60 jaar weevers marknesse

Weevers marknesse
60 jaar

Zie dankba

ar terug en
met vertrouwen vooruit

Weevers marknesse
kees Weevers

inhoudsopgave
3 Voorwoord
4 Hoofdstuk 1
Wat er aan 60 jaar Weevers voorafging
1920 - 1948
24 Hoofdstuk 2
De start van Landbouwsmederij Weevers
De eerste generatie: Toon en Truus Weevers
1949 - 1966
29 De Winkel
56 60 jaar medewerkers Weevers Marknesse
66 Hoofdstuk 3
Mechanisatiebedrijf Weevers gaat met de tijd mee
De tweede generatie: Dik en Trees Weevers
1967 - 1994
72 We-eM een naam in de fruitteelt
90 Hoofdstuk 4
Mechanisatiebedrijf Weevers voorbereid op de toekomst
De derde generatie: Adrie en Peter Weevers
1994 - 2008
98 Weevers: Van standaardoplossing tot maatwerk in de landbouw
116 Bronnen

voorWoord
Mechanisatiebedrijf Weevers in Marknesse bestaat op 1 januari 2009 zestig jaar. In deze periode heeft het
bedrijf zich ontwikkeld van smederij tot mechanisatiebedrijf. Als je het zo leest, lijkt het niet zo bijzonder,
maar deze ontwikkeling vond plaats in de context van de ontwikkeling van de Noordoostpolder en de
ontwikkeling van de landbouw.
De historie van zestig jaar en drie generaties Weevers is, op initiatief van onze moeder Trees Weevers, in
dit boek beschreven. De wens om de historie vast te leggen is één, maar daaraan werkelijk gestalte en inhoud
geven is iets anders. Wij zijn ontzettend blij dat onze broer Kees het wilde doen. Zijn inspanningen
hebben geleid tot een boek om trots op te zijn en daar willen wij hem op deze plaats voor bedanken.
Het boek beschrijft hoe onze opa en oma, Toon en Truus Weevers, via de Wieringermeer naar de Noordoostpolder
kwamen en op 1 januari 1949 landbouwsmederij Weevers zijn gestart. Het was de tijd van veel
handwerk en weinig machines. Toon Weevers was dan ook bedreven in het beslaan van paarden en het
uitsmeden van ploegscharen. De jaren erna is de landbouw zo sterk gemechaniseerd dat toen onze vader
Dik Weevers het bedrijf in 1967 overnam, een trekker inmiddels standaard was en machines steeds meer
werk uit handen namen. Dik Weevers heeft het bedrijf mee laten ontwikkelen met de tijd door de gebouwen
en bedrijfsmiddelen te moderniseren en oog te hebben voor innovatie, maatwerk en samenwerking.
Toen hij plotseling overleed, hebben wij het bedrijf, samen met onze moeder, voortgezet en in 1998 overgenomen.
De afgelopen jaren hebben wij veel energie gestoken in het verbeteren van service en kwaliteit
voor de klanten, hetgeen mede mogelijk is door de in 2006 gerealiseerde nieuwbouw. Ook hebben we de
samenwerking met onze broer Tonny (De Nieuwstad in Lelystad), met het oog op de wederzijdse verbreding
van mogelijkheden, verder uitgebreid.
Mechanisatiebedrijf Weevers lijkt daarmee een mannenaangelegenheid, maar daarmee doen we de vrouwen
in 60 jaar Weevers ernstig tekort. Zij zijn onmisbaar en dragen vaak onzichtbaar bij aan het resultaat.
Door hun inspanningen voor het gezin kunnen de mannen zich concentreren op het bedrijf. Daarnaast
zijn ze niet zelden betrokken bij de administratieve kant van de zaak. Tenslotte en misschien wel het
belangrijkst, zijn zij het vaak die veel (sociaal) contact hebben met medewerkers, klanten en leveranciers.
Zij maken het bedrijf tot een familiebedrijf.
Mechanisatiebedrijf Weevers is een gezond bedrijf. Onze dank gaat uit naar de vele medewerkers die daar
de afgelopen 60 jaar aan hebben bijgedragen. Zij gaven klanten, leveranciers, onze (groot)ouders en ons
het vertrouwen voor de toekomst.
Adrie Weevers Peter Weevers

hoofdstuk 1
Wat er aan 60 jaar Weevers voorafging
1920 - 1948
Dit hoofdstuk geeft een korte schets van de persoonlijke ontwikkeling van Toon
Weevers van smid in loondienst tot zelfstandig ondernemer (1920 – 1948) en
tegelijkertijd inzicht in de context van de ontwikkeling en kolonialisering van het
nieuwe land, de Noordoostpolder in het bijzonder.
hoofdstuk 1

1 Veel feitelijke informatie uit dit hoofdstuk, over onder meer
werkervaring en diploma’s, komt uit een brief van Toon Weevers
d.d. 17 juni 1947 aan de Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken), waarin hij inlichtingen geeft om
zich als “ernstige candidaat” voor een smederij onder de aandacht
te brengen (zie p. 16).
2 Voor dit hoofdstuk is dankbaar gebruik gemaakt van het
boekje dat Kees en Aly Weevers hebben samengesteld ter gelegenheid
van hun 40-jarig huwelijk over de achtergronden
van hun families. Het gaat hier met name om de passages
over (leef)omstandigheden en specifieke gebeurtenissen.
3 Truus Ernest is geboren in Heijningen, maar groeide op bij
een oom en tante, die een kleine boerderij hadden in Klundert.
4 Rentmeester Roebroek was eind 1929 door de regering benoemd
in een commissie met onder meer als opdracht een
ontwerpregeling te maken voor de ontginningsdienst van de
Wieringermeer. Roebroek schreef het organisatierapport dat
de basis was voor de Directie Wieringermeer. In mei 1930
werd hij samen met de heren Smeding en Mesu benoemd in
de Voorlopige Directie van de Wieringermeer. In de Voorlopige
Directie was hij belast met de sociaal economische afdeling
(maatschappelijke ontwikkeling van de Wieringermeer)
en het beheer van de administratie.
A.M.C. van Dissel, 59 jaar eigengereide doeners in Flevoland,
Noordoostpolder en Wieringermeer. Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders
1930 – 1989, Walburg Pers, 1991, p. 38-44 en 61.
BraBant
De geschiedenis van zestig jaar Weevers begint feitelijk in 1920 in Zevenbergschen Hoek in het
noordwesten van de provincie Brabant. 1 Toon Weevers wilde eigenlijk, net als zijn vader en broer,
gaan werken bij de Nederlandse Spoorwegen (een veilige Rijksbetrekking), maar was daarvoor nog
te jong. 2 Hij koos er voor bij een smid te gaan werken, omdat dat een goede basis was om later
machinist te worden. Direct na de lagere school is Toon Weevers op 13-jarige leeftijd als leerling
gaan werken op de landbouwsmederij van Krijnen in Zevenbergschen Hoek, waar hij 4,5 jaar heeft
gewerkt. Daarna is hij als 1e knecht in dienst getreden bij Lourense, landbouwsmid te Klundert,
waar hij drie jaar heeft gewerkt. Hij heeft al die jaren hard moeten werken en heeft veel geleerd,
zoals smeedwerk, paarden beslaan en hoepels om wielen leggen.
In de periode dat Toon Weevers werkte voor Lourense, kwam er elke dag een meisje langs de
smederij met een melkkar om melk uit te venten. Het meisje, Truus Ernest 3 , maakte met
iedereen een praatje en dus ook met de knecht van de smid. Toon Weevers had wel oog voor
Truus Ernest en de vele gesprekjes leidden uiteindelijk tot verkering.
Na Lourense ging Toon Weevers werken bij zijn oom, landbouwsmid Dingeman Weevers in
Langeweg, die hem ongeveer een jaar later als bedrijfsleider plaatste bij de landbouwsmederij
Wed. de Jong te Zevenbergen, waar hij 2 jaar werkzaam was.
In die periode komt, als gevolg van het melkventen van Truus Ernest, de Wieringermeer in beeld.
Een van haar adressen bij het melkventen was namelijk het huis van de heer Roebroek, rentmeester
van de Domeinen te Klundert. Zoals ze met iedereen een praatje maakte, deed ze dat natuurlijk ook
met de rentmeester. 4
Toen ze weer een keer aanbelde, kwam de rentmeester zelf aan de deur en begon een praatje,
waarin hij aan Truus Ernest vroeg of haar verloofde bij de smid werkte. Na haar bevestigende
antwoord vroeg hij of ze er voor zouden voelen om naar de Wieringermeerpolder te gaan. Truus
Ernest vroeg waar dat lag en vond dat nogal wat, maar ondanks de afstand hield ze de boot
niet af. De rentmeester nodigde hen uit voor een gesprek, waar ze netjes aangekleed en met
knikkende knieën naar toe gingen. Het gesprek en het perspectief van een grote werkplaats met
meer machines, maakte hen enthousiast en ze besloten de stap te wagen.
Toon Weevers, inmiddels werkzaam als smid-vuurwerker bij de “firma A. Verhagen en firma A.
Rovers & Co” (aannemers te Made), stuurt op 22 september 1930 een sollicitatiebrief en diverse
getuigschriften naar de “Voorlopige Directie van den Wieringermeerpolder” voor een baan als

5 In het getuigschrift d.d. 23 mei 1931 van genoemde werk-
gever (dat hij nog meeneemt als hij voor de Directie gaat
werken) staat dat Toon Weevers daar werkzaam is geweest
van september 1930 tot juni 1931 en zich gedurende deze
tijd als een goed en bekwaam vakman heeft doen kennen,
vooral op het gebied van smeden en autogenisch lasschen.
Tevens is hij van onbesproken gedrag en heeft zijn plichten
als werknemer steeds met nauwgezetheid vervuld. De opstel-
ler kan daarom genoemde persoon in kwestie niet anders,
dan hem als een goed en betrouwbaar vakman in aller dienst
aanbevelen.
6 De arbeidsovereenkomst wordt bij brief d.d. 26 augustus
1931 per 3 september opgezegd door de Directie, omdat deze
per dezelfde datum wordt overgenomen door de nieuw opgerichte
“Landbouwcultuurmaatschappij de Wieringermeer”,
waarvan als Directeur optreedt de heer A. Minderhoud. Met
ingang van 21 januari 1932 wordt de belooning nader vastgesteld
op de eerder besproken ƒ 35,-- per week.
Eerste arbeidsovereenkomst van Toon Weevers in 1931
smid in een smederij. 5 Op 2 oktober 1930 schrijft De Voorlopige Wieringermeer-Directie:
“In antwoord op nevenvermeld schrijven deelen wij u mede, dat wij U geplaatst hebben op de
lijst der gegadigden voor smid bij een onzer te bouwen smederijen. Daar de smederij nog gebouwd
moet worden, kunnen wij U op het oogenblik nog niet plaatsen.”
Begin 1931 volgt een gesprek tussen de Directie en Toon Weevers, dat resulteert in een baan. In de
schriftelijke bevestiging van 29 april 1931 van de Directie staat:
“In vervolg op ons mondeling onderhoud deelen wij u mede, dat wij bereid zijn U in dienst te
nemen tegen een salaris van ƒ 30,-- per week. U kunt zoo spoedig U dit mogelijk is, in dienst
komen en moet U zich melden bij onzen smid-monteur Bosma te Kolhorn. Ingesloten doen wij U
een vragenlijst toekomen, welke ingevuld aan ons in te zenden. De te verstrekken gegevens hebben
wij noodig voor de op te stellen arbeidsovereenkomst. Tegelijk met deze inzending gelieve U ons te
berichten, welke datum U van plan is af te reizen naar Uw nieuwe woonplaats.”
Dat Toon Weevers al tijdens het gesprek over zijn aanstelling heeft onderhandeld over zijn salaris,
blijkt uit het briefje van 23 mei 1931 bij de toezending van de arbeidsovereenkomst.
De Directie schrijft:
“Naar aanleiding van Uw aantekening op de U toegezonden vragenlijst deelen wij u mede, dat
aanvankelijk het loon ƒ 30,-- bedraagt en dit bij gebleken geschiktheid zal worden verhoogd tot
ƒ 35,-- per week.” 6
Waarschijnlijk heeft Truus Ernest hem aangezet om al direct zijn salaris te bespreken.
hoofdstuk 1

7 Antonius Florentius Weevers is geboren te Zevenbergschen
Hoek op 9 juni 1907. Geertruida Ernest is geboren te Fijnaart
op 2 juli 1907. Ze zijn beiden overleden te Emmeloord op
respectievelijk 14 maart 1975 en 28 januari 1970.
8 Over de woningen schrijft de Directie aan de Minister van
Waterstaat (brief d.d. 5 december 1930 inzake het verkrijgen
van de machtiging om over te gaan tot publieke aanbesteding
van een tiental dubbele arbeiderswoningen bij Sluis I) onder
meer “dat bij de woningen is uitgegaan van de gedachte dat
deze zo algemeen mogelijk dienen te worden ingericht. Men
treft er aan een flinke woonkamer, die, zoo gewenscht ook
als woonkamer-keuken is in te richten, en een kleine keuken,
die wanneer de woonkamer reeds als keuken dient, zeer geschikt
als werkkeuken gebezigd kan worden. Gezorgd is voor
behoorlijke slaapgelegenheden. Gedacht is om aan elk huis
ongeveer 500 m2 grond te voegen; eene oppervlakte, waarop
wel de noodige groente en ook een gedeelte van de noodige
aardappelen verbouwd kunnen worden. De bedoeling is deze
woningen te bestemmen voor gezinnen, die genegen zijn enkele
kostgangers te houden. Ter vermijding van den bouw van
tijdelijke barakken, waarin ook onze Buitendienst zal worden
gevestigd, ligt het in de bedoeling één der woningen voor dat
doel te bestemmen.” Bron: Archief Nieuw Land Erfgoedcentrum
(RAFL), documentnummer 648.
Wieringermeer
Toon Weevers kwam op 26 mei 1931 in dienst van de Voorlopige Directie van de Wieringermeer als
smid-monteur. Hij ging daarvoor in de kost in Kolhorn. De eerste morgen ging hij vroeg op de fiets
naar de smederij in Middenmeer in de Wieringermeerpolder en meldde zich bij zijn chef de heer Bosma.
Bosma was een echte Fries, die niet veel tijd had voor een praatje, behoudens: “Daar liggen ploegscharen
en een hoop eggetanden. Ga die maar uitsmeden!” Tussen het smeden door kwamen er
veel paarden voor hoefbeslag.
Smederij in Middenmeer
Snel daarna, op 6 augustus 1931, zijn Toon Weevers en Truus Ernest 7 getrouwd. In deze periode
kwamen ook de eerste 20 woningen 8 in Slootdorp klaar (toen nog Sluis I) en zij kregen nummer
9 aan de Slootweg (nu Wilhelminaweg). Het was een dubbel huis; links werd ingericht als kantoor
voor de Buitendienst van de Directie Wieringermeer en rechts werd hun huis. Tussen het huis en het

Toon Weevers en chef Bosma op de motor
9 Op het kantoor kwamen veel “hoge” heren op bezoek en
een aantal mensen van lagere rang kwam later op hogere
posten bij de Directie Wieringermeer en/of werd verantwoordelijk
voor de kolonialisering van de Noordoostpolder.
10 Pastoor Braak nam op 29 oktober 1931 zijn intrek bij Toon
en Truus Weevers. Omdat er behalve op zondag geen kerk
beschikbaar was, werd de H. Mis door de week dagelijks
opgedragen in de woonkamer, tevens zit- en ontvangkamer
van Mijnheer Pastoor. Tijdens de missen op zondag vervulde
Toon Weevers vele jaren de belangrijke functies van misdienaar,
koster en collectant. Uit: Ons Parochieblad d.d. zaterdag
10 augustus 1940; feestnummer uitgegeven bij gelegenheid
van het Zilveren Priesterfeest van de Zeer Eerw. Heer
Pastoor P. Braak.
In een interview in de Wieringermeerbode (donderdag 8 augustus
1940) ter gelegenheid van het 25-jarig priesterjubileum
van pastoor Braak staat: “De eerste tijd was hier eigenlijk
overdag weinig voor ons te doen, aldus Pastoor Braak. Mijn
parochie bestond uit twee personen, het echtpaar Weevers.
Verder had ik de geestelijke verzorging van een 35 Polderjongens.”
kantoor werd een deur gemaakt, waardoor Truus Weevers wat kon bijverdienen door voor koffie te
zorgen en het kantoor schoon te houden. Truus Weevers heeft in die periode met veel mensen een
goede relatie opgebouwd, waar ze later nog veel profijt van hebben gehad. 9
Eerste huis in Slootdorp (vlnr Truus en Toon Weevers en Pastoor Braak)
De eerste jaren waren niet gemakkelijk; niemand sprak Brabants en er waren bijna geen katholieken.
10 Voor Truus Weevers was de verhuizing niet alleen daarom een grote stap, maar ook omdat
de nieuwe gemeenschap in het begin voornamelijk uit mannen bestond en zij bovendien altijd kostgangers
in huis had, waarvoor zij de was deed en het eten verzorgde. Ook voor Toon Weevers was
het niet gemakkelijk. In de werkplaats was er nooit een waarderend woord en gebeurde er nooit
genoeg. Bespreekbaar was dit niet, want tijdens de crisisjaren met een enorme werkloosheid kon je
nergens anders terecht en was je als de dood voor ontslag. Toon Weevers heeft hierover wel eens een
gesprek aangevraagd met de heer Roebroek, maar die prees zijn capaciteiten en verzekerde hem
dat, als hij zijn best deed, hij nooit ontslag zou krijgen. Met nieuw zelfvertrouwen ging hij daarna
aan de slag en de toekomst tegemoet.
hoofdstuk 1

11 In eerste instantie werden in de Wieringermeer drie dor-
pen aangewezen, gelegen op belangrijke kruispunten van
wegen en kanalen in het centrum van de polder: Slootdorp,
Middenmeer en Wieringerwerf. Dit bleek achteraf geen geluk-
kige keuze. Als verzorgingscentra lagen deze dorpen te dicht
bij elkaar en was de afstand ten opzicht van het oude land
juist te groot. Na de Tweede Wereldoorlog is daarom ook nog
het dorp Kreileroord gesticht.
A.M.C. van Dissel, 59 jaar eigengereide doeners in Flevoland,
Noordoostpolder en Wieringermeer. Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders
1930 – 1989, Walburg Pers, 1991, p. 88.
12 Bij de vestiging van middenstanders was het beleid van de
Voorlopige Directie er op gericht volop ruimte te geven aan het
particulier initiatief. De inschrijving was openbaar om iedereen
in de gelegenheid te stellen een winkel in de Wieringermeer te
starten. Aanvankelijk was de animo niet groot. De eerste middenstanders
arriveerden in 1932. Binnen enkele jaren nam de
belangstelling echter zo toe, dat er een wanverhouding tussen
het aantal kolonisten en middenstandsvestigingen dreigde te
ontstaan. Een aantal winkeliers kon het hoofd maar met moeite
boven water houden. De situatie leidde tot een drastische
wijziging in de toelating van bedrijven. De openbare uitgifte
werd vervangen door onderhandse uitgifte. In de zomer van
1935 werden geen bedrijven meer toegelaten als geen lonend
bestaan kon worden verwacht, terwijl voorts op vakbekwaamheid
en persoonlijke geschiktheid werd gelet en enige financiële
draagkracht werd gevraagd (een krachtige middenstand
naar behoefte).
A.M.C. van Dissel, 59 jaar eigengereide doeners in Flevoland,
Noordoostpolder en Wieringermeer. Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders
1930 – 1989, Walburg Pers, 1991, p. 101-102.
Toon Weevers rond 1931
Vanaf 1936 heeft Toon Weevers geprobeerd om een eigen smederij te krijgen. Op 28 mei 1936 verstuurt
hij zijn eerste verzoek om een smederij te mogen beginnen. Zijn verzoek wordt gesteund door
een aantal pachters, die schrijven:
“Ondergetekenden, allen als pachtboer gevestigd in het Zuid-Oosten van den Wieringermeerpolder,
verzoeken U dringend op de aanvrage van A.F. Weevers, om zich als smid te mogen vestigen op of
omtrent de plaats van het toekomstige Wagendorp, goedgunstig te willen beschikken.”
De directie laat hierop begin juli weten dat zij niet mee kunnen werken om buiten de dorpen in de
Wieringermeer een smederij te stichten. 11 Deze afwijzing heeft geleid tot een tweede verzoek op 16
november 1936 met betrekking tot de vestiging van een smederij in een van de bestaande dorpen.
De Directie laat hierop een paar dagen later weten:
“dat in de dorpen in den Wieringermeer reeds voldoende smeden zijn gevestigd. Voor het vestigen
van meerdere smederijen zal voorlopig geen grond beschikbaar worden gesteld, zoodat wij U
moeten teleurstellen.” 12
0

Hoefsmiddiploma Toon Weevers
Geslaagden voor het hoefsmiddiploma (Toon Weevers vierde van links)
Ook na deze afwijzing geeft Toon Weevers nog niet op. Op 9 maart 1937 schrijft hij aan de Directie:
“Wederom teleurgesteld door U schrijven van 20 november daar voor ’t vestigen van meerdere
smederijen voorloopig geen grond beschikbaar gesteld wordt, en in de Wieringermeerpolder reeds
voldoende smederijen zijn gevestigd.
Daar ik van goede zijde vernomen heb dat er plannen bestaan voor ’t vestigen van winkelpanden
na bij de Hoornsche brug, zoo kom ik U nogmaals verzoeken indien zulks toch in de toekomst mogelijk
zou worden ik in aanmerking zou mogen komen om een smederij te vestigen, en ik hiermede
mijn ideaal zou zien vervuld.
Bij voorbaat mijn innige dank betuigende en wederom de eer hebbende met hoogachting te zijn
verblijf ik
Hoogachtend
Uw dw. dn. A. Weevers”
Kort maar krachtig laat de Directie weten dat het niet in de bedoeling ligt een vierde dorp te stichten
in de Wieringermeer. Mocht dat in de toekomst toch het geval zijn, dan kan hij zich daar opnieuw
voor aanmelden.
hoofdstuk 1

Pas van Toon Weevers om na de oorlog de polder in te mogen
13 Op 25 juli 1941 krijgt de Directie Wieringermeer de opdracht
zich met de inrichting en ontwikkeling van de Noordoostpolder
bezig te houden. Smedings dienst, nu Directie
Wieringermeer (Noordoostpolderwerken), verhuist in augustus
1941 van Alkmaar naar Zwolle.
A.M.C. van Dissel, 59 jaar eigengereide doeners in Flevoland,
Noordoostpolder en Wieringermeer. Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders
1930 – 1989, Walburg Pers, 1991, p. 122-123.
14 Van Korre tot Koren. Afdeling Voorlichting van het Ministerie
van Verkeer en Waterstaat te ’s-Gravenhage in samenwerking
met de Directie IJsselmeerpolders te Zwolle, ed, 1961,
p. 32.
15 Op het zogenaamde perceel Werkhaven had de Directie
twee werkplaatsbarakken laten plaatsen. Bron: Archief Nieuw
Land Erfgoedcentrum (RAFL), documentnummer 963.
16 Het gezin bestond in mei 1942 uit Toon en Truus en de
kinderen Kees (1932), Dik (1933), Truus (1935) en Joke (1940).
Later zijn nog geboren Piet (1945) en Toon (1948).
Na deze afwijzing gooit Toon Weevers het over een andere boeg. Met het oog op de gevolgen van de
nieuwe Vestigingswet Kleinbedrijf 1937 begint hij cursussen, waarmee hij aan de eisen van de wet ten
aanzien van vakbekwaamheid en handelskennis kan voldoen. Hij heeft op dat moment al het getuigschrift
3-jarige Teekenavondschool te Zevenbergen (1927-1930), het getuigschrift van de ambachtsschool
te Breda, automobieltechniek (1928) en het bewijs van het volgen van een boekhoudcursus
bij de heer Rädecker te Medemblik (1935) en voegt daaraan toe het Middenstandsdiploma Algemene
Handelskennis (1938) en het Rijksdiploma Hoefsmid (1939).
Tevens gaan Toon en Truus Weevers zich richten op een toekomst in de Noordoostpolder, waarvoor
de Directie Wieringermeer in 1941 de verantwoordelijkheid krijgt. 13 De opbouw van de Wieringermeer
is dan bijna voltooid, de Directie neemt afscheid als verantwoordelijke overheidsinstantie en
de Wieringermeer wordt een zelfstandige gemeente. 14
noordoostpoLder
Begin 1942 wordt Toon Weevers overgeplaatst naar Lemmer. Hij moest vlakbij Lemmer 15 een
werkplaats opzetten in de nieuwe polder, die in het voorjaar van 1942 vrijwel droog was. De eerste
periode gaat hij in de kost bij slager Wiersma en op 28 april betrekt het gezin een van de nieuwe
dienstwoningen voor personeel van de Directie (Willem Barendszstraat 18; huur ƒ 25,-- per maand).
Toen het gezin naar Lemmer 16 vertrok had Truus Weevers kans gezien om ƒ 2.000,-- te sparen. Zij
met kostgangers, kantoor schoonmaken en zuinig zijn en Toon met zaterdags kachels ombouwen
op gas. De relatie met de inwoners van Lemmer was niet gemakkelijk, enerzijds vanwege de Friese
taal en anderzijds omdat Toon werkte voor de Directie, die het viswater had drooggelegd. Door
het werk in de polder had Toon, ondanks de oorlog, de beschikking over tarwe (Truus maakte er
brood van, maar ook drank) en paardenvlees (paarden werden stiekem geslacht, omdat ze anders
toch door de Duitsers gevorderd werden). Op deze manier konden ze ook hun Friese buren helpen,
hetgeen leidde tot waardering en begrip. Bovendien hadden ze twee kippenhokken en een konijnenhok;
eieren, kippen- en konijnenvlees werden geruild voor paling en kleding. Ondanks de moeilijke
tijd werden ook in Lemmer weer kostgangers in huis genomen.
Net als in de Wieringermeer is de heer Bosma ook in de Noordoostpolder weer zijn baas. Bosma
was baas van de smederij, die deel uitmaakte van de Centrale Werkplaats en Magazijnen bij kamp
Vollenhove. Voor werkoverleg moest hij op zaterdagochtend altijd op de fiets naar hem toe.
Soms moest voor het wekoverleg ook een opdracht worden uitgevoerd om te laten zien dat je een
goede smid was. Zo heeft Toon Weevers eens de opdracht gehad om een pikhouweel te smeden,

Benoeming in vaste dienst
17 Aanvankelijk werd Toon Weevers per 1 mei 1943 bevorderd
tot chef-smid (arbeidsovereenkomst d.d. 27 april 1943), maar
eind 1943 werd deze benoeming met terugwerkende kracht
omgezet in die tot werkmeester (arbeidsovereenkomst d.d.
28 december 1943).
18 Driemaandelijks bericht betreffende de Zuiderzeewerken,
Ministerie van openbare werken en wederopbouw, jaargang
27 no. 2, juli 1946, p. 22.
19 Excursiegids 1948 Noordoostpolder. Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken), ed, 1948, p. 22 en 27.
hetgeen zwaar werk was. Tevreden liet hij het resultaat zien. Het model werd door Bosma goedgekeurd
en hij kreeg de opdracht er nog 100 te maken! Toon Weevers was daar helemaal niet blij mee
(en heeft het uiteindelijk ook niet alleen hoeven doen).
Toon Weevers werd met ingang van mei 1943 bevorderd tot werkmeester 17 onderhoud werktuigen en
tractoren en zijn vaste benoeming volgde op 1 januari 1945. 18
Na het droogvallen van de polder ging alle aandacht uit naar de verdere ontwatering, waarbij veel
aandacht was voor mechanisatie, omdat dat veel besparing van mankracht opleverde. Al voor het
droogvallen van de polder werden de kanalen gebaggerd, zodat enige afwatering en toegankelijkheid
middels scheepvaartverkeer direct op gang kon komen. Na het droogvallen moesten tochten, sloten
en greppels worden gegraven voor een intensieve ontwatering, hetgeen van groot belang was voor
een goede kwaliteit van de jonge gronden. Het graven gebeurde met de hand en draglines. 19 Ook
werden greppelploegen ingezet. Toon Weevers en een collega hebben voor het vormen van greppels
een zware greppelploeg, een zogenaamde Spekhaak, gemaakt. Dit was een heel grote ploeg met 2
reesters in het profiel van de greppels.
Greppelploeg (Spekhaak)
hoofdstuk 1

20 De Directie kampte tijdens de bezettingsjaren voortdurend
met een tekort aan materieel en vakbekwame arbeiders.
Vanwege deze problemen werd in 1942 de kolonialisatie van
de polder vooruitgeschoven en werd het nieuwe land volledig
ten dienste gesteld van de voedselvoorziening.
A.M.C. van Dissel, 59 jaar eigengereide doeners in Flevoland,
Noordoostpolder en Wieringermeer. Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders
1930 – 1989, Walburg Pers, 1991, p. 118-119.
21 “Vooral de turfgasgenerator-trekkers vormen een vraagstuk,
mede in verband met de olie-positie en het moeilijk verkrijgbaar
zijn van nieuwe onderdelen. Hoewel de gebruikte
olie zooveel mogelijk geregenereerd werd, kon toch niet in de
behoefte van olie worden voorzien, zoodat op de meest ongelegen
momenten trekkers stil gezet moesten worden”.
Driemaandelijks bericht betreffende de Zuiderzeewerken, Departement
van waterstaat, jaargang 24 no. 1, januari 1943, p. 19.
22 Regelmatig konden er geen paarden worden beslagen
vanwege het gebrek aan hoefnagels. Ook in 1947 konden
door gebrek aan hoefnagels de paarden enige maanden niet
op tijd worden beslagen. Toen er weer een grote partij nagels
beschikbaar was, werd de achterstand gedeeltelijk door een
aantal hoefsmeden uit de randgemeenten ingehaald.
Maandverslag, Directie van de Wieringermeer (Noordoostpolderwerken),
No. 158, juli/aug. 1947, p. 123.
23 De grond werd pas aan particulieren overgedragen op het
moment dat uit de resultaten bleek dat aan de exploitatie niet
meer dan een normaal risico verbonden was en men de pachters
goede huisvesting kon garanderen.
Excursiegids 1948 Noordoostpolder. Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken), ed, 1948, p. 33-35.
Toon Weevers (rechts)
en medewerkers van
werkplaats Lemmer
In de oorlogsjaren probeerde de Directie zich met kunst- en vliegwerk aan de situatie aan te passen. 20
Machines, onderdelen en reparatiemateriaal: alles was even schaars of erg duur. Werktuigen die in
de Wieringermeer gebruikt en nagenoeg versleten waren, werden weer in gebruik genomen. Dikwijls
moest het ene voertuig met onderdelen van het andere worden opgelapt. Uit gebrek aan brandstoffen
werd met weinig succes overgeschakeld op (houtgestookte) gasgeneratoren, zodat de trekkers
continu in de werkplaatsen stonden. 21 Slechts in zeer beperkte mate kon extra materiaal worden
verkregen, dat bij gebruik ook nog vaak van slechte kwaliteit bleek. Op het land werd steeds meer
met paarden geploegd in plaats van met trekkers en dus was er veel vraag naar hoefbeslag. 22 Het
hoefbeslag duurde Toon Weevers al snel te lang; hij was in staat een paard binnen een uur op vier
nieuwe ijzers te laten staan.
De eerste jaren was de exploitatie van de nieuwe gronden in handen van de Staat 23 , die daar voornamelijk
graan op verbouwde. Ook hierbij was de mechanisatie van groot belang. De trekkracht werd

24 Bij alle machines en werktuigen kwamen veel reparaties
voor en waren weinig nieuwe onderdelen beschikbaar. Soms
waren er wel voldoende onderdelen, maar vertraagden een
tekort aan personeel en een geringere geschooldheid de revisie.
Het liet zich dan ook aanzien dat er te weinig trekkers
en binders voor de oogst beschikbaar waren. Gedeeltelijk kon
hierin worden voorzien door het aannemen van loonmaaiers.
Met de eigen beschikbare trekkers en machines werd een
dubbel aantal uren gewerkt.
Driemaandelijks bericht betreffende de Zuiderzeewerken, Ministerie
van openbare werken en wederopbouw, jaargang 27 no.
2, juli 1946, p. 31.
25 Bij deze eerste verpachting heeft de Directie uitsluitend
een keuze gedaan uit de groep pioniers, hetgeen kan worden
gezien als een beloning voor de prestaties, die door deze
mensen onder moeilijke omstandigheden zijn geleverd. Als
pionier wordt beschouwd iedereen die vóór 1 augustus 1945
tenminste twee jaar in de Noordoostpolder heeft gewerkt en
op 1 november 1947 de 26-jarige leeftijd heeft bereikt.
Excursiegids 1948 Noordoostpolder. Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken), ed, 1948, p. 41.
26 De bouw van Marknesse start in 1948; aan het ‘stadje’
Emmeloord wordt dan al gebouwd.
27 Met de ervaringen van de Wieringermeer in het achterhoofd
(zie noot 13), kon geen enkele winkelier zich zo maar
vestigen in de Noordoostpolder. De behoefte van de bevolking
zou bepalend zijn voor de hoeveelheid en het soort
middenstandsbedrijven. De bedoeling was om allereerst een
beperkt aantal winkels toe te laten, die gericht waren op de
eerste, dagelijkse levensbehoeften, zoals een bakker, een kruidenier,
een melkboer en eventueel een smid. Zij dienden de
eerste tijd beschermd te worden tegen al te veel concurrentie;
ze zouden het al moeilijk genoeg krijgen. Anno 1946 hadden
zich al 600 kandidaten spontaan aangemeld om een zaak in
de polder te mogen beginnen.
M. Gort en A. van Oostrom, Uitverkoren. De kolonialisatie van
de Noordoostpolder 1940-1960, Uitgeverij Waanders, 1987, p. 39.
28 De Noordoostpolder in beeld. Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken), ed, 1953, p. 54.
Graanbinder
gemechaniseerd in de vorm van trekkers, met name rupstrekkers en het zaaien gebeurde met 8 meter
brede zaaimachines. Voor het oogsten werd gebruik gemaakt van zelfbinders en na de oorlog ook
van maaidorsmachines (combines). Zeker in de oogstperiode, waarin zeer intensief gebruik moest
worden gemaakt van de beschikbare machines, was er nog wel eens gebrek aan voldoende machines
en personeel, waardoor het noodzakelijk was ook loonmaaiers en loondorsers in te schakelen. 24
Toon Weevers bewees zich al snel als een specialist in de reparatie en het onderhoud van onder meer
graanbinders en dorsmachines. Niet alleen zijn werk werd gewaardeerd, maar ook zijn organisatie
van de werkplaats: alle gereedschappen en materialen op zijn plaats en geen rommel.
De kolonialisatie van de polder liep van oost naar west. Het Staatsbedrijf nam aan de westzijde nieuwe
grond in exploitatie en aan de oostzijde werd door de Directie in november 1947 gestart met de
verpachting van landbouwgronden. 25 De eerste uitgiften waren derhalve bij Marknesse, dat daardoor
als eerste dorp tot ontwikkeling kwam. 26 Hoewel er in het dorp natuurlijk snel behoefte ontstond aan
zaken die voorzagen in de eerste levensbehoeften, zoals die van een kruidenier, een bakker, een slager,
maar ook aan ambachtslieden, zoals een smid en een timmerman, werd er pas tot vestiging overgegaan
als er een redelijke bestaansmogelijkheid voor deze middenstandsvestigingen mogelijk werd
geacht. 27 Omdat het dorp nog lang klein zou blijven, lagen de kosten voor dit soort bedrijven hoog. 28
hoofdstuk 1

Brief met verzoek om vestiging van een smederij te Marknesse

Ondanks deze verwachtingen raadde de heer Lindenbergh 29 van de Directie
Toon Weevers in juni 1947 al aan, vooruitlopend op de verpachting van de
eerste landbouwbedrijven en de ontwikkeling van het dorp, te solliciteren naar
een eigen smederij in Marknesse. 30 Hij motiveerde dat met: “het is daar goede
grond en er komen veel boeren”.
Er is toen veel nagedacht door Toon en Truus Weevers. Hij had immers de
zekerheid van een vaste betrekking bij de Rijksdienst en een goed salaris. 31
Truus Weevers voelde er wel voor en na lang wikken en wegen werd op dinsdag
17 juni 1947 een sollicitatiebrief geschreven. Toon Weevers schrijft:
“Naar aanleiding van Uw schrijven betreffende de vestiging van een landbouwsmederij
te Mark-nesse in de N.O.P. heb ik de eer mij op te geven als
gegadigde voor dit bedrijf.
Reeds in mei 1936, toenmaals in de Wieringermeer werkende, als smid-monteur
te Slootdorp aan de smederij van de Cultuurmij, heb ik verzocht een
smederij te mogen vestigen in een der dorpen van de W-meer. Daar er echter
reeds voldoende smeden waren gevestigd moest U mij teleurstellen.
(… tekst over werkervaring/diploma’s ….)
Hopende dat ik U met deze inlichtingen volkomen op de hoogte heb gebracht
en dat ik daardoor, mede in verband met de door U gewonnen inlichtingen
omtrent mijn persoon en mijn werk, kunt besluiten mij als ernstige candidaat
te beschouwen, teeken ik met de meeste Hoogachting,
A.F. Weevers.”
29 De heer A.G. Lindenbergh was hoofd van de afdeling Domeinbeheer, een onderafdeling
van de Sociaal-Economische afdeling, en verantwoordelijk voor de selectie van boeren, land-
arbeiders en middenstanders. De families Lindenbergh en Weevers woonden bij elkaar in de
dienstwoningen van de Directie te Lemmer.
30 Met het oog op de verpachting van bedrijven in het najaar van 1947 worden voorbereidingen
getroffen voor de vestiging van een landbouwsmederij te Marknesse.
Driemaandelijks bericht betreffende de Zuiderzeewerken, Ministerie van verkeer en waterstaat,
jaargang 28 no. 2, 1947, p. 95.
In de verslagperiode werden geen vestigingsvergunningen verleend. De vestiging van een
smederij en van enkele andere middenstandsbedrijven te Marknesse is in voorbereiding.
Maandverslag, Directie van de Wieringermeer (Noordoostpolderwerken), No. 157, mei/juni
1947, p. 83.
31 Als werkmeester verdiende hij in juli 1946 ƒ 2.134,08 loon op jaarbasis, inclusief toelagen
ƒ 3.820,79.
hoofdstuk 1

32 De Noordoostpolder in beeld. Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken), ed, 1953, p. 54.
33 Alle belangstellenden kregen een uitgebreid inlichtingenformulier
thuisgestuurd, waarin onder meer werd gevraagd
naar de leeftijd, gezinssamenstelling en gezondheidstoestand
van de kandidaat en zijn gezin, de opleiding en ervaring, het
beroep van ouders aan beide kanten, de geloofsovertuiging,
eventuele functies in het maatschappelijk leven, de reden van
sollicitatie, de kredietwaardigheid en referenties van personen
of instanties. Als de behoefte aan een bepaalde winkel
zich voordeed, werden de op papier meest geschikt lijkende
kandidaten uitgenodigd voor een gesprek met de selektieafdeling
van de Directie in Zwolle.
M. Gort en A. van Oostrom, Uitverkoren. De kolonialisatie van
de Noordoostpolder 1940-1960, Uitgeverij Waanders, 1987, p.
40-41.
34 In een schriftje is de volgende concepttekst gevonden
van een brief aan de R.K. Middenstandsvereniging, die zeer
actief heeft gelobbyed voor de kansen van katholieke middenstanders
in de Noordoostpolder: “Ondergetekende A.F.
Weevers R.K. van beroep werkmeester in de smederij van de
Dir. v/d W’meer N.O.Polder wend zich op advies van Pastoor
Koopmans tot Uwe instantie om enige inlichtingen betreffende
het vestigen van een landbouwsmederij in de N.O.P.
te verstrekken. Op de eerste plaats zou het mogelijk zijn mij
p.o. te berichten of ik door middel van U vereniging financieel
gesteund zou kunnen worden. Zelf ben ik niet geheel onbemiddeld
en meen met verdere hulp de mogelijkheid te zien
mij zelfstandig te kunnen vestigen. (Lemmer, Oct. ’47)”.
De vraag naar middenstandsbedrijven in de polder was zeer groot. De Directie selecteerde streng en
streefde er naar in de polder flinke en bekwame zakenlieden te krijgen, van wie mocht worden verwacht,
dat zij de niet gemakkelijke taak, waarvoor zij zouden worden gesteld, aan zouden kunnen. 32
De brief heeft een paar dagen klaar gelegen voor hij werd gepost, mede omdat Toon en Truus Weevers
mochten vermoeden dat als zij zouden solliciteren naar de smederij, zij deze zeer waarschijnlijk
ook toegewezen zouden krijgen. Op zondagavond gingen ze samen naar het postkantoor om de
brief in de bus te stoppen, die hun toekomst ingrijpend zou veranderen.
Er werden een aantal eisen gesteld aan de middenstanders die zich wilden vestigen. 33 Naast een
goede kijk op zakendoen waren dat de vestigingseisen uit de Vestigingswet Kleinbedrijf 1937 ten
aanzien van vakbekwaamheid, handelskennis en kredietwaardigheid. De laatste eis betekende dat
men over voldoende middelen moest beschikken om het bedrijf te kunnen inrichten en exploiteren.
Toon en Truus Weevers hadden hun spaargeld en daarnaast wilden een paar collega’s van Toon en
oude kennissen uit de Wieringermeer hen wel wat geld lenen. Zelfs Pastoor Koopmans van parochie
Emmeloord liet op een briefje weten:
“Mijnh. Weevers!
Bij uw plan een bod te doen op de smederij in Marknesse zullen wel finantieele voorwaarden worden
gesteld. Indien u er moeilijkheden mee hebt, laat U mij het spoedig weten.
met vr. groeten
F.J.B. Koopmans Pastoor Emmeloord”
Pastoor Koopmans was ook degene die hen verwees naar de R.K. Middenstandsvereniging 34 en de
heer Linzel van de Nederlandsche Middenstandsbank. De laatste rekende voor hoeveel geld er nodig
was en heeft hen vanaf het begin alle steun gegeven. Het was daardoor niet nodig van anderen te
lenen. Steun kwam ook van de loonbedrijven Maris en Geertsema, die borg wilden staan en lieten
weten dat zij voldoende werk hadden en veel gebruik zouden maken van de smederij.
Net als in de Wieringermeer ging de besluitvorming Toon Weevers ook nu niet snel genoeg. Hij
schreef daarom op 16 januari 1948 de volgende brief aan de Directie:
“Hierbij neemt ondergetekende de vrijheid U een vraag te stellen welke voor hem van groot belang
is. Ruim een half jaar geleden heb ik gesolliciteerd naar een landbouwsmederij te Marknesse welke
volgens Uw rondschrijven van 12 juni ‘47 in het voorjaar van ’48 zal worden gevestigd. Tot nu toe
heb ik echter hier niets meer van gehoord. Daar er voor het oprichten van een smederij zeer veel en
vaak langdurige voorbereiding moet worden getroffen, is het voor mij evenals voor andere sollicitanten,
vooral met het oog op relaties met de nieuwe pachters van zeer veel belang te weten wanneer
de uitslag valt.
Hopende dat u mij dit schrijven niet kwalijk neemt teeken ik met meeste Hoogachting
A.F. Weevers”

35 In uitvoering zijnde werken: 2 tijdelijke smederijen te
Marknesse en Ens.
Driemaandelijks bericht betreffende de Zuiderzeewerken, Ministerie
van verkeer en waterstaat, jaargang 29 no 1 en 2, 1e en
2e kwartaal 1948, p. 55.
In Marknesse en in Ens wordt een noodsmederij gebouwd;
met het stellen van de spanten is een aanvang gemaakt.
Overzicht werkzaamheden, Directie van de Wieringermeer
Noordoostpolderwerken, No. 164, juli-augustus 1948, p. 213.
Gereed gekomen werken: 2 tijdelijke smederijen te Marknesse
en Ens.
Driemaandelijks bericht betreffende de Zuiderzeewerken, Ministerie
van verkeer en waterstaat, jaargang 29 no 3 en 4, 3e en
4e kwartaal 1948, p. 131.
De Directie laat hem in reactie op 3 februari 1948 weten dat de vestiging van de landbouwsmederij
te Marknesse grotendeels is voorbereid en de uitslag binnen korte tijd tegemoet kan worden gezien.
Op deze brief volgt een uitnodiging voor een gesprek bij de selectieafdeling van de Directie in Zwolle.
Op 13 maart 1948 krijgt Toon Weevers vervolgens het bericht van de Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken) dat deze hem toestemming verleent om zich als smid te Marknesse te
vestigen. Hij mag zonder overleg geen personeel van de Directie overnemen en dient zelf te zorgen
voor de nodige vergunningen. De Directie zal een noodsmederij bouwen 35 , die door hem kan worden
gehuurd evenals een arbeiderswoning, die waarschijnlijk in het voorjaar van 1949 gereed zal zijn.
Brief met toestemming voor vestiging
van een smederij te Marknesse
hoofdstuk 1

36 De uitgaven in 1948 heeft hij nauwkeurig bijgehouden in
een schriftje (zie p. 22), dat daarmee een goed overzicht geeft
van zijn voorbereidingsactiviteiten. De kosten van leveranties
van onder andere ijzer en smeekolen in december 1948 boekt
hij pas in januari 1949.
Direct na de toestemming gaat Toon Weevers langs bij de Kamer van Koophandel en al in de eerste
maanden schaft hij veel gereedschap aan. 36 Ook plaatst hij al snel een advertentie in de krant om,
met het oog op de relatie met de pachters als zijn toekomstige klanten, de vestiging van zijn landbouwsmederij
aan te kondigen. De tekst van de advertentie luidt:
Daarnaast gaan de voorbereidingen voor de vestiging van start. Begin juni 1948 laat het Ministerie
van Economische Zaken weten dat hij voldoet aan de minimum-eisen van vakbekwaamheid als bedoeld
in het Vestigingsbesluit Smidsbedrijven 1944. Eind juli 1948 volgt het bericht van het ministerie
dat de Minister van Economische Zaken het heeft goedgevonden om hem vergunning te verlenen
tot het vestigen van een inrichting, bestemd of mede bestemd voor de uitoefening van een smids- en
hoefsmidsbedrijf te Marknesse Noordoostpolder. Medio september 1948 volgt de vergunning van
het Rijksbureau voor Metalen tot het vestigen van een groothandel in landbouwmachines en –werktuigen
en onderdelen hiervan. Voor de eveneens aangevraagde groothandel in gereedschappen blijkt
geen bedrijfsvergunning meer vereist.
0
Advertentie inzake vestiging van
de smederij te Marknesse

37 De huurovereenkomst is pas op 15 november 1949 getekend.
Uit de huurovereenkomst blijkt dat het gehuurde mag
worden gebruikt voor de vestiging van een smederij en het
verrichten van alle uit dit bedrijf voortvloeiende handelingen
en dat het de huurder verboden is personen in zijn dienst aan
te nemen of in zijn bedrijf te werk te stellen, die bij de directie
werkzaam zijn of zijn geweest, behoudens voorafgaande
schriftelijke toestemming van de directie. De kosten voor de
hinderwetsvergunning van de smederij waren ƒ2,50.
38 Uit het inschrijvingsnummer in het Handelsregister der
Kamer van Koophandel en Fabrieken voor Overijssel, kantoor
Zwolle (KvK-nr. 10396), kan weliswaar worden afgeleid dat
Weevers de eerst ingeschreven smederij in de Noordoostpolder
was, maar het was niet de eerst gevestigde smederij.
W. Bosma, de baas van Toon Weevers bij de Directie in
de Wieringermeer en de Noordoostpolder, had namelijk al
een smederij gevestigd in Emmeloord op 1 augustus 1946
(KvK-nr. 10468). Op 12 augustus 1948 schrijft Toon Weevers
“Smids- en Hoefsmidsbedrijf A.F. Weevers” in met als vestigingsdatum
1 september 1948.
Bron: Archief KvK bij het Historisch Centrum Overijssel te
Zwolle.
Ook met ingang van januari 1949 start smederij Wed. Wink te
Ens. Andere bedrijven in de handel en reparatie van tractoren
en landbouwwerktuigen die al eerder actief waren in de Noordoostpolder,
werkten vanuit vestigingen op het oude land.
De Directie heeft de noodsmederij (gebouw no. L 99) gebouwd aan de Emmeloordseweg, waarbij in
de hoefsmederij twee hoefstallen waren opgesteld. De huurovereenkomst 37 voor de noodsmederij
met erf (2625 m 2 ) ging in op 1 januari 1949 (huurprijs ƒ 100,-- per maand).
Toon Weevers had ten behoeve van de inrichting al eerder de beschikking over de smederij. Uit de
inschrijving bij de Kamer van Koophandel 38 en het feit dat per 1 september 1948 zijn arbeidsovereenkomst
is gewijzigd (verslechterd), kan worden afgeleid dat de noodsmederij per deze datum is
opgeleverd en dat hij in de laatste maanden van 1948 tijd en gelegenheid kreeg om, naast zijn werkzaamheden
als werkmeester, de start van het bedrijf voor te bereiden en de eerste klussen aan te nemen.
Op zich hoefde er in de smederij nog niet zoveel te gebeuren, maar er werden (waarschijnlijk op
provisiebasis) al wel machines verkocht en geleverd aan pachters. Een zelfbinder werd in die tijd in
kisten aangeleverd. Met gereedschap, materialen en de auto van de Directie, werd deze dan op 2
of 3 zaterdagen bij de boer op het erf of in de schuur in elkaar gezet.
Plattegrond lokatie smederij
hoofdstuk 1

Uitgaven 1948 voor start smederij

39 De woningen werden zo genoemd, omdat de Finse re-
gering het geld heeft gegeven, waarmee deze woningen zijn
gebouwd.
40 De rekeningen van de N.V. Electriciteitsfabriek IJsselcentrale
(Zwolle) werden, met betrekking tot het woonhuis,
geadresseerd aan de heer A.F. Weevers, Nieuwbouw 1 te
Marknesse.
Medio december 1948 kregen Toon en Truus Weevers het bericht dat hun een woning was toegewezen.
Deze Finse woning 39 , door de Directie aangeduid als de eerste gerekend vanaf de sluis (later
Laagzijde 26) behoorde tot de eerste stenen woningen van Marknesse (huurprijs ƒ 24,-- per maand).
Zij verhuisden zo spoedig mogelijk en waren op 28 december 1948 de eerste bewoners. 40 De laatste
werkdag van Toon Weevers voor de Directie was vrijdag 31 december 1948, zodat hij op 1 januari
1949 officieel voor zichzelf kon beginnen.
Hoewel veel in de hiervoor beschreven periode betrekking heeft op Toon Weevers, mag niet worden
onderschat welke rol zijn vrouw Truus daarin gespeeld heeft. Zij was misschien wel de meest ondernemende
van de twee en heeft op beslissende momenten een doorslaggevende rol gehad. Toon
was de vakman, maar het papierwerk, vaak onzichtbaar maar tegelijkertijd onmisbaar en zeer
belangrijk, was veelal in haar handen en dat is later ook altijd zo gebleven.
Luchtfoto Marknesse (1947), waarop door Toon Weevers de smederij en woningen eind 1948 zijn ingetekend (links)
hoofdstuk 1

hoofdstuk 2
de start van landbouwsmederij Weevers in marknesse
de eerste generatie: toon en truus Weevers
1949 - 1966
In dit hoofdstuk gaat het om de jaren dat Toon en Truus Weevers het
bedrijf zijn gestart, hebben uitgebouwd en uiteindelijk hebben overgedragen
aan Dik en Trees Weevers.
hoofdstuk 2

1 Uit de dossiers in het Handelsregister der Kamer van
Koophandel en Fabrieken voor Overijssel, kantoor Zwolle kan
worden opgemaakt dat Weevers (gevestigd op 1 september
1948) het vijfde bedrijf in Marknesse was. De eerste vier wa-
ren respectievelijk J. Maris (loondors- ploeg- en maaibedrijf,
gevestigd op 1 juli 1946), Drogerij Marknesse CV (drogen
van gras en andere landbouwproducten, gevestigd op 24
juni 1947), Rein Huizinga (rijwielhersteller, gevestigd op 4
juli 1947, maar daarvoor al actief in Kamp Marknesse/Dorp
B) en Boomkwekerij De Pionier (boomkwekerij, gevestigd in
maart 1948).
Archief KvK bij het Historisch Centrum Overijssel te Zwolle.
Deze data zeggen echter niet alles, omdat ze vaak met terugwerkende
kracht zijn ingevuld; data van vestiging zijn daarbij
ouder dan de datum van de vergunning om een bedrijf te
mogen starten. In een brief van de Directie aan de Kamer van
Koophandel d.d. 10 mei 1948 waarin opgave wordt gedaan
van “thans in de polder aanwezige middenstandbedrijven”
worden voor Marknesse twee bedrijven genoemd, te weten
A.E. Spits, kolenhandelaar, en T. Uiterdijk, timmerman.
Nieuw Land Erfgoedcentrum, Documentnummer 1921.
Van Spits is geen inschrijving gevonden bij de KvK en Uiterdijk
heeft zich pas in 1950 ingeschreven.
2 Deze advertentie (kosten ƒ 60,-) is geplaatst in de “Excursiegids
1949 Noordoostpolder”. De excursiegids werd
jaarlijks uitgegeven door de Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken).
3 In 1949 worden bij verschillende drukkerijen rekeningen,
enveloppen, briefkaarten enzovoort besteld, te beginnen met
100 rekeningen en 250 enveloppen in januari 1949. De kleine
aantallen leiden tot veel verschillende uitvoeringen, omdat
ook steeds nieuwe activiteiten aan het bedrijf werden toegevoegd.
Een aantal briefhoofden, uit verschillende perioden in
60 jaar Weevers, zijn in dit boek opgenomen.
emmeLoordseWeg
Op zaterdag 1 januari 1949 start Toon Weevers in Marknesse officieel zijn smederij aan de
Emmeloordseweg. 1 Het bedrijf presenteert zich in de beginperiode als:
A.F. Weevers, Rijks Gedipl. Hoefsmid, Handel in landbouwwerktuigen en reparatie-bedrijf
Advertentie in excursiegids 1949 2
Oudst bekende rekeningpapier 3
Toon Weevers maakt de start van het bedrijf samen met zijn zoon Kees, die de lagere landbouwschool
heeft afgerond. Kees moet zijn baantje bij de Directie als paardenknecht en een reeds
besproken stage daarvoor opzeggen (kom eerst maar een jaar thuis werken). Zoon Dik moet

Aantekeningen in werkschrift klus Geertsema
4 Administratiekantoor Faber rekende voor het “Inrichten der
boekhouding met het opmaken der beginbalans per 1 januari
1949, centrale werkzaamheden en invullen der aangifte formulieren
loon en omzetbelasting en verdere werkzaamheden
over het 1e halfjaar 1949” ƒ 100,00.
eerst de ambachtsschool in Sneek afmaken en zit daarom in de kost bij de directeur van die school
in Sneek. Hij is op vrije dagen uiteraard in de smederij te vinden en komt vanaf 1 april 1949 volledig
in de smederij werken. Truus Weevers, vanaf het begin Moeder Weevers voor klanten en leveranciers,
deed de boekhouding 4 , iets wat ze nog nooit gedaan had. Daarnaast regelde zij het winkeltje.
de eerste Weken
De eerste werkdagen werden, omdat hij pas op 31 december 1948 met zijn werk bij de Directie was
gestopt, nog besteed aan het opstarten van het bedrijf en het inkopen van materiaal. De eerste factuur
betreft dan ook een bestelling op 4 januari 1949 bij Bolte & Gorter NV (een handel in ijzerwaren
en gereedschappen). Het ging om een groot aantal staven ijzer in verschillende diktes en diameters
en plaatmateriaal (ƒ 215,41). Ook werd in de eerste week nog inventaris, zoals een boormachine en
een slijpsteen, aangeschaft bij de bedrijven Bolte & Gorter en O. de Leeuw (ook een handel in ijzerwaren
en gereedschappen), waar grote bedragen mee gemoeid waren (in totaal ƒ 3.117,30). Met deze
aankopen was het bedrijf klaar voor de eerste klanten.
Aantekeningen in werkschrift klus Maris
Uit het werkschrift met aantekeningen van werkzaamheden blijkt dat vanaf donderdag 6 januari klanten
worden geholpen. Tot de eerste klanten behoren de loonbedrijven Maris en Geertsema, die vanaf
dat moment bijna dagelijks voor werk zorgen. Voor Maris wordt op 7 januari in het schrift genoteerd:
“Hefboom van 4-scharige Ransomesploeg gelast en versterkt”, hetgeen 1,5 uur werk was à ƒ 2,00
en, inclusief 6 electroden, tot een rekening leidt van ƒ 6,50. Op dezelfde dag staat voor Geertsema
genoteerd “Rep. Antislipwielen”. Dit was nog een hele klus, waaraan gewerkt is door zoon Kees
hoofdstuk 2

5 Eind 1947 zijn door de Directie rond Marknesse de eerste
boerenbedrijven in pacht uitgegeven; de overige gronden
werden bewerkt door het Staatsbedrijf (zie ook p. 7 en noot
24 in Hoofdstuk 1). Er was dan ook al direct een behoorlijke
klantenkring.
6 Het werkschrift zegt hierover “K.H. de Vries, 17-1-49, 4
zware eggen de tanden belegd, ƒ 140,-” (ongeveer 120 tanden).
Dit was daarmee de eerste grote klus tussen ontelbare
klusjes van ƒ 0,25 tot ƒ 5,-.
7 De eerste klus in het schrift op 6 januari 1949 was voor
Barendrecht te Marknesse, te weten “1 stel kachelpijpen
gemaakt met 2 ellebogen en verloopstuk + maatnemen en
plaatsen ƒ 12,80”.
8 Het startsaldo op 1 januari 1949 bestond uit ƒ 896,09 in
kas, ƒ 814,94 op de girorekening en ƒ 1.416,26 op de rekening
van de Nederlandsche Middenstandsbank.
9 Weevers had al snel bedrijfsauto’s (op 18 februari 1949
wordt voor ƒ 1.113.- de eerste auto, een A-Ford, gekocht bij
de firma Hak te Lemmer). Auto’s waren nog schaars in die
tijd; een liter benzine kostte 26 cent. Toon Weevers werd in
februari 1949 ook direct lid van de ANWB (ƒ 6,25).
(3 uur a ƒ 1,00), zoon Dik (3 uur à ƒ 1,00) en de Baas (2,5 uur à ƒ 2,00). Totale rekening, inclusief
een halve kilo ijzer (à ƒ 0,20), ƒ 11,75. Andere klussen voor deze bedrijven in de beginperiode waren
onder meer het scherpen van ploegscharen, het repareren van de risters van een 4-scharige Mc-
Cormick-ploeg (10 uur werk), het repareren van een mes voor een Deering binder, het bedrijfsklaar
maken van een Cockshutt binder, het rechtzetten van de zitting van een Farmall tractor, het lassen en
slijpen van bindermessen en het van nieuwe mesjes voorzien van een 10-voets maaimes.
In de tweede week melden zich ook de eerste pachters, te weten K. de Vries, A. van Campen,
J. Hoekstra, A.C. Korteweg, G. Boekee en P. de Boer, die al snel gevolgd worden door vele anderen. 5
Werkzaamheden voor de boeren waren onder meer het beleggen van eggentanden 6 , het repareren
en omleggen van een 3-paards zwing, het scherpen van ploegscharen, het lassen van een tandwiel
en het lassen van stalkettingen.
Aantekeningen in werkschrift klus De Vries
Andere klanten in de eerste weken waren onder meer het Staatsbedrijf (ploegscharen scherpen),
Politie Kingma (kachelpijpen), de Brandweer (reparatie brandweerwagentje), Pastoor Koopmans
(winkelhaken en steunijzers voor de noodkerk in Ens), Christiaan en Nielsen bruggenbouw (gaten in
frame van motorpomp branden bij nieuwe brug te Marknesse) en de middenstanders (zoals garagebedrijf
Huitema, Grasdrogerij Marknesse en timmerman Uiterdijk) en burgers 7 van Marknesse.
De zaak groeide sneller dan de portemonnee en Moeder Weevers had soms grote moeite om de
financiën rond te krijgen. De eerste grote rekeningen konden niet direct betaald worden aangezien
het startsaldo van het bedrijf ƒ 3.127,29 was. 8 Door een storting van leverancier Brinkmann &
Niemeijer N.V. begin februari, konden de rekeningen worden betaald en werd de eerste auto aangeschaft.
9 Moeder Weevers werd al snel bedreven in haar contacten met leveranciers en met haar
gemoedelijkheid en een praatje kon ze altijd wel enig uitstel van betaling krijgen.

de WinkeL
Vanaf het begin had Moeder Weevers een kleine
winkel in een hoek van de noodsmederij, waar
met name gereedschap, zoals hooi-, aardappel-,
bieten- en mestvorken, graanwieders en zeisen,
en eenvoudige huishoudelijke artikelen, zoals
emmers en teilen, werden verkocht.
Winkeltje in de oude smederij
Veel werkzaamheden voor boeren en burgers
hadden betrekking op kachels. Zo werden
kachelpijpen in de smederij met de hand gemaakt.
In het werkschrift worden ook genoemd:
kachelrooster gelast, plat pijpje voor haardkachel
gemaakt, lange pijp met dubbele elleboog voor
schuur gemaakt en schroefje in handgreep voor
kachel gemaakt. In aanvulling daarop werd een
vergunning aangevraagd voor het verkopen van
haarden en kachels. De gevraagde “vergunning
tot het vestigen van een inrichting, bestemd
of mede bestemd voor de uitoefening van een
kleinhandel in haarden en kachels” werd op 22
april 1949 verleend door het Ministerie van Economische
Zaken. Het Bureau voor den handel
in haarden, haardkachels en kachels in Nederland
laat op 27 juni 1949 met betrekking tot de
inschrijving weten: “Evenals alle nieuwbeginnenden,
die voor inschrijving in aanmerking komen,
kunt u momenteel slechts worden ingedeeld bij
de categorie der detaillisten-niet-voorraadhouders.
Er kan echter een overgang naar de klasse
der voorraadhouders volgen indien u gedurende
twee opeenvolgende kalenderjaren een
behoorlijke omzet hebt bereikt en over redelijke
winkelruimte beschikt.” De vereiste omzet was
geen enkel probleem, want er bleek een enorme
vraag naar haarden en kachels. De eerste jaren
werden er ongeveer 50 kachels per jaar verkocht
en in de winters van 1962-1963 en 1963-1964 liep
dat op tot ruim 70 kachels. Populaire merken
waren Tromp, Beckers, Etna, EMJ, B+D, DAVO
en later Hoenson en Pelgrim. In de winter van
1965-1966 werden volgens een overzicht 52
kachels verkocht, waarvan 41 oliekachels (78%),
4 kolenkachels (8%) en 7 gaskachels (14%).
Met de groeiende verkoop van haarden en
kachels groeide ook het winkelaanbod. Niet
alleen op het gebied van kachels, zoals kolenkitten,
haardenwas, mica en kachelplaten, maar
juist op het terrein van huishoudelijke artikelen
en ijzerwaren. Er ontstond een uitgebreid aanbod
van emmers, schalen, waskommen, teilen,
de WinkeL

10 De nieuwe winkel mag van de Directie niet 45 m 2 , maar
maximaal 32 m 2 zijn. Ze merken daarbij op dat “een dergelijk
pand niet moeilijk te vullen zal zijn met haarden, kachels,
ijzerwaren, gereedschappen, emmers en teilen, welke artikelen
thans ook door U worden gevoerd”. De Directie staat niet
toe dat artikelen worden verkocht welke op het terrein liggen
van het nog te vestigen bazaarbedrijf.
Opening van de winkel in 1953
nachtpotten, bedkruiken, melkkokers, fluitketels,
pannen en serviezen. Ook vleesmachines,
snijboonmolens en bascules werden verkocht
evenals gloeilampen, armaturen, stekkers en
stoppen. Uiteraard waren er ook nog de bezems
en harken en het gereedschap van het eerste uur,
zoals hooivorken, zeisen en aardappelgrepen.
De uitbreiding van het aanbod gaf veel extra
werk en dochter Truus werd dan ook ingeschakeld
voor de winkel en het depôt voor Buta-Gas.
0
In de winkel werden in de jaren zestig onder
meer de volgende huishoudelijke artikelen en
ijzerwaren verkocht:
· Wasmanden ƒ 12,00
· Servies ƒ 90,00
· Muizenval ƒ 0,40
· Plastic slang ƒ 0,27 per meter
· Waslijndraad ƒ 3,70
· Staalborstel ƒ 0,75
· Oliekannetje ƒ 4,75
· Boomzaag ƒ 13,50
· Spijkers ƒ 1,40 per pond
· Stoppen ƒ 0,20
· Pannenlikker ƒ 0,37
Op 24 februari 1953 laat het accountantskantoor
weten dat wasmachines vrije artikelen zijn en
dus niet onder een vestigingswet vallen. Deze
werden daarom aan het aanbod toegevoegd
evenals koelkasten en diepvriezers.
Na de opening van de nieuwe winkel in 1953 10
wordt de inschrijving bij de Kamer van Koophandel
aangepast tot “Smids- en hoefsmidbedrijf,
kleinhandel in haarden en kachels, kleinhandel
in huishoudelijke artikelen, glas, porcelein en
aardewerk, luxe- en kunstnijverheidsartikelen,
staalwaren en souvenirartikelen” waaruit met
name de veranderingen met betrekking tot de
winkel blijken.
De winkel had ook een belangrijke sociale functie
voor met name de boerenvrouwen. Moeder Weevers
had altijd een luisterend oor en beurde de vrouwen
weer op. Veel vrouwen hadden last van heimee en
weinig contact met de familie, omdat ze op het
bedrijf nog geen telefoon hadden. Moeder Weevers
liet ze dan maar even naar huis bellen.

Inpakpapier winkel
Gezamenlijke advertentie voor haarden en kachels
De zorg voor de nieuwe winkel was in handen van
Moeder Weevers en haar dochter Truus. De bel van
de winkel was te horen in huis en als die ging spoedde
een van beiden zich naar de winkel. Er was,
vanwege de verschillende herkomst van de boeren,
een groot verschil in de wijze waarop de klanten
werden behandeld. Met de een kon je wat informeler
omgaan, terwijl je bij een ander veel geduld
moest hebben. Ook kwam regelmatig het verzoek
om bijvoorbeeld servies te omschrijven als reparatie,
waardoor de aankoop kon worden afgeschreven als
bedrijfskosten.
De winkel had een belangrijke functie en was
een min of meer zelfstandige activiteit. Hij
had daarom ook eigen rekeningen en uiteraard
inpakpapier.
Briefhoofd rekening winkel Moeder Weevers in de winkel
De winkel heeft na de overname van het bedrijf
door Dik en Trees Weevers (1967) nog een paar
jaar bestaan. De aandacht ging toen echter
vooral uit naar het mechanisatiebedrijf en steeds
minder naar de winkel. Ook gezien de andere
middenstand in Marknesse, er was ook een bazaar
in het dorp met deels dezelfde producten,
lag het voor de hand de huishoudelijke artikelen
in de winkel af te stoten. Naast het onderhoud
van haarden en kachels werd alleen de verkoop
en installatie van verwarmingsapparaten en
wasautomaten voortgezet. Met de opkomst van
centrale verwarming werd uiteindelijk besloten
ook deze activiteiten te beëindigen. De winkel is
in 1970 opgeheven en verbouwd tot een showroom.
de WinkeL

Zaaien
Aardappels poten
11 De feiten en getallen met betrekking tot het bedrijf in deze
paragraaf zijn gebaseerd op gegevens uit de administratie
over 1949 en in mindere mate 1950. Over de directe jaren
daarna is minder materiaal beschikbaar. Met de voorbeelden
over verkochte machines in 1949 willen we slechts herinneren
aan merken en typen en de prijs ervan.
het voLgen van de seizoenen
De werkzaamheden in de smederij werden zeer sterk bepaald door de seizoengebonden werkzaamheden
van de boeren. 11 Omdat het werk seizoengebonden was en dan ook snel klaar moest zijn,
moest er vaak heel hard gewerkt worden. Al snel konden ze het werk niet meer aan en in maart 1949
werden de eerste knechten in dienst genomen. Het waren Rieks Bok (smid uit Meppel) en Harry de
Bruijn (leerling smid uit Zundert, die ook in de kost kwam). Om iedereen aan het werk te houden
werd een extra aambeeld gekocht voor 95 gulden.
De loonbedrijven brachten ’s avonds werk, in het begin vaak een kar vol ploegscharen, dat de
volgende dag klaar moest zijn. Omdat ploegscharen nog met de hand werden uitgesmeed, kostte
dat veel tijd. Er werd dan gewerkt met twee vuren en twee aambeelden. Als het moest werkten de
zonen Kees en Dik en knecht Harry de Bruijn de hele nacht door, waarbij ze elkaar aflosten, zodat
veel uren konden worden gemaakt. Als het werk dan uiteindelijk klaar was, gingen ze slapen in het
kantoortje. Door de vermoeidheid hadden ze geen last van de kou, er was namelijk geen verwarming
in de smederij en dus kon je je alleen even warmen bij het smidsvuur, en wassen deden ze dan
maar een keertje niet (er was één kraantje met koud water).
Na het ploegseizoen ging de aandacht uit naar het zaaien en poten van gewassen en het vrijhouden van
het land van onkruid. Zaaimachines, kunstmeststrooiers, wiedmachines, eggen en cultivatoren werden
nagekeken, gerepareerd en aangepast. Opvallend veel trekbewegingen/trekbeugels moesten worden
rechtgezet en gelast en achter veel zaaimachines werden loopplanken gemaakt. Ook werd een “apparaat
achter trekker gemaakt om wielsporen te verwijderen”. Voor veel werkzaamheden moest worden gelast
of gesmeed, waarbij veel ijzer werd gebruikt. Omdat er toch nog al eens wat krom of kapot getrokken
werd, werden versterkingsbalken aangebracht, trekogen, handels en slingers gemaakt en van alles omgelegd,
ingekort of juist verlengd. Ook tandwielen en kettingen werden gelast of op maat gemaakt.
De volgende getallen hebben betrekking op het lassen en smeden in 1949:
· Voor het lassen werden in korte tijd 660 electroden besteld.
· Op 30 augustus 1949 volgt een tijdelijke aansluiting voor een laschtransformator.
· Er wordt ongeveer elke twee weken zuurstof en dissous besteld voor het autogenisch lassen.
· Voor het smeden worden in 1949 50 hl smeekolen voor het smidsvuur besteld.
Het zaai- en wiedseizoen werd ook zichtbaar in de verkoop van gereedschappen en machines. Aan
gereedschap werden in het eerste half jaar veel wied- en veurschoffels, hakken, graanwieders, bietenschoffels
en vlasschrepels verkocht, gescherpt, uitgesmeed of kleiner gemaakt. Ook werden veel
nieuwe stelen op nog bruikbare gereedschappen gezet. Alle hakken, schoffels en schrepels werden

12 Het ging om Pracner Vlaszaaimachines 2 mtr. 26 rijen
ƒ 855,- per stuk (Brinkmann & Niemeijer).
13 Moline 4-scharige tractorploegen ƒ 1.075,52 (Louis Nagel).
14 Landbouwwagen, draagvermogen 4000 kg. compleet met
verzoolde buitenbanden, nieuwe binnenbanden, achterkoppeling
en verende zitbanken (afm. laadbak 4 x 1.90) en 2
menladders en 1 trekkerboom ƒ 855,- (Spijkstaal).
15 VENTZKI cultivator type FCV 9-tands ƒ 146,50 (Boeke &
Huidekoper).
16 IDEAAL handzaaimachine ƒ 56,30 (Van Driel & Van Dorsten).
17 ENGELSE onkruideggen type E 0010 ƒ 80,75 (Boeke &
Huidekoper).
18 Massey Harris 8-vts. Schotelkunstm.str. no. 16 ƒ 595,-
(Brinkmann & Niemeijer).
19 Halfautom. aardappelpootmach. 2-rijig ƒ 820,50 (Biewenga).
in de werkplaats uit één stuk gesmeed. Dit handgereedschap liep later zo goed dat het maken ervan
niet meer zelf kon worden gedaan en werd uitbesteed aan Van Driel in Nieuw-Vennep.
Ook de verkoop van machines kwam al snel goed op gang. Veel boeren hadden dezelfde machines
nodig en sommige besloten gezamenlijk machines te kopen (in zogenaamde combinaties). De
eerste machines die werden verkocht waren 2 vlaszaaimachines 12 , die nog direct door de leverancier
werden geleverd, maar waarvoor provisie werd ontvangen. Daarna volgden onder meer tractorploegen
13 , een landbouwwagen 14 , cultivatoren 15 , handzaaimachines 16 , onkruideggen 17 , een kunstmeststrooier
18 en een pootmachine. 19
Oude smederij
hoofdstuk 2

Factuur cultivator
De boeren kwamen vaak ’s avonds langs om te bestellen wat ze nodig hadden, omdat ze overdag
geen tijd hadden. Toon Weevers schreef dan alles op en zorgde ervoor dat het zo snel mogelijk klaar
kwam of geleverd werd. Machines kwamen in die tijd nog vaak in kisten aan en moesten zelf in
elkaar gezet worden.
Bij een nieuwe verpachting werd een klein percentage toegewezen aan boeren, die niet als pionier
hadden meegewerkt aan de kolonialisering van de Noordoostpolder. Op een keer kwam er zo’n
pachter om te bestellen en vroeg: “Hoeveel korting krijg ik?”. Toon Weevers had dit nog nooit
meegemaakt en wist niet wat hij moest zeggen. Gelukkig was er in de kamer een pionier, die zei:
“Er wordt hier niemand te veel gevraagd, dus je betaalt wat de smid vraagt!” Zo werd een moeilijke
situatie opgelost.
In de beginperiode hadden met name het staatsbedrijf en de loonbedrijven de beschikking over
trekkers. Slechts een aantal boeren had zelf een trekker, maar veruit de meesten maakten voor het
werk op het land gebruik van paarden. Een veel voorkomende klus in de eerste jaren was dus ook het
beslaan van paarden, waarvoor hoefsmeden werden aangenomen. Het kwam in die tijd regelmatig
voor dat boeren hun paarden bij de hoefstal achterlieten en deze in een rij op hun beurt stonden te
wachten om beslagen te worden.
De kosten van de verschillende werkzaamheden met betrekking tot de paarden waren:
1949 1968
· Paard beslaan, 4 nieuwe hoefijzers ƒ 8,75 ƒ 22,00
· Paard beslaan, 2 nieuwe hoefijzers ƒ 4,40 ƒ 11,00
· Paard beslaan, 2 oude hoefijzers omleggen ƒ 2,20 ƒ 6,00
· Hoefbehandeling kreupel paard ƒ 1,50 --
· Paard 2 hoeven bekappen ƒ 1,30 ƒ 3,00
· Paard straalbehandeling (binnenste van de hoef) ƒ 1,60 --
· Tandvlees uitbranden ƒ 0,60 --
Voor het beslaan van paarden werd in 1949 het volgende besteld:
· 781 kg hoefijzers in verschillende maten
· 11.500 hoefnagels
· 450 stiften, waarvan 250 ijsnagels (puntige stift)

20 Veel boeren, die zelf niet over de noodzakelijke machines
beschikten, besteedden het werk uit aan loonbedrijven. Heel
veel (reparatie)werk in deze periode kwam dan ook van de
loonbedrijven Maris en Geertsema.
Personeel zomer 1951
In de zomer verleggen de werkzaamheden zich naar het oogsten van vlas, graan, aardappels en bieten.
Steeds meer werk moet verricht worden bij de boer op het land, omdat daar problemen ontstaan
met de machines. Toon Weevers en zijn zoon Kees houden zich voornamelijk bezig met het buitenwerk,
zoals de reparatie van binders en bietenlichters. Zoon Dik richt zich met beide medewerkers
op het werk in de smederij, waar het beslaan van paarden uiteraard gewoon doorgaat, evenals het
scherpen van ploegscharen en het slijpen van maaimessen en messen van bietenkoppers en aardappellichters.
Het repareren van machines, zowel bij de boer 20 als in de smederij, betreft harkkeerders,
maaimachines, binders, aardappel- en bietenlichters, bietenkoppers en combines. Met name de binders
(bekende merken zijn Cockshutt, Cormick en Massey Harris) leveren veel werk op: bindermessen
moeten worden geslepen, er moet nogal eens iets worden rechtgezet of gelast, tandwielen en
torpedo’s lopen niet altijd goed en ook het knoopapparaat moet nogal eens worden gedemonteerd.
hoofdstuk 2

Bedrijfsauto’s
21 Massey Harris Binder no. 6 – 6 vts. rechts (provisie 7% op
ƒ 1.843,50) (Brinkmann & Niemeijer).
22 Claas Maaidorser met onderdelen (prijs onbekend; provisie
ƒ 400,-) (O. de Leeuw).
23 De eerste was een Aardappellichter “GE-VE” 2-rijig ƒ 155,-
(Werktuigenbureau voor den landbouw).
24 ROERSLEV Bietenrooier ƒ 950,- en ROERSLEV Bietenkopper
ƒ 610,- 2 rijig (Van Driel en Van Dorsten). Op de factuur
staat toegevoegd “Levering geschiedt onder garantie van
goede werking. Betaling direct na 1ste dag van werking.”
25 ROULET Aardappelrooier ƒ 995,- (Van Driel en Van Dorsten).
26 Pezet Aardappelsorteermachine 110x60 cm met 3 zeeften
resp: 28 – 35 en 55 mm en 3 extra zeeften resp: 40 – 45 en 50
mm ƒ 370,- (Werktuigenbureau voor den landbouw).
27 Melotte wendploeg no. 26 ƒ 297,- (O. de Leeuw).
28 Verkochte motoren zijn onder andere een Conrad motor
op voetstuk met vrijloopkoppeling met riemschijf 125 mm
ƒ 540,- (Van Rossum) en een luchtgekoelde benzinemotor
Winconsin, model A.K. 1 cylinder 4-takt ƒ 300,- (Stokvis &
zonen).
29 National wiedmachines 2-wielig ƒ 435,- (Werktuigenbureau
voor den landbouw).
30 MELICHAR-UNIKUM zaaimachine, gewoon model 2 mtr,
12-rijen met autostuur ƒ 754,- (Boeke & Huidekoper).
De eerste boeren kwamen uit alle delen van Nederland en spraken nog sterk hun eigen dialect. De
knechten in de smederij en de boeren konden elkaar daarom soms niet verstaan. Om te begrijpen
wat er door de boer gewenst werd, werd dan Toon Weevers ingeschakeld, die daar door zijn jaren bij
de Directie geen moeite meer mee had.
Ook de verkoop beweegt zich mee met het seizoen. Naarmate het oogstseizoen dichterbij komt,
worden machines verkocht zoals een binder 21 , een maaidorser 22 , 1- en 2-rijige aardappellichters 23 ,
bietenlichters (eigen fabricaat), bietenrooiers 24 en een aardappelrooimachine 25 .
Eens belde er een boer met de klacht dat er te weinig touw op een bol bindertouw zat. Toon
Weevers ging er heen en zei: “Geef mij eens een bol touw”. Hij bond het touw aan de klink van de
schuurdeur en zoon Kees moest er mee rond de schuur lopen tot de bol op was. De slagen werden
geteld en er bleek meer dan voldoende op te zitten. De klant zei: “Wat moet ik daar nu mee?”, hij
kon geen deur meer open krijgen. Toon Weevers antwoordde: “Dat is jouw probleem, al snijd je er
zakkentouwtjes van.”
Na de oogst worden de hoofdactiviteiten van de boeren het sorteren en uiteraard weer ploegen. Wat
de verkoop betreft gaat het in deze periode om gereedschap, zoals aardappel- of bietenopschepvorken
en bascules en worden er een aantal sorteermachines 26 en ploegen 27 verkocht. Ook worden er
een aantal motoren 28 verkocht, die dienden voor het aandrijven van machines. Door de werkplaats
wordt er in die periode niet alleen veel gerepareerd aan sorteermachines, transporteurs en ploegen,
maar worden er opvallend veel antislipwielen gemonteerd en antislipbeugels gemaakt. Ook neemt
het scherpen van ploegscharen weer veel tijd in beslag.
Het kwam in deze periode heel vaak voor dat aan twee kanten van het vuur werd gewerkt om het
grote aantal ploegscharen te verwerken. Het vuur werd dan hoog opgestookt, waardoor de smid te
maken had met hoge temperaturen en veel roet en rook. Als de scharen daarna op het aambeeld
werden bewerkt, veroorzaakte dat veel lawaai vanwege het hoge ritme van de hamer afwisselend
op het aambeeld en de schaar. Van enige bescherming tegen hitte, lawaai of rondvliegende ijzerdeeltjes
had men nog nooit gehoord. Smidsdoofheid kwam dan ook veel voor en regelmatig werden
ijzersplinters met een vloeitje uit het oog gehaald.
Niet seizoengebonden is er in het najaar aandacht voor het nazien en eventueel repareren en soms
ook schilderen van bijvoorbeeld maaimachines en zelfbinders. Bovendien heeft een aantal klanten
goed geboerd en/of een vooruitziende blik en wordt er geïnvesteerd in machines voor het volgend
jaar, zoals een wiedmachine 29 , zaaimachine 30 , kunstmeststrooier en zaadeggen.

Oude smederij De werkplaats
In deze meer rustige periode werd ook ander werk aangenomen. Zo zijn er heel veel blikken bussen
gelast (autogeen) voor het koppelen van waterleidingen onder de grond. Ook zijn er in opdracht
van de gemeente vuilniswagens gemaakt, waaraan veel handwerk zat. De bak werd bijvoorbeeld
helemaal geklonken en de haken waarin de bezems lagen uit een stuk gesmeed.
De jaren direct na 1949 verlopen in grote lijnen hetzelfde, waarbij het werk wordt bepaald door de
seizoenen. Het grote verschil met 1949 is dat de jaren erna alles in een grotere omvang plaatsvindt.
Er komen meer boeren, omdat er door de Directie steeds meer bedrijven in pacht worden gegeven.
In 1950 worden bedrijven niet meer alleen aan pioniers toegewezen. Een nieuwe groep betreft de
Walcherse boeren van wie in de Tweede Wereldoorlog het land onder water is komen te staan. In
november 1949 wordt bekend welke boeren uit Walcheren zijn geselecteerd. Omdat de meeste
bedrijven zijn toegewezen in de buurt van Marknesse, reist Toon Weevers in januari 1950 naar
hoofdstuk 2

31 Trekkers worden in deze periode nog niet veel verkocht.
Direct na de oorlog verschijnen dank zij de Marshallhulp,
waarmee de Amerikanen Europa na de oorlog economisch
weer op de been proberen te helpen, weliswaar de eerste trekkers
in de Noordoostpolder, maar er is een speciale commissie
om ze te verdelen: één trekker op drie boeren.
W. van der Bles en B. Rijken, Marknesse 50 jaar, De geschiedenis
van een dorp, 1992, p. 68.
32 Toon Weevers houdt heel nauwgezet in een schriftje bij
welke percelen aan wie in erfpacht worden uitgegeven en
welke omvang deze hebben. Later nummert hij de boeren die
klant bij hem zijn, inclusief de loonmaaiers, de Staatsboeren,
de Walcherse Boeren en andere middenstanders en organisaties
die actief zijn in en rond Marknesse. Op 11 juni 1950 komt
hij op 134 klanten.
33 Uit: Reglement van de afdeling “Noordoostpolder” van de
Bond van Smedenpatroons in Nederland, vastgesteld in de
vergadering van 15 juli 1950, gehouden te Kraggenburg.
1949
1950
1951
Zeeland om deze boeren te bezoeken en hen te vragen bij hem klant te worden. Deze onderneming
heeft veel resultaat opgeleverd.
Met de komst van nieuwe boeren worden er ook meer machines verkocht. In eerste instantie gaat
het veelal om nieuwe machines en kleinere aantallen; in latere jaren neemt de verkoop van nieuwe
machines sterk toe en gaat het ook steeds vaker om de verkoop van ingeruilde machines. Opvallend
is de grote vraag naar geulentrekkers, kooiwielen, aanaarders met klemmen en gecoverde buitenbanden.
Met name ook landbouwwagens (Lindeteves) werden goed verkocht en stonden soms hoog
opgestapeld bij het bedrijf. 31
Administratieve gegevens zijn nog beschikbaar met betrekking tot de inkoop in de jaren 1949,
1950 en 1951. Hieruit kan worden opgemaakt voor welk bedrag er in die jaren is ingekocht en welk
aandeel hiervan is geboekt voor “materialen, inventaris en onkosten (bijvoorbeeld electriciteit)”
respectievelijk “machines en onderdelen”. Een aantal getallen:
aantal klanten 32 totale inkoop kosten materialen kosten machines schatting aantal verkochte
nieuwe machines
73 68.192,46 24.520,14 (36%) 43.672,32 (64%) 52
162 225.227,77 81.132,00 (36%) 144.095,77 (64%) 139
- 220.391,72 99.596,05 (45%) 120.795,67 (55%) 135
Bond van smedenpatroons afdeLing noordoostpoLder
Toon Weevers is ook altijd heel actief geweest naast het bedrijf. Zo ontstaat er al snel contact met de
collega smeden in Emmeloord (Bosma, later Bosma & Gorter), Kraggenburg (Noorda & Ellens) en
Ens (Wed. Wink) met het oog op het oprichten van een nieuwe afdeling van de Bond van Smedenpatroons
in Nederland. De afdeling “Noordoostpolder” van de Bond van Smedenpatroons, organisatie
van patroons in het smidsbedrijf en aanverwante vakken, is opgericht op 15 juli 1950 te Kraggenburg.
De afdeling stelt zich ten doel het behartigen van de gemeenschappelijke belangen der leden, het bevorderen
van een onderlinge collegiale verhouding en samenwerking en het dienen van de algemene
Bondsbelangen. 33 Men wil dit doel onder meer bereiken door:
· het berekenen en vaststellen van billijke prijzen voor werkstukken en werkzaamheden;
· het bestrijden van deloyale concurrentie;

Folder smedenbond
34 Toon Weevers was kerkmeester van de Rooms-Katholieke
kerk in Marknesse en heeft later ook de lampen en kandelaars
voor deze kerk gesmeed. Ook werd de pastoor, evenals
bijvoorbeeld de huisarts, met de auto naar bijvoorbeeld parochianen
buiten het dorp gebracht (bij hoge sneeuw gebeurde
dit met de trekker).
· het nemen van maatregelen om de verstandhouding tussen werkgevers en werknemers in
goede banen te leiden;
· het zoveel mogelijk onderling verstrekken van inlichtingen aangaande personeel, cliënten
en handelaren.
Verder wordt bepaald dat de afdeling te allen tijde de onpartijdigheid op kerkelijk en op politiek
gebied strikt in acht neemt.Het eerste bestuur bestaat uit A.F. Weevers, voorzitter, J.J. Noorda,
secretaris en J. Post, penningmeester.
In de loop van 1951 stellen de gezamenlijke smeden in de Noordoostpolder een brief op voor nieuwe
pachters. De tekst van de brief luidt:
In verband met U a.s. vestiging als landbouwer in de NOP zijn we zo vrij U met deze vestiging
geluk te wensen en U onze beste wensen voor de toekomst aan te bieden. Van deze gelegenheid
maken we tevens gebruik uw aandacht te vestigen op onze smidsbedrijven in de NOP. Onze bedrijven
zijn speciaal ingericht voor alle voorkomende reparaties, tevens belasten we ons gaarne met de
levering van uw benodigde landbouwmachines en werktuigen. Want ook u koopt machines van de
man, die ze ook repareren kan. Wij staan geheel voor u klaar!
Het is onduidelijk of de brief (in deze versie) is verzonden, maar zeker zijn er gezamenlijke folders
verspreid onder de titel “De Smid, Uw beste Vrind al eeuwen lang! Juist op de moeilijkste momenten,
bespaart de smid u heel veel centen!” Op deze folders stonden teksten als:
De smid, die smeedt het ijzer heet
Staat snel en steeds voor u gereed.
Hij repareert en doet het goed
En levert u … als ’t moet met spoed!
Een goede oogst
eist goede werktuigen en machines
Bestel ze tijdig via uw smid
Zie hem niet alleen als reparateur
Koopt ook bij hem
Hij stelt u niet teleur!
De smedenbond was op dat moment een van de weinige algemene organisaties, die niet langs
traditionele kerkelijke lijnen was opgericht. Toon en Truus Weevers hechtten echter wel sterk aan
het Rooms-Katholieke geloof. 34 Vanaf het allereerste begin was er dan ook een abonnement op
“De Smid, Raad en Daad” een uitgave van de Nederlandse Rooms-Katholieke Smedenpatroonsbond
(RKSB).
hoofdstuk 2

35 Het Kamper Nieuwsblad meldt op 9 juni 1951: Naar wij
vernemen zal dit bezoek een zgn. “werkbezoek” zijn. Er zullen
dus geen speciale feestelijkheden op touw worden gezet,
want de hoge gasten willen graag het dagelijks leven in de
polder zien. Koningin Juliana hoopt zich op de hoogte te stellen
van de sociale en culturele gang van zaken in het nieuwe
land, terwijl Prins Bernard de technische kant van de nieuwe
samenleving in ogenschouw hoopt te nemen. Men is in het
nieuwe land zeer te spreken over dit a.s. bezoek, wat zeker zal
blijken uit het groot aantal vlaggen, dat die dag zal worden
uitgestoken.
36 Volgens het draaiboek was er een kwartier voor het bezoek
aan Marknesse beschikbaar. In het draaiboek staat:
Eerst is er een rit door het dorp met een kort oponthoud bij
de toegang tot een der scholen, waar de gehele schoolgaande
jeugd van Marknesse is opgesteld. Vervolgens wordt een bezoek
gebracht aan de smederij van de heer A.F. Weevers (De
heer Weevers was reeds in de Wieringermeer bij de Directie
werkzaam. Drie jaar geleden heeft hij zich als zelfstandig
landbouwsmid te Marknesse gevestigd.) Verder staat in de
stukken: “Bij Weevers even met werkzaamheden stoppen als
H.M. binnenkomt; na een teken van Dr. Ir. Smeding normaal
doorwerken.”
Nieuw Land Erfgoedcentrum (RAFL), documentnummer 1115,
Stukken betreffende het bezoek van het Koninklijk Paar aan
de Noordoostpolder op 15 juli 1951.
koninkLijk Bezoek
Op vrijdag 13 juli 1951, een mooie zomerdag, brengen Koningin Juliana en Prins Bernard een bezoek
aan de Noordoostpolder. 35 De Koningin brengt, begeleid door Landdrost Smeding, onder meer een
bezoek aan smederij Weevers. Het bezoek wordt kort tevoren georganiseerd.
De organisatie kwam kijken in de smederij en Toon en Truus Weevers instrueren: de Koningin niet
zelf een hand aanbieden, zelf geen onderwerpen aansnijden, geen foto’s maken, de smederij is
gewoon in bedrijf en denk om de tijd. 36
Heel veel heeft deze instructie niet geholpen. Steen voor steen werden erf en smederij uitgeveegd en
je kon er van de vloer eten. Het personeel droeg een schone overall (behalve Rieks Bok), de familie
was keurig aangekleed en uiteraard was voor een fotograaf gezorgd. Bij de ontvangst werd de hele
familie aan de Koningin voorgesteld.
0

Het was voor Moeder Weevers geen enkel probleem om normaal met de Koningin om te gaan.
Dochter Joke, een mongooltje, vroeg aan de hofdame of zij de Koningin was, waarop deze wees
naar de Koningin, aan wie Joke toen dezelfde vraag nog maar eens stelde. Het gesprek tussen de
moeders ging daardoor al snel over de dagelijkse zorg voor hun beider kinderen. De Koningin trok
zich dan ook niets aan van de hofdame toen die kwam zeggen dat er geen tijd meer was. Ze zei:
“dat bepaal ik zelf!”. Het bezoek is al met al behoorlijk uitgelopen.
Bezoek Koningin Juliana
hoofdstuk 2

37 Een overzicht van medewerkers gedurende 60 jaar vindt u
in het “Overzicht medewerkers” op p. 57.
38 De vestiging van middenstandsbedrijven hield geen gelijke
tred met de bevolkingsaanwas, waardoor niet in de allereerste
behoeften van de bevolking kon worden voorzien.
De Directie wilde eigenlijk dat de middenstanders zoveel
mogelijk zelf hun panden stichtten, maar het aantal gegadigden
dat bereid en in staat was te bouwen zonder geldelijke
tegemoetkoming was uiterst klein. Minderhoud, die verantwoordelijk
was voor het vestigingsbeleid, heeft jarenlang geprobeerd
extra geld van het ministerie van Financiën los te
peuteren en vroeg zich af waarom het de middenstanders zo
moeilijk werd gemaakt, terwijl aan de pachters alle denkbare
faciliteiten werden verleend. Uiteindelijk kwam in augustus
1952 de speciale Financieringsregeling voor de bouw van
middenstandsbedrijven in de Noordoostpolder tot stand. De
bedoeling van deze financieringsregeling was om alleen strikt
noodzakelijke bedrijven met een subsidie van maximaal 50%
in de bouwkosten van het bedrijfsgebouw te ondersteunen.
A.M.C. van Dissel, 59 jaar eigengereide doeners in Flevoland,
Noordoostpolder en Wieringermeer. Rijksdienst voor de IJsselmeerpolders
1930 – 1989, Walburg Pers, 1991, p. 173.
39 De bouwkosten variëren, afhankelijk van aanpassing van
de plannen, tussen ƒ 61.300,- en ƒ 76.000,-. Op 4 juli 1952
volgt goedkeuring van het Ministerie van wederopbouw en
volkshuisvesting voor het bouwen van een woning en van een
smederij voor een bouwsom van ƒ 75.750. Op 9 juli volgt de
bouwvergunning van de Landdrost van het openbaar lichaam
“De Noordoostelijke Polder”. Op 18 juli wordt het contract
van aanneming getekend voor de bouw van een woning met
winkel en smederij voor de somma van ƒ 75.400,-.
40 Het eerste weekrapport betreft de week van 17 tot en met
23 juli 1952. Op 23 juli 1952 is begonnen met het uitzetten
van de smederij met woning. Op 30 mei 1953 is de bouw opgeleverd.
oudeWeg
nieuWBouW Woning met WinkeL en smederij
In de eerste jaren is er groei op alle gebieden. Het aantal klanten groeit, omdat er steeds meer
landbouwbedrijven in pacht worden gegeven. Deze boeren zorgen voor een grotere verkoop van
machines, die ook steeds groter worden. Door de grotere verkoop en toenemende werkzaamheden
groeit ook het aantal personeelsleden; medio 1952 heeft Toon Weevers al 8 medewerkers
in dienst, onder wie zijn zoons Kees en Dik. 37 Kortom, de zaken gaan goed en er is meer ruimte
nodig. Eind 1951 wordt dan ook al nagedacht over nieuwbouw. Een andere reden om daar over
na te denken, was het feit dat de huurperiode van de noodsmederij liep van 1 januari 1949 tot
uiterlijk 31 december 1953.
Op 12 december 1951 ontvangt Toon Weevers van de Directie het bericht dat zij “op basis van
de financieringsregeling voor de bouw van middenstandsbedrijven in de Noordoostpolder 38 ,
behoudens onvoorziene omstandigheden en onder voorbehoud van ministeriële goedkeuring,
een bijdrage à fonds perdu van Rijkswege van 50% in de bouwkosten van het te stichten bedrijfspand
(eventueel met woningen) in het vooruitzicht stellen.”
Tot medio 1952 wordt er onderhandeld met bouw- en aannemersbedrijf Kingma en architectenbureau
Klein over de nieuwbouw, waarvoor zoon Dik het eerste ontwerp heeft getekend. De
plannen betreffen de bouw van een woning met vliering (die goed te bereiken en te gebruiken
is), de bedrijfsgebouwen met buitenbestrating, de licht- en krachtinstallatie, de bedrijfs WC met
wasgelegenheid, de opstelling voor hoefbeslag en een kantoor. 39 Om vertraging te voorkomen
wordt het volgende vastgelegd:
De aannemer moet dadelijk na bekomen goedkeuring met zijn voorbereidende werkzaamheden
een aanvang nemen, opdat hij direct kan beginnen en daar op de meest krachtige wijze
mee doorgaan, opdat in 200 werkbare dagen (zaterdag als halve dag te rekenen) het gehele
werk volgens het bestek en tekening gereed is. Mocht blijken dat er niet voldoende aandacht
aan bovengenoemde tijdsbepaling wordt geschonken, dan kunnen op kosten van de aannemer
meerdere werklieden worden aangesteld. 40
De bedrijfsgebouwen worden gebouwd aan Oudeweg 2 en door de winkel verbonden met het
woonhuis op Hoge Sluiswal 25. De eerste steen wordt gelegd door Toon Weevers jr. op 10
oktober 1952.

Plattegrond nieuwbouw
Eerste steen door Toon Weevers jr.
De bouw
hoofdstuk 2

Foto’s opening
41 De huur van de noodsmederij wordt opgezegd. De Direc-
tie neemt de noodsmederij in gebruik voor de onderhouds-
dienst. Toen daar geen behoefte meer aan was, werd het weer
aangeboden voor een huur van ƒ 40,- per maand (minder
dan de helft van de oorspronkelijke huur). Met ingang van
1 maart 1967 wordt de noodsmederij weer gehuurd van de
Dienst der Domeinen en nog later is het pand van de Domei-
nen gekocht.
42 De familie Weevers heeft, na de eerste woning in wat nu
de Laagzijde heet (december 1948), ook nog gewoond op
Breestraat 33 (mei 1950).
Direkt na de oplevering op 30 mei 1953 worden de werkzaamheden verplaatst naar de nieuwbouw 41
en verhuist het gezin naar de Hoge Sluiswal. 42 Ook wordt de uitnodiging verzonden voor de
opening.
Het is ons een voorrecht U thans te kunnen berichten, dat wij op 11 juni a.s. onze nieuwe
landbouwsmederij en winkel in haarden, kachels en huishoudelijke artikelen officieel in gebruik
hopen te nemen.
Ter gelegenheid hiervan zal op deze dag van 3 tot 5.30 uur n.m. een receptie worden gegeven aan
het nieuwe adres: Sluiswal.
U bezoek zullen wij zeer op prijs stellen.
A.F. WEEVERS
Landbouwsmederij
MARKNESSE.

Bedienend personeel
Toespraak Toon Weevers bij opening nieuwbouw
hoofdstuk 2

Kees Weevers voor de smederij
Op 14 juli 1954 volgt de eindafrekening van de middenstandsfinanciering. De totale kosten blijken
opgelopen tot ƒ 83.627,75 maar ƒ 8.887,00 komt niet voor financiering in aanmerking. Niet gefinancierd
worden bijvoorbeeld:
· de eerste steen (ƒ 62,50)
· een ijzeren naambord (ƒ 588,13)
· het aanbrengen van reclame (ƒ 15,00) en
· de bank in het schaftlokaal (ƒ 53,00).
Van de te financieren kosten ƒ 74.740,75 wordt ƒ 37.370,38 via de middenstandsfinanciering vergoed.
de zoons: kees en dik
Ongeveer gelijk met de aanvang van de nieuwbouw (juli 1952) moet zoon Kees zijn dienstplicht gaan
vervullen bij de Genietroepen in Wezep. Er wordt een smid aangetrokken om hem te vervangen.
Als Kees in juni 1953, inmiddels overgeplaatst naar Vught, verlof vraagt om de opening van de
nieuwbouw bij te wonen, krijgt hij daarvoor geen toestemming van zijn Kapitein; “iedereen wil wel
een feestje”. Toon Weevers vertelt dit aan Jan Maris, die zich realiseert hoe belangrijk het moment
van de opening is voor de hele familie. Hij neemt contact op met de Kapitein en verzekert hem dat
als Kees niet naar huis mag, hij hem persoonlijk komt halen. Kees krijgt als gevolg van deze actie
alsnog toestemming om de opening bij te wonen.
Als ook zoon Dik wordt opgeroepen om met ingang van 26 november 1953 zijn dienstplicht te
vervullen, terwijl Kees nog niet eens is teruggekeerd, ziet Toon Weevers het somber in voor zijn
bedrijf. Na een eerdere afwijzing door het Ministerie van Oorlog schrijft hij op 2 december 1953 een
brief naar de Koningin met “een nederig verzoek, vrijstelling voor eerste oefening te verlenen voor
zijn zoon Dignus P.A. Weevers”. In de brief verwijst hij naar zijn 18-jarig dienstverband als pionier in
dienst van de Directie van de Wieringermeer, het feit dat hij geluk heeft gehad voor eigen rekening
een smederij te kunnen beginnen en dat de Koningin het bedrijf (toen nog gevestigd in de noodsmederij)
op 13 juli 1951 met een bezoek heeft vereerd. Verder voert hij als redenen aan dat:
· de smederij sedert dien is uitgebreid en beter geoutilleerd van wege de steeds toenemende
mechanisatie en modernisering naar wens der landbouwende bevolking, dank zij de vakbekwaamheid
en het harde werken bij dag en nacht van zijn beide zonen;
· in het nieuwe pand gewerkt wordt met acht knechten ten behoeve van de landbouwers en
de bedrijven der Staatsdomeinen “In eigen beheer” onder de moderne vakkundige leiding in
het bijzonder van zijn zoon Dignus P.A.;
· deze behalve de vakkundige leiding in de smederij ook nog de buitendienst verricht, in het
bijzonder wat betreft machines en tractoren;
· deze tevens leeraar is in Landbouwwerktuigen en tractoren en als zodanig de laatste jaren
avondcursussen geeft aan emigranten, jonge boeren en vooruitstrevende landarbeiders in

Dik Weevers voor de klas
de Noordoostpolder;
· het hem niet mogelijk is, een knecht met dezelfde capaciteiten te vinden en in dienst te nemen,
waardoor hij niet in staat zal zijn, dit bedrijf, hetwelk na jarenlange arbeid, moeite en spaarzaamheid
is opgebouwd, in stand te houden, doordat hij niet meer aan de behoefte en
verlangens van de landbouwende bevolking kan voldoen.
Het laatste argument lijkt niet helemaal terecht als bekend is dat bij de Kamer van Koophandel over
1953 een omzet van ƒ 260.000,- wordt opgegeven en een winst van ƒ 20.570,-.
Toch moest elk dubbeltje in het gezin worden omgekeerd vanwege de zorg voor dochter Joke, een
mongooltje. Het mocht haar aan niets ontbreken en alle zorg en voorzieningen moesten in die tijd
uit eigen middelen worden betaald. Dit was wellicht ook de reden dat Kees, Dik en Truus op de
loonlijst stonden, maar (bijna) het hele salaris moesten afstaan voor kost en inwoning (ƒ 15,- per
week). Ook inwonende medewerkers betaalden dat bedrag.
Aangezien het indienen van het verzoek geen opschortende werking had, is zoon Dik eind november
in dienst getreden bij de Genietroepen in Vught. Zijn broer Kees was inmiddels Korporaal bij hetzelfde
onderdeel en chef van de werkplaats voor onder meer bulldozers en kraanmachines. Kees had
in januari 1954 zijn dienstplicht er op zitten en Dik volgde hem in zijn functie als werkplaatschef op.
Omdat beide zonen tegelijkertijd in dienst zouden zitten, moest dochter Truus, die in die tijd in de
winkel werkte, zo snel mogelijk haar rijbewijs halen, zodat zij knechten naar klussen bij de klant
kon brengen. Er waren namelijk wel auto’s beschikbaar, maar geen van de knechten had een
rijbewijs.
Na verschillende procedures beslist de Raad van State op 27 juli 1954 “dat op grond van de overgelegde
bescheiden en nader ingewonnen inlichtingen moet worden aangenomen dat door het verblijf
van de dienstplichtige in werkelijke dienst voor eerste oefening geen onoverkomelijke bezwaren
zullen ontstaan voor de instandhouding van de middelen van bestaan van het gezin waartoe hij
behoort”. Dik zal zijn diensttijd dus moeten uitzitten tot en met mei 1955.
Hoewel in militaire dienst was Dik toch opvallend vaak in het bedrijf te vinden. Niet zelden belde
Dik zelf vanuit het kantoortje als Toon Weevers naar zijn onderdeel om te melden dat zoon Dik niet
in orde was.
Na hun diensttijd gaan Kees en Dik weer aan de slag in de smederij waar nog altijd meer dan genoeg
werk voor handen is. Dik blijft daarnaast cursussen geven, zoals “landbouwwerktuigen”, “kennis van
motoren” en “instructie maaidorsers en opraappersen”.
hoofdstuk 2

43 Wieger Bosma had als eerste een smederij gevestigd in de
Noordoostpolder en wel in Emmeloord (1 augustus 1946).
Dit bedrijf heeft hij in 1951 overgedragen aan Klaas en Siewert
Gorter (eerst nog onder de handelsnaam Bosma en Gorter
NV i.o.). In april 1954 is hij vervolgens een smederij gestart
in Luttelgeest.
44 Kees en Aly Weevers hebben het bedrijf op 1 juli 1964
overgedragen aan Peet van Driel, oud medewerker bij Toon
Weevers, die het bedrijf voortzette onder zijn eigen naam.
Zelf zijn Kees en Aly Weevers per 1 juli 1964 een landbouwmechanisatiebedrijf
begonnen in Swifterbant (Oostelijk Flevoland).
In 1982 is dit bedrijf uitgebreid met een vestiging
in Zeewolde, met hun zoon Anton als bedrijfsleider. In 1994
heeft Anton Weevers het bedrijf overgenomen. Vooruitlopend
op de vestiging van het bedrijf in Swifterbant leverde Toon
Weevers van augustus 1963 tot juli 1964 vanuit Marknesse al
machines aan pachters in Oostelijk Flevoland.
45 De percelen zijn niet voorzien van gebouwen; de pachter
is verplicht deze binnen 5 jaar voor eigen rekening te bouwen,
waarbij gebruik gemaakt kan worden van Rijks-financieringsregelingen.
Rekening houdend met de aanzienlijke investeringen,
laat de Directie de fruitteler zoveel mogelijk vrijheid
om het bedrijf ineens of in de loop der jaren in te planten,
maar binnen 2,5 jaar moet tenminste een vierde gedeelte
van de oppervlakte van het bedrijf zijn ingeplant. Gegadigden
zullen op 1 november van het betreffende jaar de leeftijd
van 26 jaar moeten hebben bereikt. Alleen fruittelers die
voldoende kapitaalkrachtig zijn om een bedrijf op moderne
wijze te kunnen exploiteren, kunnen in aanmerking komen
voor een bedrijf. De eis wordt gesteld dat zij over tenminste
ƒ 25.000,- beschikken, vermeerderd met ƒ 5.000,- voor elke
ha, die het bedrijf groot is. Van dit bedrag zal als regel de
erfpachter, eventueel met zijn ouders en schoonouders, ten
minste de helft moeten kunnen verschaffen. Het resterende
deel zal verschaft moeten worden door de overige familieleden,
door kennissen of door instellingen.
Uit: Prospectus van de in 1952 en 1953 in de Noordoostpolder
aan fruittelers uit te geven gronden, Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken), december 1951, Zwolle.
In 1956 deed zich de gelegenheid voor een smederij over te nemen in Luttelgeest. De voormalige
baas van Toon Weevers bij de Directie, Wieger Bosma 43 , liet weten dat hij niet in staat was het bedrijf
voort te zetten en bood Toon Weevers de gelegenheid het bedrijf over te nemen met het oog op de
toekomst van zijn zoons. Toon Weevers heeft deze kans gegrepen en zoon Kees geholpen het bedrijf
over te nemen. Met ingang van 1 mei 1956 heeft Kees Weevers het bedrijf overgenomen en de handelsnaam
gewijzigd in “Smederij CPD Weevers”. 44
Met het oog op het huwelijk van Dik Weevers met Trees Rops in 1960 wordt tegen de woning op
Hoge Sluiswal 25 een nieuwe woning gebouwd voor Toon en Truus Weevers en hun jongste kinderen.
uitgifte van gronden voor fruitteeLt
Na een lange voorbereiding (er is in het najaar van 1946 al een fruitteelt-demonstratiebedrijf ingeplant
bij Marknesse) besluit de Directie per 1 november 1952 en 1 november 1953 in de nabijheid van
Marknesse en Kraggenburg ongeveer 480 hectare zavelgrond uit te geven voor het stichten van fruitteeltbedrijven.
Het worden 48 bedrijven, die variëren in grootte van 6 tot 24 hectare. 45
In de loop der jaren gaat de fruitteelt in de Noordoostpolder een voortrekkersrol innemen voor de
fruitteelt in Nederland. Ook Weevers gaat zich sterk richten op de fruitteelt als specifieke klantengroep
en ontwikkelt, vaak samen met de fruittelers, nieuwe producten met betrekking tot het beheer
van het fruitbedrijf en de oogst. 46 De nieuwe productiemethodes van de fruittelers in de Noordoostpolder
en de door Weevers ontwikkelde machines trekken veel belangstelling van telers uit binnenen
buitenland.
Briefhoofd met trekker
verkoop tractoren
Sinds de start van het bedrijf worden er al af en toe trekkers verkocht op provisiebasis, waarbij veel
gewisseld wordt van leveranciers en merken. In eerste instantie (1948-1949) wordt het merk Massey
Harris verkocht voor Brinkmann & Niemeijer. De eerste trekker wordt al eind 1948, voor de start

Advertentie overname smederij Luttelgeest
46 Op de machines die zijn ontwikkeld voor de fruitteelt
wordt ingegaan op p. 72.
47 In 1950 verbreedt automobiel- en garagebedrijf Huitema
te Marknesse zijn activiteiten al tot de handel in tractoren
(Ferguson).
48 Hij heeft een vergunning voor een smids- en hoefsmidsbedrijf
en voor een groothandel in landbouwmachines en
–werktuigen en onderdelen hiervan.
49 Op 16 november 1957 geeft Toon Weevers deze wijziging
pas door aan de KvK. Onder wijziging van het uitgeoefende
bedrijf geeft hij aan: “Handel en reparatie in Tractoren en
Tractorwerktuigen en Tuinbouwtractoren en werktuigen. Begonnen
1 januari 1954.”
van het bedrijf, verkocht aan loonwerker Schols en is een Massey Harris 55K. Daarna (1950-1951)
volgt het merk Eicher voor de firma Lindeteves. Vervolgens (1951-1952) worden voor Van Driel & Van
Dorsten de merken Allis Chalmers en Primus verkocht en tenslotte (1952-1953) John Deere, Volvo en
Bolinder Munctell voor Kuiken in Emmeloord.
In de loop van de jaren vijftig neemt de vervanging van paarden door tractoren sterk toe en wordt
de handel in en reparatie van landbouwmachines uitgebreid naar tractoren. 47 Toon Weevers krijgt
medio 1954 een aanbod van Boeke & Huidekoper n.v. om voor hen Mc Cormick-tractoren te gaan
verkopen. Zij stellen echter wel de eis dat hij over toestemming van de Directie beschikt “om handel
en reparatie in tractoren te verrichten, alsmede feitelijk kan uitoefenen”. Toon Weevers stuurt daarop
een brief naar de Directie omdat de formulering van het erfpachtcontract zodanig is dat twijfelachtig
is of het hem is toegestaan tractoren te verhandelen en daarop service te verlenen. 48 Hij beargumenteert
daarin, op voorspraak van Boeke & Huidekoper, dat:
1) Op het moment dat hij de oorspronkelijke overeenkomst aanging de scheiding tussen de handel
in landbouwwerktuigen en landbouwtractoren veel scherper was. Immers ten dien tijde bestond
het grootste gedeelte der verhandelde werktuigen uit getrokken werktuigen die in wezen zeer na
stonden bij de verzwaarde uitvoeringen van deze vormen. Door de ontwikkeling van de
mechanisatie waardoor het zwaartepunt zich verplaatste naar op- en aangebouwde werktuigen
is de handel in laatstgenoemde zo nauw verwant aan de handel in tractoren dat een scheiding
hiertussen steeds moeilijker is te trekken.
2) In de logische ontwikkeling geschilderd onder punt 1. sluit aan dat zijn zoons, om zich te
bekwamen in het vak van hun Vader, zich degelijk hebben doen onderwijzen in de behandeling
en het verlenen van service van landbouwtractoren.
3) Bovendien leent de ligging en de inrichting van zijn bedrijf en de aard van zijn clientèle er zich
bij uitstek goed voor om de handel in landbouwtractoren en de daaraan verbonden service uit
te oefenen, mede door de onder punt 1 en 2 geschetste omstandigheden.”
Hij krijgt de gevraagde bevestiging dat ook landbouwtractoren mogen worden verkocht en daarmee
begint een nieuwe activiteit in het bedrijf. 49 De samenwerking met Boeke & Huidekoper verloopt
echter niet goed (zij willen het hoofddealerschap gunnen aan Gorter in Emmeloord vanwege de
meer centrale ligging) en in januari 1955 laat Toon Weevers hen weten:
Hierbij delen wij U mede, dat wij met ingang van 1-1-1955 op een ander merk Tractoren zijn overgegaan;
en hiervoor het dealerschap hebben aangenomen, zodat de tractoren door U gevoerd niet
meer door ons verkocht zullen worden in de N.O.P.
Feitelijk bluft hij hier, want hij heeft geen alternatief. Zijn rechtvaardigheidsgevoel laat hem echter
geen andere keus dan de relatie op te zeggen. Om toch trekkers te kunnen blijven verkopen, worden
opnieuw afspraken gemaakt met Kuiken voor de verkoop van het merk John Deere.
hoofdstuk 2

FIAT 211
FIAT 411 R
In 1957 wordt er gesproken met de firma Leonard Lang, die contacten heeft in Italië met FIAT. Op
16 mei 1957 bevestigt J. Leonard Lang’s Automobielbedrijven NV de overeenkomst over het agentschap
voor FIAT-tractoren voor landbouwdoeleinden voor het rayon Noord Oost Polder. Weevers is
daarmee de eerste FIAT-dealer in Nederland. Als algemene voorwaarde wordt gesteld dat steeds 1
FIAT-tractor in voorraad wordt gehouden en dat naar gelang de behoefte en voor zover nodig voor
een goede service, onderdelen en gereedschap in voorraad worden genomen. Van elke verkochte
FIAT-tractor moet de grondsoort worden opgegeven waarop deze komt te werken alsmede de eventueel
te monteren werktuigen.
De prijzen van FIAT wieltractoren zijn in 1957:
· La Piccola 18 pk ƒ 6.430,-
· La Piccola 18 pk met hydraulische hefinrichting ƒ 7.100.-
· 25 R, 4 versnellingen ƒ 9.100,-
· 25 RS, 4 versnellingen ƒ 9.050,-
· 25 RV5 en 25 R5, 5 versnellingen ƒ 9.150,-
· 25 RSV5 en 25 RS5, 5 versnellingen ƒ 9.100,-
· 60 R met electrische starter ƒ 21.000,-
· 60 R met bezinemotor-starter ƒ 21.500,-
Medio 1962 waren er inmiddels 83 FIAT trekkers verkocht aan boeren verspreid over de hele polder,
maar met name in de regio Marknesse, Luttelgeest, Emmeloord, Ens en Kraggenburg. Het ging
naast de FIAT 18 (11) met name om de nieuwere typen 211 R (13), 312 R (28), 411 R (17) en SOM 60
(5) en een groot aantal smalspoor-uitvoeringen voor de fruitteelt. Ook in de jaren na 1962 verliep de
verkoop van tractoren goed en was een omzet van meer dan 20 tractoren per jaar geen uitzondering.
De leus in die tijd was dan ook: “Op alle polderwegen komt men FIAT tegen.”
De eerste jaren dat FIAT-tractoren werden verkocht ging zoon Dik ze zelf ophalen in Apeldoorn.
Hij reed dan het hele eind op de trekker terug om de kosten van transport uit te sparen.
De trekkers werden geleverd in allerlei varianten, zoals met of zonder hefinrichting, hoge of lage
modellen en allerlei soorten banden. Ook was er een grote vraag naar accessoires, zoals een urenteller,
rolhoes, winterjas, 16 km bord, achterschijnwerper, trekhaak en gereedschap. Bovendien waren
kooiwielen geen overbodige luxe en die werden dan ook vrijwel altijd in combinatie met een nieuwe
trekker besteld. De levering moest over het algemeen met spoed, soms spoedig en slechts bij uitzondering
bij gelegenheid.
0

Zaaimachine
Aardappelpootmachine
50 De Noordoostpolder in beeld, Directie van de Wieringermeer
(Noordoostpolderwerken), ed, 1953, p. 38 en 40.
(zie schema’s p. 52)
In loop van tijd werden er steeds vaker tractoren ingeruild, met name van de merken Allis Chalmers
en Ferguson. Ook werd incidenteel een paard ingeruild, dat daarvoor werd getaxeerd door Harrie
Christiaens. Dit was geen succes, omdat deze paarden toch vaak met verlies werden doorverkocht.
Op enig moment probeert zoon Dik zijn risico dan ook te verkleinen door met de koper van een
tractor af te spreken dat deze een minimale verkoopprijs van ƒ 3.000,- voor twee ingeruilde paarden
garandeert.
ontWikkeLing van de mechanisering
Naast de opmars van tractoren, neemt de mechanisatie op alle terreinen toe, waardoor het aantal
manuren en paarduren zeer sterk afneemt. Waren voor de tarweoogst per hectare met de zelfbinder
en dorsmachine met stro-pers nog 99 uren nodig, met de maaidorser en opraappers kon dat worden
teruggebracht tot 42 uren. De mechanisatie van de suikerbietenoogst laat een nog grotere winst
zien. Voor de oogst met de hand waren nog 165 manuren per hectare nodig, gemechaniseerd kon
het aantal uren worden teruggebracht tot 66, waaronder nog slechts 38 manuren. 50
Mede door de ontwikkeling van landbouwmachines lijkt de pionierstijd halverwege de jaren vijftig op
zijn eind. Nog 10 jaar later is niet alleen de ontwikkeling doorgegaan (machines werden bijvoorbeeld
steeds breder), maar zijn moderne landbouwmachines ook voor steeds meer boeren bereikbaar.
Uiteraard werden in de smederij met gebruik van vuur en veerhamer nog steeds messen geslepen
en ploegscharen gescherpt. Ook werden er tot ver in de jaren zestig nog paarden beslagen al was
het aantal zeer sterk gedaald tussen 1954 en 1960. Daarnaast was er veel las- en constructiewerk. Zo
werden bijvoorbeeld tientallen kooiwielen geheel in het bedrijf zelf gemaakt. De ringen werden gewalst
en zuiver rond gemaakt, waarna de pijpen (onder een hoek afgezaagd en op maat geperst) er
tussen werden gelast. Ook werden veel reparaties verricht. Omdat het uurloon nog laag lag, was het
vaak goedkoper om onderdelen te repareren in plaats van te vervangen. Tegelijkertijd kwam er meer
vraag naar v-snaren, vetnippels, sproeinippels, het verlengen van aftakassen en het vervangen van
kogellagers en tandwielen. Al deze onderdelen en werkzaamheden zijn voorbeelden die te maken
hebben met de mechanisering.
Speciale opdrachten waren het smeden van namen voor de boerderijen. Pachters moesten indien
zij een naam op hun boerderij wensten (en dat waren er veel), hiervoor de goedkeuring vragen van
de Directie. Deze bracht regelmatig een lijst uit met goedgekeurde namen.
hoofdstuk 2

Klaas Oosterheerd aan het werk na de koffie!
organisatie van het Bedrijf
De ontwikkelingen met betrekking tot de mechanisering en de groei van het aantal klanten hebben
ook gevolgen voor de organisatie van het bedrijf. Allereerst is er natuurlijk de toename van het aantal
medewerkers. Na de start van Toon Weevers met zijn zoon Kees komen er begin 1949 al snel twee
knechten bij en komt ook zoon Dik definitief in het bedrijf. De jaren na 1949 groeit het bedrijf door
naar 10 medewerkers in 1953. De jaren daarna schommelt het aantal medewerkers tussen 10 en 7
om bij de overdracht van het bedrijf eind 1966 weer te eindigen op 7.
hoofdstuk 2

In de jaren van de noodsmederij wordt de koffie thuis gemaakt en door dochter Truus zo snel mogelijk
gebracht van de Laagzijde naar de werkplaats. De koffie zat in een grote melkkoker en melk en
suiker waren reeds toegevoegd. Als er nog geen tijd was en de koffie was wat koud geworden, dan
werd de kan even op het vuur gezet en de koffie weer warm gemaakt. Ook in de nieuwbouw werd
de koffie nog in de keuken gemaakt en naar de werkplaats gebracht. Vertegenwoordigers en klanten
werden in die tijd in de keuken ontvangen, waar veel koffie werd gedronken.
Tot 1960 werden er alleen smeden en leerling smeden aangenomen. De smeden waren min of meer
algemeen inzetbaar. De leerling-smeden kregen de mogelijkheid zich te ontwikkelen en veelal groeiden
ze door tot smid/bankwerker of smid. Weevers was daarvoor vanaf het begin aangesloten bij de
stichting voor vakopleiding voor het smeden, constructie en machinereparatiebedrijf (smecoma).
In 1960 vindt de eerste officiële taakverdeling plaats en worden 2 medewerkers verantwoordelijk
voor landbouwwerktuigen. In 1961 volgt de benoeming van een medewerker tot trekker-monteur.
In dezelfde periode wordt smederij Weevers omgedoopt tot landbouwmechanisatiebedrijf Weevers,
hetgeen aansluit op de ontwikkelingen in de landbouw en in het bedrijf. Later wordt, ook gezien de
vele activiteiten in de fruitteelt, definitief gekozen voor mechanisatiebedrijf Weevers.
De verkoop vindt in het begin voornamelijk thuis plaats in de avonduren, omdat de boeren overdag
geen tijd hebben. Later vindt dit plaats in het kantoortje van Toon Weevers in de noodsmederij en
Briefhoofd met landbouwmechanisatiebedrijf Weevers

Nieuwjaarskaart met overnamebericht
51 In 1950 moeten de zonen Kees en Dik en dochter Truus
een cursus Handelskennis en Boekhouden volgen.
daarna in de nieuwbouw. Met het toenemen van de verkoop komen ook steeds meer vertegenwoordigers
langs bij het bedrijf en met veel vertegenwoordigers ontstaat een goede, soms zeer
vriendschappelijke, band. Een bijzondere dag is de donderdag, de officiële beurs- en marktdag in
Emmeloord. Op de beurs treffen boeren en middenstand uit de Noordoostpolder en handelaren en
vertegenwoordigers uit het hele land elkaar en worden verkopen vastgelegd of contacten gelegd met
het oog op het toelichten van een uitstekend aanbod. De donderdag bracht daarmee veel bedrijvigheid,
ook omdat vertegenwoordigers voor of na de beurs langskwamen in Marknesse.
Met de groei nam ook de omvang van de boekhouding toe. Zowel het inkoop- en verkoopboek als de
kas- en bankboeken werden met de hand geschreven, berekend en doorgerekend. De boekhouding
werd in eerste instantie gedaan door Moeder Weevers zelf 51 en later gedurende vele jaren mede
door dochter Truus. Dochter Truus bracht ook de rekeningen in de buurt rond op de fiets om postzegels
uit te sparen.
Moeder Weevers moest soms heel wat doen om het geld binnen te krijgen. Zo is ze eens bij een
boer op de thee gegaan, waarbij ze liet weten pas te vertrekken als de rekening was betaald.
Na een paar uur in de keuken van de boer was de zaak geregeld.
overdracht van het Bedrijf
De toenemende werkdruk, de voor Toon Weevers niet meer altijd goed te volgen vernieuwingen en
het uitzicht op het bereiken van de leeftijd van 60 jaar (waarvan 47 hard gewerkt), doen Toon en
Truus Weevers besluiten het wat rustiger aan te doen en de zaak met ingang van 1967 over te dragen
aan hun zoon Dik Weevers.
In de koopovereenkomst is opgenomen dat Toon Weevers verkoopt aan Dik Weevers:
· het recht op erfpacht van een perceel grond te Marknesse, met de rechten van erfpachter op
woning Hoge Sluiswal 25 en daarbij gelegen winkel, kantoor, magazijn en werkplaatsen, met
uitzondering van de woning Hoge Sluiswal 27;
· de volledige inventaris van het tot januari 1967 door verkoper uitgeoefende bedrijf, met inbegrip
van auto’s Fiat 1100 (bestelauto) en Fiat 1500L (personenauto);
· de volledige voorraad op 1 januari 1967 tot dat bedrijf behorende;
alles aan partijen voldoende bekend.
Eind 1966 krijgen alle relaties een kaart, waarin Toon en Truus Weevers meedelen dat zij per 1 januari
het bedrijf hebben overgedragen aan hun zoon D.P.A. Weevers. Zij bedanken iedereen voor het in
hen gestelde vertrouwen en bevelen hun opvolger graag aan. Dik en Trees Weevers laten op hetzelfde
kaartje weten dat zij het bedrijf op dezelfde voet zullen voortzetten en evenveel service willen bieden
als men gewend was.
hoofdstuk 2

Personeel 1951

60 jaar medeWerkers
Weevers marknesse
overzicht medeWerkers
In het overzicht staan (bijna) alle medewerkers die in de afgelopen 60 jaar, volgens het Arbeidsregister
dat sinds 1949 werd bijgehouden, bij mechanisatiebedrijf Weevers hebben gewerkt. Het is echter
denkbaar dat er toch een aantal medewerkers niet in het overzicht staat. Dit kan in de eerste jaren
bijvoorbeeld het geval geweest zijn, toen knechten soms ook in de kost waren bij moeder Weevers.
Het ging dan meestal om het verkrijgen van werkervaring om na een paar maanden ergens anders
aan de slag te gaan. Het salaris was dan vaak gelijk aan de kosten van kost en inwoning en deze
vestzak – broekzak betalingen waren niet altijd zichtbaar. De laatste jaren kunnen met name stagiairs
ontbreken. Stagiairs worden niet, zoals vroeger een leerling smid, in dienst genomen en zijn daarom
ook niet zichtbaar op beschikbare loonlijsten. Aanvullingen zijn natuurlijk altijd welkom.
Naam iN dieNst uit dieNst fuNctie
Kees Weevers 01-01-1949 01-05-1956 Smid
Rieks Bok 12-03-1949 23-08-1952 Smid
Harry de Bruijn 19-03-1949 11-02-1950 Leerling smid
Dik Weevers 01-04-1949 31-12-1966 Smid
Jan Tubben 01-01-1950 03-01-1953 Smid
Hendrik Postma 07-03-1950 29-04-1950 Leerling smid
Gerrit Broenink 14-03-1950 21-11-1959 Smid
Jan de Vries 01-05-1950 11-12-1954 Leerling smid
Joh. Hulsmeijers 06-03-1951 16-04-1951 Smid
Tjerk Top 13-03-1951 22-10-1955 Loopjongen
Jan Appelman 10-04-1951 08-09-1951 Leerling smid
Geert Kamps 26-03-1952 28-11-1953 Smid
Jacob Compagner 18-07-1952 onbekend Smid
Peet van Driel 02-03-1953 13-02-1954 Smid
Hilbert van der Weij 13-04-1953 24-11-1956 Leerling smid
Jo Smeltink 11-05-1953 25-06-1955 Smid
Truus Weevers 01-07-1953 03-09-1959 Winkeljuffrouw
Jo Mailly 06-12-1954 29-09-1956 Smid
Anton Mekes 16-08-1954 27-09-1958 Leerling smid
Sikke Wiersma 21-02-1955 30-04-1956 Smid
Klaas Oosterheerd 05-03-1956 28-04-1996 Smid
Herman Kanne 12-03-1956 01-06-1979 Smid
Gerard Komdeur 30-07-1956 27-10-1956 Leerling smid
Mart Christiaens 04-12-1956 23-04-2004 Leerling smid
Harry Christiaens 01-01-1957 02-06-1969 Smid
medeWerkers

Personeel 1983
Personeel 1998
A. Löhr 15-03-1958 19-04-1958 Leerling smid
Piet Perdaems 04-05-1958 18-03-1961 Smid
Hendrik Westra 20-07-1958 onbekend Leerling smid
G. Schokkerbroek 26-07-1958 25-10-1958 Leerling smid
Rinse van Seijen 08-06-1959 03-12-1961 Smid
Anton Mekes 06-04-1960 01-07-1961 Smid
A. Oosterkamp 06-04-1960 28-05-1960 Leerling smid
Willem Floor 21-11-1960 31-08-1962 Smid
Jacob van der Guchte 21-11-1960 11-03-1961 Smid
Gerrit Broenink 08-04-1961 26-03-1965 Smid
Klaas Oosterheerd 01-03-1962 29-04-1996 Smid
Cor Burger 04-02-1963 01-06-1965 Monteur werktuigen
Anton van Spil 06-05-1963 26-09-1969 Monteur trekker
Henni Visser 05-09-1964 onbekend Leerling monteur
Piet Timmerman 21-06-1965 30-11-1973 Monteur werktuigen
Cornelius van Pienbroek 04-07-1966 10-02-1968 Leerling monteur
Piet Klooster 01-08-1967 onbekend Monteur
Henni Visser 03-02-1969 14-05-1971 Monteur werktuigen
Mevrouw Winter 18-04-1969 27-05-1998 Huishouding
Piet Huizinga 29-09-1969 01-04-1980 Monteur trekker
Gerrit Gerrits 21-06-1971 28-04-1978 Monteur werktuigen
Antoon Vissers 17-07-1972 17-08-1973 Leerling monteur
Bernadette Kraakman 17-07-1972 25-05-1973 Administratie
Nico Verwer 13-08-1973 26-08-1983 Monteur werktuigen
Guus Huizinga 13-08-1973 31-12-1975 Monteur trekker
Emmy Laan 13-08-1973 01-07-1979 Administratie
Johannes Hiemstra 03-02-1976 25-02-1977 Monteur trekker
Harry Schwering 13-06-1977 01-07-1978 Monteur werktuigen
Klaas Abma 14-08-1978 01-06-2000 Monteur trekker
Jonny Temmink 11-06-1979 11-07-1990 Monteur trekker
Geke Metselaar 11-06-1979 01-10-1996 Secretaresse
Wilco Temmink 01-09-1980 01-07-1989 Monteur werktuigen
Adrie Weevers 15-01-1989 01-04-1998 Verkoper/werkplaatschef
Benno Zuidema 05-06-1989 01-12-1992 Monteur werktuigen
John Rotink 10-09-1990 01-06-1996 Monteur trekker
Helmut Krechting 01-02-1993 01-08-2000 Magazijn
Peter Weevers 01-09-1994 01-04-1998 Verkoper
Gerard Kouwen 10-06-1996 01-09-2006 Monteur werktuigen

Personeel 2008
Arjen Feenstra 01-09-1996 01-09-1999 Leerling monteur
Michiel van Duijl 01-10-1996 01-09-2006 Monteur trekker
Ingrid Tromp Waayer 23-10-1996 Administratie
Gert-Jan Brandsma 17-08-1999 Monteur trekker
Michiel van der Slikke 29-05-2000 Monteur werktuigen
André Vegterlo 01-10-2001 Magazijn
Bart van de Wiel 10-09-2001 01-01-2005 Monteur werktuigen
Gerard Assenberg 26-10-2002 05-07-2004 Leerling monteur
Roel van Campen 01-03-2003 01-05-2006 Verkoper
Roelof Vogelzang* 01-10-2004 Monteur werktuigen
Willem Steeneveld* 01-10-2004 Monteur trekker/werkt.
Wilco Temmink 01-10-2006 01-05-2008 Monteur werktuigen
Remco Drent 01-08-2006 Leerling monteur
Krijn van Groningen 01-11-2006 16-09-2008 Verkoper
Bob Wisse** 01-01-2007 Verkoper
John Schouten** 01-01-2007 Chef werkplaats
Rene van Elburg** 01-01-2007 Monteur trekker
Cora Heestermans-van Hees** 01-01-2007 Administratie
Koen Dolleman** 01-01-2007 Leerling monteur
Rudy van der Veeken ** 01-01-2007 01-05-2007 Monteur
Erikjan de Jong 02-07-2007 Magazijn assistent
Henry Wierenga 14-07-2008 Leerling monteur
Arend Lanenga 03-11-2008 Verkoper
* Deze medewerkers waren sinds 1-4-1996 in dienst van Weevers Kraggenburg.
** Deze medewerkerrs waren al langer in dienst van Weevers Emmeloord.
De data in dienst bij * en ** zijn de data waarop de vestiging is geïntegreerd met Weevers Marknesse.
In het overzicht ontbreekt Tonny Weevers. Hij was wel altijd te vinden in de smederij, maar
heeft nooit officieel gewerkt in Marknesse. Hij heeft zijn ervaring bij andere bedrijven opgedaan
en is daarna direct als bedrijfsleider van Weevers Emmeloord aan de slag gegaan.
Het aantal personeelsleden was in 1951 gegroeid naar 7 en in 1953 tot 10. Tot en met 2006 heeft
het aantal medewerkers, inclusief administratie, vervolgens altijd tussen deze twee getallen
geschommeld. Door de integratie van Weevers Kraggenburg (2004) en later Weevers Emmeloord
(2006) in Weevers Marknesse is het aantal medewerkers gegroeid tot 16.
medeWerkers

De smid aan het werk
functies
Tot begin jaren zestig bestonden er maar twee
functies in het bedrijf, te weten smid en leerling-smid.
De eerste waren Rieks Bok (smid)
en Harry de Bruijn (leerling-smid). Bij wijze
van uitzondering werd in 1951 een loopjongen
aangenomen, Tjerk Top, die uiteindelijk ook via
leerling-smid is doorgegroeid naar smid. Het
verschil tussen leerling-smid en smid was de
mate van werkervaring. Als de leerling bleef,
dan werd deze op enig moment bevorderd van
leerling-smid met ervaring tot smid met weinig
ervaring. In heel enkele gevallen volgde daartussen
een bevordering tot smid-bankwerker, die
wellicht meer gericht was op een specialisatie.
In 1960 werden voor het eerst twee medewerkers,
Mart Christiaens en Rinze van Seijen,
specifiek aangewezen als monteur landbouwwerktuigen.
Willem Floor wordt in dat jaar als
eerste specifiek aangenomen als trekkermonteur.
Voor hem waren er natuurlijk al medewerkers die
trekkers repareerden, maar die deden dat naast
allerlei andere werkzaamheden. Overigens werd
de trekkermonteur bijgestaan door een fabrieksmonteur
van Fiat, de heer Mario, die beschikte
over een Fiat 500 die was ingericht met een
gereedschapkist en reserve-onderdelen.
De sfeer in het bedrijf en de relatie met de klanten
is over het algemeen informeel. Iedereen wordt aangesproken
met voornaam en vaak weten klanten de
achternaam van het personeel niet eens. Dat was
alleen anders toen Klaas Abma kwam, die Abma
moest heten, omdat er al een Klaas (Oosterheerd)
was.
0
De boekhouding is lang gedaan door moeder
Weevers en haar dochter Truus. In 1972 werd
voor administratieve werkzaamheden “een
meisje voor kantoor” aangenomen.
In de jaren zeventig komt er ook meer aandacht
voor het magazijn, dat wordt beheerd door Mart
Christiaens. Eerst gaat het om een goed beheer
van het groeiende aantal onderdelen dat nodig
is in het eigen bedrijf; later is het magazijn ook
steeds meer een verkoopbalie van onderdelen.
De verkoop van tractoren en werktuigen is lang
het domein van de betreffende generatie Weevers.
Later wordt een deel van de verkoop uitgevoerd
door Mart Christiaens, met name dat met
betrekking tot de fruitteelt, en weer later worden
er vertegenwoordigers in dienst genomen.
Tegenwoordig zijn in het bedrijf de volgende
functies aanwezig: trekkermonteur, monteur
landbouwwerktuigen, magazijnmedewerker,
vertegenwoordiger, chef werkplaats, administratie
en directie. Ook zijn er nog altijd leerlingen
in dienst.
arBeidstijden
1949
In de eerste periode werd 6 dagen per week gewerkt.
De tijden waren van maandag tot en met
vrijdag van 7.00 tot 18.00 uur en op zaterdag
van 7.00 tot 16.00 uur, waarna de boel natuurlijk
nog even geveegd moest worden voor het
weekend.

Personeelsuitje
Het salaris werd in de eerste jaren per week uitbetaald
uit de kas. Een zeer ervaren smid hield in
1950 van zijn brutoloon van ƒ 65,- per week, na
aftrek van loonbelasting, ziektewet (1%) en ziekenfonds
(1,8%), ƒ 59,29 over. Een leerling smid kreeg
ƒ 15,- bruto en hield netto ƒ 14,09 per week over. In
1961 was het nettoloon van de meest ervaren smid
gegroeid tot ƒ 90,- per week.
eind jaren 50 (aantekeningen dik Weevers)
Maandags t/m vrijdags:
07.30 – 12.00 uur en 13.00 – 17.45 uur
Vrijdag in de derde week:
07.30 – 12.00 uur en 13.00 – 18.00 uur
Zaterdags in de 1e, 2e en 4e week:
07.30 – 12.30 uur
Zaterdag in de derde week: Vrij, maar in juli en
augustus voorlopig geen vrije zaterdag. In de
derde week wordt dan gewerkt als in overigen.
1962
Werkdagen Maandag t/m vrijdag
Aanvang werktijd 07.30 uur
1e rusttijd 10.00 – 10.15 uur
2e rusttijd 12.00 – 13.00 uur
3e rusttijd 15.30 – 15.45 uur
Einde werktijd 18.00 uur
Rustdagen Zaterdag en Zondag
Na zes werkdagen in de week is de vijfdaagse
werkweek, na een geleidelijke beperking van de
werktijden op zaterdag, begin jaren zestig een
feit geworden. De werktijd per dag was nog
wel 9 uur.
Vanaf de invoering van de vijfdaagse werkweek,
werd er regelmatig overgewerkt om de werkzaamheden
tijdig af te krijgen. Als er op zaterdag moest
worden gewerkt, zorgde Trees Weevers altijd voor
verse broodjes in de keuken.
De snipperdagen werden in de jaren 1960 – 1963
nauwgezet bijgehouden in een schriftje. Naast
ziekte, feesten, familiebezoek en vakantie, worden
onder meer de volgende redenen gegeven voor het
opnemen van een snipperdag: Fokdagen, RAI,
Carnaval, KVP, JBTB, dronkenschap, niet op het
werk verschenen, motor in de sloot, jagen, Floriade,
rijles en proefrijden, examen, Allerheiligen, gerecht
en voorkomen.
2008
De werktijd per dag is inmiddels 7,75 uur; de
werkweek bedraagt nu 38,75 uur. Om al het werk
op tijd af te krijgen wordt er, zeker in (de voorbereiding
van) het oogstseizoen, met regelmaat
overgewerkt.
na gedane arBeid ….
Met enige regelmaat gaat het bedrijf uit met de
medewerkers en vaak gaan de partners dan mee.
Meestal wordt er een activiteit ondernomen,
waarna wordt afgesloten met een diner. Zo is
een bezoek gebracht aan de Deltawerken, een
stoomgemaal, de tuinen van Het Loo, Volendam
en de Weerribben. Ook zijn regelmatig bezoeken
gebracht aan het buitenland in combinatie
met bedrijfsbezoek aan één van de leveranciers,
zoals de Fiat-fabriek in Italië en de fabrieken van
Massey Ferguson in Engeland en Frankrijk. In
2007 heeft een werkbezoek plaatsgevonden aan
Roemenië, waar Weevers Marknesse contacten
heeft vanwege de handel in gebruikte machines.
Jaarlijks gaat Trees Weevers nog uit eten met de
medeWerkers

Personeelsuitje
Personeelsreis naar Roemenië
medewerkers en/of partners van de medewerkers
die bij mechanisatiebedrijf Weevers hun pensioen
hebben gehaald. Tijdens een gezellig diner worden
dan verhalen opgehaald uit de oude tijd en wordt er
bijgepraat over onder meer de gezondheid (kwaaltjes),
kinderen en kleinkinderen.
Op kleinere schaal wordt even bij elkaar gezeten
voor bijvoorbeeld een verjaardag, de viering
van Sinterklaas of het uitreiken van de kerstpakketten.
Hiervoor werd in het verleden vaak de
keuken van Trees Weevers gebruikt, maar met
de huidige omvang van het personeel lukt dat
alleen nog in de nieuwe kantine.
In het bedrijf wordt veel gewerkt met jonge jongens,
soms ook echt kwajongens. Zo hoorde de familie
Weevers tijdens het middageten eens een ontzettende
knal in de smederij. Wat bleek, Gerrit en Nico
hadden een ballon gevuld met gas uit het autogeen
lasapparaat. Ze dachten dat deze dan de lucht in
ging, maar toen bleek dat dat niet zo was hebben
ze hem op het smidsvuur gegooid. Een enorme
ontploffing wat het gevolg. Het resultaat was een
scheur in de muur, kapotte ramen en een stofvrij
smidsvuur. De kolen lagen overal in de smederij.
opLeidingen
Vanaf het allereerste begin zijn er steeds leerlingen
in dienst geweest, die werden opgeleid tot
smid en kansen kregen om ervaring op te doen
en te groeien. Nog steeds wordt er veel geïnvesteerd
in het kennisniveau van de medewerkers.
Zo leidt Weevers nog steeds leerlingen op. De
huidige leerlingen gaan 1 dag in de week naar
school voor de theorielessen. De praktijkervaring
moeten ze opdoen binnen het bedrijf. Hierbij
worden ze, mede door praktijkopdrachten,
klaargestoomd voor het niveau van 2e en 1e
monteur. Hun voortgang wordt getoetst door
praktijkbegeleiders van Kenteq (voorheen SOM).
Indien nodig worden ze daarna nog bijgespijkerd
in zaken die binnen het bedrijf te weinig aan bod
komen. Dit gebeurt over het algemeen bij de
praktijkschool in Ede.
Een groot verschil met vroeger is dat de leerlingen
toen de normale werktijden hadden en alle studie
en praktijk in eigen tijd moesten doen. Gemopper
over het niveau van de opleidingen voor de jongelui
is van alle tijden zo blijkt als je alle documenten
doorleest. Het allerbelangrijkste is en blijft de leergierigheid
van de monteur.
Door bijscholing wordt ingespeeld op de hogere
eisen die aan goed vakmanschap worden gesteld
door de komst van bijvoorbeeld hydrauliek en
electronica in de landbouw. Bijna elke machine
heeft vandaag de dag een bedieningscomputer,
waarvoor specifieke kennis noodzakelijk is. Trekkers
worden op alle fronten aangestuurd door
electronica (bijvoorbeeld electronisch motormanagement
systeem, Power-shift/Vario transmissie,
electronische hefinrichting, kopakkermanagement)
en zijn hierdoor alleen nog goed te
repareren als de monteurs vakkundig kunnen
omgaan met computers/laptops. Daarnaast
heeft de schaalvergroting bij leveranciers teweeg
gebracht dat de verkoopaantallen voor Nederland
zodanig gering zijn dat werkplaatshandboeken
en handleidingen niet meer vertaald worden.
Een moderne monteur moet zich dan ook redelijk
tot goed met Engels en Duits kunnen redden ook
omdat cursussen in deze taal gegeven worden.

Mart Christiaens
Afscheid Mart Christiaens
juBiLea
Zonder welke andere medewerker dan ook te
kort te willen doen, verdienen drie medewerkers
in dit boek speciale aandacht. Niet alleen omdat
zij lang in dienst van en zeer betrokken bij Weevers
Marknesse zijn geweest, maar ook omdat
uit de werkrelatie vriendschap is ontstaan tussen
de families. Het gaat om Mart Christiaens en
Klaas Oosterheerd, die beiden in 1956 zijn begonnen
en als enige medewerkers drie generaties
Weevers hebben meegemaakt, en mevrouw
Winter. De lange en persoonlijke relaties maken
het onmogelijk in de beschrijvingen hieronder
ook maar enigszins volledig te zijn.
mart christiaens
Mart Christiaens is op 4 december 1956 op 17 jarige
leeftijd in dienst getreden als leerling-smid.
Hij reisde het gezin Christiaens uit Broekhuizenvorst
in Limburg vooruit (zijn vader trad op
1 januari 1957 in dienst bij smederij Weevers)
en was daarom de eerste weken bij de familie
Weevers in de kost. Hij heeft de eerste jaren veel
uiteenlopende klussen gedaan, zowel in de werkplaats
als ten behoeve van de winkel, zoals het
plaatsen van kachels. In 1959 werd hij bevorderd
tot smid en in 1960 tot monteur werktuigen,
waarmee hij de eerste was met een specifieke
functie. Dit was het begin van een lange reeks
van functies binnen het bedrijf.
Een belangrijke rode draad in het werk was de
fruitteelt. Vanaf de jaren zestig zijn met het oog
op de ontwikkelingen in de fruitteelt en de eigen
werkgelegenheid door Dik Weevers en Mart
machines ontwikkeld en in productie genomen.
De nauwe contacten van Mart met de fruittelers
leiden ertoe dat hij ook trekkers en machines
ging verkopen, waaruit tevens zijn administratieve
vaardigheden bleken. Zo ging Mart bijvoorbeeld
verkoopmappen maken met afbeeldingen
en specificaties van trekkers en machines en
hield hij alle verkopen bij op kaarten en lijstjes.
Daarnaast maakte hij folders van de eigen
producten, schreef hij berichten over shows en
demonstraties en ging hij advertenties opstellen.
Deze vaardigheden en zijn vakkennis waren
ongetwijfeld de reden dat hij de verantwoordelijkheid
kreeg voor het opzetten van het magazijn.
Een taak erbij, want tegelijkertijd liet Mart
niet veel los, zeker niet de fruitteeltsector. Hij
was dan ook altijd te vinden in de smederij, want
alles moest goed zijn georganiseerd en precies
kloppen. Dag en nacht kon je met problemen bij
hem terecht.
Na het overlijden van Dik Weevers in 1994 werd
zijn loyaliteit naar het bedrijf nog meer zichtbaar
en zette hij zijn schouders er nog eens onder
alsof het zijn eigen bedrijf was. In april 1996
werd door Adrie en Peter Weevers het mechanisatiebedrijf
in Kraggenburg overgenomen,
de fruitteeltregio. Mart was bereid om daar
bedrijfsleider te worden en naar Kraggenburg te
verhuizen. Hij heeft dat gedaan tot 2004. In dat
jaar kon Mart na ruim 47 dienstjaren verdiend
met pensioen en werd Kraggenburg geïntegreerd
in het bedrijf in Marknesse. Sinds die tijd is
hij “uiteraard” nog wekelijks op het bedrijf in
Marknesse te vinden.
Een kenmerkende eigenschap van Mart was dat
hij erg zuinig was. Zolang het nog werkte, was
medeWerkers

Klaas Oosterheerd
Mart en Klaas 40 jaar in dienst
vervanging niet nodig. Mart deed dus heel lang met
oude kasten, typemachines, bureaus en bureaustoelen
(een scheur in de bekleding was geen probleem).
Ook ging hij in de 17 jaar oude en afgeschreven
Mercedes van Dik Weevers rijden tot die echt op
was. Was vervanging echt nodig, dan moest dat op
een zo goedkoop mogelijke manier en werd eerst
even rondgevraagd of iemand nog iets over had.
kLaas oosterheerd
De 19-jarige Klaas Oosterheerd uit Lutjegast
in Groningen kwam op 5 maart 1956 werken
bij smederij Weevers, waar hij op een korte
onderbreking na altijd is gebleven. Hij kwam in
dienst als smid en is altijd SMID gebleven. Voor
Klaas gold dat hij overal inzetbaar was, maar de
meeste herinneringen gaan uit naar zijn werkzaamheden
achter het vuur. Hij kon door zijn
ervaring met vuur, hamer en aambeeld nog echt
smeden en dus als geen ander ploegscharen en
schoffels scherpen. Ook heeft hij veel paarden
beslagen. Het handwerk was hem niet vreemd.
Vaak gingen boeren met een klusje direct naar
Klaas, die altijd bereid was dat even tussendoor
te doen.
De ontwikkelingen in de landbouw gingen snel en
Klaas ontwikkelde zich mee. Door zijn ervaring
en vakkennis was hij dus niet zo maar een smid.
Hij vond altijd een oplossing om onderdelen vast
of juist los te krijgen en wist hoe constructies
het sterkst waren. Hij werd door Dik Weevers
dan ook graag betrokken bij de ontwikkeling van
machines voor de landbouw, zoals de stortbak,
en het aanpassen van standaardmachines aan
de specifieke omstandigheden in de polder.
Klaas was een veelgebruikte vraagbaak; kwam
je er even niet uit, dan vroeg je Klaas om raad.
Hij was daartoe altijd bereid. Jonge monteurs
kregen nog al eens te horen: “dat is geen slaan
maar aaien” (als ze iets niet los kregen) of “zo
houd je geen hamer vast”. Hoewel onopvallend,
was hij toch nadrukkelijk aanwezig en iedereen
wist hem op waarde te schatten. Tegelijk met
de viering van zijn 40-jarig dienstverband ging
Klaas met de VUT.
Als er brand was in de omgeving van Marknesse,
liet Klaas Oosterheerd alles uit zijn handen vallen,
omdat hij commandant van de vrijwillige brandweer
was. Als zijn pieper ging rende hij dan naar
de kazerne, die gelukkig vlak bij de smederij lag.
Omdat ook klanten wisten dat het werk dan toch
stil lag (soms lag bijna het hele bedrijf stil, omdat
ook andere medewerkers lid waren van de vrijwillige
brandweer) vroeg men nog snel even waar het was.
Ze reden er dan naar toe om te kijken en waren er
dan soms eerder dan de brandweer zelf. Mechanisatiebedrijf
Weevers was voor de brandweer bekend
terrein, gelukkig niet omdat er brand is geweest,
maar wel omdat er regelmatig geoefend werd.
mart en klaas 25 en 40 jaar in dienst
Zowel bij het 25-jarig jubileum (1981) als het
40-jarig jubileum (1996) is voor Mart en Klaas
een feest georganiseerd met klanten en leveranciers.
Bij het 25-jarig jubileum werd hen een reis
aangeboden naar respectievelijk Sri Lanka en
Canada. Door donaties van klanten en leveranciers
konden ook hun echtgenotes mee. Bij het
40-jarig jubileum ontvingen zij, ook omdat er
geen lintjes meer werden uitgereikt voor dergelijke
prestaties, een gouden speld met daarop
het logo van het bedrijf.

Laatste dag Mevrouw Winter
Afscheid Mevrouw Winter
mevrouW Winter
Mevrouw Winter is in 1969 in dienst gekomen
bij de familie Weevers. In tegenstelling tot de
medewerkers in de smederij, werd zij bij haar
achternaam genoemd (en geen Gretha), omdat
Trees Weevers niet wilde dat haar kinderen haar
bij haar voornaam zouden noemen. Overal
sprong ze bij en steeds zorgde ze ervoor dat
alles netjes en schoon was. Naast huishoudelijke
hulp paste ze ook op de kinderen als Dik
en Trees Weevers niet thuis waren. Als dit voor
meerdere dagen was, trok ze met haar hele
gezin in huis, waardoor tussen de families een
hechte band is ontstaan. In het bedrijf hield ze
de kantoren, showroom en kantine schoon. Als
er een show werd georganiseerd, kwamen daar
de werkplaats en het magazijn bij. Een grote
klus was het wassen van de ramen op hoogte.
Ze werd daarvoor met de heftruk van het ene
naar het andere raam gereden; vanwege haar
hoogtevrees werd daarvoor een stevige stelling
gemaakt. In 1994 is haar 25 jarig jubileum gevierd
en na bijna 30 jaar is ze met pensioen gegaan.
Het contact is daarna uiteraard gebleven.
Zij en Trees Weevers dronken graag een kopje
koffie om de laatste nieuwtjes uit te wisselen en
gingen regelmatig even winkelen.
Mevrouw Winter was een enorme voetbalfan en
zorgde daarom bij belangrijke wedstrijden van
Feijenoord (haar club) en het Nederlands elftal
altijd voor een voetbalpool met de jongens in de
smederij. Die waren daar niet altijd blij mee, omdat
ze zelf regelmatig won en dan even liet weten dat
zij er dus toch meer verstand van had dan zij.
medeWerkers

hoofdstuk 3
mechanisatiebedrijf Weevers gaat mee met de tijd
de tweede generatie: dik en trees Weevers
1967 - 1994
In dit hoofdstuk gaat het om de jaren dat Dik en Trees Weevers het bedrijf hebben
overgenomen en steeds hebben aangepast aan de ontwikkelingen van de
tijd. Het eindigt met het plotselinge overlijden van Dik Weevers op 27 juli 1994.
hoofdstuk 3

Nieuw briefhoofd met logo
Een diploma van Dik Weevers
1 Zie p. 57 over de medewerkers bij Weevers gedurende 60 jaar.
2 Dik Weevers bracht als 14-jarige jongen al veel tijd door bij
de smid in Lemmer, waar hij spijkers recht mocht slaan en
kachelpijpen leerde maken.
geWoon doorWerken, maar eigen stempeL
Dik Weevers begon op maandag 2 januari 1967 als eigenaar van Weevers Marknesse. Op zich veranderde
er op dat moment niets: het werk van de week ervoor moest gewoon worden voortgezet,
maar toch zette hij direct zijn eigen stempel op het bedrijf. Hij had niet alleen een goed gevoel voor
de ontwikkelingen in de mechanisatie, maar ook voor de uitstraling en goede naam van het bedrijf.
Zo had hij een paar jaar eerder de titel van het bedrijf gewijzigd van smederij in mechanisatiebedrijf.
Met ingang van de overname werd, naast de naam, voor het eerst een beeldmerk ingevoerd.
Het logo is, in overleg met Dik Weevers, ontworpen door Mart Christiaens, die sinds 1956 in het
bedrijf werkt. 1 Met de strohalmen bovenin het beeldmerk is aansluiting gezocht bij de landbouw en
daarmee met de klanten die zich bezig houden met akkerbouw, fruitteelt, tuinbouw en veeteelt.
De letters WM staan uiteraard voor Weevers en Marknesse.
opLeiding
Dik Weevers was goed voorbereid op het voortzetten van het bedrijf. 2 Na de ambachtsschool in
Sneek (1949) heeft hij in de jaren vijftig kans gezien om naast het werk in het bedrijf veel opleidingen
te volgen. Er zijn onder meer diploma’s gehaald voor Landbouwwerktuigenkennis, Handelskennis,
Landbouwwerktuigkunde, Praktijk smidsvak, Smid-machinebankwerker, Kennis van tractoren en
tractorwerktuigen, Instructeur Machinedorsen (maaidorsers en oplaadpersen), Hoefsmid, Trekkermecanicien,
Vakbekwaamheid smidsbedrijf en het Middenstandsdiploma. Ook gaf hij al jaren les in
onder meer landbouwwerktuigenkennis.
Veel van zijn diploma’s (en die van zijn vader Toon Weevers) hangen nog steeds aan de muur in het
bedrijf. Dik Weevers heeft altijd veel waarde gehecht aan het opleiden van mensen in het algemeen
en zijn medewerkers in het bijzonder. In 1967 treedt hij toe tot een adviescommissie van de stichting
vakopleiding Smecoma met het oog op een “Beroepsopleiding in de metaalnijverheid”. Van
1971 tot 1994 is hij vervolgens bestuurslid geweest van de Stichting Centrale Sectie Landbouwmechanisatiebedrijven
Smecoma, die later is opgegaan in de branchegroep Centraal Orgaan Mechanisatiebedrijven
(COM).
Daarnaast had hij veel vakkennis opgedaan in de praktijk en heeft hij veel geleerd van de contacten
met vertegenwoordigers en leveranciers. Dik Weevers was ook een zeer vaardige handelaar en liep
veel verkopingen en veilingen af. Als hij niet kon krijgen waar hij voor kwam, veelal gebruikte machines,
dan wist hij toch altijd wel iets op de kop te tikken dat hij kon gebruiken of met winst wist door
te verkopen.

Bladzijde uit schriftje met inventaris
Ondanks alle cursussen had Dik Weevers geen papieren voor het gasfitters– en kachelsmidbedrijf. De
inschrijvingen voor deze activiteiten liepen dan ook nog even door op naam van zijn vader. Later zijn
ook deze activiteiten formeel overgenomen. Met name Klaas Oosterheerd, die de benodigde opleidingen
en ervaring had, heeft veel werkzaamheden in dit kader uitgevoerd.
inventaris en voorraad
Op het moment van de overname waren er 7 medewerkers in dienst. De inventaris en voorraad van het
bedrijf op het moment van overname zijn door Dik Weevers precies opgeschreven in een schriftje, waarvan
maar 11 bladzijden gebruikt hoefden te worden. Om een indruk te geven van de inventaris van het
bedrijf volgt hier de opsomming van wat er op 1 januari 1967 te vinden was in de smederij:
• Draaibank (2) • Aambeelden (2)
• Compressor • Gelijkrichter
• Messenslijpapparaat • Brandstoftestpomp
• Zaagmachine • Prufex testapparaat
• Pers (grote) • Doos nummers
• Kolomboormachine • Doppendoos
• Tafelboormachine • Kist klein gereedschap trekkers
• Slijpsteen (2) • Kist klein gereedschap diversen
• Luchtdrukhamer • Hoepelwals
• Vuur + ventilator (2) • Plaatwals
• Bankschroeven (6) • Schaafbank
• Boormachines (2) • Puntlasapparaat
• Pers (kleine) • Schuimblussers (3)
• Elektrische lasapparaten (3) • Oliekachels (2)
• Autogenisch lasapparaat • Olietank 1000 liter
• Klein gereedschap • Auto’s Fiat (3): 1100 Tr./1300 Fam./1500 L
Het Prufex testapparaat, waarmee condensators en bobines konden worden getest, had Dik Weevers
rond 1960 gekocht op een beurs. Toen hij dat aan zijn vader vertelde was die daar zeer ontstemd over;
veel te duur. Je kon ook gewoon even met de condensator naar de fietsenmaker, die hem ook kon
testen. Het viel niet mee hem te overtuigen dat het toch een goede investering was. Tegenwoordig is
vervangen goedkoper dan testen. Het testapparaat ligt nog steeds op zolder.
De medewerkers hadden nog geen eigen gereedschapskisten. Al het gereedschap hing op voorgetekende
plaatsen aan de muur boven de werkbanken.
Het magazijn en de winkel hadden kasten en stellingen en de winkel daarnaast uiteraard een toonbank
en een kassa. Het kantoor had 2 stalen kasten, een ladenkast, een schrijfbureau, een tafel en 4 stoelen,
2 kaartenbakken, een typemachine en een telmachine.
hoofdstuk 3

Tekening op Opa’s kantoortje
3 Deze stap kan wellicht ook worden verklaard uit het feit dat
het bedrijf net was overgenomen. Toon Weevers heeft namelijk
zijn bedenkingen bij grote mechanisatiebedrijven. In een
bestuursvergadering van de Regelingscommissie Landbouwwerktuigenexpositie
Noordoostpolder (d.d. 6 februari 1967)
merkt hij op: “Ten aanzien van de landbouwmechanisatiebedrijven
kan ook de vraag naar de wenselijkheid van grotere
eenheden worden gesteld. Zoals gezegd zijn de prestaties per
man de laatste jaren achteruit gegaan.”
4 In ruil voor dit gebaar wordt schriftelijk vastgelegd (brief
Leonard Lang d.d. 6 juni 1967) dat 2% van de verkopen die
Wijnalda in de N.O.Polder realiseert toekomt aan Weevers.
Bovendien wordt overeengekomen dat, indien Wijnalda stopt
met de verkoop van Fiat trekkers het afgestane gedeelte van
de polder opnieuw wordt toegewezen aan Weevers. Tenslotte
wordt voor de periode vanaf 20 mei tot het einde van 1967
een grotere korting gegeven op landbouwtrekkers “teneinde
een betere konkurrentie-positie te bereiken t.o.v. de u konkurrerende
merken”.
Hoewel Dik de zaak had overgenomen bleef zijn vader nog tot zijn overlijden in 1975 aanwezig in ‘zijn’
kantoor. Hij riep bekende klanten graag binnen om een praatje te maken over het bedrijf en de laatste
nieuwtjes of om een sigaar te roken. Klanten die met een reparatie kwamen, liepen, als ze daarop konden
wachten, ook vaak even binnen. Als de klus geklaard was, werd dat even gemeld op het kantoortje.
Hoeveel functies de ruimte inmiddels ook heeft gehad, het blijft “Opa’s kantoortje”.
Met betrekking tot de voorraad blijkt dat in de winkel, naast wat klein gereedschap, huishoudelijke artikelen
en gasstellen, met name een grote hoeveelheid kachels, wasmachines en centrifuges aanwezig was.
Op zolder van de smederij bevond zich een grote voorraad schoppen met stelen, aardappel- en bietenvorken,
mestvorken, ballast- en stalschoppen, hooivorken, vorkstelen, tuinharken, schoffels en schrepels. In
het magazijn ging het enerzijds om algemene voorraden als verf, vet, olie, bouten, moeren en ringen en
anderzijds om onderdelen van machines en Fiat tractoren. Tenslotte zijn er een viertal ingeruilde tractoren
(Fiat Som 60, Fiat 415, John Deere en Fahr) en een twintigtal werktuigen, waaronder rooiers, ploegen,
sproeimachines, een opraappers, een dorsmachine en een transporteur.
omvang Bedrijf
De regio waarin het bedrijf werkzaam was, was primair Marknesse en omgeving. Vanwege de vele contacten
uit de tijd van de pioniers waren er echter ook klanten op wat grotere afstand van Marknesse. Daarnaast
liepen de activiteiten rond de fruitteelt ook bij Luttelgeest en Kraggenburg. Het dealerschap van Fiat
had bovendien betrekking op de hele Noordoostpolder. Vanwege de snelle ontwikkelingen in de mechanisatie
en met name ook de tractoren, vroeg het Fiat-dealerschap voor de hele polder een grote inspanning.
Omdat door de hele polder tractoren werden verkocht, moesten service en onderhoud vaak ter plekke worden
geleverd. De grote spreiding van klanten legde een groot beslag op de beschikbare tijd en menskracht.
In de jaren zestig was Fiat een merk in opkomst en moest dus nog terrein winnen ten opzichte van
andere merken. Om de verkoop van Fiat-tractoren te stimuleren, moesten deze dicht bij de klant onder
de aandacht worden gebracht. Op het moment dat Fiat een volledige serie tractoren kon presenteren,
werden er rijdende FIAT Tractor shows gehouden. Leonard Lang had een speciale vrachtwagen laten
bouwen, waarbij de cabine dienst kon doen als kantoor. De oplegger, waarmee 6 tractoren konden worden
vervoerd, kon worden uitgebouwd tot een podium waarop deze werden tentoongesteld. Op diverse
plaatsen in de polder werden de Fiat-tractoren met deze rijdende show gepresenteerd, waarbij in één
week meerdere plaatsen werden aangedaan.
Dik Weevers trad, vlak na de bedrijfsovername in 1967, in overleg met importeur Leonard Lang over de
omvang van het dealerschap. 3 Gezamenlijk werd besloten het dealerschap voor landbouwtrekkers in de
Noordoostpolder te splitsen en het noordelijke deel af te staan aan de firma Wijnalda in Creil. 4 Mechanisatiebedrijf
Weevers had daarmee weer een omvang, waarmee het mogelijk was alle klanten goed te
bedienen, snel in te kunnen blijven spelen op nieuwe ontwikkelingen in de sector en de activiteiten rond
Marknesse juist uit te breiden.
0

Kaart Noordoostpolder 1967 5
5 De kaart is overgenomen uit Logboek te land, Drukkerij-
uitgeverij Hoekstra en zonen en (kantoor)boekhandel d’Ailly,
Emmeloord, 1967.
Vrachtwagen voor rijdende show
Uitnodiging voor rijdende FIAT TRACTOR SHOW
hoofdstuk 3

We-em
een naam in de fruitteeLt 6
We-eM Wiedgarnituur met denkende schoffel
6 Een groot deel van deze paragraaf is een bewerking van
een artikel van Mart Christiaens, dat hij heeft geschreven
voor een jubileumuitgave in het kader van 40 jaar N.F.O.
Noordoostpolder.
7 We-eM prijslijst 1962. Wiedgarnituur met “denkende”
schoffel, kompleet met loopwiel, klemmen en 3 schoffels,
werkbreedte 34 cm: ƒ 400,-. Schijvenegge, vijf schijfs, werkbreedte
70 cm: ƒ 340,-. Verstekploeg, drie schaar werkbreedte
75 cm: ƒ 655,-. Sleepcultivator, 5 tands, werkbreedte 60 cm:
ƒ 439,-. Aanbouwbalk voor trekker: ƒ 100,-. Fruitwagen, lang
390 cm, breed 75 cm, hoogte bovenkant bak 30 cm: prijs op
aanvraag.
Zoals in het vorige hoofdstuk aangegeven krijgt
de fruitteelt gestalte in 1952 bij de verpachting
van de eerste 5 bedrijven aan de Steenwijkerweg
in Marknesse. De mechanisatie betekende
de eerste jaren erg weinig. Veel werk kwam op
‘mankracht’ aan. Als trekkracht werd het paard
of een trekker van ongeveer 15 à 20 PK gebruikt.
De eerste palen gingen de grond in, niet mechanisch
maar door het slaan met de palenbus. Dit
apparaat werd over de kop van een paal geplaatst
en dan: “heien maar!” Wanneer men elkaar in die
tijd als fruittelers ontmoette, was zeker één van
de vragen: “Hoeveel sla jij er per dag?“ Waren er
meerdere fruittelers bij elkaar, dan steeg het aantal
snel, want ieder wilde het sterkst zijn.
Nieuwe verpachtingen volgden en het arsenaal
fruit breidde zich uit. De mogelijkheden van de
trekker werden groter door ze met een hefinrichting
uit te laten voeren. In combinatie met
de cirkelmaaier, een van de eerste machines die
veel werd gebruikt, leverde dat veel gemak op.
De onkruidbestrijding op de zwartstrook rond
de bomen gebeurde, tot de introductie van
de chemische onkruidbestrijding rond 1963,
mechanisch. In de eerste jaren gebruikte men
bijvoorbeeld een tweewielige trekker met aangebouwde
frees, maar moest tussen de bomen het
onkruid nog met de hand worden weggehaald.
De behoefte aan mechanisatie was groot en
het lag voor de hand dat de eerste fruittelers
met hun mechanisatieproblemen naar Weevers
gingen. In samenwerking tussen fruittelers en
smederij Weevers werden rond 1961 fruitwagens
en verstekgrondbewerkingswerktuigen ontwikkeld.
Onder de merknaam We-eM, zijn onder
meer de verstekschijvenegge (3- en 5-schijfs), de
verstekploeg (3-schaar), het verstekwiedgarnituur
met “denkende” schoffel en een sleepcultivator
gemaakt 7 , die gemonteerd werden aan
smalspoortrekkers. Door deelname aan demonstratiedagen
en tentoonstellingen in Bunnik,
Liempde en Goes, kregen deze machines grote
bekendheid in heel Nederland en werden ze ook
in grote aantallen over het hele land verkocht.
Aan geïnteresseerden worden folders en een prijslijst
toegestuurd, waarbij in de begeleidende tekst
wordt opgemerkt: “Reeds vele van deze werktuigen
werden door ons tot volle tevredenheid van de
gebruikers in binnen en buitenland geleverd, ook in
Uw provincie zyn diverse van genoemde werktuigen
in gebruik.” Later, als er een artikel in het weekblad
De Fruitteelt is verschenen, wordt daar aan toegevoegd:
“Wy kunnen zeggen, wat het weekblad De
Fruitteelt schryft: HET IDEALE WERKTUIG VOOR
DE FRUITTEELT.”
Het succes is zo groot dat in 1963 aan klanten
moet worden meegedeeld: “Door het overstelpende
aantal orders en nypend personeelsgebrek zien
wy ons genoodzaakt een minimum levertyd van
minstens een maand in te moeten stellen.” Het
buitenlandse succes beperkt zich niet tot de direct
omliggende landen. Er wordt zelfs geleverd ten
behoeve van fruit- en wijnboeren in Zuid-Afrika en
aan een klant in Suriname.
Vanwege de verkoop in het hele land neemt de
correspondentie met klanten veel tijd in beslag.
Ook garantie-afhandeling en het heen en weer
sturen van onderdelen is tijdrovend. Mede
vanwege het grote succes wordt daarom contact
gezocht met mechanisatiebedrijven in verschillende
delen van het land voor de verkoop.

We-eM Verstekploeg
Foldertje met We-eM producten
Bij de snoei was de eerste jaren alleen de zaag,
de handsnoeischaar en de zogenaamde Canadese
schaar voor dikke takken voor handen. In het
begin van de jaren zeventig kwamen de eerste
pneumatische snoeischaren op de markt, die
veel blessures, zoals “dikke polsen” en “snoeiarmen”
voorkwamen. Later volgde de elektrisch
aangedreven snoeischaar, waarvoor een batterij
op de rug meegedragen moest worden. Ook
het opruimen van het snoeihout was de eerste
jaren handwerk. Later werd dat met een snoeihoutschuif
gedaan. Het hout werd op een hoop
geschoven en verbrand. Nog later werd voor het
verwerken van snoeihout een houtversnipperaar
gebruikt.
Fruitteeltspuit oud en nieuw
Uiteraard gebeurde ook het strokenpoetsen eerst
met de hand. Begin jaren zeventig werd hiervoor
een hooibouwwerktuig aangepast en rond 1975
kwamen de eerste tweezijdig werkende strokenschoners
op de markt, waaronder de We-eM
stokenpoetser, die achter de trekker werden
aangedreven door de aftakas.
Een belangrijke ontwikkeling betrof de gewasbescherming.
In de jaren vijftig gebeurde dat nog
met een door het paard of de trekker getrokken
machine met opgebouwde blower, welke
werd aangedreven door een benzinemotor.
Daarna werd de snelspuit in gebruik genomen,
waarmee 1000 tot 1500 liter per hectare kon
worden verspoten. Als de bomen maar goed nat
waren, dan was het goed; de verdeling was niet
zo belangrijk. In 1957 werd de snelnevelspuit
geïntroduceerd en nog later volgden de dwarsstroomtechniek,
de tunnelspuit en de drie-rijen
spuit. Het aantal liter spuitmiddel dat per hectare
wordt verbruikt neemt met de ontwikkeling
van de techniek steeds verder af, maar toch wil
de overheid daar meer controle op. In de jaren
negentig wordt besloten dat voor 1 april 1998
alle boomgaardspuiten gekeurd moeten zijn.
Weevers springt hier direct op in en is eind 1994
één van de zes keuringsstations in Nederland en
beschikt bovendien over een Mobiele Boomgaardspuit
Testinstallatie van de firma Douven.
Een andere vorm van innovatie is de nachtvorstbestrijding.
Tijdens nachtvorst wordt de bloesem
besproeid, waardoor een bevroren laagje water
een beschermlaag vormt.
De eerste twintig jaar heeft de mechanisatie sterk
bijgedragen aan het besparen van arbeid en het
vereenvoudigen van het werk in de boomgaard.
fruitteeLt

We-eM Plukstelling
We-eM Plukpony
Ook met betrekking tot de oogst heeft de
mechanisatie echter niet stilgestaan en Weevers
heeft ook daar onder de naam We-eM een
aantal machines ontwikkeld. Aanvankelijk werd
er geplukt met een plukslede, waarvan er vele in
de smederij zijn gemaakt, en 20 kg-kisten. De
volle kisten werden onder de bomen geplaatst
en moesten één voor één op de wagen gezet
worden. Bij de schuur werden de stapels kisten
dan met een klemsteekwagen via de afrijplank
van de wagen afgereden.
Om bij hogere bomen de koppen te kunnen
plukken moest de plukker op de plukslede
gaan staan. Eind jaren zestig wordt de We-eM
plukstelling ontwikkeld, die wordt voortgetrokken
door een trekker. De plukstelling was ruim
150 cm hoog en ongeveer 150 cm breed, maar
had een flexibel plateau dat tot 350 cm uitgeschoven
kon worden. De plukker kon hierdoor
dicht bij de boomtop de hoogste appels op een
eenvoudige manier plukken.
Om het plukken in de kleine kisten te vergemakkelijken
werd opnieuw in samenwerking met
enkele fruittelers de We-eM Plukpony ontwikkeld
(1972). Zes tot acht plukkers konden zo, al meelopend
met de machine, rechtstreeks in kisten
plukken die geplaatst waren op een rollenbaan.
Aan het eind van de rollenbaan werden de kisten
door één persoon op de meegetrokken wagen
gezet. Het probleem van deze werkwijze was dat
het tempo werd bepaald door de langzaamste
plukker of de volste boom. Veel plukkers bleven
daarom op eigen tempo in kistjes plukken, die
midden tussen de bomen werden geplaatst. Om
veel buk- en tilwerk te voorkomen bij het verzamelen
van de kistjes, werd de We-eM Pakpony
(1977), een zogenaamde kistenopraper of oogst-
verzamelaar, ontwikkeld. Deze machine pakte
de kistjes met behulp van twee wieltjes op van
de grond en bracht ze via een transportband op
werkhoogte. De kistjes konden vervolgens direct
op pallets worden geplaatst, die later werden
opgehaald met de trekker (met voor èn achter
een palletdrager of hefmast). De Pakpony, die
het inspannende tilwerk aanmerkelijk verlicht,
heeft zijn weg gevonden naar bedrijven in heel
Nederland, maar ook daarbuiten.
Eind jaren zestig werden de zogenaamde voorraadkisten
in gebruik genomen. Langzamerhand
hebben deze in het hele proces de kleine kisten
verdreven. In eerste instantie werden de plukmachines
aangepast. Om ook met de Plukpony in
deze kisten te kunnen plukken werden plukkistjes
met onderlosser bedacht. Deze hebben
echter geen stand kunnen houden, mede omdat
door Munckhof de Pluk-O-Trak op de markt werd
gebracht, die gebruik maakt van transportbandjes.
De laatste jaren wordt direct in de voorraadkisten
geplukt. Hiervoor zijn pluktreintjes
ontwikkeld. Een aantal wagentjes met ieder een
voorraadkist wordt, getrokken door een trekker,
tussen de bomen doorgereden en tegelijkertijd
volgeplukt. Als de kisten vol zijn worden ze naar
de schuur gereden en komt het volgende treintje
naar de plukkers.
Door het gebruik van voorraadkisten en pallets
werd het transport veel gemakkelijker. Ook was
een voordeel dat veel ruimte in de koelcel werd
bespaard. De elektrisch bediende stapelaars, die
aanvankelijk werden gebruikt voor het stapelen
in de bewaarcellen (een voorzichtig en tijdrovend
werk), maakten plaats voor de heftruck.
Ook op het gebied van sorteren hebben zich veel

We-eM Pakpony
Advertentie voor de fruitteelt
ontwikkelingen voorgedaan. Was het eerst volledig
handwerk, nu zijn er computergestuurde
machines, waarbij maat, kleur en hardheid kan
worden bepaald en het product direct in verschillende
verpakkingen kan worden verwerkt.
Bij de ontwikkeling van de mechanisatie voor de
fruitteelt vanaf de jaren vijftig is steeds een goed
samenspel geweest tussen de fruittelers en mechanisatiebedrijf
Weevers, met name Dik Weevers en
Mart Christiaens. Mechanisatiebedrijf Weevers was
leverancier van belangrijke merken en ontwikkelde
zelf veel machines, die in grote aantallen in het eigen
bedrijf werden geproduceerd. De leuze “We-eM
een naam in de fruitteelt” is in de branche dan ook
zeer bekend. Vele jaren liepen de contacten met de
fruittelers vanuit Weevers vooral via Mart Christiaens.
Door velen werd We-eM dan ook vertaald als
“Weevers en Mart”. Show met fruitteeltmachines
fruitteeLt

De showroom
8 Zie ook het intermezzo over de winkel op p.29.
9 Toon Weevers was bestuurslid van Regelingscommissie
Landbouwwerktuigenexpositie Noordoostpolder. De taak van
de commissie was het organiseren van landbouwwerktuigenexposities.
In de vergadering d.d. 6 februari 1967 wordt geconstateerd
dat deze commissie wel kan worden opgeheven.
De commissie vindt de individuele exposities die plaatsvinden
weliswaar minder interessant dan de algemene exposities
die in het verleden door de commissie werden georganiseerd,
maar de individuele exposities lijken beter te voldoen.
Ze geven een rustiger gelegenheid tot bezichtiging en overleg
in een overdekte ruimte.
modernisering en uitBreiding van het Bedrijf
de shoWroom
In een tijd van veel nieuwe ontwikkelingen ging de aandacht vooral uit naar het mechanisatiebedrijf
en steeds minder naar de winkel. Vrij snel na de overname werd dan ook besloten de winkel op te
heffen 8 en in 1970 te verbouwen tot een moderne showroom. Ook hier ging Dik Weevers mee met
het tijdsbeeld. Het werd voor een mechanisatiebedrijf steeds belangrijker op zijn eigen lokatie de
producten te laten zien waarvan hij dealer was. Klanten moesten met eigen ogen zien hoe modern
deze machines waren ten opzichte van concurrerende merken. Ook het regelmatig houden van
individuele exposities ofwel shows werd een steeds belangrijker activiteit met het oog op klantenbinding.
9 Bovendien bood de showroom gelegenheid om het aanbod kleinere machines uit te
breiden, zoals stationaire motoren en tweewielige tuinbouwtrekkers en - werktuigen en in latere jaren
(zit)gazonmaaiers. Uiteindelijk werd Weevers voor dit segment hoofddealer van Honda voor
de Noordoostpolder.
uitBreiding WerkpLaats
Een terugkerend gegeven in de mechanisatie is dat de machines steeds groter worden. Bovendien
nam eind jaren zestig de mechanisatiegraad bij veel boeren nog steeds toe. Het gevolg hiervan was
dat de ruimte voor service en reparatie in het bedrijf onvoldoende was. In 1974 werd daarom achter
de bestaande werkruimte een nieuwe werkplaats gebouwd. Er werd gekozen voor een hoge vierkante
hal (20 x 15 meter), die enerzijds direct tegen de bestaande werkplaats werd aangebouwd en anderzijds
vanwege de goede relatie met Maris op de erfscheiding kon worden gebouwd. Er werd goed
nagedacht over vloer, licht en verwarming, zodat er een modern pand zou worden gebouwd dat weer
jaren mee kon. Dik Weevers keek voor het bouwen dan ook goed rond bij collega’s die net nieuw
hadden gebouwd, zodat van hun fouten kon worden geleerd en nog weinig bekende mogelijkheden
konden worden toegepast. Zo kwamen er 4 meter hoge roldeuren, goed bruikbare takels en werd de
stroom- en luchtvoorziening aangebracht in putten onder de vloer, zodat je overal apparatuur kon
aansluiten. In het oude deel werden tegelijkertijd kantoren gebouwd en werd een groot deel ingericht
als magazijn, waarvoor in de bestaande situatie ook te weinig ruimte was. Al met al leidde de nieuwbouw
tot grote verbeteringen voor alle functies van het bedrijf.
De opening werd gevierd in combinatie met het 25-jarig bestaan van mechanisatiebedrijf Weevers,
dat daarvoor een jaar was uitgesteld. Op 23 januari 1975 werd de nieuwe werkplaats geopend
met een grote feestelijke opening, waarbij veel klanten en leveranciers aanwezig waren. Ook Toon
Weevers heeft, ondanks zijn ziekte, de opening nog meegemaakt. Deze pionier en oprichter van het
bedrijf is een paar weken later overleden.

Vader Weevers bij de opening van de nieuwe werkplaats
Na het overlijden van Toon Weevers heeft het nog bijna 4 jaar geduurd voor zijn kantoortje de
functie van kantine kreeg. Hoewel het bij de nieuwbouw in 1953 als schaftlokaal was ingetekend,
was het daar nooit voor gebruikt. Tot die tijd schafte het personeel bij mooi weer buiten op het gras
en bij minder goed weer in de werkplaats. Ze gingen dan zitten op de werkbank of op zelfgemaakte
stoelen van oude zittingen van tractoren of zaaimachines.
organisatie
Ook in de organisatie van het bedrijf ging men met de tijd mee. Er waren kleine moderniseringen,
zoals het aanvragen van een postbus (Postbus 1 te Marknesse werd toegekend op 28 juli 1972) en
het invoeren van bedrijfskleding (1979), maar ook grotere aanpassingen. Ter ondersteuning van
Trees Weevers, die de administratie bijhield, werd in 1972 voor het eerst een meisje aangenomen op
kantoor voor het verwerken van de werkbonnen en het schrijven van de facturen. De administratie
was in die tijd nog een hele klus, omdat nog alles met de hand werd geschreven. Met ingang van
februari 1973 werden voor het eerst alle facturen verwerkt met de typemachine. De geleidelijke invoering
van de computer voor boekhouding en voorraadbeheer volgde halverwege de jaren tachtig.
Meer fundamenteel was het besluit van Dik en Trees Weevers om mechanisatiebedrijf Weevers om
te zetten in mechanisatiebedrijf Weevers BV, hetgeen werd gerealiseerd op 23 augustus 1973. De
omzetting naar BV hield in dat ook het briefpapier weer gewijzigd moest worden. Van die wijziging
werd gebruik gemaakt om het logo voortaan in blauw uit te voeren en om het inmiddels oude model
FIAT te vervangen door een nieuw model.
Niet nieuw, maar wel heel belangrijk voor de klanten, is de voor Weevers vanzelfsprekende bereikbaarheid.
Zo is het normaal dat na het vertrek van het personeel klanten gewoon worden geholpen,
zowel door de week na werktijd als op zaterdag. In de oogsttijd is er geen enkele beperking van de
service en worden indien nodig midden in de nacht reparaties verricht.
Briefhoofd Mechanisatiebedrijf Weevers bv
hoofdstuk 3

Klaas op de heftruck
Hoewel gezamenlijk eten, zeker ’s avonds, hoog in het vaandel stond bij de familie Weevers, werd
dit vaak onderbroken. Eerst werd gewacht tot Dik tijd had en dan werd gezamenlijk gestart, maar
niet zelden werd er al na een paar minuten op de deur geklopt of ging de telefoon. Dik Weevers
stapte dan direct op om de klant te helpen. Adviezen van derden om tijdens het eten gewoon de
telefoon niet op te nemen, werden bewust niet opgevolgd. Als een klant belt, dan neem je op. Daar
heb je geen moeite mee, dan sta je gewoon klaar!
modernisering van BedrijfsmiddeLen
Vanaf de jaren zeventig kwam ook de vernieuwing van allerlei bedrijfsmiddelen op gang. In de eerste
jaren na de nieuwbouw werd nog veel gebruik gemaakt van oude werkmethoden, zoals het smidsvuur,
de ijzerzaag en de vijl, en bestaande apparatuur, waaronder de lasapparaten met electroden,
het autogenisch lassen, de veerhamer, de wals en de draaibanken.
Elke ochtend bij het opstarten van het bedrijf werd de ventilator voor het smidsvuur aangezet,
hoewel het vuur niet elke dag meer werd gebruikt. Het geluid hoorde bij de werkplaats. Aan deze
routine is een eind gekomen op de dag dat Dik Weevers overleed. De ventilator wordt nu alleen nog
functioneel gebruikt.
De eerste vernieuwing begin jaren zeventig bestond uit de aanschaf van onder meer een freesbank,
acculader, verstuivertester, haakse slijpschijf, ijzerschaar en spie-steekbank. Hoewel onverslijtbaar,
werden ook deze methoden en apparatuur in de jaren tachtig ingehaald door nieuwe technieken en
daarom steeds minder gebruikt of vervangen. Zo kwamen er bijvoorbeeld een lintzaagmachine, elektrische
ijzerknip- en ponsmachine, nieuwe CO2 lasapparaten en een draaibank met digitale uitlezing.
Met deze apparatuur was het onder meer mogelijk zelf onderdelen te maken, waarmee je minder
afhankelijk was van de leveranciers en klanten dus sneller geholpen konden worden.
De nieuwe apparatuur had ook veel voordelen voor de medewerkers. Met name het lassen met
electroden leidde nogal eens tot verbrande gezichten en lasogen. Hoewel je bij het lassen een kap
moest gebruiken om dat te voorkomen, had je bij het begin van een laswerk vaak één hand nodig
om het laswerk vast te houden en vast te pikken. Op deze momenten kon je geen kap vasthouden
en als je een dag had met veel laswerk, kon het gebeuren dat je met een rood hoofd thuis kwam.
Omdat machines steeds groter en zwaarder werden, waren in het bedrijf een takel, kriks en een heftruck
geen overbodige luxe. Het vermogen van deze hulpmiddelen is in de loop der jaren alleen maar
toegenomen. Bovendien kwamen er steeds zwaardere serviceauto’s en aanhangwagens met het oog
op vervoer van werktuigen.

Nieuwjaarskaartje
Show in de Weevershal
reLatie met de kLant
Modern was ook de relatie met de klant. Altijd is er oog geweest voor de relatie met de klant en het
besef dat alleen met klanten een gezond bedrijf kan bestaan. Naast de soms zeer langdurige zakelijke
en persoonlijke relaties met pioniers en hun opvolgers, werd aan het eind van het jaar de band
getoond die het bedrijf voelde met al zijn klanten. Vanaf de jaren zestig tot in de jaren tachtig waren
de nieuwjaarsattenties van Weevers een begrip.
In de periode tussen kerstmis en nieuwjaar werd bij alle klanten aan huis een nieuwjaarscadeautje
gebracht. Volgens goed uitgedachte routes reden vaak 3 auto’s twee dagen door de polder om alle
adressen aan te doen. De kinderen van Dik en Trees Weevers en hun vriendjes reden mee om overal
uit te stappen aan te bellen en het cadeautje persoonlijk af te geven. Zij vonden het natuurlijk
helemaal niet vervelend om even te wachten op een snoepje of een stuiver.
de WeevershaL
Door het feit dat er steeds sneller nieuwe producten op de markt kwamen, leidde verkoop tot inruil
van oude werktuigen en tractoren. Deze gebruikte machines voldeden vaak nog prima en moesten
uiteraard ook weer worden verkocht.
De gebruikte werktuigen en tractoren werden aanvankelijk buiten rondom het bedrijf opgesteld. Na
de uitbreiding van de werkplaats in 1975 was daar echter nauwelijks ruimte meer voor. Bovendien
werden de machines er niet beter van door in weer en wind buiten te staan. Zowel de machine als
de verkoopprijs leden daaronder.
In 1978 werd daarom een nieuwe hal gebouwd (1000 m 2 ) voor een permanente opstelling van
nieuwe en gebruikte werktuigen en tractoren, alsmede voor een permanente opstelling van nieuw
materiaal. De nieuwe hal werd uiteraard ook de plek om regelmatig een show te organiseren en de
laatste nieuwe producten aan de klanten te laten zien.
reLatie met het dorp
De Weevershal kreeg al snel grote bekendheid. Dit had vooral te maken met het feit dat de hal direct
gebruikt werd voor allerlei andere activiteiten, zoals dorpsfeesten, sportactiviteiten, rommelmarkten,
popconcerten, kerstzangdiensten, veilingen voor goede doelen, KPJ-feesten en jubileumvieringen,
zoals 40 jaar Marknesse met de reünie van oud-dorpsgenoten.
Het uitlenen van de Weevershal voor deze activiteiten gebeurde met de beste bedoelingen, maar
al snel kwamen politie en brandweer met allerlei wettelijke eisen. De hal moest voor evenementen
worden uitgebreid met bijvoorbeeld noodverlichting en een vluchtdeur. Ook bleek regelmatig dat
de stroomvoorziening te zwak was, bijvoorbeeld voor popconcerten. Achteraf had Dik Weevers wel
hoofdstuk 3

Sponsoring SVM voetbal
Show met nieuwe tractoren en werktuigen
eens spijt dat hij weer eens wat had toegezegd, zoals een popconcert van Normaal, maar als het
evenement goed was verlopen was hij toch een tevreden man.
Behalve dat de Weevershal beschikbaar werd gesteld voor maatschappelijke activiteiten, ging het
bedrijf in de jaren zeventig ook meer doen aan sponsoring. Het meest in het oog springend zijn de
reclameborden en trainingspakken van voetbal- en volleybalteams van SVM. Ook andere verenigingen,
zoals de ponyclub, duivenvereniging en drumband DOKA kregen een bijdrage als daar om werd
gevraagd.
tractoren en LandBouWmachines
het fiat deaLerschap
Mechanisatiebedrijf Weevers is vanaf het allereerste begin van Fiat-tractoren in Nederland in 1957
dealer geweest. Hiervoor is al geschreven over het feit dat het dealerschap in eerste instantie de hele
Noordoostpolder betrof en over de rijdende Fiat shows begin jaren zestig, toen de eerste serie Fiat
landbouwtractoren kon worden gepresenteerd. Later werden shows, zeker als er nieuwe modellen
waren uitgebracht, in en om het eigen bedrijf georganiseerd.
Vanaf het begin was er niet alleen een goede zakelijke relatie, maar ontstond er, zowel met de
heren Leonard Lang zelf als met directeuren en vertegenwoordigers van de landbouwdivisie van
Leonard Lang, een meer dan vriendschappelijke band. Leonard Lang sr. was een man met aanzien
en had een hele dure auto met chauffeur. Als hij langs kwam voor overleg met Dik Weevers zei hij
tegen zijn chauffeur: “Neem jij de kinderen maar even mee voor een ritje door de polder”.
Fiat is altijd zeer actief geweest om zijn dealers snel te informeren over nieuwe ontwikkelingen. In
1975 liet Fiat via een telegram aan zijn dealers weten dat de nieuwe 780 was gearriveerd en te zien
zou zijn in Liempde (prijs ƒ 32.000 incl. luxe veiligheidscabine 85dba). Het belang hiervan was dat
deze nieuwe serie een sterk afwijkend model had ten opzichte van de voorgaande series. Fiat wilde
hiermee laten zien dat het met zijn tijd meeging en een trend kon zetten. Het nieuwe model was zo
afwijkend dat ook het briefpapier van Weevers werd aangepast.
In 1982 is mechanisatiebedrijf Weevers 25 jaar Fiat dealer en ontvangt het ter gelegenheid daarvan
een zilveren legpenning uit handen van de directie van het Fiat Dieselcentrum te Apeldoorn. Weevers
ontvangt als eerste in Nederland deze penning, die namens de directie van Fiat Trattori in Italië
wordt uitgereikt. In die 25 jaar leverde Weevers ruim 600 Fiat-tractoren af in de Noordoostpolder.
0

Verschillende Fiat modellen
Regelmatig werden klanten uitgenodigd om nieuwe modellen en andere Fiat producten, zoals Gallignani
persen en Laverda combines, te bekijken in het Fiat Dieselcentrum te Apeldoorn. Daarnaast
heeft Weevers met medewerkers en klanten verschillende bezoeken gebracht aan de imposante
fabrieken van FIAT-tractoren in Italië.
In een verslag in een regionale krant staat over een van deze bezoeken: “De wandeling door de
tractorenfabriek in Modena heeft een afstand van 5 kilometer. Per dag worden daar 350.000 onderdelen
vervaardigd; er loopt 300 kilometer transportband door en een spoorlijn van 52 kilometer.
Per dag worden er 330 tractoren afgeleverd. Het gezelschap uit de Noordoostpolder volgde het
fabricageproces van het begin tot het einde.”
In 1994 neemt Fiat de landbouwgroep van Ford over en gaat verder onder de naam New Holland.
Aanvankelijk was ook Weevers positief over deze overname, die mogelijkheden bood om het beste
van twee merken samen te brengen in een nieuwe generatie tractoren. Met de overname volgt echter
een ander beleid met betrekking tot dealers, waarbij historische relaties niet tellen. Het gevolg was
dat Weevers Marknesse niet meer in aanmerking kwam om hoofddealer te worden van New Holland.
Bezoek aan de Fiat-fabriek in Italië
hoofdstuk 3

SAMON producten
10 Meer over deze producten en ontwikkelingen is te vinden
in het intermezzo over ontwikkelingen in de landbouw (zie
p. 98).
11 De SAMON groep bestaat halverwege de jaren tachtig uit
de mechanisatiebedrijven Ellens (Nagele), Elshof & Van Dijk
(Creil en Rutten), Weevers BV Marknesse/Weevers Emmeloord,
Weevers Swifterbant BV/Weevers Zeewolde BV en MCB
Biddinghuizen. Later sluiten twee bedrijven buiten Flevoland
zich aan, te weten Van Trier (De Heen/Brabant) en Leenpoel
(Kamperland/Zeeland). Elk bedrijf binnen de SAMON werkt
voor eigen rekening en heeft ook zijn eigen dealerschappen.
12 Mede op initiatief van Dik Weevers nemen een aantal
mechanisatiebedrijven uit de SAMON-groep aandelen in
Climax, waardoor dit bedrijf de mogelijkheid kreeg zijn activiteiten
verder uit te breiden en te innoveren.
Gezien de goede ervaringen met Massey Ferguson bij Weevers Emmeloord en De Nieuwstad van
zoon Tonny Weevers in Lelystad wordt in 1999, na ruim 40 jaar, besloten ook in Marknesse de overstap
naar Massey Ferguson (MF) te maken. Een belangrijke overweging daarbij was de historie van
dit merk en de goede naam met betrekking tot betrouwbaarheid en kwaliteit.
productontWikkeLing en -vernieuWing
Net als voor de fruitteelt maakte Weevers ook producten voor de landbouw. Halverwege de jaren zeventig
heeft Weevers een ontsmettingsmachine op de markt gebracht voor de bestrijding van ziekten
bij aardappelen. Ook werden in het bedrijf veel stortbakken gemaakt die de aanvoer van bijvoorbeeld
aardappelen regelden bij de inschuring. Behalve deze producten die in grote aantallen zijn gemaakt,
zijn in de loop der jaren veel standaardmachines aangepast aan specifieke wensen van klanten. 10
samenWerking
In tegenstelling tot begin jaren zestig werden begin jaren tachtig de beperkingen van de omvang van
het bedrijf gevoeld. De toenemende concurrentie maakte dat met name de tweede generatie boeren
(vaak opvolgers van de pioniers) meer geneigd was om ook bij andere leveranciers hun licht op te
steken. Er ontstond dan ook behoefte om de mogelijkheden van het bedrijf te vergroten, zodat de
klanten kwalitatief goede producten aangeboden konden worden tegen scherpe prijzen. Aangezien
elk polderdorp zijn eigen mechanisatiebedrijf had, werd deze behoefte gevoeld bij meer bedrijven.
De keuze voor samenwerking lag bij Dik Weevers meer voor de hand, dan de keuze voor uitsluitend
zakelijke concurrentie. Samen met collega’s in de Noordoostpolder en Oostelijk Flevoland werd
daarom de SAMON (SAmenwerkende Mechanisatiebedrijven Oostelijk Flevoland en Noordoostpolder)
gevormd. 11
De samenwerking heeft veel voordelen voor de klant. Dat begint al bij de inkoop. De deelnemende
bedrijven zouden ieder op zich van een bepaalde machine bijvoorbeeld drie of vijf stuks nodig
hebben, door gezamenlijke inkoop gaat het dan al gauw om 30 stuks. De inkoopcombinatie kan
daarom voor een betere prijs goede merken inkopen. Een ander voordeel is dat leveranciers bereid
zijn te luisteren naar de SAMON en de wensen van hun klanten. Met leveranciers kunnen afspraken
gemaakt worden over aanpassingen. Er ontstaat dan ook een goede samenwerking met een aantal
belangrijke leveranciers, zoals Climax 12 (in- en uitschuurlijnen), Veenhuis (o.a. kipwagens), Douven
(o.a. veldspuiten) en Zonna (o.a. Grimme aardappelrooiers). In een aantal gevallen ontwikkelde de
SAMON zelf een model van een product van een leverancier, dat dan door deze leverancier werd
gemaakt. Voorbeelden hiervan zijn kipwagens en transporteurs. De samenwerking heeft ook grote
voordelen met betrekking tot de service. De gezamenlijke bedrijven beschikken over ervaren vakmensen,
die indien nodig bij elkaar kunnen inspringen. Daarnaast werden onder meer gezamenlijk
shows gehouden, werd samen opgetrokken op beurzen en gaf de SAMON een informatieblad uit.

hoofdstuk 3

De werkplaats

Reparatie trekker
service en reparatie
Het gaat in het bedrijf uiteraard niet alleen om de verkoop van trekkers en werktuigen. Waar wordt
verkocht, moet immers ook service, zoals periodieke beurten, worden verleend en moeten reparaties
worden verricht. In de beschrijving van werkzaamheden verandert door de jaren heen niet zo veel.
Opvallend is dat nog steeds ploegscharen en schoffels worden gescherpt, banden worden geplakt,
kettingen worden gerepareerd en van alles wordt gelast en rechtgezet.
Klaas Oosterheerd zette voor elke ploegschaar die hij had gescherpt een streepje op de kap van het
vuur, zodat hij, maar zeker ook Dik Weevers aan het eind van het seizoen kon zien hoeveel ploegscharen
hij had verwerkt. Niet alleen het aantal werd daardoor zichtbaar, maar het leverde ook
waardering op voor de fysieke inspanning die hij geleverd had.
Met het oog op de werkgelegenheid wordt in rustige perioden werk gecreëerd of gezocht. De eigen
machines zijn daar een voorbeeld van, maar door de moderne bedrijfsmiddelen was het ook mogelijk
werk van derden aan te nemen, waaronder eigen leveranciers. Zo is er werk uitgevoerd voor
onder meer Climax, Romas, Ridder en Grisnich.
Verder komen voor het repareren van een hydroliekleiding, het vervangen van een aftakas, het rechtzetten
van een steunrol in een boxenvuller, het vernieuwen van een aandrijfas en koppeling van een
bietenrooier, het controleren van het brandstofcircuit, het demonteren en testen van een dynamo en
het vervangen van de drukketel van een pomp.
Omdat de machines steeds groter en ingewikkelder worden, nemen de kennis en ervaring die voor
het uitvoeren van reparaties nodig zijn wel sterk toe. De werkplaats wordt in de jaren zeventig en
tachtig bemand door gemiddeld 8 medewerkers met veelal een eigen specialisatie.
Klanten kwamen in die tijd nog zonder afspraak met klussen naar de smederij en vroegen bijvoorbeeld
Klaas, Mart of Herman of de reparatie tussendoor kon worden uitgevoerd. Deze namen
verantwoordelijkheid en bepaalden zelf in hoge mate of dat mogelijk was of niet. Omdat dat goed
ging, bemoeide Dik Weevers zich er niet veel mee.
Het magazijn krijgt in de loop van jaren een steeds belangrijker functie. Het is niet alleen meer de
plaats waar de voorraad wordt beheerd, die nodig is voor het uitvoeren van reparaties, maar ook steeds
meer de winkel waar klanten onderdelen komen halen om zelf reparaties uit te voeren. Het assortiment
wordt dan ook steeds groter. In de jaren zeventig gaat het bijvoorbeeld om olie, v-snaren,
bouten en moeren, banden, vet, kogellagers, verf, ijzer, ketting, triltanden en beitels. Vijftien jaar later
zijn daar onder meer aan toegevoegd lucht- en oliefilters, rubbers, pakkingen en hydroliekonderdelen.
hoofdstuk 3

Duo-advertentie overname Emmeloord
Weevers Emmeloord
13 Op 1 april 1989 nemen Tonny en Rian Weevers Landbouwmechanisatiebedrijf
De Nieuwstad in Lelystad over en beginnen
daarmee voor zichzelf. Per 1 januari 2000 wordt MCB
te Biddinghuizen overgenomen. Dit bedrijf wordt eind 2001
overgeplaatst naar Lelystad en geïntegreerd in De Nieuwstad.
toekomstgericht
Weevers emmeLoord
Op 1 april 1985 nemen Dik en Trees Weevers landbouwmechanisatiebedrijf De Nieuwstad in Emmeloord
over, dat onder de naam Weevers Emmeloord zelfstandig blijft bestaan. Enerzijds werd deze
uitbreiding gezocht met het oog op groei van mogelijkheden, anderzijds vanwege de toekomst van
hun zonen, waarvan er meer dan één interesse had om een toekomst op te bouwen in de landbouwmechanisatie.
Toen bekend werd dat Brinkmann & Niemeyer zich terug ging trekken uit de
landbouwmechanisatie en het bedrijf in Emmeloord te koop werd aangeboden, is Dik Weevers er
in geslaagd dit bedrijf over te nemen. Tonny Weevers, zoon van Dik en Trees Weevers en vernoemd
naar zijn opa Toon Weevers, wordt bedrijfsleider van mechanisatiebedrijf Weevers Emmeloord.
Dat Tonny Weevers in de voetsporen van zijn vader en opa zou treden, was al snel duidelijk. Hij is al
van kinds af aan erg betrokken bij de smederij en was daar ook altijd te vinden. Het was zo erg dat
zijn prestaties op de middelbare school er onder leden. Om te voorkomen dat de afleiding zo groot
zou zijn dat hij zijn MAVO diploma niet zou halen, heeft hij deze opleiding op een kostschool gevolgd.
Met het oog op een carrière in de landbouwmechanisatie heeft Tonny Weevers vervolgens eerst de
middelbare technische school (MTS) in Sneek doorlopen en daarna het Instituut voor Autohandel
(IVA) te Driebergen. Deze en andere opleidingen in techniek, verkoop, bedrijfsvoering en management
en zijn ervaring in het bedrijf te Marknesse (waar hij nooit officieel gewerkt heeft), maken hem
geschikt om deze vestiging te leiden.
Het bedrijf in Emmeloord wordt met de aanwezige medewerkers op dezelfde voet voortgezet. Het
aanwezige trekkermerk, Massey Ferguson, blijft een belangrijke basis in het verkoopprogramma.
Naast de aanwezige merken, worden machines en werktuigen die al in Marknesse worden vertegenwoordigd
aan het programma toegevoegd, hetgeen voordelen heeft voor de klant (kennis van het
product) en richting de leverancier (betere voorwaarden).
Tegelijk met de aankondiging van de overname wordt ook hier het sterke punt van de bereikbaarheid
ingevoerd. De klanten worden er direct op gewezen dat het bedrijf ook na sluitingstijd en,
indien nodig, op zaterdag voor hen klaar staat. Al snel wordt bij het bedrijf een woning gebouwd,
waar Tonny en Rian Weevers gaan wonen. Enerzijds kan de bereikbaarheid daardoor makkelijker
worden gerealiseerd en anderzijds kan Rian, die de administratie doet en ook veel contacten heeft
met klanten en leveranciers, flexibel inspringen. 13

Onthulling glas-in-loodraam (kunstenaar Annemiek Punt)
14 In dit kader hebben Dik en Trees Weevers de klanten gevraagd
om een financiële bijdrage. Tijdens het feest wordt
bekend gemaakt dat deze bijdragen, verdubbeld door het
jubilerende bedrijf, wordt geschonken aan de commissie
Woord en Beeld met het oog op het realiseren van het boek
50 jaar Marknesse, dat in 1992 zal verschijnen. De gift bedraagt
ƒ 5.080,-.
15 Dik Weevers is daarnaast onder meer actief geweest in
besturen van de kerk, scholen en verenigingen. Ook Trees
Weevers is erg actief geweest in allerlei organisaties en verenigingen,
zoals de kerk, Caritas, Woord en Beeld, Vrijwillige
hulpdienst en Dorpsbelang Marknesse.
40 jaar Weevers
In 1989 bestaat mechanisatiebedrijf Weevers 40 jaar. Dit gegeven is belangrijk genoeg om te vieren;
er is geen toekomst zonder verleden. De feestelijkheden starten met een bijeenkomst met leveranciers
en collega’s. De dag erna volgt een groot feest, dat door honderden klanten is bezocht. Tijdens
deze bijeenkomsten wordt veel teruggekeken naar het begin van het bedrijf en alle ontwikkelingen
die hebben plaatsgevonden. 14
In een interview met de krant merkt Dik Weevers op: “Het is eigenlijk altijd vanzelfsprekend
geweest dat ik in het bedrijf van mijn vader ging werken. Achteraf gezien is het een goede keus
geweest, want het vak boeit me in hoge mate. Naast de handel en de techniek vind ik de omgang
met de mensen nog altijd het meest aantrekkelijke.”
Uiteraard wordt ook naar de toekomst gekeken. Zo wordt tijdens het feest bekend gemaakt dat
Adrie Weevers, de tweede zoon van Dik en Trees Weevers, sinds een maand als vertegenwoordiger
voor het bedrijf werkzaam is. Daarnaast is er een grootse jubileumshow, waar het allernieuwste op
mechanisatiegebied wordt gepresenteerd in combinatie met oude werktuigen (een hobby van Dik
Weevers). Tijdens de show werd een aantal topmerken gepresenteerd, die al jaren door het bedrijf
worden vertegenwoordigd. Het gaat onder andere om Fiat tractoren, Samon werktuigen, Douven
veldspuiten, Climax aardappellijn, Veenhuis kip-, meng- en mestwagens, Rumptstad ploegen en
Honda tweewielige trekkers en gazonmaaiers.
Het 40 jarig bestaan is uiteraard ook gevierd met de familie. Tijdens die bijeenkomst worden de
grondleggers van het bedrijf ‘vader en moeder Weevers’ geëerd. Beiden zijn te vroeg gestorven en
verdienen een vaste plaats in het door hen gestichte bedrijf. Dik en Trees Weevers hebben daarom
aan een kunstenaar de opdracht gegeven een glas-in-lood raam te maken. Het kunstwerk bevat de
beeltenissen van Toon en Truus Weevers met daar om heen de ontwikkeling van het bedrijf.
maatschappeLijke organisaties
Dik Weevers heeft de toekomst ook altijd in een breder perspectief gezien. Voor mechanisatiebedrijf
Weevers is geen toekomst zonder boeren, zonder goed opgeleide medewerkers, zonder een goede
brancheorganisatie voor de mechanisatiebedrijven, zonder ondernemers in het dorp Marknesse en
zonder (verenigingsleven in) het dorp Marknesse. Hij is dan ook altijd actief geweest in allerlei commissies
en besturen.
Om een indruk te geven volgen een paar voorbeelden van zijn betrokkenheid bij maatschappelijke
organisaties, die in relatie staan tot het bedrijf. 15 Eind jaren zeventig was Dik Weevers lid van de
Beurscommissie van De Beurs in Emmeloord. In Marknesse wordt hij in 1988 de eerste voorzitter
van de tot Ondernemersvereniging Marknesse omgedoopte middenstandsvereniging (in 1953
hoofdstuk 3

D.P.A. Weeversstraat
opgericht onder de naam Handel en Ambacht). Ook is hij lid van de Promotiecommissie van
Dorpsbelang Marknesse. Rond 1990 is hij lid van de Commissie van Toelating en Toezicht van de
Landbouw RAI. Als hij meer tijd krijgt voor zijn hobby met betrekking tot oude tractoren wordt hij
bestuurslid van de afdeling Flevoland van de Oude Tractoren en Motorenvereniging (OTMV).
Of het met zijn maatschappelijke betrokkenheid te maken heeft, is niet bekend, maar in 1981
wordt Dik Weevers door Gedeputeerde Staten van Overijssel uitgenodigd voor een déjeuner ter ere
van Hare Majesteit de Koningin en Zijne Koninklijke Hoogheid Prins Claus der Nederlanden in
Zwartsluis. Hij zat aan tafel bij Prins Claus, vlak achter de Koningin, die aan de naastliggende tafel
zat en was daar best trots op. Minder trots was hij op het feit dat hij niet zo bekend bleek met de
etiquette. In het boekje ter gelegenheid van het bezoek werd hij vermeld als directeur-eigenaar van
een landbouwmechanisatiebedrijf te Emmeloord. Hoewel blij met de toevoeging eigenaar, was hij
minder te spreken over de verkeerde plaatsaanduiding. Hij heeft dat uiteraard rechtgezet door Prins
Claus te vertellen over het bezoek van Koningin Juliana in 1951 aan het bedrijf in Marknesse.
In 1994 treedt Dik Weevers uit het bestuur van de branchegroep COM (Centraal Orgaan Mechanisatiebedrijven)
en wordt bij die gelegenheid door de Raad van Bestuur van de Metaalunie benoemd
tot lid van verdienste. Zijn verdiensten waren het feit dat hij 23 jaar lid van het bestuur is geweest
(eerst van de Stichting Centrale Sectie Landbouwmechanisatiebedrijven Smecoma en later van de
branchegroep COM, waar genoemde sectie in op is gegaan). Namens de COM heeft hij 17 jaar deel
uitgemaakt van de Raad van Bestuur van de Metaalunie en is hij ook nog een aantal jaren Bondsraadslid
geweest. Verder heeft hij de brancheorganisatie in diverse externe instellingen en organen
vertegenwoordigd, zoals de Praktijkschool voor Landbouwtechniek, de ledenraad van de Federatie
Het Landbouwwerktuig en de Redactieraad van het blad Landbouwmechanisatie.
een toekomst zonder dik Weevers
Op 1 april 1994 werkte Dik Weevers 45 jaar in het bedrijf. Enerzijds vanwege zijn gezondheid en anderzijds
omdat hij vond dat zijn ouders te kort van hun pensioen hebben kunnen genieten, speelde
hij toen al met de gedachte hoe en wanneer hij de zaak het beste kon overdragen. Zover is het helaas
niet gekomen. Op 27 juli 1994 overleed hij onverwacht, voordat hij de toekomst uit had kunnen
stippelen. Dat hij op dat moment nog de spil van het bedrijf was en nog midden in de samenleving
stond, bleek uit de overweldigende belangstelling bij zijn uitvaart.

De benoeming tot lid van verdienste van de Metaalunie
hoofdstuk 3

hoofdstuk 4
mechanisatiebedrijf Weevers voorbereid op de toekomst
de derde generatie: adrie en peter Weevers
1994 - 2008
Dit hoofdstuk betreft de voortzetting van het bedrijf na het plotselinge overlijden
van Dik Weevers. Zijn zoons Adrie en Peter Weevers zetten het bedrijf voort, nemen
het over van hun moeder Trees Weevers en bereiden het voor op de toekomst.
hoofdstuk 4

Een diploma van Adrie Weevers
Een diploma van Peter Weevers
1 De situatie bij Weevers Emmeloord, dat zelfstandig naast
Weevers BV in Marknesse functioneert, blijft onder leiding
van Rink de Jong onveranderd.
met vertrouWen vooruit
Na het overlijden van Dik zet Trees Weevers samen met zoon Adrie, die al enige jaren in het bedrijf
werkt, het bedrijf voort. In september 1994 komt ook zoon Peter in het bedrijf werken. Afgesproken
wordt dat Adrie, die op 1 december 1994 wordt benoemd tot directeur, de klanten aan het bedrijf zal
bedienen en dat Peter “de boer opgaat”. 1
Trees Weevers neemt na het overlijden van Dik vele touwtjes in handen, zowel intern als extern en
onderhoudt veel contacten. Ze is erg gedreven om het bedrijf op een goede manier over te dragen
aan haar zoons Adrie en Peter. Afscheid nemen lukt niet in één keer en gebeurt stukje bij beetje.
Ze blijft daarom eerst direct, later indirect, nog later aan de zijlijn en tot op de dag van vandaag op
afstand nauw betrokken en altijd bereid om even in te springen. Elk jubileum of opening kondigt ze
aan nu echt afscheid te nemen. Is 60 jaar Weevers voor haar, inmiddels 73 jaar, een goed moment
om echt van haar pensioen te gaan genieten?
Adrie Weevers heeft na de MAVO, MTS werktuigbouw en een tweetal jaren HTS werktuigbouw
gedaan. Daarna volgden het Instituut voor de Autohandel (IVA), dat hij in 1986 heeft afgerond, en
managementtrainingen, waarbij hij zijn vakdiploma’s haalt. Hij heeft werkervaring opgedaan bij bedrijven
voor garageapparatuur, zoals hefbruggen en uitlijnapparaten. Toen Dik Weevers in 1989 een
hartaanval kreeg, is Adrie eerst part-time als vertegenwoordiger in Marknesse aan de slag gegaan,
omdat hij zeker wilde weten of de landbouwsector wel iets voor hem was. Adrie Weevers is ook
bestuurlijk actief. De meest opvallende bestuurlijke activiteiten zijn: voorzitter ondernemersvereniging
Marknesse, voorzitter ondernemersvereniging Groendorpen, lid adviescommissie economisch
beleid Gemeente Noordoostpolder en voorzitter stichting Future Farming Flevoland.
Peter Weevers heeft na de HAVO 2 jaar MTS werktuigbouw in Sneek gedaan, maar is daarna overgestapt
naar de nieuwe opleiding landbouwtechniek aan de MTS in Apeldoorn (eerste lichting).
Hij heeft werkervaring opgedaan bij mechanisatiebedrijf Bruinsma in Dronten en Zijlstra&Bolhuis
(Climax) in Veendam. Vanuit Zijlstra&Bolhuis is hij voor Farm Frites naar Polen gegaan voor het opzetten
en begeleiden van een boerderij van 3000 hectare. Vervolgens mocht hij van Dik Weevers nog
een jaar naar Canada, omdat hij nog niet nodig was in Marknesse. Hij heeft daar gewerkt voor Jake
Kloosterman, importeur van Grimme en Climax machines. Bestuurlijke ervaring heeft Peter Weevers
onder meer opgedaan in de Jongerenraad van de Rabobank en de Leadercommissie provincie Flevoland,
waar hij nu nog bij betrokken is.
Het bedrijf dat Dik Weevers achterliet was altijd in beweging en met de tijd meegegaan en hij slaagde
er steeds in zich te onderscheiden van de concurrentie. Met de komst van Adrie en Peter wordt

Folder in het Pools
verder in de toekomst gekeken. De toenemende concurrentie en het afnemend aantal landbouwbedrijven
maakt het nog belangrijker om het bedrijf in positieve zin te profileren. Zekerheid vraagt om
een goede visie op de toekomst en tegelijkertijd om het benutten van de kansen die zich voordoen.
Omdat dit uiteraard ook geldt voor De Nieuwstad van Tonny en Rian Weevers in Lelystad, wordt de
samenwerking tussen de broers uitgebreid.
nieuWe kansen en uitdagingen
poLen
Peter beschikt over een internationaal georiënteerd instinct. Mede op grond van zijn ervaring in Polen
(hij was daar als technische man betrokken bij een aardappelproject van Farm Frites via leverancier
Climax) wordt in 1995 besloten om in Polen te gaan pionieren. Climax had in de jaren daarvoor
al een aantal inschuurlijnen in Polen verkocht, maar de noodzakelijke (onderdelen)service haperde.
De leverancier kwam daarom, mede gezien de ervaring van Peter, met het verzoek aan Weevers
om het importeurschap voor Climax in Polen (een groeimarkt) in te vullen. Besloten werd de stap
te wagen en uiteraard mag Peter het zelf gaan uitvoeren. Hij en monteur Harco Christiaens gaan
in eerste instantie gedurende het oogstseizoen de reparatie- en servicewerkzaamheden uitvoeren.
Naast reparatie en levering van onderdelen is het echter ook de bedoeling om een mechanisatiebedrijf
op te bouwen met het oog op verkoop van nieuwe en tweedehands machines. Voor de nieuwe
machines moeten ze het hebben van de boeren die vanuit heel Europa naar Polen trekken. Gebruikte
machines, die in Nederland niet meer op belangstelling van de boeren kunnen rekenen, zijn in Polen
nog goed aan Poolse boeren te verkopen. In folders wordt er daarom direct op gewezen dat Weevers
totale mechanisatie levert en, naast Climax, ook gespecialiseerd is in merken als Grimme, Dubex,
Pottinger, Fiatagri en Massey Ferguson.
Een bekend beeld in die tijd zijn de lange rijen voor de Poolse grens. Alles moest ingeklaard worden.
Zo moest Adrie eens een flink aantal uren extra wachten, omdat de douanebeambte een bandenspanningsmeter
niet kon rubriceren en er gewacht moest worden op een collega.
Weevers Polen wordt gevestigd in het plaatsje Stupsk, niet ver van de Oostzee, waar het onderdak
vindt in het Holland Business Centre, waarin meer Nederlandse bedrijven zijn gehuisvest. De
ontwikkeling van het bedrijf bleek erg afhankelijk van de snelheid van de ontwikkeling van de Poolse
landbouwsector. Na marktonderzoek en gesprekken over samenwerking is, met name omdat er
uitbreidingsmogelijkheden kwamen in Kraggenburg, besloten de activiteiten in Polen niet voort te
zetten. Het Poolse initiatief mocht uiteraard niet ten koste gaan van de bestaande bedrijven.
hoofdstuk 4

Werkplaats Weevers Kraggenburg
2 De verandering in Marknesse is nog groter, omdat op 29
april 1996, na 40 jaren trouwe dienst, ook afscheid wordt genomen
van Klaas Oosterheerd.
3 Het dealerschap van Beverol wordt ondergebracht in een
nieuwe onderneming, Bevop Oliehandel, waar de broers
Tonny, Adrie en Peter Weevers eigenaar van zijn.
4 Cees Simonse heeft op 29 december 2003 zijn werkzaamheden
na 18 jaar (waaronder 7 in dienst van Bevop) beëindigd.
Tijdens het huwelijksfeest van Adrie Weevers en Ingrid Oosterveld in de Weevershal (1995) blijkt
dat Ingrid geen landbouwachtergrond heeft. Als Ingrid tijdens het feest even naar huis wil en de
deur niet in kan, omdat de vriendenclub deze gebarricadeerd had met een wentelploeg, komt zij
verontwaardigd terug en roept: ”Adrie er staat een aardappelrooier voor de deur.” Later gaat Ingrid
meer voor het bedrijf doen, zoals de boekhouding van Kraggenburg, het organiseren van personeelsfeesten
en bedrijfsuitjes en het onderhouden van contacten met personeel en klanten.
kraggenBurg
Polen wordt beëindigd, omdat er dichter bij Marknesse een kans kwam om de activiteiten verder
uit te breiden. Toen collega mechanisatiebedrijf Elshof & Van Dijk liet weten het bedrijf in Kraggenburg
te willen verkopen, kwam dat voor Adrie en Peter zeer gelegen. Adrie Weevers had al bedacht
dat gezien het afnemend aantal boeren in de Noordoostpolder het aantal mechanisatiebedrijven
niet gelijk kon blijven en was overtuigd van de voordelen van de overname. Het bedrijf in Kraggenburg,
actief in fruitteelt en akkerbouw, sloot qua werkzaamheden en werkgebied perfect aan op
Weevers Marknesse. Het bood daarmee goede mogelijkheden voor het creëren van meer omzet en
schaalvoordelen en het uitwisselen van kennis en ervaring ten behoeve van de continuïteit van beide
bedrijven. Adrie en Peter hebben daarom het bedrijf per 1 april 1996 overgenomen en daarvoor de
vennootschap Weevers Kraggenburg opgericht.
In aanvang vinden er in Kraggenburg geen wijzigingen plaats. Het personeel blijft gewoon in dienst
en ook de vertrouwde merken blijven aanwezig. De overname heeft echter wel gevolgen voor Weevers
Marknesse. Mart Christiaens, op dat moment al bijna 40 jaar werkzaam in Marknesse, krijgt de
dagelijkse leiding over Weevers Kraggenburg en hij gaat, gezien de visie van Weevers op service, bij
het bedrijf wonen. 2
Gerard Elshof en Siem van Dijk hebben altijd veel samengewerkt met Dik Weevers. Ze hadden een
vriendschappelijke band en veel waardering voor elkaar. Dit laten zij ook merken in hun klantenbrief
over de “wisseling van de wacht”. Zij laten daarin weten dat “het bedrijf is overgenomen door
de gebroeders Weevers uit Marknesse, die geen onbekenden zijn in de landbouwmechanisatie,
zodat uw zaken goed behartigd zullen worden.” Ook schrijven zij dat Mart Christiaens zijn sporen
in het vak ruim heeft verdiend. Zij bevelen de gebroeders Weevers dan ook gaarne aan.
deaLerschap BeveroL
Met ingang van 1997 wordt het dealerschap van Beverol smeermiddelen 3 overgenomen van Cees
Simonse. De overname wordt naar buiten toe stil gehouden, omdat Cees Simonse 4 zijn werk nog
een aantal jaren op dezelfde voet wil voorzetten en Weevers en De Nieuwstad de samenwerking
met Beverol eerst verder willen ontwikkelen. De mechanisatiebedrijven zochten niet alleen een
goede leverancier voor smeer- en olieproducten, maar ook een innovatieve partner voor zaken als

Advertentie met 4 (oude) logo’s
trekkerkeuringen en oliemonsteranalyse. Zaken waar de klant zijn voordeel mee kan doen om de
kostprijs van machines naar beneden te krijgen en de levensduur ervan te verlengen. Direct in 1997
is daarom al gestart met de bouw van een compleet ingericht Beverol trekkerkeurings- en teststation
bij Weevers Emmeloord.
Logo’s van de drie Weevers bedrijven in NOP
nieuWe ontWikkeLingen
kLanten en faBrikanten
Twee belangrijke ontwikkelingen in de sector zijn de sanering van boerenbedrijven en de concentratie
aan fabrikantenzijde. Door de sanering van bedrijven heeft Weevers steeds meer grote landbouwbedrijven
en loonbedrijven als klant. Deze klanten hebben specifieke wensen met betrekking tot de
machines die ze kopen en die op korte termijn rendement moeten opleveren. De relatie met de fabrikanten
van deze machines is dan ook zeer belangrijk. De kwaliteit van het product bepaalt immers
in hoge mate of klanten bereid zijn het te kopen. Mechanisatiebedrijf Weevers wijst fabrikanten, op
basis van klant- en praktijkervaringen, dan ook regelmatig op mogelijkheden voor productontwikkeling
en –innovatie, maar moet constateren dat deze weg vaak maar langzaam tot aanpassingen leidt.
Omdat de standaarduitvoering van een machine vaak op Europees niveau wordt verkocht, is het niet
meer zo eenvoudig als vroeger om een fabrikant te overtuigen een aanpassing te maken voor de
hoofdstuk 4

Logo met tandrad en korenaren
5 Het nieuwe logo is ontwikkeld door zus Helma Weevers.
6 Column in eerste uitgave van Transmissie, januari 1997.
Nederlandse markt, laat staan de specifieke markt in de Noordoostpolder. Daarnaast is het zo dat
steeds meer fabrikanten fuseren, waardoor merken en dealerschappen wijzigen en jarenlange, vaak
persoonlijke relaties plaatsmaken voor strikt zakelijke relaties.
samenWerking mechanisatieBedrijven Weevers en de nieuWstad
Om in te kunnen blijven spelen op specifieke wensen van de klant hebben de broers Tonny, Adrie en
Peter besloten intensiever samen te gaan werken, waardoor kennis en ervaring worden gebundeld.
Een ander effect is dat daarmee het inkoopvolume wordt vergroot, waardoor er meer mogelijkheden
zijn om een gunstiger positie te creëren bij de leveranciers. Door veelal dezelfde merken te voeren
is er meer kennis bij de medewerkers en kan het onderdelenniveau hierop aangepast worden. De
positieve effecten van de samenwerking en een goede service zijn wapens om de klant te behouden
en de concurrentie voor te blijven.
Dat de intentie voor de samenwerking langdurig en toekomstgericht is, blijkt uit het feit dat de
mechanisatiebedrijven van Weevers in Marknesse, Emmeloord en Kraggenburg en De Nieuwstad in
Lelystad met ingang van 1997 overgaan tot een gezamenlijke beeldvorming. Er wordt een nieuw
logo 5 ingevoerd voor alle vestigingen. Het nieuwe logo bestaat uit een tandrad met enkele korenaren.
De korenaren staan symbool voor de agrarische sector. Het tandrad staat voor de techniek.
Voor Weevers Marknesse is dit het meest duidelijk een breuk met het verleden, omdat op dat moment
precies 30 jaar geleden het bekende WM logo was ingevoerd bij de overname van het bedrijf
door Dik Weevers. Wel is de kleur blauw van het oude logo gehandhaafd.
Op hetzelfde moment start het samenwerkingsverband met hun nieuwe technische uitgave Transmissie.
Met de Transmissie worden de agrarische ondernemers en loonbedrijven in Flevoland
geïnformeerd over de diensten en producten die Weevers en De Nieuwstad leveren en de mensen
die bij hen werken. Technische informatie over nieuwe trekkers en werktuigen vormt de basis van het
informatiebulletin. Daarnaast vinden de lezers handige tips voor onderhoud en bevat het bulletin
een overzicht van gebruikte trekkers en landbouwmachines.
Wij staan d’r achter 6
Is een boer met een rode trekker beter af dan zijn collega die een groene trekker rijdt? Het antwoord
is nee. Maar daarmee is ook niet gezegd dat de groene beter is dan de rode. Laten we
eerlijk zijn, slechte trekkers zijn er eigenlijk niet meer. De trekkermerken hebben stuk voor stuk
een goede basiskwaliteit. Met dat verschil dat de een het iets goedkoper kan leveren dan de ander.
En natuurlijk zijn er technische verschillen tussen de merken. Bij de ene fabrikant is een ontwikkeling
in een verder stadium dan bij de andere. Maar over twee jaar kan dat omgekeerd zijn.
En zolang er trekkers gemaakt worden zijn er voorlopers en volgers. Ook dat zal de komende

Transmissie
jaren niet anders worden. Hoeft een boer dan helemaal niet op de prijs en kwaliteit van de trekker
te letten? Natuurlijk wel. Maar veel belangrijker dan de kleur of het merk van de trekker is het dealerbedrijf
dat achter het product staat. Negen van de tien trekkers gaan nooit stuk. Als ze tenminste
regelmatig en goed onderhouden worden. Maar je zal maar net die tiende trekker hebben en de
oogst staat voor de deur. Dan moet er direct deskundige ondersteuning van het dealerbedrijf komen.
Want op zo’n moment telt slechts een ding: de trekker moet zo snel als het kan weer draaien.
Desnoods moet een andere trekker ter beschikking worden gesteld. Anders gezegd: wie kiest voor
een trekker of machine met een goede basiskwaliteit, hoeft niet zo scherp naar de kleur te kijken.
Kijk maar naar het bedrijf dat erachter staat. Kleur is voor de mechanisatiebedrijven van Weevers
en De Nieuwstad dan ook niet zo belangrijk. Wij staan voor de basiskwaliteit van het product dat
we verkopen. En mocht dat – op welk moment dan ook – een aanvullende ondersteuning vragen,
dan kunt u ons daarop aanspreken. Net zo goed als wij vanzelfsprekend open staan voor opbouwende
kritiek van uw zijde.
overname Weevers marknesse
In 1998 wordt, na een zorgvuldige voorbereiding, de werkmaatschappij van Weevers BV, door Adrie
en Peter Weevers van hun moeder Trees Weevers overgenomen. Omdat het 50-jarig bestaan van het
bedrijf aanstaande is, wordt hier geen aandacht aan besteed. De werkmaatschappij wordt ondergebracht
in de vennootschap Weevers Marknesse. De broers zetten hun activiteiten ongewijzigd voort,
waarbij Adrie de taken algemene zaken en werkplaatschef heeft en Peter zorgt voor inkoop, verkoop
en PR.
De inventarislijst bij overname zag er heel anders uit dan de inventarislijst bij de start van het
bedrijf in 1949 of bij de overname door Dik Weevers in 1967. Naast klein gereedschap, dat ook in
1949 en 1967 op de lijst stond, zijn er een groot aantal machines aanwezig, zoals een cirkelzaagmachine,
een lintzaagmachine, een bandendemonteerapparaat en een boor- en freesmachine,
maar ook een schaarhefbrug en een testbaan voor boomgaardspuiten. Verder staat er computerapparatuur
op de lijst evenals een telefooncentrale en autotelefoon. Bovendien is de omvang van de
transportmiddelen sterk gestegen. Naast 2 heftrucks en 3 aanhangwagens, staan er 6 bedrijfsauto’s
op de lijst.
hoofdstuk 4

Weevers:
van standaardopLossing tot
maatWerk in de LandBouW
Zelfrijdende schoffelmachine
Sinds de uitgifte van de eerste pachtboerderijen
ten behoeve van de landbouw is er veel
veranderd. De werkzaamheden in de landbouw
op zichzelf zijn niet zozeer veranderd, maar de
mogelijkheden van trekkers en machines des te
meer. In het begin werd het zware werk op het
land uitgevoerd door landarbeiders en werd voor
trekkracht voornamelijk gebruik gemaakt van
paarden. Ook konden de beschikbare landbouwwerktuigen,
die het werk moesten verlichten,
nauwelijks landbouwmachines genoemd
worden. Sinds de jaren vijftig zijn de gewassen
in de akkerbouw grotendeels dezelfde gebleven,
namelijk tarwe, aardappelen, bieten en uien.
Verdwenen is het vlas dat in de beginjaren werd
verbouwd en nieuw zijn bijvoorbeeld witlof en
winterwortelen. Daarnaast is er rond Marknesse
op beperkte schaal een variatie aan tuinbouw,
bollenteelt, fruitteelt en weidebouw. Ook is er
steeds meer aandacht voor de biologisch dynamische
landbouw.
Zonder ook maar een enigszins volledig beeld
te willen schetsen, worden hierna in grote lijnen
een aantal ontwikkelingen beschreven met betrekking
tot de landbouw.
Vanaf het begin waren de verwachtingen van
mechanisatie groot en de boeren op het nieuwe
land stonden daar ook zeer open voor. In de
jaren vijftig is de mechanisatie dan ook sterk
toegenomen. Mechanisatiebedrijf Weevers had
daarbij door de jaren heen niet alleen aandacht
voor de machines zoals die werden aangeboden
door de leveranciers, maar juist ook voor de
aanpassingen daaraan, die de machine meerwaarde
gaf voor de specifieke situatie van de
klant.
Na de uitgifte van de eerste pachtbedrijven
in 1947 en 1949 verschijnen al snel de eerste
trekkers in de polder. Aanvankelijk waren het
trekkers van 20 pk zonder hefinrichting, die de
rol van de paarden overnamen. Het aantal pk’s
werd snel meer, omdat de machines en werktuigen
die ermee getrokken moesten worden
steeds groter werden. Bovendien werd een
hefinrichting standaard, waardoor machines ook
gedragen konden worden. Veel aandacht ging uit
naar de mogelijkheden om de spoorbreedte van
trekkers aan te passen, zodat deze door de rijen
in het gewas konden rijden. In koude perioden
werd de trekker voorzien van een winterjas voor
meer comfort.
Fiat met winterjas

Moderne MF trekker met cabine
Halverwege de jaren zestig was 40 pk nog heel
gangbaar, maar begin jaren tachtig was 100 pk
al geen uitzondering meer. Dit had wellicht ook
te maken met de groeiende omvang van het
werk dat in de seizoenen verricht moest worden.
Enerzijds investeerden verschillende boeren in
grotere machines voor gezamenlijk gebruik en
anderzijds werden de landbouwbedrijven steeds
groter, omdat het land van boeren die zich niet
staande konden houden of vrijwillig stopten,
werd overgenomen. De nieuwe machines maken
het, mede door de ontwikkeling van fronthef
en aftakas, ook steeds beter mogelijk om veel
werk alleen te doen, dan wel met een beperkt
aantal mensen. De ontwikkelingen gaan door en
inmiddels zijn trekkers met variabele transmissies,
waarmee snelheden tot 50 km p/u worden
gehaald, zeer gangbaar. Deze trekkers vol met
electronica zijn voorzien van zeer comfortabele
cabines met radio/cd speler, climatcontrol,
cruise control, electronische hefinrichting en,
als laatste ontwikkeling, GPS.
Een ontwikkeling die ook met de trekker te maken
heeft betreft de banden; feitelijk de opvolger
van de hoefijzers van het paard. De eerste
banden waren diagonaal opgebouwd, later werd
dat radiaal. Hierdoor werd de band soepeler
(comfort) en kon de bandenspanning verlaagd
worden (minder bodemverdichting). Afhankelijk
van het werk dat moest worden verricht, waren
er banden met hoge of lage nokken, brede of
smalle banden en dubbele montering. In verband
met de bodemdruk worden de banden de
laatste jaren steeds breder en wordt de bandenspanning
lager. De nieuwste trend is de herontdekking
van de rupsband.
Trekker met kooiwielen en cambridge rol
Challenger met rotorkopeg
LandBouW

Landbouwploeg oud en nieuw
Goede grondbewerking is een belangrijke basis
voor een goede oogst. Aanvankelijk werd het
land bewerkt met een zogenaamde getrokken
rondgaande 1- of 2-scharige ploeg. Al snel werd
dat uitgebreid naar een 4-scharige getrokken
ploeg en, door de mogelijkheden van de hefinrichting,
een 1- of 2-scharige wend- of kantelploeg.
Wentelploegen, 3-, 4- of zelfs 5-schaar,
waarmee ook dieper kon worden geploegd, zijn
nu de standaard, maar ook de eerste 7-schaar
is al in de Noordoostpolder verkocht.
Voor het zaaien werd de grond voorbewerkt
met kromtandeggen, soms met meerdere eggen
naast of achter elkaar. Later kwamen de
triltandcultivator (in 1973 maar liefst 2,75 meter
breed/29 tands), de schudeg en nu de rotorkopeg.
Steeds vaker wordt eggen gecombineerd
met zaaien. De zaaimachine achter de kopeg
scheelt veel tijd, zeker in vergelijking met het feit
dat in het begin nog handzaaimachines werden
gebruikt. Na de handzaaimachine volgden de
paardenzaaimachine (2 meter breed), die later
vaak werd omgebouwd voor trekkergebruik.
Met betrekking tot graan en gras wordt gebruik
gemaakt van 3 tot 4 meter brede pijpenzaaimachines.
Ook bieten werden gezaaid en moesten
later met de hand gedund worden. Al snel
kwamen er precisiezaaimachines, welke het zaad
op een bepaalde afstand konden zaaien, zodat
er minder gedund hoefde te worden. Met de
veredeling van het zaad is dat nu ook overbodig
en zijn de zaaimachines van 6 naar 18 en zelfs
24 rijen gegaan.
00
Aardappels poten gebeurde al sneller machinaal
met een 2- of 4-rijige pootmachines, waar de
aardappelen met de hand in een bakje werden
gelegd. Nu zijn er 4- of 6-rijige pootmachines
met corrector, zodat er op de juiste afstand kan
worden gepoot. Het principe van de bekerpootmachine
is al jaren ongewijzigd en wordt nog
steeds veel toegepast. Een doorontwikkeling
is de snarenbedpootmachine, waarmee met
minder beschadiging voorgekiemde aardappelen
gepoot kunnen worden.
Ook het kunstmeststrooien heeft grote ontwikkelingen
doorgemaakt. Aanvankelijk gebeurde
dit met de hand, later met getrokken wielaangedreven
schotelstrooiers met een bereik van 3,80
meter. Grotere werkbreedtes werden bereikt met
de pendelstrooiers en strooiers met 1 of 2 werpschijven,
die een bereik hebben tot wel 45 meter.
Ontwikkelingen daarna betroffen het realiseren
van een goede verdeling en de optimale hoeveelheid
kunstmest.
Met het oog op de onkruidbestrijding zijn bij
smederij Weevers de eerste jaren veel schoffels
en hakken gesmeed, waarmee de boer en
zijn knecht door het gewas liepen. Later is het
zogenaamde wiedgarnituur ontwikkeld, bestaande
uit een enkele of dubbele schoffelbalk
voor de trekker. Ook heeft Weevers zelfrijdende
bietenschoffelmachines (op 4 wielen met losse
benzinemotor) gebouwd, maar dat heeft nooit
een grote vlucht genomen. Het scherpen van
schoffels is een bezigheid die door de jaren heen
nooit is verdwenen. Door de komst van bestrijdingsmiddelen
worden er tegenwoordig veel
minder schoffels gescherpt dan vroeger.

Trekker met Weevers wiedgarnituur
Landbouwspuit oud en nieuw
Met het oog op onkruidbestrijding en gewasbescherming
werden ook gewasbeschermingsmiddelen
gebruikt. Uiteraard gebeurde dit eerst ook
lopend met de handspuit op de rug. Gedragen
en getrokken spuitmachines waren een hele
vooruitgang en daar werden er dan ook veel
van verkocht. In eerste instantie ontwikkelde de
spuitmachine zich in de breedte; eerst 12 meter
(met verlengde boom 15 meter), later 18 of 21
meter tot nu spuitmachines met een boombreedte
van 50 meter! De laatste decennia wordt
veel aandacht besteed aan de milieuaspecten
van het spuiten en worden met name de spuitdoppen
verbeterd, waardoor minder spuitmiddel
hoeft te worden gebruikt. Sinds 1997 moeten
spuiten ook periodiek gekeurd worden, waarvoor
mechanisatiebedrijf Weevers al sinds 1984
beschikt over een speciaal keuringsstation.
Het oogstseizoen is traditioneel een hectisch
seizoen. In een beperkte tijd moet alles geoogst
en in bewaarruimtes opgeslagen worden.
0
Vlas werd eerst met de hand getrokken en later
met trekmachines uit België. Weevers verkocht deze
machines en kreeg het hele seizoen een monteur
van de fabriek. Het vlas kwam op regels te liggen
en werd met de hand op bossen gebonden en tegen
elkaar later op ruiters gezet. Als het vlas droog was
werd het naar Zeeland of België vervoerd om daar
te worden bewerkt.
De tarwe werd vanaf het begin met zelfbinders
gemaaid. De bossen kwamen gebonden op het
land te liggen, waarna ze eerst opgehokt en later
op zogenaamde tollen gezet werden. Als het
voldoende droog was, werd het opgeslagen in de
schuur om in de winter te worden gedorst. Het
graan kwam in zakken van 70 kg. Het stro werd
gelijk geperst met een draadpers en opgeslagen.
In de jaren vijftig kwamen de combines steeds
meer in beeld, zowel getrokken als zelfrijdende
machines.
LandBouW

Loonbedrijf Maris kocht 8 persen in één keer
Looftrekker
Een enkele keer werd een (getrokken) combine verkocht
aan een boer, maar over het algemeen was
de aanschaf alleen weggelegd voor loonbedrijven.
Zij konden voldoende volume maaien om de investering
te laten lonen. Hetzelfde gold voor persen.
In de jaren vijftig heeft Weevers eens 13 combines
in één jaar verkocht aan loonbedrijven. Buurman
Maris kocht eens 8 balenpersen in één keer.
Het graan dat gedorst was kwam ook via een
glijgoot in zakken. Later - en nu nog - werden er
bunkers (graantanks) op de machines gebouwd
en is er geen man meer nodig voor het opzakken.
De graantanks werden met een vijzel in de
kipwagen gelost en het graan afgevoerd naar de
silo’s voor opslag. Het stro werd met de pick-up
van een pers opgenomen en in kleine balen
geperst.
In 1949 werden de aardappelen nog gerooid met
1- of vaak 2-rijige lichters. Het loof werd met de
hand verwijderd en de lichter, die met messen
onder de aardappels doorging, bracht de aardappelen
boven de grond. Daarna werden ze met de
vork opgeschept en in zakken verzameld. Later
kwamen de eerste 1-rijige rooiers, waarmee de
aardappelen via een zeefketting op rijen gelegd
werden. Onder andere door Weevers werd achter
deze rooiers een opvoerketting gebouwd met
een schudzeef, zodat de aardappelen gelijk opgezakt
konden worden. Deze zakken werden op
het land gezet en later afgevoerd. Het loof werd
in die tijd verwijderd met een tegendraaiende
loofrol.
Halverwege de jaren vijftig kwamen de eerste
fabrieksmachines van onder andere Grimme.
Deze hadden een grotere capaciteit en betere
0
reiniging van grond en vooral loof. De aardappelen
kwamen ook toen nog in zakken en gingen
mee op het platform naar de kopakker, waar ze
op de wagen werden gezet. Ook deze machines
zijn met inzicht van Weevers verbeterd en aangepast,
bijvoorbeeld door ze uit te rusten met
een transportband, zodat de aardappelen in een
meerijdende kipwagen konden worden gelost.
Daarna zijn bunkers op de machines geplaatst
en hoefde er geen wagen meer naast te rijden.
Nu zijn de 2-, 4-rijige en sinds 2008 ook 3-rijige
machines zo uitgerust dat het product vrijwel
onder alle omstandigheden kan worden gerooid.
Ook is de capaciteit per dag enorm toegenomen.
In de jaren tachtig zijn de zelfrijdende rooiers
ontwikkeld, die tegenwoordig ook nog worden
verkocht, maar de belangstelling voor getrokken
rooiers neemt steeds meer toe. De nieuwe
machines worden vanuit de cabine op de trekker
electrisch bediend en zijn voorzien van diverse
camera’s.
Eind jaren zeventig was er veel aandacht voor
de looftrekker, maar toch breekt die, mede door
technische problemen, nog steeds niet door.
Over het algemeen wordt het loof doodgespoten
dan wel geklapt tot kort boven de rug en dan
gespoten zodat het afsterft. Door milieumaatregelen
leek de strijd tussen chemisch en mechanisch
alsnog in het voordeel uit te kunnen vallen
van de Iooftrekker, maar dat is niet gebeurd.
In 2000 is mechanisatiebedrijf Weevers nog
betrokken geweest bij het ontwikkelen van een
automatische diepteregeling op een looftrekker,
waardoor looftrekken een nog beter systeem kon
worden.
Ook bietenrooien werd aanvankelijk met de

Aardappelrooicombinatie
Weevers had in 2008 de wereldprimeur met deze 3 rijige Grimme wagenrooier
0
hand gedaan; eerst rooien, dan koppen en
vervolgens opladen. Later kwamen er 1-rijige bietenlichters
en nog later heeft Weevers als eerste
3-rijige lichters gemaakt onder een toolbar. Daarna
kwamen er 2-rijige kopmachines en rooiers
die de bieten met een draaiende conische korf
schoner maakten en op rijen legden. Vervolgens
werd een machine ontwikkeld die de bieten met
een draaiende beweging rooide, waarna ze direct
met een afvoertransporteur op een kipwagen
werden geladen. De ontwikkelingen lopen sinds
de jaren zestig parallel aan de ontwikkelingen
bij het aardappelrooien. Er kwamen 6-rijige machines
met een loofklapper voor op de trekker
en de 6-rijige rooier er achter. Met een speciale
oplader werden de bieten nog beter gereinigd
en opgeladen. Nu zijn er zelfrijdende machines
die 6 soms 12 rijen tegelijkertijd rooien, waarbij
de bieten in een grote bunker komen, die op de
kopakker wordt gelost.
LandBouW

Ontsmetter
Inschuurlijn
Direct na het rooien moeten onder meer aardappelen
en uien worden ingeschuurd. In de
eerste jaren werden de zakken met aardappelen
geleegd op een transporteur, waarvan Weevers
er ook nog een aantal heeft gemaakt, waarmee
de aardappelen in de box gestort werden. Later
kwam de boxenvuller en konden de boxen
gelijkmatiger worden gevuld zonder schade aan
de aardappelen. Halverwege de jaren zeventig
waren er veel ziekten in de aardappelen en heeft
mechanisatiebedrijf Weevers onder eigen naam
nog een zogenaamde ontsmetter ontwikkeld.
De aardappels werden in de ontsmetter gestort,
korte tijd ondergedompeld en met een transportband
naar boven gebracht. Vervolgens kwamen
ze bij een unit voor zakken of een rollenbaan
voor kisten om te worden verwerkt. In korte tijd
zijn er veel van gemaakt, maar mede vanwege
het verbod op bepaalde ontsmettingsmiddelen,
waaronder kwik, is de ontsmetter verdwenen.
Sinds de aardappelen worden aangevoerd met
de kipwagen, worden ze gestort in stortbakken,
die de aardappels via een zogenaamde duo-band
en transporteur leiden naar een boxenvuller. Op
deze manier kon de stortbak op een goed bereikbare
plaats op het erf blijven staan en konden
vanwege de variabele lengte van duo-band en
boxenvuller de boxen in de schuur machinaal
gevuld worden zonder noemenswaardig handwerk.
Vanaf 1975 zijn onder de naam Weevers
ook ongeveer 125 stortbakken gemaakt. Door de
samenwerking in SAMON zijn via deze organisatie
inschuurlijnen ingekocht en verkocht.
Later heeft mechanisatiebedrijf Weevers nog
aandelen gehad in Climax, een bedrijf dat
bekend stond om zijn inschuurlijnen, waardoor
specifieke wensen konden worden doorgevoerd
0
0
in de machines die gebouwd werden.
In de landbouw vinden de werkzaamheden plaats
verdeeld over het land en de boerderij. De afstand
tussen boerderij en land wordt op een dag dan ook
heel vaak afgelegd. Om te voorkomen dat men
steeds met een trekker moet, introduceert mechanisatiebedrijf
Weevers in 1985 de Trike, een driewielige
motor en later ook de Quad (vierwielig). Het
gebruik van deze motor was makkelijk, comfortabel
en snel en dus ideaal voor de landbouw, zeker toen
er nog geen mobiele telefoon bestond. Zowel de
Trike als de Quad is door de politie van de openbare
weg gehaald, omdat onduidelijk was of die daar
wel mochten rijden, hoe hard ze mochten en of ze
voorzien zouden moeten zijn van een kenteken. Bij
gebruik op eigen erf en land speelt dit echter niet.
Een activiteit die in de beginjaren nog wel,
maar tegenwoordig eigenlijk niet meer op het
eigen bedrijf gebeurt is het sorteren van aardappels
(eerst in zakken, later in kisten). Sorteren
gebeurt nu meer centraal bij gespecialiseerde
bedrijven.
In de beginjaren zijn veel sorteermachines geleverd
aan boeren, die later weer zijn ingeruild. Het
grote aantal ingeruilde sorteermachines is de basis
geweest voor contacten met boeren uit voormalige
Oostblok-landen, waaruit het Occasion Centrum
Flevoland (OCFL) is ontstaan.
Een van de laatste ontwikkelingen in de landbouw
is de invoering van satellietnavigatie
(RTK-GPS) op tractoren. Met behulp van deze
techniek kunnen de bodem dan wel de gewassen,
nadat deze in kaart zijn gebracht, zodanig
plaatsspecifiek bewerkt worden dat een optimaal

Vooruitgang
Satellietnavigatie
0
0
rendement uit de gewassen gehaald kan worden
met een fikse reducering van het gebruik van
bijvoorbeeld gewasbeschermingsmiddelen.
Mechanisatiebedrijf Weevers heeft een belangrijke
rol gespeeld bij deze ontwikkeling. Het
was een van de medeoprichters van het project
precisielandbouw in Flevoland.
Dit project heeft mede dankzij Europese en Provinciale
subsidie voor een enorme investeringsimpuls
gezorgd in deze nieuwe technieken.
De provincie heeft laten weten dat het project
”Precisielandbouw in Flevoland” samen met één
of twee andere projecten is genomineerd voor de
award “Meest toonaangevend project 2000-2008”
in de categorie Ontwikkeling landelijk gebied.
De jury vond van het project Precisielandbouw in
Flevoland: “Bundeling van kennis en techniek. Met
dit bijzondere project hebben bedrijven en boeren
precisielandbouw op de Flevolandse kaart gezet. Dit
project draagt in positieve zin bij aan zowel de reguliere
als biologische landbouw, want hiermee wordt
een landbouwperceel met behulp van GPS apparatuur
zo specifiek bewerkt dat de landbouwgrond
precies krijgt wat het nodig heeft. Het gebruik van
GPS apparatuur is bijzonder vernieuwend voor de
(inter)nationale landbouwsector.”
LandBouW

Feest 50 jaar Weevers
50 jaar Weevers marknesse :
het Begin van een nieuW tijdperk
Van 7 tot 9 januari 1999 wordt het gouden jubileum van Weevers Marknesse gevierd. Het jubileum
begint traditioneel met een feest met klanten en leveranciers in de Weevershal. Het is het eerste
jubileum dat gevierd wordt met de derde generatie Weevers, Adrie en Peter, aan het roer. Omdat Dik
Weevers is overleden, wordt bij de opening het verleden toegelicht door oom Kees Weevers, die in
1949 samen met opa Toon Weevers is begonnen. De derde generatie kan de terugblik naar het verleden
niet meer maken en is veel sterker gericht op de toekomst.
0
Onthulling glas-in-loodraam van Dik Weevers (kunstenaar Annemiek Punt)

Glas-in-loodraam van Dik Weevers
In zijn toespraak zei Adrie Weevers onder meer: “Als gereedschap voor de toekomst willen wij onze
klanten een zo goed mogelijk merkenpakket aanbieden met een grote bedrijfszekerheid” en “Ook
kunnen wij fouten maken en vragen daarvoor uw begrip; samen komen we er wel uit”. Hij wees er
bovendien op dat de klant natuurlijk onmisbaar is en dat zij hopelijk hun vertrouwen blijven geven
in de toekomst. Hij heeft niet geweten dat hij hiermee zijn opa zou herhalen, die bij de opening van
het bedrijf aan de Oudeweg in 1953 zei: Er zijn in het noodgebouw fouten gemaakt, misschien wel
grote. In de toekomst zullen er ook fouten voorkomen, alleen hopen we, mede door dit nieuwe gebouw,
in veel mindere mate. In dit nieuwe pand hopen we onze klanten beter en vlugger te kunnen
bedienen, terwijl we aan onze stelregel “De klant is koning” nog meer inhoud proberen te geven.
Net als 10 jaar eerder werd ook deze keer een glas-in-loodraam onthuld, deze keer met de beeltenis
van Dik Weevers. Het raam is een aanvulling op het raam met de oprichters van het bedrijf en
bevat tevens afbeeldingen van grote ontwikkelingen die zich in de periode van Dik Weevers hebben
voorgedaan.
De dagen erna is er een grote jubileumshow, waarbij alle merken en de laatste innovaties op het
gebied van akkerbouw, fruitteelt, veehouderij en tuin en park worden gepresenteerd. Gedurende
2 dagen komen veel klanten en belangstellenden de show bezoeken.
nieuWe koers
Vrij snel na het jubileum wordt een nieuwe koers uitgezet door Tonny, Adrie en Peter Weevers. De
zekerheid van vroeger, toen boeren als vanzelfsprekend klant waren bij de dichtstbijzijnde smederij,
is door de toegenomen mobiliteit, professionalisering, schaalvergroting en concurrentie verdwenen.
Om te overleven als mechanisatiebedrijf moet het groot genoeg zijn om interessant te blijven voor
leveranciers en klanten en moet het personeel voldoende geschoold zijn om stilstand van de machines
bij de boeren tot een minimum te beperken.
Met de wetenschap dat 75% van de totale oppervlakte van de Noordoostpolder een agrarische functie
blijft houden en Flevoland als één van de drie gebieden in Nederland wordt gezien met toekomstperspectief
voor de landbouw, zien de broers kansen om de bedrijven in Marknesse en Lelystad voor
te bereiden op de toekomst. De samenwerking en gezamenlijke uitstraling worden versterkt. Zowel
voor de leveranciers als de klanten is het belangrijk te weten dat de mechanisatiebedrijven Weevers
en De Nieuwstad een toekomst zien.
0
hoofdstuk 4

Bekendmaking MF dealerschap
7 Weevers Marknesse was in 1957 hoofddealer geworden
van Fiat, later subdealer van New Holland.
a-merken en deaLerschappen
Allereerst wordt geïnvesteerd in het merkenbeleid en de relatie met leveranciers, waarbij er naar
gestreefd wordt in de bedrijven zoveel mogelijk dezelfde merken te gaan voeren.
Een belangrijke wijziging in dit kader is de overstap in Marknesse naar Massey Ferguson in 1999.
Weevers Emmeloord en De Nieuwstad in Lelystad zijn dan al dealer van Massey Ferguson, een
merk met een lange historie. Massey Ferguson is daarbij een zeer moderne trekker met uitstekende
prestaties, die modellen heeft voor alle sectoren. De overstap naar Massey Ferguson was dan ook
een logische. Ook waren er uitstekende relaties met de importeur Motrac (tegenwoordig Mechatrac).
De keuze om ook in Marknesse over te stappen op Massey Ferguson was zakelijk dan ook minder
moeilijk dan emotioneel. 7 Er werd dan ook veel aandacht besteed aan de motivering van de overstap,
omdat de klanten in de toekomst natuurlijk ook bereid zouden moeten zijn dezelfde overstap
te maken. Met één merk op verschillende vestigingen in heel Flevoland en een goede onderdelenvoorziening
kunnen de klanten nog beter worden bediend. Gespecialiseerd personeel en specialistisch
gereedschap kunnen indien nodig op verschillende vestigingen worden ingezet. Inmiddels
zijn Weevers en De Nieuwstad hoofddealer van MF voor Flevoland en de randgebieden. Bovendien
hebben beide vestigingen het 4 Sterren certificaat behaald voor het Massey Ferguson dealerschap,
waarvoor alle facetten (scholing van verkopers en monteurs, onderdelenvoorziening, werkplaatsinrichting,
servicegraad en klanttevredenheid) worden beoordeeld.
Introductieshow Massey Ferguson
0

Veeteelt
Tuin & Park
8 Het jarenlange dealerschap van Douven spuiten werd eind
1999 ingetrokken vanwege de fusie tussen Douven en John
Deere, waarna de spuiten via de John Deere dealers werden
verspreid.
9 Meer informatie over het reguliere opleiden is te vinden in
het intermezzo over personeel op p. 62.
In dezelfde periode werd Weevers net als De Nieuwstad hoofddealer voor Dubex spuitmachines voor
de Noordoostpolder respectievelijk Oostelijk en Zuidelijk Flevoland. 8
Alle inspanningen hebben er toe geleid dat de mechanisatiebedrijven Weevers en De Nieuwstad
nu hoofddealer zijn van toonaangevende A-merken voor elke sector waarin ze actief zijn. Door het
gezamenlijke merken- en inkoopbeleid zijn de bedrijven groot genoeg om voldoende machines te
verkopen en daarmee concurrerend voor andere mechanisatiebedrijven in de regio.
Voor de akkerbouw is Grimme het merk met een zeer breed productassortiment voor de aardappelteelt.
Daarnaast zijn merken voor de akkerbouw onder meer Dubex (spuitmachines), Holaras
(uienrooiers en klappers), Veenhuis (kipwagens), Niemeyer en Vogel & Noot (ploegen), Bogballe
(kunstmeststrooiers), Evers (cultivatoren) en Agricola (zaaimachines).
Voor de veehouders, die zich in toenemende mate in de polder vestigen, worden bijvoorbeeld
geleverd Pottinger en Ziegler (maaiers, harken en schudders), AP (voerbakken) en Strautmann
(voerwagens en mestverspreiders).
Voor de fruittelers zijn bekende merken Perfect (maaiers, versnipperaars en hefmasten), Pellenc
(snoeischaren) en Munckhof (spuiten en plukmachines).
Daarnaast worden voor de groene sector merken aangeboden als Honda (gazonmaaiers, frezen,
waterpompen en aggregaten) en Stihl (kettingzagen, bosmaaiers en heggenscharen).
kennis en deskundigheid
Een belangrijke basis voor het bedrijf is goed geschoold en gemotiveerd personeel. Hier wordt door
Weevers veel in geïnvesteerd en ze is dan ook een door de Kenteq (voorheen Stichting Opleiding
Metaalbedrijven) erkend leerbedrijf. Door zelf op te leiden, kan de continuïteit van vakmensen
worden gegarandeerd. Daarom zijn er steeds leerlingen in het bedrijf die worden opgeleid en wordt
er veel aandacht besteed aan bijscholing om zo het technisch vereiste niveau te onderhouden. 9 Alle
scholing is er op gericht om reparaties snel en deskundig uit te kunnen voeren en zo kort mogelijk
stilstand van machines te garanderen.
Medewerkers van Weevers maken daarom ook veel gebruik van scholing via leveranciers. Ieder merk
heeft zijn eigen cursussen. Zo geeft Grimme in Duitsland cursusdagen op het gebied van zelfrijders,
getrokken rooiers, pootmachines en inschuurlijnen. Verder vindt bij verschillende merken scholing
plaats met betrekking tot het gebruik van computers of testkasten voor het stellen van diagnoses.
Alle nieuwe tractoren en steeds meer machines, zoals spuiten, pootmachines, aardappelrooiers en
kunstmeststrooiers worden op die manier getest. Daarnaast worden samen de De Nieuwstad cursussen
opgezet voor eigen medewerkers.
0
hoofdstuk 4

Een van de certificaten
service en certificering
Het bedrijf heeft in de afgelopen jaren verschillende certificaten behaald. Dit werd deels gestimuleerd
doordat het wettelijk verplicht was maar vooral ook omdat het gevraagd werd en steeds meer
gevraagd zal worden vanuit de agrarische sector. De belangrijkste certificaten betreffen de erkenning
tot SKL-keurbedrijf en VCA-keuringsbedrijf.
Door de erkenning als SKL-keurbedrijf kan extra service geboden worden voor landbouwspuiten,
boomgaardspuiten en tractoren. Een keuring is in het belang van de boeren, omdat die moet produceren
tegen zo laag mogelijke kosten, met zoveel mogelijk opbrengst en tegenwoordig ook met
zo weinig mogelijk belasting voor het milieu. Bij de keuring worden de trekkers en machines op
slijtage en afwijkingen gecontroleerd en aan de milieueisen getoetst. Om het keurmerk te mogen
voeren heeft Weevers een behoorlijke investering moeten doen, bijvoorbeeld voor de aanschaf van
apparatuur en de inrichting van keuringsstations. Het bedrijf is dan ook het enige in Nederland, dat
zo’n breed keuringsprogramma heeft. Weevers wordt met de betrekking tot de keuringen ook zelf
regelmatig gecontroleerd door de Stichting Keuring Landbouwmachines.
Keuringscentrum
Weevers is ook een VCA-keuringsbedrijf, dat jaarlijks gecontroleerd wordt door de KEMA. VCA
keuringen hebben betrekking op veiligheids-, arbo- en milieuaspecten. In de Noordoostpolder is
Weevers het enige mechanisatiebedrijf dat zelf VCA gecertificeerd is en COM-VCA keuringen mag
uitvoeren. Dat wil zeggen dat alle arbeidsmiddelen die in het bedrijf gebruikt worden veilig en
0

Verhuisbericht Weevers Kraggenburg
Esli en oma Weevers slaan de eerste paal
10 Mart Christiaens, bedrijfsleider in Kraggenburg, had
op 23 april 2004 na een dienstverband van ruim 47 jaar
afscheid genomen.
functioneel zijn en dat Weevers arbeidsmiddelen mag keuren voor derden. De keuring betreft landbouwmachines,
Tuin & Park machines, 230/400 Volt installaties, tractoren, heftrucs, hef- en hijswerktuigen
en aanhangers.
Tenslotte is de serviceverlening krachtig omdat Adrie en Peter beiden bij de zaak wonen en daardoor
in staat zijn direct hulp te bieden, ook ‘s avonds en in de weekeinden. Dit is een belangrijke motivatie
geweest om de nieuwbouw op de bestaande locatie door te zetten, want op het industrieterrein
bij Marknesse (een andere optie) mogen geen woningen meer gebouwd worden.
schaaLvergroting
Integratie Weevers Kraggenburg
Vanaf 2000 wordt door Adrie en Peter nagedacht over de wijze waarop het bedrijf invulling kan
geven aan de noodzakelijke schaalvergroting. De wens is om in Marknesse te komen tot nieuwbouw,
omdat daar onvoldoende ruimte is voor de steeds groter wordende aardappelrooiers, spuiten en
zelfrijders, waarover steeds meer klanten beschikken. Om dat mogelijk te maken moeten kosten
worden bespaard. Uiteindelijk wordt daarom besloten de vestiging in Kraggenburg te sluiten en alle
activiteiten naar Marknesse over te brengen. De gedachte is dat gezien de mogelijkheden van de huidige
trekkers de afstand naar Marknesse nu minder belangrijk is dan snel en goed geholpen worden.
Klanten accepteren in het hoogseizoen geen lange wachttijden en verwachten specialisten, die met
het juiste gereedschap snel de problemen oplossen. Aan deze verwachtingen was in Kraggenburg
steeds moeilijker te voldoen en daar nog in investeren zou niet rendabel zijn. In juli 2004 worden
de klanten in Kraggenburg dan ook geïnformeerd dat de vestiging rond 1 oktober 2004 zou sluiten.
De beide medewerkers, Roelof Vogelzang en Willem Steeneveld, gaan mee naar Marknesse. 10 De
dealerschappen die in Kraggenburg werden gevoerd, worden ingeruild voor het A-merkenprogramma
van Marknesse.
Nieuwbouw Weevers Marknesse
Tot 2004 werd door Adrie en Peter ingezet op volledige nieuwbouw van het bedrijf op het nieuwe
industrieterrein bij Marknesse. Uiteindelijk is daar toch van af gezien; niet omdat banken moeilijk te
overtuigen waren van een gezonde toekomst, maar met name omdat de gemeente het niet toestond
één of twee woonhuizen bij het bedrijf te bouwen. Omdat geen invulling gegeven kon worden aan dit
service-aspect dat bij Weevers hoog in het vaandel staat, bleef er geen andere keus dan op de huidige
lokatie nieuwe alternatieven te ontwikkelen. Om op de bestaande lokatie een moderne werkplaats
te kunnen bouwen, kopen Adrie en Peter de huidige gebouwen van Weevers BV en grond van de
buurman (voorheen Maris). In 2004 zijn de gebouwen op het aangekochte terrein gesloopt en is de
grond gesaneerd. Uiteindelijk wordt in 2006 met de nieuwbouw gestart.
hoofdstuk 4

Onthulling plaquette door Trees Weevers
Integratie Weevers Marknesse en Emmeloord
De nieuwe werkplaats voldoet aan alle eisen en wordt voorzien van moderne apparatuur. Zo is er
vloerverwarming, een bovenloopkraan, een richtbank in de vloer, een afzuiginstallatie, grote ruime
deuren en ideale verlichting. In de werkplaats kan efficiënt gewerkt worden aan de moderne grote
machines, waardoor de reparatietijd kan worden verkort en daarmee de stilstand van machines bij
de klanten. Tegelijkertijd zijn er nieuwe kantoren, een kantine en wasgelegenheid gerealiseerd en is
het magazijn aangepast. Op 21 december 2006 wordt de nieuwe werkplaats feestelijk geopend.
Uitnodiging voor opening nieuwbouw
Integratie Weevers Emmeloord
Met het in gebruik nemen van de nieuwbouw in Marknesse worden de activiteiten in Emmeloord
beëindigd. Ook nu geldt dat door de faciliteiten die in Marknesse geboden kunnen worden, klanten
daar beter en sneller geholpen kunnen worden. Het is niet mogelijk op twee lokaties zodanig te
investeren dat op beide lokaties hetzelfde serviceniveau mogelijk is. Door te centraliseren kan nog
beter worden ingespeeld op de wensen van de klant. Voor de klanten van Emmeloord is de afstand
daarbij de enige wijziging, omdat het merkenprogramma niet verandert. Voor de medewerkers van
Emmeloord, dat een zelfstandig bedrijf was (“hun bedrijf”), waren de veranderingen veel groter. Cora
Heestermans, Bob Wisse, John Schouten, Rene van Elburg, Rudy van der Veeken en Koen Dolleman,
kregen niet alleen een nieuwe werkplek en nieuwe collega’s, maar ook een andere bedrijfscultuur en
–structuur, waarin John Schouten chef werkplaats werd. Toch heeft iedereen, overtuigd van de vooruitgang
voor klanten en bedrijf, de stap naar de nieuwe omgeving gemaakt.
Occasion Centrum Flevoland (OCFL)
De schaalvergroting onder de boeren heeft ook een keerzijde. Waar sommige boeren groter worden,
moeten andere boeren er mee stoppen. Ook hier lag een kans voor mechanisatiebedrijf Weevers,

Logo OCFL
dat zich van oudsher ook heeft geconcentreerd op de handel in gebruikte tractoren en machines. Nu
komt het steeds vaker voor dat complete bedrijfsinventarissen worden gekocht, in prijs variërend van
1 20.000 tot 1 200.000. Naast de gebruikelijke inruil gaat het derhalve om een volwaardige activiteit.
Weevers Marknesse en De Nieuwstad Lelystad hebben hiervoor dan ook een zelfstandig bedrijf
opgericht, Occasion Centrum Flevoland.
Met het oog op de opslag van deze machines heeft Weevers BV, op initiatief van Trees Weevers, in
2006 een grote loods gekocht (ook van voorheen Maris) op loopafstand van het huidige bedrijf. Het
was Trees Weevers een doorn in het oog dat steeds meer machines buiten stonden bij gebrek aan
ruimte. De aangekochte hal, met een oppervlakte van 3100 m2, biedt daarvoor voldoende gelegenheid.
De activiteiten van OCFL beperken zich niet tot de omgeving van Marknesse of Nederland. Regelmatig
bezoekt Peter beurzen of presenteert hij OCFL met een stand in het buitenland, bijvoorbeeld
Tjechië of Oekraïne. Daarnaast heeft hij een samenwerkingsverband opgezet voor de verkoop van
gebruikte machines in Roemenië, waar overigens ook met gebruik van tweedehands rooiers in loonwerk
wordt gerooid.
kLaar voor de toekomst
De eerste jaren van de 21e eeuw hebben in het teken gestaan van het creëren van een goede uitgangssituatie
voor de toekomst. Die situatie lijkt er nu te zijn. Er is een stevig merkenpakket en
een goede relatie met leveranciers. Het bedrijf beschikt over een breed servicepakket, keuringstations,
een onderdelenmagazijn en een hoog serviceniveau. Er is een moderne werkplaats, met goed
gereedschap en de juiste apparatuur, die gelegenheid biedt om onder goede omstandigheden te
werken aan tractoren en machines. Ook is er aandacht voor arbeidsomstandigheden en scholing,
waardoor er gewerkt kan worden met deskundige, gespecialiseerde en gemotiveerde medewerkers.
Door de integratie van bedrijven heeft Weevers Marknesse nu 16 medewerkers, meer dan ooit in 60
jaar. Mechanisatiebedrijf Weevers lijkt door dit alles gegroeid en dat is natuurlijk ook zo, maar belangrijker
is dat door al deze maatregelen kwaliteit geboden kan worden aan de klanten. Alleen met
kwaliteit kan de klant worden overtuigd dat hij klant moet blijven of worden. Een goede relatie met
de klanten was en is dan ook een speerpunt van het bedrijf.
Weevers Marknesse staat echter niet alleen. Zeker de samenwerking met De Nieuwstad in Lelystad
heeft grote meerwaarde, evenals de gezamenlijke ondernemingen OCFL en Bevop. De samenwerking
tussen de broers kan nog verder worden ontwikkeld. Ze hebben ieder hun sterke kanten en
specialiteiten, waar de klanten nog veel plezier aan kunnen hebben.
hoofdstuk 4

mechanisatieBedrijf Weevers marknesse
is voorBereid op de toekomst!
hoofdstuk 4

Bronnen
interviews (door trees Weevers en tom)
H. de Bruijn (medewerker)
H. Schoe (klant)
C. Abrahamse (klant)
H. Poisz (leverancier)
F. Masteling (klant)
K. van Beek (klant)
M. Scholtens (klant)
I. Korteweg (klant)
P. Huizinga (medewerker en klant)
S. van ’t Zet (klant)
H. Kanne (medewerker)
P. Timmerman (medewerker)
J. de Vries (medewerker)
T. Top (medewerker)
K. Abma (medewerker)
G. Metselaar (medewerker)
A. van der Woerd (leverancier)
P. Perdaems (medewerker)
gesprekken
Kees en Aly Weevers
Truus Vrakking – Weevers
Ton en Truus Weevers
Roel Winter
Mart Christiaens
archief
Weevers Marknesse
Nieuwland Erfgoed Centrum te Lelystad
(archief Directie Wieringermeer)
Historisch Centrum Overijssel te Zwolle
(archief Kamer van Koophandel)
Beeldmateriaal
Alle foto’s komen uit eigen bezit, van familie of
van betrokkenen, zoals hierboven genoemd.
Van een aantal foto’s is bekend of vermoeden we
dat ze zijn gemaakt door Roel Winter of Hans
Veenhuis. Mocht dit boek onverhoopt toch foto’s
of beeldmateriaal bevatten waarop auteursrechten
van derden berusten, wilt u dan contact
opnemen met Weevers bv, Marknesse.
met dank aan
Trees Weevers, Tonny, Adrie, Helma en Peter
en in het bijzonder Sjakolien, Sera en Neri.
coLofon
Tekst: Kees Weevers
Grafisch ontwerp: Rita Ottink
Druk: Scholma druk
ISBN/EAN: 978-90-9023850-0
december 2008
www.weevers.info

Zie dankbaar terug en
met vertrou

wen vooruit

60 jaar
Mechanisatie op Maat