Tramlijn 19 - Fundus adviesbureau

SPECIAl TRAMlIJN 19
Het OV-netwerk Haaglanden
“ onbetaalbaar als je het
nieuw zou moeten aanleggen”
Thuis heeft hij geen modelbaan, maar
bezeten van het openbaar vervoer is hij
wel. Al zo’n dertig jaar is senior beleidsmede
werker Verkeer en Vervoer bij het
Stadsgewest Haaglanden, Jan Termorshuizen,
betrokken bij het openbaar
vervoer in Haaglanden. “Je moet het
koesteren.”
Het openbaar vervoer in Haaglanden
kent een rijke geschiedenis. Het begon
allemaal in 1864 toen de paardentram
van stal werd gehaald. Veertig jaar later
gingen er elektrische trams over het railnetwerk
rijden. De paardentram hield
nog een paar jaar stand, maar ging in
1907 definitief met pensioen. Hoewel het
openbaar vervoer toen dus volop parti-
cipeerde in het industriële tijdperk, leek
het in de verste verte nog niet op de geoliede
machine zoals we die nu kennen.
“Het openbaar vervoer was in handen
van een aantal bedrijven”, vertelt Termorshuizen.
Het sloot niet allemaal even
feilloos op elkaar aan door de onderlinge
verschillen en uiteenlopende belangen.
In 1928 veranderde dat met de oprichting
van de Haagsche Tram Maatschappij
(HTM). Langzaamaan vormde zich het
huidige netwerk. Termorshuizen daarover:
“Dat netwerk moet je koesteren.
Als je zoiets nu nieuw zou moeten aanleggen,
zou dat heel ingewikkeld en erg
duur zijn. De kracht van ons systeem is
dat het steeds uitgebreid kan worden.”
Voortdurend vernieuwen en verbeteren
De houten bankjes verdwenen jaren terug al uit de tram. Dat wil niet zeggen dat de
trams niet verder verbeterd konden worden. Wie nu uit een ‘gewone’ tram overstapt in de
meest moderne versie, RandstadRail, voelt het verschil. Het is er stiller en comfortabeler.
Een letterlijke stap voorwaarts is ook de verlaagde tramvloer van RandstadRail, waardoor
het mogelijk is geworden om vanaf de halte gelijkvloers in te stappen. Makkelijk voor de
reizigers, maar ook goed voor de dienstregeling omdat er minder vertragingen zijn bij
de haltes als gevolg van strubbelingen bij het in- en uitstappen. De aankoopprocedure
voor nog veel meer van deze moderne trams is inmiddels gestart. Volgens planning heeft
vanaf 2013 meer dan de helft van de trams in Haaglanden een verlaagde vloer.
Niet alleen de trams worden moderner. Ook de trajecten ondergaan voortdurend
verbeteringen. Zo zijn lijn 15 en 17 vaker gaan rijden tijdens de spits om het toenemende
reizigersaanbod goed te verwerken. Tramlijn 9 kreeg bij Madurodam een keerlus. Het
overgrote deel van de reizigers uit tramlijn 9 pendelt in de spitsuren namelijk tussen de
kantoren in het Benoordenhout en de Archipel en het Centraal Station. Door niet alle
voertuigen door te laten rijden naar Scheveningen, maar te laten keren bij Madurodam,
kan de tram vaker rijden. Dat is wat we noemen: voortdurend vernieuwen en verbeteren.
Dat is wat er de afgelopen jaren in een rap
tempo is gebeurd. Het OV-netwerk paste
zich aan aan de stad, die vanwege een
aantal oorzaken een groeispurt doormaakte.
De gezinnen werden de afgelopen
decennia steeds kleiner. Meer en
meer mensen gingen op zichzelf wonen.
Ook zijn er meer woningen nodig
vanwege de bevolkingsgroei. Nieuwe
wijken zoals Ypenburg, Leidschenveen,
Wateringse Veld, Oosterheem (Zoetermeer)
en Pijnacker-Zuid verrezen als paddenstoelen
uit de grond. In vijftien jaar
tijd kreeg Haaglanden er 42.000 woningen
bij. Het OV-netwerk groeide mee.
“ Wat ontbrak, was een koppeling
tussen de wijken zelf”
De tramlijnen 16 en 17 zijn doorgetrokken
om Wateringse Veld een goede OVontsluiting
te geven. Lijn 15 ging naar
Ypenburg en Nootdorp rijden. Leidschenveen
en het Zoetermeerse Oosterheem
worden nu door RandstadRail aangedaan
en Pijn acker-Zuid kreeg een halte van
de (RandstadRail) Erasmuslijn van de
RET, die tussen Rotterdam en Den Haag
Centraal Station pendelt. Termorshuizen:
“Wat nog ontbrak, was een koppeling
tussen de wijken zelf. Tramlijn 19 vormt
nu die ontbrekende schakel. De lijn
verbindt Leidschendam-Voorburg, Leidschenveen,
Ypenburg, Rijswijk en Delft
aan elkaar en komt onderweg bovendien
langs een reeks OV-knooppunten”.
“We zijn voortdurend bezig om het
openbaar vervoer nog aantrekkelijker
te maken”, verzekert hij. “Helaas is de
realiteit dat sommige automobilisten onverbeterlijk
zijn. Het strand bij het Zwarte
Pad in Scheveningen is vanuit de hele
regio prima met het openbaar vervoer te
bereiken. Als ik dan die automobilisten
op mooie dagen in de file zie wachten op
de Zwolsestraat en de Van Alkemadelaan
totdat een enkele auto de overvolle
parkeerplaats bij het Zwarte Pad verlaat,
denk ik: dat kan anders. Was je met de
tram gegaan, dan had je allang op je
handdoekje of op het terras gezeten.” •
ga je zien,
op lijn 19
‘De beste soep wordt lang getrokken’, zei
mijn oma zaliger. Als deze oude wijsheid
klopt is tramlijn 19 de onbetwiste parel
van de HTM. Immers, al in 1927 werd lijn
19 bedacht – de oudere lezers kunnen
zich dat vast nog herinneren. Door de
crisis in de jaren dertig werd het plan al
snel terzijde geschoven, maar zie, meer
dan 80 jaar later komt het er toch nog
van: lijn 19 gaat rijden. Kritisch als wij
Hagenezen zijn, vraagt menigeen zich af
wat je aan een tramlijn hebt die geeneens
langs Centraal Station of Hollands Spoor
gaat. Het antwoord luidt: heel veel. lijn
19 is in vele opzichten de ‘missing link’
in ons mooie Stadsgewest Haaglanden.
Van leidschendam rechtstreeks naar Delft
met het openbaar vervoer, dat bestond
nog niet. Dat schept ruimte. Dat geeft
lucht. Van het ziekenhuis in leidschendam
naar (op termijn) de Technische Universiteit
in Delft – dat is handig. Bijvoorbeeld
voor iemand die zich een kunstknie
heeft aan laten meten, maar nog wat
technische aanpassingen behoeft. In
totaal zullen zo’n 16.000 mensen per
dag lijn 19 gaan gebruiken. Een opsteker
voor de bewoners van de vinex-locaties
en voor de bewoners van Delft. Zeker nu
daar, na 280 jaar, eindelijk ook het station
wordt verbouwd. Momenteel wordt de
laatste hand gelegd aan het traject van
lijn 19. Over 16 kilometer spoor worden
de wissels getest, de verkeerslichten, de
bovenleiding. De trambestuurders (op z’n
Haags: gleuvenrijders) hebben inmiddels
uitgebreid geoefend op het traject, maar
nu gaat het gebeuren: een nieuw leven
voor lijn 19. Daar zijn we gefeliciteerd mee.
Al wordt de soep niet zo heet gegeten
als ‘ie in 1927 werd opgediend: mijn oma
zou trots zijn geweest.
Sjaak Bral
3
Column