Zonder geloof - Humanistisch Verbond

Connie,
ik kom
Toen ik vijftig werd kreeg ik van mijn familie een waardebon
cadeau voor een heuse treatment in de kliniek van Connie
Breukhoven. Ik mocht een middagje naar de prikzuster, niet
voor een botoxinspuiting maar wel voor een fikse deep skin
behandeling. Het zou me heel wat jaartjes in mijn look schelen.
Ik was dolblij, want wanneer de zwaartekracht bil en wang
veroverd heeft, verlang je hartstochtelijk naar de stralende huid
van de gefotoshopte jongere en dus naar de prikjes van zuster
Connie.
Ik geef toe, de technologie voor mensverbetering is een verwarrende
zaak. Het ene moment juich ik voor Sunny Bergman. Zij
schilderde de esthetische industrie af als een geldmachine die
schaamteloos het verzet van de mens tegen zijn chaotische gebitten,
lubberende schaamlippen en aangekoekte aorta’s exploiteert.
Mag ik oud worden, denk ik dan, mag ik het granieten
rotsblok van mijn eindigheid op mij af zien komen stormen?
Het andere moment, vooral op de maandagochtenden, hunker
ik naar de tedere zuster, die me begripvol opstrakt, dottert en
pimpt. Niks aanvaarding van de menselijke conditie, zoals
sommige conservatieve humanisten prediken, maar het volle
front van scalpels en laserguns. Waarom ook niet? Als er in je
familie scheelheid voorkomt, waarom geen esthetische prenatale
diagnostiek en de loensende embryo’s in de gtf-kliko? Waarom
geen designbaby’s met prachtige lokken, die een levenlang
op de schedel blijven: het mannelijke rouwproces voorbij,
voorgoed voorbij. Wat een vreugde, wat een genot! De dag zal
ik prijzen dat we van de menselijke lelijkheid verlost zijn en
nooit meer worden geconfronteerd met van die uitgezakte en
lekkende bejaarden.
Ik kom ze tegen, humanisten, nee, vermomde christenen moet
ik zeggen, die van het lijden een erezaak hebben gemaakt. De
vergankelijkheid is mooi, hoor je die masochisten kreunen, je
krijgt het bestaan in de staart te pakken, je komt op een diepere
dimensie van je zijn. Wat een flauwekul, wat een onzin, denk
ik dan, op die maandagochtenden.
De menstechnologie ontwikkelt zich rap en de grens tussen het
beter maken van mensen en het maken van verbeterde mensen
wordt steeds vager. De bio-ethiek, voorheen vooral gericht op
abortus en euthanasie, krijgt een nieuwe wending. Hoe ver
gaan we met de maakbare mens? De transhumanisten zijn er
helder over: heel ver. De existentiële humanisten daarentegen
zijn huiverig: niet ver.
En ik? Zonder spiegel aanvaard ik mijn verloedering volledig,
geloof me, maar mét, dan verkeert de zaak volledig in zijn tegendeel.
Want zie ik die bleke, harige vetballon met mijn navel
als zakkig knoopje in het midden, dan pruttelt op een niet meer
te doven vuurtje het verlangen naar liposuctie en kan ik alleen
nog maar fluisteren: ‘Connie, ik kom, ik kom gauw’.
Joep Schrijvers
Hulp bij zelfdoding en dementie
Vraag erom voor
je het vergeet
In 2030 zal het aantal mensen met dementie
gegroeid zijn van 175.000 naar 320.000.
Hiermee zal ook het aantal mensen toenemen
dat bij zijn arts een verzoek doet om hulp bij
zelfdoding. Zij willen niet meemaken dat zij
hun geheugen en verstandelijke en fysieke
vermogens uiteindelijk totaal verliezen - en
alle ontluistering die daarmee gepaard gaat
willen zij voorkomen. Wat zijn de huidige
mogelijkheden en wat kan beter?
Van de 104.000 leden van de NVVE geeft nu al driekwart in een
wilsverklaring aan dat zij bij dementie hulp van hun arts voor
een zelfgekozen einde willen. Het Humanistisch Verbond en de
NVVE (Nederlandse Vereniging voor een Vrijwillig Levenseinde)
vinden dat deze wens gerespecteerd moet worden en dat artsen
professioneler moeten omgaan met deze hulpverzoeken. In de
documentaire Voor ik het vergeet… van Nan Rosens zien we hoe
Paul van Eerde, die lijdt aan beginnende dementie, besluit het
verloop daarvan niet te willen ervaren. Hij wil de paniekaanvallen
niet meer meemaken en ook niet alle andere ellende die de
voortschrijdende ziekte met zich meebrengt. In samenspraak met
zijn vrouw en twee kinderen gaat hij op zoek naar hulp voor een
zelfgekozen levenseinde. Zijn huisarts weigert, omdat zij zijn
doodswens niet invoelbaar vindt. Het lukt de familie ook niet
een andere arts te vinden die wel wil helpen. Uiteindelijk regelt
Paul het allemaal zelf en stapt hij uit het leven voor hij het zou
kunnen vergeten.
De mede door het Humanistisch Verbond gefinancierde film werd
op 10 november op televisie uitgezonden en door maar liefst
400.000 mensen bekeken. De dag erna vond naar aanleiding van
de film een debat plaats in De Rode Hoed voor een uitverkochte
zaal. Wat kan en mag, en wat is de praktijk? Hoe kan het beter?
Wettelijke mogelijkheden voor hulp
De Euthanasiewet (2002) biedt artsen mogelijkheden om mensen
met beginnende dementie te helpen bij een waardig zelfgekozen
levenseinde. In het parlementair debat over de Euthanasiewet in
2001 hebben Kabinet en Kamer vastgesteld dat ‘lijden aan het
vooruitzicht van ondraaglijk lijden’ grond kan zijn voor hulp bij
zelfdoding. Sinds 2002 zijn tien gevallen van hulp bij zelfdoding
aan nog wilsbekwame mensen in een vroeg stadium van dementie
door artsen gemeld bij de toetsingscommissies. Geen van deze
zaken leidde tot strafrechtelijke vervolging. Toch weigeren de
HUMUS no. 4 | 2008