Hoe stimuleer je excellentie in het hoger ... - Battle of Concepts

36
10
Van externe motivatie naar interne motivatie
M. Schotman, Universiteit van Amsterdam
Samenvatting:
De inhoud van het onderwijssysteem wordt voor een
belangrijk gedeelte bepaald door de cultuur waaruit het
voortkomt. Drie belangrijke kenmerken van de Nederlandse
cultuur en de gevolgen die deze kenmerken voor het
onderwijs hebben zijn:
1. Gelijkheidsdenken (onderwijs: Er wordt weinig rekening
gehouden met verschillende niveaus van leerlingen. Het
niveau aangepast aan dat van de gemiddelde en zwakke
leerlingen, zodat iedereen de stof begrijpt)
2. Doelgerichtheid/rationaliteit (onderwijs: Er wordt
weinig aandacht besteed aan de emotionele kant van het
leren. De leerling krijgt ‘taakjes’ (doelen) die af moeten
zijn/gehaald moeten worden, en puur op nut beoordeeld
worden: de leerling moet een baan krijgen en dat heeft nut
voor de samenleving)
3. Pragmatisme. (onderwijs: wordt niet naar een utopische
maatschappij gestreefd waarin iedereen alles zo goed
mogelijk doet, maar de doelen zijn praktisch.)
Samengevat: Men kijkt vooral naar de objectkant van het
onderwijs: Het schoolsysteem zoals dat geïnstitutionaliseerd
is, de leidinggevenden, de makers van onderwijsprogramma’s
en de leraren die onderwijs geven.
Wat we nodig hebben als we leerlingen willen die excelleren
in het onderwijs, is het kijken naar de subjectkant van het
onderwijs: naar de leerlingen zelf en naar de wensen die de
leerling heeft. Wanneer we kijken naar de subjectkant van het
onderwijs spelen andere waarden een rol:
1. Ongelijkheid in plaats van gelijkheid
2. Interne motivatie/sentiment in plaats van
doelgerichtheid/rationaliteit
3. Idealisme in plaats van pragmatisme
Doordat leerlingen van elkaar verschillen in interessegebied
en potentie, en alleen het beste uit zichzelf kan halen
wanneer het onderwijs zich daar het meeste naar vormt, pleit
ik voor differentiatie. Dit kan gebeuren door differentiatie in
het niveau van hele onderwijsinstellingen, maar er kan ook
Conceptnr. 75
binnen de onderwijsinstelling gedifferentieerd worden. Dit
wordt bereikt door:
1. Verbreding: de student heeft een grote keuze uit het
onderwijsaanbod en kan extra keuzevakken kiezen.
2. Verdieping: er worden verdiepingswerkgroepen
ingesteld voor studenten die niet door het niveau van
de reguliere colleges uitgedaagd worden (en zich zelfs
vervelen door het lage niveau en de herhaling). In de
verdiepingswerkgroepen wordt dieper op de stof ingegaan.
Er worden meer verbanden gelegd en de student krijgt
de gelegenheid om vragen te stellen die niet puur naar
uitleg vragen, maar die vragen om verdere analyse van de
aangeboden stof.
Op deze manier wordt ook de potentieel excellente student
uitgedaagd en zal zijn interne motivatie groter worden.
Aangezien interne motivatie de grootste drijfveer achter
excellente resultaten is, zal dit van de potentieel excellente
studenten actueel excellerende studenten maken.
Omgevingsverkenning/Kort onderzoek
Excellentie aan de UvA
Tot een paar jaar geleden was er aan de UvA een excellente
studentenbeurs. Dit hield in dat studenten die twee
opleidingen tegelijk deden en daar gemiddeld een 7,5
(geloof ik) of hoger voor stonden, een jaar extra beurs van
de UvA kregen. Dit was een goed systeem. Door studenten
die gemotiveerd zijn een extra studie te kiezen op deze
manier tegemoet te komen, wordt het voor hun makkelijker
dit te doen zonder de belemmeringen van het huidige
studiesysteem (bijvoorbeeld binnen 7 jaar afstuderen)
verlicht.
Op de UvA is er ook een honoursprogramma. Er is een
interdisciplinair programma voor alle studenten en een
studiegerelateerde programma voor bepaalde studierichtingen.
Om toegelaten te worden tot dit programma
moet je een 7,5 (geloof ik) gemiddeld staan en er is een
toelatingsgesprek. Heeft de student het programma behaald,
dan wordt hij beloond met een certificaat. Het programma
biedt een aantrekkelijk aanbod voor de student die meer wil.