Blok 4

54 Antwoorden basisboek
Basisboek BLOK
1 LEKKER LEZEN
1
OPDRACHT 1
Cultuurverschillen.
2 Dat zij niet voldoende op Meryem hebben gelet en dat Astrid haar meegenomen
heeft naar het strandfeest. Hierover je eigen mening geven.
3 a Ze wordt boos als Meryems vader zegt dat hij zijn dochter verstoot: ‘Zoals zij nu
is, zij is niet mijn dochter.’ (r. 155-156) Astrids moeder zegt: ‘Dat kunt u toch
niet doen.’ (r. 160) Later wordt ze nog bozer als mijnheer Aslan spreekt over
straf voor zijn dochter. Ten slotte wordt ze heel kwaad als mijnheer Aslan tegen
Astrid zegt dat Meryem beter geen vriendin van Astrid had kunnen zijn (r. 200-
203), waarop Astrids moeder antwoordt dat Meryem er tenslotte zelf bij was.
Mijnheer Aslan geeft dan de schuld aan de Nederlandse maatschappij (r. 209).
b Mijnheer Aslan reageert zo: ‘Hier zij is gestraft omdat zij breekt met traditie en
familie schande geeft. En dan zij is voorbij voor familie.’ (r. 168-171) Hierover je
eigen mening geven.
4 a Hij verstoot zijn dochter, omdat zij schande over de familie heeft gebracht.
b Over wat de Turkse gemeenschap over zijn familie zegt.
5 Hij zegt dat zijn Turkse vrienden over hem praten en hem op straat nakijken. Hij
vreest ook dat niet alleen Meryem, maar ook zijn zoon Murat problemen zal krijgen
bij het zoeken van een geschikte partner. Die familie zal waarschijnlijk weigeren,
omdat het met Meryem uit de hand is gelopen.
6 Ze mogen niet naar feestjes of dansen zonder toezicht van familieleden. Zoenen en
vrijen is helemaal uit den boze. Hierover je eigen mening geven.
7 a Turkse meisjes hebben nauwelijks enige vrijheid. Ze mogen niet uitgaan.
b Je eigen mening.
8 Meryems vader is stereotiep neergezet als een traditionele Turkse man die gebrekkig
Nederlands spreekt en vasthoudt aan de leefregels van zijn cultuur.
9 Ja, deze gebeurtenissen kunnen in werkelijkheid plaatsvinden.
10 Je eigen mening met behulp van beoordelingswoorden.
2 OVER LEZEN
Meer informatie over Theo Hoogstraaten kun je vinden in: Documentatiemap
jeugdboekenschrijvers, Lexicon van de jeugdliteratuur, Schrijver gevonden, Over Theo
Hoogstraaten, Encyclopedie van de jeugdliteratuur, www.theohoogstraaten.nl,
www.leesplein.nl.
Andere boeken van Theo Hoogstraaten (een keuze): De ramp, Het Nerthusmysterie,
IJzige poppen, De liftster, Verraderlijke vrienden, Tussen twee vuren, Het oog van de
duivel, De vuurmeester, Blind date, Hot spot, Lover boy.

OPDRACHT 2
1-2 Je wisselt leeservaringen uit met je klasgenoten.
OPDRACHT 3
1 Het verhaal speelt in deze tijd. Die tijd is van invloed, want de tegenstelling tussen
de Nederlandse levensstijl en die van allochtonen speelt een belangrijke rol.
2 Hoogstens een half uur.
3 Alle gebeurtenissen staan in de gewone tijdsvolgorde, dus het verhaal is
chronologisch verteld.
4 Nee, het verhaal bevat geen terugblik, want de gebeurtenissen worden niet
onderbroken door een gedeelte dat in een andere tijd speelt.
5 Voorbeelden van de vele terugwijzingen: r. 4, 6-9, 19-24, 26-30, 41-43, 53-54, 68-
73.
6 Voorbeelden van vooruitwijzingen: r. 138-144 (je bent benieuwd of de vader zijn
dochter zal verstoten); r. 193-196 (je bent benieuwd of Meryem nog naar huis mag
terugkeren en of de schande uitgewist kan worden); r. 197-199 (je bent benieuwd
hoe het met de moeder van Meryem is); r. 210-211 (je bent benieuwd of de vader
echt zal emigreren).
1
OPDRACHT 4
Het is verzonnen.
2 Georgia Nicholson.
3 Nee, zij is verzonnen door de schrijfster van het boek, Louise Rennison.
4 Je eigen mening en toelichting daarbij.
5 Over haar uiterlijk, over haar ouders, over school, over interessante jongens.
6 a Voorbeelden: Georgia bladert door oude fotoalbums. Ze loopt tegen een knappe
jongen op. Ze krijgt de wind van voren van madame Marechal.
b Voorbeelden: Ze vindt zichzelf lelijk. Ze schaamt zich als ze tegen een knappe
jongen is opgelopen. Ze denkt negatief over school en madame Marechal.
OPDRACHT 5
1 Via de methodesite www.opnieuwniveau.nl kun je sites over Theo Hoogstraaten
vinden.
2 Hoogstraaten heeft een eigen site: www.theohoogstraaten.nl. Daarop staan stukjes
uit recensies. Die keuze is vrij eenzijdig, omdat er alleen positieve opmerkingen zijn
opgenomen.
3 VERRIJK JE TAALSCHAT
blok 4 55
1
OPDRACHT 6
antibiotica – geneesmiddelen tegen infecties (besmettelijke ziekten)
2 arrogant – hooghartig
3 audiovisueel – waarbij je luistert en kijkt

56 Antwoorden basisboek
4 autoriteiten – gezaghebbende personen, de overheid
5 de balans opgemaakt – achteraf gekeken wat voor resultaat het heeft gehad
6 ceremonie – plechtige handelingen
7 display – beeldscherm, leesvenster
8 generatie – mensen van ongeveer dezelfde leeftijd
9 loopings – acrobatische toeren (halsbrekende kunststukjes)
waarbij met de motor een cirkel wordt gemaakt in een
verticaal vlak
10 mits – op voorwaarde dat
11 NIPO – Nederlands Instituut voor de Publieke Opinie (= de
mening van de mensen) en Marktonderzoek
12 ontluisterende – beschamende, waarvoor je je moet schamen
13 panel – groep deskundigen die een onderwerp bespreken of
commentaar geven
14 spectaculair – opzienbarend, verbluffend
15 te berde brengen – ter sprake brengen
OPDRACHT 7
Je hebt tien spreekwoorden of uitdrukkingen met woord of woorden erin opgeschreven.
4 GRAMMATICA
OPDRACHT 8
1 Nee, alleen als het voorzetsel aan kan worden weggelaten.
2 Wie en wat.
3 Met het zelfstandig werkwoord in de zin of het naamwoordelijk gezegde van de zin.
1
OPDRACHT 9
Een bekende voetbalclub uit Amsterdam | heeft | de talentvolle spits | een contract
van drie jaar | aangeboden.
pv – heeft
wwg – heeft aangeboden
nwg – -
ond – Een bekende voetbalclub uit Amsterdam
lv – een contract van drie jaar
mv – de talentvolle spits
vv – -
bwb – -
bvb – bekende bij voetbalclub uit Amsterdam; uit Amsterdam bij voetbalclub;
talentvolle bij spits; van drie jaar bij contract; drie bij jaar.
2 De openingswedstrijd van het Europese kampioenschap | wordt | op het hockeyveld
in Amstelveen | gespeeld.
pv – wordt
wwg – wordt gespeeld

lok 4 57
nwg – -
ond – De openingswedstrijd van het Europese kampioenschap
lv – -
mv – -
vv – -
bwb – op het hockeyveld in Amstelveen
bvb – van het Europese kampioenschap bij openingswedstrijd; Europese bij
kampioenschap; in Amstelveen bij hockeyveld
3 De vleugels van een vlinder | zijn | bedekt | met kleine, gekleurde schubben.
pv – zijn
wwg – zijn bedekt
nwg – -
ond – De vleugels van een vlinder
lv – -
mv – -
vv – -
bwb – met kleine, gekleurde schubben
bvb – van een vlinder bij vleugels; kleine, gekleurde bij schubben
4 Stuur | de bon uit het midden van het blad | in een gesloten envelop zonder
postzegel | naar het vermelde adres.
pv – Stuur
wwg – Stuur
nwg – -
ond – -
Uitleg: De zin staat in de gebiedende wijs en heeft dus geen onderwerp.
lv – de bon uit het midden van het blad
mv – -
vv – -
bwb – in een gesloten envelop zonder postzegel, naar het vermelde adres
bvb – uit het midden van het blad bij bon; van het blad bij midden; gesloten
bij envelop; zonder postzegel bij envelop; vermelde bij adres
5 Buitenlandse toeristen | kunnen | in Madurodam | alle beroemde gebouwen van
Nederland | bekijken.
pv – kunnen
wwg – kunnen bekijken
nwg – -
ond – Buitenlandse toeristen
lv – alle beroemde gebouwen van Nederland
mv – -
vv – -
bwb – in Madurodam
bvb – Buitenlandse bij toeristen; alle beroemde bij gebouwen; van Nederland
bij gebouwen
6 De treinen in het kleinste stadje van Nederland | hebben | nooit | vertraging.
pv – hebben
wwg – hebben

58 Antwoorden basisboek
nwg – -
ond – De treinen in het kleinste stadje van Nederland
lv – vertraging
mv – -
vv – -
bwb – nooit
bvb – in het kleinste stadje van Nederland bij treinen; kleinste bij stadje; van
Nederland bij stadje
OPDRACHT 10
1 bijvoeglijke bepaling
Uitleg: in Leiden is geen apart zinsdeel. Voor de persoonsvorm staat maximaal één
zinsdeel. In Leiden hoort bij museum.
2 bijwoordelijke bepaling
Uitleg: In Amsterdam is een apart zinsdeel.
3 bijvoeglijke bepaling
Uitleg: aan de achterkant van het station is geen apart zinsdeel. Voor de
persoonsvorm staat maximaal één zinsdeel. Aan de achterkant van het station hoort
bij fietsenstalling.
4 bijvoeglijke bepaling
Uitleg: uit Zwolle is geen apart zinsdeel. Als je uit Zwolle voor de persoonsvorm
plaatst, krijg je een foute zin. Kijk maar: Uit Zwolle moeten de reizigers nog een
half uur op de trein wachten.
5 bijwoordelijke bepaling
OPDRACHT 11
1 bijstelling – mijn favoriete schrijver
bvb – favoriete bij schrijver; realistisch bij verhaal
2 bijstelling – de dierentuin in Arnhem
bvb
regenwoud
– Burgers bij Zoo; in Arnhem bij dierentuin; tropisch bij
3 bijstelling – de vriend van mijn broer
bvb – van mijn broer bij vriend; mijn bij broer
OPDRACHT 12
1 betr.vnw: die, antecedent: boxen
2 betr.vnw: dat, antecedent: concertkaartje
3 betr.vnw: die, antecedent: leerling
betr.vnw: die (2e ), antecedent: repetitie
4 betr.vnw: die, antecedent: poffertjes
betr.vnw: dat (2e ), antecedent: beslag
5 betr.vnw: dat, antecedent: schilderij

OPDRACHT 13
1 iedereen
2 iets, niemand
3 Men, wat (1e )
Uitleg: wat kun je vervangen door iets.
4 alles
5 alles
blok 4 59
OPDRACHT 14
Weet je het nog? Een betrekkelijk voornaamwoord staat achter het woord waarnaar
het verwijst. Een aanwijzend voornaamwoord staat voor het zelfstandig naamwoord
waarnaar het verwijst of het komt zelfstandig in de zin voor.
1 betr.vnw, antecedent: vraag
2 aanw.vnw; betr.vnw, antecedent: nummer
3 betr.vnw, antecedent: stadsmuur; aanw.vnw
Uitleg: Het eerste woordje die verwijst naar stadsmuur en is een betrekkelijk
voornaamwoord. Het tweede woordje die staat voor het zelfstandig naamwoord en is
een aanwijzend voornaamwoord.
4 aanw.vnw
5 betr.vnw, antecedent: foto’s; aanw.vnw
OPDRACHT 15
1 heeft – zww
2 die – aanw.vnw
3 dat – betr.vnw
Uitleg: dat staat achter het woord waarnaar het verwijst.
4 je – pers.vnw
5 komen – hww
6 elkaar – wederkerig vnw
7 je – bez.vnw
8 word – kww
9 kleiner – bnw
Uitleg: Als er een koppelwerkwoord in de zin voorkomt, staat het bijvoeglijk
naamwoord niet voor het woord waarvan het iets ‘zegt’.
10 veerkracht – znw
11 iets – onb.vnw
12 korter – bnw
Uitleg: Als er een koppelwerkwoord in de zin voorkomt, staat het bijvoeglijk
naamwoord niet voor het woord waarvan het iets ‘zegt’.
13 Tijdens – vz
14 je – wederkerend vnw
Uitleg: ontspannen is een wederkerend werkwoord: zich ontspannen.
15 zich – wederkerend vnw

60 Antwoorden basisboek
16 zijn – kww
Uitleg: zijn is het belangrijkste werkwoord in de zin. Kijk maar: Het verschil in
lengte is wel twee centimeter. Zijn is een koppelwerkwoord.
5 INFORMATIE
OPDRACHT 16
1-5 Je eigen antwoorden.
OPDRACHT 17
1-3 –
6 LEES VAARDIG
1
OPDRACHT 18
C
2 Vrij subjectief is: geluidskwaliteit en gebruiksgemak.
Objectief is: technische kwaliteiten en energieverbruik.
3 Ze gebruiken een panel van ervaren proefpersonen.
4 Het slechtste onderdeel is de versterker. Dit oordeel is gebaseerd op objectieve
gegevens: het meten van het vermogen ervan.
5 a Alinea 5.
b Ja, want dit is een heel persoonlijke, subjectieve mening, terwijl de rest op vrij
objectieve gegevens is gebaseerd.
OPDRACHT 19
1 Vooral meningen.
2 Van Wanda en van Saskia.
3 Wanda vindt dat je een beter mens bent als je je inzet voor het milieu en andere
goede doelen.
4 Ten eerste: Je zorgt dat je de aarde niet vervuilt. Ten tweede: Je denkt aan de
mensen die na je komen.
5 Ten eerste: Er zijn mensen die arm zijn en daardoor niets kunnen geven aan goede
doelen of het milieu. Ten tweede: Mensen die niets aan goede doelen geven, kunnen
toch goed, aardig en vriendelijk van karakter zijn. Ten derde: Wie bepaalt eigenlijk
of iemand een goed of slecht mens is?
6 Een conclusie: je kunt ‘dus’ toevoegen en de zin is een gevolgtrekking uit het
voorafgaande.
7 Met drie argumenten.
8 In de tweede alinea staat een opsomming van argumenten van Saskia. Je kunt de
opsomming herkennen aan de woorden: In de eerste plaats, ten tweede en in de
derde plaats.
9 De voorwaarde is: als je je inzet voor het milieu en andere goede doelen.

1
OPDRACHT 20
Een krantenbericht (nieuwsbericht). Dat kun je zien aan de bronvermelding.
2 A
3 Ja. De schrijver beschrijft de feitelijke uitkomsten van het onderzoek.
4 B
5 a Bebouwing bedreigt de natuur. (‘Door de oprukkende bebouwing komt de
natuur in gevaar.’, r. 1 en 2)
b Ten eerste: Er moet nu geld besteed worden aan de natuur. Ten tweede: De
natuur is nodig om tot rust te komen. Ten derde: De natuur heeft een positief
effect op de gezondheid.
c Daarin staat het belangrijkste samengevat.
6 A
7 Voornamelijk meningen.
8 In de eerste zin.
9 Ten eerste: Als we zo blijven doorgaan met bouwen, houden we niets van de natuur
over. Ten tweede: Je kunt straks nergens meer genieten van groen en stilte, van
vogels en andere dieren.
10 C
7 SCHRIJF VAARDIG
blok 4 61
1
OPDRACHT 21
Een feit klopt met de werkelijkheid, je kunt het controleren. Een mening is wat
iemand van iets of iemand vindt. Andere mensen kunnen er anders over denken.
a Je eigen mening.
b Je eigen feit.
2 Je geeft argumenten bij een bewering als je die bewering wilt ondersteunen.
3 a niet juist
b niet juist
4 Het schrijfdoel van een betogende tekst is je mening en argumenten naar voren
brengen.
OPDRACHT 22
1 Bereid het schrijven van de teksten goed voor.
2 –
3 Je kunt beide teksten beoordelen aan de hand van de volgende beoordelingspunten.
• Is het onderwerp van de teksten ‘mijn school’?
• Staat er een beschrijving van het schoolgebouw in de eerste alinea?
• Is in de eerste alinea de soort school genoemd?
• Worden in de tweede alinea activiteiten op de school vermeld?
• Is de informatie in de eerste tekst objectief?
• Is de tweede tekst subjectief?
4-5 –

62 Antwoorden basisboek
1-2
OPDRACHT 23
Oriënteer je goed op het onderwerp en bereid het schrijven uitgebreid voor.
3-5 –
OPDRACHT 24
1-5 –
OPDRACHT 25
Regel 1: Leuk idee, toch?
Regel 2: Meisjes denken over technologie als een middel om dingen mee te doen,
vertelde Cornelia Brunner, een psychologe uit New York, ons.
Regel 3: -
Regel 4: Jongens tekenen meestal een snel voertuig, maar meisjes ontwerpen iets
praktisch, zoals een paraplu die desgewenst in een schep of een hark kan
veranderen.
De bedoeling is om meisjes te laten zien dat ze technologie niet alleen kunnen
gebruiken, maar dat ze zelf ook iets kunnen bedenken en vormgeven.
Regel 5: -
Regel 6: -
Regel 7: Die zijn vooral gericht op traditionele interesses van jongens: snelheid en
competitie.
De conclusie is duidelijk: internet is voor jongens.
Regel 8: -
Regel 9: Meisjes denken over technologie als een middel om dingen mee te doen,
vertelde Cornelia Brunner, een psychologe in New York, ons.
8 SPREKEN, KIJKEN EN LUISTEREN
OPDRACHT 26
Voorbeelden van argumenten:
1 Sommige mensen houden niet van lezen, omdat ze dat saai vinden.
2 Het is goed dat er in woonwijken maar 30 kilometer per uur gereden mag worden,
omdat de kinderen dan veiliger op straat kunnen spelen.
3 In openbare gebouwen moet overal een rookverbod zijn, omdat niemand dan hinder
ondervindt van de rook.
4 De hele dag computerspelletjes spelen is niet goed voor je, want van stilzitten word
je dik.
5 Het is leuk om een kaartje op je verjaardag te krijgen, want dan weet je dat anderen
aan jou gedacht hebben en je het beste toe wensen.
6 Amnesty International is een goede organisatie, omdat zij politieke gevangenen
probeert vrij te krijgen.
7 Veel mensen gaan liever in het buitenland op vakantie, want in Nederland is het
vaak slecht weer.
8 Jongeren onder de zestien jaar mogen geen alcohol kopen, omdat zij er nog niet
verantwoord mee kunnen omgaan.

OPDRACHT 27
1 Mogelijke argumenten bij de stelling van de A-leerlingen: Kaartjes voor het openbaar
vervoer moeten goedkoper worden.
• Dan kunnen meer mensen reizen.
• Het is goed voor het milieu.
• Het is goed voor de verkeersveiligheid.
• Er zullen minder files staan.
Mogelijke argumenten bij de stelling van de B-leerlingen: Bijbaantjes zijn niet goed
voor jongeren.
• Hun leerprestaties kunnen eronder lijden.
• Ze hebben minder tijd voor sport.
• Ze hebben minder tijd voor vrienden en familie.
• Ze worden steeds meer op geld belust/materialistischer.
• Ze zijn er te jong voor.
• Ze worden uitgebuit.
2 Mogelijke tegenargumenten (de schuingedrukte zinnen) bij de stelling van de
A-leerlingen: Kaartjes voor het openbaar vervoer moeten goedkoper worden.
• Dan kunnen meer mensen reizen.
De treinen zijn nu al overvol.
• Het is goed voor het milieu.
Het milieu wordt vooral verontreinigd door de industrie. Die paar mensen meer in de
trein maakt geen verschil.
• Het is goed voor de verkeersveiligheid.
Er gebeuren ook treinongelukken.
• Er zullen minder files staan.
Mensen zijn niet zo gemakkelijk hun auto uit te krijgen; liever in de file dan in de
trein.
Mogelijke tegenargumenten (de schuingedrukte zinnen) bij de stelling van de
B-leerlingen: Bijbaantjes zijn niet goed voor jongeren.
• Hun leerprestaties kunnen er onder lijden.
Als ze goed kunnen plannen, is dat niet nodig.
• Ze hebben minder tijd voor sport.
In de meeste bijbaantjes ben je ook in beweging.
• Ze hebben minder tijd voor vrienden en familie.
Vrienden en familie zijn zelf ook druk.
• Ze worden steeds meer op geld belust/materialistischer.
Ze leren er juist van met geld om te gaan.
• Ze zijn er te jong voor.
Ook voor jongeren zijn er baantjes te vinden die passen bij hun leeftijd.
• Ze worden uitgebuit.
Dat gebeurt niet in Nederland, omdat dat wettelijk is geregeld.
3 –
OPDRACHT 28
1-3 Je eigen antwoorden.
blok 4 63

64 Antwoorden basisboek
OPDRACHT 29
–
OPDRACHT 30
De regels die ervoor zorgen dat een discussie goed verloopt:
• Luister goed naar elkaars argumenten.
• Laat een ander uitspreken.
• Haak in op wat een ander beweert en begin niet over heel wat anders.
• Als je je mening zegt, geef je daar argumenten bij.
• Dwaal niet af van het onderwerp.
• Spreek duidelijk en verstaanbaar.
• Wees actief bij de discussie betrokken.
OPDRACHT 31
–
OPDRACHT 32
Je eigen mening.
OPDRACHT 33
Je hebt naar een gedeelte van een radioprogramma geluisterd en de vragen daarbij
beantwoord. Je kunt je antwoorden aan de hand van de onderstaande antwoorden
nakijken.
Antwoorden bij de luisteropdracht
1 A
2 C
3 B
4 Geweld.
5 D
6 D
7 C
8 A
9 B
10 B
11 Ja, het gesprek bevat veel kenmerken van een discussie:
• het uitgangspunt is een feit;
• twee mensen hebben een verschillende mening;
• ze maken gebruik van argumenten om elkaar te overtuigen.
12-13 Heb je argumenten gegeven bij je antwoord? Heb je voldoende woorden
gebruikt?

14 Voor Tegen
Het spel overschrijdt grenzen. Een beetje schieten kan toch geen kwaad.
Er ontstaat een verkeerde Het is maar een spelletje.
beeldvorming van ouderen.
Er wordt niet met respect met Het is een vorm van erkenning.
ouderen omgegaan.
De achterban keurt het spel af. –
Het is een vorm van verruwing. Verruwing is geen speciaal probleem van
ouderen.
Ouderen zijn helemaal niet tegen Een bejaarde kan toch ook geweld gebruiken
de euro.
Het spel maakt een karikatuur Het spel wil geen beeld van de
van de oudere. werkelijkheid geven.
9 SPELLING
OPDRACHT 34
Als je antwoord fout is, bedenk dan eerst of de werkwoordsvorm een persoonsvorm
of een voltooid deelwoord is en volg het schema werkwoordspelling dat op bladzijde
259 van het basisboek staat.
1 Vind, aanstelt 5 geslipt
2 vind, verdient 6 geëxporteerd
3 verbaast, functioneert 7 Word, behandeld
4 produceert
blok 4 65
1
OPDRACHT 35
reusje 6 koninkje 11 chocolaatje
2 stationnetje 7 ringetje 12 tractortje
3 torretje 8 stelletje 13 radiootje
4 kwekerijtje 9 wagonnetje 14 logeetje
5 eitje 10 leeuwtje 15 pony’tje
OPDRACHT 36
1 Iemand heeft alarm geslagen, omdat er paarden galoppeerden op de parallelweg.
2 Menno deed de illustraties in een envelop.
3 Onmiddellijk begon ze aan de volgende alinea van het artikel over milieuvervuiling.
4 We hebben gevolleybald op een strand aan de Middellandse Zee.
5 De adellijke dame genoot van haar kop vleesbouillon.
6 De balletdanseres schijnt allergisch te zijn voor zuivelproducten.
7 Het wagentje van de invalide balanceerde op de rand van de verhoogde stoep.
8 Doordat de portefeuille een paar millimeter te groot was, paste hij niet in mijn
binnenzak.
9 De balustrade was gemaakt van aluminium.
10 We zagen een kolossale luchtballon voorbijgaan.

66 Antwoorden basisboek
10 OVER TAAL
1
OPDRACHT 37
Mogelijke antwoorden:
irritatie, boosheid 6 blijdschap
2 teleurstelling, verbazing 7 medeleven, troost
3 irritatie, boosheid 8 hoop, wens
4 aansporing, verzoek 9 medeleven, nieuwsgierigheid
5 triomf 10 waarschuwing
OPDRACHT 38
Je eigen zinnen bij het genoemde gevoel.
OPDRACHT 39
Je eigen zinnen.
1
OPDRACHT 40
Het Zuid-Afrikaans is familie (zusje) van het Nederlands. Het is een heel andere taal
dan de Afrikaanse talen, en is in de zeventiende eeuw toevallig in Zuid-Afrika
terechtgekomen (verdwaald).
2 a Het is een belangrijk woordenboek. Je moet je houden aan wat daarin staat.
b De Grote Van Dale: het Groot woordenboek der Nederlandse taal.
3 Het is het in de hele wereld gebruikte woord geworden voor rassenscheiding. Door de
blanke regering in Zuid-Afrika was een sociale, culturele en politieke scheiding
opgelegd tussen de verschillende rassen en kleurgroepen. De blanke Zuid-Afrikaners
hadden de meeste rechten.
4 a kameleon
b lucifer
c giraf
d bliksem
e ontbijt
f fles
5 In 1652 vestigde de Vereenigde Oost-Indische Compagnie (VOC) een kolonie aan
Kaap de Goede Hoop onder leiding van Jan van Riebeeck. Men verbouwde groente
voor de schepelingen, die zonder verse groente vitaminegebrek leden en ziek
werden (scheurbuik).
Behalve kolonisten uit de Republiek der Verenigde Nederlanden (1588-1795)
trokken er ook veel Duitsers en Franse hugenoten (protestanten) naartoe. De
hugenoten werden in Frankrijk vervolgd door de (katholieke) overheid. Bovendien
kwamen de kolonisten in contact met de inheemse bevolking. Daardoor ontwikkelde
het ‘Nederlands’ zich tot het Afrikaans.

11 GEDICHT
1
OPDRACHT 41
Over verliefd zijn.
2 a Met ‘twee letters’, ‘een streeldier’ en ‘een zacht klimaat om in te genezen’.
b Dat de ikpersoon verlangt naar de ander, bij hem/haar wil zijn.
c Een vergelijking zonder verbindingswoord.
3 a Met ‘twee letters’, ‘een grens om te passeren naar betere streken’.
b Ja, een opsomming van twee beelden voor de ikpersoon.
4 a ‘Twee letters’, ‘een waarheid’, ‘een wereld om te bewonen’.
b Dat de ikpersoon niets liever wil dan bij de jijpersoon zijn.
5 a De eerste strofe gaat over de jijpersoon, de tweede over de ikpersoon en de derde
over hun samenzijn.
b De eerste twee strofen beginnen op precies dezelfde manier (de eerste drie
versregels daarvan lijken sterk op elkaar, de omschrijving ‘twee letters’ is een
letterlijke herhaling) en de derde strofe wijkt daar maar een beetje van af.
Daarna volgen in alledrie de strofen beelden voor de jij, de ik en de wij. Het
laatste deel van elke strofe is een langere omschrijving (klimaat ..., grens ...,
wereld ...). De eerste twee strofen hebben een identieke lengte, de derde is iets
korter om de conclusie (wij horen bij elkaar) te benadrukken.
c Ja. De beschrijving van de gevoelens van verliefdheid met behulp van beelden
wordt steeds sterker.
6 Ja, de beschrijving van de liefste en van het samenzijn wordt behoorlijk overdreven
met de woorden ‘waarheid’ en ‘wereld om te bewonen’.
7 Dat hij/zij van de ander houdt en met hem/haar verder wil leven.
8 Je eigen mening aan de hand van de beoordelingswoorden uit blok 1.
Basisboek BLOK
1 LEKKER LEZEN
blok 5 67
1
OPDRACHT 1
Homoseksualiteit (de ontdekking ervan).
2 Jorrit ontdekt dat zijn vriend Ruben homo is en dit raakt hem diep.
3 Ruben wil nog niet dat anderen weten dat hij homo is, maar nu is Jorrit er toevallig
achtergekomen.
4 Jorrit ziet bij toeval dat Ruben op zijn computer homosites en een homochatbox
heeft bezocht.
5 a Hij vindt het ‘walgelijk’ en onbegrijpelijk. Hij wil er eerst eigenlijk niet over
praten met Ruben, maar even later reageert hij heel agressief op hem (‘Je moet
met je poten van me afblijven’).
b Je eigen mening.