De avonturen van psalm 23 1. Inleiding 2. De Hebreeuwse ... - Kerknet

waarborg fungeert de aanwezigheid in het heden. De beweging van het eerste deel is daarmee
voltooid. De rust die beoogd werd, is bereikt.
Bij het begin van het tweede deel wordt van het gastmaal gewag gemaakt. Dat impliceert een
zekere duur. Niet alleen de duur van het klaarzetten van spijs en drank, maar ook de duur van
de maaltijd zelf. De zalving met olie is volgens de wetten van de gastvrijheid bedoeld als
reinigingsritueel. Die doelgerichtheid sluit het bevorderden van een daarop volgend
welbehagen in en zegt dus ook iets over de toekomst. Hetzelfde moet gezegd van de beker die
vol blijft of die, volgens een andere vertaling, overloopt. Het heden is vooral vertegenwoordigd
door de vijanden die dit alles moeten aanzien en door de tijd van de beschrijving van de
handelingen.
Ook in het derde en laatste deel van de psalm is er een wisselwerking van heden en toekomst.
De futurum-betekenis van het werkwoord ‘zullen’ wordt verbonden met alle dagen van mijn
leven en de duur van ‘is’ wordt duidelijk geïllustreerd door ‘tot in lengte van dagen’.
Maar het wordt tijd dat we na deze summiere schets van de structuur onze aandacht aan de
thematiek wijden. Zeer in het algemeen kan men stellen dat het voornaamste thema het
vertrouwen is dat men ontleent aan de intieme aanwezigheid van de Heer. Die geldt zowel de
zorg van de herder als die van de gastheer. Aan de oase beantwoordt de aangerichte tafel, aan
de rustplaats de tempel, aan het water de overlopende beker, aan het verkwikkend herleven het
voedsel, de dranken de zalving met olie waarvoor de gastheer zorgt.
9. Het beeld van God en mens
Men kan zich ook vragen stellen over het beeld van God en van de mens zoals die in deze tekst
te voorschijn komen.
Het beeld van God wordt in de religieuze ervaring vaak gesitueerd tussen transcendentie en
immanentie in R. Otto heeft in Das Heilige de nadruk gelegd op het feit dat bij de religieuze
beleving de beide polen nooit helemaal mogen ontbreken. God is zowel de rechter, de
oppermachtige heerser als de nabije, de beschermer, de behoeder, de vriend.
Ofschoon het beeld van de herder naar beide polen verwijst, is de immanente betekenis die hier
aanwezig is, overwegend. Mensen die menen dat in het Oude Testament God vooral als een
jaloers rechter wordt voorgesteld, kan dit verbazen. Maar in de psalmen is dit helemaal niet
ongewoon. De herder die in deze tekst behoedt en rust schenkt en ook gastheer is, schetst
vooral de nabije God. De leider die tevens de beschermer is, die de gelovigen aanzien geeft
6