Dia 1 - Gemeente Utrecht

Verslag handhavingsprogramma 2011
Openbare en bebouwde ruimte
StadsOntwikkeling
Publieke Diensten
Stadswerken
Toezicht en Handhaving
Veiligheidsregio District Utrecht
Preventie
Bestuursdienst
Openbare Orde en Veiligheid
1

INHOUD
Gebiedsgericht toezicht
Dagelijks toezicht
Algemeen
Lombok Oost
Amsterdamsestraatweg
Binnenstad
Breedstraatbuurt
Stationsgebied
Overvecht
Autoen woninginbraken
Jeugdoverlast
Hondenoverlast
Gebruik van de openbare ruimte
Vervuiling van de openbare ruimte
Landgoed Amelisweerd
Gefiscaliseerd parkeren
Foutparkeren
Fietsparkeren en fietswrakken
(Brom)fietsen op stoepen en in voetgangersgebied
Winkeltijden
Toezicht op de uitvoering van vergunde bouwplannen
Toezicht op de uitvoering van vergunde sloopwerken (incl. asbest)
Toezicht op particuliere asbestverwijdering
Toezicht op bedrijven en instellingen
Toezicht op bodemsaneringen en grondverzet
Horeca
Speelautomatenhallen
Evenementen
Seksinrichtingen
5
22
24
25
27
29
31
35
37
38
39
41
42
43
44
46
48
49
50
53
55
57
62
65
67
68
72
3

INHOUD
Dagelijks toezicht (vervolg)
Projecten
Huisvesting
Meldingen
Ongevallen en calamiteiten
Brandveiligheid cultureel erfgoed
Terugdringen onechte en ongewenste brandmeldingen
Voorlichting brandveiligheid
Duurzaamheid in de woningbouw en bij bedrijven
Koelingen in supermarkten
Kantoorpanden met natte koeltorens en grote stookinstallaties
Afvalverwerkende bedrijven met dubbel bevoegd gezag
Naleving gedragsvoorschriften bedrijven in weekends
Vernieuwing toezicht
Niet in gebruik zijnde ondergrondse tanks
Beter onderhoud, ook achter de voordeur
Laan van Nieuw-Guinea 30 t/m 62 bis
Restant slechte panden
Dakterrassen
Oeverbebouwing bij woonboten
Volkstuinencomplex Gageldijk tussen 86 en 86A
Camping De Berekuil
Huisjesmelkers
Bewoonde andere ruimten
Illegaal gebruik leegstaande panden Lage Weide
Veiligheid gevels, gevelpanelen en overkappingen
Woningverbetering Kanaleneiland Noord
Aanpak slapende vereniging van eigenaren
73
75
77
79
80
81
83
85
86
87
88
89
90
91
92
93
94
95
96
97
98
99
100
101
102
103
4

ALGEMEEN
Toezicht en handhaving 2011: samengevat
Het Handhavingsprogramma Openbare en Bebouwde ruimte 2011 is uitgevoerd. In een enkel geval is de uitvoering vertraagd
door intensieve en tijdrovende juridische procedures. Eén project is niet opgestart vanwege dringend gevraagde inzet elders.
Hiermee hebben alle betrokken medewerkers bijgedragen aan de in het handhavingsbeleid gestelde doelen en prioriteiten:
veiligheidsen gezondheidsrisico's zijn voorkomen en teruggedrongen en verschillende vormen van overlast zijn bestreden.
Integrale handhaving heeft in 2011 verder vorm en inhoud gekregen. De verschillende vormen van integraal handhaven blijken
effectief: we signaleren meer en verkleinen daarmee het risico op negatieve effecten. Door de ondersteuning met digitale
hulpmiddelen zullen naar verwachting, zo leren in 2011 opgedane ervaringen, de mogelijkheden van toepassing van integraal
toezicht en handhaving verder toenemen.
Ondanks tevredenheid over het in 2011 uitgevoerde programma en de behaalde resultaten leeft meer en meer het besef dat
toezicht en handhaving van met name de bebouwde ruimte zich in hoofdzaak richt op het voorkomen van negatieve effecten op
het gebied van veiligheid en gezondheid. Tegelijkertijd stellen wij vast dat de vraag naar toezicht en handhaving toeneemt:
vanuit de samenleving, door overheveling van taken van andere overheden naar de gemeente en door ontwikkeling van nieuw
beleid. De toenemende vraag gaat echter niet gepaard met noodzakelijke uitbreiding of overheveling van (financiële) middelen. De
afdelingen die zich bezighouden met toezicht en handhaving zijn niet meer in staat om extra inspanningen te verrichten, zonder
dat dit leidt tot wezenlijke keuzen op een ander domein.
De afgelopen jaren is al veel aan efficiency en effectiviteit gewonnen. Gelet op het grote belang van toezicht en handhaving, de
toenemende vraag en de druk op de beschikbare middelen zullen wij blijven investeren in verdere digitalisering, integraliteit
en
het slimmer maken van onze processen. Met als doel om zoveel mogelijk een veilige, gezonde en leefbare woon-, werken
leefomgeving in Utrecht te waarborgen.
5

1. Inleiding
De gemeente Utrecht zet stevig in op toezicht en handhaving van regelgeving, zowel in de bebouwde ruimte als in de
openbare ruimte.
Bebouwde ruimte
Wij willen ervoor zorgen dat het oprichten, slopen of wijzigen van gebouwen voldoet aan de wettelijke en lokale regelgeving
en dat de uitvoering van (nieuwe) weten regelgeving betrouwbaar, professioneel en klantgericht is. Het leefmilieu willen wij
blijven beschermen tegen aantasting door bedrijfsmatige activiteiten en bodemverontreiniging. Daarnaast willen wij dat de
bestaande bebouwde leefomgeving blijft voldoen aan de geldende weten regelgeving en dat de woningen uit de
kernvoorraad legaal verhuurd en bewoond worden.
Bron: Programmabegroting 2011
Openbare ruimte
Correct gebruik van de openbare ruimte draagt bij aan een openbare ruimte die er schoon en netjes onderhouden uitziet. De
grote verscheidenheid aan functies van de openbare ruimte vraagt om verschillende instrumenten en activiteiten om dat
gebruik correct te laten verlopen. Daarom verlenen wij vergunningen en zetten toezichthouders en boa's in voor toezicht en
handhaving.
Bron: Programmabegroting 2011
Onder toezicht houden verstaat de gemeente Utrecht het observeren en constateren van het wel of niet voldoen aan de
regels. Toezicht houden is een fundamentele en essentiële activiteit die voorafgaat aan en aan de basis staat van de
daadwerkelijke handhaving. Handhaving is elke handeling van de gemeente die erop gericht is om het naleven van de
rechtsregels te bevorderen of een overtreding te beëindigen. Het doel dat de gemeente Utrecht nastreeft met toezicht en
handhaving is het realiseren van normconform gedrag: burger en ondernemer handelen volgens de gestelde regels en
voorschriften. Om dit doel te bereiken hanteert de gemeente de instrumenten uit de Utrechtse handhavingsmix: informeren,
verleiden, afspreken en sanctioneren. Om een zo effectief mogelijke inzet van de instrumenten te garanderen, is deze
gebaseerd op een doelgroepanalyse waarin de redenen van niet-naleving inzichtelijk zijn gemaakt (de zogenoemde 'Tafel
van elf').
6

De gemeente Utrecht stelt, overeenkomstig de bepalingen in het Besluit Omgevingsrecht, jaarlijks een
handhavingsprogramma vast, waarin zij de werkzaamheden voor dat jaar vaststelt. De programmabegroting biedt hiertoe het
financiële en beleidsmatige kader. De keuze van de uit te voeren werkzaamheden vindt plaats op basis van de risicoanalyses en
prioriteitstellingen uit de handhavingsstrategieën, die het college per domein vaststelt.
Het bestuursorgaan werkt het handhavingsbeleid jaarlijks uit in een uitvoeringsprogramma waarin wordt aangegeven welke van
de voorgenomen activiteiten het bestuursorgaan het komende jaar uitvoert. Daarbij houdt het bestuursorgaan rekening met de in
het handhavingsbeleid gestelde doelen en prioriteiten.
Bron: artikel 7.3 lid 1 Besluit Omgevingsrecht
Aan het eind van het betreffende jaar wordt, conform het Besluit Omgevingsrecht, verantwoording afgelegd over het
programma. De betrokken afdelingen maken de balans op en rapporteren over de inzet en het effect daarvan.
Het bestuursorgaan evalueert jaarlijks of de in het uitvoeringsprogramma opgenomen activiteiten zijn uitgevoerd en in hoeverre
deze hebben bijgedragen aan het bereiken van de gestelde doelen.
Het verslag van de voor 2011 geprogrammeerde handhavingstaken heeft u nu in handen.
Bron: artikel 7.7 lid 2 Besluit Omgevingsrecht
2. Ontwikkelingen in 2011: beleid en uitvoering
Bestuurlijke boete voor woonfraude
In mei 2011 is het instrument bestuurlijke boete beschikbaar gekomen voor het in gebruik geven van woonruimte zonder
vergunning en voor het zonder vergunning omzetten van zelfstandige in onzelfstandige woonruimte. De bestuurlijke boete is een
bestraffende sanctie en dient als middel om verdere overtredingen te voorkomen. Zij wordt altijd opgelegd in samenhang met een
last onder dwangsom. De maatregel moet huurders beschermen tegen misbruik van regels op de woningmarkt en heeft als doel
dat er meer woningen beschikbaar komen voor de mensen die er recht op hebben.
7

Handhavingsstrategieën
Het college heeft in 2011 een drietal handhavingsstrategieën vastgesteld: horeca, milieu bodem en seksinrichtingen. De
strategieën voldoen alle aan de vereisten zoals vastgelegd in de 'Handreiking handhavingsstrategie openbare en bebouwde
ruimte'. In deze 'Handreiking' is de gemeentebrede visie op handhaving uitgewerkt. De handhavingsstrategie stelt de doelen en
prioriteiten binnen het domein vast (wat doen we wel en wat doen we niet), bepaalt de toezichtstrategie, geeft aan in welke
situaties zo nodig wordt gesanctioneerd en legt de zwaarte van op te leggen sancties vast. Door dit helder vast te leggen en
erover te communiceren zijn de verwachtingen voor het gemeentebestuur, de toezichthouders maar vooral ook voor burgers en
ondernemers duidelijk. Dit draagt bij aan een beter naleefgedrag. In juridische procedures bewijzen de handhavingsstrategieën
hun waarde. Ook in 2012 zullen wij het vastleggen van ons beleid in handhavingsstrategieën voortzetten.
Horeca
Prioriteit bij de handhaving in de horeca hebben veiligheid en gezondheid van personen, het tegengaan van drankmisbruik door
jongeren, het beperken van overlast en hinder en het terugdringen van openbare ordeverstoring en criminaliteit.
Milieu bodem
Prioriteit bij de handhaving milieu bodem hebben veiligheid en gezondheid van personen, schade aan gebouwen en milieu en
oneerlijke concurrentie. De meeste aandacht gaat uit naar illegale saneringen, grote en complexe saneringen met saneringsplan
en beschikkingen op evaluatierapporten.
Seksinrichtingen
Prioriteit bij de handhaving van seksinrichtingen ligt bij het bestrijden en voorkomen van mensenhandel en arbeid onder dwang,
het bevorderen van de veiligheid van prostituee en klanten en het voorkomen van overlast (van drugsgebruikers, 'rondhangers',
geluid en vervuiling).
Digitalisering
In navolging van de trend dat inwoners en ondernemers steeds meer gemeentezaken digitaal vanuit huis of bedrijf regelen,
neemt ook het gebruik van digitale middelen voor toezicht en handhaving in Utrecht toe. In 2011 is veel tijd en energie
geïnvesteerd in het inrichten, ontwikkelen en gebruikersvriendelijk maken van het nieuwe automatiseringssysteem voor toezicht
en handhaving in de bebouwde ruimte. In 2012 zal ingezet worden op verdere optimalisering van het systeem.
8

Ook zijn bij wijze van proef enkele bouwinspecteurs uitgerust met een tablet. De opgedane ervaringen zijn zeer positief. Voor
bouwinspecteurs betekent het gebruik van de tablet dat er geen fysieke tekeningen en dossiers meer mee naar buiten hoeven.
Ook op locatie kunnen deze documenten nu digitaal geraadpleegd worden.
"Het was even wennen om bij een controle een apparaat in je handen te hebben in plaats van het notitieblok."
Citaat: gebruiker tablet
Het toezicht verloopt efficiënter omdat de toezichthouders, in plaats van een papieren checklist, een digitale checklist invullen.
De informatievoorziening aan het bedrijf is adequater omdat de toezichthouder bij elke vraag op de checklist op locatie de
bijbehorende wetsartikelen en toelichting op kan zoeken en een snelle toegang tot naslagwerken heeft. Ook voor signaaltoezicht
biedt het gebruik van de tablet belangrijke voordelen: de toezichthouder kan potentieel illegale situaties makkelijker en sneller
verifiëren en doorgeven aan behandelende collega’s. Het gebruik van de tablet wordt in 2012 uitgebreid. Naar verwachting zal de
toepassing van elektronische hulpmiddelen de efficiency in toezicht en handhaving en daarmee de pakkans en uiteindelijk het
naleefgedrag vergroten.
"Het is een geschenk voor de handhaver. Het verbetert veel zaken
die in het verleden lastig en tijdrovend waren."
Citaat: medeoprichter Digitale Checklisten
Scanauto
Vanaf medio 2011 wordt de scanauto regulier ingezet voor toezicht en handhaving van betaald parkeren. De scanauto controleert
aan de hand van het kenteken op de aanwezigheid van een parkeerrecht. Hierbij wordt gebruik gemaakt van ANPR-technologie
(automatische kenteken herkenning) en van een landelijke parkeerrechtendatabase. Parkeercontroleurs op elektrische scooters of
fietsen rijden achter de scanauto aan en ontvangen de gegevens van de voertuigen zonder parkeerrecht digitaal op hun
handterminal. De parkeercontroleur legt vervolgens een naheffingsaanslag op. De nog relatief korte inzet van de scanauto op
toezicht en handhaving van betaald parkeren heeft in 2011 bijgedragen aan de toename van het aantal naheffingsaanslagen met
9% ten opzichte van 2010.
De scanauto wordt ook ingezet voor toezicht en handhaving van de milieuzone. Op de tijdstippen dat zich veel vrachtverkeer in
de stad bevindt om winkels en bedrijven te bevoorraden, rijdt de scanauto door het betreffende gebied of wordt er op
strategische locaties gepost. De eigenaren van vrachtauto's die niet aan de regels voldoen ontvangen via het Centraal Justitieel
Incassobureau een verkeersboete. De inzet van de scanauto op toezicht en handhaving van de milieuzone heeft bijgedragen aan
een toename van het nalevingspercentage van circa 85% in 2010 tot 93% in 2011. Inzet van de scanauto op handhaving van de
milieuzone zal in 2012 structureel plaatsvinden.
9

3. Integraal toezicht
Conform de bepalingen in de Wet algemene bepalingen omgevingsrecht dient het toezicht op de
omgevingsvergunning, in die gevallen waarin sprake is van een samenloop van toestemmingen en waarbij het zinvol is
om tussen toezichthoudende partijen over toezicht en handhaving af te stemmen, gecoördineerd plaats te vinden. Dit
leidt tot een vermindering van de toezichtsdruk voor burgers en ondernemers. Afhankelijk van de complexiteit van de te
controleren weten regelgeving staan verschillende modellen voor het uitvoeren van integrale controles ter
beschikking.
Met elkaar controleren: vanuit bouw, milieu en andere aandachtspunten gezamenlijk uit te voeren controle, waarbij de
complexere situatie voor een goede beoordeling vraagt om meerdere specialismen.
Een goed voorbeeld van integraal toezicht heeft in 2011 plaatsgevonden bij een bedrijf uit een zwaardere
milieucategorie. Inspecteurs uit de domeinen milieu, bouw en brandveiligheid hebben met elkaar, ieder vanuit hun
eigen specialisme, het bedrijf gecontroleerd op de relevante regelgeving. Hierbij zijn, gelijkelijk verdeeld over de 3
domeinen, veel overtredingen geconstateerd. Door het gezamenlijk en gelijktijdig optreden van de toezichthouders kon
alle regelgeving zowel vanuit het eigen specialisme als in samenhang met elkaar worden gecontroleerd. Zo zijn
gebreken onderkend die bij de afzonderlijke controles niet naar voren waren gekomen. Door de integrale aanpak
kunnen ook uit te voeren maatregelen en voorzieningen effectief op elkaar worden afgestemd.
Voor elkaar controleren: brede controle voor bouw, milieu en andere aandachtspunten door één toezichthouder, in
relatief eenvoudige situaties waar geen bijzondere of specialistische kennis van bouwen, milieu of andere facetten
wordt gevraagd.
Bij deze vorm van integraal toezicht controleren de medewerkers die het meest bepalende domein controleren, de
aspecten van een ander domein aan de hand van een korte checklist. Zo worden bij controles van horecabedrijven,
naast de gebruikelijke horecagerelateerde controlepunten, aan de hand van een checklist ook elementen uit de
domeinen milieu en brandveiligheid meegenomen. De constateringen worden in één handhavingsbrief ondergebracht.
10

Voor elkaar signaleren: aspectcontrole door één toezichthouder, waarbij deze op hoofdpunten ook kijkt naar andere aspecten en
bijzonderheden meldt aan relevante collega.
Bouwinspecteurs van StadsOntwikkeling verrichtten in 2011 op alle bouwlocaties waar zij kwamen, ten behoeve van de
handhaving van de milieuwetgeving, signaaltoezicht op de aanwezigheid van mobiele brandstoftanks. Uit landelijke projecten
blijkt dat het naleefgedrag van de voorschriften die voor deze tanks gelden, laag is. Tanks zijn vaak niet gekeurd en de kans op
bodemverontreiniging door slecht onderhoud is groot. Deze vorm van integraal toezicht heeft in 2011 19 meldingen van het
gebruik van brandstoftanks op de bouwplaats opgeleverd. Hierbij zijn geen overtredingen van de voorschriften geconstateerd.
Een ander voorbeeld van signaaltoezicht in 2011 heeft plaatsgevonden tijdens controle door de brandweer van een (commerciële)
parkeergarage, waarbij door hen scheurvorming in de constructie is geconstateerd. Dit signaal is meteen doorgegeven aan de
bouwinspecteurs, die vervolgens een nadere controle hebben uitgevoerd en de benodigde maatregelen hebben getroffen. Naar
aanleiding van deze constatering is vervolgens onderzoek verricht naar mogelijke scheurvorming in alle parkeergarages in
Utrecht. Hieruit is gebleken dat er geen structurele bouwkundige problemen bestaan, maar dat regelmatige controle noodzakelijk
is.
Het gebruik van de tablet door inspecteurs betekent een belangrijke impuls voor signaaltoezicht. De toezichthouder kan
potentieel illegale situaties makkelijker en sneller verifiëren en doorgeven aan behandelende collega’s.
4. De Utrechtse handhavingsmix
Het doel van toezicht en handhaving is het bereiken van normconform gedrag, ofwel dat volgens de gestelde regels en
voorschriften wordt gehandeld. Om dit doel te bereiken heeft de gemeente Utrecht verschillende instrumenten ter beschikking.
Deze instrumenten vormen de Utrechtse handhavingsmix: informeren, verleiden, afspreken en sanctioneren. Ook in 2011 is van
deze instrumenten gebruik gemaakt.
Informeren: vertellen welke regels er zijn, voor wie en waarom.
De brandweer heeft ook in 2011 ter verhoging van het brandveiligheidsbewustzijn veel inzet gepleegd op het geven van
voorlichting over goed brandveilig gebruik, onder andere tijdens reguliere brandveiligheidscontroles, in het kader van het
Keurmerk Veilig Ondernemen in winkelcentra en op bedrijventerreinen, aan beroepsgroepen, aan aankomende studenten tijdens
de UIT-markt en in de wijk Overvecht. Dat deze aanpak van informeren resultaat heeft weerspiegelt zich in de toename van het
aantal meldingen over (vermeend) brandonveilige situaties. De reden voor de toename van het aantal meldingen kan deels
verklaard worden doordat mensen zich, mede als gevolg van de inzet op het geven van voorlichting, steeds meer bewust worden
van het belang van een goede brandveiligheid.
11

Verleiden: mensen proberen te bewegen om zich aan de regels te houden.
Ondermeer in Kanaleneiland Noord stimuleert de gemeente bewoners hun woning op te knappen. Van de woningen is een
bouwkundige opname verricht, aan de hand waarvan een menukaart is opgesteld. Op deze menukaart staan zowel de verplicht
uit te voeren onderdelen als ook optionele onderdelen, zoals gemeenschappelijke bouwkundige onderdelen die financieel
aantrekkelijk zijn om gezamenlijk uit te voeren, isolerende voorzieningen in het kader van de Utrechtse energieaanpak en
individuele wensen van bewoners. Alle onderdelen op de menukaart zijn onderdeel van de aanbesteding, die begin 2012 door
Mitros wordt uitgevoerd. Door de gezamenlijke aanbesteding ontvangen de bewoners een gunstige offerte voor de uitvoering van
de verplichte en de door hen zelf gewenste werkzaamheden aan hun woning. De woningen zullen in 2012 ook meeliften op de
Utrechtse energieaanpak.
Toezicht en handhaving op horecaondernemingen richt zich met name op de hardleerse ondernemers. De toezichtsdruk bij
welwillende ondernemers neemt hierdoor af. Goed naleefgedrag wordt beloond doordat minder controles plaatsvinden. Ook bij
de controles van bedrijven op naleving van de milieuregels wordt een dergelijke 'bonus malus' systematiek toegepast.
Afspreken: afspraken maken met partijen om bijvoorbeeld sanctioneren te voorkomen.
Met eigenaren van slechte panden worden in diverse gesprekken afspraken gemaakt over de termijn waarop het achterstallig
onderhoud wordt aangepakt. Over het algemeen houden eigenaren zich aan deze afspraken. Deze aanpak van slechte panden is
de afgelopen jaren aantoonbaar succesvol gebleken.
Ook de handhaving van de milieuwetgeving kenmerkt zich door de inzet op het maken van afspraken. Het bedrijf wordt duidelijk
geïnformeerd over welke regel wordt overtreden en wat het moet doen om de overtreding ongedaan te maken. Vervolgens wordt
met het bedrijf afgesproken binnen welke termijn de benodigde maatregelen dienen te zijn uitgevoerd.
Sanctioneren: alle maatregelen die de gemeente ter beschikking staan om ongewenst gedrag te bestraffen.
Met de aanpak van huisjesmelkers ziet de gemeente toe op de naleving van de bouwen woonruimteregelgeving. Het maken van
afspraken met de eigenaren leidt over het algemeen niet tot het gewenste resultaat. De overtreders grijpen iedere stap in het
proces aan zich juridisch te verweren, waardoor veel rechtszaken worden gevoerd. In 2011 is het bij 4 dossiers voor de inning
van dwangsommen gekomen tot opdracht tot executieverkoop. Dit heeft uiteindelijk niet plaatsgevonden, omdat de betreffende
dwangsommen op het laatste moment alsnog zijn betaald. De gevolgde juridische procedures worden vrijwel altijd gewonnen
door de gemeente. Door consequent vol te houden levert de aanpak uiteindelijk resultaat op. De huisjesmelkers knappen hun
panden op of verkopen hun bezit, waarna de nieuwe eigenaren de panden alsnog opknappen.
12

5. Opvallende resultaten in 2011
Toezicht en handhaving heeft in 2011 enkele memorabele resultaten opgeleverd.
"Ondernemers vinden het doorgaans niet vervelend als een inspecteur op bezoek komt, als het maar een deskundig persoon is."
Citaat: prof.dr.ing. Ferdinand Mertens (voormalig hoogleraar 'Toezicht vanwege de overheid' aan de TU Delft)
Aanpak slechte panden
Het aantal slechte woningen in Utrecht is gedurende 2011 verder afgenomen. In 2011 zijn 59 slechte panden aangepakt. Van de
in 2005 in totaal 600 geïnventariseerde woningen resteren er nu nog 170. Het achterstallig onderhoud van de andere 430
woningen is in de afgelopen jaren, in samenwerking met de eigenaren, succesvol aangepakt en de woningen zijn aantoonbaar
opgeknapt. Met deze aanpak wordt de veiligheid van het betreffende pand, de gezondheid van de in het pand aanwezige mensen
en het aanzicht van de straat bevorderd.
Horeca
Toezicht en handhaving op de horecabedrijven en overleg met de horecaondernemers zorgt ervoor dat de regelgeving vrij
behoorlijk wordt nageleefd. De horecaondernemers zijn goed op de hoogte van de regelgeving. Toezicht en handhaving richt zich
dan ook met name op notoire overtreders. In 2011 zijn 12 horecaondernemingen gesloten omdat men in strijd met de
vergunningvoorwaarden handelde of omdat men van slecht levensgedrag was. Dit aantal is de afgelopen jaren min of meer
constant.
In 2011 zijn 89 sportverenigingen aangeschreven en gecontroleerd op hun verouderde exploitatievergunning. Van 70
verenigingen is de vergunning in 2011 geactualiseerd. De actualisatie van de resterende 19 vergunningen loopt door naar 2012.
Tijdens de controlebezoeken is intensief aandacht geschonken aan het (door)schenken van alcohol aan jeugdige aanwezigen.
Bodemsanering
Bij bodemsaneringen in het Stationsgebied spreekt het project 'biowasmachine' (onderdeel Crisisen Herstelwet) tot de
verbeelding. In het gebied rond Hoog Catharijne gaat een ingrijpende herstructurering van de openbare ruimte en de bouw van
nieuwe kantoren en woningen hand in hand met de opslag van energie in de bodem en de schoonmaak van twintig tot dertig
meest door chemische wasserijen en metaalbedrijven vervuilde locaties. Het project vormt hiermee een unieke combinatie van de
aanpak van bodemverontreiniging en de winning van bodemenergie. In het toezicht vergt het een extra inspanning om iedereen
zich aan de hierbij behorende nieuwe regels te laten houden.
Duurzaamheid
Vooruitlopend op de uitvoering van het programma Energie is bij circa vijftig bedrijven een energiescan uitgevoerd. De bedrijven
zijn geselecteerd op groot verbruik aan energie. De scans laten zien dat er veel mogelijkheden zijn om de CO2 uitstoot van deze
bedrijven te verminderen. En dat alleen al door het uitvoeren van maatregelen die wettelijk verplicht zijn.
13

Auto-inbraak
Om de risico’s op auto-inbraak beter bekend te maken is in 2011 een nieuw middel ingezet. Bij de toegangswegen tot een
woonwijk komen automobilisten borden tegen waarop staat aangegeven hoeveel inbraken in auto’s er in die buurt in de
afgelopen maand zijn gepleegd. De borden zijn bedoeld om automobilisten te confronteren met de grote kans op autokraken in
hun buurt. Daarnaast controleren medewerkers van Toezicht en Handhaving tijdens hun surveillances op straat, auto's op de
aanwezigheid van buit en zoeken zo mogelijk contact met de eigenaren.
Het aantal autokraken is in 2011 opnieuw gedaald. Was dit aantal in 2010 al met 13% gedaald ten opzichte van 2009, in 2011 is
het aantal verder afgenomen met 16%. De doelstelling van de Stedelijke Driehoek om dit aantal in 2014 ten opzichte van het
basisjaar 2006 te halveren is hiermee al in 2011 bereikt: ten opzichte van 2006 is het aantal auto-inbraken met 51% gedaald.
Ondanks deze goede resultaten nam Utrecht medio 2011 op dit punt nog wel de eerste plaats in op de AD Misdaadmeter.
Woninginbraak
Vanaf april 2011 gaan medewerkers van Toezicht en Handhaving persoonlijk langs bij ieder slachtoffer van woninginbraak. Met
preventieadvies op maat moet voorkomen worden dat bewoners slachtoffer worden van een herhalingsinbraak. Inbrekers blijken
vaak op een later tijdstip terug te komen. Ook de naaste buren worden ingelicht, omdat zij eveneens groter risico lopen op een
inbraak. Toezicht en Handhaving werkt in deze aanpak nauw samen met de politie. In 2011 zijn circa 800 slachtoffers en circa
900 buren bezocht.
Ook het Politie Keurmerk Veilig Wonen (PKVW) is een belangrijk middel in het bestrijden van woninginbraak. De gemeente biedt
vanaf 2010 een subsidieregeling voor verbetering van de woning naar de norm van het keurmerk. In een woning die voldoet aan
het keurmerk is de kans op inbraak 90% lager dan in een woning die niet aan het keurmerk voldoet. In 2011 zijn meer dan 2.000
PKVW-certificaten uitgereikt.
Na een stijging van het aantal woninginbraken in 2009 met 9% en in 2010 met 11% daalde in 2011 het aantal woninginbraken
met 2%. De doelstelling van de Stedelijke Driehoek om het aantal woninginbraken in 2011 te verlagen met 8% ten opzichte van
het basisjaar 2006 is niet gerealiseerd: het aantal woninginbraken is zelfs met 3% toegenomen ten opzichte van 2006.
Veiligheid
Het aantal bewoners dat aangaf zich vaak onveilig te voelen bleef ten opzichte van 2010 nagenoeg constant: een lichte afname
van 3,1 naar 3,0 procent. Ditzelfde beeld doet zich voor bij de ervaren jongerenoverlast: een lichte daling van 18,8 naar 18,7
procent.
14

Sloop vroegere Sociale Dienst aan de Oudenoord
Dat overlast door (sloop)werkzaamheden niet altijd valt te voorkomen bewijst de sloop van de vroegere Sociale Dienst aan de
Oudenoord. De werkzaamheden zorgden in 2011 voor overlast bij de buren: kapotte ruiten door vallend puin, zieke collega's
door stof in de lucht en rondhangende personen op zoek naar nog bruikbaar bouwmateriaal. Het naastgelegen bedrijf klaagde
over schade en een ongezonde lucht. In januari moest de brandweer uitrukken, toen op een aantal etages glasplaten tegen de
balustrades waren gewaaid. De scherven vielen van het gebouw naar beneden en leverden gevaar op voor de omgeving.
Overlast voor omwonenden bij omvangrijke en langdurige sloopen bouwwerkzaamheden valt niet altijd te voorkomen. De
ervaringen met bovengenoemde en vergelijkbare activiteiten hebben ertoe geleid dat, naast de inzet op het zoveel mogelijk
beperken van overlast, in 2012 nog intensiever wordt ingezet op informatievoorziening en begeleiding van omwonenden en
andere belanghebbenden. Hiermee wordt beoogd omwonenden zoveel mogelijk voor te bereiden op de komende
werkzaamheden.
Meldingen
Het aantal meldingen door burgers en ondernemers over overlast is in 2011 voor alle domeinen van toezicht en handhaving
toegenomen ten opzichte van vorig jaar (in totaal zijn in 2011 bijna 8.000 meldingen in behandeling genomen). Mogelijke
verklaring hiervoor is dat burgers enerzijds sneller melding maken van in hun ogen overlastgevende situaties en anderzijds ook
makkelijker (digitaal) hun melding kenbaar kunnen maken. Ook het grotere (omgevings)bewustzijn van burgers en ondernemers
kan hierin een rol spelen: zo wordt de toename van het aantal meldingen over (vermeend) brandonveilige situaties deels verklaard
doordat mensen zich, mede als gevolg van voorlichting, steeds meer bewust worden van het belang van een goede
brandveiligheid.
15

6. Agressie tegen handhavers
Het aantal incidenten van agressie en geweld tegen geüniformeerde opsporingsambtenaren van Stadswerken is in 2011 ten
opzichte van 2010 ongeveer gehalveerd. Deze aanzienlijke daling is mede te danken aan het door toezichthouders gehanteerde
'bejegeningsprotocol' en gevolgde trainingen. De aanpak is gericht op medewerking. Het protocol bestaat uit tientallen
gedragsregels en psychologische tips. Met deze tips kunnen ambtenaren het gedrag van bewoners (vooraf) beter inschatten en
daarop anticiperen. Tijdens trainingen wordt uitgelegd dat agressie alleen als laatste redmiddel mag worden toegepast. Het
belangrijkste wapen van een publieke dienstverlener is zijn mond. Alleen als de situatie fysiek of verbaal uit de hand dreigt te
lopen schakelt men de politie in.
"Ons sterkste wapen is onze mond. Door een normaal gesprek te voeren, kunnen we situaties vaak zelf oplossen en afhandelen".
Citaat: buitengewoon opsporingsambtenaar Utrecht
Deze aanpak is onderdeel van een project gericht op onderlinge samenwerking van gemeentelijke diensten, lokale organisaties,
politie en Openbaar Ministerie en het gezamenlijk uitdragen van een norm over het omgaan met agressie in de publieke ruimte.
Dit project heeft de Veilige Publieke Taak Award 2011 van het Ministerie van Binnenlandse Zaken gewonnen.
Voor de parkeercontroleurs is in 2011, ondanks het ook door hen gehanteerde bejegeningsprotocol en gevolgde trainingen, geen
afname van het aantal incidenten van agressie waar te nemen. Helaas zijn parkeercontroleurs ook in 2011 geconfronteerd met
onacceptabele vormen van agressie en geweld.
Elk incident van agressie en geweld is er één te veel!
Volslagen uit het niets werd een Utrechtse parkeercontroleur dinsdag het ziekenhuis in geschopt. Zijn belager naderde stil van
achteren. 'Dit is zo laag-bij-de-gronds. Ik kon me niet verdedigen', zegt hij in het AD.
Als parkeercontroleur in Utrecht is hij wel wat gewend. Dagelijks krijgt hij de meest nare ziektes naar zijn hoofd geslingerd. Bij
zeker acht van de tien bekeuringen wordt hij uitgescholden. Dinsdag bereikte de agressie een tragisch dieptepunt. Er stonden
twee fout geparkeerde auto's. De parkeercontroleur pakte zijn zakcomputer om een bekeuring uit te schrijven. 'Intuïtief voelde ik
al iets. In mijn knieholten kreeg ik een harde schop. Ik strompelde achteruit en voordat ik er erg in had, klapte ik met mijn hoofd
op de grond.' De parkeercontroleur verloor kort het bewustzijn. Even later in het ziekenhuis constateerden artsen dat hij een
hersenschudding, gescheurde oogkas en bloedingen aan de schoppartij had over gehouden.
Het college stak het slachtoffer telefonisch een hart onder de riem. 'Dit is onacceptabel en laf. Geweld is niet normaal als je aan
het werk bent.'
Bron: Algemeen Dagblad
16

7. Naleefgedrag
Het doel dat de gemeente Utrecht nastreeft met toezicht en handhaving is het realiseren van normconform gedrag: burger en
ondernemer handelen volgens de gestelde regels en voorschriften. Van spontaan naleefgedrag is sprake wanneer bij de eerste
controle geen overtreding wordt geconstateerd. Wanneer wel een overtreding wordt geconstateerd is deze, conform de
afspraken die daaromtrent tijdens de eerste controle zijn gemaakt, in de meeste gevallen bij de hercontrole ongedaan
gemaakt. Het houden van toezicht blijkt effectief.
"Een intrinsieke eigenschap van het toezicht is juist dat het moeilijk is precies aan te geven wat de behaalde resultaten zijn
geweest. Van toezicht gaat als het goed is een preventieve werking uit, maar hoe kwantificeer je een preventieve werking? Dat
kan natuurlijk niet."
Citaat: prof.dr.ing. Ferdinand Mertens
Hieronder treft u voor verschillende handhavingsactiviteiten informatie aan over het naleefgedrag en de effectiviteit van
toezicht en handhaving.
Gefiscaliseerd parkeren
In 2011 is de gemiddelde betalingsbereidheid in het hele gefiscaliseerde gebied in Utrecht ten opzichte van 2010 toegenomen.
Met name de toename van de betalingsbereidheid onder kortparkeerders (de automobilist die een parkeerkaartje in de
parkeerautomaat koopt) is aanzienlijk: voor het gehele betaald parkeren gebied geldt een toename van 75% in 2010 naar 82%
in 2011. Voor de te onderscheiden betaald parkeergebieden geldt respectievelijk een toename van 82% naar 85% in de
binnenstad, van 74% naar 80% in gebied 2 (de schil rond de binnenstad) en van 66% naar 81% in gebied 3 (de buitenste schil).
De scanauto, die met name in gebied 2 en 3 wordt ingezet, is een belangrijke verklaring voor de toegenomen
betalingsbereidheid in deze gebieden.
Foutparkeren
Ook het niet foutparkeren op verharding lijkt in 2011 beter nageleefd te worden. Er zijn zowel binnen (5%) als buiten (45%)
gefiscaliseerd gebied minder Wet Mulderbonnen opgelegd dan begroot. Binnen betaald parkeren gebied sluit dit aan bij de
grotere betalingsbereidheid voor parkeren, buiten betaald parkeren gebied werkt de grotere zichtbaarheid van
parkeercontroleurs en de gegenereerde publiciteit rond de handhavingsacties preventief.
Het aantal in 2011 opgelegde Wet Mulderbonnen voor foutparkeren in het groen bedraagt 1.974. Dit aantal is vrijwel gelijk aan
de 2.000 in 2010 opgelegde bonnen.
17

Fietsparkeren Stationsgebied
De handhavingsacties op te lang gestalde fietsen (zogenaamde weesfietsen) in het Stationsgebied lijken effect te sorteren op het
naleefgedrag van de fietser. Werden in 2010 nog 2.870 fietsen verwijderd, in 2011 waren dat er 1.681. De reden voor deze sterke
afname van 41% is mogelijk dat van eerdere handhavingsacties en de publiciteit er omheen een preventieve werking uitgaat.
Daarentegen is het aantal fietsen dat foutief geparkeerd staat in het Stationsgebied in 2011 aanzienlijk toegenomen. Werden in
2010 4.587 gevaarlijk gestalde fietsen verwijderd, in 2011 waren dat er 5.508. De reden voor deze toename van 17% is mogelijk
dat, als gevolg van de bouwwerkzaamheden in het Stationsgebied, op diverse locaties fietsparkeerplaatsen verdwenen zijn.
Fietsers hebben hun weg naar andere locaties waar het verlies aan plaatsen is gecompenseerd, blijkbaar nog niet gevonden (of
willen vinden).
Milieu
Bedrijven en instellingen voldeden in 2011 in 49 % van de gevallen bij de eerste controle aan de voorschriften. Dit betekent een
terugval ten opzichte van de 66% in 2010. Het naleefgedrag is daarmee weer bijna terug op het niveau van 2009 (46%).
Belangrijke oorzaak voor deze terugval is het toezicht dat in 2011 is gehouden op minder milieubelastende bedrijven: bij deze
categorie voldeed bij de eerste controle bijna 95% niet aan de voorschriften. Mogelijke reden hiervan is dat bij deze minder
risicovolle bedrijven niet frequent wordt gecontroleerd, waardoor zij minder alert zijn op naleving van de voorschriften. Positief is
dat bij verreweg de meeste bedrijven waar overtredingen zijn geconstateerd deze, na het maken van termijnafspraken, bij
hercontrole ongedaan zijn gemaakt. Slechts bij 3,2 % van de in 2011 bezochte bedrijven is een sanctietraject opgestart. Het
houden van regelmatig toezicht blijkt effectief.
Bij het bodemtoezicht zijn ook in 2011 veel overtredingen geconstateerd: niet melden van einde sanering, uitvoering niet
conform het saneringsplan of Bus-melding
en vermenging van verontreinigde met niet-verontreinigde grond. In 2011 is een
inhaalslag gemaakt met het beoordelen van evaluatieverslagen: bij ruim driekwart was de sanering niet voldoende uitgevoerd of
was het evaluatieverslag inhoudelijk niet in orde.
18

Natte koeltorens en grote stookinstallaties
In 2011 zijn bij 25 grote kantoorgebouwen aspectcontroles op natte koeltorens uitgevoerd. Bij 11 kantoren (44%) voldoen de
koeltorens aan de regelgeving. In 7 gevallen (28%) is het beheersplan en de risicoanalyse afgekeurd en 7 kantoren (28%) hebben
de gevraagde gegevens in het geheel niet verstrekt. In deze gevallen is een sanctietraject ingezet.
In het onderhoud aan stookinstallaties en de lediging van vetputten zijn in 2011 geen tekortkomingen geconstateerd. Het
naleefgedrag was hier optimaal.
Brandveiligheid
Bij het toezicht door de brandweer op de brandveiligheid bij kinderdagverblijven bleek in 2011 bij ongeveer 50% een hercontrole
nodig. Overtredingen betroffen met name geblokkeerde vluchtwegen of het niet onderhouden van de brandveiligheidsinstallaties.
Na hercontrole voldoen de meeste gebouwen weer aan de regelgeving.
Bij het toezicht op de brandveiligheid van kamerverhuurpanden bleek in 90% van de gevallen een of meerdere hercontroles
noodzakelijk. Overtredingen zijn vooral geconstateerd op elektrische installaties, geblokkeerde vluchtwegen, slechte
brandcompartimentering en het ontbreken van enige vorm van brandalarmering.
Ingebruikname openbare grond
StadsOntwikkeling heeft in 2011 actief toegezien op de inname van openbare grond (inclusief betaalde parkeerplaatsen) door
containers, steigers en andere bouwmaterialen. De overtreder is aangesproken en gesommeerd alsnog een vergunning aan te
vragen. In ruim 95% van de gevallen wordt hieraan gehoor gegeven. De aanvraagprocedure is volledig digitaal en werkt snel.
Slechts in een enkel geval is overgegaan tot een aanschrijving.
Hondenoverlast
Het naleefgedrag van hondenbezitters lijkt in 2011 te zijn toegenomen. Er zijn zowel voor het niet aanlijnen van de hond (39%)
als voor het niet opruimen van hondenpoep (61%) minder boetes opgelegd dan verwacht. De reden voor de lagere aantallen
opgelegde boetes is dat van de grote zichtbaarheid van toezicht en handhaving een preventieve werking uitgaat. De indruk onder
boa's en toezichthouders is dat het overgrote deel van de hondenbezitters zich aan de regels houdt.
19

Horeca, seksinrichtingen en speelautomatenhallen
Het naleefgedrag van deze bedrijven en inrichtingen in 2011 is goed te noemen. De combinatie van toezicht en handhaving op
horecabedrijven en intensief overleg met de horecaondernemers zorgt ervoor dat de regelgeving vrij behoorlijk wordt nageleefd.
De horecaondernemers zijn goed op de hoogte van de regelgeving. Toezicht en handhaving richt zich dan ook met name op
notoire overtreders.
Bij de controles op seksinrichtingen aan het Zandpad zijn in 2011 geen overtredingen van de registratieplicht geconstateerd. De
controles op de speelautomatenhallen hebben geen bijzonderheden opgeleverd. De hallen houden zich ook in 2011 goed aan de
regelgeving.
Particuliere asbestverwijdering
In 2011 zijn, evenals in 2010, 327 mededelingen onder voorschriften afgegeven voor particuliere asbestverwijdering. Dit is iets
meer dan de verwachte 300. Door de eenvoudige en snelle procedure is het naleefgedrag hoog. Slechts in 6 gevallen is de
asbestverwijdering door een particulier stopgezet omdat de melding niet in orde was.
20

Verslag 2011
GEBIEDSGERICHT TOEZICHT
21

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT LOMBOK OOST
diverse wetten
Wijkbureau West is, in het kader van schoon, heel en veilig, in 2004 gestart met de gebiedsaanpak Lombok Oost. Binnen het
geheel van inzet door alle hierbij betrokken organisaties, zijn de voor dit programma belangrijkste pijlers: een blijvende inzet op
veelvoorkomende criminaliteit en (horeca)overlast, extra aandacht voor de openbare ruimte, controles op illegale activiteiten en
fraude, alsmede participatie van bewoners en ondernemers. Lombok Oost is binnen StadsOntwikkeling ook aangewezen als
prioriteitgebied voor de handhaving op parkeren (zowel op betaald parkeren als foutparkeren).
Hoewel er in de afgelopen jaren veel is verbeterd, blijft extra inzet nodig. Zo zijn in het afgelopen jaar de uitstallingen succesvol
aangepakt, de stoepen vernieuwd en is er een buurtveger ingezet. Speerpunten op dit moment zijn de aanpak van de (foute)
horeca, illegale verhuur en het terugdringen van de criminaliteit.
In samenhang met genoemde aanpak, is onlangs verzocht om handhaving op het gebied van (dichte) rolluiken. Hierbij worden
eigenaren van illegale, niet transparante rolluiken ertoe aangezet deze te vervangen door legale exemplaren. Met hen worden
afspraken gemaakt over de te plaatsen rolluiken en de termijn waarbinnen dit dient te gebeuren. Daar waar de illegale rolluiken,
na afloop van de termijn, niet zijn verwijderd of vervangen, wordt overgegaan tot sanctionering. Voorafgaand aan de handhaving
wordt vastgesteld welke rolluiken illegaal zijn aangebracht. Dichte, maar legaal aangebrachte, rolluiken kunnen niet worden
aangepakt.
2011
Stadswerken
Toezicht en Handhaving van Stadswerken surveilleert dagelijks in Lombok Oost. Tijdens de surveillance zijn de geüniformeerde
medewerkers duidelijk herkenbaar aanwezig en zoeken zij actief contact met de burgers. De inzet richt zich vooral op
jeugdoverlast in de kleinere straten en het Molenpark. In 2011 hebben medewerkers met name in de omgeving van de Damstraat
overlastgevende, onder invloed van alcohol en drugs verkerende, personen aangesproken. Tijdens de braderie/vrijmarkt in
Lombok op 5 mei zijn controles uitgevoerd op de vergunningvoorwaarden.
In de Kanaalstraat heeft Toezicht en Handhaving in 2011 ingezet op uitstallingen van winkels die de weg blokkeerden. Ook is er
gecontroleerd op illegaal aangeboden huisvuil en grofvuil.
De wijk West als geheel kent meerdere locaties die gevoelig zijn voor woninginbraak. Toezicht en Handhaving surveilleert hier
extra, bezoekt de slachtoffers van woninginbraak en voorziet hen van inbraakpreventieadvies. In de wijk West zijn verder vijf
fietswrakkenacties gehouden waarbij circa 500 fietswrakken zijn verwijderd.
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
22

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT LOMBOK OOST
vervolg
StadsOntwikkeling
De horecaondernemingen in Lombok Oost zijn in 2011 frequent gecontroleerd. Twee bedrijven zijn, al dan niet tijdelijk, gesloten. Bij
de handhaving van winkeltijden zijn met name overtredingen geconstateerd door afhaalzaken aan de Kanaalstraat. Zij mogen op
doordeweekse dagen na 22.00 uur niet meer open zijn.
De handhaving op betaald parkeren in Lombok Oost heeft in 2011 geresulteerd in 2.147 naheffingsaanslagen (in 2010: 2.363). De
betalingsbereidheid is, overeenkomstig het beeld in de gehele stad, toegenomen. Voor foutparkeren zijn in 2011 249 Wet
Mulderbonnen opgelegd, hetgeen een lichte toename betekent ten opzichte van 2010 (229).
Rolluiken
In 2011 zijn de eigenaren en huurders van 63 winkelpanden met een illegaal gesloten rolluik door het wijkbureau geïnformeerd. Zij
hebben de mogelijkheid gekregen een vergunning aan te vragen en het rolluik te vervangen door een transparant exemplaar of het
rolluik te verwijderen. De aanpak is er op gericht de kosten voor de eigenaren zo laag mogelijk te houden en zoveel mogelijk
ondersteuning te bieden. De eigenaren en huurders zijn op verschillende momenten in het jaar zowel schriftelijk als mondeling van
informatie voorzien en hebben gebruik kunnen maken van assistentie bij het aanvragen van de omgevingsvergunning.
In totaal zijn 32 vergunningen aangevraagd, waarvan er in 2011 27 zijn verleend en waarvan 5 procedures doorlopen in 2012.
Inmiddels zijn bij 9 winkelpanden de rolluiken conform de vergunningvoorwaarden vervangen. 9 Eigenaren hebben hun rolluiken
verwijderd. Voor de tegemoetkoming in de kosten van vervanging of verwijdering, die het wijkbureau beschikbaar heeft gesteld, zijn
28 aanvragen ontvangen. Hiervan zijn er 10 in 2011 uitgekeerd, 18 aanvragen lopen door in 2012. In totaal 22 eigenaren hebben noch
een vergunning aangevraagd noch het rolluik verwijderd. Voor deze panden is de handhavingsprocedure gestart.
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
23

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT AMSTERDAMSESTRAATWEG
diverse wetten
De aanpak Amsterdamsestraatweg is een integrale samenwerking tussen onder andere StadsOntwikkeling, Stadswerken, Wijkservicecentrum
Noordwest, de winkelstraatmanager, Politie, het interventieteam (bestaande uit diverse diensten) en
Ondernemersvereniging ‘Hart van de Straatweg’. De aanpak als geheel richt zich op het verbeteren van de uitstraling, het
functioneren en de leefbaarheid van de Amsterdamsestraatweg en omgeving. Stadswerken en StadsOntwikkeling richten hun
aandacht, binnen dit geheel, vooral op het schoonvegen, verbeteren, goed en veilig houden van zowel bebouwing als openbare
ruimte en de controle op parkeren, zowel op betaaldals op foutparkeren. Dit gebeurt door middel van toezicht en actieve
handhaving.
2011
Stadswerken
Toezicht en Handhaving van Stadswerken surveilleert dagelijks op de Amsterdamsestraatweg. Tijdens de surveillance zijn de
geüniformeerde medewerkers duidelijk herkenbaar aanwezig en zoeken zij actief contact met de burgers. In maart 2011 heeft
Toezicht en Handhaving preventief geflyerd over winkeldiefstal. Ook is controle uitgevoerd op de vergunningvoorwaarden van de
braderie op de Amsterdamsestraatweg, de grootste van Nederland. Verder is ingezet op verkeerd aangeboden huisvuil, grofvuil
en bedrijfsafval.
In de wijk Noordwest als geheel zijn slachtoffers van woninginbraak bezocht en voorzien van inbraakpreventieadvies. In de wijk
zijn verder 5 fietswrakkenacties gehouden waarbij circa 700 fietswrakken zijn verwijderd uit de openbare ruimte.
StadsOntwikkeling
De horecabedrijven aan de Amsterdamsestraatweg zijn in 2011 frequent bezocht. 3 Horecabedrijven zijn, al dan niet tijdelijk,
gesloten. Bij het toezicht op winkeltijden zijn met name overtredingen geconstateerd door afhaalzaken. Afhaalzaken mogen op
doordeweekse dagen na 22.00 uur niet meer open zijn. Over het toezicht op (illegale) bouw en gebruik zijn geen
bijzonderheden te melden.
De handhaving op betaald parkeren aan de Amsterdamsestraatweg heeft in 2011 geresulteerd in 1.782 naheffingsaanslagen (in
2010: 1.754). Voor foutparkeren zijn in 2011 190 Wet Mulderbonnen opgelegd (in 2010: 199). De aantallen opgelegde bonnen
zijn vergelijkbaar met die in 2010. De gepleegde inzet consolideert het naleefgedrag op het niveau van 2010.
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
24

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT BINNENSTAD
diverse wetten
De binnenstad is een aantrekkelijk gebied waar dagelijks veel mensen verblijven om te werken, winkelen en recreëren. De
historische binnenstad wordt gekenmerkt door smalle straten en kleine steegjes. Met het oog hierop zien StadsOntwikkeling en
Stadswerken erop toe dat de binnenstad goed toegankelijk is voor hulpdiensten, mensen met een lichamelijke beperking en
senioren. Een goed gebruik van de beperkte ruimte vraagt ook om een juiste aanpak van het fietsen en fietsparkeren in het
gebied.
Beide diensten houden toezicht op naleving van de regels die gelden voor het gebruik van de openbare ruimte. Hierbij valt te
denken aan onrechtmatige ingebruikname van openbare grond voor bijvoorbeeld steigers, containers en andere voorwerpen die
tijdelijk worden neergezet. Verder wordt gelet op uitstallingen voor winkels, terrassen bij horecabedrijven en de naleving van de
vergunningvoorwaarden van standplaatsen.
2011
Stadswerken
Toezicht en Handhaving van Stadswerken surveilleert dagelijks in de binnenstad. Tijdens de surveillance zijn de geüniformeerde
medewerkers duidelijk herkenbaar aanwezig en zoeken zij actief contact met de burgers. In de binnenstad is in 2011 preventief
toezicht gehouden op evenementen, winkeldiefstal, overlast van jeugd en overlastgevende personen. Met de definitieve invoering
in 2011 van de ontheffing voor straatartiesten is hierop, wanneer er sprake was van overlast, regelmatig gecontroleerd. Verder
hebben medewerkers controles uitgevoerd op uitstallingen en het plaatsen van goederen op de weg.
Naar aanleiding van meldingen van winkeliers en bewoners heeft Toezicht en Handhaving in de binnenstad actiegewijs ingezet op
fietsen door het voetgangersgebied. In 2011 werden hiervoor in de binnenstad circa 800 boetes uitgeschreven.
StadsOntwikkeling
Toezicht op de horecabedrijven in de binnenstad vormt een belangrijk speerpunt. Er hebben dan ook frequente controles
plaatsgevonden. De regelgeving wordt door de horecaondernemers vrij behoorlijk nageleefd. Er is sprake van overlast, maar die is
beheersbaar. In 2011 is in de binnenstad 1 horecaonderneming gesloten. Over het toezicht op (illegale) terrassen en winkeltijden
zijn geen bijzonderheden te melden.
stadswerken - stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
25

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT BINNENSTAD
vervolg
Ook is in 2011 actief toegezien op de inname van openbare grond (inclusief betaalde parkeerplaatsen) door containers, steigers
en andere bouwmaterialen. Het toezicht, dat met name in de aanloop naar het weekend en feestdagen plaatsvond, richt zich
vooral op veiligheid en het garanderen van een vrije doorgang. In vrijwel alle gevallen wordt hiervoor niet uit eigen beweging een
vergunning aangevraagd en moet de overtreder worden aangesproken om dit alsnog te doen.
De handhaving op betaald parkeren in de binnenstad (gebied binnen de singels) heeft in 2011 geresulteerd in 16.297
naheffingsaanslagen (in 2010: 17.273). Voor foutparkeren zijn in 2011 6.451 Wet Mulderbonnen opgelegd (in 2010: 8.237). De
afname van zowel het aantal naheffingsaanslagen als het aantal Wet Mulderbonnen wordt verklaard door een beter naleefgedrag.
In 2011 is in de binnenstad voor het eerst een handhavingsactie op te lang gestalde fietsen gehouden. Na 28 dagen zijn 1.364
zogenaamde weesfietsen verwijderd. Naar aanleiding van de actie zijn veel positieve reacties ontvangen van
belangenverenigingen en bewoners.
stadswerken - stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
26

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT BREEDSTRAATBUURT
diverse wetten
De focus bij het project 'straatmanagement Breedstraatbuurt' ligt de komende jaren vooral op veiligheid en leefbaarheid. In het
huidige plan van aanpak wordt - op hoofdlijnen - vooral ingezet op het extra in de gaten houden van direct aantoonbare overlast
van bepaalde voorzieningen, het maken van afspraken met coffeeshophouders over hun verantwoordelijkheid voor hun omgeving
en het inzetten van verblijfsontzeggingen voor de Breedstraatbuurt. Naast deze preventieve en repressieve maatregelen in de
veiligheidsen overlastsfeer, wordt - overeenkomstig het plan van aanpak - ingezet op positieve impulsen voor de Breedstraatbuurt.
In 2010 is de informatiecampagne in het kader van het project Breedstraatbuurt fase 2 afgerond met een nulmeting. Het doel van
deze campagne was om eigenaren op een vriendelijke en niet dwingende manier te attenderen op het onderhoud van hun pand.
De onderhoudstoestand van de panden in het gebied is hiervoor in een fotorapportage vastgelegd.
2011
Stadswerken
Toezicht en Handhaving van Stadswerken surveilleert dagelijks in de Breedstraatbuurt. Tijdens de surveillance zijn de
geüniformeerde medewerkers duidelijk herkenbaar aanwezig en zoeken zij actief contact met de burgers. De inzet is vooral
gericht op overlastgevende personen. De medewerkers spreken deze personen aan op hun gedrag en sanctioneren als het
naleefgedrag niet verbetert. Onderdeel van de surveillance is het signaleren van dealers en mogelijke criminele activiteiten.
Dergelijke signalen worden doorgegeven aan de politie; soms ook wordt de politie opgeroepen om direct ter plaatse te
verschijnen. In deze buurt is ook veel aandacht voor jeugdoverlast van jongeren die rondhangen in portieken en daarbij overlast
en zwerfvuil veroorzaken.
StadsOntwikkeling
StadsOntwikkeling heeft in 2011 de effecten gemeten van de in 2010 uitgevoerde informatiecampagne ter verbetering van het
onderhoud van woningen in de Breedstraatbuurt. Uit de (1-)meting blijkt dat veel eigenaren gehoor hebben gegeven aan de
oproep tot het verrichten van onderhoud aan hun pand. Veel woningen zijn aantoonbaar opgeknapt. Het resultaat is middels een
nieuwsbrief in de buurt bekend gemaakt. In de nieuwsbrief is opnieuw het belang van goed onderhoud van de woning benadrukt
voor diegenen die, blijkens de meting, (nog) geen of onvoldoende gehoor hebben gegeven aan de eerdere oproep.
stadsontwikkeling - stadswerken
openbare orde en veiligheid
afspreken - sanctioneren
27

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT BREEDSTRAATBUURT
vervolg
In 2011 zijn verschillende panden van een eigenaar opgenomen in het project ‘Huisjesmelkers’ met als doel dat deze panden
worden onderhouden. Dit vergt langdurige meerjarige inzet.
Het toezicht op horecabedrijven en de handhaving op parkeren in de Breedstraatbuurt is onderdeel van handhaving en toezicht op
deze domeinen in de binnenstad als geheel.
stadsontwikkeling - stadswerken
openbare orde en veiligheid
afspreken - sanctioneren
28

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT STATIONSGEBIED
diverse wetten
De handhaving in het Stationsgebied vindt momenteel plaats onder de paraplu van het Toezichtarrangement. Deelnemende
partijen zijn politie, OM, KLPD, Trigion/Corio, NS, Jaarbeurs, BRU/busvervoerders, Stadswerken en StadsOntwikkeling. De
handhaving richt zich met name op de openbare orde, de sociale veiligheid en de leefbaarheid in het gebied. Met deze inzet van
de genoemde partijen én het continueren van de veiligheidsaanpak in het ‘urgentiegebied stationsgebied’, met harde en sociale
maatregelen (o.a. opvang van drugsverslaafden), lukt het om binnen de gegeven capaciteiten de veiligheid in het stationsgebied
op een acceptabel en beheersbaar niveau te houden. Vergeleken met 5 jaar geleden is in het gebied een aanzienlijke verbetering
opgetreden, die kan worden gecontinueerd.
Zorgpunt voor de komende jaren is dat, sinds de start van de bouw in het Stationsgebied, steeds vaker situaties optreden waarin
ook andere vormen van (gemeentelijk) toezicht nodig blijken om het gebied beheersbaar te houden. Door de vele
bouwwerkzaamheden, wegverleggingen en omleidingsroutes wordt de druk op de openbare ruimte opgevoerd. Daarmee komt
het dagelijks functioneren van het Stationsgebied onder druk te staan en daarmee ook de veiligheidsaanpak. Het is wenselijk de
verschillende soorten van vergunningverlening en de daarmee samenhangende communicatie over en het toezicht op de
werkzaamheden vanuit de gemeente actief te coördineren.
Stadswerken en StadsOntwikkeling zijn ook in 2011 betrokken bij de gebiedsgerichte aanpak.
2011
StadsOntwikkeling
Toezicht en handhaving op bouwwerkzaamheden en bodemsaneringen in het stationsgebied kennen, gelet op de complexiteit en
omvang van het gebied, een intensieve tijdsbesteding. In 2011 is veel aandacht uitgegaan naar voorlichting. Ook is veel inzet
gepleegd op het ontwikkelen van nieuw beleid voor gecompliceerde bodemvraagstukken. Inspecteurs nieuwbouw en
bodemsanering werken intensief samen zodat mogelijke tegenstrijdigheden in vergunningverlening en handhaving zoveel
mogelijk worden voorkomen. Met elkaar proberen zij het aantal overtredingen terug te brengen.
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
29

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT STATIONSGEBIED
vervolg
Stadsontwikkeling heeft ook in 2011 drie dagdelen per week gehandhaafd op foutief gestalde fietsen in het stationsgebied. In
totaal zijn in 2011 5.508 gevaarlijk gestalde fietsen verwijderd. Dit aantal vormt een toename ten opzichte van 2010. Mogelijke
reden hiervoor is dat, bij een vrijwel gelijk gebleven aantal fietsparkeerplaatsen in het gebied, als gevolg van de werkzaamheden
in het Stationsgebied op diverse locaties fietsparkeerplaatsen verdwenen zijn. Fietsers hebben hun weg naar een andere locatie,
bijvoorbeeld het Smakkelaarsveld, nog niet gevonden. Bij de twee handhavingsacties op te lang gestalde fietsen (weesfietsen) in
het Stationsgebied zijn in 2011 in totaal 1.681 fietsen verwijderd. Dit aantal vormt een sterke afname ten opzichte van 2010.
Mogelijke reden hiervoor is dat van eerdere handhavingsacties en de publiciteit er omheen een preventieve werking uitgaat. De
handhaving op te lang gestalde fietsen in het Stationsgebied leidt inmiddels tot een beter naleefgedrag.
In 2011 is bij een evenement in de Jaarbeurs eenmaal een overschrijding van het toegestane geluidsniveau geconstateerd. De
Jaarbeurs heeft daarop adequaat gereageerd en het geluidsniveau aangepast tot onder de norm. Uit metingen van de Jaarbeurs
blijkt daarnaast dat de bastonen, waarover in 2011 meldingen zijn gedaan, lager zijn dan de normen die voor
buitenevenementen worden aangehouden.
Stadswerken
Toezicht en Handhaving van Stadswerken surveilleert dagelijks in het stationsgebied. Tijdens de surveillance zijn de
geüniformeerde medewerkers duidelijk herkenbaar aanwezig en zoeken zij actief contact met de burgers. De aandacht gaat
vooral uit naar overlastgevende personen (in de stationshal en in winkelcentrum Hoog Catharijne) en overlastgevende jeugd
(omgeving bioscoop). Na sluiting van het taxiplatform in februari 2011 hebben parkeercontroleurs en medewerkers van Toezicht
en Handhaving gezamenlijk ingezet op het tegengaan van parkeeroverlast als gevolg van het halen of brengen van reizigers.
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
30

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT OVERVECHT
diverse wetten
De leefbaarheid in de buurten De Gagel en Vechtzoom in Overvecht staat zwaar onder druk. De problematiek betreft de sociaal
economische zwakke positie van veel huishoudens (werkloos, veel schulden, problemen met opvoeden), overlast op straat van
jongeren, foutparkeerders op stoepen, illegale kamerverhuur of onderhuur, te hard rijden, vervuiling in portieken en in openbare
ruimte, illegale schuttingen en oneigenlijk gebruik van tuinen, drugoverlast, etc. De gemeente is al lange tijd in nauwe
samenwerking met de 3 woningcorporaties Mitros, Portaal en Bo-ex bezig om deze wijk te verbeteren. Het wijkactieplan
Overvecht beschrijft de integrale aanpak in deze buurten en de diverse maatregelen op sociaal en fysiek vlak. Voor De Gagel
heeft de gemeente het plan "Overvecht De Gagel vernieuwt" vastgesteld (november 2009). Voor de Vechtzoom heeft Mitros haar
beleid in nauwe samenwerking met diverse partijen vastgelegd in de Sociale analyse Vechtzoom (juni 2010). In het gebiedsgerichte
handhavingsprogramma wil het wijkbureau Overvecht de regie nemen in het ophalen en doorspelen van situaties waar
handhaving mogelijk is. In de uitvoering van het programma willen de woningcorporaties samenwerken met de gemeente. De
grenzen van de gebieden zijn:
De Gagel: het gebied liggend tussen NRU, Einsteindreef, Klopvaart en Carnegiedreef.
Vechtzoom: het gebied tussen Vechtdijk, Einsteindreef, Klopvaart en Carnegiedreef. Nb. handhaving langs Vechtdijk en Zandpad
valt buiten dit project, omdat de problematiek daar van een andere aard is.
2011
Jongerenoverlast
Om de jongerenoverlast te beperken hebben Stadswerken, de straatcoaches, het jongerenwerk, de wijkagenten, de
woningbouwcorporaties en het wijkbureau Overvecht in 2011 nauw met elkaar samengewerkt. In het tweewekelijks
handhavingsoverleg worden signalen snel beoordeeld op welke aanpak met welke partner(s) het meest effectief is voor het
terugdringen van de overlast en worden hotspots voor extra surveillances bepaald. De partner(s) rapporteren hierover naar elkaar
zodat iedereen weet wat er gebeurt en hoe te reageren op deze overlast. Medewerkers van Toezicht en Handhaving maken
kennis met de jongeren en spreken jongeren aan op hun gedrag als zij overlast veroorzaken. Tijdens de surveillance zijn
geüniformeerde medewerkers van Toezicht en Handhaving duidelijk herkenbaar aanwezig en zoeken zij actief contact met
burgers.
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
31

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT OVERVECHT
vervolg
Indien nodig worden er door de wijkagenten, de jeugdagent, de hulpverlening en het wijkbureau huisbezoeken gehouden om de
jongeren en hun ouders op het gedrag te wijzen. Tijdens deze gesprekken worden afspraken gemaakt over het gedrag buiten op
straat. Deze aanpak is 3 maal succesvol toegepast op groepen jongeren. Dit heeft ertoe geleid dat, zo blijkt uit reacties van
bewoners, de overlast door deze 3 groepen snel is afgenomen.
Vervuiling openbare ruimte
De groep Inzamelen Afval Utrecht en Toezicht & Handhaving van Stadswerken werken intensief samen in de aanpak van zwerfvuil of
verkeerd aangeboden huis(grof)vuil. Gezamenlijk rijden zij de grofvuilroutes meerdere malen in de week na. Hierbij sporen zij
indien mogelijk de vervuiler op en voorkomen extra zwerfvuil. De woningbouwcorporaties werken samen met het wijkbureau en
inzameling en reiniging om bewoners te wijzen op hun verantwoordelijkheid om hun leefomgeving toch vooral zelf ook schoon te
houden. Rondom de vele flats in Overvecht heeft deze intensieve inzet in 2011 al wat kleine successen opgeleverd. Door een
voorlichtingscampagne en gebruik van wijkvoorlichters is een afname van vervuiling geconstateerd rondom enkele 10-hoogflats.
In Overvecht zijn in 2011 4 fietswrakkenacties uitgevoerd. Hierbij zijn in totaal circa 300 fietswrakken uit de openbare ruimte
verwijderd.
Illegale schuttingen
StadsOntwikkeling heeft in 2011 geïnventariseerd waar illegale schuttingen staan en welke vorm van illegaliteit het betreft, zoals
strijdigheid met het bestemmingsplan of strijdigheid met de eisen van welstand (of beide). In 2012 vindt besluitvorming plaats over
de vervolgaanpak.
Oneigenlijk gebruik van tuinen
Uit een inventarisatie van Stadswerken in 2011 blijkt dat er circa 80 situaties zijn waarbij sprake is van illegaal gebruik van
gemeentegronden. Van deze situaties wordt eerst onderzocht of de grondeigenaar een huurovereenkomst wil afsluiten.
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
32

GEBIEDSGERICHT TOEZICHT OVERVECHT
vervolg
Onrechtmatige bewoning
StadsOntwikkeling heeft in 2011 470 adressen (digitaal) onderzocht. Hieruit bleek dat op 17 adressen mogelijk sprake is van
illegale bewoning (onderverhuur). De bevindingen uit het onderzoek zijn gemeld aan de betreffende woningcorporaties, opdat zij
de noodzakelijke (privaatrechtelijke) activiteiten kunnen ondernemen.
Illegale woningomzetting
StadsOntwikkeling heeft klachten en meldingen over illegale woningomzetting in het reguliere werk opgepakt. Daarnaast zijn in
2011 190 adressen digitaal onderzocht, waaruit bleek dat bij 60 zaken mogelijk sprake is van illegale woningomzetting. In 2012
vindt besluitvorming plaats over de vervolgaanpak.
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
33

Verslag 2011
DAGELIJKS TOEZICHT
34

AUTO- EN WONINGINBRAKEN
Het aantal woninginbraken in Utrecht is, vergeleken met andere steden en regio's, erg hoog. De stedelijke doelstelling van 33%
afname tussen 2006 en 2010 is helaas niet gehaald. De ernst van dit onderwerp zorgt ervoor dat het een hoge prioriteit op het
gebied van wijkveiligheid houdt. De doelstelling van de Stedelijke Driehoek is het aantal woninginbraken in 2011 te verlagen met 8%
ten opzichte van het basisjaar 2006.
Hetzelfde probleem doet zich voor bij de auto-inbraken. Het aantal autokraken moet daarom, om op eenzelfde niveau als in andere
steden te komen, fors omlaag. De doelstelling van de Stedelijke Driehoek is het halveren van het aantal auto-inbraken in 2014 ten
opzichte van het basisjaar 2006.
De Regiegroep Autoen Woninginbraken heeft de regie over het terugdringen van het aantal autoen woninginbraken. In deze groep
werken partners als Programmabureau Veiligheid, Politie, Wijkveiligheidsmanagers en Stadswerken samen om het aantal
woninginbraken te verlagen. Stadswerken houdt, ter voorkoming van woninginbraken, huis-aan-huis controleen flyeracties. Doel
van deze acties is bewoners bewust te maken van de inbraakgevoeligheid van hun woning. Stadswerken surveilleert op bepaalde
tijden extra op hotspots om inbraak te voorkomen. Om tegemoet te komen aan de doelstelling het aantal woninginbraken met 8%
terug te dringen in 2011, wordt ook toezicht gehouden op woningen van mensen die op vakantie zijn. Bewoners kunnen via een kaart
aangeven of zij extra toezicht wensen op hun woning als zij langere tijd afwezig zijn.
Stadswerken houdt preventief toezicht en flyert in gebieden waar veel auto-inbraken plaatsvinden (hotspots). De hotspots en inzet
van Stadswerken worden bepaald in het gebiedsgerichte handhavingsoverleg, dat elke 2 weken plaatsvindt. Deelnemers zijn politie,
gebiedsmanagers Veiligheid en Stadswerken. Tijdens surveillance op hotspots controleert Stadswerken auto's op inbraakgevoeligheid:
buit in zicht, niet goed afgesloten. Bij opengebroken auto's wordt geprobeerd via het kenteken de eigenaar te achterhalen en te
waarschuwen.
2011
In 2011 heeft Stadswerken 15% van haar inzet (19 FTE) besteed aan de bestrijding van woningen auto-inbraak. In april is de actie
'na woninginbraak' gestart. In plaats van het controleren van woningen op inbraakgevoeligheid zijn alle slachtoffers van
woninginbraak en hun directe buren bezocht en voorzien van inbraakpreventie advies op maat. Hiermee wil de gemeente voorkomen
dat bewoners slachtoffer worden van een herhalingsinbraak. Er zijn circa 800 slachtoffers en circa 900 buren bezocht. Na twee jaar
van stijging daalde in 2011 het aantal woninginbraken met 2%. De doelstelling van de Stedelijke Driehoek om het aantal
woninginbraken in 2011 te verlagen met 8% ten opzichte van het basisjaar 2006 is niet gerealiseerd: het aantal woninginbraken is
zelfs met 3% toegenomen ten opzichte van 2006.
stadswerken verleiden
35

AUTO-
vervolg
EN WONINGINBRAKEN
Om de risico’s op auto-inbraak beter bekend te maken is in 2011 een nieuw middel ingezet. Bij de toegangswegen tot een
woonwijk, waar sprake is van een golf aan inbraken in auto’s, komen automobilisten borden tegen waarop staat aangegeven
hoeveel inbraken in auto’s er in die buurt in de afgelopen maand zijn gepleegd. De borden zijn bedoeld om automobilisten te
confronteren met de grote kans op autokraken in hun buurt. Ook zijn weer flyeracties gehouden. In totaal zijn 11.440 auto’s
gecontroleerd, waarvan in 745 gevallen iets niet in orde bleek (zichtbare buit aanwezig of deur open). De inzet op de bestrijding
van auto-inbraak in 2011 was lager dan begroot, mede door een groter bewustzijn bij de automobilist en een afgenomen vraag
vanuit de wijken.
Het aantal auto-inbraken is in 2011 ten opzichte van 2010 met 16% gedaald. De doelstelling van de Stedelijke Driehoek om dit
aantal in 2014 te halveren ten opzichte van het basisjaar 2006, is al in 2011 bereikt: ten opzichte van 2006 is het aantal autoinbraken
met 51% gedaald.
stadswerken verleiden
36

JEUGDOVERLAST
APV
De gemeente Utrecht zet zich in om in 2011 de jeugdoverlast terug te dringen. Hierbij wordt intensief samengewerkt tussen
Toezicht en handhaving, JOS-coördinatoren (Jongeren op Straat), straatcoaches en politie om de overlast op straat van jongeren in
groepen of individueel te voorkomen, zowel overdag als in de avonduren.
Bij de aanpak van jeugdoverlast is de keuze gemaakt straatcoaches in te zetten. Straatcoaches zijn er in principe van dinsdag tot en
met donderdag van 18.00 uur tot 24.00 uur en vrijdag en zaterdag van 18.00 tot 01.00 uur of langer als dat noodzakelijk is. Zij zijn
bedoeld als aanvulling op de inzet van de politie, het gemeentelijke toezicht en handhaving en het jongerenwerk. Het is extra
capaciteit op straat specifiek gericht op de aanpak van ernstige jongerenoverlast. De doelstelling is dat jongeren zich weer gaan
houden aan de geldende normen en waarden en geen overlast meer veroorzaken. Straatcoaches spreken groepen jongeren en
individuele jongeren aan op de door hen veroorzaakte overlast. Daarnaast leveren de straatcoaches een bijdrage aan het voorkomen
dat jonge kinderen 's avonds laat nog op straat lopen. De straatcoaches monitoren dagelijks de in de wijk aanwezige jeugdgroepen
en hun gedragingen. Hun bevindingen worden besproken in een periodiek straatcoachoverleg met de gebiedsmanager Veiligheid, de
politie, de wijkteamleider van Stadswerken, een vertegenwoordiger van het jongerenwerk en de teamleider van de straatcoaches.
Dankzij informatie-uitwisseling in het handhavingsoverleg kunnen Stadswerken, politie en straatcoaches de inzet goed afstemmen
en met de juiste voorkennis op jongeren afstappen. Zij maken eerst kennis met jongeren om hen corrigerend aan te kunnen
spreken. Elkaar kennen voorkomt bekeuringssituaties (Stadswerken en politie) op bijvoorbeeld vernieling en vervuiling. Stadswerken
surveilleert dagelijks op hotspots en houdt toezicht op geluidsoverlast, vernieling en vervuiling die jongeren veroorzaken. Ook op
bewonersmeldingen wordt actie ondernomen. Bewoners ontvangen altijd een terugkoppeling over de actie die op de melding is
ondernomen. De inzet van Stadswerken vindt vooral overdag, na schooltijden en tijdens schoolpauzes plaats.
2011
Stadswerken heeft in 2011, in plaats van de begrote 25% (31,5 FTE), 31% (38 FTE) van haar inzet besteed aan de bestrijding van
jeugdoverlast. De grotere inzet is een gevolg van de toegenomen vraag vanuit de wijken. De activiteiten bestaan uit het leren kennen
van de doelgroep, het direct aanspreken van jongeren op ongewenst gedrag en sanctioneren wanneer waarschuwen geen resultaat
heeft. De overlast veroorzaakt door jongeren is in 2011 nagenoeg constant gebleven (een lichte daling van 18,8 naar 18,7%).
In 2011 zijn, conform de afspraken, 47 straatcoaches ingezet, verdeeld over de verschillende wijken: Kanaleneiland 10, Overvecht
10, Leidsche Rijn/Vleuten De Meern 10, Hoograven 5, Ondiep 3, Zuilen 3, Lunetten 3 en Rivieren/Dichterswijk 3. De meerwaarde van
de straatcoaches zit, behalve in hun specifieke werkwijze, met name ook in hun werktijden.
stadswerken verleiden - sanctioneren
37

HONDENOVERLAST
APV
De afgelopen jaren heeft de gemeente Utrecht stevig ingezet op de bestrijding van hondenoverlast. Ruim 62% van de inwoners van
de gemeente Utrecht geeft overlast van hondenpoep aan als de grootste ergernis. Stadswerken treedt in contact met hondenbezitters
om hen te stimuleren zich aan de regels te houden. Op basis van bewonersmeldingen, hotspots uit het gebiedsgerichte
handhavingsoverleg en eigen waarneming, heeft Stadswerken hier in 2010 flink op ingezet. Het huidige inzetpercentage wordt in
2011 gecontinueerd.
Op onderstaande feiten wordt bij heterdaad gesanctioneerd:
- de hond niet aangelijnd hebben binnen de bebouwde kom,
- de hond los laten lopen op in speeltuinen, bij stadsboerderijen etc.,
- niet voldoen aan de opruimplicht hondenpoep.
2011
Stadswerken heeft in 2011 5 % van haar inzet (6,5 FTE) besteed aan de bestrijding van hondenoverlast. In totaal zijn 273 boetes
uitgeschreven voor het niet aanlijnen van de hond. Voor het niet opruimen van hondenpoep zijn 58 boetes opgelegd. Ook zijn 16
boetes uitgeschreven voor het uitlaten van de hond op een verboden plaats.
De reden voor de lagere aantallen opgelegde boetes is dat van de grote zichtbaarheid van toezicht en handhaving een preventieve
werking uitgaat. De indruk onder boa’s en toezichthouders is dat het overgrote deel van de hondenbezitters (circa 90%) zich aan de
regels houdt.
Aantal bonnen 2011 Verwacht Gerealiseerd
Niet aanlijnen 450 273
Niet opruimen poep 150 58
Uitlaten op verboden plaats - 16
stadswerken verleiden
38

GEBRUIK VAN DE OPENBARE RUIMTE
APV
Standplaatsen
In 2011 worden controles uitgevoerd op standplaatsvergunningen. Hierbij wordt rekening gehouden met de termijn van de
standplaats (kort of lang) en de oriëntatie van doel (commercieel of niet commercieel). Aan Stadswerken zal vaker worden
gevraagd controles uit te voeren over de rechtmatigheid van de vergunning en het doel van de standplaats. Stadswerken kan
optreden als er niet aan de vergunningvoorwaarden wordt voldaan.
Opbreekvergunningen
Aannemers en nutsbedrijven moeten voor graafwerkzaamheden en wegopbrekingen een vergunning aanvragen en deze tijdens
het werk kunnen tonen aan medewerkers van Stadswerken. Uitvoerders die werkzaamheden in opdracht van de gemeente
uitvoeren, moeten een opdrachtbon kunnen tonen. Is er sprake van een gevaarlijke situatie, dan moet de uitvoerder de straat
direct dichtmaken.
Flyeren en ventvergunningen
Voor het flyeren van folders met commerciële en niet commerciële doeleinden zijn algemene regels van toepassing. In principe is
flyeren in de gehele stad verboden met uitzondering van enkele plaatsen in de binnenstad. Flyeren dat past onder de titel van
"vrijheid van meningsuiting" is ontheven van het verbod.
De ventvergunning is een vergunning voor bewoners om goederen aan de man te brengen op telkens wisselende plaatsen. Men
mag daarbij geen verkeershinder veroorzaken of inbreuk plegen aan de openbare orde en veiligheid. Stadswerken controleert of
een venter zich houdt aan de vergunningvoorwaarden en zich niet in het gebodsgebied begeeft van de binnenstad.
Uitstallingen
In 2010 is de uitstallingsvergunning afgeschaft en vervangen door de 'regels uitstallingen Utrecht'. Binnen deze regels mag
vergunningvrij worden uitgestald. De verwachting is dat de vraag naar handhaving door Stadswerken hierdoor zal toenemen.
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
39

GEBRUIK VAN DE OPENBARE RUIMTE
vervolg
Steigers, containers etc. op openbare grond
StadsOntwikkeling blijft actief optreden tegen illegale ingebruikname van openbare grond door plaatsing van steigers, containers
en dergelijke. Wanneer een overtreding wordt vastgesteld, wordt men zo mogelijk in staat gesteld alsnog een vergunning aan te
vragen. Waar nodig worden aanpassingen verricht; zo worden bijvoorbeeld containers verplaatst met het oog op de
verkeersveiligheid.
2011
Stadswerken
Stadswerken heeft in 2011 1,5% van haar inzet (2 FTE) besteed aan de handhaving op het gebruik van de openbare ruimte. De
activiteiten bestonden uit controle van de vergunningvoorwaarden en van algemene regels (APV en andere verordeningen). In 22
gevallen is in 2011 een bestuurlijk handhavingstraject opgestart voor het niet naleven van de algemene regels voor uitstallingen
of voor het plaatsen van voorwerpen op de weg. Belangrijke aandachtsgebieden in 2011 waren de Kanaalstraat, de Marco
Pololaan en de binnenstad.
StadsOntwikkeling
StadsOntwikkeling heeft in 2011 actief toegezien op de inname van openbare grond (inclusief betaalde parkeerplaatsen) door
containers, steigers en andere bouwmaterialen. De overtreder is aangesproken en gesommeerd alsnog een vergunning aan te
vragen. In ruim 95 % van de gevallen wordt hieraan gehoor gegeven (in 2011 zijn in totaal 819 vergunningen uitgegeven). De
aanvraagprocedure is volledig digitaal en werkt snel. Slechts in een enkel geval is overgegaan tot een aanschrijving. Van de 72
meldingen van ingebruikname openbare grond bleken er 59 gegrond. Ook in deze gevallen is alsnog een vergunning
aangevraagd.
In de binnenstad is met name in de aanloop naar het weekend en feestdagen een schouw gehouden. Dit heeft ertoe geleid dat
met het oog op de veiligheid tijdig materialen zijn verwijderd of noodzakelijke maatregelen konden worden getroffen. Naast
toezicht op illegale ingebruikname van de openbare grond is vooral ook toegezien op de veiligheid van de constructie en de
plaatsing ervan (stabiliteit, vrije doorgang, inklimbeveiliging).
stadsontwikkeling - stadswerken afspreken - sanctioneren
40

VERVUILING VAN DE OPENBARE RUIMTE
APV
Illegale vervuiling openbare ruimte
Stadswerken controleert dagelijks of huisvuil, bedrijfsafval en grofvuil correct en legaal wordt aangeboden. Bij te vroeg, te laat of op
illegale wijze aanbieden van huisvuil, wordt het vuil gecontroleerd op adresgegevens. Als de dader is achterhaald, wordt er bekeurd.
In geval van illegaal aanbieden van bedrijfsafval, is de bewijslast vaak complexer. Het afval moet namelijk overtuigend aan het bedrijf
waarvan het afkomstig is, worden gekoppeld. Bij constatering van illegaal grofvuil (eigen constateringen en bewonersmeldingen)
vergaart Stadswerken bewijslast door buurtonderzoek. Pas wanneer de illegaliteit kan worden aangetoond, wordt er gesanctioneerd.
Bij bewonersmeldingen neemt Stadswerken altijd contact op met de melder om haar acties terug te koppelen.
Verwijdering voertuigwrakken
Voertuigwrakken zijn restanten van auto’s, caravans, motorvoertuigen en aanhangers. Op basis van meldingen zet Stadswerken in
op autowrakken. Zodra is geconstateerd dat een voertuig een wrak is, wordt eerst geprobeerd de eigenaar te achterhalen. Deze
wordt dan aangeschreven en in staat gesteld het voertuig zelf te verwijderen. Bij een onbekende eigenaar wordt het wrak gestickerd
en na 10 dagen verwijderd. Eigenaren kunnen hun voertuig terughalen, maar betalen dan de kosten voor vervoer en opslag.
2011
Stadswerken heeft in 2011 14% van haar inzet (17,5 FTE) besteed aan vervuiling van de openbare ruimte. De activiteiten bestonden
uit het verwijderen van verkeerd aangeboden vuilniszakken, grofvuil en illegale reclameborden en het wegslepen van autowrakken.
De kosten voor deze handhaving worden (gedeeltelijk) doorberekend aan de overtreder. Er zijn in totaal 1.722 beschikkingen voor
spoedeisende bestuursdwang uitgeschreven: 1.666 voor illegaal aangeboden huisvuil, 44 voor illegaal aangeboden bedrijfsafval en
12 voor illegaal aangeboden grofvuil. De daling ten opzichte van het voor 2011 verwachte aantal van 3.000 beschikkingen komt
doordat Toezicht en Handhaving de prioriteit in haar controles heeft verlegd naar het ‘te laat’ aanbieden van huisvuil. De reden voor
deze prioritering is dat hier meer overlast van uitgaat. Op grofvuil is in 56 gevallen strafrechtelijk gehandhaafd (bij constatering op
heterdaad).
In 2011 zijn in totaal 25 voertuigwrakken verwijderd uit de openbare ruimte, met name tijdens de extra schoonmaakacties in
verband met brandgevaar rond de jaarwisseling.
stadswerken informeren - verleiden - sanctioneren
41

LANDGOED AMELISWEERD
Fauna-, Flora-, Visserijen Jachtwet, APV, Milieuwetgeving
Stadswerken levert een bijdrage aan de openbare orde en veiligheid op de landgoederen Rhijnauwen en Amelisweerd. Dat vertaalt
zich concreet in de volgende werkzaamheden:
- toezicht houden en handhaven: verbaliseren op floraen faunawetgeving, visserijwet, handhaven op verkeersovertredingen
(bijvoorbeeld berijden voetpaden, inrijden tegen geslotenverklaring, etc.)
- handhaving op loslopende honden
- handhaving op fietsen buiten de paden
Handhaving op Floraen Faunawetgeving omvat o.a. handhaving op het jagen op of vangen van beschermde diersoorten, het
verhandelen daarvan en het vernielen of meenemen van beschermde plantensoorten.
Handhaving op de Visserijwet omvat o.a. handhaving op verboden vistuig, controle visaktes en controle op vissen buiten het seizoen.
2011
Op de landgoederen Rhijnauwen en Amelisweerd zijn gedurende het gehele jaar twee FTE boswachters actief geweest. In vakantietijd
worden zij ondersteund door toezichthouders en BOA’s. De boswachters hebben, in het kader van voorlichting en educatie, 22
rondleidingen gegeven op de landgoederen. De landgoederen trekken jaarlijks 1,5 miljoen bezoekers.
stadswerken informeren - verleiden - sanctioneren
42

GEFISCALISEERD PARKEREN
Gemeentewet (artikel 225 en 234)
De fiscale parkeerhandhaving door de gemeentelijke parkeercontroleurs is erop gericht de betalingsbereidheid van parkeerders
zo hoog mogelijk te houden. De parkeerder moet het risico dat hij een parkeerbon krijgt, dusdanig hoog inschatten dat hij de
keuze maakt vooraf zijn parkeerbelasting te voldoen. Dat kan via de aanschaf van een parkeerticket uit de parkeerautomaat of
een parkeervergunning. Indien er geen geldig betaalbewijs aanwezig is, wordt een naheffingsaanslag parkeerbelasting opgelegd.
De controle of de parkeerder zijn parkeerbelasting heeft voldaan gebeurt middels visuele handhaving (parkeerticket,
vergunningvignet, gehandicaptenparkeerkaart) en digitale handhaving op basis van het kenteken (vergunning). De digitale
controle op de aanwezigheid van een parkeerrecht wordt in 2011 niet alleen uitgevoerd met de handcomputer maar ook met de
scanauto. Wanneer geen digitaal parkeerrecht wordt aangetroffen, voeren de parkeercontroleurs een tweede visuele controle uit.
Bij de scanauto rijden parkeercontroleurs op elektrische scooters achter de scanauto aan. Indien blijkt dat niet betaald is, legt de
parkeercontroleur een naheffingsaanslag parkeerbelasting op. De scanauto zal vooral worden ingezet in wijken waar het aantal
houders van een digitaal parkeerrecht (vergunning) groot is.
Het aantal fiscale parkeerplaatsen in Utrecht bedraagt op 1 januari 2011 ongeveer 27.000. De parkeercontroleurs van
StadsOntwikkeling handhaven in het gehele gefiscaliseerde gebied. De betalingsgraad is een belangrijke indicator voor de inzet
van de beschikbare capaciteit. De Amsterdamsestraatweg, de binnenstad (waaronder de Breedstraatbuurt) en Lombok zijn in
2011 aangewezen als prioriteitsgebieden.
2011
Naheffingsaanslagen Verwacht Gerealiseerd
2011 70.000 60.289
Het verschil van circa 10.000 naheffingsaanslagen met het voor 2011 verwachte aantal komt doordat de betalingsbereidheid in
2011 is toegenomen. Anderzijds was de inzet van de scanauto niet al vanaf januari maar, na een periode van implementatie,
eerst vanaf medio 2011 optimaal. De nog korte inzet van de scanauto heeft al wel als resultaat dat het aantal
naheffingsaanslagen over 2011 circa 9% hoger ligt dan in 2010 (54.555 stuks).
stadsontwikkeling sanctioneren
43

FOUTPARKEREN
Wegenverkeerswet 1994, Reglement verkeersregels en verkeerstekens (rvv) 1990, Wet
administratiefrechtelijke handhaving verkeersvoorschriften (Wet Mulder)
Foutparkeren op verharding
De kerntaak van de gemeentelijke parkeercontroleurs is de handhaving op gefiscaliseerd betaald parkeren. Hun inzet wordt
bepaald aan de hand van de behoefte aan fiscale handhaving (betalingsbereidheid). Met het oog op de gewenste integrale aanpak
van parkeerhandhaving, is ervoor gekozen om de handhaving op foutparkeren binnen het betaald parkeren gebied ook door de
gemeentelijke parkeercontroleurs te laten uitvoeren.
In 2011 zal de handhaving op foutparkeren buiten betaald parkeren gebied sterk worden geïntensiveerd naar 2 dagdelen per
week. Op basis van concrete meldingen van bijvoorbeeld burgers, controleurs van Toezicht en Handhaving, de wijkagent of het
wijkbureau over gevaarlijke of hinderlijke situaties en grote aantallen foutparkeerders, voeren gemeentelijke parkeercontroleurs
een gebiedsgerichte handhavingsactie uit. Zij maken hiervoor gebruik van de dienstauto. Met deze strategie neemt de
zichtbaarheid op locaties waar de noodzaak van handhaving op foutparkeren groot is toe en wordt de pakkans van de
automobilist vergroot.
Indien de situatie te gevaarlijk of hinderlijk is, kan het voertuig weggesleept worden op basis van de wegsleepverordening. De
Regiopolitie Utrecht en diverse gemeentelijke ambtenaren, zoals de parkeercontroleurs en de marktmeesters, zijn gemandateerd
om deze vorm van bestuursdwang toe te passen en een voertuig weg te laten slepen. Stadsontwikkeling registreert en
administreert de weggesleepte voertuigen en levert dossiers aan de afdeling Juridische Zaken voor de afhandeling van
bezwaarschriften.
Foutparkeren in het groen
Stadswerken handhaaft, ter bescherming van het openbaar groen langs wegen, op het parkeren van auto's in groenstroken.
Tegelijk wordt gecontroleerd of de auto is gestolen en/of gebruikt voor joyriding. De inzet wordt bepaald in het handhavingsoverleg
of op verzoek van de politie tijdens gezamenlijke acties. Rond grote buitenevenementen is bescherming van het groen
een extra aandachtspunt. De inzet op foutparkeren in het groen resulteerde in de afgelopen jaren stadsbreed in meer dan 1.000
bekeuringen per jaar.
stadsontwikkeling - stadswerken sanctioneren
44

FOUTPARKEREN
vervolg
2011
Foutparkeren op verharding
Binnen betaald parkeren gebied is de handhaving op foutparkeren onderdeel van het reguliere toezicht op betaald parkeren.
Buiten betaald parkeren gebied is 2 dagdelen per week gehandhaafd. Op basis van meldingen uit de wijk hebben gerichte
handhavingsacties plaatsgevonden. In onderstaande tabel is aangegeven hoeveel Wet Mulderbonnen in 2011 zijn opgelegd
(tussen haakjes is het voor 2011 verwachte aantal vermeld). De reden dat minder Wet Mulderbonnen zijn opgelegd dan verwacht
wordt verklaard door een beter naleefgedrag. Binnen betaald parkeren gebied sluit dit aan bij de grotere betalingsbereidheid,
buiten betaald parkeren gebied werkt de grotere zichtbaarheid van parkeercontroleurs en de gegenereerde publiciteit rond de
handhavingsacties preventief.
Wet Mulderbonnen Totaal opgelegd
(binnen en buiten
fiscaal gebied)
2011 werkelijk
(verwacht)
Opgelegd binnen
fiscaal gebied
Opgelegd buiten
fiscaal gebied
13.008 (15.000) 11.373 (12.000) 1.635 (3.000)
Foutparkeren in het groen
Stadswerken heeft in 2011 1% van haar inzet (1 FTE) besteed aan de handhaving op foutparkeren in het groen. Het
aantal opgelegde Wet Mulderbonnen bedraagt 1.974 en is daarmee vrijwel gelijk aan de 2.000 in 2010.
stadsontwikkeling - stadswerken sanctioneren
45

FIETSPARKEREN EN FIETSWRAKKEN
Gemeentewet, APV
Fietsparkeren
De gemeente heeft de mogelijkheid handhavend op te treden wanneer fietsen zodanig geparkeerd staan dat daardoor de
doorgang op voetpaden wordt belemmerd en/of de veiligheid, doorstroming of het uitzicht voor het verkeer wordt gehinderd.
Dit kan ook wanneer op een openbare plaats een fiets tegen een gebouw staat geplaatst en daardoor hinder, overlast of schade
veroorzaakt voor bewoners of gebruikers van dat gebouw. Verder is het in de binnenstad en het stationsgebied mogelijk erop
toe te zien dat fietsen niet langer dan 4 weken onbeheerd geparkeerd staan.
Verwijdering fietswrakken
Stadswerken houdt in de hele stad, met uitzondering van het stationsgebied, jaarlijks 40 fietswrakkenacties. Fietswrakken
worden vijf werkdagen voor een geplande verwijderactie gestickerd om zo eigenaren de kans te geven hun fiets van de straat te
verwijderen. Doen zij dat niet, dan worden de fietsen door de gemeente verwijderd.
2011
Fietsparkeren
StadsOntwikkeling handhaaft drie dagdelen per week op foutief gestalde fietsen in het Stationsgebied en het gebied rondom
Vredenburg. In totaal zijn in 2011 5.508 gevaarlijk gestalde fietsen verwijderd. Hiervan zijn er 3.161 door de eigenaar
opgehaald uit het gemeentelijk fietsendepot. In 2010 werden 4.587 gevaarlijk gestalde fietsen verwijderd. De reden voor deze
toename, bij een vrijwel gelijk gebleven aantal fietsparkeerplaatsen, is mogelijk dat, als gevolg van de bouwwerkzaamheden in
het Stationsgebied, op diverse locaties fietsparkeerplaatsen verdwenen zijn. Fietsers hebben hun weg naar een andere locatie,
bijvoorbeeld het Smakkelaarsveld, nog niet gevonden.
Foutief gestalde
fietsen
2010 2011
Stationsgebied 4.587 5.508
stadsontwikkeling - stadswerken sanctioneren
46

FIETSPARKEREN EN FIETSWRAKKEN
vervolg
Bij de twee handhavingsacties op te lang gestalde fietsen (weesfietsen) in het Stationsgebied zijn in 2011 in totaal 1.681
fietsen verwijderd. Hiervan zijn er 13 door de eigenaar opgehaald uit het fietsendepot. In 2010 werden 2.870 fietsen
verwijderd. De reden voor deze sterke afname is mogelijk dat van eerdere handhavingsacties en de publiciteit er omheen een
preventieve werking uitgaat. De handhaving op te lang gestalde fietsen in het Stationsgebied leidt inmiddels tot een beter
naleefgedrag.
In 2011 is voor het eerst een handhavingsactie op te lang gestalde fietsen in de binnenstad gehouden. Hierbij zijn in totaal
7.383 fietsen voorzien van een label. Na 28 dagen zijn 1.364 fietsen verwijderd. Hiervan zijn er 5 door de eigenaar opgehaald
uit het fietsendepot. Met name in het winkelen uitgaansgebied (omgeving Neude, Janskerkhof, Nobelstraat, Oude Gracht,
Mariaplaats) zijn grote aantallen weesfietsen aangetroffen. Naar aanleiding van de actie zijn veel positieve reacties ontvangen
van belangenverenigingen en bewoners.
Weesfietsen 2010 2011
Stationsgebied 2.870 1.681
Binnenstad - 1.364
Verwijdering fietswrakken
Stadswerken heeft in 2011 4% van haar inzet (5 FTE) besteed aan het verwijderen van fietswrakken. In totaal zijn 42
fietswrakkenacties uitgevoerd, waarbij 3.453 fietswrakken uit de openbare ruimte zijn verwijderd. Tijdens de acties is speciaal
aandacht besteed aan het vrijhouden van blindengeleideroutes.
Fietswrakken 2010 2011
3.336 3.453
stadsontwikkeling - stadswerken sanctioneren
47

(BROM)FIETSEN OP STOEPEN EN IN VOETGANGERSGEBIED
Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990
Stadswerken is in 2009 begonnen met de handhaving op het fietsen en bromfietsen op de stoep en in voetgangersgebieden in
winkelcentra, bij scholen en in parken. Na een periode van informeren (inclusief een publiekscampagne) en waarschuwen startte
het gebiedsteam West/Binnenstad met handhaving in het voetgangersgebied in de binnenstad. In de loop van 2009 werd de
handhaving uitgebreid naar de overige winkelcentra en parken in de stad.
De handhaving geschiedt tijdens de inzet van toezichthouders op verloedering en overlast. Op basis van klachten van bewoners
en ondernemers en eigen waarneming van Stadswerken wordt actie ondernomen.
2011
Stadswerken heeft in 2011 6% van haar inzet (6 FTE) besteed aan handhaving op (brom)fietsen in het voetgangersgebied. De
aandacht is vooral uitgegaan naar de binnenstad. In totaal zijn 1.090 Wet Mulderbonnen opgelegd voor (brom)fietsen in het
voetgangersgebied.
stadsontwikkeling - stadswerken sanctioneren
48

WINKELTIJDEN
Winkeltijdenwet
StadsOntwikkeling geeft vanaf het jaar 2010 uitvoering aan de handhaving van de winkeltijden. Deze handhaving is vooral
bedoeld om oneerlijke concurrentie en overlast door opening buiten winkeltijden te voortkomen. Nadere informatie is te vinden
in de ‘handhavingsstrategie winkeltijden’. Hierin staat beschreven welke prioriteiten worden gesteld, hoe hierop wordt toegezien
en hoe de handhavingsmiddelen worden ingezet.
De prioriteiten zijn illegale zondagopeningen, afhaalzaken en meldingen van illegale openingen. Bij de sanctionering wordt de
last onder dwangsom als sanctiemiddel ingezet.
2011
In 2011 hebben inspecteurs van StadsOntwikkeling in totaal 400 uren besteed aan de handhaving van winkeltijden. De aandacht
ging hierbij vooral uit naar de openingstijden van supermarkten op zondagen (vanaf 16.00 uur) en die van afhaalzaken op
doordeweekse dagen (tot 22.00 uur). De meeste overtredingen zijn dit jaar begaan door afhaalzaken, met name door vestigingen
aan de Kanaalstraat en de Amsterdamsestraatweg. In totaal zijn in 2011 20 waarschuwingen verzonden en is 5 maal een last
onder dwangsom opgelegd. Ook zijn 8 meldingen over het (vermeend) niet naleven van de Winkeltijdenwet in behandeling
genomen.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
49

TOEZICHT OP DE UITVOERING VAN VERGUNDE BOUWPLANNEN
Woningwet
Het toezicht op de uitvoering van vergunde bouwwerken en de daarbij behorende controle van constructies, vinden sinds 2006
plaats volgens een vastgesteld toezichtprotocol. Dit beschrijft op een heldere wijze wat een toezichthouder moet controleren op
de bouw. Het protocol bevat hiervoor objectieve criteria en zorgt ervoor dat de resultaten van de controles traceerbaar worden
vastgelegd. De controles vinden plaats op basis van een toezichtmatrix, waarin per controle is aangegeven wat de diepgang
daarvan is en in welk stadium van het uitvoeringsproces deze plaatsvindt.
Aannemers maken bij hun werkzaamheden gebruik van graafmachines, bulldozers, hijskranen, pompen, etc. De hiervoor
benodigde brandstof wordt meestal opgeslagen in mobiele tanks. Uit landelijke projecten blijkt dat het naleefgedrag van de
voorschriften die voor deze tanks gelden, laag is. Tanks zijn vaak niet gekeurd en de kans op bodemverontreiniging door slecht
onderhoud is groot. De bouwinspecteurs van StadsOntwikkeling verrichten op alle bouwlocaties waar zij komen signaaltoezicht
op de aanwezigheid van mobiele brandstoftanks. Dit gebeurt ten behoeve van de handhaving van de milieuwetgeving op dit
aspect.
Ter voorkoming van onveilige situaties rondom bouwplaatsen, moeten deze afdoende worden afgesloten. De bouwwerkzaamheden
moeten veilig zijn voor de omgeving, terwijl erop moet worden toegezien dat schade, overlast en hinder voor
omwonenden zo gering mogelijk zijn. De controle hierop vindt plaats aan de hand van een vooraf goed te keuren
bouwveiligheidsplan.
2011
Uit de tabel op de volgende pagina blijkt dat de verwachte aantallen voor 2011 ook grotendeels gerealiseerd zijn. Alleen het
aantal bouwplannen < € 1.000.000 is achtergebleven. In deze categorie is sprake van stagnatie als gevolg van de crisis. Van de
megaplannen, die vanwege hun omvang en complexiteit veel inzet vragen, zijn er in 2011 drie opgeleverd om in gebruik te
worden genomen: de Rabobank, de Kromhoutkazerne en de A2-tunnel. Het toezicht op de uitvoering heeft bij alle vergunde
bouwplannen plaatsgevonden conform het landelijk toezichtprotocol.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
50

TOEZICHT OP DE UITVOERING VAN VERGUNDE BOUWPLANNEN
vervolg
Categorie Prognose van het aantal werken
waarop toezicht wordt gehouden
Aantal werken waarop in 2011
toezicht is gehouden
Bouwplannen < € 100.000 900 901
Bouwplannen < € 1.000.000 220 187
Bouwplannen > € 1.000.000 80 77
Megaplannen 9 9
Overige bouwplannen 80 83
Bij de invoering van de WABO is de mogelijkheid gecreëerd om onder andere de technische tekeningen digitaal in te
dienen. Om te voorkomen dat bij elke bouwzaak tekeningen geplot moeten worden is een pilot uitgevoerd om deze
ook op digitale wijze te controleren. In 2011 zijn daarom enkele inspecteurs met een tablet uitgerust. De opgedane
ervaringen zijn positief: het toezicht verloopt efficiënter, de informatievoorziening is adequater en signaaltoezicht
wordt sneller gecommuniceerd naar relevante collega’s. Het gebruik van tablets voor controle wordt in 2012 verder
vorm gegeven.
Mobiele brandstoftanks
Het signaaltoezicht op de aanwezigheid van mobiele brandstoftanks heeft in 2011 19 terugmeldingen van het
gebruik van brandstoftanks op de bouwplaats naar het team Programmatische Handhaving opgeleverd. Hierbij is
toezicht gehouden op de afstanden (positionering op het terrein), typegoedkeuring en datum van goedkeuring. De
regels werden goed nageleefd.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
51

TOEZICHT OP DE UITVOERING VAN VERGUNDE BOUWPLANNEN
vervolg
Veiligheid op de bouwplaats
In 2011 is extra aandacht besteed aan veiligheid op en rond bouwplaatsen. Toezicht heeft met name plaatsgevonden op het
adequaat afsluiten van de bouwplaats, ter voorkoming van verspreiding van vuil en stof naar de omgeving. Ook is extra ingezet
op het beperken van overlast rondom bouwplaatsen als gevolg van trillingen en geluid. Dit toezicht heeft in een tiental gevallen
geleid tot plaatsing van trillingsmeters (om trillingen tijdens heiwerken te meten) en extra hekwerken rondom bouwplaatsen.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
52

TOEZICHT OP DE UITVOERING VAN VERGUNDE SLOOPWERKEN (INCL. ASBEST)
Woningwet
De controles op de in uitvoering zijnde vergunde sloopwerken, verlopen volgens de van toepassing zijnde weten regelgeving en
het gemeentelijke asbestprotocol. Hierbij worden de onderstaande categorieën onderscheiden.
1. Vergunningplichtige sloopwerken waarbij geen asbest wordt verwijderd.
2. Vergunningplichtige sloopwerken waarbij ook asbest wordt verwijderd.
3. Vergunningplichtige sloopwerken waarbij alleen asbest wordt verwijderd.
In de fase die voorafgaat aan de sloop, worden de bij de sloop behorende documenten getoetst. Het gaat hierbij om sloopplannen,
sloopveiligheidsplannen en, als asbest in het spel is, asbestinventarisatierapporten en asbestverwijderingsplannen.
Tijdens de sloop wordt toezicht gehouden op de uitvoeringswerkzaamheden.
Veiligheid rond sloopplaatsen
Ter voorkoming van onveilige situaties en hinder rondom sloopplaatsen, moeten deze afdoende worden afgesloten. De controle
hierop vindt plaats aan de hand van een vooraf goed te keuren sloopveiligheidsplan. Hieronder vallen ook controles op trillingen
en stof tijdens sloopwerkzaamheden. De tijdige afsluiting van de nutsvoorzieningen is als voorwaarde in de sloopvergunning
opgenomen.
2011
In 2011 is een geringe terugloop in vergunde sloopwerken waar te nemen. Dit komt met name doordat er minder bouwplannen
worden gerealiseerd.
Vergunde sloopwerken Verwacht Gerealiseerd
2011 500 445 (2010: 479)
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
53

TOEZICHT OP DE UITVOERING VAN VERGUNDE SLOOPWERKEN (INCL. ASBEST)
vervolg
Bij sloopwerken waarbij ook asbest wordt verwijderd zijn meer overtredingen van de regels geconstateerd. Reden hiervoor is
dat onder de nieuwe regelgeving eerst de bezwaartermijn van 6 weken in acht moet worden genomen, alvorens men met
uitvoering van de sloopwerkzaamheden mag beginnen (voorheen konden de werkzaamheden direct na vergunningverlening
starten). Om deze reden zijn in 17 gevallen de werkzaamheden stilgelegd en heeft viermaal een doormelding naar de
milieupolitie plaatsgevonden, die vervolgens verbaliserend is opgetreden. De algemene kwaliteit ten aanzien van
asbestverwijdering door de gecertificeerde bedrijven is op niveau gebleven.
Samen met de arbeidsinspectie is in 2011 extra aandacht besteed aan de veiligheid op en rondom sloopplaatsen. Ook is extra
ingezet op het beperken van overlast rondom sloopwerken, met name als gevolg van trillingen, geluid en stof.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
54

TOEZICHT OP PARTICULIERE ASBESTVERWIJDERING (MEDEDELINGEN)
Woningwet
Het is toegestaan dat particulieren op bescheiden schaal asbest verwijderen uit hun huis of de daarbij behorende bijgebouwen,
mits de gemeente hiervoor toestemming heeft gegeven. Deze toestemming staat bekend als ‘mededeling onder voorschriften’.
Het toezicht hierop vindt in Utrecht plaats volgens een door de gemeente ontwikkelde en vastgestelde procedure. Deze
procedure wordt gekenmerkt door snelheid en eenvoud voor de burger, zonder dat hiervoor hoeft te worden betaald. Het doel
van deze insteek is tweeledig:
1. Een laagdrempelige aanpak, waardoor de burger minder snel in de verleiding komt illegaal asbest te verwijderen.
2. Een goede begeleiding van de burger, waardoor het makkelijk is de verwijdering volgens de regels uit te voeren.
Het proces verloopt als volgt. Een burger die asbesthoudende materialen uit zijn woning wil verwijderen, neemt contact op met
de gemeente. Een inspecteur gaat kort daarna ter plaatse kijken en beoordeelt of de desbetreffende asbesthoudende materialen
binnen de categorie vallen, waarvoor de toestemming mag worden gegeven. Hij helpt de aanvrager tegelijkertijd met het invullen
van de aanvraag om toestemming en geeft advies omtrent de uitvoering van de werkzaamheden. De inspecteur neemt de
ingevulde aanvraag mee. De aanvrager heeft de aangevraagde mededeling onder voorschriften binnen 8 dagen in zijn bezit. In
deze mededeling staat vermeld hoe men verder dient te handelen. Op vertoon van deze mededeling kan men vervolgens gratis
de benodigde verpakkingsmaterialen afhalen bij het dichtstbijzijnde afvalscheidingsstation. Nadat de asbesthoudende materialen
zijn verwijderd, kan hij deze, opnieuw op vertoon van genoemde mededeling, verpakt en zonder kosten inleveren bij het
afvalscheidingsstation. Het aanvraagformulier wordt vervolgens ingenomen en, ter afhandeling in het systeem, teruggestuurd
naar StadsOntwikkeling.
2011
Mededelingen onder voorschriften Verwacht Gerealiseerd
2011 300 327
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
55

TOEZICHT OP PARTICULIERE ASBESTVERWIJDERING (MEDEDELINGEN)
vervolg
In 2011 zijn, evenals in 2010, 327 mededelingen onder voorschriften afgegeven voor particuliere asbestverwijdering. Dit is iets meer
dan de verwachte 300. Door de eenvoudige en snelle procedure is het naleefgedrag hoog. In 6 gevallen is de asbestverwijdering door
een particulier stopgezet omdat de mededeling niet in orde was. De mededelingen zijn vervolgens alsnog met hulp van de inspecteur
in orde gemaakt. In één situatie is een stop opgelegd omdat de te verwijderen oppervlakte groter was dan op grond van de
regelgeving is toegestaan (meer dan 35 m2). Deze particulier is doorverwezen naar een gespecialiseerd bedrijf.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
56

TOEZICHT OP BEDRIJVEN EN INSTELLINGEN
Woningwet, Wet milieubeheer, Gebruiksbesluit
De gemeente Utrecht houdt dagelijks toezicht op de naleving van de regelgeving op het gebied van milieu, bouw, gebruik en
brandveiligheid. Ook de gemeentelijke bedrijven en instellingen komen hierbij aan bod. De hier genoemde dagelijkse toezichtstaken
worden aangevuld met diverse projecten die zich richten op een specifiek thema of bedrijfstype. Deze projecten worden
in dit programma afzonderlijk behandeld.
In het kader van de WABO, overdracht van handhavingsbevoegdheid tussen organisaties (provincie, waterschap), wordt zoveel
mogelijk integraal gehandhaafd. Voor alle te bezoeken bedrijven wordt vastgesteld welk domein daar het meest bepalend is. De
controles worden vervolgens van of voor elkaar uitgevoerd. In het laatste geval controleren de medewerkers die het meest
bepalende domein controleren, de aspecten van de andere domeinen aan de hand van een korte checklist. De constateringen
worden in één handhavingsbrief ondergebracht.
Milieu
Wet milieubeheer
Voor het grootste deel van de in Utrecht gevestigde bedrijven en instellingen zijn standaard milieuregels (BARIM) van
toepassing. Een kleiner deel heeft een milieuvergunning. De naleving van deze regels wordt gecontroleerd door het uitvoeren
van integrale milieucontroles.
De prioriteiten in het milieutoezicht op bedrijven en instellingen zijn gebaseerd op een risico-analyse in combinatie met de
milieucategorie van bedrijven. Zo worden inrichtingen met een lage milieucategorie in principe niet bezocht, tenzij klachten
daartoe aanleiding geven of toezicht in het kader van een specifiek project plaatsvindt.
Gemeentelijke inrichtingen
De gemeente Utrecht kent ongeveer 175 eigen inrichtingen die onder de Wet Milieubeheer vallen en waarvan de gemeente zelf
het bevoegd gezag is. De eigen inrichtingen met milieucategorie 2 en 3 worden elke 5 respectievelijk 2 jaar bezocht. Het gaat
hierbij onder andere om diverse werkplaatsen van verschillende diensten, veel kantoorgebouwen, de zwembaden, sporthallen
en een aantal parkeergarages. Inrichtingen in milieucategorie 1 worden alleen bezocht indien daarover klachten zijn ontvangen.
De gemeente heeft geen eigen inrichtingen in milieucategorie 4 en 5. Van de drie kringloopstations en het Chemisch Afval
Depot is de provincie het bevoegde gezag.
stadsontwikkeling - brandweer (informeren) - afspreken – sanctioneren
57

TOEZICHT OP BEDRIJVEN EN INSTELLINGEN
vervolg
Gebruiksbesluit (brandveiligheid)
De verantwoordelijkheid voor brandveiligheid ligt in de eerste plaats bij de eigenaar en de gebruiker van het gebouw. De
gemeente zorgt ervoor dat een voldoende niveau van brandveiligheid wordt gerealiseerd en houdt daarop toezicht. Door een
goed toezicht en juiste handhaving worden de specifieke problemen van een gebouw, maar ook van een bepaalde categorie
gebouwen opgelost. Het risico wordt bepaald door gevaaraspecten zoals de mate van zelfredzaamheid, de bekendheid met het
gebouw en de dichtheid aan mensen. Verder wordt rekening gehouden met andere belangrijke aspecten, zoals de
maatschappelijke en bestuurlijke gevolgen.
Het is niet mogelijk alle gebouwen te inspecteren op brandveiligheid. In bepaalde gebouwen zal er een groter risico zijn dan in
andere gebouwen. De focus van het toezicht op brandveiligheid van de brandweer ligt bij gebouwen met een groot risico voor
mensen en dan vooral de groepen die minder zelfredzaam zijn.
Zorginstellingen
Naast de reguliere controles in de Utrechtse zorginstellingen wordt in 2011 extra aandacht gegeven aan voorlichting over
ontruiming en het toezicht op de brandveiligheid bij de functie ‘wonen met zorg’. Voor deze functie is geen vergunning of
gebruiksmelding vereist. Er is echter wel sprake van een verhoogd risico, reden waarom volgens het gebruiksbesluit een
brandmeldinstallatie is vereist. De functie ‘wonen met zorg’ wordt na inventarisatie toegevoegd aan het controleplan en vanaf
dat moment voortaan jaarlijks gecontroleerd op brandveiligheid.
Brandveiligheid van gebouwen met een groot brandcompartiment
In gebouwen met een groot brandcompartiment is vaak een gelijkwaardigheid toegepast door toepassing van een sprinklerinstallatie
en/of extra maatregelen voor de organisatie van de bedrijfshulpverlening. Deze gebouwen vallen niet onder het
dagelijkse toezicht, omdat ze vaak niet gebruiksmeldingplichtig zijn. Deze gebouwen hebben een verhoogd
brandveiligheidsrisico en de aanwezige sprinklerinstallatie moet regelmatig worden gecontroleerd op juiste werking.
Bouwbesluit
Een aantal jaren geleden is gestart met het project ‘Fysieke veiligheid bedrijventerreinen’. Dit was nodig, omdat het nodige
bleek te schorten aan de fysieke veiligheid van bedrijfspanden op de Utrechtse bedrijventerreinen. De campagne was gericht op
het publicitair uitdragen van dit thema onder de doelgroep, in combinatie met controles van bedrijven.
stadsontwikkeling - brandweer (informeren) - afspreken – sanctioneren
58

TOEZICHT OP BEDRIJVEN EN INSTELLINGEN
vervolg
Nu de fysieke veiligheid van bedrijven langzamerhand geen onbekend begrip meer is, kan het accent van de aanpak verschuiven
naar traditionele handhaving. De afstemming van bedrijven met brandweer en milieu heeft in december plaatsgevonden. Daar is
ook afgesproken wat integraal wordt aangepakt. Om het thema fysieke veiligheid actueel te houden, wordt de website actief
beheerd en regelmatig onder de aandacht gebracht. De verantwoordelijkheid voor fysieke veiligheid wordt nog nadrukkelijker
bij de bedrijven neergelegd.
Het begrip fysieke veiligheid is inmiddels voldoende op de kaart gezet om de oorspronkelijke handhavingscampagne af te
bouwen naar meer reguliere handhaving.
2011
Milieu
In 2011 zijn bij alle categorie 7 bedrijven (4 stuks), 54 categorie 4/5 en 402 categorie 3 bedrijven integrale milieucontroles
uitgevoerd. Bij 76 categorie 1/2 bedrijven hebben aspectcontroles plaatsgevonden. Bij het toezicht op bedrijven wordt een
bonus-/malusregeling toegepast: indien bij 2 achtereenvolgende controles geen of geen noemenswaardige overtredingen zijn
geconstateerd, wordt de eerstvolgende reguliere controle overgeslagen (vermindering toezichtsdruk voor het bedrijf).
In het kader van integraal toezicht hebben StadsOntwikkeling en het waterschap De Stichtse Rijnlanden gezamenlijk 19
bedrijven gecontroleerd op indirecte lozingen. Tijdens de bezoeken is veel energie gestoken in kennisoverdracht. Het
Waterschap heeft aangegeven ook in 2012 deze ondersteuning ‘om niet’ te zullen leveren. Met de brandweer hebben in 2011
bij 13 bedrijven gezamenlijke controles plaatsgevonden.
Voor tankstations en zweminrichtingen is op basis van het integraal toezichtsprotocol een checklist ontwikkeld. Deze
checklisten garanderen eenduidig en transparant toezicht en zullen ook bij volgende controles gehanteerd worden. De controles
bij de zweminrichtingen zijn in samenspraak met de provincie uitgevoerd, zodat ook de zwemwaterkwaliteit (bevoegdheid van
de provincie) direct kon worden meegenomen.
stadsontwikkeling - brandweer (informeren) - afspreken – sanctioneren
59

TOEZICHT OP BEDRIJVEN EN INSTELLINGEN
vervolg
Bij de reguliere controles is in 2011 extra aandacht besteedt aan emissies naar de lucht. Gebleken is dat dit voor toezichthouders
nog een relatief onbekend terrein is, dat vraagt om specialistische kennis. Bij een aantal bedrijven is hierop gecontroleerd
vanwege specifieke vergunningvoorschriften. Bij bedrijven die onder het Activiteitenbesluit vallen is controle op emissies naar de
lucht echter geen gemeengoed. Bij de uitwerking van het integraal toezichtsprotocol wordt bekeken hoe dit aspect standaard
meegenomen kan worden.
Verder zijn in 2011 circa 275 aspectcontroles bij categorie 1/2/3 bedrijven uitgevoerd. Hiervan hebben er 21 bij gemeentelijke
inrichtingen plaatsgevonden, ondermeer bij parkeergarages, begraafplaatsen, kantoren, musea, de Stadsschouwburg en
Vredenburg. Voor de horecabedrijven en bedrijven met een grote stookinstallatie en/of natte koeltoren wordt verwezen naar de
specifieke productbladen.
Bedrijven en instellingen voldeden in 2011 in 49% van de gevallen bij de eerste controle aan de voorschriften. Dit betekent een
terugval ten opzichte van de 66% in 2010. Het naleefgedrag is daarmee weer terug op het niveau van 2009. Met name bij de
categorie 2 bedrijven voldeed bij de eerste controle nagenoeg 95% niet aan de voorschriften. Deze bedrijven worden weinig
frequent gecontroleerd waardoor men minder alert is op naleving van de voorschriften.
Bij de bedrijven waar overtredingen zijn geconstateerd zijn afspraken gemaakt om deze binnen een bepaalde termijn te
verhelpen. Na de hercontroles is bij 18 bedrijven een last onder dwangsom opgelegd. Bij een bedrijf is een last onder
bestuursdwang opgelegd. Dit betekent dat bij 3,2 % van de in 2011 bezochte bedrijven een sanctietraject is opgestart. In totaal
heeft 15 keer (bij 5 bedrijven) een verbeuring van de last onder dwangsom plaatsgevonden.
Uit bovenstaande gegevens blijkt dat het houden van toezicht effectief is.
Gebruiksbesluit (brandveiligheid)
De gebruiksvergunningen gebruiksmeldingplichtige gebouwen worden jaarlijks minimaal 1x gecontroleerd op brandveiligheid.
Bij meer complexe bedrijven, zoals BASF, Sara Lee, stadion Galgenwaard en bij vuurwerkcontroles, worden de controles integraal,
samen met fysieke veiligheid en milieu, uitgevoerd. Bij deze integrale controles worden veel overtredingen op brandveilig gebruik
geconstateerd, zoals geblokkeerde vluchtroutes en slecht onderhoud van de installaties.
stadsontwikkeling - brandweer (informeren) - afspreken – sanctioneren
60

TOEZICHT OP BEDRIJVEN EN INSTELLINGEN
vervolg
De brandweer heeft in 2011 alle circa 600 gebruiksvergunningplichtige gebouwen gecontroleerd. Ook is een groot aantal
gebruiksmeldingplichtige gebouwen gecontroleerd. Onderdeel hiervan waren bedrijven met een groot brandcompartiment en een
sprinklerinstallatie en ongeveer 30 zeer grote gebouwen, zoals universiteitsgebouwen en ziekenhuizen.
Bij de kinderdagverblijven bleek in 2011 bij ongeveer 50% een hercontrole nodig. Dit betrof meestal geblokkeerde vluchtwegen
of het niet onderhouden van de brandveiligheidsinstallaties. Na hercontrole voldoen de meeste gebouwen weer aan de
regelgeving. Wanneer dit niet het geval is wordt handhavend opgetreden. De komende jaren zal gekeken worden of regelmatig
controleren ook daadwerkelijk tot een beter naleefgedrag leidt.
Bij veel zorginstellingen wordt gewerkt met een plan van aanpak, zodat de maatregelen over meerdere jaren kunnen worden
uitgevoerd. Er wordt regelmatig gecontroleerd of volgens dit plan van aanpak wordt gewerkt. In samenwerking met Aveant is een
pilot opgestart waarin gekeken wordt of het onderhoud ook digitaal gemonitord kan worden. De bejaardenen verpleeghuizen in
Utrecht zijn inmiddels allemaal brandveilig op één instelling na, waar nog een handhavingsprocedure loopt. Naar aanleiding van
een VROM-inspectie bleek landelijk slechts 30 % op orde te zijn. Dit is voor Utrecht een goed resultaat en grotendeels te danken
aan het intensievere toezicht van de afgelopen jaren.
Fysieke veiligheid bedrijventerreinen
De in 2011 bezochte bedrijven zijn integraal bouwkundig opgenomen. Tijdens de opnames lag de nadruk vooral op bouwen brandveiligheid en minder op milieuaspecten. Veel voorkomende constateringen betreffen vluchtroutes, brandmeldinstallaties en
brandscheidingen tussen gebouwen. De oorzaak voor overtredingen ligt veelal in het belemmeren van vluchtroutes door opslag
van producten, wisselende gebruikers van de gebouwen, wisselende grootte van bedrijven en illegale bouwwerken.
Vrijwel alle bedrijven op bedrijventerrein Lage Weide, waarvan de eerste controle in 2010 of eerder heeft plaatsgevonden, voldoen
inmiddels aan de voorschriften. Bij 3 bedrijven loopt de uitvoering van te nemen maatregelen door naar 2012. Bij 88 bedrijven op
Lage Weide heeft in 2011 een integrale opname plaatsgevonden. Van 66 bedrijven was de fysieke veiligheid in orde en/of zijn de
geconstateerde gebreken verholpen. Van 22 dossiers loopt de procedure door naar 2012.
Van de sportaccommodaties zijn van de in totaal 22 dossiers met gymzalen en aanliggende gebouwen 14 dossiers afgerond: de
vastgestelde maatregelen zijn uitgevoerd en de eindcontrole heeft plaatsgevonden. 8 Dossiers lopen door naar 2012.
In 2011 zijn daarnaast nieuwe opnames van bedrijven uitgevoerd, onder andere op bedrijventerrein Galgenwaard en enkele grote
panden zoals Douwe Egberts. Van de 46 panden op Galgenwaard zijn 34 panden in orde. Bij de overige 12 panden moet de
eigenaar de geconstateerde gebreken eerst verhelpen, waarna een eindcontrole zal plaatsvinden.
stadsontwikkeling - brandweer (informeren) - afspreken – sanctioneren
61

TOEZICHT OP BODEMSANERINGEN EN GRONDVERZET
Wet bodembescherming, Wet milieubeheer
De gemeente moet toezien op de naleving van de Wet Bodembescherming, het Besluit Bodemkwaliteit en (de
bodembeschermende bepalingen uit) het Besluit algemene regels voor inrichtingen milieubeheer (Barim). Het toezicht en de
handhaving op het gebied van bodemtaken zijn niet gericht op inrichtingen, zoals bij de Wet milieubeheer, maar taakgebonden.
Het gaat meestal om eenmalige activiteiten met vaak een korte doorlooptijd. Het is daarom belangrijk dat handhaving op het
juiste tijdstip plaatsvindt.
Het toezicht op diverse saneringsactiviteiten in het stationsgebied legt een groot beslag op de beschikbare handhavingscapaciteit.
Naast het stationsgebied zijn er meerdere grotere/complexe dan wel reguliere saneringstrajecten in uitvoering, onder
andere vanwege een aantal grote infrastructurele werken. Dit heeft consequenties voor het uitvoeren van het geheel aan
reguliere bodemtaken. Zo is al een achterstand ontstaan in het beoordelen van en beschikken op evaluatieverslagen, maar ook
bij kleinere saneringslocaties en de afhandeling na afronding van saneringen, komt StadsOntwikkeling met de huidige capaciteit
steeds meer in het gedrang.
In 2010 is voor het toezicht op bodemtaken een handhavingsstrategie opgesteld. Alle bodemtaken met de daarbij benodigde
capaciteit zijn geïnventariseerd. Vervolgens is een risico-indicatie uitgevoerd van een aantal effectindicatoren, op basis waarvan
prioriteiten zijn toegekend aan de bodemtaken. Niet alle wettelijke taken kunnen met de huidige beschikbare capaciteit worden
uitgevoerd.
Prioriteit Product Verwacht aantal Gerealiseerd
Hoog Illegale saneringen 30 36
Grote/complexe saneringen met saneringsplan 5 1
Gemiddeld Zorgplichtsanering als gevolg van ongewoon voorval/incident 5 12
Reguliere sanering met saneringsplan of BUS-melding 50 111
Tanksaneringen 15 10
Locaties grondverzet 25 23
Laag BUS tijdelijke uitname 10 8
Nazorglocaties 25 11
Handelingen niet sterk verontreinigd grond(water) 5 3
Beschikkingen op evaluatierapporten SP+ BUS 45 28
stadsontwikkeling afspreken – sanctioneren
62

TOEZICHT OP BODEMSANERINGEN EN GRONDVERZET
vervolg
2011
Bij het bodemtoezicht is in 2011 sprake geweest van meerwerk bij de uitvoering van complexe saneringstrajecten in het
stationsgebied. Ook de inzet bij een aantal complexe handhavingsprocedures en bij het opstellen en afronden van beleidsmatige
oplossingen voor gecompliceerde bodemvraagstukken (de ‘Beleidsregel afwijking Wet bodembescherming in Stationsgebied
Utrecht en omgeving’ en de nieuwe nota ‘Bodembeheer’) heeft veel tijd gevergd. Dit is onder andere ten koste gegaan van het
toezicht bij een aantal saneringstrajecten en het tijdig beoordelen van én beschikken op evaluatierapporten.
In 2011 is de handhavingsstrategie Milieu Bodem vastgesteld. De implementatie ervan zal doorlopen in 2012. Zo zal door de
gewijzigde prioriteitstelling een aantal taken niet langer meer worden uitgevoerd en wordt bij de overtreding van zogenaamde
kernvoorschriften eerder bestuursrechtelijk opgetreden. In 2011 zijn al wel 24, op basis van de handhavingsstrategie hoog
geprioriteerde, veldcontroles uitgevoerd, gericht op het opsporen van illegale saneringshandelingen. Op 29 van de in totaal 49
bezochte locaties zijn illegale saneringshandelingen geconstateerd en afgehandeld.
In 2011 is begonnen met het wegwerken van de achterstand op het beschikken van evaluatieverslagen. Met het vaststellen van de
handhavingsstrategie Milieu Bodem is in het laatste kwartaal van 2011 de capaciteit voor het beschikken op evaluatieverslagen op
niveau gebracht, waardoor de achterstand aan het eind van het jaar is teruggebracht tot 74 nog te beschikken evaluatieverslagen.
In 2011 zijn 40 saneringsplannen/Bus-meldingen beoordeeld op handhaafbaarheid. Op 37 locaties, waaronder het stationsgebied
als grote en complexe sanering, zijn in totaal 120 controlebezoeken uitgevoerd. Voor het saneringsplan Biowasmachine zijn 16
meldingen beoordeeld (waaronder een aantal concepten en complexe meldingen). Er zijn 10 saneringen van ondergrondse tanks
afgehandeld. In het kader van het Besluit Bodemkwaliteit zijn 211 meldingen in behandeling genomen. Steekproefsgewijs zijn
vervolgens 23 locatiebezoeken op het werk uitgevoerd. Verder zijn de monitoringresultaten van 11 nazorglocaties beoordeeld en
zijn 9 voorvallen en incidenten opgepakt. Tevens is er op 4 locaties een verificatie onderzoek uitgevoerd. Tenslotte is er op 28
evaluatieverslagen beschikt. Het totaal volume aan gecontroleerde grondhandelingen bedraagt circa 900.000 m3 grond.
stadsontwikkeling afspreken – sanctioneren
63

TOEZICHT OP BODEMSANERINGEN EN GRONDVERZET
vervolg
Hoewel er in 2011 geen grote infrastructurele werken waren en met projectbureau Leidsche Rijn was afgesproken om in plaats van
separate meldingen een aantal raammeldingen te verrichten, is het aantal meldingen Besluit Bodemkwaliteit toegenomen ten
opzichte van 2010. Het aantal meldingen is wel achtergebleven bij de verwachting.
Bij het bodemtoezicht zijn ook in 2011, als in voorgaande jaren, veel overtredingen geconstateerd: niet melden van einde
sanering, uitvoering niet conform het saneringsplan of Bus-melding en vermenging van verontreinigde met niet-verontreinigde
grond. Hoewel in veel gevallen overtredingen vaak snel verholpen konden worden, is een aantal keren het werk stilgelegd. In
sommige situaties is (gezien de ernst van de overtreding) de Politiemilieudienst of een andere handhavingspartner ingeschakeld.
2011 gaf, in tegenstelling tot 2010 waarin sprake was van een afname, een toename te zien in het aantal handhavingstrajecten bij
gemeentelijke saneringen. In 2012 zal daarom weer extra aandacht geschonken worden aan voorlichting. Ook is een toename
geconstateerd van het aantal illegale saneringen en grondtoepassingen.
Nieuw in 2011 is het aantal tekortkomingen in evaluatieverslagen. Bij ruim driekwart was de sanering niet voldoende uitgevoerd of
was het evaluatieverslag inhoudelijk niet in orde. In een aantal gevallen is besloten om niet in te stemmen met het evaluatieverslag
van de sanering.
Naast de verschillende voorlichtingsbijeenkomsten die in 2011 zijn gehouden, is in 2011 ook gestart met de overdracht van een
aantal bodemgerelateerde taken binnen de Wet Milieubeheer naar collega’s die bedrijfscontroles uitvoeren. Dit zal in 2012 verder
zijn beslag krijgen.
stadsontwikkeling afspreken – sanctioneren
64

HORECA
Dranken Horecawet, Wet milieubeheer, Gebruiksbesluit
De controles op de horecabedrijven vinden zowel overdag als ‘s avonds plaats op basis van de exploitatievergunning en de
dranken horecavergunning. Onder horecabedrijven wordt verstaan:
- Cafés, koffiehuizen e.d.
- Paracommerciële horeca-inrichtingen, zoals sportkantines
- Discotheken en zalen
- Restaurants, snackbars en additionele horeca
De controles zijn regulier (controles op verschillende aspecten), integraal (controles waar naast de gebruikelijke controlepunten
ook elementen uit andere domeinen, zoals milieu en brandweer, aan de hand van een checklist worden meegenomen) en op
aspecten (vooral de verplichte aanwezigheid van een leidinggevende).
Tijdens de controles wordt ook gekeken of sprake is van het doorschenken van alcoholhoudende dranken en het verstrekken van
alcoholhoudende dranken aan jongeren. Verder wordt gecontroleerd of voor eventuele aanwezige kansspelen behendigheidsautomaten een aanwezigheidsvergunning is verleend.
De bij de bedrijven behorende terrassen worden op afmetingen en sluitingstijden gecontroleerd.
Paracommerciële horeca
De exploitatievergunningen van de paracommerciële horeca-inrichtingen in Utrecht zijn in veel gevallen verouderd. Om deze te
actualiseren, is het noodzakelijk dat de exploitanten een nieuwe vergunning aanvragen of hun oude vergunning actualiseren.
Alle exploitanten met een verouderde vergunning moeten daarom worden benaderd en aangezet tot het actualiseren van hun
vergunning. De eerste stap is erop gericht dit in goed overleg met de desbetreffende exploitanten te doen. Is men hierin
weigerachtig, dan komt sanctionering in beeld.
Gelijktijdig worden de paracommerciële bedrijven zonder exploitatievergunning opgespoord. De exploitanten daarvan moeten
een exploitatievergunning aanvragen. Ook hier wordt allereerst getracht dit in overleg te doen en volgt bij weigering daartoe
sanctionering.
stadsontwikkeling, brandweer afspreken – sanctioneren
65

HORECA
vervolg
2011
Horecabedrijven
In 2011 is door de inspecteurs ruim 5.700 uur besteed aan toezicht op de exploitatievergunning en de dranken horecavergunning. Ongeveer 30% hiervan is ingezet voor nachtelijke surveillances, waarbij vooral is gelet op de aanwezigheid van
een leidinggevende. Bij de controles is met name ook gekeken naar het verstrekken van alcohol aan jongeren en het
doorschenken van alcoholhoudende dranken. Circa 70% is besteed aan controles overdag, waarbij het zowel integrale controles
als surveillances betreft. Dit jaar is met name in de uitgaansgebieden en tijdens de uitgaansdagen regelmatig toezicht gehouden.
Hierbij is gecontroleerd op het naleven van de voorwaarden van de vergunning en de veiligheidsvoorschriften, zoals het open en
bereikbaar houden van de nooddeur. Tijdens de controles overdag zijn de terrassen een speerpunt geweest en zijn verschillende
gelegenheden integraal gecontroleerd op de onderdelen horeca, milieu en bouwkundige veiligheid. Zo is bij 110 integrale
horecacontroles toezicht gehouden op milieuaspecten. Daarnaast zijn circa 300 meldingen over overlast en/of muziekgeluid in
behandeling genomen.
In 2011 zijn 12 gelegenheden, al dan niet tijdelijk, gesloten omdat men in strijd met de vergunningvoorwaarden handelde of
omdat men van slecht levensgedrag was.
Paracommerciële horeca
In 2011 hebben ongeveer 89 sportverenigingen met een verouderde exploitatievergunning een informatiebrief ontvangen. Ook
zijn zij één of meerdere keren bezocht door een inspecteur. Van 70 verenigingen is de vergunning in 2011 geactualiseerd. De
actualisatie van de resterende 19 vergunningen loopt door naar 2012. Tijdens de bezoeken aan de sportkantines is nadrukkelijk
ook aandacht besteed aan en voorlichting gegeven over alcohol en jongeren.
stadsontwikkeling, brandweer afspreken – sanctioneren
66

SPEELAUTOMATENHALLEN
Wet op de kansspelen
Utrecht telt in totaal 7 speelautomatenhallen die alle onder gemeentelijk toezicht staan. Doel van het toezicht op deze hallen is
dat zij voldoen aan de verleende vergunningen en wettelijke bepalingen.
De controles zijn integraal. Er wordt in het bijzonder gelet op de aanwezigheid van toegangscontrole op leeftijd, dit om
minderjarigen uit de speelhallen te weren.
De handhaving op het gebied van illegale bingo, roulette en poker is een taak van de politie.
2011
Alle 7 in Utrecht aanwezige speelautomatenhallen zijn in 2011 gecontroleerd. Bij 3 hallen zijn, op basis van meldingen, extra
controles uitgevoerd. Tijdens deze controles zijn geen bijzonderheden geconstateerd. De hallen houden zich ook in 2011 goed
aan de regelgeving.
stadsontwikkeling afspreken – sanctioneren
67

EVENEMENTEN
Voetbal-/Evenementenwet, Dranken Horecawet, APV, Gebruiksbesluit
Het toezicht op de evenementen omvat de buitenevenementen (evenementen, braderieën, straatfeesten etc.), de
binnenevenementen (Jaarbeurs, Vechtsebanen etc.) en de thuiswedstrijden van FC Utrecht. Voor buitenevenementen is het CASEoverleg
(Commissie Afstemming Stedelijke Evenementen) in het leven geroepen om evenementen veilig te laten verlopen en de
overlast te verminderen. Openbare Orde en Veiligheid, Stadswerken, StadsOntwikkeling, Brandweer en politie nemen aan het
CASE-overleg deel. Tijdens evenementen vinden op diverse momenten, zowel voorafgaand aan als tijdens een evenement,
controles plaats door medewerkers van Stadswerken, Brandweer, StadsOntwikkeling en Openbare Orde en Veiligheid. Deze
controles worden zoveel mogelijk gelijktijdig gehouden.
Buiten- en binnenevenementen
Controle op Vergunningvoorwaarden
Bij grote evenementen worden door de gemeente vergunningen verstrekt met de regels waaraan voldaan moet worden, zoals de
openingsen sluitingstijden, het evenemententerrein en de verantwoordelijkheden voor het groen.
De gemeente controleert bij zowel buitenals de grote binnenevenementen (meer dan 2.000 bezoekers) op veiligheid van
bouwkundige constructies (tribunes, podia etc.).
Controle op buitenevenementen en geluid
Bij grote buitenevenementen vindt vooren achteraf een schouw plaats van het desbetreffende terrein, onder andere ter
bescherming van het groen.
De gemeente handhaaft bij buitenevenementen op overlast, vervuiling, wildplassen, zakkenrollen etc.
Bij buitenevenementen met versterkt geluid wordt, op basis van het geluidsprotocol, gecontroleerd op overtreding van de
geluidsnormen. Omwonenden kunnen via de Decibellijn direct klagen over geluidsoverlast, waarna actie wordt ondernomen.
Handhaving op Brandveiligheid
De handhaving van brandveiligheid tijdens zowel binnenals buitenevenementen heeft als uitgangspunt dat het belangrijk is dat,
hoewel de organisatoren zelf de verantwoordelijkheid dragen om aan de gestelde voorwaarden te voldoen, de brandweer de
evenementen controleert.
stadsontwikkeling – stadswerken
brandweer - openbare orde en veiligheid
afspreken – sanctioneren
68

EVENEMENTEN
vervolg
De vrijmarkt
Een bijzonder buitenevenement is de jaarlijks terugkerende vrijmarkt, dit door de grote mensenmassa en het samenspel van de
rommelmarkt en muziekevenementen in de beperkte ruimte van de binnenstad. Aan de voorbereiding van de vrijmarkt gaat een
maandenlang traject vooraf om het evenement veilig te laten verlopen en overlast te verminderen.
De gemeente (parkeerhandhaving, Stadswerken), politie en brandweer trekken in integrale handhavingsteams door de binnenstad
om elkaar te ondersteunen in de handhaving. Verder houdt StadsOntwikkeling toezicht in het kader van de exploitatievergunning
en verricht Stadswerken bij de open muziekpodia geluidsmetingen.
Thuiswedstrijden van FC Utrecht
Vergunningverlening
Voorafgaand aan elke wedstrijd wordt, onder regie van de gemeente, de veiligheidssituatie in en rond het stadion door Politie,
Brandweer en FC Utrecht gezamenlijk geschouwd. Nadat een risicoanalyse heeft plaatsgevonden en veiligheidsafspraken zijn
gemaakt, wordt voor elke wedstrijd afzonderlijk een vergunning door de burgemeester afgegeven.
Het verlenen van deze vergunning laat onverlet dat de uitvoering van het veiligheidsplan tot de verantwoordelijkheid van FC
Utrecht behoort.
De burgemeester verstrekt vergunningen voor de thuiswedstrijden van FC Utrecht. Deze worden ingedeeld in de volgende 3
categorieën:
- A-wedstrijden (laag risico)
- B-wedstrijden (gemiddeld risico)
- C-wedstrijden (hoog risico)
Handhaving bij wedstrijden
De gemeente is bij C-wedstrijden altijd vertegenwoordigd in stadion Galgenwaard. Afhankelijk van de stand op de ranglijst en
daaraan verbonden veiligheidsrisico's, is de gemeente ook bij B-wedstrijden aanwezig in Galgenwaard of telefonisch bereikbaar.
Bij A-wedstrijden is de gemeente telefonisch bereikbaar.
stadsontwikkeling – stadswerken
brandweer - openbare orde en veiligheid
afspreken – sanctioneren
69

EVENEMENTEN
vervolg
Voor de ordehandhaving in het stadion is FC Utrecht verantwoordelijk. Ondersteuning van de politie aan de stewards vindt alleen
plaats indien FC Utrecht niet zelf de orde in het stadion kan handhaven en nadat hierom is verzocht. Indien er geen inzet is, zal de
politie niet zichtbaar voor het publiek in het stadion aanwezig zijn. Met het inwerkingtreden van de nieuwe voetbalwet heeft het
Openbaar Ministerie de rol om risicovolle supporters de toegang tot het gebied te ontzeggen.
2011
StadsOntwikkeling
StadsOntwikkeling heeft in 2011 1.100 uur besteed aan bouwkundig toezicht tijdens buitenen grote binnenevenementen. In
98% van de gevallen worden de aanwijzingen ter verbetering van de veiligheid direct opgevolgd. Bij één evenement is, ten einde een
veilige situatie voor de bezoekers te kunnen waarborgen, voorafgaand aan het evenement een dwangsom opgelegd. Er is tijdig, zij
het op het allerlaatste moment, aan de eisen voldaan.
In 2011 hebben 9 vergunningplichtige binnenevenementen plaatsgevonden (3 houseparty's, 3 concerten, 2 grootschalige
evenementen en een tiendaags lustrumfeest van een studentenvereniging). Voorafgaand aan het evenement is door brandweer,
politie en gemeente gezamenlijk gecontroleerd of aan alle opgelegde vereisten is voldaan. Ook de bouwkundige constructies zijn
gecontroleerd. Tijdens de evenementen is een medewerker van Publieke Diensten aanwezig voor de controle op de naleving van de
vergunningvoorwaarden. Er hebben zich in 2011 geen noemenswaardige incidenten voorgedaan.
Bij 2 evenementen waarop de Wet Milieubeheer van toepassing is zijn in 2011 geluidscontroles uitgevoerd. Bij een evenement in de
Jaarbeurs is eenmaal een overschrijding geconstateerd. De Jaarbeurs heeft daarop adequaat gereageerd en het geluidsniveau
aangepast tot onder de norm. Uit metingen van de Jaarbeurs blijkt daarnaast dat de bastonen, waarover in 2011 meldingen zijn
gedaan, lager zijn dan de normen die voor buitenevenementen worden aangehouden. Ook bij een evenement in de Vechtsebanen is
in het najaar een geluidscontrole uitgevoerd. Over dit evenement zijn verder geen klachten gemeld.
Tijdens de vrijmarkt is bij horecaondernemers gecontroleerd op verleende tapontheffingen. Bij bedrijven en particulieren is
daarnaast intensief gecontroleerd op illegale alcoholverkoop. Op de evenementenlocaties lag de nadruk vooral op de
alcoholverstrekking aan jongeren. Bij de voorbereiding van de vrijmarkt wordt intensief samengewerkt. Tijdens de vrijmarkt is
gezamenlijk toezicht gehouden in gemengde handhavingsteams in nauwe samenwerking met de politie. Overtredingen betroffen
met name het geluidsniveau van muziek uit boxen en illegale terrassen.
stadsontwikkeling – stadswerken
brandweer - openbare orde en veiligheid
afspreken – sanctioneren
70

EVENEMENTEN
vervolg
Stadswerken
Stadswerken heeft in 2011 3% van haar inzet (4 FTE) besteed aan toezicht op buitenevenementen. De activiteiten bestonden uit
het houden van toezicht op de evenementenvergunning, aanspreken van bezoekers en handhaving op overlast zoals
baldadigheid en wildplassen (in totaal zijn in 2011 56 bestuurlijke strafbeschikkingen opgelegd).
Brandweer
De brandweer heeft in 2011 bij circa 200 binnenen buitenevenementen toezicht gehouden. In een wekelijks integraal
overleg wordt beoordeeld welke evenementen voor de brandweer risicovol zijn en of er integraal gecontroleerd gaat worden.
Ook het toezicht rond thuiswedstrijden van FC Utrecht wordt in een wekelijks overleg afgestemd. Bij risicowedstrijden is de
brandweer aanwezig bij de schouw voorafgaand aan de wedstrijd. Met de Jaarbeurs zijn goede afspraken gemaakt over het
toezicht door de brandweer tijdens de diverse gedurende het jaar georganiseerde evenementen. In 2011 is samen met
toezichthouders van Stadswerken ook regelmatig op braderieën gecontroleerd. Voor het toezicht op de tientallen jaarlijks
terugkerende braderieën zijn in 2011 risicoscans en (digitale) tekeningen gemaakt, waarop de voornaamste eisen voor de
brandveiligheid en de bereikbaarheid voor de hulpdiensten staan aangegeven. Ook zijn er duidelijke regels opgesteld voor de
brandveiligheid van baken braadwagens. Bij gebouwen waarin vaak evenementen plaatsvinden is gekeken of de
evenementenvoorwaarden eenmalig opgesteld kunnen worden. Deze werkzaamheden zullen naar verwachting de komende
jaren efficiencywinst opleveren.
Tijdens de vrijmarkt maakt de brandweer deel uit van de gemengde handhavingsteams. Samen met de politie is het grote
aantal feestende mensen, vanuit speciale crowd management units, geobserveerd. Er is inmiddels in de loop der jaren veel
expertise opgebouwd rondom grotere evenementen.
Openbare Orde en Veiligheid
Het tijdsbeslag van afdeling OOV voor de handhaving op de wedstrijden van FC Utrecht bedraagt gemiddeld 250 uur op
jaarbasis.
stadsontwikkeling – stadswerken
brandweer - openbare orde en veiligheid
afspreken – sanctioneren
71

SEKSINRICHTINGEN
APV
De seksinrichtingen in Utrecht zijn verspreid over meerdere locaties: het Zandpad (143 werkeenheden), de Hardebollenstraat (17
werkeenheden) en een aantal bordelen en privéhuizen (5 huizen en 12 werkeenheden). Alle seksinrichtingen staan onder
enkelvoudig toezicht. Dit toezicht bestaat uit controle van de toezichthouder van de gemeente, al dan niet vergezeld van de
politie. Daarnaast vindt er integraal toezicht plaats, dit zijn controles die worden uitgevoerd samen met de ketenpartners.
De controleurs hebben een signaalfunctie. Bij vermoeden van criminele handelingen, bijvoorbeeld mensenhandel, gedwongen
prostitutie of witwassen van geld, wordt daarvan altijd melding gemaakt bij de politie.
Bestrijding mensenhandel en gedwongen prostitutie
In 2010 is de registratieplicht voor raamprostituees ingevoerd. Deze plicht past binnen de maatregelen om mensenhandel en
gedwongen prostitutie te voorkomen. Tijdens het registratiegesprek met medewerkers van de GG&GD wordt actief gelet op
signalen van mensenhandel. Daarnaast zal de registratie het toezicht door StadsOntwikkeling vergemakkelijken.
2011
In 2011 heeft StadsOntwikkeling conform de afspraken 500 uren besteed aan toezicht op seksinrichtingen. Er zijn 38 controles
uitgevoerd op het Zandpad, waarvan ongeveer 25% gezamenlijk met de politie. Bij deze controles zijn geen overtredingen van de
registratieplicht geconstateerd. Wel zijn verschillende signalen van mensenhandel doorgegeven aan de politie. De overige
inrichtingen zijn met name door de politie bezocht en StadsOntwikkeling is daar indien nodig bij aangesloten.
In 2011 zijn 12 meldingen omtrent illegale prostitutie ontvangen. In 4 gevallen bleek er sprake te zijn van een illegale
seksinrichting, waarvan er een door de gemeente is gesloten. Bij de andere meldingen ging het veelal om woonadressen van
prostituees. Indien er sprake was van een overtreding van de woonvorm is deze opgepakt.
stadsontwikkeling afspreken – sanctioneren
72

HUISVESTING
Huisvestingswet, Wet ruimtelijke ordening, Gebruiksbesluit
Handhaving onrechtmatige bewoning
De omvang van de illegale bewoning en de daarmee gepaard gaande problemen hebben in de afgelopen jaren een constante
groei doorgemaakt. Tegelijkertijd bedraagt de gemiddelde wachttijd voor een huurwoning in Utrecht een aantal jaren. Daarbij
komen nog de (maatschappelijke) problemen die samengaan met illegale bewoning, zoals sociale achteruitgang, fraude en
criminaliteit. De vraag naar handhaving is evenredig gegroeid, wat ertoe heeft geleid dat de handhaving woonruimtezaken in de
afgelopen jaren fors is gegroeid. Het doel van de handhaving is zoveel mogelijk gevallen van illegale bewoning op te sporen en
aan te pakken. De handhaving vindt plaats in corporatiewoningen in de vorm van:
1. controle van afgegeven woonvergunningen na signalering GBA;
2. complexgewijze controles.
Woningomzetting en woonruimteonttrekking
StadsOntwikkeling treedt op zodra wordt geconstateerd dat woonruimten zonder vergunning aan de voorraad zijn onttrokken,
omgezet of samengevoegd. Het is hierbij de bedoeling dat de oude situatie wordt hersteld of de nieuwe situatie gelegaliseerd,
waarbij zo nodig aanpassingen moeten worden aangebracht.
Gebruiksbesluit (brandveiligheid)
De kans op ontstaan van brand bij illegaal gebruik zijn, door het vaak slechte naleefgedrag, relatief groot. Daarom wordt tijdens
de controles ook veel voorlichting over brandveiligheid gegeven.
2011
Onrechtmatige bewoning
In 2011 zijn circa 975 zaken betreffende onrechtmatige bewoning in behandeling genomen. In ruim 500 zaken zijn samen met
de corporaties woonblokken onderzocht op onrechtmatige bewoning. 350 signalen zijn door Woningnet aangeleverd. De
samenwerking met deze instantie is goed. De andere zaken betreffen individuele meldingen van burgers en corporaties. In
ongeveer 300 zaken is er sprake geweest van handhaving en hebben we dit op kunnen lossen. Concreet zijn er in 2011 68
woningen vrijgekomen voor huurders die op de wachtlijst stonden.
stadsontwikkeling, brandweer afspreken – sanctioneren
73

HUISVESTING
vervolg
Woningomzetting en woonruimteonttrekking
In 2011 zijn door bestuurlijke prioritering, in plaats van de verwachte 150, 294 dossiers omtrent omzettingen afgehandeld. Dit
hogere aantal is een gevolg van de toename van het aantal meldingen in 2011 en van het wegwerken van de achterstand in het
afhandelen van meldingen uit 2010. De benodigde extra inzet is ten koste gegaan van het project 'illegaal gebruik leegstaande
panden Lage Weide'
Bestuurlijke boete
In mei 2011 is het instrument bestuurlijke boete beschikbaar gekomen voor het in gebruik geven van woonruimte zonder
vergunning en voor het zonder vergunning omzetten van zelfstandige in onzelfstandige woonruimte. De bestuurlijke boete is een
bestraffende sanctie en dient als middel om verdere overtredingen te voorkomen. Zij wordt altijd opgelegd in samenhang met een
last onder dwangsom om de illegale situatie te herstellen en de geconstateerde overtreding te beëindigen.
Om de burgers goed te informeren over het nieuwe instrument van de bestuurlijke boete heeft eerst een uitgebreide stadsbrede
voorlichtingscampagne plaatsgevonden, middels een persbericht in de dagbladen, publicatie op de gemeentelijke website,
citydisplays in de stad en verspreiding van een folder. Vanaf september zijn de boetes daadwerkelijk opgelegd. In totaal zijn er in
2011 49 bestuurlijke boetes opgelegd. Tegen het besluit bestuurlijke boete staat de normale bezwaaren beroepsprocedure
open, zoals geregeld in de Algemene wet bestuursrecht. Tegen de in 2011 opgelegde boetes is in vrijwel alle gevallen bezwaar
aangetekend. Het is nog te vroeg om al een uitspraak te doen over de effectiviteit van het instrument bestuurlijke boete.
Gebruiksbesluit (brandveiligheid)
In 2011 zijn door de brandweer circa 400 (van de in totaal 1.750) gebruiksmeldingplichtige kamerverhuurpanden op
brandveiligheid gecontroleerd. In 90% van de gevallen bleken een of meerdere hercontroles noodzakelijk. Overtredingen zijn
vooral geconstateerd op elektrische installaties, geblokkeerde vluchtwegen, slechte brandcompartimentering en het ontbreken
van enige vorm van brandalarmering.
In het najaar heeft, in samenwerking met de SSH en de politie, een controle plaatsgevonden van alle studentenflats op de IBB-laan.
Tijdens deze controle is veel aandacht gegeven aan voorlichting over brandveiligheid. Ook hier zijn in bijna alle gevallen meerdere
overtredingen geconstateerd en bleek een hercontrole noodzakelijk. Deze hercontroles zullen begin 2012 worden uitgevoerd. De
complexgewijze aanpak van kamerverhuurpanden zal in 2012 verder uitgewerkt worden.
stadsontwikkeling, brandweer afspreken – sanctioneren
74

MELDINGEN
Woningwet, Huisvestingswet, Wet ruimtelijke ordening, Gebruiksbesluit, Wet milieubeheer, APV
StadsOntwikkeling, Stadswerken en de brandweer behandelen meldingen die meestal gaan over:
- de staat van onderhoud van gebouwen
- illegale bouw en illegaal gebruik
- onrechtmatige bewoning, woningomzetting en woonruimteonttrekking
- reclames en reclameborden aan gebouwen en in openbaar gebied
- hinder van bedrijven (stank, geluid)
- brandonveilige situaties
- standplaatsen
- opbreekwerkzaamheden
- venten en flyeren
- foutparkeren en parkeeroverlast
- vervuiling van de openbare ruimte (illegaal huisvuil, grofvuil en bedrijfsvuil)
- fietswrakken
- hondenoverlast
De meldingen komen centraal binnen en worden onderzocht. Is een melding gegrond, dan wordt actie ondernomen teneinde de
overtreding ongedaan te maken. Dit gebeurt, als de situatie dit toelaat, allereerst door de overtreder ertoe aan te zetten zelf actie
te ondernemen. Laat de situatie dit niet toe (bijvoorbeeld bij acuut gevaar) of werkt de overtreder niet mee, dan wordt een sanctie
opgelegd. In urgente situaties wordt onmiddellijk opgetreden.
Overigens komt het ook voor dat meldingen over hinder niet kunnen worden opgelost, omdat bemiddeling niet blijkt te helpen
en er bovendien geen juridische middelen zijn om een goede oplossing af te dwingen.
stadsontwikkeling – stadswerken - brandweer afspreken – sanctioneren
75

MELDINGEN
vervolg
2011
StadsOntwikkeling
StadsOntwikkeling heeft in 2011 voor de verschillende handhavingsdomeinen ruim 2.100 meldingen in behandeling genomen.
De grootste aantallen meldingen betreffen illegale bouw en illegaal gebruik (circa 700), geluidsof geuroverlast (circa 390),
woningomzetting (circa 340), overlastsituaties in de horeca (circa 300) en foutparkeren buiten betaald parkeren gebied (circa
160). Alle meldingen zijn beoordeeld en waar nodig is sanctionerend opgetreden. Het aantal meldingen is hoger dan het
verwachte aantal van 1.750. Mogelijke verklaring hiervoor is dat burgers enerzijds sneller melding maken van in hun ogen, oren
en neus overlastgevende situaties en anderzijds ook makkelijker (digitaal) hun melding kenbaar kunnen maken.
Brandweer
In 2011 zijn door de brandweer circa 120 meldingen over (vermeend) brandonveilige situaties behandeld. In bijna alle gevallen is,
gelet op het mogelijke gevaar, een bezoek aan het pand gebracht. De reden voor de toename van het aantal meldingen ten
opzichte van het verwachte aantal (40) is dat mensen zich steeds meer bewust worden van het belang van een goede
brandveiligheid. Zorgen over brandonveilige situaties variëren van aangrenzende studentenhuizen tot volle papiercontainers
tegen de gevel. Dit grotere bewustzijn is mede een gevolg van de toegenomen controles en inzet op het geven van voorlichting.
Stadswerken
Stadswerken heeft in 2011 circa 5.700 meldingen van overlast in de openbare ruimte afgehandeld (verwachte aantal: 5.500). De
top 3 bestond uit meldingen over huisvuil (2.614), hondenoverlast (434) en grofvuil (252). De meldingen zijn alle binnen de
gestelde termijn van 3 werkdagen afgehandeld.
Aantal meldingen 2011 Verwacht Gerealiseerd
StadsOntwikkeling 1.750 2.100
Brandweer 40 120
Stadswerken 5.500 5.700
stadsontwikkeling – stadswerken - brandweer afspreken – sanctioneren
76

ONGEVALLEN EN CALAMITEITEN
APV, Woningwet
Stadswerken en StadsOntwikkeling zetten zich in als er in de openbare ruimte een calamiteit of groot ongeval plaatsvindt. Onder
een calamiteit verstaat de gemeente Utrecht bijvoorbeeld een grote brand, gaslek, ernstig verkeersongeval of risicovolle
demonstratie, waarbij samenwerking van politie, de piketdienst van de afdeling Openbare Orde en Veiligheid en andere
hulpdiensten onmisbaar is.
Stadswerken assisteert op verzoek van de afdeling Openbare Orde en Veiligheid, politie, brandweer en andere hulpdiensten en
draagt op deze manier bij aan het afhandelen van de crisissituatie. Onder leiding van de politie wordt het verkeer geregeld,
geassisteerd bij wegafzettingen, het publiek op afstand gehouden en geïnformeerd en waar nodig hulp verleend.
StadsOntwikkeling verleent bijstand wanneer bij calamiteiten, vooral brand, gevaar dreigt door bijvoorbeeld schade aan
gebouwen of de mogelijke aanwezigheid van asbest. Het is dan gebruikelijk dat de dienstdoende medewerker de situatie
onmiddellijk inventariseert en alle maatregelen treft die nodig zijn om gevaar te voorkomen.
2011
Stadswerken
De 5 handhavingsteams van Stadswerken hebben in 2011 ieder gemiddeld 6,5 uur per week besteed aan assistentie van de
hulpdiensten. De assistentie bestaat uit activiteiten als het regelen van het verkeer, op afstand houden van publiek, meewerken
met acties van de politie en het verlenen van eerste hulp.
StadsOntwikkeling
De Wachtdienst Bouwen van StadsOntwikkeling heeft in 2011, evenals in 2010, bij 14 calamiteiten bijstand verleend. In 4
gevallen betrof het een uitslaande brand, waarbij in geen van de gevallen de aanwezigheid van asbest is vastgesteld. Ook is een
aantal maal opgetreden bij stormschade, betrof het in een geval een niet goed werkende CV ketel, waarbij koolmonoxide vrij
kwam en was een keer sprake van een auto die aanzienlijke aanrijdschade had veroorzaakt. De inzet van StadsOntwikkeling is
vooral gericht op de bouwkundige veiligheidsaspecten.
stadsontwikkeling - stadswerken informeren - afspreken – sanctioneren
77

Verslag 2011
PROJECTEN
78

BRANDVEILIGHEID CULTUREEL ERFGOED
Gebruiksbesluit
Utrecht kent een groot aantal gebouwen met culturele en monumentale waarde en gebouwen waarin waardevol cultureel erfgoed,
met name museumcollecties, is ondergebracht. De overheid richt zich op het gebied van de brandveiligheid vooral op de
bescherming van personen in gebouwen. Het belang van een goed toezicht op brandveiligheid van gebouwen met een culturele
en monumentale waarde is de afgelopen jaren wel aangetoond. De zeer waardevolle collecties in de Utrechtse musea verdienen
dan ook aandacht. Het streven is ervoor te zorgen dat bij calamiteiten doordacht kan worden gehandeld en zo kan worden
voorkomen dat erfgoed onnodig wordt beschadigd door vuur, rook of (blus)water.
De gebouwen met een culturele en monumentale waarde zijn in 2010 geïnventariseerd en kunnen nu worden gecontroleerd. De
controles worden in overleg met de dienst Monumentenzorg uitgevoerd.
2011
De 18 erfgoedinstellingen en de 15 musea zijn in 2011 intensief op brandveiligheid gecontroleerd. Tijdens deze controles is
uitgebreid voorlichting gegeven over het zoveel mogelijk voorkomen en beperken van het risico van brand en het kunnen
redden van de waardevolle collecties in geval van een calamiteit. Er is een vragenlijst ‘brandveiligheid cultureel erfgoed’
ontwikkeld, waarin ook gevraagd is naar het verwachtingspatroon van de instellingen omtrent het redden van waardevolle
stukken door de brandweer. Per gebouw kan nu op uniforme wijze en met oog voor de aanwezige collectie het aanvalsplan
zodanig bijgesteld worden dat de brandveiligheid van belangrijk erfgoed in Utrecht zoveel mogelijk gewaarborgd wordt.
De samenwerking tussen de verschillende partijen in dit project (erfgoedinstellingen, musea, Monumentenzorg en brandweer) is
als zeer positief ervaren.
brandweer
79

TERUGDRINGEN ONECHTE EN ONGEWENSTE BRANDMELDINGEN
Gebruiksbesluit
Bepaalde gebouwen, zoals ziekenhuizen en kinderdagverblijven, moeten op grond van weten regelgeving zijn voorzien van een
brandmeldinstallatie die rechtstreeks is verbonden met de alarmcentrale van de brandweer. De brandweer ontvangt echter ook
onechte en ongewenste brandmeldingen. Deze meldingen zijn vaak te wijten aan werkzaamheden (bijv. lassen) waarbij men geen
rekening houdt met de installatie, verkeerd gebruik van brandmelders (bijv. een rookmelder vlakbij een keuken) of niet goed
onderhouden brandmeldinstallaties.
De brandweer is op dat moment onvoldoende beschikbaar voor andere calamiteiten en bovendien brengt dit onnodige kosten
met zich mee.
2011
De aanpak richt zich op een actieve benadering van de gebruikers van panden geregistreerd in de zogenaamde 'veelplegerslijst',
zoals bijvoorbeeld het asielzoekerscentrum en de panden van het Leger des Heils. Ook in 2011 zijn deze panden direct na een
loze melding bezocht. Tijdens deze bezoeken worden afspraken gemaakt over juist brandveilig gebruik en wordt veel aandacht
gegeven aan goede en gerichte voorlichting. Het aantal loze meldingen is door deze aanpak in 2011 afgenomen. Daarnaast zijn
voorbereidingen getroffen om te bewerkstelligen dat bij te veel onechte en ongewenste (loze) meldingen zo nodig sanctionerend
opgetreden kan worden.
brandweer
80

VOORLICHTING BRANDVEILIGHEID
Gebruiksbesluit
Goede voorlichting is essentieel voor de bewustwording rondom de brandveiligheid. Mensen worden, ondanks incidenten zoals in
Volendam en Enschede, vaak pas wakker geschud na een brandweercontrole. Er worden dan tekortkomingen geconstateerd die
daarna in de meeste gevallen uitstekend worden verholpen.
Het is een utopie om de hele stad honderd procent brandveilig te krijgen. Zelfs als alles goed is geregeld, kunnen er om de
meest uiteenlopende redenen dingen misgaan. Dit neemt niet weg dat er alles aan wordt gedaan om de risico’s zo laag mogelijk
te houden en mensen te overtuigen van het belang ook zelf verantwoordelijkheid te nemen voor de brandveiligheid.
Nieuwe wetgeving, bijvoorbeeld voor kleinschalige kinderopvang en verenigingen van eigenaren, heeft ook gezorgd voor een
grotere informatiebehoefte bij burgers en bedrijven.
2011
Ook in 2011 heeft de brandweer ter verhoging van het (brand)veiligheidsbewustzijn veel inzet gepleegd op het geven van
voorlichting over goed brandveilig gebruik, onder andere:
tijdens reguliere brandveiligheidscontroles,
in het kader van KVO (Keurmerk Veilig Ondernemen): in winkelcentra en op bedrijventerreinen die een KVO certificaat ontvangen
is ter plaatse aan alle ondernemers voorlichting over brandveiligheid gegeven en is tegelijkertijd aangegeven wat verbeterd moet
worden; tijdens de integrale schouw voert de afdeling Preparatie een controle uit op bereikbaarheid voor de hulpdiensten en de
aanwezigheid van bluswater. In het najaar van 2011 is, in samenwerking met Economische Zaken en de Bond van Verzekeraars,
voor de ondernemers van het KVO een interactieve voorlichtingsavond op de kazerne georganiseerd; deze avond was zeer
succesvol en krijgt een vervolg in 2012.
aan beroepsgroepen,
aan aankomende studenten tijdens de UITmarkt,
in de wijk Overvecht, waar studenten van De Wissel in samenwerking met de brandweer daarnaast ook rookmelders in woningen
hebben aangebracht; in de wijk is dit als zeer positief ervaren.
brandweer informeren
81

VOORLICHTING BRANDVEILIGHEID
vervolg
Demonstratie brandblussers tijdens KVO avond najaar 2011
brandweer informeren
82

DUURZAAMHEID IN DE WONINGBOUW EN BIJ BEDRIJVEN
Wet milieubeheer
Op het gebied van duurzaamheid is, aanvullend ten opzichte van 2010, een duidelijke keuze gemaakt voor toezicht en
handhaving op energiegebruik c.q. energieverspilling, zoals intensivering bij bedrijven en aandacht voor woningen. Het laatste
geldt voor zowel nieuw te bouwen woningen als de bestaande voorraad.
Duurzaamheid in de woningbouw
Geïnspireerd op de vroegere particuliere woningverbetering gaat de gemeente, samen met particulieren, woningen
energiezuiniger maken. Door dit project zullen jaarlijks ongeveer 500 woningen 30% energiezuiniger worden. Alle plannen
worden op de Energieprestatienorm (EPC) getoetst. Steekproefsgewijs worden controles op de bouwplaats uitgevoerd. Dit
gebeurt met hiervoor bestemde apparatuur die de lekdichtheid van woningen test. De mogelijkheid om woningen met een
slechte energiekwaliteit aan te schrijven, wordt onderzocht. De huidige inventarisatie naar de kwaliteit van de woningen
(waaronder energie) zal daarbij leidend zijn.
Duurzaamheid bij bedrijven
Bij bedrijven wordt vanaf 2011 gestart met een aantal extra duurzaamheidsprojecten. Zo zullen het Energie Convenant Utrecht
(ECU) en het GreenKey project worden opgeschaald en uitgebreid naar andere branches, zoals verzorgingstehuizen,
kantorenvastgoed en doe-het-zelf zaken (inclusief benodigde energieadviezen/CO2 footprints). De handhaving van
energiebepalingen in de Wet milieubeheer wordt versterkt ingezet door onder andere training van de medewerkers op energie en
inzet van meer medewerkers op energie en duurzaamheid. Daarnaast gaat de gemeente in gesprek met de detailhandel over
maatregelen als verlichting en luchtgordijnen (entrees van winkels) en maakt daarover afspraken. Ook gaat de gemeente in
gesprek met horecaondernemers en maakt afspraken over terrasverwarmers.
Bij bestaande bedrijventerreinen krijgt verduurzaming aandacht doordat de gemeente een energiescan laat uitvoeren. Bij de
herstructurering van bestaande terreinen wordt op dit moment, wegens gebrek aan middelen, weinig gedaan aan (het
verduurzamen van) energiegebruik van de bedrijventerreinen. Een faciliterende impuls kan hier een stimulans aan geven.
Naar aanleiding van de scan faciliteert de gemeente de daaruit afgeleide maatregelen en levert capaciteit om de voorstellen
procedureel (bestemmingsplanwijziging etc.) te regelen. Uit de energiescan zal blijken dat veel maatregelen zichzelf
terugverdienen.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
83

DUURZAAMHEID IN DE WONINGBOUW EN BIJ BEDRIJVEN
vervolg
2011
In 2011 is gewerkt aan het startklaar maken van de volgende projecten, die zijn opgenomen in het handhavingsprogramma
2012:
•Toezicht op energiezuinige bouw.
•Inzet van inspecteurs bij horecaen detailhandelpanden in de binnenstad.
•Tijdelijke uitbreiding van capaciteit voor handhaving op energiebesparing bij bedrijven.
•Verbetering van de energiekwaliteit van bestaande woningen.
Verder zijn in 2011 bij 50 bedrijven controles uitgevoerd gericht op energiebesparing. Deze bedrijven zijn geselecteerd uit de
top-750 lijst van bedrijven met een hoog energieverbruik. De eerste resultaten van de controles rechtvaardigen de verwachting
dat, alleen al door de afdwingbare maatregelen, een verlaging van 12% CO2-uitstoot kan worden bereikt. Op jaarbasis betekent
dat een vermindering van de uitstoot met 28 ton.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
84

KOELINGEN IN SUPERMARKTEN
Wet milieubeheer
Elke dag weer gaat in de Nederlandse supermarkten veel energie verloren, doordat zij hun koelen vriesmeubelen overdag niet
af (kunnen) dekken. StadsOntwikkeling is daarom in 2008 gestart met een onderzoek bij 50 binnen de doelgroep vallende
supermarkten. In 2009 zijn de laatste 50 supermarkten gecontroleerd. De in 2010 uitgevoerde en in 2011 uit te voeren
hercontroles kunnen tot bezwaaren beroepsprocedures leiden. Als gevolg hiervan kan dit project dan ook langer doorlopen.
De controles bij deze doelgroep richten zich, naast energiebesparing ook op overige regelgeving die van toepassing is op
koelinstallaties (namelijk de RLK 2006, logboek, onderhoud en controle).
Inmiddels hebben de meeste supermarktketens het landelijk geldende supermarktconvenant getekend. Met dit convenant geven
ze aan welke energiebesparende maatregelen ze gaan treffen en op welke termijn. Indien de aan het convenant deelnemende
supermarkten op korte termijn (gedacht wordt aan eerste kwartaal 2011) een duidelijke planning kunnen overhandigen zullen
zij conform het convenant worden behandeld. Voor de niet aan het supermarktconvenant deelnemende supermarkten zal bij
niet naleven direct sanctionerend worden opgetreden, conform de handhavingsstrategie.
2011
Voor 2011 stonden 50 hercontroles en 6 initiële controles op het programma. In de loop van 2011 is Utrecht toegetreden tot
het supermarktconvenant. Als gevolg hiervan schuiven 20 hercontroles van supermarkten die onder het convenant vallen, op
basis van de door hen overhandigde planning, door naar 2013 of later.
In 2011 zijn in totaal 37 supermarkten bezocht. Bij 20 supermarkten zijn hercontroles uitgevoerd. 5 Supermarkten voldeden
aan de verplichte maatregelen. Aan 14 supermarkten is een vooraankondiging verstuurd, waarvan er 4 in 2011 definitief zijn
geworden. Bij 1 supermarkt bleek dat geen maatregelen mogelijk waren. Bij 12 andere supermarkten zijn, als gevolg van
overname of nieuwe vestiging, initiële controles uitgevoerd. Vijf supermarkten bleken te zijn opgeheven.
publieke diensten afspreken - sanctioneren
85

KANTOORPANDEN MET NATTE KOELTORENS EN GROTE STOOKINSTALLATIES
Wet milieubeheer
Als gevolg van een wijziging in het Activiteitenbesluit is het toezicht op natte koeltorens vanaf 2010 de
verantwoordelijkheid van gemeenten geworden. Vanwege de legionellaproblematiek is goed toezicht hierop van groot
belang. Daarnaast is het afgelopen jaar bij een aantal controles van kantoorpanden (project grote stookinstallaties)
gebleken dat bij grote stookinstallaties de brandveiligheid in het geding kan zijn als gevolg van bouwkundige
tekortkomingen.
Bij grote kantoorgebouwen vinden aspectcontroles plaats, omdat deze gebouwen vaak een natte koeltoren en een grote
stookinstallatie hebben. Wanneer een kantoorpand een eigen personeelsrestaurant heeft, richt het toezicht zich ook op
de vetafscheider. Deze groep van bedrijven wordt daarnaast, vanuit het energieconvenant, gestimuleerd tot
energiebesparing.
2011
In 2011 zijn, conform het programma, bij 25 grote kantoorgebouwen aspectcontroles op natte koeltorens uitgevoerd. In
het kader van vernieuwend toezicht is de naleving van de gestelde eisen (administratief) gecontroleerd op basis van door
de kantoren ingediende omgevingsplannen. De toezichtsdruk bij de bedrijven en de gemeente is met deze werkwijze
lager dan bij een controlebezoek ter plaatse. Samen met de GG&GD zijn de legionella-beheersplannen beoordeeld. Bij 11
kantoren voldoen de koeltorens aan de regelgeving. In 7 gevallen is het beheersplan en de risicoanalyse afgekeurd en 7
kantoren hebben de gevraagde gegevens in het geheel niet verstrekt. In deze gevallen is het bestuursrechtelijke
handhavingstraject ingezet. Daarnaast zijn in totaal 5 nieuwe koeltorens aangetroffen waarbij 1 koeltoren niet voorzien
was van de voorgeschreven beheersplannen. In 2012 zal het toezicht op panden met natte koeltorens op dezelfde
vernieuwende wijze plaatsvinden.
Op verzoek van het Ministerie van Infrastructuur en Milieu is op 2 locaties, waar DNA-sporen van legionella zijn
aangetroffen, een nader onderzoek ingesteld. Dit onderzoek is uitgevoerd in samenwerking met een extern bureau.
Beide installaties zijn beoordeeld en in orde bevonden.
In het onderhoud aan stookinstallaties en de lediging van vetputten zijn geen tekortkomingen geconstateerd. De
controle hierop zal vanwege het hoge naleefgedrag niet langer in projectvorm plaatsvinden.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
86

AFVALVERWERKENDE BEDRIJVEN MET DUBBEL BEVOEGD GEZAG
Wet milieubeheer
Bij de invoering van de WABO op 1 oktober 2010 zijn 37 bedrijven die onder het bevoegd gezag van de Provincie Utrecht vallen,
ook onder het bevoegd gezag van de gemeente geplaatst. Het gaat hierbij bijvoorbeeld om een aantal autosloperijen,
afvalinzamelingsbedrijven, de asfaltcentrale, de mengveevoederbedrijven en een aantal grond-/slibdepots. Hiermee is sprake van
een dubbele bevoegdheid in de rol als bevoegd gezag.
Om deze onduidelijkheid te doorbreken zijn tussen VROM, IPO en VNG landelijke afspraken gemaakt. De Provincie Utrecht blijft
verantwoordelijk voor het handhaven van deze 37 bedrijven en zal dit ook in 2011 doen onder haar eigen handhavingsstrategie.
Een en ander is vastgelegd in een samenwerkingsovereenkomst tussen de gemeente en de Provincie Utrecht.
2011
Als gevolg van wijzigingen per 1 januari 2011 in het Activiteitenbesluit en het Besluit Omgevingsrecht en de introductie van de
‘Omgevingsvergunning beperkte milieutoets’ is de Provincie (tijdelijk) voor 19 inrichtingen, waar voorheen een dubbele
bevoegdheid gold, alleen bevoegd gezag. In 2011 bestond daarom voor 18 inrichtingen nog een dubbele bevoegdheid. De
Provincie heeft bij deze 18 inrichtingen het toezicht uitgevoerd. Er heeft tussentijds afstemming plaatsgevonden met de
gemeente. Er zijn geen sanctietrajecten gestart.
stadsontwikkeling
87

NALEVING GEDRAGSVOORSCHRIFTEN BEDRIJVEN IN WEEKENDS
Wet milieubeheer
Bij het uitvoeren van integrale controles bij bedrijven wordt het bezoek vaak vooraf aangekondigd, opdat de juiste
gesprekspartners aanwezig zijn en veel documenten overgelegd moeten worden. Daarbij komt dat het vooral ook gaat om
statische voorzieningen, zoals vloeistofdichte vloeren. De naleving van de gedragvoorschriften is moeilijk te controleren.
Er komen wel eens meldingen binnen dat bedrijven het buiten geplande controlebezoeken, maar ook buiten kantoortijden, soms
niet zo nauw met de (gedrag)regels nemen, omdat de pakkans redelijk klein is. Zo komt het voor dat men bij LPG tankstations
enkel medewerkers met onvoldoende kennis van bijvoorbeeld de veiligheidsvoorschriften inzet.
2011
In 2011 zijn 3 weekendcontroles uitgevoerd bij 13 LPG tankstations. De meest opvallende overtreding bleek onvoldoende kennis
van de veiligheidsinstructies onder de aanwezige medewerkers. Andere overtredingen betroffen bijvoorbeeld een niet werkende
luidsprekerinstallatie (bij noodgevallen) of te jonge leeftijd van de verkoopmedewerker voor het bedienen van de LPG installatie. In
totaal is bij 7 van de 13 LPG tankstations conform de handhavingsstrategie bestuursrechtelijk opgetreden. Bij 2 tankstations is
door de politie Utrecht een proces-verbaal opgemaakt (strafrechtelijk). De veiligheidscontroles worden vanaf 2012 eenmaal per
jaar in een weekend uitgevoerd.
In 2011 is ook een groot aantal garagebedrijven gecontroleerd op het buiten wassen van voertuigen. Hierop zijn geen
overtredingen geconstateerd.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
88

VERNIEUWING TOEZICHT
Wet milieubeheer
In 2010 is binnen het programma van reguliere controles een pilot uitgevoerd om de toezichtlast bij garagebedrijven te
verminderen. Uitgangspunt was dat het garagebedrijf met behulp van een checklist zich zelf kon controleren op het voldoen aan
de milieuregelgeving. Bedrijven die de checklist ingevuld terugstuurden, werden steekproefsgewijs nog wel gecontroleerd op het
naar waarheid invullen van de checklist. De bedrijven die de lijst niet terugstuurden, kregen vervolgens een reguliere controle op
afspraak. Het aantal fysieke, door een inspecteur uit te voeren, milieucontroles kan hierdoor verminderd worden.
Uit de eerste resultaten blijkt dat deze wijze van toezicht zich leent voor grote opschaling. In 2011 worden 80 bedrijven
aangeschreven om een zelfcheck uit te voeren.
2011
In 2011 hebben 77 garagebedrijven een checklist ontvangen. 30 Bedrijven hebben de checklist ingevuld teruggestuurd. Uit een
steekproefsgewijze nacontrole van 3 bedrijven bleek dat een bedrijf de checklist niet naar waarheid had ingevuld. Hier is direct
sanctionerend opgetreden. 36 bedrijven hebben de checklist niet teruggestuurd. Bij navraag tijdens de alsnog uitgevoerde
controle ter plaatse bleek dat filiaalhouders van grotere bedrijven de vragenlijst pas weken later onder ogen kregen en die niet
meer tijdig konden terugsturen. Kleinere bedrijven hadden moeite met de omvang van de vragenlijst. Om de respons in 2012 te
verhogen worden de bedrijven die de checklist niet binnen de gestelde termijn terugsturen eerst telefonisch benaderd.
Bij 11 garagebedrijven bleek dat het bedrijf zijn activiteiten inmiddels beëindigd had of dat eerst nog een opleveringscontrole
moet plaatsvinden.
Deze wijze van toezicht middels zelfcontrole is effectief gebleken. De lasten voor bedrijven en gemeente dalen. Bovendien
verbetert deze werkwijze de bewustwording en daarmee het naleefgedrag. Utrecht gaat in 2012 een vergelijkbare methode van
toezicht houden gebruiken bij panden met natte koeltorens en/of grote stookinstallaties.
stadsontwikkeling
89

NIET IN GEBRUIK ZIJNDE ONDERGRONDSE TANKS
Bij reguliere controles van bedrijven blijkt regelmatig dat een aantal ondergrondse brandstoftanks aanwezig is, waarvan niet
altijd duidelijk is of deze op de juiste wijze zijn gesaneerd. Ook komt het voor dat tijdens bouwactiviteiten pas wordt ontdekt dat
er nog brandstoftanks van een voormalige inrichting in de grond zitten. Naast het gevaar van bodemverontreiniging bij niet juist
gesaneerde tanks, levert dit vertraging op bij projecten.
Het is daarom nodig meer zicht te krijgen op waar nog tanks aanwezig zijn en deze eventueel alsnog te laten saneren.
2011
Het aantal aangetroffen ondergrondse tanks bij de 385 bedrijven die in het kader van het reguliere programma in 2011voor een
controle zijn bezocht, is ruim minder dan vooraf ingeschat. Bij slechts 3 bedrijven zijn ondergrondse tanks aangetroffen die niet
op de juiste wijze waren gesaneerd. Hiervoor zijn handhavingstrajecten opgestart met als resultaat dat in 2011 bij 2 bedrijven 8
tanks zijn verwijderd. De handhaving bij het derde bedrijf wordt in 2012 voltooid. Bij een aantal bedrijven waren de tanks, die in
het bedrijvenbestand op ‘in gebruik’ stonden, al verwijderd. De registratie van ondergrondse tanks is in 2011 door de actualisatie
van (een deel van) het bedrijvenbestand sterk verbeterd. Het project wordt in 2012 voortgezet.
stadsontwikkeling
90

BETER ONDERHOUD, OOK ACHTER DE VOORDEUR
Woningwet
Bij amendement 'beter onderhoud, ook achter de voordeur' van november 2007, heeft de gemeenteraad per jaar € 150.000,beschikbaar
gesteld voor een actieve opsporing en aanpak van bouwkundig leed achter de voordeur. De aanpak van 150 extra
gevallen waarin sprake is van gebreken in woningen die niet van de buitenkant te signaleren zijn, was hierbij uitgangspunt. Als
voorbeelden werden de cv-ketels in Ondiep, vocht in woningen in Rivierenwijk en een rotte vloer in Lombok genoemd.
Dit resulteerde in een aanpak, waarbinnen huurders worden aangespoord klachten over de door hen gehuurde woning te melden
bij een speciaal daarvoor ingerichte klachtenbox. In de loop van 2009 bleek dat deze aanpak slechts mondjesmaat tot reacties
leidde, reden waarom de opzet van het project is gewijzigd.
De problematiek is in 2010 doelgerichter onderzocht. Dit is gebeurd door ongeveer 250 woningen te inspecteren op
bouwkundige problemen achter de voordeur. Het onderzoek richtte zich op problemen die een negatief effect hebben op de
veiligheid en (langdurige) gezondheid van de bewoners. Daarnaast bestond ook belangstelling voor andere kwaliteitsaspecten
achter de voordeur die op dit moment maatschappelijk relevant zijn of in het verleden onder de aandacht waren. Het onderzoek
is eind 2010 afgerond.
Het project wordt vanaf 2011 op veel bescheidener schaal voortgezet. Daarbij wordt voortgeborduurd op de uit het onderzoek
voortkomende gegevens.
2011
Uit het in 2010 gehouden onderzoek zijn geen structurele problemen naar voren gekomen. Wel kennen veel woningen
vochtproblematiek en schimmelvorming. Deze problematiek heeft niet zozeer een bouwkundige oorzaak, maar is eerder een
gevolg van het gedrag van bewoners. Voor het particuliere bezit speelt deze problematiek vooral in de wijken Oost, West en de
Binnenstad. Op basis van de resultaten van het onderzoek is, in samenwerking met de betreffende wijkbureaus, in 2011 een
informatiecampagne gehouden over hoe vochtproblemen en schimmelvorming te voorkomen. In West en Oost is hiertoe gebruik
gemaakt van een digitale nieuwsbrief en in de binnenstad van de binnenstadskrant. Ook de corporaties zijn op de hoogte
gebracht van de uitkomsten van het onderzoek en nemen maatregelen binnen hun bezit. Met de informatiecampagne en de
maatregelen door de corporaties is het project in 2011 afgerond.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
91

LAAN VAN NIEUW-GUINEA 30 T/M 62 BIS
Woningwet
De benedenen bovenwoningen aan de Laan van Nieuw Guinea 30 t/m 62 bis hebben collectief een matige tot slechte kwaliteit,
waarbij gemeenschappelijke constructieve problemen (balkons en gevels) een rol spelen. Door de aard van de problemen en de
eigendomssituatie (verenigingen van eigenaren) is gekozen voor een handhavingscampagne. Inmiddels heeft de besluitvorming
binnen de vereniging van eigenaren en bij de individuele eigenaren (verhuurders en eigenaar bewoners) plaatsgevonden. In totaal
20 eigenaren hebben gekozen voor uitvoering van de werkzaamheden met een hoofdaannemer. De andere 16 eigenaren hebben
aangegeven de werkzaamheden in eigen beheer uit te voeren; de opleverdata zijn vastgesteld. Tot nu toe is een eigenaar van drie
woningen aangeschreven. Starterspakket (46 aanvragen) en revolverend fonds (8 aanvragen) behoren tot het project. De
verenigingen van eigenaren voldoen inmiddels aan de wettelijk gestelde eisen.
De uitvoering van de werkzaamheden, zowel door de hoofdaannemer als in eigen beheer, is inmiddels in een vergevorderd
stadium.
2011
De werkzaamheden door de hoofdaannemer zijn zo goed als afgerond. Voor een klein deel lopen die nog door in 2012. De
uitvoering van de werkzaamheden in eigen beheer is gereed. Drie eigenaren die weigeren werkzaamheden uit te voeren zijn
aangeschreven. De kwaliteit van de woningen is door de uitgevoerde werkzaamheden aanzienlijk verbeterd.
stadsontwikkeling verleiden - sanctioneren
92

RESTANT SLECHTE PANDEN
Woningwet
Nadat in de wijken Binnenstad, Oost, Noordoost, Noordwest en West projecten met als doel het herstel van de aldaar aanwezige
slechte panden, succesvol waren afgerond, bleken de resterende slechte panden zich verspreid door de stad te bevinden. Dit
leidde tot het besluit de resterende slechte panden binnen één project aan te pakken. Dit project is doorlopend, waarbij elk jaar
met de aanpak van 20 nieuwe panden worden gestart.
2011
Restant 2010
In 2010 zijn met de eigenaren van 20 slechte panden termijnafspraken gemaakt over het herstel. De eigenaren worden
gestimuleerd zich aan deze afspraken te houden. Het herstel van 11 panden is in 2011 volledig uitgevoerd. Van 7 panden zijn de
werkzaamheden nog in uitvoering en het herstel van 2 panden is vertraagd. De eindcontrole van de 7 panden en de uitvoering
van de 2 vertraagde panden vindt plaats in 2012.
Aanpak 20 nieuwe slechte panden
Aan de hand van de kwaliteitsmonitor en de inspectie van 2010 zijn voor 2011 opnieuw 20 slechte panden geselecteerd. In de
loop van het jaar zijn hier nog 2 panden aan toegevoegd. Deze panden zijn geïnspecteerd en met de eigenaren zijn afspraken
gemaakt over het uit te voeren onderhoud. De werkzaamheden voor het herstel van 12 panden zijn in 2011 gestart en zullen in
2012 worden afgerond. De uitvoering van de herstelwerkzaamheden voor de andere 10 panden staat gepland voor 2012.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
93

DAKTERRASSEN
Woningwet
Omdat de indruk bestond dat in toenemende mate dakterrassen worden gemaakt zonder dat daarvoor vergunning is verleend, is
in 2009 een pilot gestart om gegevens te verzamelen die bruikbaar zijn om te kunnen bepalen of verdere handhaving nodig is
en, zo ja, hoe één en ander het best kan worden aangepakt. De pilot richtte zich op terrassen op platte daken van uitbouwen,
maar ook op daken van de hoofdgebouwen. Dit kan leiden tot gevaarlijke situaties, omdat de als terras in gebruik zijnde
constructies daarvoor niet geschikt zijn, balustrades gebreken vertonen, te open zijn of volledig ontbreken.
Uit de pilot kwam naar voren dat er veel wildgroei voorkomt met als gevolg een groeiend aantal illegale dakterrassen: 75% van de
onderzochte terrassen bleek illegaal te zijn. Verder bleek dat zich hieronder regelmatig terrassen bevinden waar sprake is van
een gevaarlijke situatie, meestal door ontbrekende of ondeugdelijke balustrades en gebrekkige trapconstructies.
2011
Vanuit 2010 liepen 52 dossiers door in 2011. Hiervan voldoen inmiddels 39 dossiers aan de regelgeving. Voor het merendeel van
deze dakterrassen is een vergunning verleend: deze dakterrassen zijn veilig. 13 Dossiers lopen door naar 2012: in de helft van
de gevallen is een vergunning aangevraagd en de andere helft heeft een dwangsom opgelegd gekregen.
In 2011 zijn 43 bewoners aan de Croeselaan, Tesselschadelaan, Coornhertstraat en het Brederoplein geïnformeerd over de
onveiligheid van hun dakterras. De bewoners hebben de mogelijkheid om hun dakterras veilig te maken overeenkomstig de eisen
uit het bouwbesluit. Ook moeten ze een vergunning aanvragen of het gebruik van het dakterras staken en het hekwerk
verwijderen. Voor het aanvragen van de omgevingsvergunning inclusief de benodigde bijlagen is een voorlichtingspakket
verspreid. De vereisten aan de wijze van indiening van de documenten en de aantallen daarvan zijn sterk vereenvoudigd.
7 Dakterrassen voldoen inmiddels aan de vergunningvoorwaarden of zijn verwijderd. 36 Dossiers lopen door en worden in 2012
afgehandeld. Daarna zal het project, door bestuurlijke herprioritering, geen vervolg meer krijgen.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
94

OEVERBEBOUWING BIJ WOONBOTEN
Woningwet
De gemeenteraad heeft op 16 februari 2006 de nota woonbotenbeleid behandeld. Hierbij is unaniem de motie 'handhaven kan
heel vernieuwend zijn' aangenomen. De strekking van deze motie is dat de raad geen behoefte heeft aan nieuw oeverbeleid. Het
15 jaar oude beleid is weliswaar niet geheel compleet, maar voldoet wel. De raad heeft zich uitgesproken voor een strikte
handhaving van het oeverbeleid.
De handhaving werd onderverdeeld in een viertal fasen. Fase 1 (35 dossiers) was al afgerond. De fasen 2 en 3 (in totaal 85
illegale situaties) lopen nog, mede doordat vrijwel alle bewoners gebruik maken van de mogelijkheid bezwaar te maken tegen de
handhavingsbesluiten. Fase 4 (38 strijdige situaties) is, als gevolg van herprioritering, niet in het programma 2011 opgenomen .
2011
Van de 36 illegale situaties uit fase 2 en 3 die in 2011 in behandeling zijn genomen hebben 33 eigenaren de overtreding
beëindigd. 3 Eigenaren zijn in beroep tegen de opgelegde dwangsom. Deze dossiers lopen, gezien de lange juridische
procedures, door naar 2012.
In 2011 zijn hiermee de eerste drie fasen van het project, op de 3 genoemde juridische procedures na, afgerond. In 117
voorheen strijdige situaties voldoet de oeverbebouwing weer aan het vigerende oeverbeleid.
De strijdige situaties uit fase 4 van het project zijn, als gevolg van gewijzigde prioritering, ook niet in het programma voor 2012
opgenomen.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
95

VOLKSTUINENCOMPLEX GAGELDIJK TUSSEN 86 EN 86A
Woningwet
Naar aanleiding van meldingen over diverse illegale tuinhuisjes op het Volkstuinencomplex Gageldijk tussen 86 en 86a, is in
2009 gestart met een project met als doel de gehele daar aanwezige voorraad aan illegale bouwwerken in één keer aan te
pakken. De illegale situaties zijn inmiddels opgespoord. De desbetreffende gebruikers zijn benaderd en hebben de kans
gekregen een aanvraag om bouwvergunning in te dienen of hun tuinhuisje te verwijderen. Er zijn inmiddels 9 bouwvergunningen
verleend. Er loopt ook nog een aantal aanvragen om bouwvergunning. Voor de eigenaren die niets hebben ondernomen, is de
termijn waarbinnen het tuinhuisje verwijderd dient te zijn op 1 november 2010 verlopen.
2011
Alle illegale bouwwerken zijn in 2011 verwijderd. Daarnaast hebben de eigenaren aan de huurders van het complex de huur
opgezegd met ingang van 31 december 2011. Het terrein aan de Gageldijk is dan ook inmiddels leeg en het project is hiermee
afgerond.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
96

CAMPING DE BEREKUIL
Wet ruimtelijke ordening, Woningwet
Deze actie bestaat uit een tweetal componenten, te weten het doen verwijderen of verkleinen van illegale bebouwing die uit
recreatieverblijven en bijgebouwen bestaat en het doen beëindigen van de illegale permanente bewoning van de recreatieverblijven.
De handhaving van de illegale bebouwing en de illegale permanente bewoning loopt al enkele jaren. De illegale
bebouwing bestaat op dit moment uit 31 dossiers. Dat zijn er 30 minder dan vorig jaar. Voor deze 31 dossiers is een
bouwvergunning verleend en is geconstateerd dat het recreatieverblijf afwijkt van de bouwvergunning. Hiervoor wordt een last
onder dwangsom opgelegd. In 8 gevallen is een bouwaanvraag ingediend en nog in behandeling. Tijdens de behandeling van de
aanvragen ligt de handhaving stil.
De permanente bewoning telt 10 dossiers. In 10 van de 55 gevallen is voldoende bewijs verzameld dat daar permanent gewoond
wordt en wordt een last onder dwangsom opgelegd.
2011
Illegale bouw
Van de 31 dossiers zijn er in 2011 22 afgerond. De overige dossiers zitten in een juridische procedure: voor een aantal dossiers
is een dwangsombesluit opgesteld en voor een aantal andere is de dwangsom verbeurd verklaard. De juridische afronding van de
aanschrijvingen vindt in 2012 plaats. De illegale bebouwing op camping De Berekuil is dan verwijderd.
Illegale permanente bewoning
Bij 7 van de 10 dossiers, waarin voldoende bewijs bestaat voor permanente bewoning, is in 2011 een last onder dwangsom
opgelegd. Deze dossiers lopen door naar 2012. In de resterende 3 gevallen, waarin sprake was van verbeurde dwangsommen,
heeft de invordering van die dwangsommen in 2011 plaatsgevonden. Daarover zijn echter nog juridische procedures bij het
gerechtshof gaande. Er wordt onderzocht of er ook andere dan juridische methodes zijn om illegale permanente bewoning
blijvend ongedaan te maken.
Het project is, op de juridische procedures na, afgerond.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
97

HUISJESMELKERS
Huisvestingswet, Wet ruimtelijke ordening, Woningwet
De belastingdienst, het openbaar ministerie, de politie en de gemeente Utrecht hebben in 2005 een convenant gesloten dat
voorziet in de integrale handhaving van de overheidsregels. Hierbij nam het aanpakken van antifiscaal handelen een belangrijke
plaats in.
Eén van de projecten in het kader van dit convenant, de aanpak van huisjesmelkers, is in 2006 aan het toenmalige Bouwbeheer
toegewezen. Binnen dit project acteren twee partijen: de belastingdienst om antifiscaal handelen op te sporen en te vervolgen en
StadsOntwikkeling om te handhaven op de naleving van de bouwen woonruimteregelgeving. De uitvoering van het project gaat
in 2011 het zesde jaar in.
2011
Doorloop handhaving 2010
De in 2010 gestarte handhavingsprocedures (inzake 7 panden) zijn in 2011 deels wel en deels nog niet afgerond. Door weigering
van de eigenaar is in een aantal dossiers een 3e dwangsombesluit opgelegd. Bij 4 dossiers is het, voor de inning van
dwangsommen, gekomen tot opdracht tot executieverkoop. Dit heeft uiteindelijk niet plaatsgevonden, omdat de betreffende
dwangsommen op het laatste moment alsnog zijn betaald. In totaal is €100.000,aan verbeurde dwangsommen geïnd. De
gevolgde juridische procedures worden vrijwel altijd gewonnen door de gemeente. In 2011 zijn onder andere vanuit het project
‘straatmanagement Breedstraatbuurt’ verschillende panden van dezelfde eigenaar ondergebracht bij het onderhavige project.
Deze lopen alle door naar 2012.
Aanpak nieuwe panden
Conform het convenant zijn in 2011 nieuwe dossiers (20 stuks) opgestart. De zienswijzebrieven zijn verstuurd en eenmaal is een
bestuurlijke boete opgelegd. Deze dossiers lopen alle door naar 2012.
De aanpak van huisjesmelkers is juridisch zeer complex en vraagt lange doorlooptijden met een intensieve aanpak. De
overtreders grijpen iedere stap in het proces (opleggen, verbeuren en innen van dwangsom) aan zich juridisch te verweren,
waardoor veel rechtszaken worden gevoerd. Door consequent vol te houden levert de aanpak uiteindelijk wel resultaat op. De
huisjesmelkers knappen hun panden op of verkopen hun bezit, waarna de nieuwe eigenaren de panden alsnog opknappen.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
98

BEWOONDE ANDERE RUIMTEN
Wet ruimtelijke ordening, Woningwet
Utrecht telde ongeveer 200 bewoonde andere ruimten: panden of delen daarvan die volgens de GBA-gegevens niet voor
bewoning zijn bestemd, maar wel worden bewoond. Het ging in veel gevallen om illegale situaties, hetzij wegens strijd met het
bestemmingsplan, hetzij wegens strijd met de Woningwet. Het laatste had tot gevolg dat panden niet alleen ongeschikt waren
voor bewoning, maar dat daarnaast ook sprake kon zijn van gevaar voor de veiligheid of gezondheid.
StadsOntwikkeling heeft, in samenwerking met de brandweer, in 2010 alle panden bezocht. Per situatie is bekeken waar sprake
was van ongewenste bewoning. De panden die op zeer onveilige wijze werden bewoond, zijn ontruimd.
2011
Dit project bestond oorspronkelijk uit 212 bewoonde andere ruimten. Hiervan bevinden zich 40 adressen in een
handhavingsprocedure, die doorloopt in 2012. 52 panden zijn in aanmerking gekomen voor tijdelijke bewoning om inbraak en
verpaupering tegen te gaan. Voor deze adressen zijn gedoogbeschikkingen afgegeven voor een termijn van maximaal 2 jaar. Na
het verstrijken van de gedoogtermijn wordt gecontroleerd of de panden zijn ontruimd. Van een aantal panden bleek bij controle
dat het gebruik inmiddels gestaakt was. Weer andere panden bleken leeg te staan of waren inmiddels gesloopt. In een aantal
gevallen bleek het geregistreerde gebruik anderszins niet in overeenstemming met de aangetroffen situatie.
Het project is, op de juridische procedures na, in 2011 afgerond. De activiteiten in dit project hebben aan ongewenste, want
onveilige, bewoning een einde gemaakt en niet ongewenste bewoning is tijdelijk, middels een gedoogbeschikking, gelegaliseerd.
stadsontwikkeling afspreken - sanctioneren
99

ILLEGAAL GEBRUIK LEEGSTAANDE PANDEN LAGE WEIDE
Wet ruimtelijke ordening, Woningwet
Naast (illegale) bewoning van niet voor bewoning bestemde gebouwen, zoals genoemd in het project 'bewoonde andere ruimten',
wordt steeds vaker opgemerkt dat in leegstaande bedrijfspanden op het bedrijventerrein Lage Weide allerlei zaken gebeuren die
niet toelaatbaar en in een aantal gevallen zelfs ronduit gevaarlijk zijn. In dergelijke bedrijfspanden worden regelmatig zeer
brandonveilige situaties aangetroffen, terwijl er te veel mensen (inclusief kinderen) aanwezig zijn.
Het zal duidelijk zijn dat hierop actief toezicht moet plaatsvinden. Vooral op Lage Weide is bewoning, gezien de toegestane
categorieën bedrijven, niet toegestaan en ook ongewenst, zeker als het om niet voor bewoning geschikte panden gaat.
2011
Het handhavingsproject zou in 2011 beginnen met een schouw op illegaal gebruik (met name illegale bewoning) van alle
leegstaande panden op het bedrijventerrein Lage Weide. Aansluitend zou worden bepaald in welke gevallen tegen het strijdige
gebruik wordt opgetreden en op welke wijze dit zou gebeuren.
Dit project is in 2011 niet tot uitvoering gekomen. De voor dit project beoogde capaciteit is, op basis van bestuurlijke
herprioritering, ingezet op toezicht en handhaving van woningomzetting en woonruimteonttrekking (zie 'huisvesting').
stadsontwikkeling
100

VEILIGHEID GEVELS, GEVELPANELEN EN OVERKAPPINGEN
Woningwet
De afgelopen jaren zijn er in Nederland diverse incidenten geweest met gevels en glasconstructies. Daarbij zijn tot nu toe geen
(dodelijke) slachtoffers gevallen, maar de kans dat dit alsnog gebeurt, is wel aanwezig. De Onderzoeksraad voor Veiligheid (OVV)
heeft een en ander onderzocht en een rapport uitgebracht. De VROM-inspectie heeft vervolgens 18 incidenten nader
geanalyseerd, de bevindingen in een rapport vastgelegd en aanbevelingen gedaan richting gebouweigenaren, bouwers en
gemeenten. De incidenten zijn onderverdeeld in metselwerk gevels, glazen gevels, glazen overkappingen, natuurstenen gevels
bij bestaande gebouwen, natuurstenen gevels bij nieuwbouw, metalen gevels en gelijmde gevels. De VROM-inspectie heeft de
gemeenten verzocht de aanbevelingen mee te nemen bij de toetsing van de bouwaanvragen en bij de prioriteitstelling voor
controles op bestaande bouwwerken.
In 2010 is gestart met een inventarisatie van de huidige situatie en een risico-inschatting. Op basis van de risico-inschatting zijn
in 2010 de eigenaren/beheerders van gebouwen met een verhoogd risico schriftelijk op de hoogte gesteld van de risico’s en
voorzien van advies. Deze methode kreeg de voorkeur boven een sanctioneringsgerichte aanpak, omdat het vooral aan de
eigenaren is om zich bewust te zijn van eventuele risico’s en, als hiertoe aanleiding bestaat, maatregelen te treffen.
2011
In 2011 is de inventarisatie van gevaarlijke gevels afgerond. Eigenaren van gebouwen (waaronder de corporaties) met gevels die
tot gevaarlijke situaties kunnen leiden zijn geïnformeerd en krijgen de gelegenheid om de benodigde aanpassingen te verrichten.
Voor het particuliere bezit (VVE’s) komt begin 2012 een protocol voor inspectie en herstel van gevels beschikbaar. Dit protocol
wordt in februari 2012 in een brede bijeenkomst, waar ook aandacht zal zijn voor de Utrechtse energieaanpak en de aanpak van
slapende verenigingen van eigenaren, aan de VVE’s gepresenteerd. In 2012 wordt steekproefsgewijs gecontroleerd of de
ingelichte eigenaren de benodigde aanpassingen hebben aangebracht.
stadsontwikkeling informeren - afspreken
101

WONINGVERBETERING KANALENEILAND NOORD
Woningwet
De projecten Peltlaan fase 1, fase 2 en Bevinlaan bestaan uit 56 woningen en maken deel uit van het gebiedsplan voor de
vernieuwing van Kanaleneiland Noord “Kansrijk Kanaleneiland Noord” 2008-2018. Dit plan voorziet in de aanpak van
binnenplaatsen en omheiningen (tuinen) die de uitstraling naar de gemeenschappelijke gebieden bepalen.
StadsOntwikkeling richt zich op de woningen zelf en stelt daarvoor een projectleider beschikbaar. Tijdens Peltlaan, fase 1 is
gebleken dat er ook overlast is door overbewoning en illegaal gebruik van de aanliggende garages. De brandoverslag tussen de
woningen bleek niet aan de eisen te voldoen en warmte-isolatie was verkeerd aangebracht. Hierop zal worden gehandhaafd.
De aanpak gebeurt overeenkomstig het plan van aanpak, met nadruk op het samenwerkingsverband met onder andere de
corporaties. Naast de bouwkundige kwaliteit, bestaat aandacht voor duurzaamheid (warmte-isolatie en energie), inbraakpreventie,
binnenplaatsen en omheiningen (tuinen).
De projecten worden inmiddels op een versoberde wijze uitgevoerd, zonder inzet van externe bureaus. De instrumenten
aanschrijven, starterspakket, menukaart en revolverend fonds worden ingezet. Wellicht is daarnaast nog inzet van nodig in
verband met het illegaal gebruik van de garages. Vanaf de Bevinlaan zal het initiatief meer bij de corporaties komen te liggen. De
afstemmingsafspraken met de corporaties worden nu gevoerd. De gemeente zal de rol naar de particuliere eigenaren blijven
vervullen.
2011
Aan de Peltlaan (59 particuliere woningen) en de Bevinlaan (11 particuliere en circa 25 woningen van Mitros) is bij alle woningen
een bouwkundige opname verricht. Aan de hand van de opnames is een menukaart opgesteld. Op deze menukaart staan zowel
de verplicht uit te voeren onderdelen als ook optionele onderdelen, zoals gemeenschappelijke bouwkundige onderdelen die
financieel aantrekkelijk zijn om gezamenlijk uit te voeren, isolerende voorzieningen in het kader van de Utrechtse energieaanpak
en individuele wensen van bewoners. In bewonersbijeenkomsten is vastgesteld welke bouwkundige onderdelen
gemeenschappelijk worden aanbesteed. De aanbesteding wordt begin 2012 door Mitros uitgevoerd. De woningen zullen in 2012
ook meeliften op de Utrechtse energieaanpak.
Aan de Peltlaan en Bevinlaan is ook een bouwkundige opname gemaakt van respectievelijk 31 en 28 (waarvan 15 in bezit van
Mitros) aanliggende gebouwen, voornamelijk garages, waarvan de staat van onderhoud slecht is. Van een aantal is de staat
dermate slecht dat de noodzakelijke werkzaamheden versneld door Mitros worden uitgevoerd.
Dit project is een goed voorbeeld van het stimuleren van bewoners tot het (gezamenlijk) verbeteren van de woning en de
leefomgeving. De samenwerking met de corporaties verloopt naar tevredenheid. De Bevinlaan is het eerste project waar
particuliere woningverbetering wordt gecombineerd met renovatie van corporatiewoningen.
stadsontwikkeling informeren - afspreken
102

AANPAK SLAPENDE VERENIGINGEN VAN EIGENAREN
Woningwet
De opgebouwde bouwkundige achterstanden door slapende verenigingen van eigenaren in vooroorlogse dan wel naoorlogse
wijken heeft de gemeenschappelijke bouwkundige problemen doen vergroten. Vroeger bepaalde de individuele niet-betaler
en/of de weigeraar het gebeuren binnen de vereniging. Nu er een duidelijk wettelijk kader aangebracht is kunnen de
verenigingen van eigenaren de gemeenschappelijke bouwkundige tekortkomingen organisatorisch zelf gaan oppakken en
besluiten. Dan moeten ze wel de beschikking krijgen over de instrumenten revolverend fonds (de niet-betaler) en de borgen vaststellingsovereenkomst (de weigeraar).
Besturen/eigenaar-bewoners van verenigingen van eigenaren uit aangewezen gebieden of door de gemeente aangewezen
verenigingen en vallend onder de opgestelde criteria, kunnen zelfstandig aanvragen indienen. De voornaamste criteria zijn:
gemeenschappelijke bouwkundige problemen (onderhoudsachterstanden, technische problemen, betonrot, vochtproblemen en
dergelijke), een meerderheidsbesluit van de vereniging en per individuele eigenaar een gespecificeerd kostenplaatje van een
erkend bedrijf; de vereniging moet voldoen aan de landelijk gestelde wettelijke criteria. Als de vereniging voldoet aan deze
criteria, zijn de instrumenten revolverend fonds en aanschrijving, borgen vaststellingsovereenkomst beschikbaar.
De individuele eigenaar kan een beroep doen op het revolverend fonds voor een zachte lening. Daarnaast kan de vereniging een
beroep doen op aanschrijvingsondersteuning bij weigeraars met behulp van de borgen vaststellingsovereenkomst. De
begeleiding blijft beperkt tot het beschikbaar stellen van schriftelijke ondersteuning met folders, draaiboek, menukaart,
besluitvorming, informatieboekje vereniging van eigenaren en een adviesaanwezigheid tijdens een verenigingsbijeenkomst.
2011
In 2011 bestond ruimte voor de aanpak van 20 slapende verenigingen van eigenaren. 6 Verenigingen van eigenaren hebben zich
zelf tot de gemeente gewend. In het geval van de Kapteynlaan heeft dit geleid tot de uitvoering van renovatiewerkzaamheden en
energiebesparende maatregelen, waarbij een beroep is gedaan op het revolverend fonds. In 2 andere gevallen is het gekomen tot
de uitvoering van dakisolerende werkzaamheden. Aan circa 15 verenigingen zijn adviezen uitgebracht voor de aanpak van
bouwkundige problemen. Daarnaast zijn alle verenigingen van eigenaren in het kader van de duurzaamheidsaanpak uitgenodigd
voor een algemene bijeenkomst in februari 2012. Tijdens deze bijeenkomst zal ook aandacht worden gegeven aan dit project.
stadsontwikkeling informeren - afspreken
103