Arbocatalogus Waterschappen - Deel 4 - A&O-fonds Waterschappen

Algemeen
Arbeidsmiddelen moeten zijn voorzien van een (Nederlandstalige) handleiding en/of gebruiksinstructies.
De aard en omvang van de instructies hangt vooral af van het risico en (voor nieuwe machines) de
verplichtingen op basis van de machinerichtlijn. De RI&E-machines kan worden gebruikt als instrument om
te inventariseren of een werkinstructie of handleiding noodzakelijk en aanwezig is. Als dat het geval is, dan
moet ervoor worden gezorgd dat de inhoud bij de gebruiker bekend is.
Het uitvoeren van een risicobeoordeling (t.b.v. CE-markering) is verplicht. Tijdens de risicobeoordeling
komen wensen en eisen naar voren die van belang zijn voor het veilig functioneren. Naast het definiëren
van beveiligingen moet in de risicobeoordeling ook rekening worden gehouden met de gevaren die door
de beveiliging veroorzaakt kunnen worden.
Voor nieuwe machines (met CE-markering) geldt bij het opstellen van de gebruiksaanwijzing dat de
fabrikant (of diens gemachtigde) niet alleen het beoogde gebruik van de machine beschouwd, maar ook
elk redelijkerwijs voorzienbare verkeerd gebruik voor ogen houden. De machine moet zo zijn ontworpen
en gebouwd om abnormaal gebruik, indien dat een risico zou inhouden, te voorkomen. De
gebruiksaanwijzing moet duidelijk maken voor welke doeleinde de machine geschikt is.
(Nieuwe) Machines met CE-markering worden geacht “automatisch” te voldoen aan diverse technische
voorschriften in het Arbobesluit, maar dat dient door het waterschap te worden gecontroleerd. Nieuwe
installaties, machines of onderdelen (geleverd na 1995 met CE-markering) moeten voldoen aan
fundamentele veiligheids- en gezondheidseisen op basis van de machinerichtlijn. Dit geldt voor alle
machines die in gebruik genomen zijn na 1995. Nieuwe machines moeten zijn geleverd met (dus deze
documenten moeten aanwezig zijn):
- voor machines: een Verklaring van Overeenstemming (type IIA), en een Nederlandstalige
gebruikershandleiding;
- voor onderdelen van machines: een Verklaring van Overeenstemming (type IIB), en een
Nederlandstalige inbouw- of werkinstructie;
- voor veiligheidscomponenten: een Verklaring van Overeenstemming (type IIC) en een
Nederlandstalige handleiding of gebruikersinstructie.
Naast diverse soorten afschermingen en hekken om een arbeidsmiddel of machine te beveiligen, zijn
zowel bedieningsmiddelen (starten, stoppen en noodstop) van belang als speciale beveiligingsinrichtingen.
Veel van deze beveiligingsinrichtingen zijn in feite ‘veiligheidscomponenten’ zoals in de Machinerichtlijn is
omschreven. Veiligheidscomponenten, die afzonderlijk in de handel worden gebracht, worden voorzien
van een ‘Verklaring van overeenstemming voor afzonderlijk in de handel gebrachte
veiligheidscomponenten’. Deze verklaring zal door de komst van de nieuwe Machinerichtlijn (treedt in
werking op 29 december 2009) verdwijnen en dan zullen de veiligheidscomponenten vergezeld moeten
gaan van een EG-verklaring van overeenstemming (vergelijkbaar met een EG-verklaring voor machines).
Een bestaande machine (ouder dan 1995) wordt een nieuwe machine
Opmerking: Een bestaande machine (ouder dan 1995) kan een “nieuwe machine” worden als deze
“ingrijpend” wordt gewijzigd. Dit is van toepassing als de machine een ander doel of functie krijgt,
bijvoorbeeld als de pomp - in plaats van het verpompen van water - voor het verpompen van slib gebruikt
zal gaan worden. Een ander voorbeeld is dat de capaciteit van een vijzel wordt verhoogd als er een
zwaardere motor op wordt gemonteerd. Let op: het koppelen van machines die in samenhang gaan
functioneren kan ook worden gezien als een “nieuwe” machine.
Arbocatalogus sector Waterschappen / Deel 4: Werken met vast opgestelde machines 16 juni 2009, versie definitief
MD-MV20090153 - 14 -