Libellen in de Wellemeersen - Hostbasket

Hydrologie
Hydrologisch zijn voor het gebied voornamelijk kwelinvloeden van belang. Die zijn het meest uitgesproken op de overgang van
kwartair dek en alluvium, waar bronzones voorkomen.
In de komgronden treedt diffuse kwel op. Ter hoogte van de steilranden vinden we enkele puntvormige bronnen. Deze vallen ook in
de droogste zomers niet droog zodanig dat naast ondiep kwelwater wellicht ook diep kwelwater aan de oppervlakte komt. Een
peilbuizennetwerk is opgesteld om meer inzicht te krijgen in de hydrologie van het gebied.
De kwelinvloeden zijn dus vanaf het erosietalud tot in de kommen merkbaar. Ecologisch speelt kwel echter slechts een belangrijke
rol in de smalle zone aan de voet van het talud. Het effect van kwelwater wordt in een deel van de kommen teniet gedaan door over-
stromingen met vaak nog vervuild water vanuit de Rijt.
Ook de zone met vijvers ten westen van de spoorweg ligt in de natuurlijke kwelzone van het gebied. De vijvers die in het midden van
de negentiende eeuw zijn gegraven, zijn ondanks hun drainerend effect potentieel bijzonder waardevol. De Gatesvijver heeft
eveneens een drainerende werking op de aanpalende gronden. Deze diepe en grote zandwinningsput ontvangt eveneens
kwelwater. De Gatesvijver watert via een kleine sloot af naar de Dender. Andere ingrepen die de natuurlijke hydrologie van het
gebied verstoren zijn vijvertjes die voornamelijk in het komgebied werden gegraven. Daarbij zijn zowel drainerende als waterpeilver-
hogende invloeden merkbaar.
Wat de natuurlijke drainage van de bodems betreft bestaan de laagst gelegen gebieden uit zeer sterk of sterk gleyige gronden met
een slechte of tamelijk slechte natuurlijke drainage. De hoger gelegen gronden hebben een betere natuurlijke drainage.
De Dender is een typische regenrivier, waarvan het wisselvallige debiet en peil sinds 1975 worden bijgestuurd door een sas te Aalst.
Natuurlijke overstromingen treden nog steeds op, zij het minder frequent en korter dan voor 1975. Het uitblijven van onderhoudswer-
ken zorgde ervoor dat het gebied ook vaak overstroomd werd door de centrale afvoersloot, die zeer sterk verontreinigd was door
rioolwater van de gemeente Denderleeuw. Deze sloot voert anno 2009 vrijwel geen rioolwater meer af, zodat steeds minder vervuild
water in het gebied terechtkomt.
Vegetatie (ten behoeve van de leesbaarheid werden de wetenschappelijke namen van planten en dieren niet vermeld)
Dottergraslanden
In het gebied komen een aantal zeer soortenrijke en goed ontwikkelde Dottergraslandvegetaties voor.
Een eerste type wordt gekenmerkt door het voorkomen van Knolsteenbreek. Verder komen hier o.a. Dotterbloem, Adderwortel, Egel-
boterbloem, Pinksterbloem, Reukgras, Zachte dravik, Tweerijige zegge, Echte koekoeksbloem, Wilde bertram en Gevlekte orchis
voor. Een tweede type wordt gekenmerkt door het voorkomen van Rietorchis en veel Tweerijige en Scherpe zegge. Ook vele van de
hogergenoemde soorten komen voor in dit type. Van het eerste type komen ook overgangen voor naar Glanshavergraslanden.
Glanshavergraslanden
De graslanden van dit type komen hoofdzakelijk voor op de oeverwal of op de overgang van de oeverwal naar komgronden. Dit type
is meestal fragmentarisch ontwikkeld door een te hoge bemesting. Soorten als Grote bevernel, Grote vossenstaart, Frans raaigras,
Margriet, Wilde peen, Knoopkruid en Groot streepzaad komen dan ook eerder voor in de perceelsranden of zeer verspreid in
graslanden die hoofdzakelijk van het Beemdgras-Raaigrastype zijn. Een vrij goed ontwikkeld grasland van dit type komt ook voor op
het talud van de autosnelweg.
Droge graslanden
Op de nog niet verruigde spoorwegtaluds komen nog enkele fraai ontwikkelde droge graslanden voor met elementen van het
Glanshaververbond. Het betreft hier een structuurrijke vegetatie met overgangen naar struwelen. Hierin komen soorten als
Schermhavikskruid, St-Janskruid, Gewoon biggekruid, Muizenoortje, Wilde marjolein en een weinig Agrimonie voor.
Beemdgras-Raaigrasweiden
Heel wat vochtige graslanden zijn door een verbeterde afwatering en verhoogd mestgift geëvolueerd naar eerder soortenarme
grasweiden. In de soortenrijkste graasweidevegetatie komen naast Engels raaigras en Ruw beemdgras o.a. ook Pinksterbloem,
Veldzuring, Kruipende en Scherpe boterbloem, Ruige zegge, Gewoon struisgras, Fioringras, Gestreepte witbol en Valse voszegge
voor.
Vochtige ruigtes
Vochtige ruigtes nemen een belangrijke plaats in in de Wellemeersen. Vaak zijn deze vegetaties gelegen onder populieraanplanten
op voormalig grasland. Het betreft hier voornamelijk Moerasspirearuigtes en ruigtes die gedomineerd worden door Rietgras. Op
enkel langdurig geïnundeerde plaatsen is ook Liesgras dominant. Op vele plaatsen komen hier ook Gele lis, Bitterzoet, Haagwinde
en Harig wilgenroosje voor.
Een merkwaardige vochtige ruigte, gedomineerd door Reuzenpaardestraat komt voor in een deel van het spoorwegtalud. Wellicht
komt hier ondanks de aanleg van de spoorweg nog steeds diep kwelwater aan de oppervlakte.
Grote zeggenvegetaties
Enkele vochtige ruigtes in de nabijheid van of op open plekken in het moerasbos worden gedomineerd door grote zeggen.
Vooral Moeraszegge, Scherpe zegge en Oeverzegge bepalen het aspect.
5
Kennismaking met het natuurreservaat “De Wellemeersen”