De veranderende functie van de openbare bibliotheek - Eelke de ...

Introductie
Karakter van de opdracht
Dit essay is geschreven als onderdeel van het vak ‘Space, place and society’. Ik heb dit vak gedurende de
winterperiode van 2005 gevolgd aan de Universiteit van Wageningen als onderdeel van mijn Master; Urban
Planning & Leisure, Tourism & Environment. In dit essay zal ik het begrip ‘behaviour setting’ uitleggen en
aan de hand van een analyse van de gekozen setting meer inzicht proberen te krijgen in het functioneren
van een bepaalde setting. Ook de invloeden die uitwerking kunnen hebben op een bepaalde setting
worden transparanter.
Beschrijving van de gekozen setting
De setting die ik gekozen heb is de openbare bibliotheek. Binnen dit onderwerp heb ik mij houvast
gevonden aan het functioneren van een centrale vestiging van een openbare bibliotheek in een van de
grotere Nederlandse steden. Deze keuze heb ik gemaakt omdat ik zelf al vier jaar werkzaam ben in een
openbare bibliotheek, waardoor ik wekelijks met de setting geconfronteerd word.
De functie en setting van de openbare bibliotheek is veranderd de laatste jaren. Dit vind ik een heel
interessant proces, zeker ook omdat deze veranderingen effect hebben op mijn eigen werkzaamheden. Dit
heeft me extra gemotiveerd om deze setting te kiezen voor mijn essay.
Ik heb de openbare bibliotheek bestudeerd door middel van een grondig literatuur- en internetonderzoek.
De antwoorden op de gevormde onderzoeksvragen zijn gevonden door nog diepgaander onderzoek,
interviews en observaties van de veranderende setting.
Probleemstelling
De functie en setting van de openbare bibliotheek zijn de afgelopen jaren sterk aan het veranderen. Van
een verzamelplaats voor boeken, een plaats van kennis en stilte naar een plaats om te genieten van
contact, leren, cultuur, ontspanning en ontsnapping. Dit gebeurt doordat de samenleving onderhevig is aan
een aantal maatschappelijke en technologische ontwikkelingen, waarbij steeds meer en meer informatie en
in meer verschillende vormen wordt aangeboden. Een goed voorbeeld hierin is de opkomst van het
Internet en de beleveniseconomie.
Met deze ontwikkelingen in ons achterhoofd en de veranderende functie van de openbare bibliotheek,
ontstaan veel vraagtekens. Hoe zijn het imago en de functie van de bibliotheek veranderd de laatste jaren?
Wat zijn de positie en functie van de bibliotheek in de toekomst? Wordt de openbare bibliotheek een
museum van boeken of gaat de instelling functioneren als een culturele activiteit; een plaats waar iedereen
kennis kan vergaren, kan socializen en ontspannen of zich kan ontwikkelen… een belevenis? Als de setting
van de bibliotheek veranderd, wat is dan het effect op het gedrag van mensen? Moet de openbare
bibliotheek commercialiseren om te overleven in de toekomstige maatschappij?
Leeswijzer
In dit essay zal ik eerst een korte introductie geven op het concept van de ‘behaviour setting’, waarna de
gekozen setting, de openbare bibliotheek, geïntroduceerd en beschreven zal worden. Aan de hand van een
overzicht van een aantal maatschappelijke en technologische ontwikkelingen welke invloed hebben op de
openbare bibliotheek zullen een aantal onderzoeksvragen geformuleerd worden. De antwoorden op deze
vragen zullen vervolgens terugkomen na een analyse van de transformatieprocessen die de openbare
bibliotheek ondergaan heeft en een analyse van de kansen die de instelling heeft; nu en in de toekomst.
Tot slot zal alles kort worden samengevat, waarna een reflectie wordt gegeven op de gekozen setting en
de analyse.