Antenne - Unie Vrijzinnige Verenigingen

Waarom scheiden we
sneller en vaker?
ECHTSCHEIDING STAAT IN HET MIDDELPUNT VAN DE BELANG-
STELLING. OP ZICH IS DAT VERBAZEND OMDAT HET STOPZET-
TEN VAN EEN RELATIE, GEHUWD OF ONGEHUWD, NIET LANGER
EEN WERELDSCHOKKEND FEIT IS. HET TABOE OP SCHEIDEN IS
VERDWENEN EN HET LIJKT EROP DAT SCHEIDEN EEN GEBEURTE-
NIS IN ONZE LEVENSLOOP IS GEWORDEN ZOALS TROUWEN OF
KINDEREN KRIJGEN. EN TOCH SLOEG IN APRIL 2011 HET
NIEUWS OVER EEN JONGEN UIT TIENEN IN ALS EEN BOM.
OMDAT HIJ ZICHZELF DE SCHULD GAF VAN DE ECHTSCHEIDING
VAN ZIJN OUDERS EN NIET LANGER KON LEVEN MET DE RUZIES,
STAPTE DE JONGEMAN UIT HET LEVEN. PLOTS WERD IEDEREEN
EVEN OP DE KEERZIJDE VAN DE DOODNORMALE LEVENSLOOP-
GEBEURTENIS GEDUWD. ECHTSCHEIDINGEN HEBBEN EEN ZWARE
MAATSCHAPPELIJKE KOST EN ZIJN IN DIE ZIN HELEMAAL NIET
VERGELIJKBAAR MET TROUWEN OF KINDEREN KRIJGEN.
Dimitri Mortelmans
Socioloog aan de Universiteit Antwerpen.
Hij leidt het Centrum voor Longitudinaal en Levensloop Onderzoek (CELLO).
Europese koppositie
In deze bijdrage staan we stil bij de omvang van het fenomeen
echtscheiding. Vanuit demografisch oogpunt is
België op vele domeinen een gemiddelde leerling.
Demografische evoluties zoals minder kinderen krijgen of
langer thuis blijven zijn er later gestart dan in de
Scandinavische landen, maar liepen voor op de Zuid-
Europese en Oost-Europese ontwikkelingen. Ook de
Belgische werkzaamheidsgraden of armoedecijfers zijn in
Europees perspectief nooit extreem te noemen. Het enige
domein waar België wel een koppositie lijkt in te nemen,
is dat van de relatie-ontbinding. Nergens in Europa zijn er
zo veel echtscheidingen als in ons land.
We nemen de drie elementen uit de titel van dit artikel als
leidraad voor een korte verkenning van relatiebreuken in
België. In eerste instantie staan we stil bij de aantallen:
hoeveel mensen beslissen er elk jaar om voor de rechter
te verschijnen in een echtscheidingszaak? Vervolgens gaan
we kijken naar de evolutie van scheiden doorheen de tijd.
De mensen die in één jaar scheiden zijn immers niet allemaal
in hetzelfde jaar getrouwd. Als we over de tijd heen
kijken, wordt het mogelijk om de evolutie van de huwelijksontbinding
te volgen. Tot slot komt de waaromvraag
aan bod. Hoe komt het dat echtscheidingen zo in de lift zitten?
Er zijn heel veel sociologische theorieën die proberen
te verklaren waarom mensen anders tegen relaties aankijken
en waarom relaties zo snel en zo vaak eindigen in een
breuk.
Scheiden we vaker?
Als we het willen hebben over scheiden, dan start dit
verhaal onvermijdelijk bij het huwelijk. Je hebt immers
het jawoord van twee mensen nodig voor je kan denken
aan een echtscheiding. De officiële cijfers over het vormen
van relaties spitsen zich ook enkel en alleen toe op
het huwelijk. Dat komt omdat de officiële statistieken
uitsluitend geregistreerde huwelijken bevatten. De cijfers
over personen die wettelijk samenwonen worden ook
officieel bijgehouden, maar deze groep is lang niet representatief
voor de totale groep van ongehuwde samenwoners.
Wanneer we het later dus over breuken zullen hebben,
zijn het huwelijksrelaties die zijn stukgegaan en niet
elke mogelijke romantische relatie tussen twee personen.
Wanneer we de curve van de huwelijken bekijken
Antenne
september 2011 5