Preek over Genesis 1,1 Lezen

dingen zijn toegegaan, in dit geval hoe de wereld is ontstaan en de dieren, de planten en de
mensen. De Bijbel heeft de invals-hoek om ons in ons leven, in wie we zijn, aan te spreken.
Oftewel, bij Genesis 1: het gaat er niet om hoe het is begonnen, maar waar het om begonnen is.
Om zo te zeggen: het gaat in Genesis 1 niet erom om terug te kijken, maar om vooruit te kijken.
Oké, eindelijk naar dat hoofdstuk zelf. Ik noemde het ver-haal tot nu toe, omdat je gewoon
niet onbevangen Genesis 1 bin-nenstapt, ik noemde al dat in de Bijbel vorm en inhoud niet te
scheiden zijn. Dat zie je ook hier. En daarmee zeg ik ook dat je de dingen hier niet letterlijk kunt
nemen. Het hele hoofdstuk heeft onder andere deze opzet. God zegt dat er iets tot stand moet
komen. Dat gebeurt inderdaad en het eindigt steeds ermee dat het avond en morgen was
geweest. Zo wordt het ook van de eerste dag verteld. God schiep toen het licht. Hij noemde het
dag en de duisternis nacht. Toen was het avond geweest en het was morgen geweest: de eerste
dag. Maar je denkt direct: er was toch nog geen avond geweest? Tenminste zeker geen avond
zoals van de andere dagen gezegd kan worden. En dat op de vierde dag zon, maan en sterren
worden gemaakt, en op de eerste dag al het licht… Het kan, natuurlijk. Maar zou het nu werkelijk
de be-doeling van God zijn geweest, van de onbekende schrijver van ons hoofdstuk om ons op
deze manier informatie te geven? Ik kan het niet geloven.
Dat komt ondermeer door dit voorbeeld. Maar ook doordat het hele hoofdstuk zo kunstig is
opgebouwd. Ik noemde al de structuur van de zes, zeven dagen, met steeds hetzelfde patroon.
Maar denk ook maar aan een soort schemaatje dat achter Gene-sis 1 zit. Op de eerste dag schept
God het licht en op de vierde dag zon, maan en sterren. Op de tweede dag het zogeheten uitspansel,
dat de wateren verdeelt in wateren boven en beneden. Je kunt ongeveer zeggen: de
lucht en het water. En op de vijfde dag komen de lucht- en de waterbewoners op het toneel: vogels
en vissen. Op de derde dag laat God het land tevoorschijn komen en op de zesde dag de
landbewoners: vee, kruipend en wild ge-dierte en de mens. Dus dag 1 heeft een link met dag 4,
dag 2 met dag 5 en dag 3 met dag 6. Zo’n opzet is natuurlijk geen toeval.
En er is nog meer te noemen. Maar ik zal me beperken. Ik noem nog twee dingen. Genesis
spreekt over zeven scheppings-dagen. Natuurlijk kunnen ze letterlijk bedoeld zijn. Alleen: hoe zit
het dan met de eerste drie dagen, toen er nog geen zon was? Net als nu bij ons, werd de dag voor
Israël bepaald door zonsopgang en –ondergang. Dat roept dus vragen op, drie dagen zonder zon.
En nog iets bij dit eerste punt. Het getal zeven is in de Bijbel een bijzonder getal, een getal met
een betekenis, een bedoeling die verder gaat dan vier plus drie. De bouw van de tempel door
Salo-mo bijvoorbeeld duurde zeven jaar. Mag je de conclusie trekken dat er voor Israël een relatie
lag tussen de bouw van de tempel, Gods huis, en de schepping van de wereld? En nog een stap
ver-der: dat de schepping net zo belangrijk als de tempel was en is? Of nog verder: dat je de
wereld moet zien als tempel? Ik heb moe-ten denken aan Psalm 24: ‘Van de HEER is de aarde en
haar vol-heid, de wereld en die daarop wonen. Want hij heeft haar op de zeeën gegrond en op de
stromen gevestigd. Wie mag de berg van de Heer beklimmen, wie mag staan in zijn heilige stad?’
Ook daar een sterke link tussen schepping en tempel; meer nog: een identificatie.
Dat is m’n eerste opmerking over het hele hoofdstuk. En m’n tweede is dat het hele
hoofdstuk met het getal zeven werkt. Zeven keer bijvoorbeeld wordt het woord ‘scheppen’ gebruikt
en zeven keer het woord ‘maken. Bovendien noemt het precies vijf keer zeven keren, 35 keer, de
naam ‘God’. En van de tien keer dat God spreekt, wordt het zeven keer gevolgd door het benoemen
of zegenen door God van iets of iemand. Allemaal aanwij-zingen voor een kunstige opzet van
het begin van de Schrift. Niet zozeer beschrijving, maar verkondiging; geen exacte historie zoals
wij gewend zijn, maar meer een gedicht, lofprijzing van God.
Wel, genoeg hierover. Nu naar de eigenlijke tekst, het aller-eerste begin. “In het begin
schiep God de hemel en de aarde.” Dat is het opschrift van ons hoofdstuk. Hierover zal het dus
gaan. Dat je trouwens opnieuw merkt niet met informatie in de westerse zin te maken te hebben,
zie je ook hier. In het begin. Welk begin? Hoe begon het? Wanneer begon het? En noem maar op.
Het is uiterst onbepaald, letterlijk staat er dan ook: in een begin. Onbe-paald en daardoor ook zeg
maar geheimzinnig, mysterieus. Wat was er vóór dat begin?
Maar daarover gaat het dus niet. Nee, wat nu wordt ver-teld, dàt is het waarover het gaat.
Over dat grootse dat God he-mel en aarde schiep. En alleen met dat beroemde openingszin-netje
al, wordt heel wat verteld, verkondigd.
Ik haal er vier dingen uit die ook ons vandaag nog heel wat te zeggen hebben. Iedereen
kent wel de term ‘New Age’. ‘t Is een soort verzamelnaam voor religies, levensbeschouwingen met