De avonturen van psalm 23 1. Inleiding 2. De Hebreeuwse ... - Kerknet

langs moeilijke wegen soms, iemand die zijn kudde naar de drenkplaats brengt, die bereid is
zijn kudde met de inzet van zijn leven te verdedigen, die de dieren verzorgt als ze ziek zijn, ze
verdedigt tegen de roofdieren, Bij dit typische herdersvolk heeft David, die zelf van achter de
kudde geroepen was om zijn volk te leiden, spontaan het treffende beeld gevonden voor God
en voor de gelovige. Alleen moeten wij alle sindsdien aangeleerde betekenissen even uit ons
geheugen wissen om de draagkracht van deze voorstelling te begrijpen.
Het is ook even wennen aan het feit dat een ‘ik’ over ‘zijn’ herder spreekt . Jahweh wordt
meestal voorgesteld als de herder van een heel volk. Hier is een ‘ik’ aan het woord dat ten
aanzien van God het bezittelijke voornaamwoord ‘mijn’ gebruikt.
Hoe moet men ‘niets zal mij ontbreken’ opvatten? Bedoeld wordt dat de ‘ik’ altijd het nodige
zal hebben. Wat hij elke dag nodig heeft. Zoals men in het Onze Vader vraagt ‘geef ons heden
ons dagelijks brood’. De goede herder die Jahweh is, zorgt ervoor dat de biddende niet in nood
verkeert. Het zou verkeerd zijn dit vers te interpreteren als sloeg het op een toestand van
burgerlijke zelfgenoegzaamheid.
‘Hij laat mij liggen’ kan men ook lezen als ‘hij gebiedt me te liggen’. Rabas (.) wordt gebruikt
voor het liggen van dieren. Het werkwoord past perfect bij de metafoor van de kudde.
Daar ‘groene weiden’ in Palestina niet voorkomen, schiet de vertaling van Van der Ploeg hier
tekort. Men vindt groene weiden wel in Transjordanië. Bedoeld zijn oasen. Deze zijn na de
lange tocht over de steppe een echter herademing.
Met ‘om te rusten’ wordt de reden aangeduid waarom de herder zijn kudde naar de oase leidt.
Na de droogte van de dorre streek getrotseerd te hebben, kunnen de schapen drinken en tot rust
komen. Een protestantse herder die later zelf dominee geworden is, heeft er vanuit zijn
ervaring met de kudde op gewezen dat dit het beste middel is om de woelige kudde tot rust te
brengen. Nadat ze gedronken hebben en zich hebben kunnen voeden, verdwijnt de agressiviteit
in de kudde, leven alle dieren vredig naast elkaar. Dit beeld van de rust is aangrijpender dan de
‘green pastures’ waarvan de titel van een destijds populaire film gewaagde.
Met ‘herleven’ is waarschijnlijk bedoeld dat de levenskrachten terugkeren, dat men als het
ware van de dood tot het leven terugkeert.
‘Over rechtschapen wegen’ moet in verband gebracht worden met het belang van de Thora (die
tegelijk wet en weg is) voor het joodse volk. Het kan gelezen worden als ‘paden van
gerechtigheid’: een levenswandel die in overeenstemming is met wat de Thora eist. Wet en
levensroute horen samen. Zo kon Jezus van zichzelf zeggen: Ik ben de wet, de waarheid en het
leven. Het gaat om een globaal rechtvaardigheidsideaal Men kan hierbij ook denken aan de
emotionele uitspraak van Marnix Gijsen in een gedicht. waar hij zegt: ‘Mijn vadertje, hij was
8