Algemeen Nijmeegs Studentenblad / januari 2011 ... - ANS-Online

Algemeen Nijmeegs Studentenblad / januari 2011 

Populisme is niets meer 

dan politiek drijfzand 

Anton Zijderveld 

Onder het mes van een 

halalslachter 

Hakken in Halal 

Met een zelfgebouwd 

vliegtuig naar Kenia 

Joost Conijn

Vooraf Tekst: Redactie 

P. 02 

commeNtAAr 

Januari beschouwend ontspringt er geen enkele positieve 

gedachte. De vakantie zit erop, alle feestelijkheden met 

bijbehorende incassering van cadeaus laten weer een jaar 

op zich wachten en een leuk vooruitzicht is ver te zoeken. Is 

het misschien al bijna lente? Nee. Bijna carnaval dan? Nope. 

Veelbelovende kabinetsplannen? Helaas. 

Vooral het vrouwelijk schoon heeft het zwaar te verduren. De 

decembermaand was een legitieme reden om het lichaam 

lekker vol te proppen met chocoladepepernoten en –kerstkransjes, 

waardoor mevrouw in januari des te meer wordt 

geteisterd door zichtbare rolletjes die alle overtollige kilo’s 

met zich meebrengen. 

Ook moet de vrouw met pijn in het hart weer afstand doen 

van al het kunstmatig groen, kaarsjes en andere nare 

knussigheden die haar lieten stilstaan bij alles wat is. Het 

is immers zelden de man die het ‘gezellig’ maakt tijdens de 

feestdagen. Hopelijk probeert ze de leegte niet op te vullen 

met een emotionele vreetbui. 

Toch is januari zo erg nog niet. Hoewel mannen zich wellicht 

ook druk zouden moeten maken over het aantal verorberde 

biertjes, doen ze dat gewoonweg niet. Daarenboven was de 

decembermaand niet bepaald een feestje voor kerels, gezien 

de afwezige behoefte aan al die kneuterigheid. Zoals ook 

Volkskrant-columnist Wim de Jong stelt: ‘Geef het als gemiddelde 

weinig-empathische masculiene knoest maar eens 

allemaal een plekje.’ Hulde aan januari waarin dat allemaal 

niet meer van je verwacht wordt. 

Wat er wel van je verwacht wordt, zijn goede voornemens. 

Wellicht helpt deze ANS je daar een handje bij. Vrouwen die 

minder willen eten, moeten even de reportage over een halalslachterij 

lezen. Weg eetlust. Mannen die dit jaar echt minder 

willen gamen, worden vanzelf afgeschrikt in de reportage 

over gameverslaving. Degenen die behoefte hebben aan 

een jaar met wat minder conventies, kunnen een voorbeeld 

nemen aan kunstenaar Joost Conijn. Heb je zin in een reisje 

naar Afrika? Bouw gewoon een vliegtuig en ga! 

De hoofdredactie 

12 

16 

DeZe 

ANS 

07 Anton Zijderveld 

Het populisme viert hoogtij. Niet alleen in Nederland, 

maar ook in de landen om ons heen. Anton Zijderveld, 

emeritus-hoogleraar Sociologie, zegde daarom zijn CDAlidmaatschap 

op en schreef er een essay over. ‘De enige 

oplossing is tijd.‘ 

12 Virtuele vlucht 

Met de populariteit van online games als World of Warcraft 

is het gevaar van een gameverslaving vergroot. In afzondering 

nachtenlang doorspelen kan ernstige gevolgen 

hebben voor de rest van je leven. Of heeft gamen ook een 

positieve invloed? 

18 Meelopers: hakken in halal 

Afgehakte runderkoppen, liters bloed en gevilde huiden. 

Hoe gaat het er aan toe in een halalslachterij? ANS mocht 

een dagje meekijken in de keuken van slachterij New 

Atlas BV. 

20 Joost Conijn 

In een zelfgebouwd vliegtuig vloog hij van West- naar 

Oost-Afrika. Op dit moment beschrijft de kunstenaar zijn 

belevenissen in een boek. ‘Ik neem een voorbeeld aan 

mensen die conventies doorbreken.’ 

04 Nijmeegse braindrain 

05 Samantha’s Garden 

06 Het laatste oordeel 

24 Tegen de muur 

25 De graadmeter 

26 Het issue 

28 De bankzitter 

30 Colofon 

31 Crypto 

32 Tot de bodem 

18 

26

Niet 

Requiescat in pace 

Te vroeg is ons helaas ontvallen de site van het universiteitsblad 

Vox. Ruim vier jaar geleden maakte oud-ANS’er 

en oud-Vox’er Jaap Stronks een site ‘specifiek gericht op 

de deelnemers aan de Nijmeegse studentenintroductie’. 

De grote broer van ANS-Online was geboren en pas vorig 

jaar konden we echt concurreren. Sinds deze lente was de 

groei eruit en na de zomer leek de strijd de Vox-redactie 

niet meer te boeien. Binnenkort is er een nieuwsplatform 

dat met de digitale rode pen wordt gecontroleerd. Zoals 

staatssecretaris Zijlstra het graag ziet, duurde het bestaan 

nauwelijks meer dan vier jaar en was de uitloop niet onnodig 

lang. Tot zover de onafhankelijke nieuwsgaring door 

de universiteit. 

Het is stom! 

Het zou ook over het bovenstaande voorval kunnen gaan, 

maar helaas was deze inspiratieloze slogan te horen bij 

de protesten tegen de langstudeerdersregeling. Hoezeer 

we onze makkers op de barricaden ook ondersteunen, 

die slogan kan toch echt wel beter. Daar dachten niet 

alleen wij zo over en daarom hebben de organisatoren 

van de protestmarsen zichzelf een herkansing geboden. 

Op vrijdag 21 januari worden alle studenten door een 

samenwerkingsverband van landelijke studentenorganisaties 

verwacht op het Malieveld in Den Haag. Met betere 

slogans uiteraard. 

‘We moeten een keer een kunstenaar interviewen!’ 

Het was al een tijdje terug en dus besloten we weer een 

kunstenaar aan te schrijven. De bezuinigingen op kunst en 

cultuur waren bovendien een goede aanleiding. Onze keus 

viel op Joost Conijn, hij vloog immers deze zomer nog 

met een zelfgebouwd vliegtuig naar Kenia. Conijn bleek 

nogal een controlfreak. Een fotograaf was niet welkom en 

hij wilde het interview autoriseren alvorens eigen foto’s aan 

Tekst: Redactie/ Illustratie: Erik Molkenboer ANS-Online.nl 

P. 03 

te leveren. Chantage zo bleek achteraf. Iedere verbeterde 

versie stuurden we braaf op waarna een denigrerende kanonnade 

aanpassingen door de telefoon volgde. Afspraken 

om foto’s op te sturen leefde hij niet na, pas enkele uren 

voor de deadline zwichtte hij. 

Dat internet gaat ooit nog eens heel groot worden 

ANS-Online mag dan wel een kort kerstverlof ingelast hebben, 

in 2011 gaan wij vrolijk verder met het onderhouden 

van onze site. Na een interview met Volkskrant-columnist 

Bert Wagendorp als kerstcadeautje onder de al bijna uitgevallen 

kerstboom, verschijnt begin januari een opvolger van 

het Kenny van Hummel-interview. Kai Reus was wielrenner, 

maakte tijdens een training bijna letterlijk een doodsmak en 

lag elf dagen in coma alvorens te ontwaken. Inmiddels is hij 

gestopt met fietsen en heeft hij zich gericht op het marathonschaatsen. 

Waarom? En hoe is het om te leven na een 

bijna-doodervaring? ANS 

Kijk voor uitgebreidere berichtgeving en meer 

nieuws op ANS-online.nl 

Het Algemeen Nijmeegs Studentenblad is een onafhankelijk maandblad dat gratis in de binnenstad en op de Radboud Universiteit Nijmegen wordt verspreid. 

Het verschijnt 10 keer per jaar in de maanden september t/m juni. De uitgave van ANS wordt mede mogelijk gemaakt door:

De wijzen vertrekken uit het Oosten Tekst: Dorien Pool en Valerie Rutjes 

P. 04 

NijmeegSe 

brAiNDrAiN 

De ambitie van de Nijmeegse student reikt voorbij de grenzen van de provincie Gelderland. 

De Randstad vormt voor velen een intellectueel toevluchtsoord wanneer de 

eigen stad tekort schiet. ‘Nijmegen is niet sexy.’ 

Na een studententijd in Groningen, Enschede of Nijmegen 

gaan veel afgestudeerden op zoek naar een baan in het Westen 

des lands. Als gevolg hiervan ondervinden verschillende 

studentensteden in randgebieden een zogenaamde braindrain. 

Geografisch gezien valt Nijmegen in de perifere zone. 

Cijfers van de eenheid Marktverkenning, Strategie en Ontwikkeling 

(MSO) van de Radboud Universiteit laten zien dat ook 

de Waalstad lijdt onder een kennisvlucht. Van de Nijmeegse 

alumni zoekt 59 procent zijn heil elders. Dit is een groter 

aandeel dan in andere provincies. In Groningen, het ultieme 

voorbeeld van een leeglopende stad, verlaat de helft van 

de afgestudeerden de stad. Hoogopgeleiden zijn van grote 

waarde voor een stad en een stimulans op wetenschappelijk, 

economisch en cultureel gebied. Groningen en ook Nijmegen 

zijn ‘roltrapsteden’. Studenten gebruiken de stad om een 

betere maatschappelijke positie te verkrijgen en maken hun 

opgedane kennis elders te gelde. Een stad investeert jarenlang 

in deze studenten en vervolgens leidt deze investering tot 

niets. Met name de Randstad heeft een grote toestroom vanuit 

andere steden. Een op de zes Nijmeegse alumni woont en 

werkt in de provincies Noord- of Zuid-Holland. 

Hoe kan het dat zoveel studenten na hun afstuderen besluiten 

Nijmegen te verlaten? En belangrijker, hoe kan deze braindrain 

voorkomen worden? 

Stadsreclame 

Citymarketeers proberen inwoners aan de stad te binden. 

Hierbij onderscheiden zij drie factoren: werk, huisvesting 

en beeldvorming van de stad. Dit zijn ook de drijfveren 

voor afgestudeerden om ervoor te kiezen hun studentenstad 

te verlaten. 

Gert-Jan Hospers is bijzonder hoogleraar City- en Regiomarketing 

aan de Radboud Universiteit. Hij onderzoekt de gevolgen 

van een braindrain voor steden en remedies daarvoor. 

Hospers constateert dat in Nijmegen verschillende push- en 

pullfactoren een rol spelen. 

‘Met name beeldvorming heeft grote invloed op studenten. 

Het klinkt goed om te zeggen dat je naar de Randstad gaat. 

Daar zitten de grote namen. Werken voor een minder bekend 

provinciaal bedrijf is niet sexy.’ Volgens Hospers moet Nijmegen 

proberen inwoners te behouden en niet aan te trekken. 

‘Het culturele klimaat is een groot pluspunt voor Nijmegen. 

Praktische zaken als huisvesting en werkgelegenheid vragen 

echter nog om verbetering.’ 

De gemeente Nijmegen houdt zich hier naar eigen zeggen 

voldoende mee bezig. ‘We willen afgestudeerden graag aan 

de stad binden door beginnende ondernemers te steunen en 

meer starterswoningen te bouwen.’ Zij ontkent dat er sprake is 

van een probleem. ‘Onze afdeling Citymarketing houdt zich 

niet specifiek bezig met deze doelgroep. Het wegtrekken van 

alumni heeft altijd al plaatsgevonden en heeft daarom geen 

prioriteit’, aldus de persvoorlichter. 

Van eerstejaars tot starter 

Huisvesting vormt een groot probleem en kan reden zijn voor 

vertrek. Studentenvakbond AKKU zet zich in voor studenten en 

afgestudeerden op de woningmarkt. ‘Het probleem is breder 

dan alleen het kamertekort voor studenten. Het gaat om het 

gehele traject van eerstejaars tot starter. De doorstroom wordt 

geblokkeerd door lange wachttijden’, aldus voorzitter Willem 

de Kleijne. ‘Voor sommige studentenwoningen sta je vijf jaar 

op een wachtlijst. Deze wachttijden ontstaan onder andere 

doordat veel afgestudeerden in hun studentenkamer blijven 

wonen in plaats van door te schuiven naar starterswoningen.’ 

Niet alleen AKKU zet zich in voor dakloze studenten en afgestudeerden. 

Ook de gemeente, Stichting Studentenhuisvesting 

Nijmegen (SSHN) en woningcorporatie Standvast werken 

aan verbetering van de situatie. De gemeente is van plan 

tweeduizend studentenwoningen bij te bouwen en Standvast 

gaat onder andere onderzoek doen naar de woonwensen van 

starters. Er liggen mooie plannen op tafel, maar de vraag zal 

het aanbod blijven overstijgen. Het inwonersaantal in Nijme-

gen blijft groeien en op de lange termijn zijn tweeduizend 

extra woningen bij lange na niet genoeg. 

Arbeidsmarkt 

Uiteindelijk is het vinden van een baan de doorslaggevende 

reden voor afgestudeerden om hun studentenstad te verlaten. 

Detacheringsbureau Randstad ziet bij bemiddeling voor 

starters dat de grote steden met name meer in trek zijn voor 

studenten Bedrijfs- en Bestuurskunde. ‘Denk aan de politiek 

in Den Haag voor bestuurskundigen. Amsterdam, Rotterdam 

en Utrecht hebben voor bedrijfskundigen en bestuurskundigen 

een aantrekkingskracht door de aanwezigheid van grote 

bedrijven, adviesbureaus, banken en verzekeraars,’ aldus 

consultant Alexander van der Graaff van Randstad. 

Hospers geeft aan dat 40 procent van de studenten bij de organisatie 

waar hij stage loopt blijft plakken. ‘Lokale overheden 

en bedrijven moeten investeren in stageplekken, aangezien 

die een brug kunnen slaan tussen studententijd en carrière.’ 

Het is moeilijk het imago van een stad te veranderen, hoe 

hard citymarketeers dit ook proberen. Beeldvorming lijkt een 

hardnekkig probleem. Nijmegen staat bekend als een gezellige, 

culturele en linkse studentenstad. De associatie met de 

zakenwereld en carrièretijgers ligt dan ook niet direct voor 

de hand. Daartegenover staat de Randstad, waar het grootste 

deel van het Nederlandse bedrijfsleven geconcentreerd is, 

een oase voor nieuwelingen op de arbeidsmarkt met een 

dorst naar het grote geld. 

Nijmegen kan met name wat betreft de woningen arbeidsmarkt 

nog veel doen om de stad aantrekkelijker te maken 

voor starters. Tweeduizend nieuwe studentenwoningen zijn 

niet voldoende en plannen voor starterswoningen moeten 

omgezet worden in daden. Daarnaast zou het voor afgestudeerden 

niet nodig moeten zijn naar de Randstad te gaan om 

een baan te vinden. Carrièrekansen moeten ook in Nijmegen 

te vinden zijn. ANS 

Samantha’s Garden 

P. 05 

SAMANtHA’S 

GARDeN 

Samantha’s Garden is waar ik woon, het is het huis dat 

ik met vijf vriendinnen deel. Ik? Ik ben een studente 

met een hart voor vinyl. Belg bovendien. 

Die maand brulde de wind zo hard dat de oude dames 

bontjassen droegen en in het bankkantoor aan elkaar 

vertelden dat België ‘Siberisch’ was. Ik geloofde hen. 

Ik heb de vingers van mijn moeder. Ze trekken spierwit 

weg na de eerste stap die ik buiten zet. Ik ben geboren 

in de zomer en zo zal ik altijd zijn. 

Die maand had ik een nachtmerrie waarin roze fluostiften 

door de kamer zweefden en ik in de spiegel zag 

hoe zich onder mijn rechteroog een derde oog begon te 

vormen. Eerst een snee, dan wimpers, dan een oogbol. 

Toen werd ik wakker. Badend in het zweet. Het was de 

warmste nacht van de maand. 

Die maand werd de namaaktijger in de etalage van de 

lingeriewinkel om de hoek vervangen door bewegende 

ijsberen. Bikini’s en ijsberen. Ik vind het absurd. Er 

staat een grote ijsbeer rechtop, zijn poten zijn in een 

onnatuurlijke hoek naar buiten gedraaid en ze gaan op 

en neer terwijl hij een lingerieaffiche aanbiedt aan een 

schaars geklede etalagepop. Een beetje verder ligt een 

ijsbeer op de grond. Hij hangt vol sneeuw. Zijn buik 

gaat traag op en neer. Hij kijkt omhoog, onderdanig. 

Er reiken vijf etalagepoppen in bikini boven hem uit. 

Ze staan met hun handen in hun zij, de blik strak naar 

voren gericht. Het heeft iets pervers. Ik dagdroom dat 

de ijsbeer opspringt en de etalagepoppen opeet. ‘I like 

it when wild animals attack their trainers, I think they 

deserve it.’(Post Secret – Frank Warren) 

Die maand ging ik naar de theatervoorstelling van mijn 

vriend en zag hoe ze hem in een plastieken zak staken. 

Hij bleef liggen en de zak besloeg met damp. Ik weet 

dat het ‘niet echt is’, maar toch maakte ik stiekem 

een reddingsplan op. Voor het geval dat. Ik vond het 

steengoed. Ik geloofde het. Ik hou van verhalen die 

goed verteld zijn. Van het gezoem van theaterspots. 

Zolang je dat hoort, is alles nog mogelijk. En ik hou van 

het einde, wanneer de spelers komen buigen. Allemaal. 

De ‘goeden’, de ‘slechten’, en ook de doden. Ze hebben 

het beste van zichzelf gegeven, en staan achteraf 

zo’n beetje verlegen op een rijtje. Ik vind het prachtig. 

Op het moment dat ik dit schrijf, wordt in Den Haag 

geprotesteerd tegen de culturele bezuinigingen. Ik hoop 

dat iedereen mee schreeuwt. Zoals Jacques Brel zegt: 

‘Sla de bal mis, struikel, sta vol blauwe plekken en 

schrammen, maar DOE IETS. Opdat verhalen kunnen 

blijven verteld worden.’

Het laatste oordeel Tekst: Susanne Geuze en Henk Strikkers/ Foto: Yahya Hussin 

P. 06 

Het 

lAAt 

Ste 

oor 

Deel 

stuDie: 

Politicologie 

college: 

Europese Politieke Filosofie, maandag 

6 december, 10:45 - 12:30, TvA 2.00.13 

Docent: 

Prof. dr. M. L. J. Wissenburg 

uitstraling: 

Stuiterende Sigmund look-a-like 

publiek: 

Standaardmelange met enkele goedgebekte 

wijsneuzen 

inhouD: 

Waarom werk van cultfiguur Rousseau 

op ieder nachtkastje moet liggen 

eindcijfer: 

8 

Duffe opsommingen of ultiem entertainment? 

Iedere maand verschanst ANS zich in de 

collegebanken om een genadeloos oordeel 

te vellen over het onderwijs aan de RU. 

Terwijl de studenten de Eredivisiewedstrijden van afgelopen weekend bespreken, 

komt Wissenburg met ferme tred de collegezaal binnenlopen. Met 

een paar klikken start hij de Powerpointpresentatie en wanneer hij zijn hand 

tegen zijn oor houdt, is het snel stil. ‘Zelfs in de politieke filosofie heb je soms 

instrumenten nodig’, zegt hij wanneer hij zijn handschoenen laat zien. In de 

reeks grote politieke denkers wordt vandaag de Zwitser Jean-Jacques Rousseau 

besproken. Wissenburg is meteen in zijn element. Druk gebarend wandelt 

hij op en neer. Helaas moeten de achterste rijen het door zijn bescheiden 

postuur met alleen zijn stemgeluid stellen. 

Het college begint niet met de Geneefse geleerde, maar met de Fransman 

Voltaire ‘omdat ik vind dat jullie dat ook moeten weten.’ De kleine politiekfilosoof 

weet zijn uiteenzetting levendig te houden door met actuele voorbeelden 

te strooien. ‘Je kunt de werken van Rousseau en Voltaire vergelijken met 

die van respectievelijk Job Cohen en Youp van ’t Hek. Wie heb je liever op je 

nachtkastje?’ Wanneer Wissenburg over de boekjes vol politiek en porno van 

Marquis de Sade begint, luistert vrijwel iedereen met rode oortjes. Dan wordt 

de brutale vraag gesteld of die politieke intermezzo’s overgeslagen kunnen 

worden. De professor antwoordt met luide lach: ‘Ik kan uit eigen ervaring 

vertellen dat de porno uitermate teleurstellend is.’ Al snel vallen de studenten 

de giebelende grijsaard bij. Het nut van de handschoentjes wordt duidelijk 

wanneer hij een eerste druk van Voltaires Collection d’anciens évangiles tevoorschijn 

haalt. ‘Dit boek valt uit elkaar als ik het te lang vasthoud.’ 

Kort voor de pauze komt Rousseau, ‘de held van vandaag’, pas aan bod. In 

plaats van een langdradige beschouwing van zijn theorieën, begint Wissenburg 

over het uitbundige liefdesleven van de filosoof. ‘Politieke filosofie is over 

het algemeen geen vetpot, dus dan maar af en toe met de benen wijd voor een 

rijke vrouw, moet Rousseau gedacht hebben.’ Direct daarna komt de zwaardere 

kost aan bod. Volgens de achttiende-eeuwse filosoof zijn de beschaving en 

eigendomsrechten hoofdschuldige van het moreel verval. Daarmee is een vals 

maatschappelijk contract afgesloten. Rousseau pleit voor een nieuw sociaal 

contract dat iedereen evenveel rechten geeft. Dit moet worden uitgevoerd door 

een centraal orgaan dat de volonté générale, de algemene wil, vertegenwoordigt. 

Alle studenten pennen stevig mee. Tien minuten voor afloop van het college 

neemt het rumoer toe, maar met sussende lichaamstaal weet Wissenburg 

het nog even stil te krijgen. Klokslag half één is het met de rust gedaan en is 

het thema van het volgende college nauwelijks nog hoorbaar. 

Het Laatste Oordeel der Studenten 

Veelal positieve reacties vallen Wissenburg ten deel. De professor wordt 

getypeerd als ‘een grappig, neurotisch mannetje dat leuke, soms nuttige anekdotes 

kan vertellen.’ De Powerpointpresentatie valt echter niet bij iedereen in 

de smaak, deze zou te bondig zijn. Desondanks blijft het college volgens het 

publiek altijd verrassend en de lange anekdotes vormen voor de meerderheid 

een welkome afwisseling. Eén student blijkt fan van de flauwe verhaaltjes: 

‘Wissenburg is een combinatie tussen professor Zonnebloem uit Kuifje, Perkamentus 

uit Harry Potter en professor Xavier uit X-men.’ ANS

Leef, woon, werk, feest... met ANS 

P. 7 

Het reDelijke 

AlterNAtief 

HET CDA ZEI Hij VAARWEL VANWEGE EEN MENINGSVER- 

SCHIL OVER ISLAMOFOBIE. ALS EMERITuS-HOOGLERAAR 

SOCIOLOGIE ANALySEERT ANTON ZijDERVELD DE HuIDIGE 

HOOGTijDAGEN VAN HET POPuLISME. ‘over twintig 

jaar lachen we om Deze iDiotie.’

Interview Anton Zijderveld Tekst: Henk Strikkers/ Foto’s: Martijn Wehrens 

P. 08 

‘Voormalige partij’, corrigeert Anton Zijderveld (73) nog 

voordat een vraag over de huidige regering is gesteld. Het 

illustreert de spitsvondigheid van het ex-lid van het Christen- 

Democratisch Appèl (CDA) en emeritus-professor Cultuursociologie 

aan de Erasmus Universiteit Rotterdam (EUR). 

Zijn woonkamer is volledig volgebouwd met literatuur, maar 

zijn eigen werk bewaart hij er niet pontificaal: ‘Ik heb een 

hoekje waar ik alle dissertaties die ik begeleidde en mijn 

eigen uitgaven bewaar. Dat noem ik wel gekscherend mijn 

ego-corner.‘ Zelfs zijn essay Populisme als politiek drijfzand 

over oorzaken van en oplossingen voor populisme, is niet 

te bekennen tussen de Bertolt Brechts, Jules Vernes en Louis 

Paul Boons. Omringd door de grote meesters der letteren 

oogt Zijderveld ontspannen en vertelt hij over zijn levensloop. 

Als klein kind zat hij vast in een Jappenkamp in Nederlands- 

Indië, wat de overgang naar het christelijke onderwijs in 

Utrecht niet vergemakkelijkte. ‘Ik was een kleine barbaar en 

kon het autoritaire en verzuilde Nederland van de jaren vijftig 

totaal niet verdragen.’ Nederland verruilde hij al snel voor 

Connecticut, waar hij ging studeren. ‘Ik was totaal overdonderd 

toen ik daar aankwam. In Nederland was het destijds 

normaal om op straat stil te gaan staan en een neger na te 

wijzen, terwijl in de Verenigde Staten alles door elkaar liep. 

Geel, zwart, rood, wit. Dat was een ongelooflijke eye-opener.’ 

Via Montréal kwam Zijderveld terug naar Nederland om 

zich begin jaren zeventig als ‘agnostische cultuurprotestant’ 

op te werken tot hoogleraar aan de Katholieke Hogeschool. 

Hij was professor Sociologie en Filosofie aan de EUR en toen 

Pim Fortuyn daar gasthoogleraar was werd hij zelf geconfronteerd 

met populisme. Tegelijkertijd was hij actief voor het 

Wetenschappelijk Instituut voor het CDA, totdat zijn oproep 

tot een debat over islamofobie binnen de christendemocratische 

partij werd genegeerd. 

De geknapte sarong 

‘Het CDA ging op een vreselijk stomme manier om met de 

islam. Maxime Verhagen sloeg steeds hardere, Wildersachtige 

kreten uit. En hij was niet de enige. Met name in dorpen 

als Staphorst en Urk is men doodsbang voor de islam, omdat 

men het daar niet kent. Door die harde taal verloren wij 

islamitische kiezers.’ Naast puur electorale redenen ziet Zijderveld 

een principiëler argument om de partij niet van de 

islamitische Nederlanders te vervreemden. ‘Wij hebben veel 

gemeen met moslims. Sterker nog, we hebben ze bijvoorbeeld 

nodig in de strijd voor behoud van de vrijheid van 

onderwijs. Daar is veel te weinig aandacht voor.’ Hij belegde 

met Ruud Lubbers en een aantal andere gelijkgezinden een 

bespreking op het CDA-partijbureau. Deze liep naar eigen 

zeggen volledig uit de hand. ‘Er waren prominenten die 

riepen dat islamofobie in mijn voormalige partij niet bestond 

en al snel verloor het debat haar inhoud. Uiteindelijk zat de 

partijvoorzitter zelfs een beetje te dutten. Ik bestempelde 

de poging als mislukt.’ Een lach zwelt aan. ‘Een paar weken 

later kreeg ik een uitnodiging voor een debat over “Islam 

en het CDA”. Ik was totaal niet betrokken bij dat idee en de 

uitvoering daarvan. Nou, toen knapte mijn sarong, zoals we in 

Indië zeggen. Ik was echt heel boos en heb toen een briefje 

geschreven naar het bestuur van het CDA waarmee ik mijn 

lidmaatschap opzegde.’ 

Staccatocultuur 

Bang zijn voor de islam of de islamisering van ons land is volgens 

Zijderveld onnodig. ‘Ik kom uit een calvinistisch onderwijzersgezin. 

Ik kan me goed herinneren dat het Centraal Bureau 

voor de Statistiek in de jaren vijftig met de mededeling 

kwam dat 51 procent van de Nederlanders katholiek was. Bij 

ons sloegen de stoppen door. We dachten in een protestantse 

natie te wonen en nu kwamen die volgelingen van de paus 

ons de les lezen. Direct daarna begon de ontkerkelijking. Ik 

zie nu ook tekenen van ontmoskeeïsering. Over twintig jaar 

lachen we om de idiotie waar we nu middenin zitten.’ 

Rotterdam heeft volgens Zijderveld een goed integratiebeleid. 

Met name over de aanpak van de Millingsbuurt, in 

vroeger tijden ‘een enorme zee van ellende’, is hij lyrisch. 

‘Die wijk werd een toonbeeld van alles wat slecht was en na 

een tijdje pikten de bewoners dat niet langer. Autochtonen 

en allochtonen werkten samen aan sociale vernieuwing en 

bestreden de problemen. De gemeente faciliteerde slechts 

de facelift door de huizen op te knappen. Dat is nu een fantastische 

wijk geworden, maar daar hoor je niets meer over op 

het journaal.’ 

‘Alles in de media moet kort en 

pakkend. Ze zijn hijgerig, alleen 

oneliners en hypes tellen nog.’ 

Zijderveld lijkt aanstoot te nemen aan de manier waarop media 

zich tegenwoordig gedragen. ‘Ik weet ook wel dat goed 

nieuws geen nieuws is. Het lijkt echter alsof zij niet langer 

bewust zijn van hun educatieve functie. Het is enkel hijgerig, 

alleen oneliners en hypes tellen nog. Ik noem dat weleens de 

“staccatocultuur”. Alles moet kort en pakkend.’ 

Het enige moment waarop Zijderveld echt stil lijkt te vallen is 

na de vraag of er nog wel ruimte is voor nuance in de politiek. 

Na een seconde of tien vervolgt hij: ‘Dat is een moeilijk punt. 

Wanneer je in twee zinnen weinig genuanceerd een standpunt 

kunt beargumenteren, heb je al snel de media achter je. 

Daardoor krijg je een uitstraling en een air die electoraal heel 

gunstig is. Ik hoop dat het daarmee snel afgelopen is. Gelukkig 

zijn de eerste tekenen van een ommekeer al zichtbaar. 

Alexander Pechtold doet het bijvoorbeeld erg goed in de 

peilingen en dat terwijl hij zich wel genuanceerd uitdrukt. Dat 

had Maxime Verhagen moeten doen, verdomme.’

Meer dan onderwijs alleen 

Idealiter ziet de éminence grise de rol van de media 

veranderen van verslaggeving naar educatie. ‘Naast het 

aanpakken van sociaaleconomische achterstanden is dat een 

belangrijk punt in de strijd tegen populisme. Educatie is veel 

meer dan onderwijs, het heeft te maken met een kritische 

houding. Daar hebben we veel te weinig aan gedaan.’ Het is 

echter niet alleen de matige opleiding van velen die ervoor 

zorgt dat zij ten prooi vallen aan populistische partijen. Ook 

hoogopgeleiden sluiten zich volgens Zijderveld na een tijdje 

aan bij dat soort politici. Zo vertelden zelfs professoren dat 

zij op Wilders zouden stemmen: ‘Aan het hoogleraarschap 

was vroeger een enorme status verbonden. Ik was professor 

doctor A.C. Zijderveld en brieven openden steevast met 

“Hooggeleerde heer”. Met name oudere professoren hebben 

moeite met de nivellering en democratisering van de 

universiteiten en dan hoor je: “Wilders zegt het tenminste”.’ 

Hitler was een socialist 

Zijderveld lacht om de bezwaren van zijn voormalige 

collega’s. Zelf heeft hij geen problemen met de moderne 

samenleving. ‘Ik vind het heerlijk dat alles op me afdendert.’ 

Zijn vele buitenlandse gasthoogleraarschappen hebben hem 

geleerd cultuur en politiek te relativeren en ook dat populisme 

vrijwel altijd dezelfde kenmerken heeft. Het grondkenmerk 

is de uitspraak Vox populi, vox dei, de stem van 

het volk is Gods stem. ‘Maar de stem van het volk bestaat 

helemaal niet. Geert Wilders mobiliseert enkel onvrede 

die voortkomt uit persoonlijke rancunes, ongeluk en angst.’ 

Andere karakteristieken van populisme zijn een beweging 

met een absolute leider en een programma met duidelijke 

nationalistische en socialistische inslag. Voordat hij zijn betoog 

voortzet, waarschuwt hij: ‘Ik weet dat het gevaarlijk wordt en 

het mag eigenlijk niet, maar ik doe het toch. Ik vergelijk het 

heden weleens met Duitsland in de jaren dertig. Natuurlijk is 

het een totaal andere situatie, want de Weimarrepubliek zat 

economisch volledig aan de grond en haar eer was gekrenkt. 

Wilders gebruikt nu precies dezelfde slimme combinatie van 

nationalisme plus socialisme. De nazi’s waren bijvoorbeeld 

net als Wilders ongelooflijk gebeten op communisten en 

sociaaldemocraten, maar Hitler was een socialist. Dat zijn 

parallellen die heel griezelig zijn.’ 

‘Barry Madlener wil met drie 

kornuiten het Europese Parlement 

met 736 leden opheffen. 

Nou, veel succes.’ 

Drijfzand 

Populisme kan volgens Zijderveld maar op één manier 

overleven, namelijk wanneer het op korte termijn de macht 

in handen krijgt. ‘En dan wordt het echt heel gevaarlijk, kijk 

maar naar wat er met Franco, Mussolini en Hitler gebeurde. 

Daar moet ik echter direct bij zeggen dat ik dat in Nederland 

of in Europa niet zie gebeuren, het is soms eerder treurig. Het 

mooiste voorbeeld daarvan is nog wel PVV’er Barry Madle-

Leef, ANS-Online.nl woon, werk, feest... met ANS 

P. P. 10 

ner. Die gaat met drie kornuiten het Europees Parlement van 

736 man opheffen. Nou, veel succes.’ 

Wanneer populisten wel verkiezingssuccessen boeken, 

maar zij niet de absolute meerderheid krijgen, zijn ze 

volgens Zijderveld gedoemd tot mislukking. Het is direct de 

titelverklaring van zijn boekje Populisme als politiek drijfzand. 

Populistische partijen die successen boeken, scheppen 

vaak verwachtingspatronen waar zij niet aan kunnen 

voldoen. ‘Wanneer het CDA en de VVD het goed hadden 

gespeeld, had Wilders compromissen moeten sluiten en 

kan hij niet toeteren wat hem zint.’ Dat populisten die winnen 

deel gaan uitmaken van het establishment waar zij zo sterk 

tegen ageren, is niet de enige reden voor Zijderveld om 

populisme als drijfzand te bestempelen. Ook het bestaan 

van opstandige politici die de leider naar de troon willen 

steken, maakt populistische partijen erg zwak. ‘Ik heb een 

voorspelling gedaan in mijn boekje en dat is erg gevaarlijk, 

want voorspellingen van sociologen komen nooit uit.’ Een 

schaterlach volgt. ‘Die van economen trouwens ook niet, 

maar ik voorspelde in Populisme als politiek drijfzand dat 

Hero Brinkman de tweede plaats niet zou accepteren. Hij 

werd ditmaal op plaats elf van de kandidatenlijst gezet, dat 

kan hij nooit verkroppen. Zijn plannen voor een democratische 

partijstructuur en een jongerenbeweging zijn daar een 

rechtstreekse uitwerking van.’ 

‘De oplossing voor populisme? 

We hebben tijd nodig en verdergaande 

modernisering.’ 

De dictatuur van de meerderheid 

Naast media, educatie en interne onrust kunnen ook 

politieke buffers ervoor zorgen dat populisten niet snel 

de absolute macht in handen kunnen krijgen. Voorbeelden 

daarvan zijn weinig directe democratie en een 

politiek stelsel met twee Kamers. Zijderveld lijkt daarin 

een behoorlijk radicaal standpunt in te nemen. ‘Ik vind 

referenda en andere vormen van directe democratie erg 

angstaanjagend. Wanneer na zware debatten en een lange 

periode zowel de Tweede Kamer als de Eerste Kamer met 

een wetsvoorstel instemmen, dan moet dat voorstel wel 

goed zijn. Dat is bij een door het volk genomen beslissing 

anders. Bovendien worden bij referenda kleine partijen 

uitgesloten van het debat en dat neigt naar een dictatuur. 

De dictatuur van de meerderheid.’ 

Zijderveld is erg positief over representatieve democratie en 

interne partijdiscussies. De Eerste Kamer roemt hij om haar 

reflectietaak en haar leden omdat zij drie dagen in de week 

een baan in de maatschappij hebben. ‘Dan kun je die Eerste 

Kamerleden wel wegzetten als mensen die van ons belas- 

tinggeld zitten te kletsen, maar daar wordt zorgvuldig besloten. 

Het is soms rechtvaardig om te twijfelen aan de vakbekwaamheid 

van politici, maar ik vind het een fijn gevoel dat 

het mensen zijn die dat als beroep hebben. Ik doe mijn vak, 

daar moeten politici zich vooral niet mee bemoeien en dan 

wil ik best beloven dat ik me ook niet met hen bemoei. Al die 

tv-debatten zie ik ook niet, ik controleer de politieke partijen 

wel één keer in de vier jaar bij de verkiezingen.’ 

Wanneer het einde van het anderhalf uur durende gesprek 

nadert en er een enorme uiteenzetting van het populisme 

in de Nederlandse geschiedenis en elders ter wereld 

achter de rug ligt, resteert één vraag. Want wat is eigenlijk 

de oplossing voor populisme? Zijderveld denkt nog één 

keer lang na. ‘Ik ga een heel stom antwoord geven. Tijd. Het 

heelt niet alleen wonden, maar neemt in een democratische 

rechtsstaat ook de scherpe kantjes van maatschappelijke en 

politieke conflicten weg. Hetgeen we bovendien nodig hebben 

is verdergaande modernisering van ons land. Er zullen 

altijd ontevreden lieden zijn en onvrede kan altijd gemobiliseerd 

worden. Wilders kan dan wel van het politieke podium 

verdwijnen, de onvrede blijft bestaan. De voedingsbodem 

blijft immer aanwezig.’ ANS

ANSjeS 

Adverteren? Leef, woon, werk, Kijk op feest... ANS-Online.nl met ANS 

P. P. 11 

Een Ansje mag maximaal 35 woorden bevatten en kost 5 

euro. De waarde van de aangeboden goederen mag de 

900 euro niet te boven gaan. Mail naar 

stichtingmultimedia@gmail.com 

Studentpool.net, dé website voor studenten op het 

gebied van wereldwijde stages, bijbanen, startersbanen, 

gratis studieboeken en carrièreadvies. Gratis 

bemiddeling! Wij zijn ook doorlopend op zoek naar 

studentredacteuren. 

Interesse? Mail naar: internship@studentpool.net 

De meeste studenten betalen gemiddeld 80 euro 

te veel huur per maand. Jij toch niet? Huurteams 

Nijmegen helpt gratis bij: huurprijs verlagen, servicekosten, 

all-inprijzen en onderhoudsklachten. Kijk op: 

www.huurteamsnijmegen.nl 

Mail: info@huurteamsnijmegen.nl Bel: 06-24247473 

GEZOCHT DANSERS!! 

Lijkt het jou leuk om samen met een groep dansers 

op te treden samen met zangeres Amadea, kom gezellig 

een keer kijken. 

Lerato Music boekingskantoor 

kantoor: 024- 388 99 33 

mobiel: 06- 23 12 66 66 

e-mail: info@lerato.eu 

BELEEF CULTUUR, BOUW MEE 

Uniek vrijwilligerswerk in het buitenland met internationale 

groepen, 2-4 weken, lage kosten. Kijk op www. 

ibo-nederland.org of kom naar een infodag: zaterdag 

12 maart in Nijmegen of vrijdag 18 maart in Utrecht.

Game over Tekst: Eva-Marijn de Vries en Jozien Wijkhuijs/ Illustratie: Chris Berenbak 

P. 12 

virtuele 

vlucHt 

Het predicaat ‘verslavend’ is de ultieme waardering voor computerspellen. De keerzijde 

is dat gamers zich kunnen verliezen in excessief spelen. ‘Na ruim tien uur 

spelen ging ik ijlen en de virtuele wereld als echt beschouwen.’ 

Waar gamen op de pc voor de komst van internet nog 

een eenzame aangelegenheid was voor nerds op een 

zolderkamer, wordt het tegenwoordig vaak gezien als 

sociale bezigheid. Dit komt vooral door de opkomst van 

zogenaamde massively multiplayer online games, met 

als bekendste voorbeeld World of Warcraft, waarvoor 

wereldwijd inmiddels twaalf miljoen mensen een account 

hebben. Wat begint met een paar uur spelen per dag, 

kan uitgroeien tot een ernstige verslaving. 

In Nederland bestaat er nog geen officiële diagnose 

voor een gameverslaving. Toch zijn er volgens onderzoeksbureau 

IVO zo’n 13.000 jongeren game- of 

internetverslaafd. In Zuid-Korea voert de regering zelfs 

campagnes om verslaving tegen te gaan. Belangrijkste 

aanleiding was de stroom aan berichten over mensen die 

zich verloren in de virtuele wereld. Zo vermoordde een 

vijftienjarige jongen zijn moeder nadat zij hem verbood 

te gamen, overleed een man na vijf dagen onafgebroken 

spelen en verwaarloosde een stel hun baby omdat de 

opvoeding van een virtueel kindje hun voorkeur genoot. 

In 2009 verscheen het boek It’s all in the games waarin 

zorgverleners Herman Kisjes en Erno Mijland overmatig 

gamen definiëren als een verstoorde balans tussen het 

gamen en andere activiteiten zoals sporten, vrienden en 

studie. Voor sommigen is het een welkome vlucht uit de 

realiteit of een laagdrempelige manier om met gelijkgestemden 

in contact te komen. Waarom zijn games zo 

verslavend en hoe groot is het probleem? 

Gamebubbel 

Naast gevolgen als niet meer eten en het verwaarlozen 

van school of werk, kan het eindeloos gamen zorgen 

voor humeurig of zelfs agressief gedrag. Irmgard Poelmans, 

preventiewerker van de Gelderse verslavingszorginstantie 

Iriszorg: ‘Wij vangen jongeren op die zoveel 

spelen dat ze niet meer kunnen functioneren in de maatschappij. 

Zij hebben geen sociale contacten meer en zijn 

afhankelijk van het gamen.’ Laurens (24), student Game 

Art en groot liefhebber van World of Warcraft, herkent 

die afhankelijkheid. ‘Ik heb vaak nachtenlang doorgespeeld. 

Wanneer ik meer dan tien uur speelde, kwam ik 

in een “gamebubbel” terecht. Ik ging dan ijlen en dacht 

dat ik écht in die virtuele wereld zat.’ 

Poelmans stelt dat een verslaving altijd samengaat met 

het onderdrukken van negatieve gevoelens en daarmee 

is het een vlucht uit de werkelijkheid. De voldoening die 

gamers niet uit hun eigen leven halen, vinden ze wel in 

een spel. 

Aard van het beestje 

Niet iedereen zal zomaar gameverslaafd raken, de 

slachtoffers hebben vaak al persoonlijkheidsproblemen. 

Poelmans ziet bij Iriszorg jongeren die weinig zelfvertrouwen 

hebben, moeilijk sociaal contact leggen en 

soms autistische stoornissen hebben. ‘Een exact profiel 

van een risicogroep is niet vast te stellen. Toch bestaat er 

een aantal factoren dat het risico om verslaafd te raken 

aan games vergroot. Naast opvoeding kunnen omgevingsfactoren 

een rol spelen. Studenten die bijvoorbeeld 

bij een hospita wonen en erg eenzaam zijn, lopen eerder 

gevaar verslaafd te raken aan het gamen dan studenten 

met een druk sociaal leven.’

Laurens beaamt dat fanatieke gamers veel overeenkomsten 

hebben. ‘Het zijn vaak types die ongemotiveerd 

zijn voor hun werk of studie en op zoek zijn naar iets 

anders.’ Ook hijzelf geeft toe dat zijn gedrag al ‘in de 

aard van het beestje’ zit. Wanneer het niet een scherm is 

dat zijn volle aandacht opeist, zoekt hij wel iets anders. 

Ooit verslond hij achttien boeken in drie maanden tijd. 

‘Het is puur vluchtgedrag.’ Laurens legt uit een moeilijke 

jeugd te hebben gehad, waarin hij veel voor anderen 

moest zorgen. Na acht jaar vwo ging hij zonder diploma 

van school. Daarna startte hij met een mbo-opleiding, 

wederom zonder succes. Toen hij vervolgens ruim acht 

maanden bij een vriend op een kamer woonde zonder te 

studeren, sloeg de depressiviteit toe. Om die negatieve 

gevoelens te onderdrukken, zocht Laurens zijn toevlucht 

in de digitale wereld. ‘Ik was mezelf echt een beetje kwijt 

en wist het niet meer. Daar hoefde ik niet aan te denken 

tijdens het spelen van World of Warcraft.’ 

Toch zegt Laurens geen spijt te hebben van de jaren die 

hij verloor door al het gamen. ‘Ik had die tijd nodig. Door 

mijn moeilijke jeugd had ik iets in te halen. Bovendien 

heeft mijn sociale leven er nooit onder geleden, ik ben 

nu eenmaal ook een kroegtijger.’ Dat is bij een vriend 

van hem wel anders. Laurens vertelt hoe die naast zijn 

baan als kok geen leven meer heeft ten gevolge van een 

game- én alcoholverslaving. ‘Die jongen verwaarloost 

zichzelf en staat weg te rotten in de keuken. Hij is compleet 

verwijderd van de maatschappij. Wanneer we hem 

zover krijgen om bij hem thuis een biertje te drinken, zit 

hij alsnog te gamen.’ 

ANS-Online.nl 

P. 13 

terug in de maatschappij 

Hoewel er geen officiële diagnose gesteld kan worden, 

zijn er wel degelijk instanties die hulp bieden aan gameverslaafden. 

Zij kunnen nog niet terecht op een aparte 

afdeling, maar worden behandeld tussen patiënten met 

andersoortige verslavingen. Poelmans: ‘We leren ze 

vooral weer een ritme in hun leven te krijgen. Ze moeten 

op tijd opstaan en doen verschillende creatieve en 

sportieve activiteiten ter afleiding. Daarnaast zijn er gesprekstherapieën.’ 

Hoe intensief en hoe lang gameverslaafden 

behandeld worden, verschilt sterk per persoon. 

Zo kan iemand die een stabiele thuissituatie heeft sneller 

weer naar huis dan een jongere die zijn hele leven 

verwaarloosd is. ‘Het belangrijkste is dat de patiënt 

weer zelfstandig wordt en kan functioneren binnen de 

maatschappij.’ Psycholoog en gamer Tony van Rooij doet 

bij IVO onderzoek naar gameverslaving. Hij neemt het 

zeer serieus, maar geeft aan dat er vooralsnog relatief 

weinig gamers in behandeling zijn. ‘Binnen de verslavingszorg 

wordt een game- of internetverslaving als een 

reëel probleem gezien. Het blijft echter de vraag of je

Adverteren? Kijk op ANS-Online.nl 

P. 14 

het als een echte verslaving moet zien of meer als een 

probleem in leefstijl.’ 

Virtuele vriendjes 

In It’s all in the games krijgen ook de positieve effecten 

van online spellen een plaats. Zo wordt in verschillende 

casussen de educatieve functie ervan toegelicht. Spelers 

claimen dat ze hebben geleerd te managen, bemiddelen 

en vergaderen. Anderen ontlenen er waardering en 

respect aan, iets wat hen in het dagelijks leven blijkbaar 

niet lukt. 

Daarnaast zien velen het gamen als een sociale aangelegenheid. 

Van Rooij: ‘Soms leren mensen met een lichte 

aandoening op het autismespectrum beter te communiceren 

door zo’n manier van contact. Gamers zien 

de mensen met wie ze samenspelen dan ook vaak als 

vrienden.’ Laurens kan dit beamen. Hij heeft regelmatig 

contact gelegd met mensen over de grens. ‘Met sommigen 

speel ik intensief samen. Die spreek je zo regelmatig, 

dat is zeker een vorm van sociaal contact. Als je daar 

in het echte leven moeite mee hebt, is dat een uitkomst.’ 

Laurens benadrukt bovendien dat extreem veel gamen 

lang niet zo gevaarlijk is als veel andere verslavingen, 

omdat de activiteit minder destructief zou zijn. ‘Met alcohol 

of drugs maak je direct je lichaam kapot, dat doe ik 

met gamen absoluut niet.’ 

Pavlov-effect 

Van Rooij vindt dat het verslavingsaspect dat de gameindustrie 

in de games aanbrengt, vermeden zou moeten 

worden. ‘Door het oneindige karakter van online games 

is het risico om verslaafd te raken gegroeid. Een spel als 

iN 2008 wAreN oNgeveer vier miljoeN 

cHiNeSe joNgereN verSlAAfD AAN oNliNe 

gAmeS. HET OVERHEIDCOMITé ROEPT OP INTER- 

NETSPELLETJES STRENGER TE CONTROLEREN. 

SPELERS DIE EEN MAxIMAAL AANTAL uREN HEB- 

BEN GESPEELD, WORDEN AuTOMATISCH AFGE- 

SLOTEN EN GAMES MET EEN ‘ILLEGALE, ONGEPAS- 

TE OF NIET-PATTRIOTISTISCHE INHOuD’ WORDEN 

WETTELijK VERBODEN. 

ONLANGS VERSCHEEN ER EEN Nieuwe uitbrei- 

DiNg op Het populAire Spel worlD of 

wArcrAft, GENAAMD CATACLySM. IN DE EERSTE 

VIERENTWINTIG uuR DAT HET SPEL VERKRijGBAAR 

WAS, GINGEN ER 3,3 MILJOEN ExEMPLAREN VAN 

OVER DE TOONBANK. 

volgeNS Het boek it’S All iN tHe gAmeS 

leiDt iNteNSief gAmeN tot AgreSSief gedrAg 

in het dAgelijKse leven. DIT BLijKT 

World of Warcraft is bijvoorbeeld niet uit te spelen.’ Hij 

legt uit dat zo’n spel allerlei soorten beloningsmechanismen 

bevat. Die beloningen hebben geen betekenis buiten 

de spelwereld en stimuleren louter het verder spelen. 

Van Rooij: ‘Wij hebben firma’s aangespoord hun verantwoordelijkheid 

te nemen, maar er wordt weinig mee gedaan. 

Dat is logisch, want zolang een spel niet ophoudt, 

blijven mensen betalen. Toch evalueren de spellen ook 

vanzelf: spelaspecten die extreem gedrag oproepen worden 

tegenwoordig vaker vermeden door de industrie. 

In World of Warcraft kon je voorheen bijvoorbeeld alleen 

de status van generaal bereiken als je continu online was. 

De persoon die het meeste speelde, verkreeg de titel. 

Dat stimuleerde het alsmaar doorspelen en is daarom 

aangepast. Toch zou er nog meer moeten veranderen.’ 

Laurens ziet dit totaal anders. Volgens hem zijn de firma’s 

niet verantwoordelijk voor eventuele verslavingen. ‘Natuurlijk 

zit er een bewust verslavingsaspect in de games, 

de industrie moet tenslotte ook winst maken.’ Hij geeft 

aan dat al die games met grote, irreële werelden je een 

misplaatst gevoel van beloning geven, vergelijkbaar met 

het Pavlov-effect. Ook bij online games krijgt de speler 

voortdurend prikkels die hem hoop bieden op een beloning, 

zoals het behalen van een hogere status. 

Toch zoekt Laurens het probleem van een verslaving 

bij de gamer zelf: ‘Ik geloof niet dat games je karakter 

kunnen veranderen, dat zit al in je. Het is een fout in de 

menselijkheid dat zulke types verslaafd raken, niet van 

de game-industrie. Ik heb in mijn leven alle agressieve 

games gespeeld, maar ben daar ook niet ineens gewelddadig 

van geworden. Ik ben eigenlijk de liefste jongen 

op aarde.’ ANS 

OOK uIT DE BRuTE TAxIMOORD IN 2008 IN THAI- 

LAND. DE DADER WAS EEN FANATIEK SPELER VAN 

GRAND THEFT AuTO. DE THAISE REGERING HEEFT 

HET SPEL SINDSDIEN uIT DE SCHAPPEN GEHAALD. 

SINDS DRIE JAAR WORDT IN OIRSCHOT HET EVE- 

NEMENT CAMPZONE GEORGANISEERD. op Het 

KAmp Kunnen bijnA 2000 deelnemers elf 

DAgeN lANg, 24 uur per DAg, vANuit HuN 

teNt of cArAvAN met elkAAr gAmeN VIA 

EEN LAN NETWERK. HET IS DAARMEE DE GROOTSE 

LAN-PARTy TER WERELD. 

bij veelvuldig gAmen wordt de stof 

DopAmiNe AANgemAAkt iN Het beloNiNgSceNtrum 

vAN De HerSeNeN. DE STOF GEEFT 

JE EEN PLEZIERIG GEVOEL EN WERKT ALS EEN 

SOORT DRuG. NA HET GAMEN RAAKT DE DOPA- 

MINE uITGEWERKT, DAT TOT SOMBERHEID EN IR- 

RITATIE KAN LEIDEN.

Adverteren? Leef, woon, werk, Kijk op feest... ANS-Online.nl met ANS 

P. P. 15

www.ans-online.nl. Tekst: De redactie / colofon 

P. 16 

olivier De bree 

‘Dit heb ik gemaakt om wetenschap en kunst in één beeld te laten versmelten. Het ‘projectiel’ is een omgevouwen 

Mondriaan-schilderij.’ Kijk voor meer informatie over deze kunstenaar en zijn werk op ANS-Online.nl

Ans deze maand 

P. 17

een dag in een halalslachthuis Tekst: Pieter Hengst en Mickey Steijaert/ Illustratie: Argibald 

P. 18 

meeloperS 

Iedere maand loopt ANS 

een dag mee in de schaduw 

van een zonderling. 

Deze maand: 

Moskee-vee van New 

Atlas BV 

New Atlas BV, gelegen op een grauw Arnhems bedrijventerrein, 

oogt verlaten. Op een onbestemd stuk vlees 

na is de lange snijtafel leeg. Scherpe vleeshaken aan het 

plafond dragen bij aan de slachthuisambiance. Er is een 

inspectie gaande. De slachters zijn achter in de zaak bezig 

de controleur in te lichten over de dieren die vandaag over 

de kling worden gejaagd. Dierenarts Nico Hoogland, die 

de controle uitvoert, is vooralsnog de enige persoon in het 

gebouw die vloeiend Nederlands spreekt. Hij vertelt in de 

smoezelige kantine over zijn werk bij de Voedsel en Waren 

Autoriteit (VWA). ‘Mijn taak is om te kijken of de dieren 

gezond zijn voordat ze worden geslacht, de zogenaamde 

ad mortem-keuring. Als een rund gekkekoeienziekte heeft 

of een andere aandoening met consequenties voor de 

vleeskwaliteit mag het niet worden geslacht. Deze stieren 

zijn in goede conditie en de slacht kan gewoon doorgaan.’ 

Hoogland bezoekt niet alleen halalslachthuizen maar ook 

reguliere slachterijen, waar hij nog met enige regelmaat 

ernstig zieke beesten tegenkomt. ‘Hier hebben ze hun 

zaakjes prima op orde, maar dat is niet overal zo. Soms 

moet de slacht afgelast worden. Zieke runderen zijn een 

risico voor de volksgezondheid.’ 

Spuiten en snijden 

De dienstdoende slagers zijn Ali Eucen en Muzaffer 

Nalbant, beiden 46 jaar oud en van Turkse afkomst. Ali zit 

al 21 jaar in het vak en is in heel Gelderland befaamd om 

zijn slachterskwaliteit. Het belangrijkste gedeelte van de 

slacht, het doorsnijden van de keel, is een techniek die Ali 

perfect onder de knie heeft. Voordat hij zijn talenten op 

de stier kan botvieren moet het tegenstribbelende dier in 

HAkkeN 

iN HAlAl 

Afgehakte koppen en dode runderen geflankeerd door besnorde Turken. Hoe ziet 

een halalslachterij er van binnen uit? Een blik op de bebloede werkvloer van 

een rituele slachter. 

een nauwe kooi worden gemanoeuvreerd. Deze draait 180 

graden waardoor de stier op zijn rug ligt. Muzaffer bindt 

de kop vast zodat Ali in precies de juiste hoek met één haal 

de hals door kan snijden. Voordat hij dit doet mompelt hij 

weinig theatraal de frase Bismillah Allahu Akbar (‘in naam 

van Allah de allergrootste’). Onmiddellijk na de vloeiende 

snijbeweging begint het dier te bloeden als een rund. Door 

de hoge bloeddruk spuit het bloed meters ver de slachtruimte 

in. Muzaffer houdt de situatie onder controle met de 

waterslang en loodst het levensvocht richting afvoergoot. De 

tweede slager kan buigen op 18 jaar ervaring. Hij geeft toe: 

‘Echt leuk werk is het niet.’ 

Het slachten van dieren zonder verdoving is omstreden. De 

Partij voor de Dieren toonde recentelijk een filmpje in de 

Tweede Kamer van de rituele slacht van geiten. Hierin is te 

zien hoe dieren minutenlang spartelen na het doorsnijden 

van de hals. Hoogland legt uit: ‘Dat zijn veelal automatische 

reflexen. De stieren die ze hier slachten zijn binnen twee 

minuten morsdood.’ De stuiptrekkingen lijken uitermate 

levensecht. Vanuit het niets begint het onthoofde dier wild in 

de lucht te trappen. Volgens Hoogland is het dan echter al 

lang op de eeuwige jachtvelden. 

Geklots in de kliko 

Een half uur en twee koppen koffie later wordt het inmiddels 

leeg gebloede beest uit de kooi en op een kar gehesen. 

Meteen slacht het tweetal nog een stier volgens hetzelfde 

stramien. Ook dit rund laten ze een halfuur op zijn rug liggen. 

Ondertussen wordt de eerste stier met vlijmscherpe 

messen gevild. Dit is een secuur werkje, maar Muzaffer en 

Ali gaan geroutineerd te werk. Binnen enkele minuten is het

karkas van zijn huid ontdaan en hangen ze de enorme kluit 

vlees ondersteboven aan de achterpoten op. 

Tijd voor het ranzigere werk. Muzaffer rijdt een groenbak 

onder het ontvelde vee en snijdt de buik open. De vier 

magen en andere ingewanden glibberen met veel geweld 

en geklots in de kliko. Vervolgens grijpt hij naar een buitenproportioneel 

groot slagersmes dat op een middeleeuws 

slagveld niet had misstaan. Met ferme slagen hakt de 

besnorde Turk de stier in tweeën. De grote hoeveelheden 

bloed en ingewanden maken weinig indruk op het slagersduo. 

Onverstoord blijven de twee geanimeerd kletsen in het 

Turks. Ali is tegelijkertijd bezig de afgezaagde kop te villen. 

‘Mooie haardos, niet?’ grapt hij terwijl hij met de scalp van 

de stier rondzwaait. ‘Met de kop doen we in principe niks, 

die bewaren we enkel voor de post mortem-keuring.’ 

Deze wordt uitgevoerd door Rob Coolen, keurmeester 

van de Kwaliteitskeuring Dierlijke Sector (KDS). Met een 

mes ontleedt hij onder andere de koeienkop op zoek naar 

besmettelijke ziektes. ‘Het is moeilijk om niet te verdwalen 

in het regeldoolhof. Elke week komen er vier nieuwe voorschriften 

bij waar een slachterij aan moet voldoen,’ aldus 

Coolen. De zojuist geslachte stieren blijken ook van binnen 

kerngezond en het vlees hoeft niet te worden vernietigd. 

Zodra Coolen zijn keuringsstempel op de hompen vlees 

heeft aangebracht kan het verkocht worden. 

Hakken en zagen 

De klandizie bestaat behalve uit winkels en restaurants 

ook uit particulieren die wel oren hebben naar een mals 

stukje halalvlees. Gedurende de middag neemt het aantal 

bezoekers toe. Elke klant bestelt een stuk vlees dat vervol- 


P. 19 

gens op maat gehakt, gesneden of gezaagd wordt door 

Ali en Muzaffer. ‘Ongeveer de helft van het vlees gaat naar 

Rotterdam en Utrecht, de andere helft verkopen we hier’, 

legt eigenaar Recep Kolukisa uit. Kolukisa kwam enige 

tijd geleden in het nieuws nadat een dol geworden stier 

ontsnapte uit zijn slachthuis. Deze gebeurtenis werd opgepikt 

door de landelijke media en een hype was geboren. 

Kinderboekenschrijfster Bibi Dumon Tak zette een burgerinitiatief 

op om de stier van een wisse dood te redden. 

Kolukisa: ‘Ik had een prijs van 2500 euro met dat rare wijf 

afgesproken, maar toen ze me belde nam ze op met “Hé 

gekke Turk!” Toen besloot ik de prijs te verdubbelen. Ze 

moet eerst maar eens leren communiceren.’ Zover kwam 

het echter niet. Toen een kinderboerderij voor gehandicapten 

bij Kolukisa aanklopte, kregen ze de stier gratis 

mee. ‘Ik kon zelf niets met dat beest. Verdoofde dieren kan 

ik niet als halal verkopen. Op deze manier maakte ik er 

nog iemand blij mee.’ Kolukisa maakt ook andere mensen 

met vreemde verzoeken vrolijk: ‘Ik dacht dat ik een rare 

cultuur had, maar welke delen van de stier sommige mensen 

eten is echt bizar. Dingen die anders worden verbrand. 

Sommige Somaliërs hebben een vreemde voorliefde voor 

de staart. Af en toe heb ik Soedanezen in de zaak die de 

tong, ballen of magen willen. Laatst was er zelfs iemand die 

vroeg naar het buikvet. Die heb ik zelf in de afvalcontainers 

laten graaien.’ 

Het leiden van het bedrijf bezorgt Kolukisa veel kopzorgen. 

Hij is nu zeven maanden eigenaar van New Atlas en wordt 

inmiddels mismoedig van alle regeltjes. ‘Voor het minste of 

geringste wordt je vlees afgekeurd en ben je het kwijt. Ik 

heb er nu al spijt van dat ik er in ben gestapt.’ ANS

oNbevANgeN eN 

oNcoNveNtioNeel 

Met een zelfgebouwd vliegtuig trok Joost conijn 

van neDerlanD naar kenia. IN ZijN AANKOMENDE BOEK 

PROBEERT Hij EEN ONBEVANGEN BEELD TE SCHETSEN VAN 

HET AFRIKAANSE CONTINENT. ‘IK WIL CLICHéS DOORBREKEN 

EN VOORBij VOOROORDELEN GAAN.’

‘Als je het station uitloopt, kom je bij een grote weg en dan 

is het rechts. Dus gewoon direct links als je de drukke weg 

bent overgestoken’, instrueert Joost Conijn (39) ons over 

het Arnhemse café waar het interview plaats zal vinden. 

Kort daarna belt hij nogmaals: ‘Ik geloof dat ik het zojuist 

verkeerd heb uitgelegd. Je moet naar rechts.’ In een lange 

jas staat de kunstenaar recht tegenover het station met ons 

te telefoneren. 

Conijn kwam in 2010 vooral in de publiciteit met een 

zelfgebouwd vliegtuig, waarmee hij dat jaar een reis naar 

Kenia ondernam. Eerder trok hij al met een houten auto 

door Oost-Europa. Met de films die hij tijdens zijn avonturen 

maakte, exposeerde hij in de Verenigde Staten, Japan en vele 

Europese landen. Momenteel werkt Conijn aan een boek 

waarin hij de ervaringen van zijn reis door Afrika beschrijft. 

‘Toeristen kennen ze niet in die gebieden en van kunstprojecten 

begrijpen ze al helemaal niets. Voor hen kwam ik echt 

van een andere planeet.’ 

Waarom wilde je met een zelfgemaakt vliegtuig naar 

Kenia? 

‘Wanneer ik altijd op dezelfde plek zit, raak ik verstrikt in 

geijkte patronen en vastgezogen in de verwikkelingen van 

het dagelijkse leven. Dat voelt voor mij als gevangenschap. 

Reizen werkt bevrijdend. Ik wilde met eigen ogen zien wat er 

in de wereld gaande is en mijn perspectief verbreden. 

‘Het oosten van Afrika had ik nog nooit gezien. Toevallig 

woont een vriend van mij al tien jaar in Nairobi, dat werd 

mijn eindpunt. In tegenstelling tot een reis van Noord naar 

Zuid is een reis van West naar Oost minder gangbaar. Het 

gebied zit vol rebellen en is per auto onbegaanbaar. Ik 

hoopte deze ongebruikelijke route per vliegtuig wel af te 

kunnen leggen.’ 

een eerder vliegtuig dat je bouwde, stortte neer. Was je 

niet bang voor eenzelfde noodlottige situatie? 

‘Dat vorige vliegtuig moest een noodlanding maken, omdat de 

luchtstroom het naar beneden duwde. Alle omstandigheden 

waren ongunstig. Natuurlijk was ik bang, maar dat is een basisgevoel 

dat hoort bij vliegen. Ik moest voortdurend scherp zijn 

omdat mijn leven ervan afhing. Tegelijkertijd wist ik: “Wanneer 

de dood dicht in de buurt is, leef je op je toppen.”’ 

Hoe heb je je voorbereid? 

‘Het was onbegonnen werk om de juiste informatie te vinden. 

Ik had oude, Amerikaanse luchtvaartkaarten, want er bestaan 

simpelweg geen recente exemplaren. Hoewel alle vliegvelden 

er wel op staan, zijn sommige daarvan inmiddels volledig 

begroeid. Op een gegeven moment moet je gewoon gaan en 

maar kijken wat je tegenkomt. Zenuwslopend.’ 

Tekst: Eline Huisman en Mart Waterval/ Foto’s: Persoonlijk archief Joost Conijn Interview Joost Conijn 

P. 21 

Hoe reageerden de Afrikanen op je komst? 

‘Over het algemeen werd ik geweldig gastvrij ontvangen. In 

Oeganda dachten ze echter dat ik een spion was. Ik moest 

mijn paspoort inleveren en werd vastgezet. Dat is zo’n gedoe. 

Die ervaringen gaven mij tegelijkertijd veel inzicht in de werking 

van Afrikaanse samenlevingen. Ik heb de hiërarchie en 

politieke systemen zelf ondergaan. 

‘De diverse ontmoetingen op zo’n reis geven je de kans een 

cultuur echt te leren kennen. Zelfs een dieptepunt als in Oeganda 

is daarom in zekere zin een hoogtepunt.’ 

‘Vooral de denigrerende manier 

waarop over kunst wordt gesproken 

is buitengewoon schofterig.‘ 

Kun je een voorbeeld geven van zo’n confrontatie met 

cultuurverschillen? 

‘Op een gegeven moment landde ik in de Centraal Afrikaanse 

Republiek. Door slecht weer kon ik niet verder reizen en 

moest ik een tijdje op een Oegandese legerbasis verblijven. 

Daar raakte ik met militairen in heftige discussies over geloof, 

goed en kwaad en homoseksualiteit verzeild. Sommige culturele 

verschillen zijn absurd groot. 

‘Zo moest ik eens een politiecommissaris vijfhonderd euro 

smeergeld betalen om mijn paspoort terug te krijgen. Ik was 

ontzettend boos en gefrustreerd, maar kon er uiteindelijk wel 

begrip voor opbrengen. De man krijgt geen salaris van de 

overheid, maar moet wel ergens zijn kinderen van voeden. 

Dat hij het bij mij vandaan moet halen, maakt hem niet meteen 

een slechterik.’ 

Wat wil je het publiek met je belevenissen laten zien? 

‘Ik denk dat ik een onbevangener perspectief wil laten zien. 

Als het in de media over Afrika gaat, zien we armoede, honger 

en onbeschaafde toestanden. Daaraan zijn vaak politieke 

belangen verbonden en dat maakt mij achterdochtig. Door een 

ander beeld te schetsen hoop ik door die beeldvorming heen 

te prikken.’ 

Het werk van Conijn is eigenzinnig. Hij doet precies waar hij 

zin in heeft en een uitdaging in ziet. ‘Ik wil in de eerste plaats 

mijn eigen leven vormgeven.’ Dat hij daarmee een ander perspectief 

schetst en het publiek aanzet tot nadenken, vloeit hier 

uit voort. Een voorbeeld hiervan is de film van Conijn over zijn 

zeven Nederlandse buurkinderen, die niet naar school gingen. 

Hoewel hij hierover zelf geen moreel standpunt innam, bracht 

het project een heftige discussie teweeg.


P. 22 

Deze kinderen leven aan de rand van de samenleving. 

Was dat de drijfveer om hen te filmen? 

‘Nee. Ik vind die kinderen bijzonder, omdat ze in de wildernis 

leven en daardoor heel erg kind kunnen zijn. Ze leven op een 

terrein waar ze ongestoord vuurtjes kunnen stoken en met 

bijlen kunnen hakken. Het is enorm puur. Het is het paradijs 

voor die kinderen, maar tegelijkertijd ook de hel. Wat moet 

er van hen worden? Er is geen plaats in de samenleving voor 

kinderen die op die manier leven. Die kinderen hadden een 

bijzondere vrijheid in hun spel, maar in het manifest van de 

samenleving worden zij gezien als delinquenten. Dat er geen 

plaats voor deze vrijheid is, komt mede door de manier waarop 

er met educatie wordt omgegaan. Het is jammer hoe hier in de 

samenleving over wordt gedacht.’ 

Vind je het verkeerd hoe er met onderwijs wordt omgegaan? 

‘De inrichting van het Nederlandse onderwijs is verschrikkelijk. 

Het is anderhalve eeuw geleden uitgevonden door industriëlen 

om geschoolde arbeiders te krijgen die precies doen wat zij 

willen. Ik vind dat kinderen daardoor beperkt worden. De 

vrijheid van de mens moet het uitgangspunt zijn. Zelf kunnen 

bedenken wat je in je leven wilt is veel interessanter. Het is 

toch heel erg dat zoveel mensen niet weten wat ze willen?’ 

Wat vind jij van de bezuinigingen op kunst en cultuur? 

‘Ik laat me zelf niet zo snel raken en heb me er niet afhankelijk 

van gemaakt. Het is echter schrijnend dat deze maatregelen 

worden genomen. Vooral de denigrerende manier waarop 

over kunst wordt gesproken is buitengewoon schofterig. Die 

houding van de politiek is dom en beperkt. Er groeit door de 

bezuinigingen op de culturele sector straks een hele generatie 

op die kunst en cultuur niet op waarde weet te schatten. 

‘Kunst en cultuur geven je enorm veel inzichten in een samenleving. 

In tegenstelling tot Afrika is kunst en cultuur in Nederland 

een vanzelfsprekendheid en een grote verworvenheid. 

Musea, architectuur, dans, muziek, mode en design; het staat 

allemaal met haar wortels in de kunsten. In Afrikaanse steden 

ontbreekt het daar nogal aan. Terug in Nederland besef je 

van welke grote waarde die verworvenheden eigenlijk zijn, 

en dat gaan we nu weer lekker allemaal afbreken.’ 

Momenteel sla je een compleet andere weg in door 

een boek te schrijven over je reis naar Kenia. 

‘Door steeds dezelfde dingen te doen raak ik verveeld. Het 

schrijven van een boek is voor mij een stap in een onontgonnen 

wereld. Ik kies graag de weg die voor mij onbekend is, 

waardoor ik voor mezelf weer vanaf nul moet beginnen. 

‘De strijd van iets nieuws ontdekken voelt niet altijd lekker 

aan. Je bent onzeker: “Wat doe ik nou, kan ik dit wel?” Tegelijkertijd 

werk ik het liefst in die staat van spanning.’ 

Wat zijn je plannen voor de toekomst? 

‘Mijn boek vergt nu alle aandacht. Toekomstplannen zijn een 

ruis in je hoofd en maken mijn leven te gecompliceerd. Mijn 

leven is te vol en opwindend om er nog meer gedachten bij 

te hebben, naast wat er nu gaande is.’ 

Wie zijn je grote voorbeelden? 

‘Dat weet ik niet precies. Ik neem een voorbeeld aan mensen 

die conventies doorbreken met de manier waarop ze leven 

en werken, die met hun levensstijl anderen wakker schudden. 

Ik probeer goed naar mezelf te luisteren.’ 

Vind je dat meer mensen zo moeten leven? 

‘Veel mensen klampen zich vast aan wat ze hebben en wat ze 

aan het doen zijn. Volgens mij word je daar niet gelukkig van, 

ik niet tenminste. Ik wil de vrijheid hebben om nieuwe stappen 

te kunnen zetten. Het uitbrengen van mijn boek is daar 

een voorbeeld van. Om iets nieuws te doen moet je kunnen 

loslaten, maar dat is lastig. Daardoor raken mensen gevangen 

in dingen als een baan, een hypotheek en kinderen. Je kunt 

dan geen kant meer op. Dat veel mensen zo leven, is voor mij 

onbegrijpelijk.’ ANS


P. 24 

teGeN 

De MuuR 

Helaas zijn ze overal. Mensen die het levenslicht niet hadden 

moeten aanschouwen. Zij die eigenlijk het vuurpeloton 

verdienen. Elke maand het relaas over een van hen. 

De Appie-deuren suizen zachtjes dicht achter Maurits. De 

wind speelt met de sneeuwvlokken. Terwijl hij naar zijn 

fiets loopt, komt verderop een dik ingepakte vrouw op een 

scootmobiel de stoep niet op. Maurits kijkt een tijdje gefascineerd 

naar haar moeizame strijd. De derde keer slaagt ze 

met een aanloop. 

Tijd om te kijken of de bejaardenmobiel de schuifdeuren 

haalt is er niet. Vanavond heeft Maurits een tweede date met 

Karlijn. Hij haast zich naar huis om zijn pizza naar binnen te 

rammen, de resten uit te smeren met zijn tandenborstel en 

met zijn bus deo een studentendouche te nemen. 

Na een vlugge zoen en een compliment over zijn geurtje 

lopen Maurits en Karlijn richting bioscoop. Niet ver van de 

ingang valt een ongewassen low-life hen lastig. Met een 

euroshopper biertje in de hand houdt hij een verwarrend 

betoog waarin de woorden ‘nachtopvang’, ‘kou’ en ‘euro’ 

vallen. Karlijn knijpt wat steviger in Maurits’ hand en snel 

lopen ze door, de warmte van de bioscoop tegemoet. 

Hij fluistert: ‘Snap jij dat nou? Zoveel belastinggeld naar 

uitkeringen en nog steeds kiezen mensen voor de straat.’ 

Karlijn knikt instemmend. 

Na de film wordt er voor de bioscoop gezoend, maar vanwege 

de kou vertrekt Karlijn al gauw richting huis. Gelukkig 

is de zwerver nergens te bekennen. Maurits kijkt even hoe ze 

wegfietst, maar pakt al gauw zijn telefoon. Snel stuurt hij een 

smsje. ‘Niet geneukt. Zie je zo.’ 

Halfdronken stommelt Maurits de El Sombrero uit. Zijn fiets. 

Waar is dat ding godverdomme? Hij wankelt richting kerk. 

uit een steeg klinkt geschreeuw. Twee vrouwen schreeuwen 

hysterisch terwijl een man een andere aan het aftuigen is. 

Ach, hij zal het wel hebben verdiend. En van een paar blauwe 

plekken is nog nooit niemand gestorven. 

De volgende dag zit Maurits met een kater in college. Zijn 

vriend stoot hem aan. ‘Zo, kijk dit!’ Maurits bekijkt de krantenkop. 

‘Buren negeren jarenlange kindermishandeling’. 

‘Jezus, ziek hoe egoïstisch al die burgermannetjes zijn. Die 

zien niets buiten hun VINExhuis.’

Tekst: Redactie/ Foto’s: Eva-Marijn de Vries/ Illustraties: Joost Dekkers De graadmeter 

P. 25 

De grAADmeter 

Twintig kebabzaken, talloze bijbaantjes en tien soorten glijmiddel. Om de keuzestress 

te reduceren treedt ANS elke maand op als keuringsdienst van studentenwaren. 

Welke optie doet de graadmeter het hoogst uitslaan en wat kun je 

beter links laten liggen? Deze keer: Nijmeegse kroegen in de café top 100. 

Wat: De Tempelier 

Waar: Molenstraat 95 

Aanbod: standaard biervoorraad, 

blaadjes en bitterballen 

Plaats in top 100: 93 

De Tempelier lijkt een 

stereotype oudemannencafé. 

Achterin de kroeg 

staat een tv, omringd door 

incidenteel schreeuwende 

kerels die het oneens 

zijn met de scheidsrechter. 

Iemand verzucht: ‘Ik 

krijg zin om Volkskrant 

Banen te lezen.’ Verder is het verlaten, 

waardoor het mogelijk is om een 

fatsoenlijk gesprek te voeren zonder 

je stembanden te slachtofferen. Het 

drankaanbod voldoet voor de minder 

veeleisende bierdrinker. Naast rustig 

een biertje drinken is de kroeg 

geschikt voor een vlucht uit een 

midlifecrisis. In het weekend loopt 

de Tempelier, weggedrukt tussen 

studentenwalhalla’s Boogie Wonderland 

en de NDRGRND, namelijk vol 

met veertigers. De leeftijd van de 

bezoekers ligt derhalve hoger dan 

in de rest van de Molenstraat, als een 

oude rots in de jeugdige branding. 

Wat: In de Blaauwe Hand 

Waar: Achter de Hoofdwacht 3 

Aanbod: historie, huiskamersfeer en 

warme chocolademelk 


In de Blaauwe Hand heeft 

van alle kroegen in Nijmegen 

de meeste tijd gehad 

een naam op te bouwen. 

Het café bestaat namelijk 

al sinds 1542. Dit is ook 

te zien aan de minuscule 

deur aan de achterkant 

waar tegenwoordig geen 

mens meer doorheen past. Het bieraanbod 

is weliswaar klein, maar zeer 

gevarieerd en de aardige bediening 

geeft graag uitgebreidere informatie. 

Daarnaast heeft de chocolademelk 

van dit café terecht een goede naam. 

De krappe ruimte brengt een knusse 

sfeer met zich mee, maar zorgt er 

ook voor dat het moeilijk is een plekje 

te bemachtigen. Op donderdagavond 

en in het weekend zitten beide 

verdiepingen bijna altijd vol. Wie het 

massale karakter van de binnenstad 

wil ontvluchten, kan in dit café op de 

markt Nijmeegse historie opsnuiven. 

Wat: Café Samson 

Waar: Houtstraat 4 

Aanbod: bestrikte obers, speciaalbier 

en gratis pelpinda’s 


Café Samson is knus ingedeeld 

en opgeluisterd met 

sfeervolle accessoires als 

kaarsen, raamversieringen 

en immer aanwezige schillen 

van gratis pelpinda’s. De 

meterslange bar met eindeloos 

veel bieren van de 

tap springt direct in het oog. 

De kast vol glaswerk, het meubilair en 

het donkere houtwerk zorgen voor een 

authentieke sfeer die doet denken aan 

de boerderij van opa en oma. De appetijtelijk 

uitziende barmannen zorgen 

graag voor uitleg over het assortiment, 

dat zowel de bekende bieren als een 

eigen brouwsel beslaat. Ondanks 

de enorme ruimte is in het weekend 

vaak elke vierkante meter van het café 

bezet. Het publiek varieert dan van 

onvermijdelijke locals tot stappende 

studenten. Een breed publiek bekoren 

is een van Samsons specialiteiten. 

Kijk voor de winnaar van vorig jaar (en 

derhalve uitgesloten van deelname aan 

deze editie), Café Jos, op ANS-Online.

Het issue Tekst: Joeri Pisart en Lucy Vleeshouwers/ Illustratie: Joost Dekkers 

P. 26 

Het iSSue 

In deze rubriek staat 

iedere maand een ander 

issue centraal, waarover 

de meningen sterk zijn 

verdeeld. Deze maand: 

delinquenten in de 

Kamer 

ploerteN 

op Het 

plucHe? 

Begin november raakte PVV-Kamerlid Eric Lucassen in opspraak. Tegenover zijn 

fractie had hij verzwegen dat hij was veroordeeld wegens ontucht met een van zijn 

studentes op de Koninklijke Militaire School. Voor RTL was dit aanleiding om het 

verleden van de gehele Tweede Kamer te onderzoeken. In een open brief werd 

de Kamerleden gevraagd hun veroordelingen te melden. Al snel werden de fouten 

van politici breed uitgemeten in de media. Sommigen reisden zonder treinkaartje, 

anderen misdroegen zich in het verkeer en een enkeling pleegde zelfs fraude. 

Hoewel meerdere Kamerleden hun spijt betuigden, bleek dat zij niet altijd hun 

wandaden met partij en volk hadden gedeeld. In de heksenjacht die volgde, 

werden niet louter feiten, maar ook verdenkingen en aantijgingen uitgesproken. 

Geseponeerde rechtszaken en uit de hand gelopen burenruzies voedden de 

onrust in de media. Al deze vuile was deed afbraak aan hun voorbeeldfunctie 

en geloofwaardigheid. Kamerleden moesten met de billen bloot en de moraliteit 

van enkelen werd ernstig in twijfel getrokken. Sindsdien laait de discussie op of 

zogenaamd onbetrouwbare criminelen op hun plek zijn in het parlement. Kan een 

delinquent het volk vertegenwoordigen? 

De StelliNg vAN DeZe mAAND: POLITICI MOGEN GEEN STRAFBLAD HEBBEN. 

prof. Dr. evert van der zweerde, hoogleraar politieke 

filosofie aan de ru 

‘Het idee van een “strafbaar feit” vind ik niet het belangrijkste criterium: 

sommige dingen zijn niet strafbaar maar wel zeer laakbaar. 

Het belangrijkste is niet wat iemand wel of niet gedaan heeft, 

maar wie hij of zij is. Ik heb meer respect voor een politicus die 

zijn verleden niet verdoezelt en spijt heeft van zijn daden, dan voor 

iemand die verzwijgt dat hij iets op zijn kerfstok heeft uit angst niet 

op de kandidatenlijst te komen. Natuurlijk zijn er grenzen: moord, 

vrouwenhandel of een verleden als NSB-er overschrijden deze. 

‘Het onderzoek van RTL vind ik te ver gaan, dat zou aan de 

Staten-Generaal moeten worden overgelaten. Ik ben heel huiverig 

voor dit soort journalistiek, omdat een commerciële televisiezender 

een evident belang heeft bij spannende en sexy verhalen. Door de 

huidige medialisering van het politieke veld is er een verandering 

zichtbaar in de richting van zogenaamde “afrekeningspolitiek”. Je 

krijgt daardoor politici die nergens op te vangen zijn, die meer op 

vorm letten dan op inhoud. 

‘Het principe van onze rechtsstaat is dat iemand onschuldig is totdat 

het tegendeel is bewezen. Dat impliceert dat je heel voorzichtig 

moet zijn met verdachtmakingen en suggesties. Daarom houd ik 

niet van gesnuffel in vuilnisbakken.’ 

ton elias, tweede kamerlid voor de vvd, in het bezit van 

een strafblad 

‘Formeel is iedereen “blanco” nadat hij of zij de straf heeft ondergaan. 

Politici mogen juridisch gezien een strafblad hebben. 

uiteraard wordt de moraliteit van politici wel onder de loep genomen. 

Bij de beoordeling daarvan zijn de ernst van het vergrijp 

en de opgelegde strafmaat bepalend. 

‘Het onderzoek van RTL vond ik wat merkwaardig van vorm, 

maar principieel is het niet onjuist om zaken te willen weten. De 

vragen voor de Tweede Kamerleden werden echter dermate 

ruim gesteld, dat ook irrelevante en verouderde overtredingen 

moesten worden vermeld. Als voormalig journalist vind ik dat 

de redactie zich bij het publiceren had moeten beperken tot 

kwesties die daadwerkelijk van belang zijn. 

‘Ik onderschrijf de kern van het onderzoek betreffende de 

moraliteit van Kamerleden. Hebben ze iets ernstigs op hun kerfstok? 

Hebben ze in ieder geval geleerd dat zij een smet op hun 

blazoen moeten melden bij hun partijleiding? Kiezers hebben 

het recht te weten welk vlees ze in de kuip hebben om op basis 

daarvan een keuze te maken.’

Mr. drs. Joost sillen, universitair docent staatsrecht aan 

de ru 

‘Juridisch is er voor een delinquent geen beletsel om de politiek 

in te gaan, tenzij de rechter hem het passieve kiesrecht heeft 

ontnomen. Deze maatregel wordt in de praktijk echter nauwelijks 

opgelegd. Vanuit moreel opzicht ligt dit anders. Idealiter zijn 

politici van onbesproken gedrag, maar in de praktijk is dit niet 

altijd het geval. Waar de grens moet worden getrokken tussen 

gedrag dat nog wel en gedrag dat niet meer toelaatbaar is, is 

lastig. Volgens mij zijn daarbij de ernst van het vergrijp en de tijd 

die sindsdien is verstreken van belang. 

Iemand die bijvoorbeeld valsheid in geschrifte heeft gepleegd, 

zou naar mijn mening geen politicus moeten worden. Als 

hij echter een aantal jaren geleden een klein vergrijp heeft 

gepleegd, zou dat volgens mij geen beletsel horen te zijn lid te 

worden van de Tweede Kamer. 

Ik heb er geen bezwaar tegen dat het verleden van politici 

kenbaar wordt gemaakt aan de kiezers. Weliswaar heeft dat tot 

gevolg dat ze een deel van hun privacy moeten inleveren, maar 

dat is nu eenmaal een gevolg van een publieke functie. Als je 

bang bent voor de wolven, moet je het bos niet ingaan.’ ANS 

vlAk voor Het rtl-oNDerZoek StApte 

pvv’er jAmeS SHArpe uit De tweeDe 

kAmer. EERDER LEKTE uIT DAT ZijN BEDRijF 

IN HONGARijE EEN BOETE HAD GEKREGEN 

WEGENS MISLEIDENDE SMS-DIENSTEN. 

AcHt HuiDige leDeN vAN De tweeDe 

KAmer Zijn in het verleden veroor- 

DeelD, WAARVAN EEN SP’ER, EEN VVD’ER EN 

ZES PVV’ERS. 

IN 1966 TRAD DE TOENMALIGE MINISTER VAN 

BINNENLANDSE ZAKEN JAN SMALLENBROEK 

(ARP) AF nAdAt hij met meerdere glA- 

ZeN jeNever AcHter De kieZeN eNkele 

gepArkeerDe wAgeNS iN DeN HAAg 

HAD geScHAmpt. 

KijK voor meer reACties op 

ANS-oNliNe.Nl 


P. 27

De bankzitter Tekst: Erik van Rein en Adrianne Tuk/ Foto’s: Yahya Hussin 

P. 28 

De bANkZitter 

Op zoek naar avonturen in de 

avonduren proeft ANS de sfeer bij 

markante studentenhuizen. De bankzitter 

ploft neer, test borrelwijsheden 

en oordeelt over huis en haard. 

Deze maand: 

Mysteries in Het Gulden Vlies 

Waar studentenhuis Het Gulden Vlies op het eerste gezicht 

een doorsnee woning lijkt, verraadt het bordje met 

de naam van het huis boven de voordeur dat het hier 

gaat om een wat merkwaardig onderkomen. ‘In een ver, 

ver verleden was dit een dispuutshuis, maar dat is het 

nu absoluut niet meer’, vertelt Sophie (22), derdejaars 

Communicatie aan de Hogeschool Arnhem-Nijmegen. 

De geheimzinnige blikken tussen de bewoners spreken 

boekdelen en doen ons vermoeden dat hier wellicht 

meer aan de hand is. 

De kamer van huisoudste Fleur (25), momenteel genietend 

van een sabbatical, dient bij gebrek aan een 

gemeenschappelijke ruimte als vaste ontmoetingsplek 

voor de studenten. Elke maandagavond kijken ze daar 

naar de herhaling van The voice of Holland. ‘We doen 

ook leuke dingen, hoor’, zegt Anne (21), derdejaars 

Ontwikkelingsstudies. Zo hielden ze een paar weken 

geleden een huisfeest met het thema ‘Oh ODOL en 

WOKNOK op de prairie’. Prompt komen de bewoners 

op de proppen met het verhaal over hoe Geert (23), 

tweedejaars Planologie, tijdens dat feest ‘bijna het 

loodje legde’. Een dronken bezoeker hoekte hem neer, 

waarna hij als een bang haasje zijn kamer invluchtte. 

Bovendien heeft hij zichzelf uitgeroepen tot seksgod en 

loopt hij regelmatig rond in een fluwelen, Hugh Hefnerachtige 

badjas. ‘Hij kan niet naar de supermarkt zonder 

minstens één keer zijn broek te laten zakken’, grapt 

Fleur. De jongste van het stel, derdejaars Geneeskundestudent 

Wytse (20), prijst zich gelukkig met zijn plek in 

het huis. ‘Toen ik vanuit Friesland naar Nijmegen kwam, 

had ik nog geen kamer. Mijn opa bood zijn caravan aan, 

waarmee ik op camping De But in Groesbeek kon kamperen.’ 

Op de valreep bleek dit niet meer nodig. Wytse 

pakte de bewoners op de kijkavond volledig in. ‘Hij is 

net zo’n hondje dat je niet in het asiel kunt achterlaten, 

aldus Anne. 

Op het moment dat de waterpijp tevoorschijn wordt 

gehaald komt Rob (22), net zoals Wytse derdejaars 

Geneeskunde, ook even om de hoek kijken. Wanneer 

nadrukkelijk naar de ware aard van Het Gulden Vlies 

wordt gevraagd, geven de bewoners niet thuis. ‘Het 

enige wat we erover willen zeggen is dat Jules Deelder 

en Herman Brood hier vroeger weleens over de vloer 

kwamen’, vertelt Sophie. Ooit waren er bewijzen van 

deze bezoeken. Wytse: ‘Ze hebben muurschilderingen 

gemaakt. Helaas heeft een stel stomme Polen de wand 

gewit en zijn de kunstwerken verloren gegaan. Meer 

kunnen we niet vertellen, anders is onze identiteit no 

more.’ De deur in de gang van het huis met de naam 

Cees erop doet echter vermoeden dat er nog een achtste 

bewoner zich schuilhoudt. Eén die wellicht banden 

had met Deelder en Brood? ANS

DE INBOEDELINDEx 

• Lama-zoemer ter bevestiging van een slechte grap 

• De huisgrazer, a.k.a. Killer Bunny 

• Een goedlachse papieren tuinkabouter 

• Een kerstboom zonder slingers 

• Toilet met foto’s van reeds vervlogen herinneringen aan 

legendarische huisfeesten 

• Een witte muur met zonder beschildering 

Een bonte verzameling van voorwerpen leukt het huis op, maar de 

rommelige gang met dito kamers doet denken aan een gemiddeld 

studentenhuis. De verhalen waarmee de bewoners komen zijn raadselachtiger 

dan hun inboedel. 

kennisvragen 

Welke Griekse god droeg de schapenvacht het 

gulden vlies? 

Geert: ‘Volgens mij is het iets met een g, e, e, r, en t…’ 

Wytse: ‘Nee, Achmed de shoarmaboer!’ 

Anne: ‘Hou het maar op seksgod Geert.’ 

Hoewel Geert lekker onderweg was met het raden van 

letters, blijken de bewoners weinig mythologisch besef 

te hebben. Niet seksgod Geert, maar de Griekse god 

Chrysomallos droeg het gouden vlies, totdat het werd 

gestolen door de koningszoon Jason. Het eerste breintje 

gaat aan hun neus voorbij. 

Welke politicus wil terug naar de gulden? 

Anne: ‘Geert Wilders.’ 

Geert: ‘Seksgod Geert!’ 

Fleur: ‘Bij dit soort vragen kun je inderdaad maar aan 

één persoon denken.’ 

Gelukkig blijken de bewoners wel verstand te hebben 

van actuele financiële zaken. Het is inderdaad peroxide- 

Geert die terug verlangt naar het verleden. Breintje één 

is binnen. 

Hoe heet de bekende drummer van Golden earring? 

Sophie: ‘De opa van Wytse!’ 

Fleur: ‘Is dat niet Barry Hay, van die zonnebrillenreclame?’ 

Anne: ‘Nee joh, het is Cesar Zuiderwijk.’ 

Het juryrapport: 

Aanvankelijk leken de bewoners slechts in het wilde weg te gokken, 

maar af en toe werden er serieuze antwoorden gegeven. Ze 

blijken wel degelijk over enige kennis van zaken te beschikken. 

Met drie uit vijf punten wordt een acceptabele score behaald. 


P. 29 

Met de muzikale kennis van de bewoners van de mysterieuze 

ex-dispuutswoning zit het wel goed. Niet alleen 

weten ze de zanger van de bijna bejaarde band bij naam 

te noemen, ook de drummer komt na wat gissen naar 

boven. Hulde! 

Wat waren de laatste woorden van Herman Brood? 

Geert: ‘Kiek ‘m goan.’ 

Wytse: ‘Zei hij iets of dacht hij het alleen? Hij zal waarschijnlijk 

wel gedacht hebben: “Ik wil nog even onder 

een rokje kijken.”’ 

Sophie: ‘Houdoe en bedankt.’ 

Ondanks de creativiteit in het verzinnen van afscheidsgroeten, 

weten ze het goede antwoord niet te raden. Op 

het briefje dat de kunstenaar annex zanger bij zich had, 

stonden de fameuze woorden: ‘Maak er nog een groot 

feest van.’ Helaas voor de bewoners gaat het feest aan 

hun neus voorbij. Hiervoor geen breintje. 

In welke provincie ligt het illustere plaatsje Sexbierum? 

Wytse: ‘Wat is dit nou voor makkelijke vraag?’ 

Geert: ‘Dat was vanochtend nog op het nieuws!’ 

Rob: ‘Bij Harlingen rechtsaf.’ 

Hoewel Geert het nog niet helemaal door heeft, neemt 

de rest niet eens meer de moeite om echt serieus te antwoorden. 

Met Wytse als rasechte Fries in hun midden zitten 

ze gebakken. Het laatste breintje wordt op de valreep 

moeiteloos binnengetikt.

Colofon 

P. 30 

Restaurant Ankara 

25e jaargang 

Oplage 10.000 stuks 

Aan deze ANS 

werkten mee: 

Hoofdredactie 

Henk Strikkers 

Eva-Marijn de Vries 

Webredacteur 

Mart Waterval 

Redactie 

Dirk van den Brand 

Pieter Hengst 

Eline Huisman 

Valerie Rutjes 

Jozien Wijkhuijs 

Al 30 jaar het adres voor 

Turkse specialiteiten 

Vleesgerechten 

vegetarische gerechten 

pizza's 

Afhalen mogelijk 

Iedere dag geopend vanaf 17.00 uur 

Burg.v.d.Berghstraat 144 Nijmegen 024-3228108 

www.restaurantankara.nl 

Medewerkers 

Susanne Geuze 

Dorien Pool 

Joeri Pisart 

Erik van Rein 

Mickey Steijaert 

Adrianne Tuk 

Lucy Vleeshouwers 

Mitchel Wijnen 

Illustraties 

Argibald 

Chris Berenbak 

Joost Dekkers 

Erik Molkenboer 

eindredactie 

Anne Elshof 

Yolanda de Haan 

Britt Latour 

Stefan Meeuws 

Joost Nellen 

Timo Pisart 

Rob Ramaker 

Laura van der Sman 

Juliet Van de Voort 

Foto’s 

Jaap Baarends 

Archief Joost Conijn 

Yahya Hussin 


Martijn Wehrens 

Elke woensdag Taizé-viering 

13/27 jan.: Roze Lunch 

19 jan.: Dagelijke rituelen 

24 jan.: Biblestudy 

3 febr.: Soeplezing; thema: 

De migranten in Calais. 

www.ru.nl/studentenkerk 

Crypto 

Laura van Asselt 

Voorpagina 


Columnisten 

Charlien Adriaenssens 

Rob Ramaker en 


uitgave, 

abonnementen en 

advertentieacquisitie 

Stichting MultiMedia 

stichtingmultimedia@ 

gmail.com 

Dagelijks bestuur 

Tim Ficheroux 

Tijs Karskens 

Druk 

Drukkerij Offsetservice 

Valkenswaard 

Ontwerp 

Marloes de Laat en 

Roel Vaessen 

Lay-out 

Henk Strikkers 


Redactieadres 

Heyendaalseweg 141 

6525 AJ Nijmegen 

024-3612176 

redactie@ans-online.nl

oploSSiNg crypto December 

HORIZONTAAL 

2. Oudejaarsavond. 6. Schoen. 7. Poedersuiker. 10. Oliebol. 

11. Nachtmis. 12. Stoomboot. 15. Roe. 16. Zak. 18. Kerstgala. 

19. Sfeer. 20. Vuurwerk. 

VERTICAAL 

1. Marsepein. 3. Dennenboom. 4. Vrede. 5. Pakjesavond. 6. 

Slee. 8. Winter. 9. Sterretjes. 13. Banketletter. 14. Kerstbal. 17. 

Pepernoten. 

wiNNAAr 

Winnaar van de vorige crypto is sanne van Dorland. Wil jij ook 

15 euro winnen? Stuur je oplossing van de ANS-crypto voor 16 

januari onder vermelding van naam, adres en bank-/gironummer 

naar de redactie of naar redactie@ans-online.nl. 

Ans deze maand Crypto 

P. P. 31 

crypto 

Guur of onGuur? naar buiten moet je. Door weer en winD op weG om Deze maanD tentamens 

te maken. onDertussen vinD je hieronDer beter soG-plezier. 

HoriZoNtAAl 

1. …, daar uw handen koud worden (6), 4. is dit riesling of rheinhessen met koorts? (8), 7. komt dit vers uit een bruine 

koe....(5, 13), 9. loop je in deze engelse winterneerslag of vaar je op zee? (8), 11. zeker geen pepernoten op de weg (10), 

12. Bevroren citytrip (14), 15. Doen de RU en UvA hard hun best om het warm te krijgen? (9), 16. Ik pas ‘r es voor om dit 

feestje te bouwen (9), 18. lol op de schaats (6), 19. Corpslid in de winter (9). 

verticAAl 

2. IJskoning van de kleine uurtjes (10), 3. … en dan een toef erop (3, 8), 5. Zakt Donald Duck hierin? (3), 6. Doos op je 

hoofd? (4), 8. Dit heeft er geen eigeel, maar het vriest tenminste niet meer (4), 10. wint er iemand op deze traptrede? (11), 

13. Ja, als het koud is (5), 14. Kan een verschrikkelijke pop zijn (9), 17. Ik heb een LAT-relatie met deze sport (5), 18. Klinkt 

als een rivier met hard water, wel koud!(4)

www.ans-online.nl. Tekst: De redactie / colofon 

P. 32

Algemeen Nijmeegs Studentenblad / januari 2011 ... - ANS-Online

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?