in
de provincie Groningen. Maar net als in heel Nederland
dalen ook in dit gebied de aantallen en soorten weidevogels.
Volgens de vereniging Duurzame Landbouw Stad en
Ommeland en de Stichting Het Groninger Landschap is
een ééndrachtige samenwerking tussen de eigenaren in
en rondom het gebied een belangrijke voorwaarde om de
daling tegen te gaan. Met de samenwerking geven de beide
partijen bovendien een impuls aan het provinciale beleid
‘Meer doen in minder gebieden’ als het gaat om de akker- en
weidevogels in Groningen.
In de overeenkomst is vastgelegd dat gronden van Het
Groninger Landschap worden verpacht aan leden van de
Vereniging Duurzame Landbouw Stad en Ommeland.
Naast afstemming in beheer trekken de natuurbeheerders
en de boeren ook samen op waar het gaat om beïnvloeding
van overheidsbeleid, ruimtelijke en planologische procedures,
waterbeheer, predatie en monitoring.