Handleiding Risico-Inventarisatie & -Evaluatie Waterschappen

Handleiding
Risico-Inventarisatie & -Evaluatie Waterschappen
Juni 2012
A&O-fonds Waterschappen
Postbus 11560
2502 AN Den Haag
070 763 0020
info@aenowaterschappen.nl
www.aenowaterschappen.nl

Inhoud
Voorwoord ....................................................................................................................................................................... 3
Inleiding ........................................................................................................................................................................... 4
DEEL 1 Werken met de RI&E Waterschappen .............................................................................................................. 5
Startfase ........................................................................................................................................................................... 5
Inrichten RI&E Waterschappen ...................................................................................................................................... 6
RI&E uitvoeren ................................................................................................................................................................ 6
Nieuwe RI&E starten ................................................................................................................................................... 7
Status ............................................................................................................................................................................ 7
Voorbereiden ............................................................................................................................................................... 7
Inventariseren .............................................................................................................................................................. 7
Evalueren ..................................................................................................................................................................... 8
Verbetermaatregelen formuleren................................................................................................................................ 8
Rapporten per RI&E .................................................................................................................................................... 8
Overzicht en overzichtsrapportage ................................................................................................................................. 8
Plan van Aanpak uitvoeren ............................................................................................................................................. 8
RI&E actueel houden ....................................................................................................................................................... 8
DEEL 2 Stappenplan RI&E ........................................................................................................................................... 10
Stap 1. Beeld van het bedrijf vormen ............................................................................................................................ 10
Stap 2. Intakegesprek .................................................................................................................................................... 10
Stap 3. Projectplan opstellen .......................................................................................................................................... 11
Stap 4. Documentatiestudie over het bedrijf ................................................................................................................. 11
Stap 5. Communicatie .................................................................................................................................................... 11
Stap 6. Vragenlijsten/interviews ................................................................................................................................... 12
Stap 7. Rondgang, eigen observatie .............................................................................................................................. 12
Stap 8. RI&E-rapportage ............................................................................................................................................... 12
Stap 9. Bepalen van de risicoscore en klasse ................................................................................................................ 13
Stap 10. Opstellen van het Plan van Aanpak ................................................................................................................ 13
Stap 11. Van concept naar definitief rapport ................................................................................................................ 14
Stap 12. Toetsen van de RI&E ....................................................................................................................................... 14
Stap 13. Evalueren van de procesgang .......................................................................................................................... 14
Stap 14. Start uitvoering van het Plan van Aanpak ...................................................................................................... 14
Stap 15. Bewaken van uitvoering van het Plan van Aanpak ......................................................................................... 15
Stap 16. Uitvoeren verdiepende RI&E .......................................................................................................................... 15
BIJLAGE ........................................................................................................................................................................ 16
Voorbeeld Projectdocument .......................................................................................................................................... 16
Pagina 2 van 18

Voorwoord
Elke organisatie moet beschikken over een actuele Risico-Inventarisatie & -Evaluatie (RI&E). Het A&O-fonds
Waterschappen wil de waterschappen ondersteunen bij de uitvoering van hun RI&E. Daarom is in opdracht van het
A&O-fonds een branchespecifieke RI&E ontwikkeld waarmee de waterschappen zelf aan de slag kunnen. Deze
branche-RI&E is beschikbaar voor alle organisaties die vallen onder de Sectorale Arbeidsvoorwaarden Waterschappen
Aanvragen kan via de website www.aenofondswaterschappen.nl waar u het aanvraagformulier aantreft onder de
button. Per organisatie is één registratie toegestaan.
De RI&E Waterschappen is als digitaal instrument beschikbaar gemaakt. Daarvoor wordt gebruik gemaakt van de
RIE Manager van Humatix. De keuze voor dit systeem is tot stand gekomen in samenspraak met de
begeleidingscommissie Arbocatalogus en de werkgroep Branche-RI&E. Door de leden is veel werk verzet om de
RI&E inhoudelijk goed samen te stellen.
Deze handleiding bestaat uit twee delen:
1. Werken met de RI&E Waterschappen. Dit geeft in het kort weer hoe u de digitale RI&E Waterschappen
praktisch kunt inzetten ten behoeve van het RI&E-proces in uw waterschap.
2. Stappenplan RI&E. Dit is een algemeen geldend draaiboek voor het uitvoeren van een RI&E in uw
organisatie, ook als u geen gebruik maakt van de RI&E Waterschappen.
Pagina 3 van 18

Inleiding
Bij de waterschappen kan sprake zijn van gevaarlijke situaties. Hiervoor moeten beheersmaatregelen getroffen
worden door middel van het opzetten van een goed arbobeleid. Het arbobeleid ondersteunt de
organisatiedoelstellingen. Onderdeel van een goed arbobeleid is de uitvoering van een Risico-Inventarisatie en –
Evaluatie (RI&E)
Definitie RI&E
Een RI&E is op grond van artikel 5. van de Arbeidsomstandighedenwet als volgt gedefinieerd: “Bij het voeren van
het arbeidsomstandighedenbeleid legt de werkgever in een inventarisatie en evaluatie schriftelijk vast welke
risico’s de arbeid voor de werknemers met zich meebrengt. Deze risico- inventarisatie en- evaluatie bevat tevens
een beschrijving van de gevaren en de risico-beperkende maatregelen en de risico’s voor bijzondere categoriën
van werknemers.”
Onderdeel bedrijfsvoering
De RI&E is onderdeel van de bedrijfsvoering van uw organisatie. Zorg dat het uitvoeren van de RI&E door uw
eigen leidinggevende medewerkers gebeurt, omdat hiermee hun betrokkenheid bij het verhogen van de veiligheid
sterk toeneemt. Door goede arbeidsomstandigheden is er minder kans op ongevallen, ziekteverzuim en
gezondheidsklachten. Dit leidt weer tot minder kosten en uitval van medewerkers.
Veiligheidskundige risico’s
Een risico is volgens de Praktijkgids Arbeidsveiligheid “het gevaar voor schade of verlies, en samengesteld uit drie
elementen: de manier waarop de schade of verlies tot stand komt, de ernst en de omvang daarvan en de
waarschijnlijkheid dat dit gebeurt.” Het is een feit dat er risico’s verbonden zijn aan bepaalde werkzaamheden
binnen een bedrijf als het waterschap. Voorbeelden zijn: werken als muskusrattenbestrijder, werkzaamheden
verrichten in een besloten ruimte of een omgeving met explosiegevaren (ATEX).
Het is van essentieel belang dat risico’s worden geminimaliseerd en worden beheerst om een veilige
werkomgeving te creëren.
Andere risico’s
Naast deze specifieke veiligheidskundige risico’s zijn er ook andere belangrijke risico’s, zoals werkdruk en
werkstress, agressie en geweld, fysieke belasting. Ook arbeidstijden zijn een aandachtspunt.
Communicatie
De RI&E is in feite een instrument dat er voor moet zorgen dat op een systematische wijze de
arbeidsomstandigheden binnen de organisatie worden verbeterd. De uitkomsten van de RI&E moeten worden
bekend gemaakt aan:
De medewerkers van het bedrijf;
De arbodienst of ingeschakelde deskundigen;
De ondernemingsraad (VGWM-commissie)
De inspectie SZW (v/h Arbeidsinspectie), als daarom wordt gevraagd.
Instemmingsplichtig en actualiteit
De RI&E en het bijbehorende Plan van Aanpak (PvA) zijn instemmingsplichtig (artikel 27 lid 1 sub a WOR).
RI&E en PvA moeten actueel zijn en bij gewijzigde omstandigheden weer worden aangepast.
RI&E en arbocatalogus
Voor de sector Waterschappen is een arbocatalogus opgesteld, die door de inspectie SZW is getoetst. In deze
arbocatalogus zijn de zogenaamde prioritaire risico’s beschreven met bijbehorende meest effectieve oplossingen
om deze risico’s te minimaliseren. Wordt tijdens de risico-inventarisatie een knelpunt geconstateerd, raadpleeg
dan de arbocatalogus voor het formuleren van zinvolle verbetermaatregelen. De arbocatalogus is te vinden op de
website van het A&O-fonds Waterschappen.
Het bevat de volgende onderwerpen:
Deel 0. Hoofdrapport
Deel 1. Agressie en Geweld
Deel 2. Besloten Ruimte
Deel 3. Struikelen, Uitglijden en Vallen
Deel 4. Knellen, Pletten en snijden (binnenkort beschikbaar)
Deel 5. Biologische Agentia
Het Errata
Toetsing
Deze handleiding geeft u een handreiking om zelfstandig een RI&E uit te voeren. Het verplicht toetsen van een
RI&E moet gebeuren door een gecertificeerde kerndeskundige. Dit is een persoon die is gecertificeerd als
bedrijfsarts, arbeidshygiënist, hoger veiligheidskundige of arbeids- en organisatiedeskundige (artikel 2.7
Arbeidsomstandighedenbesluit, Deskundigheidseisen).
Pagina 4 van 18

DEEL 1 Werken met de RI&E Waterschappen
De RI&E Waterschappen helpt u om in eigen regie de wettelijk verplichte Risico-Inventarisatie en -Evaluatie
(RI&E) uit te voeren en het bijbehorende Plan van Aanpak op te stellen. Het instrument is vrij te gebruiken voor
organisaties die vallen onder de Sectorale Arbeidsvoorwaarden Waterschappen.
De risico's en de stand der techniek zijn met grote zorgvuldigheid verwerkt in deze branche-RI&E. Toch is het
mogelijk dat er in uw organisatie bepaalde risico's of oplossingen zijn, die niet aan de orde komen. Wij wijzen er
nadrukkelijk op dat dit instrument slechts een hulpmiddel is, maar dat een organisatie volgens de wet uiteindelijk
zelf verantwoordelijk is voor de inventarisatie en evaluatie van de risico's.
Helpdesk
Hebt u vragen over de inhoud van de RI&E of ontdekt u daarin fouten, of hebt u vragen over het gebruik, neem
dan contact op met de helpdesk van het A+O-fonds Waterschappen per telefoonnummer 070 763 0020 of per
e-mail naar info@aenowaterschappen.nl
Als u fouten ontdekt in de technische werking van het systeem of suggesties hebt voor verbetering daarvan, richt
die dan aan Humatix via e-mailadres helpdesk@humatix.nl.
Licentie aanvragen
Om de RI&E Waterschappen te kunnen gebruiken, heeft uw organisatie een gebruikslicentie nodig. Deze verkrijgt
u door de hoofdgebruiker (bijvoorbeeld de KAM-coördinator) in uw organisatie een inlogcode te laten aanvragen.
Dat gaat eenvoudig via www.aenofondswaterschappen.nl waar u het aanvraagformulier aantreft onder de button.
Per organisatie is één registratie toegestaan.
De hoofdgebruiker krijgt na het aanvragen een e-mail toegestuurd met inlogcode en het adres om in te loggen.
Nahet inloggen kan de hoofdgebruiker zelf extra gebruikers toevoegen. Deze ontvangen dan ook elk een mail met
inloggegevens. Zorg dat u per waterschapsorganisatie slechts één licentie aanvraagt. Achteraf samenvoegen van
licenties is niet mogelijk.
Startfase
Oriëntatie en projectplan
Om maximaal profijt te halen uit het gebruik van de RI&E Waterschappen, is het van belang om in de startfase
nadrukkelijk aandacht te besteden aan alle relevante aspecten: wie gaat ermee werken, welke werkvormen worden
gekozen, in welke mate van detail gaat men werken, hoe wordt aangesloten bij bestaande documentatie, welke
thema’s kunnen centraal worden opgepakt en welke decentraal, wat wordt de planning, hoe wordt het systeem
ingericht en dergelijke.
KAM-coördinator of preventiemedewerkers zullen in deze fase bij voorkeur iedereen betrekken die belang heeft
bij de RI&E. Zorg bij voorkeur ook in dit stadium voor overeenstemming met OR (VGWM-commissie) en toetser
over de te volgen werkwijze. Dat voorkomt teleurstellingen, vertraging en overbodig werk achteraf.
Zie ook DEEL 2, Stap 3. Projectplan opstellen.
Workshop
Als voorbereiding op de startfase hebben één of meer betrokkenen van uw organisatie de door het A&O-fonds
Waterschappen aangeboden workshop RI&E Waterschappen gevolgd. De workshop maakt snel wegwijs in het
instrument en geeft gelegenheid om uw eigen problematiek voor te leggen. Wanneer uw waterschap nog niet heeft
deelgenomen aan de workshop en u heeft interesse, stuur dan een mail naar info@aenowaterschappen.nl
Proeftraject
Overweeg ook om eerst een proeftraject te doen. Daarin kunt u ervaring opdoen en kunnen nog aanpassingen in
de inrichting van het systeem worden gedaan. Degenen die bij het proeftraject betrokken waren, kunnen een rol
spelen bij het ‘uitdragen van de boodschap’ in de rest van de organisatie.
Na deze oriëntatie en proeffase kan het instrument definitief worden ingericht.
Pagina 5 van 18

Werkvormen
Succesvolle inzet van de RI&E Waterschappen hangt in belangrijke mate af van het kiezen van een werkvorm die
gebruik van het digitale instrument combineert met directe betrokkenheid van leiding en medewerkers.
Een voorbeeld van zo’n werkvorm die in de praktijk succesvol is gebleken, is de ‘snelkook-RI&E’. Daarbij wordt in
een oplossingerichte sessie van één dagdeel door leidinggevenden en medewerkers samen een complete RI&E en
Plan van Aanpak tot stand gebracht voor de afdeling of het bedrijfsonderdeel waarop de RI&E betrekking heeft.
Leidinggevenden en een representatieve vertegenwoordiging van de medewerkers zitten daarbij letterlijk samen
om de tafel, terwijl de RI&E Waterschappen met een beamer wordt geprojecteerd. Antwoorden en
verbetervoorstellen worden gezamenlijk bedacht en geformuleerd en ter plekke digitaal ingevuld. Voorafgaand
aan de sessie heeft iedereen zich voorbereid op de thema’s die aan de orde komen. Zinvolle documentatie heeft
men bij zich.
De sessies kunnen worden gepland in samenwerking met de KAM-coördinator. Deze kan desgewenst ook
aanwezig zijn bij de sessie en de rol vervullen van onafhankelijk voorzitter en kwaliteitsbewaker. Is men nog niet
bekend met het digitale ssysteem, dan kan hij de eerste keer ook letterlijk ‘aan de knoppen’ zitten.
Voordelen: Na afloop van de sessie zijn RI&E en Plan van Aanpak meteen beschikbaar en kan de uitvoering van
het Plan van Aanpak via het systeem worden bijgehouden. En de RI&E is ‘eigendom’ geworden van
leidinggevende en medewerkers. Bovendien zijn betrokkenen tijdens de sessie meteen vertrouwd geraakt met de
werking van het digitale systeem.
Inrichten RI&E Waterschappen
De RI&E Waterschappen zorgt ervoor dat u, naar eigen wens, de ideale indeling kunt maken voor uw organisatie.
Dit inrichten kan worden gedaan door gebruikers met de rol ‘Applicatiebeheerder’. Vaak zal dat een KAMfunctionaris
zijn. Alle functies voor het inrichten van het instrument, staan onder het tabblad “Beheer”.
Daar kunt u onder meer een structuur aanbrengen aan de hand van het organogram van de organisatie.
U kunt gebruikers toevoegen en hun een geschikte rol geven. En u kunt de standaardteksten aanpassen voor de
mailberichten die door het systeem worden verstuurd.
De RI&E Waterschappen biedt de mogelijkheid om voor verschillende organisatie-eenheden aparte RI&E’s te
maken. Via het tabblad “Overzichtrapportage” en “Overzicht maatregelen” is hierover centraal
rapportage mogelijk.
U kunt er ook voor kiezen om aparte thematische RI&E’s te maken. Zo kunt u bijvoorbeeld voor centraal
behandelde thema’s zoals arbobeleid en BHV een aparte RI&E maken. In de RI&E’s voor de verschillende
organisatie-eenheden kunt u dan volstaan met thema’s die typisch zijn voor die onderdelen. Dat voorkomt dubbel
werk.
Afhankelijk van de afspraken die in de oriëntatiefase zijn gemaakt, ka n de applicatiebeheerder ook reeds RI&E’s
‘klaarzetten’ voor gebruik door leidinggevenden van verschillende organiatie-onderdelen, eventueel zelfs al
voorbereid door selectie van relevante thema’s of reeds vooringevuld met een deel van de antwoorden.
RI&E uitvoeren
Als het instrument is ingericht en u hebt afgesproken welke werkvorm(en) u gaat gebruiken, kunt u aan de slag
met het invullen van de RI&E’s. De opzet van de gebruikersinterface is simpel. De belangrijkste stappen zijn
toegankelijk via ‘tabbladen’. Deze zijn gerangschikt in de volgorde van het het proces. Het gebruik wijst zich
vanzelf. Hieronder komen in kort bestek de belangrijkste stappen aan de orde.
U begint steeds in het tabblad "Overzicht RIE's". Daar staat een lijst met alle RI&E’s waarvoor u
toegangsrechten hebt. Bent u applicatiebeheerde, dan ziet u hier de lijst van alle RI&E’s die binnen de organisatie
worden uitgevoerd. Andere gebruikers zien alleen de RI&E’s waarbij zij zelf een rol spelen als RI&E-coördinator of
RI&E-uitvoerder.
Bovenaan het overzicht staan filtermogelijkheden. Als u veel RI&E’s in het overzicht hebt staan, kunt u daarmee
de lijst met RI&E’s beperken. Onderaan het overzicht staan diverse functieknoppen. Wilt u verder met een
bestaande RI&E, klik dan “Openen”. Wilt u een nieuwe RI&E starten, klik op "Nieuw". Vanaf dan wordt u stap
voor stap door de RI&E geleid.
Pagina 6 van 18

Nieuwe RI&E starten
Geef de RI&E een naam die voor uzelf in één oogopslag begrijpelijk en onderscheidend is. Bijvoorbeeld “RI&E
hoofdgebouw A januari 2012”. En kies de organisatie-eenheid waarop de RI&E betrekking heeft.
Vanaf nu klikt u eenvoudigweg telkens op de knop "Verder" onderaan de pagina. U wordt dan vanzelf
door alle invulstappen geleid. De stappen zijn herkenbaar als ‘tabbladen’.
Status
In het tabblad"Status"ziet u hoe de uitvoering van de RI&E er voorstaat, per module uitgesplitst. U kunt daar ook
aangeven wanneer de RI&E is goedgekeurd. U bepaalt zelf wat u daaronder verstaat, bijvoorbeeld: besproken met
uw medewerkers of getoetst door de arbodienst.
De gegevens op deze pagina kunnen uitsluitend worden aangepast door de RI&E-coördinator van deze RI&E.
Voorbereiden
Algemene gegevens, RI&E-coördinator en RI&E-uitvoerder
In het subtabblad “Algemeen” kunt u de RI&E-coördinator en RI&E-uitvoerder wijzigen. Standaard staan beide
ingesteld op de naam van degene die de RI&E heeft aangemaakt.
De RI&E-coördinator kan alleen wijzigingen aanbrengen in de tabbladen Status, Algemene gegeven en
Kengetallen. In de overige tabbladen kan hij slechts meekijken.
De RI&E-uitvoerder kan wijzigingen aanbrengen in alle tabbladen, behalve in de tabbladen Status en
Algemene gegevens.
Verder kunt u in dit tabblad onder meer de titel van de RI&E aanpassen en de “Scope van de RI&E” invullen.
Betreft de RI&E een rijks-, provinciaal of gemeentelijk monument, vermeld dit dan de scope. Bij het beoordelen
van RI&E en Plan van Aanpak kan uw toetser rekening houden met de beperkingen die de monumentenstatus met
zich meebrengt.
Kengetallen
In het subtabblad “Kengetallen” kunt u onder meer verzuim- en ongevalscijfers invullen. Ze zijn niet verplicht;
als organisatie spreekt u zelf af of u dit wilt gebruiken.
RI&E samenstellen
In het subtabblad “Samenstellen” kiest u als RI&E-uitvoerder de modules (thema’s, onderwerpen) die relevant
zijn voor deze RI&E. Alleen daarover worden dan verderop nog vragen gesteld.
Taken toekennen
In het subtabblad “Takken” kunt u als RI&E-uitvoerder aangeven welke module(s) u door een andere
medewerker wilt laten beantwoorden. U verzamelt ze dan in een taak en verstuurt vanuit het systeem een mail. De
medewerker krijgt dan een uitnodiging per e-mail. Na afronden van de taak ziet u dat terug in de RI&E.
Inventariseren
In de stap Inventariseren beantwoordt u als RI&E-uitvoerder alle vragen. U hoeft niet per se eerst alle vragen
te beantwoorden. U kunt vragen overslaan en later alsnog beantwoorden. Met de knoppen "< Vorige" en
"Verder >" bladert u vanzelf door de vragen die nog niet zijn beantwoord.
Wilt u toch gewoon door alle vragen heenbladeren, dan kunt u de werking van de knoppen “< Vorige” en
“Verder >” aanpassen. Klik daarvoor op het neerwaartse pijltje () naast de knop.
Als u rechtstreeks naar een vraag toe wilt, klik dan op de navigatieblokjes bovenaan de vragen.
De blokjes laten meteen zien wat de status is: zolang een blokje wit is, moet u er nog iets mee doen. Bent u
klaar of is het item niet relevant, dan is 't blokje grijs. Knelpunten zijn herkenbaar doordat cijfer en blokje
dan vet en rood zijn.
Variant: Eerst invullen op papier
Als u de inventarisatievragen liever eerst op papier beantwoordt, ga dan naar het tabblad "Rapporten". Daar
kunt u de blanco vragenlijst afdrukken. Is een deel van de vragen reeds digitaal ingevuld, kies dan de optie 'alleen
de nog niet beantwoorde vragen'.
De op papier ingevulde antwoorden kunt u vervolgens gemakkelijk invoeren in het tabblad "Inventariseren".
Heel snel gaat dat in de lijstweergave (subtabblad “Als lijst”).
Pagina 7 van 18

Evalueren
Nadat u alle inventarisatievragen hebt beantwoord, geeft u in de stap "Evalueren" bij elk knelpunt aan hoe
hoog het risico is. U krijgt een suggestie voor de risicoklasse. Als u daarvan wilt afwijken, moet u toelichten
waarom. Zie ook DEEL 2, Stap 9. Bepalen van de risicoscore en klasse.
Met "Verder>" komt u vanzelf langs alleknelpunten die nog moeten worden geëvalueerd.
Variant: Elk knelpunt meteen afwerken
Het meest gebruikelijk is om eerst alle inventarisatievragen te beantwoorden en pas daarna de stap "Evalueren"
uit te voeren. Maar u kunt er ook voor kiezen om telkens elk gevonden knelpunt geheel af te werken.
Als u bij het inventariseren dan een knelpunt vindt, klikt u op het tabblad "Evalueren" en bepaalt daar meteen
de risicoklasse van dat item. Klik vervolgens op "Maatregelen" om meteen te bepalen hoe u het risico gaat
verminderen.
Verbetermaatregelen formuleren
In deze stap stelt u bij elk geconstateerd knelpunt vast wat de prioriteit van aanpak is. Ook hier doet het
systeem een suggestie. Afwijking moet u toelichten.
Bij elk knelpunt formuleert u bovendien één of meer maatregelen om het risico te verkleinen. De einddatum
vult u pas in als de maatregel daadwerkelijk is gerealiseerd.
Bij de meeste knelpunten vindt u één of meer suggesties voor maatregelen.
Alle maatregelen samen vormen het Plan van Aanpak.
Rapporten per RI&E
In het tabblad “Rapporten” kunt u de lege vragenlijst afdrukken, een Plan van Aanpak met uw knelpunten en
maatregelen genereren en een overzicht van alle ingevulde informatie produceren in Word, PDF of Excel.
Per rapport kunt u instellen wat u in het rapport wilt zien en hoe. Bij de Excelrapporten kunt u zelf de gewenste
kolommen en kolomvolgorde vooraf instellen. Bij Word kunt u kiezen welke detaillering u in de rapporten wilt
zien.
Deze rapporen helpen u bij het invullen van de RI&E,en bij overleg over het Plan van Aanpak.
De rapporten “Plan van Aanpak” en “Alle vragen en antwoorden” kunt u opsturen naar uw toetser.
Overzicht en overzichtsrapportage
In de tabbladen Overzicht RIE’s, Overzicht maatregelen of Overzichtsrapportage kunt u van alle RI&E’s waar u
toegangsrechten voor hebt, zien hoe het ermee staat. Bovendien kunt u van daaruit allerlei rapporten genereren.
Deze helpen u bij het invullen van de RI&E,en bij overleg over het Plan van Aanpak.
De rapporten “Plan van Aanpak” en “Alle vragen en antwoorden” kunt u opsturen naar uw toetser.
Ook kunnen de rapporten helpen om de informatie die in het systeem zit, beschikbaar te maken in een vorm die u
binnen uw eigen organisatie op traditionele wijze kunt archiveren op papier of digitaal.
Plan van Aanpak uitvoeren
Als u één of meer knelpunten hebt gevonden waarvoor aanvullende maatregelen nodig zijn, dan komen die in uw
Plan van Aanpak terecht. Maar het gaat er natuurlijk om dat u de voorgenomen maatregelen ook uitvoert en dat u
dat bijhoudt.
Aangeraden wordt om daarvoor het "Overzicht maatregelen" te gebruiken. Dat bevat alle maatregelen uit alle
RI&E's die u hebt ingevuld. U kunt sorteren en filteren op diverse criteria. En u kunt de status bijwerken. Als een
maatregel is gerealiseerd, kunt u hier de einddatum invullen.
Desgewenst kunt u hier bovendien een journaal (logboek) bijhouden over de voortgang van de realisatie.
Het gefilterde overzicht kunt u exporteren. Bijvoorbeeld als praatstuk voor een werkoverleg over de uitvoering van
de RI&E.
RI&E actueel houden
Wettelijk bent u verplicht om te beschikken over een actuele RI&E en Plan van Aanpak.
Pagina 8 van 18

In het voorgaande las u hoe u één ‘cyclus’ van de RI&E doorloopt, van inventarisatie van knelpunten tot en met
het uitvoeren van maatregelen om die knelpunten op te lossen.
Wat nu als u een maatregel hebt uitgevoerd? U hebt dan misschien de neiging om terug te gaan naar de stap
“Inventariseren” en daar het antwoord op de vraag te veranderen; u hebt het knelpunt nu immers opgelost. We
raden u echter af om dit zo te doen. U verliest dan immers het zicht op de oorspronkelijke inventarisatie, die door
de toetser en uw medewerkers is geaccordeerd.
Handiger is het om na verloop van tijd een nieuwe RI&E te starten, en ‘fris’ de situatie opnieuw te inventariseren.
Als uw maatregelen effect hebben gehad, dan zal dit bij de nieuwe ronde vanzelf tot uiting komen in minder
knelpunten. Geef de nieuwe RI&E een titel die verwant is aan de oorspronkelijke RI&E. Heette uw eerste RI&E
bijvoorbeeld “RI&E hoofdgebouw januari 2012”, dan maakt de nieuwe titel “RI&E hoofdgebouw januari 2013”
meteen duidelijk dat dit de actualisatieronde is van een jaar later.
Pagina 9 van 18

DEEL 2 Stappenplan RI&E
Waarom een RI&E en hoe wordt deze uitgevoerd? Dat wordt in dit deel nader toegelicht aan de hand van stappen
die u moet doorlopen om er zeker van te zijn dat de RI&E op de juiste manier wordt uitgevoerd om tot een
volledige RI&E te komen. Dit stappenplan is algemeen geldig, ook als u geen gebruik maakt van de digitale RI&E
Waterschappen.
In het stappenplan zitten enkele keuzemomenten en niet alle stappen hoeven genomen te worden.
De stappen die u neemt om de RI&E binnen uw waterschap te optimaliseren is afhankelijk van verschillende
factoren, zoals; de grootte en complexiteit van uw waterschap, de ontwikkelingsfase, de structuur en cultuur
binnen de organisatie, het soort RI&E die wordt uitgevoerd en de aanwezige kennis.
De essentie van het stappenplan bestaat voornamelijk uit:
De voorbereiding;
Het inventariseren van gevaren;
Het bepalen of die gevaren tot risico’s kunnen leiden en het bepalen van de grootte van de risico’s;
Het doen van verbetervoorstellen;
Het maken van een Plan van Aanpak met een prioritering in de uitvoering van de verbeteracties.
Deze stappen worden hierna toegelicht.
Stap 1. Beeld van het bedrijf vormen
Zorg er als RI&E-uitvoerder voor dat de juiste bedrijfsgegevens worden verzameld voor het juiste beeld van het
waterschap. Het kan gaan om de volgende bedrijfsgegevens:
Structuur en cultuur van het bedrijf;
Organogram;
Hoe taken, bevoegdheden en verantwoordelijkheden geregeld zijn binnen het waterschap;
Op welke wijze arbotaken gemandateerd zijn en hoe de preventieve taken zijn geregeld;
De soort activiteiten en processen;
Imago van de organisatie;
Het aantal medewerkers;
De man- vrouwverdeling;
De leeftijdsopbouw van het personeel;
De aanwezigheid van bijzondere categorieën medewerkers;
De belangrijkste risico’s aan de hand van de arbocatalogus;
Eventueel gegevens over aantal en soorten beroepsziekten en ongevallen.
Op het moment dat de RI&E uitgevoerd wordt door een interne medewerker, kan deze stap (deels) worden
overgeslagen, maar als een externe adviseur de RI&E uitvoert, is het belangrijk dat er voldoende tijd hieraan
wordt besteed.
Zorg er als opdrachtgever wel voor dat de informatie die belangrijk is voor het goed kunnen uitvoeren van de
RI&E tijdig beschikbaar is. Maak gebruik van betrouwbare informatiebronnen, zoals: de bedrijfssite (Intranet), de
Arbo- Informatiebladen en algemene websites als www.RIE.nl, www.arboportaal.nl of www.beroepsziekten.nl.
Stap 2. Intakegesprek
Wees als RI&E-uitvoerder actief en zorg dat de juiste informatie wordt verzameld. Het houden van
intakegesprekken kan hierbij helpen. Het doel van die gesprekken is om de specifieke vraag van de organisatie
vast te stellen en inzicht te verkrijgen in de wensen, verwachtingen en mogelijkheden van het waterschap.
De gegevens moeten schriftelijk worden vastgelegd. Een goed intakegesprek is maatwerk en is essentieel voor het
gehele RI&E-traject.
Tijdens het intakegesprek moeten onderwerpen besproken worden, zoals de te gebruiken methode, het wel of niet
inzetten van een vragenlijst, de wijze van communicatie met medewerkers, het tijdspad en het beoogde
eindresultaat.
Er zijn diverse vragen die tijdens het intakegesprek gesteld kunnen worden. Om er een paar te noemen:
Zijn er op korte termijn belangrijke organisatorische veranderingen binnen het bedrijf te verwachten en
kunnen deze leiden tot veranderingen in het personeelsbestand?
Hoe staat het management tegenover arbobeleid? Hoe belangrijk is arbobeleid binnen de organisatie en
is er voldoende draagvlak aanwezig (ook bij het middenmanagement)?
Zijn er concrete doelstellingen vastgelegd op het gebied van arbo en verzuim?
Pagina 10 van 18

Aan de hand van de onderwerpen die besproken worden tijdens het gesprek, kan de RI&E-uitvoerder deze
informatie gebruiken om vragenlijsten op te stellen en om een projectplan op te stellen dat goed aansluit op de
vraagstelling van het waterschap.
Stap 3. Projectplan opstellen
Het opstellen van het projectplan is de eerste stap die moet worden ondernomen voordat er daadwerkelijk
overgegaan kan worden tot het uitvoeren van de RI&E. Hierdoor kunnen er tijdens of na afloop van het traject
geen misverstanden ontstaan. Het projectplan moet eerst vastgesteld worden voordat overgegaan kan worden tot
het starten van de RI&E.
Het plan dient ook als contract tussen de opdrachtgever en de projectleider.
De volgende afspraken moeten vastgelegd worden in het projectplan (zie bijlage 1):
Projectbeschrijving: een beschrijving van de aanleiding/probleemstelling, wat het eindresultaat moet
worden en de afbakening ervan;
Inhoudelijke activiteiten: een beschrijving hoe de risico- inventarisatie- en evaluatie wordt uitgevoerd,
een gedetailleerde omschrijving van de eerste fase(n) en een globale omschrijving van de daarop volgende
fase(n);
Aandachtspunten: aandachtspunten met betrekking tot de organisatie (waar moet extra op gelet worden);
Planning: aangeven welke werkzaamheden in een bepaald tijdsbestek uitgevoerd gaan worden;
Financiële begroting: aangeven wat de raming, bron en dekking zijn en indien van toepassing of er
externe bureaus worden ingehuurd om bepaalde werkzaamheden te verrichten;
Randvoorwaarden: aangeven in het plan hoe de kwaliteit wordt gewaarborgd;
Communicatie: stel in het projectplan vast hoe de communicatie met betrekking tot de RI&E zal verlopen
en wie hierin betrokken wordt. Dit kan gerealiseerd worden aan de hand van een startbrief, een presentatie
voor de medewerkers of via het Intranet;
Projectteam: aangeven uit welke personen het team bestaat en wat hun rol hierin wordt. Een voorstel zou
zijn: directielid (voorzitter), RI&E-coördinator (secretaris), OR- lid (medewerker), arbodeskundige, een
leidinggevende, 1 à 2 medewerkers. De OR moet instemmen met het projectplan;
Risico(beheersing): een strategie beschrijven waarin toegelicht wordt hoe de risico’s worden aangepakt
van het project;
Besluitvormingsproces: het MT (de directie) neemt een besluit om een RI&E uit te voeren op basis van
projectdocumenten. Als dit besluit is aangenomen volgt een advies/instemming van de OR over/met het
projectdocument. Het concept Plan van Aanpak wordt door het projectteam opgesteld en aangeboden aan het
MT/de directie. Ook dit concept gaat voor advies/instemming naar de OR.
In de BIJLAGE vindt u een voorbeeldformaat voor een projectplan. Dit kunt u desgewenst aanpassen en voor uw
eigen organisatie gebruiken als onderdeel van uw RI&E.
Stap 4. Documentatiestudie over het bedrijf
Als een interne adviseur de RI&E uitvoert, dan kan deze stap (deels) overgeslagen worden, omdat hij/zij al
beschikt over deze kennis. Bij een externe adviseur is het van belang dat er genoeg geïnvesteerd wordt in de
documentatiestudie en betrokkene een helder beeld krijgt van alle werkzaamheden binnen uw waterschap.
Maak gebruik van:
Beleidsstukken van het waterschap (jaarverslagen- en plannen);
Gegevens over het personeel;
Procedures rond het personeelsbeleid en werkinstructies;
Ziekteverzuimgegevens;
Resultaten MTO;
Auditrapporten;
Ongevallenrapportages;
Bedrijfsprocessen en dergelijke.
Stap 5. Communicatie
Het is van groot belang dat er gedurende het proces van beginfase tot eindfase goed gecommuniceerd wordt.
Communiceer niet alleen vooraf, maar ook tijdens en na het RI&E- traject. Dit zorgt er niet alleen voor dat de
organisatie op de hoogte blijft, maar ook dat er commitment en draagvlak met leidinggevenden en medewerkers
gecreëerd wordt waardoor medewerkers op een soepele manier bereid zijn te vinden om een bijdrage te leveren
aan het proces. Dit is vooral van belang als de RI&E concernbreed uitgevoerd wordt en medewerkers geacht
worden hier actief aan deel te nemen.
Pagina 11 van 18

Maak goed gebruik van interne communicatiemiddelen, zoals:
Het intranet;
E-mail;
Maak het kenbaar bij teamleiders, zodat zij het in het teamoverleg kunnen bespreken;
Een aankondiging op het digitale mededelingenbord of andere middelen die binnen uw
waterschapsorganisatie van toepassing zijn.
Communicatie tijdens of na afloop van het project geeft medewerkers inzicht in de resultaten van de RI&E.
Het is wettelijk verplicht om de RI&E-rapportage in te laten zien. Belangrijk is om aan te geven wat met de
resultaten wordt gedaan en hoe het Plan van Aanpak zal worden uitgevoerd.
Dit schept duidelijkheid en wekt geen verkeerde verwachtingen bij medewerkers.
Stap 6. Vragenlijsten/interviews
Het wel of geen gebruik maken van vragenlijsten om naar de beleving van het personeel te vragen, is afhankelijk
van een aantal factoren en is in Stap 2. Intakegesprek besproken. De factoren waar rekening mee gehouden moet
worden, zijn:
Ambitieniveau van het management: bekijk de ontwikkelingsfase waarin het waterschap zich bevindt.
Het is wel van belang dat het waterschap het Arbo aspect hoog op de agenda heefeft staan, voordat het
personeel hierbij betrokken wordt. Zorg ervoor dat er iets met de RI&E wordt gedaan om demotivatie te
voorkomen.
De scope van de RI&E: ga van te voren na wat de doelgroep wordt van de RI&E en benader deze. Bij een
specifieke RI&E over bijvoorbeeld gemalen, is het verstandig alleen betrokken medewerkers te benaderen. Bij
een algemene RI&E moet de scope uitgebreid worden en is het belangrijk om vragen op te nemen over de
Psychosociale Arbeidsbelasting (PSA). Werken met een vragenlijst is hier dan van groot belang.
Instemming van de OR: betrek de OR bij de beslissingen om het draagvlak binnen de organisatie te
vergroten. Dit is op grond van artikel 27, lid 1 sub a. WOR verplicht.
Aantal medewerkers: het aantal medewerkers kan bepalen of er een vragenlijst uitgezet wordt of
interviews worden gehouden. Bij een grote groep is het verstandig een enquête uit te zetten. Ook kan er
gekozen worden om een steekproef te houden onder alle medewerkers van het waterschap. Zorg er wel voor
dat alle antwoorden niet te herleiden zijn naar individuele medewerkers (minimale grootte groep: 15
medewerkers).
De aard van de populatie en beschikbaarheid van medewerkers: zorg dat de toegepaste methode
past bij de cultuur van het bedrijf en de werkzaamheden van medewerkers.
Stap 7. Rondgang, eigen observatie
Tijdens de rondgang/observatieronde is het van belang een representatief beeld van de activiteiten en de gevaren
en risico’s binnen de organisatie te krijgen. Het is verstandig om de rondgang goed voor te bereiden, een goed
beeld te krijgen van de werkzaamheden en de verzamelde informatie goed te bestuderen.
Hoe groter de gevaren en risico’s zijn, hoe diepgaander ernaar gekeken moet worden en hoe gedetailleerder de
beschrijving in de RI&E hierover zal zijn. Grote risico’s moeten op afdelingsniveau of functieniveau
geïnventariseerd en geëvalueerd worden. Communiceer goed met betrokkenen.
Plan de rondgang zorgvuldig in om een goed beeld te krijgen van de werkzaamheden. Dit moet een representatief
beeld zijn van de totale werktijd en de normale bezetting. Let ook op werkzaamheden die buiten de reguliere
werktijd worden uitgevoerd.
Er kunnen verschillende hulpmiddelen worden gebruikt tijdens de observatie. Bij gemalen kunnen
geluidsmetingen worden gedaan als er klachten zijn met betrekking tot geluidsoverlast of kunnen er metingen
worden verricht om het binnenklimaat, luchtsnelheid of verlichtingssterkte in kaart te brengen.
Aan het eind van de rondgang is het belangrijk om de bevindingen terug te koppelen naar de leidinggevenden van
de afdeling of het management. Door deze terugkoppeling wordt het draagvlak vergroot voor het vervolg van de
RI&E. Dit geeft het management de gelegenheid om alvast maatregelen te nemen voor een aantal risico’s.
Stap 8. RI&E-rapportage
De RI&E-rapportage is essentieel voor een goede uitvoering van het Plan van Aanpak. Het rapport moet een
instrument zijn dat het bedrijf motiveert en stimuleert bij het aanpakken van gevaren/ risico’s. Dit kan door een
(bondig), overzichtelijk en leesbaar rapport op te stellen.
Pagina 12 van 18

Het is van belang dat in het hoofdverhaal van de rapportage alleen de bevindingen worden beschreven waarbij
verbeteringen gewenst of vereist zijn. Benoem deze expliciet in de rapportage. Onderwerpen die in de RI&Erapportage
aan de orde komen zijn:
Een duidelijke samenvatting met aanleiding, het doel, de gevolgde methode, belangrijkste
bevindingen/risico’s/aanbevelingen en een kort voorstel van het vervolgtraject;
Inleiding met aanleiding en doelstelling van de RI&E, beschrijving van werkwijze en leeswijzer van het
rapport;
Mate van implementatie van het arbobeleid en in welke mate aan de wetgeving wordt voldaan;
Beschrijving van de gevaren en in welke mate deze kunnen leiden tot risico’s, met beschrijving van de
risicoscenario’s en een onderbouwde risicoweging;
Plan van Aanpak, risico’s en verbetervoorstellen, onderbouwing van prioriteitskeuze en een SMART opgesteld
werkplan om maatregelen te nemen;
Beschouwing/onderzoek werkbeleving/psychosociale arbeidsbelasting (PSA). De RI&E Waterschappen biedt
geen mogelijkheid tot het uitvoeren van een belevingsonderzoek. Wij adviseren om in het kader van het
belevingsonderzoek gebruik te maken van de enquete-iunstrumten van het SKB (www.skb.nl) of van de
Internetspiegel (www.internetspiegel.nl).
Zoals in een eerdere stap is aangegeven, zorg dat de RI&E een beweegreden is tot het nemen van maatregelen en
de organisatie het als iets positiefs ervaart in plaats van iets negatiefs.
Onderbouw het rapport met behulp van een advies over de gewenste bedrijfshulpverlening op basis van de
huidige risico’s en restrisico’s. De adviseur kan er voor kiezen ongevallen in de RI&E-rapportage te benoemen.
Het is voor uw waterschap nuttig om te achterhalen en te weten wat de meest waarschijnlijke oorzaken van
ongevallen en bijna-ongevallen zijn, omdat daar hoogstwaarschijnlijk de grootste risico’s liggen.
Ook is het van belang om in de RI&E-rapportage risicoscenario’s te beschrijven met de geconstateerde gevaren die
zich kunnen voordoen.
Stap 9. Bepalen van de risicoscore en klasse
In voorgaande stappen zijn alle gevaren in kaart gebracht en is bepaald of deze gevaren kunnen leiden tot risico’s.
Het bepalen van de grootte van het risico is het uitvoeren van de evaluatie, zoals in de risico- inventarisatie- en
evaluatie wordt bedoeld. Wanneer een te lage risicoscore wordt toegekend, kan dit ertoe leiden dat een risico ten
onrechte “veilig wordt verklaard”, terwijl dit dus niet het geval is.
Er zijn diverse manieren om risico’s te classificeren. Het advies is om de methode van Kinney & Wirruth toe te
passen, omdat deze ook in de arbocatalogus wordt gebruikt en dus waterschapsbreed dezelfde methode
gehanteerd wordt. De methedo is geschikt voor werksituaties uitgaande van concrete risicoscenario’s. Bij de
classificatie wordt de hand van onderstaande formule gehanteerd:
R = E x B x W
R Risicoscore
E Effect (de mogelijke schade of de mogelijke gevolgen die optreden op het moment dat het gevaar zich
voordoet)
B Blootstellingsfactor (mate van blootstelling aan het gevaar)
W Waarschijnlijkheidsfactor (de kans dat het effect optreedt).
De resulterende Risicoscores kunnen ingedeeld worden in risicoklassen. Dit vereenvoudigt de communicatie
erover. In de digitale RI&E Waterschappen kunt u indelen in drie klassen: Laag, Gemiddeld en Hoog.
De digitale branche RI&E doet bij constateren van een knelpunt standaard een suggestie voor de risicoklasse.
Hier kan van worden afgeweken worden aan de hand van de eigen risicobeoordeling in een concrete situatie. Bij
afwijking van de standaardrisicoklasse moet wel een reden worden gegeven. Deze informatie wordt meegenomen
in de rapportage. Dit bevordert uniforme beoordeling en maakt controle op afwijkingen gemakkelijker.
Stap 10. Opstellen van het Plan van Aanpak (PvA)
De RI&E is wettelijk gezien compleet wanneer het ook het Plan van Aanpak (PvA) bevat. In het PvA wordt
beschreven hoe het risico wordt aangepakt en wie hiervoor verantwoordelijk is. Het opzetten van het PvA vereist
een planmatige benadering en moet door het waterschap omgezet worden tot een continu-proces en bij voorkeur
opgenomen worden in de reguliere planning & control-cyclus.
Per maatregel moet in het Plan van Aanpak de volgende punten beschreven zijn:
Verbetermaatregelen: de adviezen die voorgesteld worden, moeten zo concreet mogelijk worden
geformuleerd en op basis van de arbeidshygiënische strategie genomen worden, met inachtneming van de
specifieke omstandigheden binnen uw waterschap; maak gebruik van de aanbevelingen die zijn opgenomen
Pagina 13 van 18

in de arbocatalogus. De arbeidshygiënische strategie houdt in dat u eerst probeert de bron te elimineren
(alternatieven), dan kijkt naar maatregelen aan (afscherming) of rond de bron (ventilatie) en pas in laatste
instantie persoonlijke beschermingsmiddelen in beschouwing neemt.
Prioriteit: de prioriteit bepaalt welke maatregel genomen moet worden. De prioritering kan afwijken van de
voorgestelde risicoklasse. Dit moet wel beargumenteerd worden. De RI&E Waterschappen onderscheidt Laag,
Midden en Hoog.
Verantwoordelijke: geef in het Plan van Aanpak aan wie verantwoordelijk is om de actie uit te voeren.
Verdeel dit over meerdere werknemers om het draagvlak te vergroten.
Streefdatum realisatie: geef duidelijk aan wat de streefdatum is waarop de acties uitgevoerd moeten zijn.
De feitelijk einddatum (realisatiedatum) kan afhankelijk zijn van de kosten, medewerkers en maatregel.
De digitale RI&E Waterschappen genereert automatisch het Plan van Aanpak. Het voortraject (inventariseren,
evalueren, benoemen van beheersmaatregelen) moet u natuurlijk wel eerst doorlopen. In het Plan van Aanpak
wordt vastgelegd welke maatregelen nodig zijn om werknemers tegen risico’s op het gebied van
arbeidsomstandigheden te beschermen. De digitale RI&E helpt met suggesties. Maar u moet uiteindelijk
natuurlijk zelf de maatregelen invullen, inclusief streefdatum en verantwoordelijke.
Stap 11. Van concept naar definitief rapport
Leg het conceptrapport eerst voor aan de preventiemedewerker/ arbocoördinator om na te gaan of er geen
feitelijke onjuistheden in staan. Voorgestelde wijzigingen die akkoord zijn worden in het rapport aangebracht,
waarmee het rapport definitief wordt.
Na voltooiing kan de adviseur de adviezen en aanbevelingen aan het management presenteren en kan het rapport
worden vastgesteld.
De OR heeft instemmingsrecht op welke wijze (proces) de beheersmaatregelen worden opgepakt.
Stap 12. Toetsen van de RI&E
Het toetsen van de RI&E is verplicht gesteld op grond van de artikelen 5. en 14. van de Arbowet en gebeurt door
een gecertificeerde kerndeskundige.
Kerndeskundigen zijn:
De bedrijfsarts;
De arbeids- en organisatiedeskundige;
Een hogere veiligheidskundige of
Een arbeidshygiënist.
De deskundige toetst de RI&E op de volgende criteria:
De volledigheid (zijn alle mogelijke risico’s in de RI&E opgenomen);
De betrouwbaarheid en diepgang (zijn de risico’s goed geschat);
De actualiteit (is er gebruik gemaakt van de laatste richtlijnen, normen en wetgeving op het gebied van
veiligheid en gezondheid).
De deskundige beoordeelt dus of de RI&E in orde is. Het waterschap stelt het rapport wel of niet bij.
De deskundige toetst niet alleen de RI&E, maar ook het Plan van Aanpak. Het PvA wordt getoetst om te kijken of
de genoemde maatregelen effectief genoeg zijn om de risico’s te beperken.
Het is verstandig om uw toetser in een vroeg stadium te betrekken. Als u vooraf overeenstemming bereikt over het
proces en het gebruikte instrumentarium voorkomt u teleurstellingen en overbodig werk achteraf.
Stap 13. Evalueren van de procesgang
De stappen 13, 14 en 15 maken geen deel uit van de RI&E, maar zijn hierin aanvullend meegenomen.
Het is gewenst het doorgelopen RI&E-traject te evalueren. Met degenen die een bijdrage hebben geleverd kan de
adviseur het resultaat kortsluiten en bespreken in hoeverre het bedrijf tevreden is over het geleverde product.
De resultaten van de evaluatie kunnen door de kerndeskundige gebruikt worden bij de hercertificatie.
Stap 14. Start uitvoering van het Plan van Aanpak
In het Plan van Aanpak is een prioriteitsstelling opgenomen van de uit te voeren verbetervoorstellen. Per voorstel
is een termijn beschreven. Zorg ervoor dat er voldoende met de medewerkers gecommuniceerd wordt, omdat zij
Pagina 14 van 18

de maatregelen moeten uitvoeren. Belangrijk is dat men ziet dat er daadwerkelijk iets gebeurt en dat het niet bij
een rapport blijft.
Door deze stap wordt er feitelijk gewerkt aan het verbeteren van de werkomstandigheden en het bevorderen van
de (positieve) inzet van medewerkers. Het versneld doorvoeren van verbetervoorstellen die weinig tijd en moeite
kosten, kunnen het draagvlak vergroten. Pak dus niet alleen de grote risico’s aan, maar ook de kleinere.
Stap 15. Bewaken van uitvoering van het Plan van Aanpak
Een manier om de actiepunten in het Plan van Aanpak terug te zien komen in de organisatie, is door deze op te
nemen in de planning en controlcyclus. Hiermee worden arbotaken als gewone taken gezien en eerder
meegenomen in de reguliere bedrijfsvoering. Door te werken met een zogenaamd aspectenregister bestaat de
mogelijkheid om een aantal punten hierin op te nemen.
Door het uitvoeren van voorgestelde verbetervoorstellen kan een voorgestelde actie komen te vervallen.
Zorg ook dat resultaten van uitgevoerde verbetervoorstellen worden bijgehouden.
De digitale RI&E Waterschappen geeft een overzicht van alle maatregelen (voorgenomen verbetervoorstellen). U
kunt daarin ook eenvoudig de status bijwerken.
U kunt natuurlijk ook een eigen register gebruiken, bijvoorbeeld een Excelspreadsheet waarin u de stand van
zaken aangeeft met kleuren. De Excel-export uit de RI&E Waterschappen kan daarvoor als basis dienen. Via uw
intranet kunt u medewerkers inzage geven in de stand van zaken.
Op grond van de Arbowet is het verplicht om de Plan van Aanpak jaarlijks bij te stellen.
Stap 16. Uitvoeren verdiepende RI&E
Het uitvoeren van een verdiepende RI&E is geheel afhankelijk van de mate waarin een onderwerp in uw
waterschap voorkomt. Is dat in beperkte mate, dan kan het onderwerp in de algemene RI&E worden
meegenomen.
Als het onderwerp op grote schaal in de organisatie voorkomt, moet er een verdiepende RI&E uitgevoerd worden.
Een verdiepende RI&E kan voor de waterschappen te maken hebben met:
ATEX;
Machineveiligheid;
Brandveiligheid;
Het binnenklimaat en dergelijke.
Bepaal voorafgaand aan de algemene RI&E welke verdiepende RI&E (eerst) uitgevoerd moet worden; na
uitvoering kan deze aan de algemene RI&E worden toegevoegd.
In de digitale werkomgeving zijn diverse verdiepende RI&E’s opgenomen. Indien u bijvoorbeeld een RI&E moet
uitvoeren op een gemaal, klikt u op RI&E gemaal en kunt u een geprinte versie naar het object meenemen.
Vergeet niet om deze checklist in de digitale RI&E-omgeving op te nemen, zodat de stappen in de digitale
omgeving worden doorlopen en een Plan van Aanpak wordt gegenereerd.
Pagina 15 van 18

BIJLAGE
Voorbeeld Projectdocument
Project Risico Inventarisatie en Evaluatie Projectnummer
Deelproject Deelprojectnr.
Startdatum
Portefeuille houders Cluster Teams Einddatum
Dossier
Opdrachtgever Vastgesteld door:
Projectleider Op:
Projectbeschrijving:
Probleemstelling
Eindresultaat
Afbakening
Inhoudelijke
activiteiten:
Gedetailleerd voor
de eerstkomende
fase
Globaler voor de
volgende fasen
Aanleiding:
Eindresultaat:
Afbakening:
Methode van de RI&E:
Aandachtspunten Organisatie
Planning (tijd) Activiteitenplanning
week
Financiën/
begroting
(NB inzet extern
nader te ramen)
De RI&E bestaat uit een aantal stappen (conform leidraad Arbo Informatieblad -1(AI-1)):
Opstellen van projectdocument (overeenstemming met MT en OR (procedure));
Communicatie
Vragenlijst Beoordeling en Beleving Van Arbeid
Het inventariseren van de VGW-risico’s (interviews en rondgang);
Het evalueren van de risico’s die aan de gevaren verbonden zijn;
Advies over de te nemen maatregelen;
Opstellen van Plan van Aanpak (PvA) om de geconstateerde knelpunten te verhelpen;
Vaststellen van de rapportage door het management
Toetsing complete RI&E (kerndeskundige, HVK, niveau 3, V12345, A&O-er kiwa 12345)
Aanbieden aan medewerkers en OR.
Projectvoorstel
Voorbereiden
Vragenlijst
Rondgang locatie
Concept rapportage
Eindbespreking
Opstellen PvA
Afronden/ toetsen RI&E
Externen Raming Bron Dekking
SKB-vragenlijst (tevens MTO)
Digitaal instrument
Uren adviseur
Uren kerndeskundige
Totaal in €
Randvoorwaarden Toetsing door kerndeskundige
Pagina 16 van 18

Project Risico Inventarisatie en Evaluatie Projectnummer
Deelproject Deelprojectnr.
Startdatum
Portefeuille houders Cluster Teams Einddatum
(kwaliteit)
Communicatie
(informatie)
Projectteam
(organisatie)
Risico’s
Besluitvormings-
proces
Het projectteam bestaat uit:
Dossier
MT neemt besluit om RI&E uit te voeren op basis van projectdocument;
Advies/Instemming OR met projectdocument;
Concept PvA wordt door projectteam opgesteld en aangeboden aan MT;
Concept PvA gaat voor advies/instemming naar OR;
Projectgroep realiseert complete RI&E conform vastgesteld/gewijzigd PvA;
Eindresultaat wordt aangeboden aan het MT;
Afschrift ter kennisname naar OR en medewerkers.
Pagina 17 van 18

Opdrachtgever
Stichting A&O-fonds Waterschappen
Secretaris/Projectmanager
Emma van Vliet
Eindredactie
Emma van Vliet
Concept, tekst en realisatie
Andre Verbeek, HHRS Delfland (Inleiding en Deel2 ) en Humatix (Deel 1)
Met dank aan
Werkgroep Arbocatalogus:
André Verbeek, HHRS Delfland (voorzitter werkgroep); Joost Scheepers, DHV (namens A&O-fonds secretaris werkgroep);
Ruud Buren, Hollands Noorderkwartier; Erik Koppenaal, Waterschap Vallei en Veluwe; Jan Tukkers, Waterschap Reest en
Wieden; Bas Bongers, Waterschap Rivierenland.
Werkgroep Branche- RI&E:
André Verbeek, HHRS Delfland (voorzitter werkgroep); Joost Scheepers, DHV( namens A&O-fonds secretaris werkgroep);
Frans Blaas, Waternet; Pieter de Graaff, Wetterskip Fryslan; Peter Kant, Waterschap Rivierenland; Willy van der Weide,
Waterschap Zuiderzeeland, Patrick Nas, Waterschap Zeeuwse Eilanden, Harry van der Liende,Waterschap \Vallei en Veluwe;
Nicio Gumbs, Waterschap AA en Maas; Asma El Ghaddar, HHRS Delfland.
Vormgeving
RUURD Grafische vormgeving, Rotterdam
Oplage
Webpublicatie
Uitgave
© Stichting Arbeidsmarkt- en Ontwikkelingsfonds Waterschappen, Den Haag.
Juni 2012
Stichting A&O-fonds Waterschappen bevordert en ondersteunt vernieuwende activiteiten op het gebied van arbeidsmarkt en
HRM-beleid. Actuele informatie over de verschillende projecten treft u aan op www.aenowaterschappen.nl.
Rechten
Alle rechten voorbehouden. Niets uit deze uitgave mag worden vermenigvuldigd, opgeslagen in een geautomatiseerd
gegevensbestand of openbaar gemaakt, in enige vorm of op enigerwijze, hetzij elektronisch, mechanisch door fotokopieën,
opnamen of enige andere manier, zonder voorafgaande toestemming van de Stichting A&O-fonds Waterschappen.
Hoewel aan deze uitgave de grootst mogelijke zorg is besteed, kunnen de samenstellers niet aansprakelijk gesteld worden
voor eventuele onjuistheden, noch kunnen aan de inhoud rechten worden ontleend.
Pagina 18 van 18