'Unieke snelkookpan' - Woonbedrijf

de koerskrant van WOONBEDRIJF
Najaar 2010 | www.woonbedrijf.com
De 24 uur van
Vaartbroek en Eckart
‘Unieke
snelkookpan’
Pionieren
Bouwen in barre
tijden
06
‘ M i jn
Eindhoven’
Charles Esche, directeur
Van Abbe museum
100 jaar
Philipsdorp
Een beeldverslag
10
2Eerste jaargang
W calling
Corporaties aan
het stuur
15

W 2
Van de redactie
Deze tweede uitgave van W heeft
markt werking als thema. Dat we hiermee
op de huid van de tijd zitten, mag
blijken uit de treffende uit spra ken die
we optekenden uit onze gesprek ken
met uiteenlopende belang houders.
Op pagina 6 leest u bijvoorbeeld hoe
onze bouwpartners ‘dealen’ met de
crisis en de veranderende spelregels
in ons gezamenlijke speelveld. Van
Abbe-directeur Charles Esche vindt
op zijn beurt weer dat we niet op geld
moeten focussen, maar ons juist
moeten mobiliseren – bijvoorbeeld
op wijkniveau – om zaken voor elkaar
te krijgen.
Omdat W is uitgebreid naar twintig
pagina’s, besteden we extra aandacht
aan de zogeheten ‘centerfold’ (pagina
10 en 11). We hopen dat dit verslag van
100 jaar Philipsdorp tot uw verbeel ding
spreekt.
Niet in de laatste plaats: we gaan graag
de dialoog met u aan. In Wederhoor
op pagina 14 nodigen we u uit om te
reageren op onze stelling – opdat we
inzicht krijgen in uw visie op markt -
werking in de woningsector. Uw feed -
back bepaalt mede onze koers, dat u
het weet.
Colofon
W is een uitgave van
Stichting Woonbedrijf SWS.Hhvl (Woonbedrijf)
Hoofdredactie
Afdeling Communicatie, Woonbedrijf
Interviews en teksten
Dekkers Communicatie, Eindhoven
Total Identity, Amsterdam
Fotografi e
Verse Beeldwaren
Ontwikkeling en productie
Total Identity, Amsterdam
Druk
Drukkerij Vos, Gemert
Redactie-adres
Postbus 280, 5600 AG Eindhoven
E: W@woonbedrijf.com
Niets uit deze uitgave mag in enige vorm of op enige wijze
overgenomen worden zonder voorafgaande schriftelijke
toestemming van de uitgever. De redactie staat in voor de
betrouwbaarheid van de in haar uitgaven opgenomen
informatie waarvoor ze echter niet aansprakelijk kan worden
gesteld.
Stichting Woonbedrijf SWS.Hhvl
Postbus 280, 5600 AG Eindhoven
T: 040-2 43 43 43, F: 040-2 60 65 05
E: W@woonbedrijf.com
I: www.woonbedrijf.com
CU-COC-805712-D05
04
Mijn Eindhoven
Charles Esche
De Engelse directeur van het Van Abbe Museum ziet kansen om Eindhoven
naar een hoger plan te tillen. ‘We moeten niet op geld focusen, maar
onszelf mobiliseren.’
06
W op reportage
Ook tijdens de huidige economische tegenwind behoudt Woonbedrijf
haar pioniersgeest. Een bezoek aan een handvol bouwprojecten
die momenteel goed op stoom liggen, met dank aan de juiste partners.
10
100 jaar Philipsdorp
Een geschreven plattegrond van Jan Rothuizen.
12
Het samenspel
24 uur werken in een unieke setting levert meer op
dan een half jaar vergaderen, bewezen vijftien
professionals. Onderwerp van gesprek: hoe nu verder met
de wijken Vaartbroek en Eckart?
14
Wederhoor
Waar sprake is van een eerlijke, marktconforme huurprijs, kan per defi nitie geen
sprake zijn van scheefwonen – vindt Woonbedrijf. Wat vindt u daar nu van?
15
W calling
Is het inmiddels niet de hoogste tijd voor een kleinere rol van de overheid?
Vijf maatschappelijke organisaties reageren op deze stelling.
16
In beweging
“Wij zijn van Wonen en dus niet van Winst.” Marc Eggermont en Paul Tholenaars
leggen uit hoe marktwerking en de verworvenheden van de sociale huursector
kunnen samengaan – met de klant als winnaar.
18
W-forum
De Echternachlaan: renovatie, maar dan anders.
20
In beeld
Guust Hilte: student, designer en huurder bij Vestide.
De kleuren staan voor; BLAUW- BLAUW visie, GEEL/GROEN- opinie,
PAARS- dialoog, MAGENTA- MAGENTA Woonbedrijf.
Eindhoven, lelijkste
stad van Nederland?
Onlangs was het 18 september, de bevrijdingsdag
in Eindhoven. Op die dag, in 1944, was de
stad een schim van wat ze geweest was.
Gevechtshandelingen legden het centrum
in puin. Met enthousiasme – maar met weinig
geld en visie – begon de wederopbouw. Daar bij
vierde functionaliteit hoogtij. Lelijke gebouwen
en wijken verrezen. Veel van Eindhovens
trots die het oorlogsgeweld had overleefd,
moest het alsnog ontgelden. De eerlijkheid
gebiedt te zeggen dat niet alles fout ging. Het
prachtige ontwerp van de Bijenkorf is daarvan
het statige bewijs. Alleen zetten ze dan een
shopping mall met glazen afdak tegen deze
icoon aan, die de gesoig neerde titel ‘piazza’
verre van verdient.
Ruimtelijke ordening? Ruimtelijke opeenhoping
is een betere term. Bestuurders krijgen
het niet voor elkaar om samenhang en een
natuurlijke kern in de stad te creëren.
Nee, Eindhoven moet het predikaat ‘lelijkste
stad van Nederland’ zien te ontwijken. De stad
moet het tij zien te keren. In deze tijden van
grote fi nancieringstekorten zijn herschikking
van prioriteiten en publiek-private samenwerking
dringend gewenst. Daarom pleit ik
voor temporisering van de grootse plannen
rondom Brainport, om nog meer leegstand te
voorkomen. Laten we bij de stadsontwikkeling
de burger als uitgangspunt nemen. En werken
aan eerste kwaliteit huisvesting, goed geplande
wijken, doeltreffend veiligheidsbeleid,
toegankelijke gezondheidscentra en aantrekkelijke
culturele voorzieningen. Hier ligt een
belangrijke taak voor woonbedrijven en plaatselijke
ondernemers. En laten de bestuurders,
bouwers en beheerders de vele uitstekende
ontwerpers die Eindhoven voortbrengt, nu
ein delijk eens betrekken bij het meewerken
aan een mooi en duurzaam Eindhoven.
W NIEUWS
Lang Leve Lakerlopen
De herstructureringsoperatie in de
wijk Lakerlopen is bijna klaar. In
plandeel B zijn de woningen inmid -
dels opgeleverd. Voor die gelegenheid
is een monument opgericht dat de
nieuwe bewoners met elkaar, aan hun
woningen en daarmee aan hun wijk
verbindt. Unieke karaktereigen -
schap pen, wensen en belevingen van
de be woners zijn vereeuwigd in een
DNA wijkmuur en per adres een
‘huissieraad’. Samen tonen ze het
gezicht van de wijk. De bewoners van
nu blijven zo voor altijd verbonden
aan hun wijk.
Jan Wolter
Wabeke
Velen zullen Jan Wolter
Wabeke kennen als de
Financieel Ombudsman.
Die functie heeft hij op
1 oktober 2010 neergelegd.
Hij is benoemd tot
rechter bij het Gerechtshof
in Den Haag.
Daarnaast is hij voorzitter
van de Raad van
Toezicht van Design
Academy Eind hoven
en lid van de Raad
van Toezicht van het
Catharina Ziekenhuis.
Wijkcontract d’Ekker
Veldhoven
Woonbedrijf, gemeente Veldhoven,
Stimulans en woningstichting Aert
Swaens hebben de krachten gebundeld
om voor d’Ekker, als eerste wijk in
Veldhoven, een begin te maken met
een wijkcontract. Het is goed toeven in
d’Ekker, maar we moeten er samen
met de bewoners voor zorgen dat dit
zo blijft. Tijdens een wijkdag zijn
bewoners daarom opgeroepen om de
goede punten en de verbeterpunten
aan te geven. De opmerkingen van de
bewoners worden nu geïnventariseerd.
We verwachten dat het wijkcontract
eind 2010 klaar is om te ondertekenen.
Gastcolumn
W 3

Mijn Eindhoven
W 4
Het Eindhoven
van Charles Esche
De Engelse directeur van het Van Abbe Museum
noemt zichzelf een ‘21 e eeuw-nomade’: “Ik wortel niet”.
Toch voelt hij zich thuis in Eindhoven.
Zijn ouders zijn Duits, zijn wieg stond
in Engeland: “Als kind al heb ik met
mijn familie veel gereisd. Voor mijn
werk kwam ik onder meer terecht in
Schotland en Scandinavië. Veel mensen
hebben het niet nodig om ergens
te wortelen. Ze kiezen bewust voor een
stad, hoeven er niet per se geboren te
zijn. Dat is juist een uitdaging voor
een stad als Eindhoven; waarom willen
mensen zich hier vestigen?
We hebben hier heel wat te bieden;
we moeten onze sterkste activiteiten
dus koesteren.”
Maaiveld
Hij somt ze op: “Het Van Abbe, PSV,
de Design Academy, Philips: allemaal
internationaal gewaardeerd, voor een
relatief kleine stad grote spelers,
beroemd in hun specifi eke markt. Je
vindt ze niet in andere, vergelijkbare
steden in Europa. We mogen er trots
op zijn dat deze instituten boven het
maaiveld uitsteken.”
En dat voor een fabrieksstad: “De kern
van Eindhoven is productie. Hier
schep pen we dingen die de hele wereld
over gaan. Heel oude wortels zie je
bijna nergens, maar je voelt nog steeds
– in stenen en sfeer – de aanwezigheid
van Philips, de reden waarom
Eindhoven überhaupt bestaat. In
werkelijkheid is Philips al verdwenen;
de veranderingen zijn ontstaan door
de mensen hier. De fabriek zit nog in
het DNA van de stad, maar is minder
zichtbaar. Mensen bepalen de sfeer.
Eindhoven is een persoonlijke stad
aan het worden. Dat begint met
herinneringen.”
Kansen
Herinneringen: Esche heeft ze zelf
ook. “Het eerste jaar woonde ik in de
Schrijversbuurt, nu al enkele jaren
in de Kruidenbuurt. Verhuis ik weer,
dan wil ik richting Woenselse Markt.
Dat is de levendigste buurt, met de
aantrekkelijkste markt. Daar zie je
overdag tenminste mensen op straat!
Bovendien ligt de wijk op prima afstand
van het museum en het station.
Ik reis veel, ben de helft van de tijd
hier, de andere helft onderweg; met
name in Europa en het Midden-
Oosten, af en toe in de Verenigde
Staten en Azië.”
Esche vindt Eindhoven een brede stad:
“Eigenlijk zijn we in bepaalde circuits
een beetje interessanter dan bijvoorbeeld
Amsterdam. Daar heb je kunstenaars
die in eigen stad wereldberoemd
zijn. Hier kun je experimenteren, in
cultuur en als bedrijf. In Amsterdam
wordt iets meteen geconsumeerd, een
nieuwe hype. In Eindhoven gaat dat
duurzamer, is er tijd om iets te ontwikkelen.
Je ziet nieuwe, kleine
initiatieven in horeca en kunst. Het
voelt alsof in Eindhoven meer mogelijk
is, de sfeer zelf verandert ook;
voorheen voelde dat meer gecontroleerd.
Studenten van de Design
Academy willen meer dan vroeger hier
blijven. En de komst van de High Tech
Campus heeft gezorgd voor internationa
lisering en meer openheid in
relaties.”
Hij verwacht veel van ‘de verborgen
stad Strijp-S en -R’: “De kansen liggen
er. Belangrijk is dat er genoeg cultuur
en ontspanning worden toegevoegd
aan het wonen en werken daar. Het is
zaak om die elementen te mengen en
in een juiste balans te brengen.”
“ Eindhoven
is een
persoonlijke
stad aan
het worden”
Dat gaat tijd kosten, en het tijdsbeeld
zit niet mee: “Ik ben bang dat we de
beste economische jaren van de 21 e
eeuw al hebben gehad. Ik denk dat we
ons gevoel van geluk moeten herwaarderen.
Zo’n verandering is nodig op
psychologisch niveau, in collectief
gedrag. We zijn meer aangewezen op
onszelf, op samen werken, moeten
ons zelf mobiliseren en niet zozeer op
geld focussen. Ik zie kansen wanneer
we zelf groepen creëren – niet meteen
naar de gemeente hollen en in subsidies
denken. Het Eindhovenaar zijn
wordt belangrijker als de nationale
identiteit minder cruciaal wordt.”
W 5

W op reportage
W 6
Er komen heel wat projecten in het nieuws omdat
ze vanwege de economische crisis voorlopig
worden stilgelegd. Zo niet bij Woonbedrijf. We
blijven onze verantwoordelijkheid nemen en gaan
onverminderd door met bouwen.
Pioniersgeest
groot groot en klein klein
blijven blijven bouwen
Nieuwbouwprojecten
Ingrid de Boer heeft een luide
en duidelijke boodschap: “In stad en
regio is nog steeds behoefte aan betaalbare
huurwoningen. Daarvoor werken
we graag met bedrijven in de SREregio,
om de werkgelegenheid op peil
te houden. Waar andere corporaties
stilvallen, investeren wij anticyclisch.
Dat is een kwestie van geloven in de
koers die je hebt uitgestippeld en die
je nu vaart, ook bij sterke tegenwind.”
Slechts één project is terug naar de
werf: “Voor Drents Dorp Noord lag een
plan met woningen waar geen vraag
meer naar is. Onze kracht is dat we
kunnen overstappen naar huur. We
vormen dat plan nu dus om naar ons
beste product: grondgebonden huur- huurwoningen.”
Op peil
Alle andere bouwprojecten liggen op
stoom. “Wat studentenhuisvesting betreft
nemen we afscheid van tijdelijke
eenheden. Aan de Cederlaan is de
sloop van het voormalige Philips-
kantoorpand gestart en begint BAM
volgend jaar met de bouw van 272
eenheden, die voor het schooljaar
2012-2013 klaar zijn.” Door slim ondernemen
blijft de vaart erin: “In De
Lieven werkten we met Heijmans
om dat die ook de infrastructuur kon
doen. En het stilgevallen Luistruik in
Nuenen trokken we samen met gemeente,
provincie en Bouwfonds weer
vlot.” In de Gerretsonlaan komt een
goed buurtwinkelcentrum: “Belangrijk
voor onze omwonende huurders,
voor wie Winkel centrum WoensXL te
ver is. Van de honderd appartementen
erboven nemen wij ongeveer de helft
af. Dat gaf ontwikkelaar Straet Hol-
ding de zekerheid van haalbaarheid.”
In onzekere tijden blijven ontwikkelen
en bouwen is dus heel goed mogelijk,
zo laten we zien, door er steeds de
juiste partners bij te zoeken. Woonbedrijf
heeft voorbeelden te over.
W laat u graag zien dat de kracht van
samenwerking tot hele mooie projec-
ten kan leiden.
van Woonbedrijf in uitvoering – Strijp-S
(veld E) – De Lieven
Deelplan E wordt het eerste woongebouw op Strijp-S. Onder supervisie van de
maker van het masterplan, Adriaan Geuze, verrijst er 7.000 m 2 aan stadswoningen
en appartementen blokken. Voor de nodige differentiatie werken er drie
architecten samen: Grosfeld van der Velde architecten, de architecten Cie en
architecten|en|en. Arie van Rangelrooij van architecten|en|en
vindt de samenwerking spannend. “Maar zeker iets dat bij ons past. Met een
corporatie erachter kun je de combinatie huur en koop maken; dat is maatschappelijk
een goede zet. Ook in Meerhoven waren we het pioniersbureau,
eveneens voor Woonbedrijf. Het ligt ons om de toon te zetten en nieuwe dingen
neer te zetten. Maar dan is het ook je taak om te leren van feedback en goed te
luisteren naar wat er terugkomt. De bouw moet blijven evalueren.” Hij miste
wel het directe contact met Woonbedrijf: “Denk aan een kleermaker. Iemand
moet af en toe stilstaan om te passen.”
W 7

W op reportage
W 8
– Het
Podium –
Hurks Vastgoedontwikkeling won de prijsvraag voor
‘de toeloop’ in Doornakkers en zocht al meteen de
samenwerking met Woonbedrijf. Nu wordt fase twee
gebouwd, een combinatie van 83 huurappartementen
voor senioren in Het Podium en 53 koopappartementen
en een winkelcentrum in Pleinwonen, met daaronder
een grote parkeergarage. Geert Hurks werkte
al eerder met en voor Woonbedrijf: “Daarom wisten
we elkaar snel te vinden. Ik geloof in wat Woonbedrijf
doet; het is constructief en ondernemend. Ze dragen
een aanzienlijk risico, zeker toen we pas de helft klaar
hadden en zich een andere economie aandiende. We
hebben gezamenlijk en constructief het programma
van eisen ogesteld, ieder de eigen kennis en kunde
inbrengend en elkaar aldus versterkend. We hebben
ingezien dat niet Woonbedrijf, maar hun huurder
onze klant is. Zo hebben we een grotere keuzevrijheid
kun nen bereiken – belangrijk, als je tijdens een
mindere economie mensen over de streep wil trekken.”
Lakerlopen plandeel B – Gerretsonlaan – De Barrier – Park Luistruik – Nuenen – overBurght,
Geldrop – Eikenstate, Eersel
In hartje Geldrop bouwt Stam + De Koning, samen met Adriaans Bouwgroep, centrumplan
overBurght. “Hier stond eens de burcht van Geldrop”, zegt directeur Arno van Tilburg.
“De herontwikkeling was hard nodig. Die plek midden in de kern was iedereen een doorn in het oog.
Het plan heeft de juiste mix van woningen en wordt in fases gebouwd. “We willen geen lege
woningen neerzetten, zeker niet voor de bewoners.” Wat daarbij hielp, is dat Woonbedrijf al vroeg
instapte als partner: “Hun 22 tussenwoningen zijn al bewoond, en de 43 appartementen in grachtenpand
De Parel gereed. Zo bouwen we de wijk – letterlijk en fi guurlijk – zorgvuldig op.” Arno herkent
zich in de koers van Woonbedrijf: “Inderdaad, de lange termijn voor ogen houden. En niet zwichten
voor prijsdruk, maar in kwaliteit en klantgerichtheid blijven denken. Een huis kopen moet geen
ergernis zijn, maar een feestje, net als bij een nieuwe auto.”
W 9

W in kaart
W W 10
100 jaar Philipsdorp
Jan Rothuizen
geschreven
plattegrond
Deze illustratie is van de
hand van Jan Rothuizen
(1968), beeldend kunstenaar.
De zachte atlas
van Amsterdam, die
vorig jaar verscheen bij
uitge verij Nieuw Amsterdam,
is een bundeling
van persoonlijke ‘geschreven
plattegronden’
over zijn geboorte- en
woonstad. Zelf noemt
hij zich het liefst ‘reportagemaker’.
Voor deze
W bracht Rothuizen
Philipsdorp in kaart, dat
dit jaar 100 jaar bestaat.
De komende jaren
renoveert Woonbedrijf
alle huurwoningen. In
2017 is deze honderdjarige
weer klaar voor
de toekomst.
W 11

Het samenspel
W 12
De 24 uur van Vaartbroek-Eckart
Krachten bundelen
in unieke snelkookpan
Erik Leijten
directeur Hurks
Vastgoedontwikkeling
Zet vijftien professionals van divers pluimage een
etmaal bij elkaar om te spreken over de toekomst
van twee wijken. Wat levert dat op? De 24 uur van
Vaartbroek en Eckart, powered by Woonbedrijf:
heel veel positieve energie en consensus, véél meer
dan een half jaar regulier vergaderen zou hebben
opgebracht.
Paul Tholenaars
adjunctdirecteur
Woonbedrijf
Mayke van Dinter
medewerker planologie
en stedenbouw Gemeente
Eindhoven
“Dit project is een mix van het interviewprogramma
van Wilfried de Jong
en de actieserie 24”, stelde Paul
Terwisscha van Scheltinga van Woonbedrijf
bij de aftrap. Hij nam het
initiatief en samen met Gertjan Arts
van adviesbureau Gerrichhauzen en
Partners begeleidde hij dit etmaal
van kennisuitwisseling over woongerelateerde
onderwerpen.
De groep trok zich 24 uur terug in
Artspace Flipside in Vaartbroek.
In deze creatieve doolhof met galerieruimte,
werkplaatsen, ateliers en
veelzijdige zalen brachten gastheer
Luk Sponselee en zijn team werkplekken,
slaapplaatsen, keuken
en catering in stelling. Via LinkedIn
en een weblog waren aftrap, tussenstand
en vorderingen te volgen.
Doelgericht
Na de kennismaking werd de aanvankelijk
jolige slaapfeestjes stemming
al ras serieus. De deelnemers bogen
zich over belangrijke thema’s van
naoorlogse wijken in Nederland in
het algemeen, en de twee wijken in
Woensel-Noord in het bijzonder:
voorzieningen, identiteit en imago,
en bewonersparticipatie. Daardoor
kwamen alle aspecten aan bod.
De uitkomsten werden interactief
gepresenteerd, aan elkaar en aan de
geïnteresseerden die iedere deelnemer
had uitgenodigd.
Nieuwsgierig
De deelnemers, van districtsmanager
tot gemeenteambtenaar en van
architect tot aannemer, waren tevoren
zeer benieuwd naar de werking van
deze ‘snelkookpan’. Ook Mayke van
René Kerkwijk
coördinator gebiedsontwikkeling
Woensel-Noord Gemeente
Eindhoven
Er werden
grote slagen
gemaakt,
de energie
stroomde
Dinter, stedenbouwkundige bij de
gemeente, was nieuwsgierig: “Naar
wat andere vakgebieden over de
thema’s denken.” Ook haar collega
Programmamanager Integrale Wijkvernieuwing
en Krachtwijken Alwin
Beernink is gefascineerd: “Ik groeide
op in dit stadsdeel en ben gecharmeerd
van het initiatief. Een innovatieve
werkvorm, om met de nodige
creativiteit problemen op te lossen.”
Pizzamodel
De deelnemers werden niet teleurgesteld
in hun verwachtingen. Er
werden grote slagen gemaakt, de
energie stroomde.
Vaartbroek en Eckart kennen niet echt
grote problemen: “Om te voorkomen
dat die wel kolossaal worden, moeten
de back offi ces van alle instanties
staan als een huis.” Beide wijken staan
wel voor hun tweede levensfase van
een jaar of veertig. “Daarvoor is
transformatie nodig, sociaal, fysiek en
mentaal”, aldus projectontwikkelaar
Erik Leijten en stedenbouwkundige
Fulco Treffers. “De maakbaarheid van
de maatschappij is eraf. We zien
oplossingen in het pizzamodel:
gemeente en andere professionals
zorgen voor de bodem als basis,
bewoners bepalen wat erop gaat, en zij
worden aangesproken op hun ondernemerschap
en eigen inzet wat betreft
bedrijvigheid en voorzieningen.”
Dat vraagt om een andere visie op
ontwikkeling en beheer, stellen
Alwin Beernink en districtsmanager
Joyce Hijdra: “Ontwikkelend beheren:
aansluiten bij de ontwikkelingen die
we waarnemen. Meerjarige prestatieafspraken
en te strakke bestemmings-
Fulco Treffers
directeur 12 N Stedenbouw
plannen inruilen voor speelruimte
waarbinnen een wijk kan meebewegen
met de nieuwe tijd. De strikte scheiding
van wonen en werken loslaten en
ruimte geven aan functie menging in
hedendaagse vorm. Achterhaalde
voorzieningen opheffen voor
voorzieningen waar nú vraag naar is.
Dit betekent dat we onze zendingsdrang
loslaten en goed moeten kijken
en luisteren naar de buurt.”
Hoe wordt dan de rol van de overheid?
Doet zij het minimaal benodigde,
zorgen maatschappelijk middenveld én
marktpartijen voor verdere invulling?
Kunnen we onderlinge afspraken
maken in een buurtcontract zonder
gemeente? Het antwoord zit in de
conclusie: “Elkaar durven vertrouwen.
En oppassen dat inter venties niet te
abstract worden, maar wel bij de
bewoners aansluiten.”
Moe maar voldaan
Na drie intensieve sessies, niet al te veel
slaap en ook de nodige gezellig heid
gingen ‘De Vijftien’ weer uiteen. Hoe
keken ze terug op het intensieve etmaal?
Enthousiast en louter positief, was het
gezamenlijke eindoordeel.
Planontwikkelaar Gertjan Vromans van
Woonbedrijf: “Mooi om te zien dat
iedereen in dezelfde versnelling komt en
naar oplossingen gaat kijken.” Erik van
Kessel, netwerkregisseur van het
Eindhovense Veiligheidshuis: “We
konden over elkaars grenzen heen
kijken en zien dat er veel meer mogelijk
is. Intern zorgen al die disciplines in hun
eigen organisaties voor de voedings -
bodem voor vervolgacties.
We weten elkaar nu te vinden.
De ‘24 uur’ is een goed instrument!”
Reageren? Mail naar
W@woonbedrijf.com
W 13

W 14
Wederhoor
scheefwonen
stelling
96.186 woningen in Eindhoven
koopwoningen
woningen 3%
van Vestide V
Waar sprake is van een eerlijke, marktconforme
huurprijs, kan per defi nitie geen sprake zijn van
scheefwonen.
Het is een misverstand dat ‘scheefwoners’ ten onrechte gebruik zouden maken
van sociale huurwoningen die worden gebouwd en verhuurd met overheidssubsidie.
Vanwege hun hogere inkomen krijgen zij sowieso geen huurtoeslag.
En die staatssteun valt ook nogal mee; de overheid staat garant voor corporaties,
zodat die goedkoper geld kunnen lenen van banken. Dat is staatssteun op
papier. Bovendien maakt toch ook niemand zich druk wanneer de huiseigenaar
meer is gaan verdienen. Die hoeft dan toch ook niet naar een duurder huis om
de doorstroming in de koopsector te bevorderen?
We vinden het niet reëel om ze uit hun vertrouwde woning te prijzen, maar wèl
dat ze een wat hogere prijs gaan betalen. Laat woningcorporaties hierin vrij en
stop de huurprijsregulering.
reageer op
www.woonbedrijf.com/stellingen
Wederhoor scheefwonen
48%
3%
52%
huurwoningen
23%
woningen 23%
van Woonbedrijf
?
scheefwoners
bij Woonbedrijf
geef uw
mening
Welke waarde heeft ons
dagelijks werk? Wat krijgt
bij Woonbedrijf prioriteit
en wat niet? Moeten we
bijsturen of gaan we zo
goed?
Een belangrijk element is
de waardering van onze
belanghouders voor ons
werk. Samen met u zoeken
we naar manieren waarop
we het samen werken
verder kunnen verbe teren.
Daarom willen we heel
graag uw mening weten.
Scheefwonen: iedereen
zegt er wat over. Maar
wanneer woon je nu
eigenlijk ‘scheef’? Welke
grenzen houden we dan
aan? Laten we daar eerst
eens consensus over
krijgen, dan praten we
niet langs elkaar heen.
W CALLING
Is het inmiddels niet de
hoogste tijd voor een kleinere
rol van de overheid?
VNG
Kees Jan de Vet
lid van de directieraad van de Vereniging Nederlandse
Gemeenten
De Rijksrol wordt al kleiner, taken gaan van het Rijk naar
lokale overheden. Het Rijk heeft ook minder geld, waar -
door de invloed enigszins afneemt. Bewoners bepalen
tegenwoordig zelf hoe ze willen leven en zich organiseren.
De overheid kan randvoorwaarden creëren die het
keuzeaanbod vergroten.
Aedes
Marc Calon
voorzitter Aedes, vereniging van woningcorporaties
We kunnen de crisis in de woningmarkt te lijf gaan door het centrale
beleid los te laten en de corporaties weer aan het stuur te zetten – zij zijn
hier immers ooit voor in het leven geroepen. De corporaties kunnen dan,
met een grotere beslisbevoegdheid, helpen bij de totstandkoming van
zelf voorzienende woongemeenschappen. Bewoners bepalen hoe ze willen
leven en zich willen organiseren, en de overheid speelt hierbij een
faciliterende en stimulerende rol. Niet meer en niet minder.
Een kleinere rijksoverheid is een goede zaak, omdat
woningmarkten in Nederland veelal regionaal van aard
zijn. Eenzijdige landelijke maatregelen werken in veel
gebieden averechts. Maar er moet tevens worden gewaakt
voor een overschatting van de rol van woningcorporaties.
Corporaties zijn niet de enige stuurlui. Samenwerking
met gemeenten en andere partijen in het maatschappelijk
middenveld is essentieel voor het welslagen van
bijvoorbeeld de wijkaanpak.
KEI
Olof van de Wal
directeur KEI kenniscentrum stedelijke vernieuwing
De crisis maakt duidelijk dat de woningmarkt een lokale
opgave is. Corporaties kunnen het echter niet alleen; daar
hebben ze op zijn minst de lokale overheid bij nodig. En
andersom.
Nederlandse
Woonbond
Ronald Paping
algemeen directeur Nederlandse Woonbond
De rol van de overheid moet juist groter worden. De overheid
is in mijn ogen de hoeder van het publieke belang en moet
ook duidelijke kaders stellen voor de corporaties.
NICIS
Frank Wassenberg
programmaleider Onderzoek (thema Wonen) bij NICIS
(Maatschappelijk Topinstituut voor de steden)
Alles wat de corporaties doen, hoeft de overheid niet te
doen. Natuurlijk is het prima als woningcorporaties
helpen bij de totstandkoming van zelfvoorzienende
woongemeenschappen. Dit wordt nu echter vooral
ontmoedigd door het fi nancieringsstelsel, met
hypotheekrenteaftrek die huizen tot een kwart duurder
maakt, gesubsidieerde huurprijzen die niet worden
bijgesteld als de inkomens stijgen en huursubsidie die
verhuisgedrag ontmoedigt.
Vijf maatschappelijke
organisaties reageren
op de stelling
Ga naar www.woonbedrijf.com/calling
voor de uitgebreide reacties.
W calling
W 15

In beweging
W 16
“Wij zijn
van wonen
en dus niet van
winst”
De bestrijding van de crisis dreigt de verworvenheden
van de sociale huursector in gevaar te brengen. Toch
raakt Woonbedrijf niet in paniek. Meer dan ooit zet
Woonbedrijf in op de bouw, verhuur en verbetering van
sociale huurwoningen.
Adjunct-directeur Paul Tholenaars en
directeur Marc Eggermont vertellen
hoe Woonbedrijf zichzelf en haar
klanten koersvast door de crisis heen
loodst. “Als we winst maken, komt die
direct ten goede aan onze huurders.”
De privatisering van de telefoniesector,
de zorg, het openbaar vervoer
– Marc Eggermont heeft het sinds de
jaren negentig zien gebeuren en
constateert: “Er komt geen klant aan
te pas, het draait altijd om lagere overheidskosten
door aanbesteding. Als dat
marktwerking is, houdt Woonbedrijf
zich hier verre van. Wij zijn een maatschappelijke
onder neming, die haar
taken uitvoert tegen een op de lange
termijn kosten dekkende prijs.
Effi ciencybesparingen en winsten
komen onze klanten ten goede. Ons
bedrijfsmodel is gebaseerd op duurzame
exploitatie en onze bedrijfsvoering
zal dan ook nooit afhankelijk
zijn van inkomsten uit de verkoop van
woningen.”
“De bestrijding van de crisis dreigt de
verworvenheden van de sociale huursector
in gevaar te brengen”, stelt
Tholenaars, verantwoordelijk voor
wijken en wonen. “Daarom moeten
we nu, meer dan ooit, duidelijk maken
waar we voor staan.”
Eggermont: “We voelen ons thuis in
het speelveld van marktwerking. Maar
dat betekent niet dat we naar de beurs
willen. Wij zijn van Wonen en dus niet
van Winst. Onze bedrijfsvoering is er
op gericht om verder uit te groeien tot
een klantgestuurde organisatie. De
consument mag zelf aan de knoppen
zitten, mag zeggen wat hij wenst en
wat hij daar voor over heeft.”
Tholenaars: “We geven mede vorm
aan buurtbeleving. We zoeken het
samenspel op met de huurders en
helpen hen om de kwaliteit van de
buurt te verbeteren. Jammer dat de
Woonbond zegt dat we weinig aan
participatie doen. Ze kijken te veel
met een institutionele bril naar
nieuwe initiatieven.”
Geen markt
Volgens de experts zit de koopmarkt
momenteel niet alleen op slot, maar
is er ook sprake van een chronische
systeemcrisis. Eggermont: “De woningmarkt
functioneert niet als een markt,
en starters en inkomens afhankelijke
woonconsumenten zijn daar de dupe
van. Veel klanten zijn afhankelijk van
de huursector of hebben hele goede
redenen om te kiezen voor huren.
Een deel van hen krijgt geen fi nanciële
hulp en heeft die ook niet nodig,
maar wordt volkomen ten onrechte
gebrandmerkt als profi teurs, als
scheefwoners.
Ze krijgen geen enkele vorm van subsidie,
direct noch indirect. Want ze
ontvangen geen hypotheek renteaftrek
of huurtoeslag en ook wij krijgen geen
subsidie op ons woningbezit.
Daarnaast betalen deze klanten netjes
hun huur, zijn zeer sociaal, voelen zich
verbonden met de wijk en zijn
honkvast. Je zult begrijpen dat wij
deze klanten koesteren. We vinden het
wèl reëel dat ze een wat hogere prijs
gaan betalen, maar niet om ze uit de
vertrouwde woning te prijzen.”
Doorpakken
Geen morele opvattingen dus bij
Woonbedrijf, wel het streven naar een
eerlijke prijs. Tholenaars: “Onze
oproep is: laat ons hier vrij in, stop
de regulering.” Sterker nog, stelt
Eggermont: “De nieuwe regering zou
moeten doorpakken en de woningmarkt
zo snel mogelijk hervormen.
Schaf de hypotheekrenteaftrek en de
huur toeslag af, geef het voordeel aan
alle inwoners terug met lagere
belasting tarieven en laat de huurwoningmarkt
vrij. Gevolg: de
huurhuizen worden wat duurder en de
koophuizen goed koper. Die twee delen
van de woning markt gaan dus beter
op elkaar aan sluiten. De hogere
inkomsten die de verhuur ders krijgen,
kunnen ze weer inleggen. Iemand die
fi nancieel niet in staat is om een
“Geef ons
genoeg ruimte
om woningen
te verhuren
op basis van
de vraag uit de
markt en
de voorkeuren
van de klant”
woning te huren die nodig is voor zijn
gezinssituatie, kun nen wij steunen
met een kortings bon.” Tholenaars:
“Veel partijen, van gezag hebbende
professoren via corpo ra ties tot de
VROM-raad, zijn het erover eens dat de
inrichting van de woningmarkt op
zijn laatste benen loopt. Het pro bleem
was er al voor de economische crisis,
alleen heeft die het zichtbaar gemaakt
en versterkt. Het voortdurend
oppompen van de waarde van koophuizen
had iets van een piramidespel.
Die waardestijging deed zich ook voor
bij woning corpo raties, en die kregen
er vervolgens zo maar extra taken bij:
leefbaarheid, zorg, enzovoorts. Den
Haag vond: ‘Zij hebben toch genoeg
geld’. Een kromme redenering, want
wij mogen de huur prijzen niet
verhogen. Wij kijken dan ook niet naar
de langetermijnwaarde van onze
woningvoorraad, maar naar onze kasstroom.
Op die manier sluit je dat
piramidemechanisme uit.”
Natuurlijk moet de woningmarkt wel
tot op zekere hoogte gestuurd worden.
“Maar”, stelt Eggermont, “geef ons
genoeg ruimte om woningen te ver-
huren op basis van de vraag uit de
markt en de voorkeuren van de klant.
Daarbij past niet het stellen van een
inkomensnorm van 33 duizend euro
voor het huren van een sociale huurwoning.
We hopen vurig dat de
nieuwe minister meer ‘courage’ heeft
om te hervormen. Het ziet er naar uit
dat we weer een kabinetsperiode
moeten wachten. Dan zou de schade
weleens onherstel baar kunnen zijn.”
W
W 17 17

W-forum
W 18
Paul Terwisscha van Scheltinga
(manager Vastgoed en adjunct-directeur
Woonbedrijf), Roel Cornelisse (directeur
Ballast Nedam Bouw regio Zuid) en
Martin Liebregts (directeur Bouwhulp-
Groep) wisselen van gedachten over
slimmer samenwerken, van elkaar
leren en wat klanten verwachten.
Dat bouwen anders moet, staat als een
paal boven water, vindt Terwisscha:
“Een van onze koersdoelen is klantgestuurd
werken. Dan is het van groot
belang dat onze leveranciers onze
huurders als hun klanten zien.”
Cornelisse: “De bouw kolom wordt
steeds complexer; dat levert niet direct
een beter product op. Bovendien
maken we ons zorgen om het vakmanschap.
In de toekomst zijn er minder
mensen om het werk te doen. Er wordt
meer gerenoveerd dan gesloopt; dan
is het ontwikkelen en vasthouden van
vakkennis belangrijk.”
Noodzaak tot vernieuwing en ver betering
dus. De samenstelling van de
stuurgroep wijst daar al op.
BouwhulpGroep bewaakt als onafhankelijke
derde partij de organisatieveranderingen.
Bureau MarketWing
meet de meningen van de klanten
voor, tijdens en na de renovatie.
Alleen samen
Cornelisse: “We moeten de stap van
aannemer naar dienstverlener zetten.
Wat we bij elkaar tegenkomen, wordt
direct besproken.” Terwisscha: “Alleen
samen kun je het totaal plaatje zien.”
Liebregts: “En dan samen de toekomst
invullen, door al lerend bestaande
procedures te doorbreken.” Dat
ge beurt dus ook op de werkvloer, niet
alleen in de directiekamers.
Cornelisse: “De projectleiders hebben
hun geconditioneerdheid opzij gezet.
Ze willen gerust van de bekende paden
afwijken.” Terwisscha: “We kunnen
wel zelf een project doen en een
proces schrijven, maar dat werkt niet.
Samenwerken betekent dat je juist de
medewerkers de ruimte moet geven
om het zelf te doen.”
Echt team
Er is al heel wat geleerd. Terwisscha:
“Alle betrokkenen moeten een écht
team zijn en dat ook zo voelen. Ze
moeten elkaar durven corrigeren.”
Liebregts: “Het wezenlijke is een klant
die tevreden is over het product én
het proces. Dat betekent tevoren héél
helder communiceren wat de klant
mag verwachten en daadwerkelijk
krijgt.”
Want het uiteindelijke doel is: de klant
beter bedienen. Terwisscha: “Mét een
product dat we goed kunnen beheren.”
En Cornelisse: “En met minder faalkosten
voor alle partijen.” Liebregts:
“Dat is zendings werk. Goede ideeën
moet je communiceren, daar worden
ze alleen maar beter van. Goed
dat deze twee bedrijven ervaringen
durven te delen en ervan willen
leren.”
ONZE WOONWIJK
De Echternachlaan
Renovatie, maar dan anders Jarig ’t Hool
Woonbedrijf grijpt het opknappen van de appartementen aan
de Echternachlaan aan om met aannemer Ballast Nedam en
adviesbureau BouwhulpGroep een nieuwe weg in te slaan: als
lerende organisaties werken aan klantvriendelijker en kosten-
bewuster renoveren.
Dit jaar wordt niet alleen
de renovatie van de
Echternachlaan afgerond,
de wijk ’t Hool viert ook
zijn veertigste verjaardag.
Ter ere daarvan gaf
Woonbedrijf de wijk een
‘social sofa’ cadeau. Deze
fraaie betonnen bank staat
op de hoek Remichweg-
Echternachlaan en nodigt
uit om gezellig te kletsen
met andere buurt bewoners.
De chaisse longue, met
bijpassende stoeptegels, is
helemaal met de hand
bekleed met de winnende
mozaïeken van de tekenwedstrijd
in de buurt, waaraan
jong en oud meedeed.
W keek even mee en luisterde
naar wat bewoners van
hun buurt vinden.
Ruud Koesman (10) “Op het nieuwe voetbalveld zitten
vooral oudere kinderen en volwassenen. We moeten
eigenlijk iets verzinnen dat alle kinderen er kunnen
spelen.”
Vivian Janssen, senior klantbeheerder bij Woonbedrijf
“We proberen overal achter de voordeur te komen, de
renovatie helpt daarbij. We beseffen dat zo’n ingreep
invloed heeft op het dagelijks leven.”
Patricia Koesman “Er is overal wel wat. We mogen in
onze handjes knijpen dat het hier fi jn en rustig is. En
samenwerken tussen huurders en kopers is nu wel
mogelijk.”
Fatima Achhoud “Bewoners zijn actief, ook als
vrijwilliger, dus we krijgen hier echt wel wat van de grond.
Er is meer sociale controle, voor een schrijnend geval kun
je wat betekenen.”
Thijs Verkaart “Ik hoop dat met het nieuwe
buurtcontract wending wordt gegeven aan de recente
veranderingen hier.”
Albert Schouwenaars “De nonchalance waarmee men
afval op straat gooit, frustreert me. Er wordt zwerfvuil
opgehaald, er zijn vuilnisbakken geplaatst. Is bekeuren
nog de enige oplossing?”
Eric van Diesen “Stad, werk, winkelcentrum WoensXL;
alles ideaal dichtbij. Ik ben niet voor niets weer hier in
deze fi jne wijk komen wonen!”
Joke van Ammers “Groen, rustig, huur en koop door
elkaar; dat was ook de bedoeling van Van de Broek en
Bakema. De sofa gaat hopelijk ook voor meer menging
zorgen.”
Marjolein van Diesen (7) “Als mama druk is, papa achter
de computer zit en Lucas weg is, ga ik wandelen met het
hondje van een vriendinnetje en ga ik ook wel eens naar
de Splinter.”
W 19

In beeld
W 20
Huurder: Guust Hilte
Inschrijfdatum: 17 september 2007
Soort woning: portieketagewoning
Wijk: Genderdal
Voor zijn afstuderen aan de TU/e Industrial Design bedacht en maakte
Vestidehuurder Guust Hilte Tactile Texting. Dat is een apparaatje
waarmee je op gevoel en zonder te kijken sms-berichten kunt ‘schrijven’.
En nu, de wijde wereld in?
Weet ik nog niet. Weggaan is een optie, maar dat bepaal ik niet in mijn uppie. Ik woon samen, en mijn
partner studeert in Rotterdam. Misschien kan ik hier aan de bak.
Hoe kan een baas jou binnenhalen?
Ik zie mijn toekomst in productontwikkeling, liefst bij een multinational. Ik heb nog een
stageaanbieding van Deutsche Telekom liggen. En misschien krijgt Tactile Texting nog een staartje.
Doorontwikkelen doe ik in elk geval niet alleen. Komt er iemand die zegt ‘ik vind het heel tof wat
je hebt’, dan sta ik daar wel voor open.
Is blijven een optie?
Zeker. Ik kom uit Leerdam, ben nu zes jaar hier en ik vind het echt leuk wonen in Eindhoven. Na een paar
jaar ken je de hele stad. En alles is goed fi etsbaar; of dat nu tien minuten is of een paar minuten extra
maakt niet uit.
Vestide huisvest Eindhovense
studenten. In elke W een
portret van een
ondernemende bewoner.
Guust Hilte ontving veel
(media)aandacht voor zijn
afstudeerproject. Letters
schrijven door met je
vingers over gleuven te
gaan is een uniek concept
dat blind sms’en mogelijk
maakt.