De Verleiding-definitieve versie.pdf - Lize

vertrouwdheid en geborgenheid - dé voorwaarden voor een geslaagde socialisatie: goed leren
omgaan met jezelf en met anderen. Dat lukt pas als je voldoende zelfvertrouwen hebt, als je als
groep en als individu aandacht en erkenning krijgt van de buitenwereld. Inmiddels wonen de
voormalige bewoners van de Poelenburg - de Spaghettiflat wordt in 2010 gesloopt - verspreid
over Zaanstad en de regio, mét het zelfvertrouwen en de warme gemeenschapsbanden die ze in
hun jeugd meegekregen hebben. Als we het zo bekijken, leert de geschiedenis van de Italianen
ons dat immigranten hun oorspronkelijke identiteit niet moeten opgeven. Het behoud ervan zou
juist wel eens een voorwaarde kunnen zijn voor succesvolle integratie.
Voor Italianen heeft de verleidingstactiek uit de jaren zeventig en tachtig van de vorige eeuw
gewerkt. Dat geldt evenzeer voor de meeste arbeidsmigranten uit het voormalige Joegoslavië,
voor Spanjaarden, Portugezen en Grieken in Nederland. De Kaapverdische gemeenschap klimt
wat langzamer naar de nationale gemiddelde scores in het onderwijs, op de woning- en de
arbeidsmarkt. Daar staat tegenover dat de pas laat naar Nederland gekomen vluchtelingen
uit het voormalige Joegoslavië als uitstekend geïntegreerd te boek staan, terwijl ze tevens sterk
hechten aan de cultuur en identiteit van hun gemeenschap en niemand dat als problematisch
lijkt te ervaren. Al eerder zagen we dat verschijnsel bij Indische Nederlanders en Surinaamse
Hindoestanen en zelfs bij de Molukse gemeenschap, die in de jaren zeventig nog op voet van
oorlog stond met de Nederlandse samenleving. Ook honderdduizenden Turken en Marokkanen
hebben zich de afgelopen decennia laten verleiden tot participatie, hoe minimaal soms
ook. Als we al die voorbeelden van geslaagde integratie van immigranten ook onder de term
‘allochtonen’ scharen, is plotseling de vraag gerechtvaardigd: waarom zouden we de Turken
en Marokkanen, asielzoekers en vluchtelingen van uiteenlopende nationaliteiten die hier nog
niet of nog niet helemaal hun draai gevonden hebben niet blijven verleiden om geleidelijk aan
een volwaardige plaats te vinden in de welvarende democratische rechtsstaat die Nederland is?
Er is weinig mis met selectieve immigratie of met het stellen van beperkende voorwaarden aan
nieuwkomers in het algemeen en aan importbruiden en -bruidegommen in het bijzonder. De
meeste Europese samenlevingen, Nederland niet uitgezonderd, zijn gebaat bij een vermindering
van de instroom van immigranten, al is het alleen al om tot rust en op adem te komen. Maar
een volledige immigratiestop is een illusie voor een open samenleving die economisch drijft op
in- en export van goederen en diensten en die het politiek moet hebben van het onderhouden
van diplomatieke banden met vrijwel alle landen ter wereld. Politici die de kiezers een immigratiestop
als optie voorspiegelen, bedrijven ronduit demagogie. Die energie kan beter geïnvesteerd
worden in het ontwerpen van een systeem dat inzichtelijk maakt wie onder welke voorwaarden
toegang krijgt tot de EU in het algemeen of Nederland in het bijzonder.
Het algemene beeld is dat de kinderen en kleinkinderen van de eerste generatie Zuid-Europese
arbeidsmigranten inmiddels op de belangrijkste sociaal-economische indicatoren aanzienlijk
beter presteren dan hun ouders en de autochtone bevolking dicht benaderen. Dat geldt ook
voor veel Turken, Marokkanen en andere immigranten met een veel grotere culturele, religieuze
en sociale afstand tot Nederland dan de Zuid-Europeanen. Dat is een opmerkelijk goede score
in een tijdsbestek van enkele decennia. En het is op de typisch Nederlandse manier gegaan:
geleidelijk, door veel te gedogen en door conflicten uit de weg te gaan. Nederland heeft, anders
dan de meeste andere naoorlogse immigratielanden in Europa, nauwelijks ‘rassenrellen’ of
gewelddadige confrontaties tussen bevolkingsgroepen gekend, afgezien van de Molukse acties
in de jaren zeventig. Er waren wel botsingen, zoals de eerder genoemde rellen in Twente in de
jaren zestig, het belagen van Turkse pensionbewoners in 1972 in de Rotterdamse Afrikaanderwijk
of gevechten tussen de politie en Marokkaanse jongeren in Amsterdam en Utrecht,
maar die tegenstellingen werden steevast vlot weggemasseerd. Eigenlijk is de integratie van
immigranten in Nederland goeddeels gelukt, concludeerde de commissie-Blok begin 2004 na
een grondig parlementair onderzoek dan ook. Maar niemand wilde dat verhaal nog horen.
Het minderhedenbeleid was mislukt, zo luidde het in beton gegoten oordeel, ‘buitenlanders’
moesten assimileren of oprotten. Maar de feiten en de geschiedenis bieden veel meer reden tot
hoop dan tot wanhoop.
24 25
Rooskleurig beeld
Natuurlijk moeten immigranten de taal leren van het land waar ze zich permanent hebben gevestigd
of waar ze willen gaan wonen. Maar de geschiedenis wijst bepaald niet uit dat arbeidsmigranten
onwillig waren om de Nederlandse taal te leren. Het was vooral een kwestie van gebrek
aan tijd, omdat ze lange dagen maakten, en gebrek aan mogelijkheden, omdat de werkgevers en
de overheid onvoldoende faciliteiten boden. Bied immigranten - zowel nieuwkomers als de arbeidsmigranten
van de eerste generatie - op ruime schaal moderne, geavanceerde faciliteiten om onder
deskundige begeleiding snel en correct Nederlands te leren, in plaats van ze te betichten van onwil.
Waarom zouden allochtonen zo sterk op ons moeten lijken? Omdat we als de dood zijn voor de
islam en voor criminele jongeren? We zijn angstig geworden, ongedurig ook en daardoor vaak
onbeleefd of zelfs ronduit grof. We laten het relatief rooskleurige beeld van een grotendeels
geslaagde integratie veel te makkelijk vertroebelen door onbezonnen daden van maatschappelijk
ontspoorde of religieus geradicaliseerde jongeren. Zij vormen een serieus probleem, maar we
hebben in Nederland het strafrecht om wetsovertreders aan te pakken en dat strafrecht moet
onverkort gelden voor immigranten. Zijn we er nu echt bang voor dat ‘de’ moslims ‘ons’ straks