Libellen in de Wellemeersen - Hostbasket

eugel vastgemaakt, bekleed met een net van grofmazige, gladde vitrage. Het net dient zo diep te zijn dat de punt over de beugel
kan worden geslagen ( bijvoorbeeld 60cm bij een middellijn van 35cm). Hierdoor is het voor de gevangen dieren niet meer mogelijk
te ontsnappen. Om beschadiging van de libel te voorkomen dient de punt van het net afgerond te zijn. Dergelijke netten zijn natuur-
lijk ook kant en klaar te koop.
Eens gevangen, dient het vastpakken van libellen zorgvuldig te gebeuren. Ze kunnen het best bij de vleugels vastgenomen worden,
gezien dan de kans op beschadiging het kleinst is. Pas uitgeslopen exemplaren mogen juist niet bij de vleugels worden vastgepakt,
deze zijn nog te teer en week en de kans dat ze aan elkaar blijven plakken is groot. Grotere libellen kunnen eventueel ook bij het
borststuk of met drie of meer poten tussen de vingers worden gehouden.
Bij het vangen van libellen bestaat steeds de kans dat ze
beschadigd raken. Zelfs al is dit niet het geval, een gevangen
libel wordt alleszins verstoord. Vangst moet met andere
woorden zo veel mogelijk vermeden worden.
Na enige ervaring met het determineren in de hand, zal het
niet altijd meer nodig zijn om een libel te vangen en zal dit met
behulp van een verrekijker kunnen gebeuren.
Niet alle verrekijkers komen hiervoor echter in aanmerking,
de scherpstelafstand – de afstand die mimimaal tussen waar-
nemer en libel moet zitten om kunnen scherp te stellen - moet
minder dan vier meter bedragen. Verrekijkers met een sterkte
van 8X30 of 8X42 zijn hierdoor en door hun betrekkelijk
geringe gewicht zeer geschikt. Neem naast een verrekijker
toch steeds een net mee.
Libel vastgenomen bij de vleugels – Foto Joost Mertens
Larven worden verzameld met schepnetten, die ook gebruikt worden voor het nemen van monsters van macrofauna.
Dit zijn zware netten met een stevige rand en een maaswijdte van maximaal 2 mm, voorzien van een twee meter lange steel.
Hiermee kan men vanaf de kant bemonsteren, of wadend door ondiep water. De inhoud van een schepbeurt wordt uitgegoten in
grote witte plastic schalen, die het vinden van larven vergemakkelijken. Larven kunnen ter plaatse gedetermineerd worden maar
kunnen ook op alcohol bewaard worden om later te determineren.
Bij het verzamelen van larven is het van belang zoveel mogelijk microhabitats te bemonsteren. Dus niet alleen in het water, maar
ook op waterplanten of de bodem zowel langs de kant van het water als wat verder van de oever.
Onderzoek naar larven kan ook in de periode dat imago’s er niet of nauwelijks zijn, zij het dat vele soorten larven hebben die in de
winter wegkruipen in de modder en dus moeilijker te vinden zijn.
Voor het verzamelen van larvenhuidjes ten slotte zijn geen “instrumenten” nodig, zij kunnen gewoon van de grond of de vegetatie
worden geplukt. De meeste larvenhuidjes zitten tot op enkele tientallen centimeters boven de waterspiegel in de oevervegetatie.
Het zoeken naar larvenhuidjes vereist een speciaal zoekbeeld, maar met enige oefening is het vrij gemakkelijk om ze te vinden.
De vegetatie kan vanaf de landzijde worden afgespeurd, maar nog beter en productiever is het om vanuit het water te zoeken.
Om een groot deel van de larvenhuidjes te vinden, moet een gebied meerdere keren afgezocht worden. Vele soorten hebben een
korte uitsluipperiode en larvenhuidjes zijn kwetsbaar - regen en wind maken dat ze snel van de vegetatie verdwijnen.
Wie herhaaldelijk zoekt op één plaats krijgt een idee van de aantallen en ook van de geslachtsverhoudingen van de uitgeslopen
individuen.
Hou er ook rekening mee dat niet alle huidjes te vinden zijn in de vegetatie aan de oever, maar dat sommige soorten uitsluipen op de
grond of op enige afstand van het water. In het begin zal het ook niet altijd lukken aan de hand van zo’n larvenhuidje tot op soort te
determineren. Zorg dus voor een goed determinatiewerk, en vergeet niet: al doende leert men.
Op zoek naar larven…
en vervolgens de vangst bekijken – Foto’s Bruno De Bruyn
14
Op zoek naar libellen