Werkdocument 01-09-2009 (pdf) - Provincie Overijssel
Werkdocument 01-09-2009 (pdf) - Provincie Overijssel
Werkdocument 01-09-2009 (pdf) - Provincie Overijssel
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN<br />
VEERSLOOTSLANDEN<br />
PROVINCIE OVERIJSSEL<br />
CONCEPT VERSIE<br />
Dit document is een tussentijds product van de werkgroep dat besproken is in de<br />
Stuurgroepvergadering van juni 20<strong>09</strong>.<br />
Dit werkdocument heeft geen juridische status.<br />
De oplossing van de stikstofproblematiek op nationaal en provinciaal niveau moet nog meer<br />
duidelijkheid bieden.<br />
Ook zal er over een aantal andere onderwerpen nog discussie plaatsvinden in de Stuurgroep.<br />
Het document biedt dus nog geen zekerheid over ‘bestaand gebruik’.<br />
31 juli 20<strong>09</strong><br />
074230652:0.2<br />
B<strong>01</strong>024.300027.007/LB
Procedure<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
De basis van dit werkdocument bestaat uit de voorlopige aanwijzingsbesluiten van de<br />
minister van LNV waarin de instandhoudingsdoelen op hoofdlijnen zijn geformuleerd. De<br />
definitieve aanwijzingsbesluiten door de minister van LNV worden mede gebaseerd op de<br />
informatie die met dit document beschikbaar is gekomen.<br />
De Natura 2000 werkgroep Olde Maten Veerslootlanden werkt verder aan dit document.<br />
Nieuwe versies zullen via de website 0Hwww.provincie.overijssel.nl/natura2000 beschikbaar<br />
worden gesteld.<br />
In september 20<strong>09</strong> worden inloopbijeenkomsten georganiseerd zodat iedereen de kans heeft<br />
zich te laten informeren en suggesties voor verbetering kan aandragen. De actuele planning<br />
is op de website te raadplegen.<br />
De definitieve vaststelling van dit beheerplan is een bevoegdheid van Gedeputeerde Staten<br />
van de provincie <strong>Overijssel</strong>. Aan dit besluit is de formele inspraakprocedure van de<br />
Algemene Wet Bestuursrecht gekoppeld.<br />
Meer informatie?<br />
1Hwww.provincie.overijssel.nl/natura2000<br />
2HNatura2000@overijssel.nl<br />
038 4998586<br />
074230652:0.2 ARCADIS 2
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Inhoud<br />
Samenvatting____________________________________________________ 5<br />
3H1 Inleiding<br />
7H2 Relatie<br />
23H3 Gebiedsbeschrijving<br />
____________________________________________________ 119H11<br />
4H1.1 Uitgangspunten beheerplan__________________________________ 120H11<br />
5H1.2 Doel beheerplan __________________________________________ 121H12<br />
6H1.3 Proces en vaststelling beheerplan _____________________________ 122H13<br />
met andere plannen en regelgeving _________________________ 123H15<br />
8H2.1 Europees niveau __________________________________________ 124H15<br />
9H2.1.1 Natura 2000: Vogel- en Habitatrichtlijn ___________________ 125H15<br />
10H2.1.2 Europese Kaderrichtlijn Water___________________________ 126H17<br />
11H2.2 Nationaal niveau __________________________________________ 127H20<br />
12H2.2.1 Natuurbeschermingswet _______________________________ 128H20<br />
13H2.2.2 Wet ammoniak en veehouderij __________________________ 129H22<br />
14H2.3 Provinciaal niveau _________________________________________ 130H22<br />
15H2.3.1 Streekplan en natuurgebiedsplan ________________________ 131H23<br />
16H2.3.2 Waterhuishoudingsplan overijssel ________________________ 132H24<br />
17H2.3.3 Anti-verdrogingsbeleid_________________________________ 133H24<br />
18H2.4 Gemeentelijk en waterschapsniveau ___________________________ 134H25<br />
19H2.4.1 Gemeente Staphorst __________________________________ 135H25<br />
20H2.4.2 Gemeente Zwartewaterland ____________________________ 136H26<br />
21H2.4.3 Waterschap Groot Salland ______________________________ 137H27<br />
22H2.4.4 Ruilverkaveling Rouveen _______________________________ 138H29<br />
___________________________________________ 139H30<br />
24H3.1 Begrenzing Natura 2000-gebied & eigendomssituatie _____________ 140H30<br />
25H3.2 Bestuurlijke kenmerken_____________________________________ 141H32<br />
26H3.2.1 Ecosysteem kenmerken________________________________ 142H32<br />
27H3.3 Natuurwaarden van het gebied _______________________________ 143H34<br />
28H3.3.1 Algemeen___________________________________________ 144H34<br />
29H3.3.2 Habitattypen en -soorten_______________________________ 145H36<br />
30H3.4 Gebruik in en rond het Natura 2000-gebied _____________________ 146H41<br />
31H3.4.1 Beheer in natuurgebieden ______________________________ 147H45<br />
32H3.4.2 Landbouw __________________________________________ 148H45<br />
33H3.4.3 Recreatie en toerisme _________________________________ 149H50<br />
34H3.4.4 Grondwaterwinning en onderbemaling ____________________ 150H51<br />
35H3.4.5 Wonen en verblijven __________________________________ 151H51<br />
36H3.4.6 Industrie en niet-agrarische bedrijven ____________________ 152H51<br />
37H3.4.7 Verkeer ____________________________________________ 153H53<br />
38H3.5 Samenvatting gebruik in en rondom de Olde Maten en Veerslootslanden154H54<br />
074230652:0.2 ARCADIS 3
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
39H4 Uitwerking<br />
51H5 Samenvattend<br />
55H6 Beoordeling<br />
77H7 Kaders<br />
79H8 Maatregelen<br />
instandhoudingsdoelen ________________________________ 155H58<br />
40H4.1 Inleiding_________________________________________________ 156H58<br />
41H4.2 Doelstellingen voor het gebied _______________________________ 157H59<br />
42H4.3 Uitwerking instandhoudingsdoelstellingen_______________________ 158H60<br />
43H4.3.1 H3150 Meren met krabbescheer en fonteinkruiden __________ 159H60<br />
44H4.3.2 H6410 Blauwgraslanden _______________________________ 160H62<br />
45H4.3.3 H7410 Overgans- en trilvenen; H7410-B subtype B<br />
Veenmosrietlanden ___________________________________ 161H64<br />
46H4.3.4 H1134 Bittervoorn ____________________________________ 162H67<br />
47H4.3.5 H1145 Grote modderkruiper ____________________________ 163H67<br />
48H4.3.6 H1149 Kleine modderkruiper____________________________ 164H68<br />
49H4.3.7 H4056 Platte schijfhoren _______________________________ 165H69<br />
50H4.3.8 Samenvattende tabel: uitwerking instandhoudingsdoelstellingen 166H70<br />
overzicht knelpunten ______________________________ 167H73<br />
52H5.1 Inleiding_________________________________________________ 168H73<br />
53H5.2 Knelpunten voor de habitattypen _____________________________ 169H73<br />
54H5.3 Knelpunten voor de soorten _________________________________ 170H75<br />
bestaand gebruik ___________________________________ 171H76<br />
56H6.1 Bestaand gebruik en het beheerplan___________________________ 172H76<br />
57H6.1.1 Waarom bestaand gebruik in het beheerplan? ______________ 173H76<br />
58H6.1.2 Wat is bestaand gebruik? ______________________________ 174H76<br />
59H6.2 Methodiek _______________________________________________ 175H77<br />
60H6.2.1 Categorieën voor classificatie van bestaand gebruik__________ 176H77<br />
61H6.3 Wijze van beoordeling ______________________________________ 177H78<br />
62H6.4 Beoordeling bestaand gebruik per sector _______________________ 178H79<br />
63H6.4.1 Natuurbeheer________________________________________ 179H79<br />
64H6.4.2 Landbouw __________________________________________ 180H79<br />
65H6.4.3 Recreatie, sport en toerisme ____________________________ 181H81<br />
66H6.4.4 Wonen en verblijven __________________________________ 182H83<br />
67H6.4.5 Industrie ___________________________________________ 183H83<br />
68H6.4.6 Verkeer ____________________________________________ 184H84<br />
69H6.4.7 Bodemvervuiling _____________________________________ 185H85<br />
70H6.5 Samenvattende beoordeling bestaand gebruik ___________________ 186H86<br />
71H6.6 Stikstofparagraaf voor het gebied Olde Maten & Veerslootslanden ___ 187H97<br />
72H6.6.1 Gevoeligheid instandhoudingsdoelstellingen ________________ 188H97<br />
73H6.6.2 Reductieopgave ______________________________________ 189H97<br />
74H6.6.3 Emissiebeperkende matregelen landbouw en gebiedsinrichting _ 190H98<br />
75H6.6.4 Emisiebeperkende maatregelen andere sectoren ___________ 191H100<br />
76H6.6.5 Effectgerichte maatregelen ____________________________ 192H100<br />
voor nieuwe maatregelen ________________________________ 193H102<br />
78H7.1 Randvoorwaarden voor nieuwe activiteiten_____________________ 194H102<br />
________________________________________________ 195H103<br />
074230652:0.2 ARCADIS 4
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
91H9 Uitvoering<br />
80H8.1 Inleiding________________________________________________ 196H103<br />
81H8.2 Maatregelen voor de Waterhuishouding _______________________ 197H103<br />
82H8.3 Maatregelen voor Meren met krabbescheer en fonteinkruiden ______ 198H106<br />
83H8.4 Maatregelen voor Blauwgraslanden___________________________ 199H106<br />
84H8.5 Maatregelen voor Overgangs- en trilvenen, subtype B veenmosrietland200H107<br />
85H8.6 Maatregelen voor de vissen Bittervoorn, Grote modderkruiper en Kleine<br />
modderkruiper ___________________________________________ 2<strong>01</strong>H107<br />
86H8.6.1 Maatregelen voor de Platte Schijfhoren___________________ 202H107<br />
87H8.7 Prioritering van maatregelen ________________________________ 203H107<br />
88H8.8 Effecten maatregelen op bestaand gebruik in het gebied __________ 204H108<br />
89H8.9 Overzicht maatregelen ____________________________________ 205H108<br />
90H8.9.1 Onzekerheden ______________________________________ 206H113<br />
__________________________________________________ 207H115<br />
92H9.1 Kosten uitvoering ________________________________________ 208H115<br />
93H9.1.1 Uitgangspunten kostenindicatie_________________________ 2<strong>09</strong>H115<br />
94H9.1.2 Kostenindicatie gewenste maatregelen beheerplan _________ 210H116<br />
95H9.2 Fasering ________________________________________________ 211H119<br />
96H9.3 Onderhoud en beheer _____________________________________ 212H119<br />
97H10 Monitoring __________________________________________________ 213H120<br />
104H11 Financiering_________________________________________________<br />
98H10.1 _______________________________________ Doelen van Monitoring 214H120<br />
99H10.2 __________Gewenst monitoringsprogramma Natura2000 doelstellingen 215H120<br />
100H10.2.1 ________________________ Uitbreiding en behoud oppervlaktes 216H120<br />
1<strong>01</strong>H10.2.2 _____________________________________________ Kwaliteit 217H121<br />
102H10.2.3 _________________________________ Monitoring maatregelen 218H121<br />
103H10.2.4Monitoring veranderingen in gebied en omgeving (‘Early warning system’)<br />
220H123<br />
105H12 Communicatie, educatie en voorlichting in het gebied ________________ 221H124<br />
Bijlage 106H1 Samenstelling stuurgroep, werkgroep en klankbordgroep _______ 222H125<br />
Bijlage 107H2 Ontwerpkaart Natura 2000-gebied Olde Maten & Veerslootslanden 223H127<br />
Bijlage 108H3 Habitattypenkaart ______________________________________ 224H128<br />
Bijlage 1<strong>09</strong>H4 Bestaand gebruik: bedrijven rondom het gebied_______________ 225H129<br />
Bijlage 110H5 Onderbemaling_________________________________________<br />
226H130<br />
Bijlage 111H6 Grondwaterwinning _____________________________________ 227H131<br />
Bijlage 112H7 Woningen en (agrarische) bedrijfspanden ____________________ 228H133<br />
Bijlage 113H8 Aanvullende ecologische informatie _________________________ 229H135<br />
074230652:0.2 ARCADIS 5
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Bijlage 114H9 Maatregelen in het kader van de KRW_______________________ 230H140<br />
Bijlage 115H10<br />
Bijlage 116H11<br />
___________Uitleg interne eutrofiering en wijziging in grondwaterpeil. 231H142<br />
_________________________ Lijst met activiteiten bestaand gebruik 232H144<br />
Colofon_______________________________________________________ 233H152<br />
074230652:0.2 ARCADIS 6
GEBIEDSBESCHRIJVIN<br />
G<br />
HABITATS, SOORTEN<br />
EN<br />
INSTANDHOUDINGS-<br />
DOELSTELLINGEN<br />
KERNOPGAVEN<br />
SENSE OF URGENCY<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Samenvatting<br />
Het Natura 2000-gebied Olde Maten & Veerslootslanden is een<br />
Habitatrichtlijngebied in het noorden van de provincie <strong>Overijssel</strong>. Het<br />
laagveengebied bestaat uit een slagenlandschap met langgerekte kavels,<br />
afgewisseld door sloten en petgaten.<br />
Het gebied beslaat een oppervlakte van in totaal 993 hectare aan Natura 2000gebied<br />
dat momenteel in procedure is (derde tranche) om te worden<br />
aangewezen. Het gebied is in eigendom van verschillende partijen. Het grootste<br />
deel valt onder de verantwoordelijkheid van Staatsbosbeheer. Daarnaast is een<br />
deel van de gronden in eigendom van particulieren.<br />
Voor Olde Maten & Veerslootslanden zijn de volgende<br />
instandhoudingsdoelstellingen opgesteld:<br />
Code Habitattype Instandhoudingsdoelstelling<br />
H3150 Meren met<br />
krabbescheer en<br />
fonteinkruiden<br />
Oppervlakte en kwaliteit behouden<br />
H6410 Blauwgraslanden Oppervlakte behouden en kwaliteit vergroten<br />
H7410 Overgangs- en Oppervlakte en kwaliteit vergroten<br />
_b trilvenen<br />
(veenmosrietlanden<br />
)<br />
Code<br />
Habitatrichtlijnso<br />
ort<br />
Instandhoudingsdoelstelling<br />
H1134 Bittervoorn Behouden verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
leefgebied voor behoud populatie<br />
H1145 Grote<br />
Behouden verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
Modderkruiper leefgebied voor behoud populatie<br />
H1149 Kleine<br />
Behouden verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
Modderkruiper leefgebied voor behoud populatie<br />
H4056 Platte Schijfhoren Behoud verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
leefgebied voor behoud populatie<br />
Voor Olde Maten en Veerslootslanden zijn twee kernopgaven geformuleerd;<br />
Nastreven van een meer evenwichtig systeem (waterkwaliteit, waterkwantiteit<br />
en hydromorfologie): waterplantengemeenschap (voor kranswierwater H3140<br />
en meren met krabbescheer en fonteinkruiden H3150), platte schijfhoren<br />
H4056, en vissen zoals o.a. bittervoorn H1134, grote modderkruiper H1145,<br />
kleine modderkruiper H1149.<br />
Herstel inundatie, behoud en nieuwvorming blauwgraslanden H6410, mede<br />
als leefgebied van de kemphaan A151 en watersnip A153.<br />
Van ‘sense of urgency’ is sprake wanneer binnen 10 jaar mogelijk een<br />
onherstelbare situatie ontstaat. Dit geldt voor Olde Maten en Veerslootslanden.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 7
KNELPUNTEN<br />
INSTANDHOUDINGS-<br />
MAATREGELEN<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
De kernopgave voor Olde Maten en Veerslootslanden is de wateropgave. Direct<br />
daaraan gekoppeld is de beheeropgave. Dit betekent dat in de eerste<br />
beheerplanperiode concrete maatregelen moeten worden genomen om de<br />
water- en beheerscondities op orde te brengen.<br />
Een duurzame situatie voor met name de habitattypen blauwgrasland en trilveen<br />
betekent een hogere grondwaterstand in de winter en het voorjaar. Een te laag<br />
grondwaterpeil en een te laag oppervlaktepeil vormen een belangrijk probleem.<br />
Er is nu te weinig kwel op de juiste locaties in het gebied aanwezig.<br />
De kwel komt ten oosten van Olde Maten aan de oppervlakte, maar wordt<br />
afgevangen door diverse sloten.<br />
Ook de waterkwaliteit is van groot belang. Basische kwel op graslandniveau is<br />
immers noodzakelijk voor een goede conditie van onder andere de<br />
blauwgraslanden. In de huidige situatie wordt gebiedseigen water uit het gebied<br />
afgevoerd en wordt voor de hoge waterstanden in de zomer gebiedsvreemd<br />
water aangevoerd. Hierdoor verslechtert de waterkwaliteit en dit leidt tot diverse<br />
knelpunten.<br />
Knelpunten in Olde Maten & Veerslootslanden zijn:<br />
te hoge nutriëntenconcentraties in het oppervlaktewater;<br />
geringe oppervlak open water;<br />
afname van open water door verlanding;<br />
verzuring;<br />
vermesting;<br />
verdroging;<br />
verruiging (achterstand in beheer);<br />
verlanding;<br />
te weinig onderwatervegetatie.<br />
Voor het realiseren van de eerder genoemde instandhoudingsdoelstellingen is<br />
verandering in de waterhuishouding noodzakelijk. Om de knelpunten in de<br />
waterhuishouding in de Olde Maten & Veerslootslanden op te kunnen lossen zijn<br />
in elk geval twee inrichtingsmaatregelen noodzakelijk. Bij het uitblijven van<br />
voldoende effect is een derde maatregel noodzakelijk:<br />
A. Verhoging van de grondwaterstand door het herstellen van kwel en het<br />
peilbeheer binnen het Natura 2000-gebied. (draineerde watergangen<br />
rondom het Natura 2000-gebied verondiepen en meer gebiedseigen<br />
(kwel)water vasthouden);<br />
B. Maatregelen om het water in het gebied beter vast te houden en te<br />
verdelen, zoals het opnieuw opengraven van boksloten, greppels en<br />
petgaten, verminderen afvoer en het verwijderen van wilgen en<br />
hakhoutbegroeiing;<br />
C. Indien bovenstaande maatregelen onvoldoende blijken te zijn, zal in droge<br />
perioden gebiedsvreemd oppervlaktewater ingelaten moeten worden. Hierbij<br />
zijn maatregelen vereist om de kwaliteit van dit inlaatwater op het gewenste<br />
niveau te brengen.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 8
BEHEERMAATREGELEN<br />
BEOORDELING<br />
BESTAAND GEBRUIK<br />
STIKSTOFDEPOSITIE<br />
UITVOERING:<br />
GEFASEERD ITERATIEF<br />
PROCES<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Naast het reguliere beheer zijn de volgende extra beheermaatregelen<br />
noodzakelijk:<br />
Maaien en afvoeren;<br />
Plaggen i.v.m. terugzetten successiestadia;<br />
Terugzetten verlandingsstadia;<br />
Verwijderen houtige opslag langs boksloten.<br />
Uit de beoordeling van bestaand gebruik volgt een aantal voorwaarden of<br />
beperkingen om (mogelijke) negatieve effecten te voorkomen.<br />
Voor de sector natuurbeheer zijn er geen mitigerende maatregelen, maar zal<br />
de omvang van de activiteiten verhoogd moeten worden om de<br />
instandhoudingsdoelen te bereiken. Het betreft hier met name het maaien<br />
van riet en het verwijderen van houtige vegetatie;<br />
Voor de landbouwsector zijn er beperkingen aan de uitbreiding van<br />
grondwateronttrekkingen en mitigerende maatregelen op het gebied van<br />
vermesting van grond- en oppervlaktewater en atmosferische<br />
stikstofdepositie. Een aantal activiteiten dat vermesting of verdroging in het<br />
gebied veroorzaakt is vergunningplichtig;<br />
Voor de sector recreatie en toerisme is alleen een zonering voorgeschreven<br />
voor activiteiten in en op de watergangen;<br />
Voor wonen en verblijven gelden mitigerende maatregelen om verlaging van<br />
de grondwaterstand te voorkomen;<br />
Voor de sector industrie zijn voorwaarden gesteld aan de<br />
grondwateronttrekkingen. Bepaalde vormen van grondwateronttrekking en<br />
activiteiten die leiden tot vermesting, zijn vergunningplichtig;<br />
Voor het verkeer zijn mitigerende maatregelen opgenomen om<br />
verontreiniging van oppervlaktewater tegen te gaan en om de atmosferische<br />
stikstofdepositie terug te dringen. Daarnaast is zonering en fasering van<br />
beheer- en onderhoudswerkzaamheden noodzakelijk.<br />
Alterra heeft in opdracht van de provincie <strong>Overijssel</strong> een aanvullend onderzoek<br />
uitgevoerd naar de stikstofdepositie in het gebied Olde Maten &<br />
Veerslootslanden.<br />
Uit dit onderzoek blijkt dat de huidige depositie op het gebied 2248 mol N/ha/jr<br />
is. De opgave is om dit terug te brengen tot 1400 mol N/ha/jr (bovengrens<br />
empirische range KDW voor habitattype overgans- en trilvenen).<br />
Alterra stelt dat de reductieopgave voor bedrijven binnen een 10 km zone door<br />
een combinatie van beleid en maatregelenpakketten kan worden gehaald zonder<br />
dat verdere generieke maatregelen nodig zijn. Via generiek beleid kan de<br />
depositie afkomstig van landbouwbronnen buiten <strong>Overijssel</strong> ook worden<br />
gereduceerd.<br />
Op dit moment is onvoldoende bekend over de effecten van de voorgestelde<br />
maatregelen. De maatregelen moeten daarom gefaseerd worden uitgevoerd.<br />
Gestart wordt met uitvoering van maatregelen op kleine schaal en de resultaten<br />
worden grondig gemonitord en vertaald naar een nadere afbakening van de<br />
074230652:0.2 ARCADIS 9
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
zoekgebieden voor het realiseren van de instandhoudingsdoelstellingen en naar<br />
optimalisatie van het daarbij behorende maatregelenpakket.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 10
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
HOOFDSTU<br />
1 Inleiding<br />
Wat is een Natura 2000-beheerplan? Wat zijn de uitgangspunten en doelen? En<br />
hoe is dit beheerplan tot stand gekomen? Dit hoofdstuk geeft een algemenen<br />
inleiding weer waarin onder andere deze vragen aan bod komen.<br />
1.1 UITGANGSPUNTEN BEHEERPLAN<br />
De Europese Unie heeft zich ten doel gesteld in 2<strong>01</strong>0 de achteruitgang van de<br />
biodiversiteit te stoppen. Een belangrijk instrument daarbij is het realiseren van<br />
een netwerk van natuurgebieden van Europees belang, genaamd het Natura<br />
2000 netwerk.<br />
Op grond van de Europese Vogel- en Habitatrichtlijn wordt binnen Europa het<br />
Natura 2000 netwerk gecreëerd. De Europese Vogel- en Habitatrichtlijn zijn wat<br />
betreft de bescherming van gebieden in Nederland vastgelegd in de<br />
Natuurbeschermingswet 1998. Op grond van de Natuurbeschermingswet 1998<br />
worden de Natura 2000-gebieden aangewezen.<br />
De Natura 2000-gebieden zijn geschikt om het duurzame voortbestaan van de<br />
meest bedreigde soorten en habitattypen te verzekeren. Nederland draagt met<br />
162 gebieden bij aan het realiseren van een dit netwerk. Het gebied Olde Maten<br />
en Veerslootslanden is één van deze gebieden.<br />
Voor alle Natura 2000-gebieden moet op grond van de Natuurbeschermingswet<br />
1998 een beheerplan worden vastgesteld. In het Algemeen Overleg met de<br />
vaste Kamercommissie voor LNV van 13 februari 2008 heeft Minister Verburg<br />
ingestemd met de wens van een meerderheid van de Tweede Kamer om de<br />
definitieve aanwijzing van een aantal Natura 2000-gebieden uit te stellen tot<br />
eind december 2<strong>01</strong>0. De Olde Maten en Veerslootslanden behoren tot de<br />
gebieden waarvoor de definitieve aanwijzing wél kan worden uitgesteld. De<br />
periode waarbinnen de beheerplannen worden geschreven blijft gelijk. Daardoor<br />
hebben de <strong>Provincie</strong>s van de Minister tot september 20<strong>09</strong> de tijd gekregen om<br />
de beheerplannen in concept op te stellen. Nieuwe inzichten die relevant zijn<br />
voor de doelen en begrenzingen kunnen hierdoor worden meegewogen. Pas<br />
daarna zal de minister de procedure voor aanwijzing in werking stellen.<br />
Afbeelding 1.1 geeft de ligging van Olde Maten & Veerslootslanden ten opzichte<br />
van de omgeving weer.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 11
Afbeelding 1.1<br />
Ligging Olde Maten &<br />
Veerslootslanden<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
1.2 DOEL BEHEERPLAN<br />
DOEL BEHEERPLAN<br />
(HANDREIKING<br />
BEHEERPLANNEN<br />
NATURA 2000-<br />
GEBIEDEN, 2005)<br />
Het beheerplan wat voor u ligt:<br />
geeft een beschrijving van de natuurwaarden in het Natura 2000-gebied en<br />
een beschrijving van activiteiten in of in de omgeving van het gebied, voor<br />
zover deze van invloed zijn op de instandhoudingsdoelstellingen;<br />
074230652:0.2 ARCADIS 12
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
werkt de instandhoudingsdoelstellingen voor het Natura 2000-gebied verder<br />
uit in ruimte en tijd, waarbij wordt aangegeven hoe deze worden gerealiseerd<br />
in samenhang met het bestaande gebruik;<br />
beschrijft de resultaten die bereikt dienen te worden om het behoud of het<br />
herstel van deze soorten mogelijk te maken;<br />
geeft een overzicht op hoofdlijnen van instandhoudingsmaatregelen die in de<br />
planperiode genomen moeten worden om de beoogde resultaten te behalen;<br />
gaat in op bestaand gebruik en geeft inzicht hoe met externe werking<br />
omgegaan moet worden;<br />
biedt duidelijkheid aan beheerders, gebruikers en belanghebbenden ten<br />
aanzien van de vraag welke activiteiten in het Natura 2000-gebied en<br />
omgeving in geen geval zijn toegestaan zonder dat deze eerst getoetst zijn<br />
aan artikel 19j van de Natuurbeschermingswet 1998 (Habitattoets), maar ook<br />
welke activiteiten op wettelijke gronden geen vergunning behoeven, omdat ze<br />
de instandhoudingsdoelstellingen in het gebied niet in gevaar brengen;<br />
bevat een raming van de kosten voor de uitvoering van het beheerplan op<br />
welke wijze in de dekking wordt voorzien;<br />
geeft aan hoe de uitvoering van het plan wordt gemonitord.<br />
In het beheerplan is zoveel mogelijk uitgegaan van het gebruik van actuele<br />
gegevens en de meest recente inzichten over dosis-effectrelaties. Indien deze<br />
gegevens en inzichten ontbreken of verouderd zijn is, waar mogelijk, uitgegaan<br />
van een deskundigenoordeel van de werkgroep. Indien de onderbouwing van dit<br />
oordeel ontbreekt, is dit aangeven in de betreffende hoofdstukken. Op het<br />
moment dat er geen deskundigenoordeel te geven is, wordt dit aangegeven bij<br />
leemten in kennis/nog uit te voeren onderzoek. Het monitoringsprogramma dat<br />
is opgenomen in hoofdstuk 9 is eveneens deels gericht op het verzamelen van<br />
ontbrekende gegevens.<br />
1.3 PROCES EN VASTSTELLING BEHEERPLAN<br />
Eisen aan het proces<br />
Beheerplannen worden opgesteld na overleg met eigenaren, beheerders,<br />
gebruikers en andere belanghebbenden en met besturen van waterschappen,<br />
gemeenten en provincies, maar kunnen hen niet binden. Het noodzakelijke<br />
beheer in Natura 2000-gebieden vindt in beginsel plaats op basis van<br />
vrijwilligheid en met toepassing van bestaande (subsidie) regelingen.<br />
Beheerplannen hebben een looptijd van 6 jaar. Voor het vaststellen van een<br />
beheerplan wordt de openbare voorbereidingsprocedure conform de Algemene<br />
wet bestuursrecht gevolgd (afdeling 3.4). Het beheerplan voor Olde Maten en<br />
Veerslootslanden wordt vastgesteld door Gedeputeerde Staten van <strong>Overijssel</strong>.<br />
Totstandkomingsproces<br />
Het beheerplan Olde Maten en Veerslootslanden is opgesteld in nauwe<br />
samenwerking met de betrokken actoren in het gebied. Het beheerplan is een<br />
resultante van het gebiedsgerichte groepsproces van de werkgroep Olde Maten<br />
en Veerslootslanden. Vanuit de eigendom en beheersituatie in en rondom het<br />
074230652:0.2 ARCADIS 13
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
gebied bestaat de werkgroep uit vertegenwoordigers van: <strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong>,<br />
gemeente Staphorst, Staatsbosbeheer, Waterschap Groot Salland en LTO.<br />
Het beheerplan is tot stand gekomen door een stapsgewijze uitwerking van de<br />
verschillende onderdelen.<br />
Een overzicht van de deelnemers aan de werkgroep, klankbordgroep en<br />
stuurgroep is opgenomen in bijlage 2.<br />
Vaststelling van het beheerplan<br />
Na de inspraakprocedure wordt de definitieve versie van het beheerplan<br />
vastgesteld door Gedeputeerde Staten van de provincie <strong>Overijssel</strong>.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 14
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
HOOFDSTU<br />
2.1 EUROPEES NIVEAU<br />
2 Relatie met andere plannen en regelgeving<br />
Welke beleidskaders en wettelijke regelingen gelden voor Olde Maten &<br />
Veerslootslanden? Wat is de relatie met het beheerplan? Deze vragen staan<br />
centraal in dit hoofdstuk over de regelingen op Europees, nationaal, provinciaal<br />
en lokaal niveau.<br />
Op Europees niveau zijn van toepassing voor Olde Maten & Veerslootslanden:<br />
Habitatrichtlijn;<br />
Kaderrichtlijn Water.<br />
2.1.1 NATURA 2000: VOGEL- EN HABITATRICHTLIJN<br />
Het Natura 2000-netwerk van natuurgebieden in Europa wordt ontwikkeld op<br />
basis van de Vogel- en Habitatrichtlijn. Olde Maten en Veerslootslanden vallen<br />
1<br />
onder de Habitatrichtlijn0F . In afbeelding 2.1 is een kaart opgenomen waarop de<br />
ligging van de habitat- en vogelrichtlijngebieden is weergegeven.<br />
1 Richtlijn 92/43/EEG (1992)<br />
074230652:0.2 ARCADIS 15
Afbeelding 2.1<br />
Natura 2000-gebied<br />
Olde Maten &<br />
Veerslootslanden.<br />
Habitatrichtlijngebied<br />
(geel) en nabijgelegen<br />
andere Natura 2000gebieden<br />
(grijs)<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
De Habitatrichtlijn verplicht Nederland de habitattypen en soorten, waar<br />
Nederland mede verantwoordelijk voor is, in een gunstige staat van<br />
instandhouding te brengen of in voorkomend geval te herstellen. De<br />
Vogelrichtlijn verplicht Nederland tot de instandhouding van alle natuurlijk in het<br />
wild levende vogelsoorten en hun leefgebieden (speciale beschermingszones).<br />
Voor habitattypen, habitatrichtlijnsoorten en vogelrichtlijnsoorten zijn<br />
instandhoudingsdoelen gedefinieerd. In het aanwijzingsbesluit staan de exacte<br />
begrenzingen van het gebied en de instandhoudingsdoelstellingen voor<br />
beschermde soorten en leefgebieden. De instandhoudingsdoelen voor het Natura<br />
074230652:0.2 ARCADIS 16
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
2000-gebied Olde Maten en Veerslootslanden zijn in dit beheerplan nader<br />
uitgewerkt.<br />
Binnen drie jaar na aanwijzing van het gebied als Natura 2000-gebied dient het<br />
beheerplan opgesteld te zijn. Olde Maten en Veerslootslanden zijn momenteel in<br />
behandeling en vallen binnen de derde tranche voor aanwijzing. Dit betekent dat<br />
2<br />
het ontwerpaanwijzingsbesluit najaar 20081F ter inzage heeft gelegen. Aanwijzing<br />
volgt binnenkort.<br />
Beheerplan<br />
Beleids- en beheersmaatregelen die nodig zijn om de<br />
instandhoudingsdoelstellingen van habitattypen en soorten te bereiken zijn<br />
weergegeven in het beheerplan. In het beheerplan is ook de verhouding tot<br />
vormen van bestaand gebruik uitgewerkt. De instandhoudingsdoelstelling<br />
worden in het beheerplan uitgewerkt in omvang, ruimte en tijd. Daarmee biedt<br />
het beheerplan inzicht in de vraag welke activiteiten in Olde Maten en<br />
Veerslootslanden mogelijk zijn en welke activiteiten in geen geval zijn<br />
toegestaan zonder dat deze eerst getoetst worden aan de<br />
Natuurbeschermingswet 1998 (artikel 19j). Daarmee geeft het beheerplan<br />
handvatten voor toepassing van het afwegingskader voor de vergunningverlening<br />
in het kader van de Natuurbeschermingswet 1998. Daarnaast is het<br />
beheerplan ook een middel om bij de keuze van de maatregelen rekening te<br />
houden met economische, sociale en culturele belangen.<br />
Sense of urgency<br />
Voor uitwerking van de doelen in het beheerplan wordt met behulp van<br />
kernopgaven, behoud- of verbeterdoel, ‘sense of urgency’ en zogenoemde ‘ten<br />
gunste’ formuleringen nader richting gegeven. Aan een aantal kernopgaven is<br />
deze sense of urgency toegekend op basis van de huidige staat van<br />
instandhouding op landelijk niveau en de concrete situatie in het gebied. Van<br />
‘sense of urgency’ is sprake wanneer binnen 10 jaar mogelijk een onherstelbare<br />
situatie ontstaat. Dit geldt ook voor Olde Maten en Veerslootslanden. De<br />
kernopgave voor Olde Maten en Veerslootslanden is de wateropgave. Direct<br />
daaraan gekoppeld is de beheeropgave.<br />
Sense of urgency Olde Maten en Veerslootslanden:<br />
beheeropgave;<br />
opgave met betrekking tot de watercondities.<br />
De 'sense of urgency'-status van Olde Maten en Veerslootslanden heeft directe<br />
gevolgen voor de fasering in het op te stellen beheerplan.<br />
2.1.2 EUROPESE KADERRICHTLIJN WATER<br />
De Kaderrichtlijn Water (KRW) is in december 2000 van kracht geworden en<br />
geeft een kader voor de bescherming van oppervlaktewater en grondwater.<br />
2 Ter inzage legging: Van 11 september tot en met 22 oktober 2008<br />
074230652:0.2 ARCADIS 17
Afbeelding 2.2<br />
De waterlichamen 12)<br />
Kloosterzielweg en 14)<br />
Kostverlorenstreng<br />
liggen in en nabij de<br />
Olde Maten &<br />
Veerslootslanden.<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Deze richtlijn moet ervoor zorgen dat de kwaliteit van het oppervlakte- en<br />
grondwater in Europa in 2<strong>01</strong>5 op orde is. De basiseenheid waarmee de KRW<br />
werkt zijn waterlichamen. Voor deze waterlichamen zijn doelen en maatregelen<br />
opgesteld. Alle maatregelen, afspraken over de te behalen kwantitatieve en<br />
kwalitatieve waterdoelen en de weg daar naartoe, zijn opgenomen in de eerste<br />
Stroomgebiedsbeheerplannen (SGBP 20<strong>09</strong>-2<strong>01</strong>5).<br />
Natura 2000 en de Kaderichtlijn Water (KRW) zijn nauw met elkaar verbonden.<br />
Alle Natura 2000-gebieden liggen in een stroomgebied van de Kaderrichtlijn<br />
Water.<br />
In het geval van Olde Maten en Veerslootslanden is er een directe relatie met de<br />
KRW, aangezien er twee waterlichamen in en nabij het gebied liggen.<br />
Voor deze waterlichamen is het van belang te voldoen aan de eisen die vanuit<br />
de KRW worden gesteld. De maatregelen die uitvoering geven aan de doelen<br />
voor de Kaderrichtlijn Water mogen geen negatieve effecten hebben voor de<br />
Natura 2000-doelen.<br />
Waterlichamenkaart van Waterschap Groot Salland:<br />
074230652:0.2 ARCADIS 18
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
De waterlichamen 12. Kloosterzielweg en 14. Kostverlorenstreng bevinden zich<br />
in het Natura 2000-gebied Olde Maten & Veerslootslanden. Zie voor een nadere<br />
toelichting paragraaf 2.4.3 Waterschap Groot Salland.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 19
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
2.2 NATIONAAL NIVEAU<br />
Op nationaal niveau zijn van toepassing voor Olde Maten & Veerslootslanden:<br />
Natuurbeschermingswet 1998;<br />
Wet ammoniak en veehouderij.<br />
2.2.1 NATUURBESCHERMINGSWET<br />
Afbeelding 2.3<br />
Begrenzing Natura<br />
2000-gebied Olde<br />
Maten &<br />
Veerslootslanden (gele<br />
deel)<br />
De wettelijke basis voor alle Natura 2000-beheerplannen is de<br />
Natuurbeschermingswet<br />
1998. Onder deze wet vallen niet alleen de Natura 2000-gebieden (gevormd<br />
door de Habitatrichtlijn- en Vogelrichtlijngebieden), maar ook Beschermde<br />
Natuurmonumenten.<br />
Als een beschermd natuurmonument valt binnen de grenzen van een Natura<br />
2000-gebied gelden de doelstellingen voor het beschermde natuurmonument<br />
ook voor het Natura 2000-gebied. Binnen de grenzen van het Natura 2000gebied<br />
Olde Maten & Veerslootslanden is echter geen beschermd<br />
natuurmonument aanwezig.<br />
Natura 2000-gebied<br />
De begrenzing van het Natura 2000-gebied Olde Maten en Veerslootslanden is te<br />
zien op de onderstaande kaart. In bijlage 1 treft u de begrenzingskaart aan die<br />
onderdeel uitmaakt van het officiële aanwijzingsbesluit.<br />
Habitattypen<br />
Het Ontwerpbesluit Olde Maten en Veerslootslanden van het Ministerie van LNV<br />
(LNV, 2004) wijst voor het gebied drie habitattypen aan met de volgende<br />
instandhoudingsdoelen:<br />
Code Habitattype Instandhoudingsdoelstelling<br />
H3150 Meren met krabbescheer<br />
en fonteinkruiden<br />
Oppervlakte en kwaliteit behouden<br />
H6410 Blauwgraslanden Oppervlakte behouden en kwaliteit<br />
vergroten<br />
074230652:0.2 ARCADIS 20
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
H7410<br />
_b<br />
Overgangs- en trilvenen<br />
(veenmosrietlanden)<br />
Oppervlakte en kwaliteit vergroten<br />
074230652:0.2 ARCADIS 21
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Habitatrichtlijnsoorten<br />
Daarnaast zijn in het Ontwerpbesluit voor het plangebied vier soorten<br />
aangewezen als Habitatrichtlijnsoort, met de volgende instandhoudingsdoelen:<br />
Code<br />
Habitatrichtlijnso<br />
ort<br />
Instandhoudingsdoelstelling<br />
H1134 Bittervoorn Behouden verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
leefgebied voor behoud populatie<br />
H1145 Grote<br />
Behouden verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
Modderkruiper leefgebied voor behoud populatie<br />
H1149 Kleine<br />
Behouden verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
Modderkruiper leefgebied voor behoud populatie<br />
H4056 Platte Schijfhoren Behoud verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
leefgebied voor behoud populatie<br />
Kernopgaven Natura 2000-gebied<br />
Voor Olde Maten en Veerslootslanden zijn twee kernopgaven geformuleerd;<br />
Nastreven van een meer evenwichtig systeem (waterkwaliteit, waterkwantiteit<br />
en hydromorfologie): waterplantengemeenschap (voor kranswierwater H3140<br />
en meren met krabbescheer en fonteinkruiden H3150), platte schijfhoren<br />
H4056, en vissen zoals o.a. bittervoorn H1134, grote modderkruiper H1145,<br />
kleine modderkruiper H1149.<br />
Herstel inundatie, behoud en nieuwvorming blauwgraslanden H6410, mede<br />
als leefgebied van de kemphaan A151 en watersnip A153.<br />
2.2.2 WET AMMONIAK EN VEEHOUDERIJ<br />
2.3 PROVINCIAAL NIVEAU<br />
Met de Wet ammoniak en veehouderij (Wav) wordt ter bescherming van voor<br />
verzuring gevoelige natuur een aanvullend zoneringsbeleid gevoerd. Deze wet,<br />
van kracht vanaf 8 mei 2002 en aangepast per 1 mei 2007, schrijft voor dat<br />
binnen zeer kwetsbare gebieden en in een zone van 250 meter daaromheen<br />
aanvullende ammoniakregels gelden: vestiging van nieuwe veehouderijen is niet<br />
meer mogelijk en bestaande veehouderijen hebben slechts beperkte<br />
uitbreidingsmogelijkheden, namelijk tot een voor deze veehouderijen vastgelegd<br />
emissieplafond.<br />
Een uitzondering geldt voor melkveehouderijen (zij kunnen doorgroeien tot<br />
maximaal 200 melkkoeien en 140 stuks jongvee), voor uitbreiding met paarden<br />
en schapen, voor biologische bedrijven en bedrijven die hun dieren hoofdzakelijk<br />
houden voor natuurbeheer.<br />
Zeer kwetsbare gebieden op grond van de Wav worden aangewezen door<br />
Provinciale Staten. Bij dit besluit hoort een kaart waarop de begrenzing van de<br />
gebieden nauwkeurig wordt aangegeven. Alleen voor verzuring gevoelige<br />
gebieden die liggen in de Ecologische Hoofdstructuur (EHS) worden<br />
aangewezen.<br />
Op provinciaal niveau zijn van toepassing voor Olde Maten & Veerslootslanden:<br />
074230652:0.2 ARCADIS 22
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Streekplan;<br />
Natuurgebiedsplan;<br />
Waterhuishoudingsplan <strong>Overijssel</strong>;<br />
Anti-verdrogingsbeleid.<br />
2.3.1 STREEKPLAN EN NATUURGEBIEDSPLAN<br />
Afbeelding 2.4<br />
Kaart uit het<br />
Streekplan <strong>Overijssel</strong><br />
2000+<br />
Bron:<br />
www.overijssel.nl<br />
Op onderstaande kaart is te zien welke functies er volgens het streekplan gelden<br />
binnen en rondom het Natura 2000-gebied. Het gehele gebied valt binnen de<br />
Provinciale Ecologische Hoofdstructuur (PEHS), dat weer is onderverdeeld in<br />
verschillende zones.<br />
Bestemmingen volgens het streekplan in en rond Olde Maten & Veerslootslanden<br />
zijn:<br />
zone III natuur, landschap, cultureel erfgoed, landbouw (groen);<br />
zone II landbouw, cultuurlandschap (geel);<br />
winzone oppervlaktedelfstoffen (zwart gearceerd).<br />
In het Natuurgebiedsplan van <strong>Overijssel</strong> wordt de Provinciale Ecologische<br />
Hoofdstructuur nader uitgewerkt: de ligging van de nieuwe natuurgebieden en<br />
van beheergebieden worden aangegeven met daarbij de beoogde doelen. Dit<br />
plan vormt de basis voor subsidieaanvragen in het kader van de provinciale<br />
subsidieregelingen Natuurbeheer en Agrarisch Natuurbeheer.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 23
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
2.3.2 WATERHUISHOUDINGSPLAN OVERIJSSEL<br />
Water raakt de kwaliteit van de leefomgeving en van ons bestaan. Het<br />
3<br />
Waterhuishoudingsplan2F geeft de hoofdlijnen aan van het te voeren<br />
waterhuishoudkundig beleid in de provincie en is dus strategisch van aard. Olde<br />
Maten wordt genoemd als onderdeel van één van de belangrijkste natte<br />
verbindingszones in <strong>Overijssel</strong>. Op de plankaart waterhuishouding zijn de natte<br />
ecologische verbindingszones opgenomen. Aan deze wateren is het streefbeeld<br />
belevingswater toegekend om daarmee aan te geven dat er bijzondere eisen<br />
met betrekking tot de inrichting, het beheer en onderhoud aan de orde zijn. Het<br />
waterschap is verantwoordelijk voor het wateronderdeel.<br />
Olde Maten & Veerslootslanden valt binnen de grenzen van Waterschap Groot<br />
Salland. Zie paragraaf 2.4.3.<br />
2.3.3 ANTI-VERDROGINGSBELEID<br />
Om de verdrogingsbestrijding een nieuwe impuls te geven, is in 2005 besloten<br />
tot het instellen van een landelijke Taskforce Verdroging. Deze Taskforce heeft<br />
het ministerie van LNV geadviseerd verdrogingsbestrijding te concentreren in<br />
geprioriteerde gebieden, de zogenaamde TOP-gebieden. Er is overeengekomen<br />
dat de provincies een lijst opstellen van prioritaire verdroogde gebieden (‘TOPgebieden’),<br />
die de komende jaren worden aangepakt en waarop de inzet wordt<br />
geconcentreerd.<br />
Binnen de <strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> gaat de aandacht als eerste uit naar de<br />
verdrogingsbestrijding binnen de Natura 2000-gebieden als onderdeel van de<br />
Provinciale Ecologische Hoofdstructuur. In overleg met terreinbeheerders en<br />
vertegenwoordigers van de waterschappen is een nadere prioritering<br />
aangebracht. Deze gebieden vormen de TOP-lijst van <strong>Overijssel</strong>. Olde Maten &<br />
Veerslootslanden is een van deze gebieden.<br />
Omdat het niet mogelijk is om in alle gebieden de verdrogingsbestrijding<br />
gelijktijdig op te pakken is gekozen voor een programmering voor de aanpak<br />
van de TOP-gebieden. In opdracht van de provincie heeft Dienst Landelijk<br />
Gebied (DLG) op basis van een aantal criteria een verkenning gemaakt van de<br />
TOP gebieden en is een advies ten aanzien van de eerste stap tot realisatie<br />
gegeven.<br />
Een nadere invulling van de conclusies en aanbevelingen op basis van de<br />
bevindingen van DLG ten aanzien van het inrichtingsplan is wenselijk. Het<br />
proces voor het opstellen hiervan is echter nog niet afgerond.<br />
3 <strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong>, WATERHUISHOUDINGSPLAN OVERIJSSEL 2000+, Plannen voor Ruimte, Water<br />
en Milieu, Vastgesteld bij besluit van Provinciale Staten van <strong>Overijssel</strong> van 13 december 2000, nummer<br />
44.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 24
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
2.4 GEMEENTELIJK EN WATERSCHAPSNIVEAU<br />
Op regionaal en lokaal niveau zijn van toepassing voor Olde Maten &<br />
Veerslootslanden:<br />
Bestemmingsplan gemeente Staphorst;<br />
Landschapsbeleidsplan gemeente Staphorst;<br />
Waterschapsplan Waterschap Groot Salland;<br />
Ruilverkaveling Rouveen;<br />
Aanwijzing Belvedèregebied Staphorst;<br />
Ontwikkelingsvisie gemeente Staphorst;<br />
Structuurvisie gemeente Zwartewaterland.<br />
2.4.1 GEMEENTE STAPHORST<br />
Plannen die gerelateerd zijn aan bijvoorbeeld de reconstructie, een Nationaal<br />
Landschap of Nationaal Park zijn niet van toepassing voor Olde Maten &<br />
Veerslootslanden.<br />
Het Natura 2000-gebied Olde Maten en Veerslootslanden ligt geheel binnen de<br />
grenzen van de gemeente Staphorst. Het vigerende bestemmingsplan<br />
buitengebied dateert uit 1995. Momenteel is de gemeente bezig met een<br />
herziening van het bestemmingsplan. Als voorbereiding hierop is een (concept)<br />
sociaal economische strategie geformuleerd, die naar verwachting in het najaar<br />
van 2008 door de gemeenteraad zal worden vastgesteld.<br />
Voor Natura 2000 belangrijke elementen uit deze strategie zijn:<br />
Er worden randvoorwaarden gesteld aan het sociaal economisch beleid. De<br />
ligging in een natuurlijke omgeving en de authenticiteit van het gebied wordt<br />
als een van de kernkwaliteiten van Staphorst beschouwd. Behoud van deze<br />
waarden wordt als essentieel gezien.<br />
Recreatie en toerisme worden als een belangrijk speerpunt van de<br />
economische ontwikkeling beschouwd.<br />
Op de bestemmingsplankaart uit 1995 zijn de belangrijkste functies binnen het<br />
huidige Natura 2000-gebied:<br />
agrarisch gebied met landschappelijke waarde;<br />
agrarisch gebied met landschappelijke en natuurwetenschappelijke waarde;<br />
en<br />
natuurgebied.<br />
Daarnaast zijn er een aantal bouwblokken zichtbaar op de kaart die zijn bestemd<br />
als agrarische bedrijfsdoeleinden of woondoeleinden.<br />
Ten aanzien van recreatie is er door de gemeenten en Staatsbosbeheer een<br />
verkenning gemaakt voor de wensen. Het recreatiebeleid van de gemeente is<br />
nog in voorbereiding.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 25
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Het gemeentelijk beleid ten aanzien van het landschap is vastgelegd in het<br />
Landschapsbeleidsplan. Aandachtspunten zijn:<br />
behoud van het kleinschalige karakter in de Olde Maten door handhaving van<br />
de singels met Els en Wilg en rietvegetaties langs de sloten;<br />
stimuleren van erfbeplanting.<br />
In de begrensde reservaats- en beheersgebieden wordt gestreefd naar het<br />
versterken van levensgemeenschappen van voedselarme omstandigheden en<br />
kwelgebieden (blauwgraslandvegetaties en kwelvegetaties). Dat geldt ook voor<br />
open water en (moeras)bos. Voor de populaties weidevogels is het handhaven<br />
van het graslandareaal en de hoge grondwaterstand van wezenlijk belang.<br />
Handhaving van het huidige agrarische beheer van graslandpercelen is dus<br />
wenselijk.<br />
Nieuwe functies in de gemeente Staphorst worden getoetst aan de<br />
ontwikkelingskaart.<br />
Deze is opgenomen in de Kadernota Buitengebied Staphorst (2 juli 2008) en<br />
beoogt een ruimtelijke visie weer te geven waarbij met respect voor het<br />
landschap ruimte wordt geboden voor de verschillende functies in het landelijk<br />
gebied. Er worden drie soorten functies onderscheiden: agrarisch, natuur en<br />
integraal. In Olde Maten & Veerslootslanden staat de ontwikkelingsruimte voor<br />
natuur voorop, maar wel in combinatie met recreatief medegebruik. De gebieden<br />
hebben tevens een belangrijke functie voor het vasthouden van water.<br />
Het gebied Olde Maten & Veerslootslanden ligt binnen het Belvedèregebied<br />
Staphorst.<br />
2.4.2 GEMEENTE ZWARTEWATERLAND<br />
Direct ten westen van het Natura 2000-gebied Olde Maten & Veerslootslanden<br />
ligt de gemeente Zwartewaterland. In de Structuurvisie Zwartewaterland houdt<br />
de gemeente nadrukkelijk rekening met de natuurwaarden die in en rond het<br />
grondgebied van de gemeente voorkomen. Olde Maten & Veerslootslanden is<br />
één van de gebieden met dergelijke natuurwaarden.<br />
Het Zwarte Water is eveneens aangewezen in het kader van Natura 2000.<br />
Rond Hasselt is een rondweg wenselijk. De aanleg van deze rondweg valt binnen<br />
de invloedssferen van de Olde Maten wat betreft het watersysteem en de<br />
voorkomende flora en fauna. Uitgangspunt voor de aanleg van deze rondweg is<br />
4<br />
dat het watersysteem niet aangetast mag worden3F .<br />
Voor Hasselt bedraagt de woningbouw circa 1200 woningen tot de planperiode<br />
2020. Dit betreft onder andere de locatie Hasselt Oost (700 tot 1200 woningen).<br />
De overgang naar het veenlandschap van Staphorst en de Olde Maten is een<br />
aandachtspunt. Uitgangspunt is dat het ‘gave’ middeleeuwse verkavelingen en<br />
4 Enno Zuidema Stedebouw/gemeente Zwartewaterland (2005) Structuurvisie Zicht op<br />
Zwartewaterland, p46.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 26
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
slotenpatroon (ecologisch verbonden met het watersysteem van de Olde Maten)<br />
volledig gehandhaafd blijft, en indien mogelijk verbeterd.<br />
2.4.3 WATERSCHAP GROOT SALLAND<br />
Natura 2000-gebied Olde Maten en Veerslootslanden valt geheel binnen het<br />
beheergebied van Waterschap Groot Salland. Een waterschap werkt binnen de<br />
kaders van het landelijke en provinciale beleid en stelt aan de hand hiervan<br />
eigen beleid op. Dit beleid is uitgewerkt in het Waterbeheerplan. Het waterschap<br />
beheert de kwaliteit en kwantiteit van het oppervlaktewater en grondwater. In<br />
de Olde Maten zijn verschillende watergangen in beheer bij het waterschap,<br />
zoals de waterlichamen van de Kaderrichtlijn Water. De grondwaterstanden van<br />
de Olde Maten & Veerslootslanden is afgestemd op de betreffende functie van<br />
het gebied.<br />
De komende jaren zullen er diverse belangrijke beleidsopgaven uitgevoerd<br />
worden. Dit zijn de Kaderrichtlijn Water (KRW), Waterbeleid 21 e eeuw (WB21),<br />
Waternood (Watersysteemgericht Normeren, Ontwerpen en Dimensioneren) en<br />
GGOR (Gebiedsgerichte Grond- en OppervlaktewaterRegime). Het doel van de<br />
KRW is een inrichting die gebaseerd is op het verkrijgen van een goede<br />
ecologische toestand en een goede waterkwaliteit voor het betreffende<br />
watertype. WB21 en Waternood zorgen voor een zodanige inrichting van het<br />
watersysteem dat er geen afwenteling van wateroverlast naar benedenstroomse<br />
gebieden plaatsvindt. Via GGOR worden de grond- en oppervlaktewaterstanden<br />
in een gebied op elkaar afgestemd. Deze beleidsopgaven zijn opgenomen in het<br />
uitvoeringsprogramma Ruimte om te leven met water. Hiermee wil het<br />
waterschap in de toekomst een zoveel mogelijk natuurlijk, veerkrachtig en<br />
robuust watersysteem creëren.<br />
GGOR<br />
Het GGOR is een instrument om de waterhuishouding van de verschillende<br />
functies, zoals natuur, landbouw en stedelijk gebied op elkaar af te stemmen.<br />
Momenteel is het waterschap bezig een GGOR op te stellen voor alle Natura<br />
2000-gebieden binnen haar beheersgebied. Dit is een beeld (op kaart en in<br />
tekst) van het gewenste grond- en oppervlaktewaterregime in het gebied met<br />
bijbehorende maatregelen om dit regime te realiseren. Ten tijde van het<br />
schrijven van dit beheerplan is alleen een eerste versie van het GGOR<br />
beschikbaar, waarbij de maatregelen nog niet uitgewerkt zijn.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 27
Afbeelding 2.5<br />
Ligging<br />
Kloosterzielstreng<br />
(blauw)<br />
Bron: Factsheets<br />
concept 2007<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Ontwerp Waterbeheerplan<br />
Voor de periode 2<strong>01</strong>0-2<strong>01</strong>5 stellen alle waterbeheerders nieuwe<br />
waterbeheerplannen vast. Deze plannen treden op 1 januari 2<strong>01</strong>0 in werking. De<br />
nieuwe Waterwet (20<strong>09</strong>) verplicht de waterschappen om waterbeheerplannen op<br />
te stellen met een looptijd van zes jaar. Het nieuwe waterbeheerplan is o.a.<br />
opgesteld om te voldoen aan de Kaderrichtlijn Water.<br />
De provincies hebben een beleidsvormende rol onder de nieuwe Waterwet. In de<br />
Omgevingsvisie van de <strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> (waterparagraaf) staat het<br />
provinciale beleid beschreven. De provinciale plannen worden samen met de<br />
waterbeheerplannen en het Stroomgebiedbeheerplan van het ministerie ter<br />
inzage gelegd.<br />
KRW<br />
Zoals al eerder vermeld bij de KRW zijn twee waterlopen binnen de begrenzing<br />
van Olde Maten in het kader hiervan aangewezen. Het betreft de<br />
Kloosterzielstreng en de Kostverlorenstreng. Om de implementatie van de KRW<br />
zo goed moegelijk te stroomlijnen heeft het waterschap Groot Salland factsheets<br />
opgesteld waarin wordt aangegeven hoe de gestelde doelen gehaald gaan<br />
5<br />
worden4F . Onderstaand is een overzicht opgenomen van de ligging van deze<br />
waterlichamen. In bijlage 9 zijn de voorgestelde maatregelen vanuit de KRW<br />
voor beide waterlichamen opgenomen. In hoofdstuk 3.3 wordt nader ingegaan<br />
op de relatie met het Natura 2000-gebied.<br />
5 Waterschap Groot Salland, (concept juli 2007) Factsheets Kaderrichtlijn Water, Deelgebieden<br />
Staphorsterveld en Ruitenveen-Dedemsvaart.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 28
Afbeelding 2.6<br />
Ligging<br />
Kostverlorenstreng<br />
(blauw)<br />
Bron: Factsheets<br />
concept 2007<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
2.4.4 RUILVERKAVELING ROUVEEN<br />
Momenteel wordt door DLG een inrichtingsplan opgesteld. Dit vloeit voort uit de<br />
Ruilverkaveling Rouveen. De begrenzing en doelen van het inrichtingsplan<br />
verschillen met de begrenzing en doelen van Natura 2000. Indien mogelijk<br />
wordt het beheerplan afgestemd op het inrichtingsplan.<br />
In het kader van deze ruilverkaveling wordt onder andere langs het<br />
Conradkanaal een strook van 1 meter breed aangelegd voor de ontwikkeling van<br />
oevervegetaties.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 29
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
HOOFDSTU<br />
3 Gebiedsbeschrijving<br />
De huidige situatie van het Natura 2000-gebied Olde Maten & Veerslootslanden<br />
komt aan bod in dit hoofdstuk.<br />
3.1 BEGRENZING NATURA 2000-GEBIED & EIGENDOMSSITUATIE<br />
Begrenzing<br />
Het gebied beslaat een oppervlakte van in totaal 993 hectare aan Natura 2000gebied<br />
dat momenteel in procedure is (derde tranche) om te worden<br />
aangewezen.<br />
Deze begrenzing zoals aangegeven in figuur 2.2 en bijlage 2 sluit zoveel<br />
mogelijk aan bij de begrenzing van het aangemelde Habitatrichtlijngebied. Op<br />
enkele punten is dit echter aangepast: bestaande bebouwing en<br />
bedrijfsterreinen, die reeds tekstueel waren geëxclaveerd, zijn waar mogelijk<br />
ook op de kaart buiten de begrenzing gebracht. Dit betreft percelen waar<br />
volgens de topografische kaart of op grond van luchtfoto’s bebouwing aanwezig<br />
is en die verder bestaan uit tuinen of erven die behoren bij het betreffende<br />
6<br />
bebouwde perceel5F .<br />
Eigendomssituatie<br />
Het gebied is in eigendom van verschillende partijen. Het grootste deel valt<br />
onder de verantwoordelijkheid van Staatsbosbeheer. Daarnaast is een deel van<br />
de gronden in eigendom van particulieren. Er zijn 5 agrarische bouwblokken en<br />
2 percelen met woonbestemming binnen de grenzen aanwezig. Het bouwblok<br />
van Staatsbosbeheer is nog niet bestemd (vrijstellingsprocedure). Er zijn 5<br />
bedrijven met een milieuvergunning of die vallen onder het besluit Landbouw.<br />
De verschillende bouwblokken zijn te vinden aan de Postweg, Rechterensweg,<br />
Zwartewaterkloosterweg en Wijkweg. Aan de Rechterensweg liggen eveneens<br />
twee bouwblokken net buiten de begrenzing van het Natura 2000-gebied. Deze<br />
liggen echter wel binnen de grenzen van het gebiedsplan voor Nieuwe natuur.<br />
Één van de boerderijen is in eigendom van BBL. Het bedrijf krijgt in de toekomst<br />
een andere bestemming, waarschijnlijk wonen.<br />
6 Ontwerpbesluit Olde Maten & Veerslootslanden<br />
074230652:0.2 ARCADIS 30
Afbeelding 3.1<br />
Bezittingen SBB in en<br />
direct rond Olde Maten<br />
& Veerslootslanden<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Overzicht relevante eigenaren en beheerders:<br />
Staatsbosbeheer (zie afbeelding 3.1);<br />
BBL/DLG;<br />
Particulieren;<br />
Agrariërs.<br />
De doelen voor het Natura 2000-gebied zijn reeds beschreven in hoofdstuk 2.2.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 31
Afbeelding 3.2<br />
Overzicht van gronden<br />
in beheer bij<br />
Staatsbosbeheer<br />
Rood = in eigendom<br />
Groen = waarschijnlijk<br />
in eigendom van BBL<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Op onderstaande kaart zijn bezittingen van Staatsbosbeheer (rood) en gronden<br />
die waarschijnlijk in bezit komen van Staatbosbeheer (groen) opgenomen. De<br />
‘witte’ percelen zijn en blijven in eigendom van particuliere eigenaren.<br />
Zwarte Meer<br />
Wieden - De<br />
Mastenbroek - L.e.<br />
Jutjesriet<br />
Zwarte Water - Uiterwaarden<br />
3.2 BESTUURLIJKE KENMERKEN<br />
074230652:0.2 ARCADIS 32<br />
Oldematen<br />
Veersloots landen<br />
Bestuurlijke en gebiedskenmerken<br />
Gebiedsnummer: 37<br />
Site-code: NL2003063 (Olde Maten en Veerslootslanden)<br />
<strong>Provincie</strong>: <strong>Overijssel</strong><br />
Gemeenten: Staphorst, Zwartewaterland<br />
Waterschap: Waterschap Groot Salland<br />
Status: Habitatrichtlijn<br />
Bevoegd gezag: <strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong><br />
Beheerders: Staatsbosbeheer en particulieren<br />
Natura 2000-landschap: Meren en Moerassen<br />
Oppervlakte: 993 ha<br />
3.2.1 ECOSYSTEEM KENMERKEN<br />
Meppelerdiep<br />
Abiotiek van het gebied<br />
Het Natura 2000-gebied Olde Maten en Veerslootslanden ligt in een<br />
laagveengebied net buiten de uitwaarden van het Zwarte Water met voormalige<br />
Zuiderzee-invloed. Het gebied is een slagenlandschap met langgerekte kavels,<br />
afgewisseld door sloten en petgaten.<br />
Holtenerbroek
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Geologie<br />
Onder Olde Maten en Veerslootslanden ligt de Formatie van Tegelen, dat<br />
gekenmerkt wordt door een afwisseling van zand- en kleilagen, afgezet door Rijn<br />
en/of Maas. Deze slecht doorlatende laag vormt een scheiding tussen het diep<br />
en middeldiep watervoerende pakket. Boven de Formatie van Tegelen komen de<br />
zanden van de Formatie van Harderwijk, Enschede, Urk, Kreftenheye en Twente<br />
voor. Als de Formatie van Kreftenheye onderbroken wordt door Eemlagen, die<br />
uit klei- en veenlagen van continentale oorsprong bestaan, is er teven een<br />
ondiep watervoerend pakket. De scheidende werking van de Eemlagen is niet<br />
volledig. Eemlagen ontbreken ter plaatse van de Olde Maten. De laatste<br />
pleistocene afzetting is de Formatie van Twente. Deze bestaat uit fijnkorrelige<br />
dekzanden die als een laag van enkele meters over het hele gebied voorkomen.<br />
In de Olde Maten wordt deze laag afgedekt door een veenlaag uit het Holoceen:<br />
de Westlandformatie. Naar het westen toe bereikt deze laag een dikte van 2 a 3<br />
meter.<br />
Bodem<br />
De bovenste afzettingen in de Olde Maten bestaat uit veen. De veengronden zijn<br />
afhankelijk van rijping het kleigehalte van de bovengrond ingedeeld in vlierveen-<br />
, madeveen-, koopveen-, weideveen-, en waardveengronden.<br />
Onder het veenpakket, dat voornamelijk bestaat uit zeggeveen en rietzeggeveen<br />
met daarop plaatselijk oligotroof veenmosveen, bevind zich een zogenaamde<br />
‘meerbodem’ of gliedelaag. Bovenop de veenlaag bevindt zich een deklaag van<br />
ca 20 cm. Deze deklaag varieert van west naar oost in humusrijke klei, venige<br />
klei, kleiig veen en veraard veen.<br />
Madeveengrond; Kleiarm met zandondergrond beginnend tussen 40-80 cm.<br />
Vlierveengrond; Met gerijpte bovenlaag op onveraard veen (veen > 80 cm).<br />
Koopveengrond; Met bovenlaag van kleiig veen of venige klei, < 50 cm.<br />
Weideveengrond; Kleidek < 40 cm en humus houdende bovenlaag meer dan<br />
15 cm.<br />
Waardveengrond; kleidek < 40 cm en humeuze bovengrond dunner dan 15<br />
cm.<br />
Hydrologie<br />
De dekzandgebieden ten oosten van de Oude rijksweg vormen voor het gebied<br />
Olde Maten en Veerslootslanden de inzijggebieden van het regionale<br />
hydrologische systeem. Het grondwater volgt zijn weg door driewatervoerende<br />
pakketten (diep, middendiep en ondiep) westwaarts, waar het vooral nabij de<br />
Oude rijksweg opkwelt. Verder naar het westen neemt de kwel af en kan lokaal<br />
inzijging voorkomen.<br />
De Olde Maten en Veerslootslanden valt binnen een afwateringseenheid die aan<br />
de oostzijde begrensd worden door de Oude Rijksweg en aan de Westzijde door<br />
de Sluizerdijk. De zuid- en noordgrens worden gevormd door de Dedemsvaart<br />
respectievelijk Dekkersland. Dit afwateringsgebied loost zijn overtollig water via<br />
de gemalen [pm Waterschap] en [pm Waterschap] op het Zwarte Water. In de<br />
Olde Maten wordt in perioden met een neerslagtekort water ingelaten vanuit de<br />
Hoogveense Vaart.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 33
Afbeelding 3.3<br />
Schematische<br />
weergaven van de<br />
geohydrologie rond<br />
Olde Maten &<br />
Veerslootslanden<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
In het peilbesluit mag het zomerpeil variëren van 0,65 to 1,10 m -NAP en het<br />
winterpeil van 0,80 tot 1,20m –NAP.<br />
Onderstaande afbeelding toont een schematische weergave van het<br />
grondwatersysteem.<br />
Een hydrobiologische analyse van de waterkwaliteit van de waterlopen in het<br />
gebied laat zien dat de meeste ervan matig scoren op de Kaderrichtlijnwater<br />
maatlat (bron: Waterschap Groot Salland). De volledige analyse is te vinden op<br />
de website van het Waterschap Groot Salland voor de twee KRW-waterlichamen<br />
in het gebied:<br />
117Hhttp://www.wgs.nl/ruimte_voor_water/beleid_en_plannen/kader_richtlijn/gebie<br />
dsprocessen/deelgebied_0 in de link: factsheets wgs-deelgebieden<br />
staphorsterveld-ruitenveen juli 2007 (<strong>pdf</strong>).<br />
Infiltratiekaart [pm werkgroep].<br />
Kwelkaart [pm werkgroep].<br />
Informatie over grondwaterstanden GHG, GLG, GVG [pm werkgroep].<br />
3.3 NATUURWAARDEN VAN HET GEBIED<br />
3.3.1 ALGEMEEN<br />
De Olde Maten is een slagenlandschap met west-oost gelegen smalle percelen,<br />
gescheiden door een sloot met een breedte van 1 -2 meter. De eerste<br />
ontginningsbasis van rond 1227 start vanuit Zwartewatersklooster en de landen<br />
werden gebruikt voor akkerbouw, veeteelt en als hooiland. Om het<br />
moerasgebied gangbaar te maken werden lange sloten gegraven, die afwateren<br />
van oost naar west. Hierdoor zijn lange min of meer rechthoekige stukken land<br />
ontstaan, slagen genaamd. Soms zijn de slagen niet meer dan 5 meter breed en<br />
kilometers lang. Al snel waren de landen te nat door erosie en inklinking van het<br />
veen en de ontginningsbasis werd verplaatst naar het oosten. De verlaten<br />
akkerlanden werden nog als hooiland gebruikt. Rond 1800 raakte de hooilanden<br />
steeds meer in onbruik, mede door volksziekten, waardoor opnieuw moeras,<br />
rietland en broekbos tot ontwikkeling kwamen. Rond 1840 werden opnieuw<br />
delen van het moeras in gebruik genomen als hooiland en werd er verveend<br />
door de aanleg van boksloten met een breedte van 5 tot 10 meter. Vanaf 1960<br />
074230652:0.2 ARCADIS 34
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
is Staatsbosbeheer begonnen met de aankoop van landen in het gebied ten<br />
behoeve van de bijzondere biodiversiteit in het gebied. Met de ruilverkaveling<br />
Rouveen heeft Staatsbosbeheer vanaf 2005 de meeste gronden binnen de<br />
Natura 2000-begrenzing in eigendom. Vanaf 2007 is er gestart met herstel van<br />
het cultuurhistorische landschap in Olde Maten. Mede omdat de vervening in<br />
Olde Maten deels is mislukt is het in de rij van veenontginningen vanaf Friesland<br />
de meest authentieke. De middeleeuwse structuur is immers nog te herkennen.<br />
De boksloten tussen de hooilanden werden beheerd door het maaien van riet en<br />
verwijdering van houtige vegetatie. In sommige boksloten werd er meer<br />
verveend, waardoor de boksloot breder werd en de slagen smaller. Hierdoor<br />
ontstond een grote variatie in breedte van boksloten en slagen in de Olde<br />
Maten.<br />
Het riet werd gebruikt als dakbedekking, de houtige vegetatie als brandhout.<br />
Door het maaien van riet en de verwijdering van houtige vegetaties ontwikkelde<br />
zich in de boksloten veenmosrietlanden vanuit verlandingsvegetaties (trilvenen).<br />
Doordat de veenmosrietlanden gemaaid werden werd de successie stopgezet.<br />
Anders zou het broekbos zijn geworden. Met de verdere ontwikkeling van de<br />
landbouw en de afname van bouwmateriaal als riet, is het beheer van de<br />
boksloten achterwege geraakt. De boksloten met veenmosrietland zijn verder<br />
verland en broekbossen zijn ontstaan. In de huidige situatie zijn nog enkele<br />
restanten van de veenmosrietlanden aanwezig in de Olde Maten, met name in<br />
het zuidelijke deel. De trilveenvegetaties waaruit veenmosrietlanden zich kunnen<br />
ontwikkelen ontbreken in de Olde Maten.<br />
De Olde Maten & Veerslootslanden omvatten thans één van de laatst bewaard<br />
gebleven restanten van onbemeste blauwgraslanden in het Nederlandse<br />
laagveengebied. Daarmee is het gebied één van de vijf gebieden in Nederland<br />
waar blauwgraslanden voorkomen. De landelijke oppervlakte van dit habitattype<br />
bedraagt niet meer dan 100 ha waarvan de helft van goede kwaliteit. Het deel in<br />
Olde Maten & Veerslootslanden is ten dele goed ontwikkeld met bijzondere<br />
soorten als knotszegge en parnassia. In het aangrenzende gebied Weerribben is<br />
de oppervlakte van dit habitattype weliswaar groter, maar de herstelkansen zijn<br />
waarschijnlijk kleiner.<br />
Het habitattype meren met krabbescheer en fonteinkruiden komt in het zuiden<br />
van het gebied voor in enkele petgaten. De blauwgraslanden zijn vooral te<br />
vinden in de Veerslootslanden, in de Olde Maten liggen enkele blauwgraslanden<br />
verspreid. Het uitgebreide slotenpatroon in het gebied is één van de<br />
belangrijkste leefgebieden van de grote modderkruiper in ons land. De<br />
poldervissen, bittervoorn, grote modderkruiper en kleine modderkruiper komen<br />
ook verspreid in het gebied voor. De platte schijfhoren is enkel in het zuidelijk<br />
deel terug te vinden in goed ontwikkelde sloten met voldoende watervegetatie.<br />
Door de ligging in een kwelzone van een pleistoceen grondwatersysteem zijn de<br />
potenties met behulp van maatregelen voor behoud en herstel relatief groot.<br />
(Bron: Ministerie van LNV).<br />
074230652:0.2 ARCADIS 35
Afbeelding 3.4<br />
Schematische<br />
weergave<br />
successiestadia<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
De natuurtypen in het gebied bevinden zich in verschillende successiestadia,<br />
zoals open water, dichtgroeiende waterlopen, verruigende graslanden, trilvenen,<br />
veenmosrietlanden, ruigten en bos. Dit zijn echter geen van alle eindstadia. Het<br />
is een dynamisch systeem waarin juist de dynamiek en veranderingen in de<br />
verschillende stadia meerwaarde leveren voor de kwaliteit van het ecosysteem.<br />
Herstel van dit ecosysteem is een belangrijk doel. Het beheerplan zoals is<br />
opgesteld in het kader van Natura 2000 geeft niet alle stadia weer, maar enkele<br />
belangrijke. Dit zijn watervegetaties met krabbenscheer, trilvenen en blauwgraslanden<br />
als ecosysteem. Onderstaand wordt dit figuurlijk weergegeven.<br />
Als voorbeeld is een aantal stadia in Olde Maten & Veerslootslanden genoemd.<br />
Verruiging en verbossing zijn stadia die eveneens in het gebied te vinden zijn,<br />
maar vanuit de doelen voor Natura 2000 niet wenselijk. Op de gewenste<br />
habitats en soorten wordt onderstaand nader ingegaan.<br />
3.3.2 HABITATTYPEN EN -SOORTEN<br />
De verspreiding van de kwalificerende soorten en habitats is te zien op de kaart<br />
in bijlage 3. De in het gebied voorkomende habitattypen zijn alle te relateren<br />
aan het laagveenlandschap en het cultuurhistorische gebruik in het gebied. Een<br />
nadere toelichting bij de verschillende habitattypen is te vinden in bijlage 8.<br />
In deze paragraaf worden de algemeen geldende natuurkwaliteiten van de<br />
habitattypen en soorten, die voorkomen in Olde Maten & Veerslootslanden,<br />
besproken. Een verdere gebiedsspecifieke uitwerking van de kwaliteiten en<br />
soorten is beschreven in hoofdstuk 4.<br />
Meren met krabbenscheer en fonteinkruiden<br />
De waterplantengemeenschappen van dit habitattype komen voor in stilstaand,<br />
helder, matig voedselrijk, hard water. Het fosfaatgehalte van het water mag niet<br />
te hoog zijn, (het optimum ligt tussen 0,04 en 0,1 mg P-totaal per liter water),<br />
want bij te hoge gehaltes kan algenbloei optreden die leidt tot het verdwijnen<br />
van ondergedoken waterplantenvegetaties.<br />
Begroeiingen van Krabbenscheer en van andere waterplanten (van verbond<br />
Hydrocharition morsusranae) zijn kenmerkend voor matig diepe beschutte<br />
074230652:0.2 ARCADIS 36
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
wateren met op de bodem veel organisch materiaal. De waterdiepte bedraagt in<br />
optimale omstandigheden minimaal 0,8 meter. Dit habitattype is daarnaast<br />
gevoelig voor stikstofdepositie (rapport Alterra, 2008).<br />
In de directe omgeving liggen buiten de begrenzing van dit Natura 2000-gebied<br />
goed ontwikkelde Meren met krabbescheer en fonteinkruiden zoals in de Wieden<br />
en Weerribben.<br />
Blauwgrasland<br />
Het habitattype komt optimaal voor op voedselarme, matig zure tot neutrale<br />
bodems. Buffering vindt plaats door aanvoer van basen met grond- en/of<br />
oppervlaktewater. In de winter staat het grondwater aan of op maaiveld, in de<br />
zomer zakt de grondwaterstand enkele decimeters of meer weg. Hoe diep de<br />
grondwaterstand mag wegzakken in blauwgraslanden is sterk afhankelijk van<br />
het bodemtype en de aard van het zuurbufferend proces. Op veenbodems mag<br />
de grondwaterstand niet meer dan enkele decimeters wegzakken omdat bij<br />
diepere standen eutrofiëring of verzuring kan optreden.<br />
Ook in blauwgrasland dat gevoed wordt door kwel uit regionale kwelsystemen<br />
zakt de grondwaterstand meestal niet veel dieper weg. Om grenswaarden voor<br />
duurzaam voorkomen te kunnen bepalen is inzicht in de lokale situatie<br />
noodzakelijk.<br />
In het landschapstype meren en moerassen kwamen aan het begin van de 20e<br />
eeuw nog de grootste oppervlakten blauwgrasland voor. De graslanden in Olde<br />
Maten stonden bij hoge waterstanden van het Zwarte Water geregeld onder<br />
water, doordat het overtollige water niet afgevoerd kon worden naar de rivier.<br />
Later stonden, door gebrekkige bemaling, veel graslanden ook in de winter<br />
langdurig onder water, waardoor aanvoer van basen optrad. Door de verbeterde<br />
bemaling is deze aanvoer van basen in de Olde Maten verdwenen. De bodem<br />
van deze (voorheen) overstroomde standplaatsen bestaat uit kleiïg veen of kleiop-veen.<br />
Kwel naar maaiveld speelt in deze systemen geen belangrijke rol,<br />
doordat de kweldruk –indien aanwezig- in dit vlakke landschap laag is en de<br />
weerstand van de deklaag hoog. Onder de Olde Maten ligt een dikker<br />
veenpakket dan onder de Veerslootslanden.<br />
Het wegvallen van inundaties heeft de bodem gevoelig gemaakt voor verzuring,<br />
doordat regenwaterlenzen konden ontstaan. Dit proces wordt vaak versterkt<br />
door een toegenomen wegzijging naar de ondergrond, mede door de<br />
mineralisatie van het veen in de Olde Maten. Restanten van het blauwgrasland<br />
zijn dan alleen te vinden langs perceelsranden waar zijdelingse indringing van<br />
oppervlaktewater vanuit de boksloten in een smalle zone voor basenrijkdom<br />
zorgt. Dit is te zien bij de blauwgraslanden gelegen op zeer smalle slagen in de<br />
hoek Postweg-Conradsweg. Tevens zijn deze zeer smalle slagen nooit intensief<br />
bemest, waardoor er nu nog kenmerkende soorten van blauwgrasland aanwezig<br />
zijn.<br />
Randvoorwaarde bij de buffering door (winter)inundaties is dat deze niet leiden<br />
tot een voor blauwgraslanden te hoge voedselrijkdom.<br />
Op de overgangen naar de hogere pleistocene gronden liggen de<br />
Veerslootslanden waar de kweldruk groot genoeg was en de deklaag dun genoeg<br />
074230652:0.2 ARCADIS 37
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
voor het voorkomen van blauwgrasland met kwel naar maaiveld. Door de<br />
verminderde kweldruk en/of lagere grondwaterstanden door de veranderde<br />
waterhuishouding vormen zich regenwaterlenzen en kan het grondwater de<br />
wortelzone niet bereiken, waardoor de standplaats verzuurt.<br />
Blauwgraslanden afhankelijk van grondwatersystemen worden sterk bedreigd<br />
door verlaging van grondwaterstanden, die tot gevolg hebben dat onvoldoende<br />
bufferstoffen doordringen tot in de wortelzone. Dit is ook het geval bij de<br />
Veerslootslanden. Het type is zeer gevoelig voor stikstofdepositie. Een goede<br />
luchtkwaliteit is dus belangrijk.<br />
De blauwgraslanden in Olde Maten en Veerslootsland behoren tot een van de<br />
laatst bewaard gebleven restanten van onbemeste blauwgraslanden in het<br />
Nederlandse laagveengebied.<br />
Overgangs- en trilvenen (Veenmosrietlanden)<br />
Het habitattype heeft een stabiele, hoge grondwaterstand nodig. In drijvende<br />
kraggen ligt de grondwaterstand permanent rond maaiveld omdat de kraggen<br />
mee kunnen bewegen met het water waarin ze drijven. Grote fluctuaties van de<br />
waterstand, ook al zijn die van tijdelijke aard, leiden op vaste veengronden (en<br />
op de ondergrond vastgeslagen kraggen) al gauw tot verdroging, dit is ook het<br />
geval met de aanwezige veenmosrietlanden in de Olde Maten. Daarbij kunnen<br />
dan bepaalde planten gaan woekeren, terwijl de biodiversiteit sterk<br />
achteruitgaat. Als de waterhuishouding en waterkwaliteit intact blijft en de<br />
trilvenen en veenmosrietlanden jaarlijks gemaaid worden, kunnen ze jarenlang<br />
in stand worden gehouden.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 38
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Het fosfaatgehalte van het water mag niet te hoog zijn, (minder dan 0,<strong>01</strong>5 mg<br />
P-totaal per liter water), want bij te hoge gehaltes komt de verlanding vanuit<br />
krabbescheervegetaties niet op gang (bron; Ministerie van LNV,2008).<br />
Voor het behoud op lange termijn van de variatie binnen het habitattype is het<br />
van belang, dat in laagveengebieden regelmatig nieuwe verlandingsreeksen<br />
ontstaan. In de Olde Maten komt subtype B voor: veenmosrietlanden, het<br />
tussenstadium tussen soortenrijke trilvenen en moerasheide of veenbos.<br />
Subtype B; veenmosrietland ontstaat op dikke kraggen en op volledig aan de<br />
ondergrond vastgegroeid veen als daar een dikke regenwaterlens is ontstaan,<br />
waardoor de bovenste decimeters voedselarm en matig zuur tot zuur zijn<br />
geworden. Alleen diepwortelende, lang levende soorten, zoals riet, staan nog in<br />
contact met basenrijker water dieper in het veen. Aangezien de bovengrond<br />
door de toenemende invloed van regenwater niet alleen zuur, maar ook<br />
voedselarm wordt, kan ontwikkeling naar veenmosrietland zowel optreden<br />
vanuit voedselarme trilvenen als vanuit voedselrijkere moerastypen of vanuit<br />
niet meer bevloeide rietcultures.<br />
In goed ontwikkeld Veenmosrietland mogen de grondwaterstanden niet diep<br />
wegzakken (maximaal [pm werkgroep]). In nog drijvende kraggen is dat geen<br />
probleem omdat de kragge meebeweegt met het oppervlaktewater en er vanuit<br />
de kragge geen wegzijging naar de ondergrond optreedt. Op vast veen kan door<br />
wegzijging de grondwaterstand te diep wegzakken. Instandhouding van goed<br />
ontwikkeld veenmosrietland op vast veen is alleen mogelijk als de wegzijging<br />
zeer gering is.<br />
Wanneer de grondwaterstand in de zomer te ver wegzakt ontstaan soortenarme<br />
vegetaties waarin het verdrogingtolerante gewone haarmos vaak domineert.<br />
De veenmosrietlanden dienen jaarlijks gemaaid te worden om de bosopslag<br />
tegen te gaan. De bosopslag is waarschijnlijk het gevolg van de hoge<br />
atmosferische stikstofdepositie in Nederland; in het buitenland kunnen<br />
veenmosrietlanden jarenlang standhouden zonder maaibeheer.<br />
Het beste beheer voor veenmosrietland is een zomermaaibeheer om te<br />
voorkomen dat ze verruigen en door opslag van elzen en of berken veranderen<br />
in Moerasvaren-Elzenbroek of Zompzegge- Berkenbroek (Hoogveenbossen).<br />
Door voortgaande veenmosgroei en toename van de invloed van<br />
regenwaterlenzen zal de vegetatie geleidelijk kunnen overgaan in moerasheide.<br />
Voor het uitbreiden van het oppervlak aan veenmosrietlanden is het realiseren<br />
van nieuwe verlandingsvegetaties noodzakelijk, die via successie en beheer zich<br />
vormen tot het habitattype veenmosrietland.<br />
Bittervoorn<br />
De bittervoorn leeft in stilstaand of langzaam stromend, helder, relatief ondiep<br />
water van sloten, plassen en vijvers met een rijke onderwatervegetatie en<br />
doorgaans een niet al te weke bodem. De onderwatervegetatie biedt de jonge<br />
vissen een veilige beschutting.<br />
Aangaande visgemeenschappen hoort de soort thuis in de reeks van<br />
zogenoemde snoek-zeeltgemeenschap tot de snoek-ruisvoorngemeenschap.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 39
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Voor zijn voortplanting gaat de bittervoorn een symbiose aan met een grote<br />
gezonde zoetwatermossel als de grote schildersmossel en zwanenmossel.<br />
Cruciaal is de acceptatie van de eieren door de zoetwatermosselen: daartoe mag<br />
het stikstofgehalte van het water niet te hoog zijn.<br />
De sloten in Olde Maten worden niet intensief gebruikt zodat vervuiling en<br />
baggerbeheer niet bijdragen aan direct en indirect gevolgen voor de<br />
watervegetatie, de zoetwatermosselen en daarmee op de bittervoorns.<br />
Kleine modderkruiper<br />
Deze soort wordt aangetroffen in sloten, beken, rivierarmen en meren.<br />
Stilstaande en langzaam stromende wateren vormen de ideale biotopen. De<br />
Kleine modderkruiper is aangepast aan een leven op en in de bodem en heeft<br />
een grotere voorkeur voor harde en zandige bodems dan de Grote<br />
modderkruiper. De Kleine modderkruiper is in staat om gebruik te maken van<br />
darmademhaling. Daardoor kunnen deze vissen in zuurstofarme situaties<br />
overleven. Het afzetten van de eieren doet deze soort bij voorkeur op kale,<br />
zandige bodem. In tegenstelling tot de Grote modderkruiper wordt de Kleine<br />
modderkruiper vaak vergezeld door relatief hoge aantallen van andere<br />
vissoorten, zoals Vetje (Leucaspius delineatus), Bittervoorn (Rhodeus sericeus<br />
amarus), Blankvoorn (Rutilus rutilus) en Rietvoorn (Rutilus erythropthalmus).<br />
Lokale populaties kunnen verstoord worden door vermesting en/of achterstallig<br />
baggeronderhoud van sloten. Dit kan leiden tot een zuurstofarme omgeving,<br />
waarin zich maar weinig macrofauna en waterplanten kunnen handhaven.<br />
Omdat het dan aan voedsel ontbreekt (afgestorven organisch materiaal en<br />
vooral halfverteerde plantenresten) wordt de situatie voor de Kleine<br />
modderkruiper in dit type sloten onleefbaar. Het baggeren kan echter ook funest<br />
zijn voor het voortbestaan van de soort, indien dit te rigoureus gebeurt.<br />
Werkzaamheden in de sloten moet gefaseerd worden uitgevoerd.<br />
Grote modderkruiper<br />
Deze soort leeft in ondiep, stilstaand of zeer langzaam stromend water met een<br />
dikke modderlaag op de bodem en een rijke begroeiing. Van nature komt de<br />
soort voor in vergevorderde verlandingsstadia van grote en kleine wateren. In<br />
ons land wordt de Grote modderkruiper het meest aangetroffen in kleine<br />
wateren, vooral in poldersloten, met een geschikte waterkwaliteit. Vaak zijn de<br />
vindplaatsen locaties met kwelwater en/of bicarbonaatrijk water. Het water kan<br />
zuurstofrijk of zuurstofarm zijn. De Grote modderkruiper is een van de weinige<br />
vissen die het goed uithoudt in zuurstofarm water, zodat de soort daar een<br />
goede concurrentiepositie heeft. Door darm- en huidademhaling is de Grote<br />
modderkruiper aangepast aan een zuurstofarm milieu.<br />
De vis is ‘s nachts actief en verblijft overdag in de bovenste bodemlaag, die veel<br />
organische modder (sapropelium) bevat. De Grote modderkruiper is in staat om<br />
lange tijd in de modderlaag in leven te blijven en overleeft daarin ook als de<br />
waterlaag opdroogt.<br />
Tijdens deze periode zijn de levensfuncties beperkt tot het minimum en een<br />
dikke slijmlaag beschermt de Grote modderkruiper tegen uitdroging en haalt<br />
adem via de huid. Deze laatste eigenschap stelt de Grote modderkruiper ook in<br />
staat om kleine afstanden over land af te leggen om op die manier geïsoleerde<br />
074230652:0.2 ARCADIS 40
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
wateren te bereiken. Een belangrijke bedreiging voor de soort vormt het<br />
intensief schonen van sloten, waarbij waterplanten en modderlagen worden<br />
verwijderd.<br />
Platte Schijfhoren<br />
De Platte schijfhoren leeft bij voorkeur in voedselrijk stilstaand water met een<br />
begroeiing van waterplanten en wordt vaker en in hogere aantallen<br />
waargenomen bij lage concentraties aan calcium, kalium, natrium, magnesium<br />
en chloride. De slak lijkt een afkeer te hebben voor ionenrijk water en wateren<br />
met een pH boven de 8,0. De Platte schijfhoren vertoont in ons land een<br />
voorkeur voor wateren met veenbodems. De Platte schijfhoren leeft tussen<br />
waterplanten met drijvende bladeren zoals gele plomp en waterlelie.<br />
De kans op het voorkomen van de Platte schijfhoren is klein wanneer deze<br />
planten of ondergedoken planten volledig afwezig zijn. Milieufactoren als diepte,<br />
breedte, isolatie van de wateren lijken daarbij weinig of niet van invloed. Het<br />
kan zowel gaan om plassengebieden als om sloten en dergelijke. De Platte<br />
schijfhoren komt echter niet voor in water dat periodiek droogvalt<br />
(118Hwww.alterra.nl 2008).<br />
Een verdere uitwerking van de kwaliteit van de habitats en soorten is<br />
beschreven in hoofdstuk 4 bij de uitwerking van de<br />
instandhoudingsdoelstellingen. Hierin wordt tevens meer ingegaan op de<br />
specifieke situatie in Olde Maten & Veerslootslanden.<br />
3.4 GEBRUIK IN EN ROND HET NATURA 2000-GEBIED<br />
Oorspronkelijk maakte de Olde Maten & Veerslootslanden deel uit van een<br />
uitgestrekt hoogveengebied. Rond 1227 is vanuit Zwartewatersklooster de<br />
ontginning van het gebied door kleine groepen boeren in gang gezet, mede door<br />
de bouw van het klooster. Van west naar oost werd het moerassige gebied<br />
veranderd in landbouwgronden voor veeteelt, akkerbouw en hooiland. De<br />
dorpen Rouveen en Staphorst verplaatsten zich met de boeren mee, compleet<br />
7<br />
met kerk en al6F . Boeren maaiden elk jaar een deel van het riet in de sloten. Dit<br />
werd opgeslagen en als er voldoende voorraad was werd hiermee het dak op het<br />
huis vervangen.<br />
Tegenwoordig is dit niet meer gebruikelijk en wordt het riet dan ook niet meer<br />
automatisch door de boeren gemaaid. Hierdoor groeien de randen van de<br />
boksloten sneller dicht. Daarnaast zijn veel sloten niet meer in eigendom van de<br />
betreffende agrariërs waardoor er minder motivatie is om deze open te houden.<br />
Het gebruik van het gebied is in de loop van de tijd dus veranderd.<br />
Op dit moment wordt ongeveer 80% van het Natura 2000-gebied beheerd als<br />
natuurgebied. De noordoost hoek is in particuliere handen en hier vindt geen<br />
aangepast beheer plaats. Ondanks is SBB begonnen met de uitvoer van<br />
inrichtingsmaatregelen, om nieuwe uitgangssituaties te creëren. Deze<br />
7 www.veldschuur.nl (14-1-2008)<br />
074230652:0.2 ARCADIS 41
NAAST<br />
NATUURBEHEER OOK<br />
ANDERE VORMEN VAN<br />
GEBRUIK<br />
INVENTARISATIE<br />
BESTAAND GEBRUIK<br />
GEBASEERD OP DE<br />
SECTORNOTITIES<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
inrichtings- en daarbij horende beheersmaatregelen bieden potentiële kansen<br />
voor bijzondere soorten en habitattypen.<br />
In en rond het natuurgebied vinden echter ook nog andere gebruiksvormen<br />
plaats die invloed kunnen hebben op de te beschermen soorten en habitattypen<br />
in het gebied. In deze paragraaf treft u een inventarisatie aan van het huidig<br />
gebruik binnen de gebiedsgrenzen en in de omgeving van het Natura 2000gebied.<br />
Met als doel om te kunnen bepalen welke invloed het bestaand gebruik<br />
heeft op de instandhoudingsdoelen voor het Natura 2000-gebied. De resultaten<br />
van deze toetsing staan in hoofdstuk 6.<br />
De beschrijving van het bestaand gebruik en de activiteiten zijn gebaseerd op<br />
verschillende bronnen. Het voorkomen van activiteiten is middels een<br />
inventarisatie bij de werkgroep en de klankbordgroep achterhaald. Hierbij zijn de<br />
sectornotities bestaand gebruik (LNV, 2008) gebruikt als basislijst. Relevante<br />
activiteiten uit de sectornotities worden benoemd. De indeling in categorieën in<br />
de sectornotities zijn op landelijk niveau en daarom niet per se één op één<br />
overgenomen omdat het beheerplan een uitwerking is op gebiedsniveau. Zie<br />
hiervoor het hoofdstuk beoordeling bestaand gebruik.<br />
Voor het beschrijven van activiteiten zijn ook gegevens opgevraagd bij de<br />
Kamer van Koophandel. Tevens zijn vergunde grondwateronttrekkingen<br />
opgevraagd bij <strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong>.<br />
De meeste activiteiten die zijn opgenomen in het beheerplan kunnen zonder<br />
vergunning, of onder voorwaarden, worden voortgezet. Voor sommige<br />
activiteiten zal het noodzakelijk blijven om een vergunning aan te vragen.<br />
Activiteiten die niet zijn opgenomen in het beheerplan zullen na inwerkingtreding<br />
van het beheerplan vergunningplichtig zijn.<br />
Huidig gebruik<br />
Afbeelding 3 toont het huidige grondgebruik in het gebied. Te zien is dat een<br />
groot deel van het gebied bestaat uit: weide met sloten en dras met riet. Er is<br />
veel grasland aanwezig in het gebied, veel natte percelen, en maar enkele<br />
percelen met loofbos. De kaart geeft de indruk dat het een open landschap is,<br />
maar in werkelijkheid is door het veranderde beheer het landschap nu besloten<br />
door de vele houtsingels langs de boksloten. Op de kaart zijn geen<br />
bouwlandpercelen zichtbaar. Wel zijn er diverse bouwpercelen met woningen.<br />
Dit zijn zowel agrarische bedrijfswoningen als individuele woningen.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 42
Afbeelding 3.6<br />
Huidig gebruik<br />
- weide<br />
- bos<br />
- water<br />
- bouwland<br />
- bebouwing<br />
- wegen<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Deze kaart biedt echter geen volledig beeld van de verschillende functies in en<br />
rondom het gebied. Middels een inventarisatie bij de werk- en klankbordgroep is<br />
achterhaald welke activiteiten er in en rondom het N2000-gebied worden<br />
uitgevoerd.<br />
In de volgende subparagrafen worden de huidige vormen van bestaand gebruik<br />
in en rondom het gebied beschreven, onderverdeeld in de categorieën:<br />
natuurbeheer, landbouw, recreatie en toerisme, grondwaterwinning en<br />
onderbemaling, wonen en verblijven, industrie en bedrijven, verkeer.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 43
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
074230652:0.2 ARCADIS 44
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
3.4.1 BEHEER IN NATUURGEBIEDEN<br />
3.4.2 LANDBOUW<br />
Het natuurgebied binnen de begrenzing is vrijwel geheel in beheer bij<br />
Staatbosbeheer (zie kaart 3.1). Een deel van de gronden is echter nog in bezit<br />
van BBL en wordt nog overgedragen. Daarnaast zijn er ook meerdere<br />
particuliere natuurbeheerders in het gebied aanwezig (zie paragraaf 3.1).<br />
Staatsbosbeheer beheert op een extensieve manier haar graslanden en<br />
boksloten en heeft deze vorm van gebruik ook opgenomen in haar<br />
pachtcontracten. Behoud en ontwikkeling van blauwgrasland, open<br />
watervegetatie en rietcultuur op veenmosrietland is hierbij de doelstelling.<br />
Maatregelen die hierbij uitgevoerd worden zijn kap van houtige opslag in<br />
boksloten, baggeren verlande boksloten, maaien en afvoeren riet en gras en<br />
afplaggen van de verzuurde veenlaag. Verder beheert Staatbosbeheer binnen de<br />
begrenzing percelen met soortenrijke graslanden. Voor het verschalen en beheer<br />
van deze voormalige graslandpercelen worden percelen verpacht voor<br />
extensieve begrazing, bemesting met stalmest en gemaaid. Dit type percelen is<br />
geschikt voor weidevogels. Dit betreft de volgende percelen:<br />
[PM Staatsbosbeheer]<br />
Verder vindt er jacht en schadebestrijding plaats. Schade- en beheerjacht zijn<br />
gericht op het op peil houden van de populaties van reeën, vossen en<br />
muskusratten. De populatie reeën wordt met name beheerd voor de<br />
verkeersveiligheid, de vossen door de predatie op de weidevogels en<br />
muskusratten worden door het waterschap beheerd om schade te beperken aan<br />
oevers. Op de particuliere gronden vindt faunabeheer plaats.<br />
Het landschap en de daarbij horende habitattypen zijn door de veranderingen in<br />
de tijd achteruit gegaan. In veel gevallen vindt er onvoldoende beheer van de<br />
vegetatie plaats, dit heeft geleid tot een toename aan bos, struweel en<br />
dichtgegroeide sloten.<br />
De eisen van andere natuurdoelen, zoals bijvoorbeeld weidevogels kan van<br />
belang zijn in het kader van bestaand gebruik.<br />
Binnen en buiten de begrenzing van het Natura 2000-gebied komt veel<br />
landbouw voor. Binnen de begrenzing betreft het voornamelijk pachters van<br />
Staatsbosbeheer en enkele particulieren in het gedeelte tussen de Postweg en<br />
Conradweg. In het gebied zijn nog 5 agrarische bouwblokken aanwezig.<br />
Onderstaand een overzicht van de bouwblokken met agrarische bestemming en<br />
milieuvergunning binnen de grenzen van Natura 2000:<br />
Adres<br />
Milieuvergunnin<br />
g<br />
Aanvullende melding Toelichting<br />
074230652:0.2 ARCADIS 45
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Adres<br />
Milieuvergunnin<br />
g<br />
Aanvullende melding Toelichting<br />
Postweg 2 Loopstal met Besluit Mestbassins<br />
Onderbemali<br />
sleufvloer en milieubeheer<br />
ng rondom<br />
mestschuif, Besluit Melkveehouderijen het bedrijf<br />
zoogkoeien en milieubeheer<br />
overig rundvee Besluit Landbouw<br />
ouder dan 2 jaar milieubeheer<br />
Postweg 4 Overige<br />
Besluit Mestbassins<br />
-<br />
huisvestings- milieubeheer<br />
systemen, Besluit Melkveehouderijen<br />
vrouwelijk<br />
jongvee tot 2 jaar<br />
en<br />
vleesstierkalvere<br />
n tot 6 maanden<br />
milieubeheer<br />
Rechterenswe<br />
g 8<br />
Rechterenswe<br />
g 9<br />
-<br />
Zwartewater- zoogkoeien en Besluit Rundveehouderijen Betreft 2<br />
kloosterweg 1 overig rundvee milieubeheer<br />
agrarische<br />
ouder dan 2 jaar Besluit Mestbassins<br />
bouwblokke<br />
milieubeheer<br />
n<br />
Zwartewater- zoogkoeien en Besluit<br />
kloosterweg 3 overig rundvee Melkrundveehouderijen<br />
ouder dan 2 jaar milieubeheer<br />
Naast de gronden behorende bij agrariërs met bouwblokken binnen de<br />
begrenzing van Olde Maten & Veerslootslanden zijn er ook milieuvergunningen<br />
afgegeven aan bedrijven met enkele gronden binnen de begrenzing van het<br />
Natura 2000-gebied of direct grenzend aan het gebied. Onderstaande tabel geeft<br />
hiervan een overzicht.<br />
Adres Milieuvergunning Aanvullende melding<br />
Buiten<br />
Middenweg 1<br />
Buiten<br />
Middenweg 3<br />
Buiten<br />
Middenweg 4<br />
- Besluit<br />
Melkrundveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
Loopstal, zoogkoeien -<br />
en overig rundvee<br />
ouder dan 2 jaar,<br />
opfokgeiten en<br />
afmestlammeren<br />
- Besluit<br />
Melkrundveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
Toelichti<br />
ng<br />
074230652:0.2 ARCADIS 46<br />
-
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Adres Milieuvergunning Aanvullende melding<br />
Buiten<br />
Middenweg 9<br />
Buiten<br />
Middenweg<br />
11a<br />
Buiten<br />
Middenweg<br />
17<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
12<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
12a<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
12c<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
12e<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
West 14<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
West 21<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
West 25<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
West 29<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
West 29a<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
31<br />
Klaas<br />
Kloosterweg<br />
31c<br />
Loopstal, zoogkoeien<br />
en overig rundvee<br />
ouder dan 2 jaar<br />
- -<br />
Besluit Mestbassins<br />
milieubeheer<br />
Besluit<br />
Melkveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
- Besluit<br />
Melkrundveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
- Besluit<br />
Melkrundveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
- Besluit<br />
Melkrundveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
- -<br />
Overige huisvestingssystemen<br />
Loopstal, vrouwelijk<br />
jongvee tot 2 jaar<br />
Loopstal, zoogkoeien<br />
en overig rundvee<br />
ouder dan 2 jaar<br />
Loopstal, overige huisvestingssystemen,<br />
vrouwelijk jongvee tot<br />
2 jaar, vleesstierkalveren<br />
tot 6<br />
maanden<br />
Toelichti<br />
ng<br />
074230652:0.2 ARCADIS 47<br />
-<br />
Besluit<br />
Melkrundveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
Besluit<br />
Melkrundveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
Besluit<br />
Melkrundveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
- Besluit Mestbassins<br />
milieubeheer<br />
Loopstal, vrouwelijk<br />
jongvee tot 2 jaar<br />
Overige huisvestingssystemen,<br />
zoogkoeien<br />
en overig > 2 jaar,<br />
vrouwelijk jongvee tot<br />
2 jaar<br />
Overige huisvestingssystemen,<br />
vrouwelijk<br />
jongvee tot 2 jaar<br />
Besluit<br />
Melkrundveehouderijen<br />
milieubeheer<br />
Besluit Landbouw<br />
milieubeheer<br />
Percelen<br />
bezand
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Veruit de meeste agrarische bedrijven in de omgeving van het gebied zijn<br />
melkveehouderijen. Gronden in beheer bij deze bedrijven worden gebruikt als<br />
grasland of voor beweiding.<br />
Ten behoeve van het landbouwkundig gebruik vindt er diepe grondbewerking<br />
plaats, bezanden van weke gronden, bemesten, beregening en kleine<br />
grondwateronttrekkingen en drainage van gronden en zijn er enkele<br />
onderbemalingen aanwezig. Voor de ontwatering van de percelen worden ook de<br />
sloten onderhouden en gebaggerd. In bijlage 9 is in tabel weergegeven welke<br />
maatregelen plaatsvinden in en rond Olde Maten & Veerslootslanden.<br />
BEZANDEN<br />
Alterra heeft onderzoek verricht naar bezanding in en rond Olde Maten &<br />
Veerslootslanden. Hieruit blijkt dat een deel van de percelen het<br />
onderzoeksgebied in aanmerking komen voor bezanding. Dit zijn “de natte<br />
veengronden (Gt II: GHG < 25 en GLG<br />
< 80 cm – mv.) met een moerige<br />
bovengrond. De overige gronden<br />
hebben minder problemen voor de<br />
draagkracht (stevigheid), waardoor de<br />
investering in bezanden te duur wordt.<br />
Het areaal dat hiervoor onderzocht is,<br />
bedraagt ca. 555 ha. Om de ‘nieuwe’<br />
bezandingsdekken te inventariseren is<br />
van elk perceel binnen het te<br />
controleren gebied de bovengrond<br />
beoordeeld op aanwezigheid van een<br />
bezandingsdek.”<br />
De figuur Bezandingsdek geeft het<br />
onderzoeksgebied weer<br />
(verspreidingskaart natte veengronden<br />
met moerige bovengrond) waar<br />
bezanding mogelijk plaats kan vinden.<br />
Bron: Alterra (2008) Bodemchemisch en –geografisch onderzoek Olde Maten,<br />
Randvoorwaarden voor natuurdoelen in het kader van Natura 2000, in opdracht<br />
van DLG Regio Oost.<br />
Activiteiten binnen een straal van 5 km rond Olde Maten & Veerslootslanden<br />
gerelateerd aan landbouw die mogelijk effect kunnen hebben op de<br />
instandhoudingsdoelstelling voor Natura 2000 Olde Maten & Veerslootslanden:<br />
074230652:0.2 ARCADIS 48
Afbeelding 3.7<br />
Twee nieuwe bedrijven<br />
aan de<br />
Schipgravenweg, Olde<br />
Maten &<br />
Veerslootslanden ligt<br />
ten westen van<br />
Rouveen.<br />
Bron: gemeente<br />
Staphorst<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Betreft Activiteit<br />
Fokken en houden van rundvee Bemesting, (grond)wateronttrekking,<br />
bestrijdingsmiddelen<br />
Fokken en houden van overige Bemesting, (grond)wateronttrekking,<br />
graasdieren<br />
bestrijdingsmiddelen<br />
Fokken en houden van overige Bemesting, (grond)wateronttrekking,<br />
graasdieren - paardenfokkerij<br />
bestrijdingsmiddelen<br />
Akker- en/of tuinbouw in combinatie Bemesting, (grond)wateronttrekking,<br />
met het fokken<br />
bestrijdingsmiddelen<br />
Groothandel in levend vee Bemesting<br />
Maneges Bemesting, verstoring<br />
RWZI’s en gierverwerkingsinrichtingen<br />
met afdekking voorbezinktanks<br />
Lozing oppervlaktewater<br />
Tuinbouw – kassen zonder<br />
verwarming<br />
Bestrijdingsmiddelen, bemesting<br />
Ten zuiden en oosten van het Natura 2000-gebied zijn meerdere locaties met<br />
‘nieuwe’ bedrijven. Deze bedrijven zijn recentelijk verplaatst. Het betreft twee<br />
bedrijven aan de Schipgravenweg, een bedrijf aan de Holtrustweg en twee<br />
bedrijven aan de Leidijk. Deze laatste liggen echter aan de andere kant van de<br />
A28. onderstaande kaart geeft de nieuwe bedrijven aan de Schipgravenweg<br />
weer.<br />
Kaart met bouwblokken wie welke gronden beheert [pm werkgroep].<br />
074230652:0.2 ARCADIS 49
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
3.4.3 RECREATIE EN TOERISME<br />
Vanuit de Landinrichting Rouveen is het beheersareaal van Staatsbosbeheer<br />
uitgebreid van zo’n 400 ha naar plm. 900 ha. Omdat herinrichting vanuit de<br />
Landinrichting nog moet plaats vinden is ook de recreatieve inrichting nog niet<br />
duidelijk. Tevens speelt in het gebied een herstelproject van het<br />
(cultuur)historische landschap, dat met provinciaal geld wordt uitgevoerd.<br />
Met struiken en bomen dichtgegroeide boksloten worden opengemaakt, zodat<br />
het typische “slagenlandschap” beter zichtbaar wordt. De Olde Maten is een<br />
verveningsgebied en in de Veerslootslanden is een oude eendenkooi aanwezig.<br />
De kwaliteit van het gebied ligt met name in het unieke slagenlandschap.<br />
Cultuurhistorie en natuur gaan in het gebied hand in hand. Recreatief gezien<br />
biedt het gebied ruimte voor wandelen en fietsen over het fietspad en de<br />
openbare wegen en is op die wijze te beleven. Behalve via de twee wandelroutes<br />
is het gebied niet toegankelijk.<br />
Recreatieve voorzieningen<br />
Het gebied wordt doorsneden door een aantal doorgaande verharde wegen. Aan<br />
de zuidoostkant loopt een fietspad van Hasselt naar Zwartewatersklooster.<br />
Nabij Zwartewatersklooster bevindt zich een wandelpad “t Reeënspoor” met een<br />
paar infopanelen, die uitleg geven over een proef waarbij petgaten op diverse<br />
dieptes zijn uitgegraven.<br />
Langs de Zwartewaterkloosterweg in een vogelobservatiehut die uitzicht biedt op<br />
een petgat. Aan de zuidoost rand van de Olde Maten bevindt zich het<br />
informatiecentrum de Veldschuur Bid en Werk. Dit centrum houdt zich bezig met<br />
de cultuur(historie), archeologie en de natuur in deze omgeving. Het bestaat uit<br />
een theehuis annex info/ expositieruimte waar bijeenkomsten kunnen worden<br />
gehouden. Een ruim parkeerterrein is aanwezig<br />
Rondom de Veldschuur is een laarzenpad aangelegd.<br />
Vanuit de Veldschuur worden i.s.m. Staatsbosbeheer talrijke evenementen<br />
georganiseerd. Soms met een landelijk en soms met een plaatselijk karakter.<br />
Bijvoorbeeld “de Nacht van de nacht” en “Schaapscheerdersfeest”. Ook<br />
basisschoolkinderen worden ontvangen en krijgen praktijkles in cultuur,<br />
archeologie en natuur.<br />
Zie bijlage 6 voor een specificatie van recreatiegegevens van het gebied.<br />
Toekomstvisie<br />
Omdat fietsen en wandelen steekwoorden zijn in het gebied, zal bij de<br />
toekomstige inrichting rekening worden gehouden met deze groepen recreanten.<br />
Met name het gebied rondom de Veldschuur zal daarvoor worden ingericht. Het<br />
beheer zal ook in de toekomst gericht zijn op het behoud van het<br />
cultuurhistorische landschap.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 50
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
3.4.4 GRONDWATERWINNING EN ONDERBEMALING<br />
In het gebied zijn diverse locaties aanwezig met onderbemaling. In bijlage 5 is<br />
een kaart opgenomen met de diverse locaties.<br />
Grondwaterwinning vindt plaats op diverse locatie buiten Olde Maten &<br />
Veerslootslanden. In bijlage 6 is een kaart hiervan te vinden. De dichtstbijzijnde<br />
put 2212 betreft de zuivelfabriek Rouveen, waar koelwater wordt onttrokken. De<br />
vergunde capaciteit is 170.000 m3/jaar. De feitelijke onttrekking loopt in<br />
bepaalde jaren op tot 260.000 m3/jaar.<br />
Naast het proces voor Natura 2000 loopt ook het GGOR-proces (Gewenst Gronden<br />
Oppervlaktewater). Hiervoor is bekend wat de huidige en gewenste situatie<br />
is. Nog niet bekend is de optimale situatie en de maatregelen die genomen<br />
moeten worden om deze situatie te kunnen bereiken. Dit is echter een apart<br />
lopend proces en als zodanig niet meegenomen in de beschrijving van bestaand<br />
gebruik.<br />
3.4.5 WONEN EN VERBLIJVEN<br />
Binnen de gebiedsbegrenzing is de bebouwing zeer verspreid. De dichtstbijzijnde<br />
woonwijk ligt in Zwartewatersklooster en heeft een minimale afstand van 100<br />
meter van het gebied. Alle woningen in het gebied zijn aangesloten op de<br />
riolering.<br />
Naast agrarische bouwblokken liggen in het gebied de volgende bouwblokken<br />
met woonbestemmingen:<br />
Adres Bestemming<br />
Postweg 8 Wonen<br />
Zwartewaterkloosterweg<br />
5<br />
Wonen<br />
Zwartewaterkloosterweg<br />
7<br />
Wonen<br />
Wijkweg 2 Nog niet bestemd, is met vrijstellingsprocedure<br />
medewerking aan verleend<br />
In bijlage 7 is een kaart opgenomen met alle woningen en (agrarische)<br />
bedrijfspanden.<br />
3.4.6 INDUSTRIE EN NIET-AGRARISCHE BEDRIJVEN<br />
Nabij Olde Maten & Veerslootslanden liggen de industriegebieden van Hasselt en<br />
Genemuiden. Daarnaast zijn in en rond het gebied diverse individuele bedrijven<br />
gevestigd. (zie ook bijlage 4).<br />
Onderstaand een overzicht met de niet-agrarische bedrijven binnen de<br />
gebiedsgrenzen van Olde Maten & Veerslootslanden.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 51
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Milieuvergunningen en besluiten overige bedrijven binnen de begrenzing Natura<br />
2000:<br />
Adres Activiteit<br />
Vergunn<br />
ing<br />
Melding besluit Toelichting<br />
Rechterensw Advies ICT en - DikDoenerij<br />
eg 4<br />
computers<br />
Rechterensw ? - Besluit opslag en<br />
eg 8<br />
transportbedrijven<br />
milieubeheer<br />
Besluit<br />
voorzieningen en<br />
installaties<br />
milieubeheer<br />
Rechterensw Autoreparatie - Handelsonder<br />
eg 9<br />
neming K.<br />
van der Sluis<br />
Rechterensw Vervaardiging - Besluit opslag Zadelmakerij<br />
eg 10 lederwaren<br />
propaan<br />
De Olde<br />
milieubeheer<br />
Maten<br />
Rienksweg ? ? - Besluit mestbassins<br />
milieubeheer<br />
Wijkweg ? - Besluit Horeca -,<br />
sport- en recreatieinrichtingen<br />
milieubeheer<br />
Hooidijk Zandwinning, - Schagen<br />
ontgrondingswerkzaamhed<br />
en<br />
Zwolle BV<br />
Niet-landbouw gerelateerde activiteiten binnen een straat van 5 km rond Olde<br />
Maten & Veerslootslanden die mogelijk effect kunnen hebben op de<br />
instandhoudingsdoelstelling voor Natura 2000 Olde Maten & Veerslootslanden:<br />
Betreft Activiteit<br />
Zand-, grind- en kleiwinning Grondwateronttrekking<br />
Vakantiehuisjes, bungalowparken en overige<br />
voorzieningen<br />
Verstoring<br />
Reparatie van personenauto’s Lekkage van olie in bodem<br />
Autospuiterijen (geen plaatwerk) Lekkage van olie in bodem<br />
Autoplaatwerkerijen annex -spuiterijen Lekkage van olie in bodem<br />
Winning en distributie van water
3.4.7 VERKEER<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Metaaloppervlaktebehandelingsbedrijven -<br />
Jachthavens met diverse voorzieningen -<br />
Bouwbedrijven en aannemersbedrijven met<br />
werkplaats<br />
-<br />
Groothandel in afval een schroot -<br />
Benzineservicestations -<br />
Supermarkten, bouwmarkten, tuincentra -<br />
(dieren)artsenpraktijken -<br />
Tapijt-, kokos- en vloermattenfabriek -<br />
Kleine drukkerijen en kopieerinrichtingen -<br />
Timmerwerkfabrieken -<br />
Grth in overige consumentenartikelen -<br />
Grth in chemische producten -<br />
Goederenwegvervoerbedrijven -<br />
Autowasserijen -<br />
Drukkerijen -<br />
Houtzagerijen -<br />
Gemeentewerven (afvalinzameldepots) -<br />
Een deel van de bedrijven uit bovenstaande categorieën zijn gevestigd op de<br />
bedrijventerreinen in Zwartsluis: ten westen van het Meppelerdiep en in de oksel<br />
van het Meppelerdiep en het Zwarte Water. Ten oosten van het Meppelerdiep is<br />
een kleiner bedrijventerrein gelegen met onder andere een scheepswerf.<br />
Het gebied Olde Maten en Veerslootslanden wordt omringd door rijks- en<br />
provinciale wegen: aan de oostzijde de snelweg A28, ten westen de N331 en in<br />
het noordwest de N334.<br />
In en direct rond het gebied bevinden zich diverse lokale wegen:<br />
Rechterensweg;<br />
Conradsweg;<br />
Postweg;<br />
Zwartewaterkloosterweg;<br />
Scholenland;<br />
Matenweg;<br />
Afschuttingsweg.<br />
De Conradsweg wordt gebruikt als doorgaande weg voor woon-werkverkeer. De<br />
Rechterensweg fungeert als sluiproute. De Zwartewaterkloosterweg wordt met<br />
name door recreatieverkeer gebruikt. Daarnaast worden alle wegen gebruikt<br />
voor lokaal (agrarisch) verkeer. In de ruilverkaveling zijn de wegen niet<br />
aangepast.<br />
Over de verkeersintensiteit op deze wegen zijn momenteel geen gegevens<br />
beschikbaar.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 53
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
3.5 SAMENVATTING GEBRUIK IN EN RONDOM DE OLDE MATEN EN<br />
Tabel 3.1<br />
Per sector de<br />
activiteiten binnen de<br />
begrenzing van het<br />
Natura 2000-gebied.<br />
VEERSLOOTSLANDEN<br />
In onderstaande tabellen zijn per sector de activiteiten opgenomen die in het<br />
huidige gebruik plaatsvinden binnen (tabel 3.1) en buiten (tabel 3.2) de<br />
begrenzing van Olde Maten & Veerslootslanden. De specifiek benoemde<br />
activiteiten zijn weer een samenvatting van de lijst met activiteiten die is<br />
opgenomen in bijlage 11 .<br />
Gebruik Specifiek<br />
Natuurbeheer Begrazing met beheersdieren (jaarrond)<br />
Maaien en afvoeren (ongewenste) vegetatie<br />
Baggeren bestaande watergangen en bagger<br />
verspreiden/afvoeren/in depot zetten<br />
Verwijderen top-, teeltlaag, plaggen en chopperen<br />
Snoeien/knotten van houtige vegetatie en verwerken<br />
Plaatsen, beheren en onderhouden rasters<br />
Bemesting van graslanden t.b.v. natuurdoel<br />
Ruimen en verkleinen tak-, top- en resthout<br />
Egaliseren (alleen opgebrachte grond), cultivateren, eggen,<br />
ploegen/spitten, frezen, slepen/rollen,<br />
Begreppelen van blauwgraslanden<br />
Maken van plantgaten, -plekken en -stroken<br />
Bekalken, zaaien, aanvoeren van (kunst)mest/kalk,<br />
plantsoen/zaad<br />
Uitleggen/steken van takken<br />
Houtexploitatie (oogsten hout, selecteren bomen/blessen)<br />
Faunabeheer<br />
Verplaatsen en transport van materieel en mensen<br />
Surveilleren en monitoren/karteren in het gebied<br />
Recreatie Schaatsen op sloten (beperkt toegestaan door SBB)<br />
Plaatsen bankjes en informatieborden<br />
Uitzetten wandel en fietsroutes<br />
Wandelen op wegen en paden<br />
Wandelen met aangelijnde honden op wegen en paden<br />
Kanoën, kleine bootjes varen<br />
Fietsen/ paardrijden/ aanspanningen<br />
Vogelkijkhut<br />
Rustplaatsen<br />
Educatie en activiteiten (boerenerven en Bid en Werk)<br />
Verblijfsrecreatie<br />
Sportvisserij<br />
Infrastructuur Onderhoud wegen<br />
Strooibeheer<br />
Verkeerbewegingen<br />
Baggeren watergangen en bagger verspreiden/afvoeren/in<br />
depot zetten<br />
Watergangen schonen<br />
Onderhoud lichtmasten<br />
Onderhoud gemeentelijk groen<br />
Onderhoud kabels en leidingen<br />
Onderhoud wegbermen (maaien/vijzelen, etc.)<br />
074230652:0.2 ARCADIS 54
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Gebruik Specifiek<br />
Onderhoud riolering<br />
Waterbeheer Baggeren watergangen en bagger verspreiden/afvoeren/in<br />
depot zetten<br />
Muskusratten beheer<br />
Onderhoud watersysteem<br />
Peilbeheer<br />
Schonen watergangen en oevers<br />
Inrichten watersysteem<br />
Plaatsen peilbuizen<br />
Surveilleren en monitoren/karteren in gebied<br />
Wateraanvoer<br />
Bebouwing Veldschuur Bid & Werk<br />
Woonhuizen (bouwblokken)<br />
Bedrijven<br />
Recreatieverblijven<br />
Landbouw Ondiepe grondbewerkingen behorend bij normaal<br />
(particuliere landbouwkundig gebruik<br />
grond)<br />
Diepe grondbewerkingen (bijv. bezanden)<br />
Bespuitingen<br />
Bewerken grasland beheerpercelen<br />
Bewerken grasland overige percelen<br />
Beweiding (alle grazers) met beheersovereenkomst<br />
Beweiding (alle grazers) zonder beheersovereenkomst<br />
Ammoniakuitstoot dierhouderijen;<br />
Veehouderij, melkvee<br />
Veehouderij, vleesvee<br />
Beregening met oppervlakte water<br />
beregening met grondwater<br />
Grondwateronttrekking t.b.v. veedrenking<br />
Snoeien/knotten van houtige vegetatie en verwerken<br />
Plaatsen, beheren en onderhouden rasters<br />
Onderbemaling<br />
Lozing door proceswater be- of verwerking<br />
Lozing door afspoeling verhard oppervlak<br />
Lozing door gietwater intensieve teelten<br />
Aanleggen, vervangen en onderhoud drainage in percelen<br />
binnen en in directe omgeving van Natura 2000-gebieden<br />
Detail waterhuishouding perceelsniveau i.d.o. N2000<br />
Detail ontwatering m.b.v. greppels<br />
Regulier onderhoud watergangen<br />
Assimilatie belichting<br />
Teelt ondersteunende voorzieningen<br />
Teeltrotatie en vruchtwisseling<br />
Opslag mest op kopakker (steekvast), in mestzakken, in<br />
mestsilo’s buiten bouwblok<br />
Reguliere aan- en afvoer (mest, melk, voeders, dieren,<br />
geoogst producten etc.)<br />
Be- en verwerkingsactiviteiten (transport, geluid, landschap)<br />
Opslag brandstoffen, chemische stoffen, caravans<br />
Maatregelen ter voorkoming wildschade<br />
Overige Tijdelijke opslag van goederen/grond/maaisel<br />
074230652:0.2 ARCADIS 55
Tabel 3.2<br />
Per sector de<br />
activiteiten buiten de<br />
begrenzing van het<br />
Natura 2000-gebied<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Gebruik Specifiek<br />
Natuurbehe Faunabeheer<br />
er<br />
Landbouw Ammoniakuitstoot dierhouderijen;<br />
Veehouderij, vleesvee<br />
Veehouderij, melkvee<br />
Groothandel in levende dieren<br />
Paardenfokkerij en maneges<br />
Akker- en tuinbouw<br />
Ondiepe grondbewerkingen behorend bij normaal<br />
landbouwkundig gebruik<br />
Diepe grondbewerkingen (bijv. bezanden)<br />
Bespuitingen<br />
Bewerken grasland percelen<br />
Beweiding (alle grazers)<br />
Beregening met oppervlakte water<br />
beregening met grondwater<br />
Snoeien/knotten van houtige vegetatie en verwerken<br />
Plaatsen, beheren en onderhouden rasters<br />
Onderbemaling<br />
Lozing door proceswater be- of verwerking<br />
Lozing door afspoeling verhard oppervlak<br />
Lozing door gietwater intensieve teelten<br />
Aanleggen, vervangen en onderhoud drainage in percelen binnen<br />
en in directe omgeving van Natura 2000-gebieden<br />
Detail waterhuishouding perceelsniveau i.d.o. N2000<br />
Detail ontwatering m.b.v. greppels<br />
Regulier onderhoud watergangen<br />
Assimilatie belichting<br />
Teelt ondersteunende voorzieningen<br />
Teeltrotatie en vruchtwisseling<br />
Opslag mest op kopakker (steekvast), in mestzakken, in<br />
mestsilo’s buiten bouwblok<br />
Reguliere aan- en afvoer (mest, melk, voeders, dieren, geoogst<br />
producten etc.)<br />
Be- en verwerkingsactiviteiten (transport, geluid, landschap)<br />
Opslag brandstoffen, chemische stoffen, caravans<br />
Maatregelen ter voorkoming wildschade<br />
Onderbemaling<br />
Grondwateronttrekking t.b.v. landbouw<br />
Bebouwing Woonhuizen<br />
Bedrijven (dienstverlening)<br />
Recreatie Wandelen op wegen en paden<br />
Wandelen met aangelijnde honden op wegen en paden<br />
Verkeersbewegingen<br />
Fietsen/paardrijden/aanspanningen<br />
Sportvisserij<br />
Kanoën, bootje varen<br />
Verblijfsrecreatiebedrijf<br />
Industrie Industrie zonder lozingen op oppervlaktewater,<br />
grondwateronttrekking en uitstoot van NOx<br />
Industrie met lozingen op oppervlaktewater,<br />
grondwateronttrekking en uitstoot van NOx<br />
074230652:0.2 ARCADIS 56
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Gebruik Specifiek<br />
Grondwateronttrekking t.b.v. industrie<br />
Zandwinning (zandwinput)<br />
Infrastructu Strooibeheer<br />
ur<br />
Onderhoud wegen<br />
Verkeerbewegingen<br />
Waterbehee Inrichten watersysteem<br />
r<br />
Water aanvoer<br />
Peilbeheer<br />
074230652:0.2 ARCADIS 57
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
HOOFDSTU<br />
4.1 INLEIDING<br />
4 Uitwerking instandhoudingsdoelen<br />
In het ontwerpbesluit voor het gebied Olde Maten & Veerslootslanden is een<br />
aantal instandhoudingsdoelen vastgesteld. Om hieraan in het beheerplan<br />
invulling te kunnen geven, moeten deze doelen nader geconcretiseerd worden.<br />
Dit is ook nodig om na de beheerplanperiode te kunnen evalueren in hoeverre<br />
doelen gehaald zijn.<br />
In dit hoofdstuk worden alle instandhoudingsdoelen uitgewerkt in omvang,<br />
ruimte en tijd. Dit wil zeggen dat per habitattype en –soort aangegeven zal<br />
worden:<br />
hoeveel uitbreiding/kwaliteitsverbetering voorzien is;<br />
waar uitbreiding/kwaliteitsverbetering voorzien is;<br />
wanneer het gestelde doel behaald moet zijn.<br />
Het bereiken van het doel door uitvoering van maatregelen vraagt kennis over<br />
de processen in het gebied, kennis over de grond-, water- en bodemkwaliteit en<br />
kennis over abiotische processen die nodig zijn om de gewenste vegetatietypen<br />
zich te laten ontwikkelen.<br />
Voor het gebied Olde Maten & Veerslootslanden is het duidelijk voor welke<br />
randvoorwaarden het gebied niet voldoet aan de eisen van de<br />
instandhoudingsdoelen. Maatregelen zijn noodzakelijk om de doelen te bereiken.<br />
Het is echter op dit moment niet bekend of deze maatregelen ook voldoende zijn<br />
voor ontwikkeling van de abiotische processen en de daarbij horende gewenste<br />
vegetatietypen. Dit is de reden dat in dit beheerplan niet voor alle habitattypen<br />
op kaart is vast te leggen wat de toename in oppervlakte is of in kwaliteit.<br />
In de eerste planperiode worden de kleinschalige uitgevoerde maatregelen<br />
grondig gemonitord, zodat met de opgedane kennis beter voorspeld kan worden<br />
waar de potenties in de Olde Maten aanwezig zijn voor de gewenste<br />
habitattypen.<br />
Gelijktijdig met het opstellen van dit beheerplan stelt DLG, als vervolg op de<br />
ruilverkaveling en in opdracht van de provincie <strong>Overijssel</strong>, een inrichtingsplan op<br />
voor hetzelfde plangebied. De informatie uit het voorbereidingsproces van het<br />
inrichtingsplan is mede gebruikt als input voor het beheerplan. Het beheerplan<br />
zal eerder gereed zijn dan het inrichtingsplan, is overkoepelend van aard en zal<br />
uiteindelijk leidend zijn voor de uitvoering van het inrichtingsplan. Het<br />
074230652:0.2 ARCADIS 58
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
inrichtingsplan moet getoetst worden aan de instandhoudingsdoelen van Natura<br />
2000.<br />
4.2 DOELSTELLINGEN VOOR HET GEBIED<br />
Tabel 4.1<br />
Aangewezen<br />
habitattypen en hun<br />
instandhoudingdoelen<br />
Tabel 4.2<br />
Aangewezen soorten<br />
en hun<br />
instandhoudingdoelen<br />
Tabel 4.3<br />
Relaties tussen de<br />
verschillende<br />
instandhoudingsdoelen<br />
voor Olde Maten en<br />
Veerslootslanden<br />
In het Natura 2000-gebied Olde Maten & Veerslootslanden zijn drie habitattypen<br />
en vier soorten aangewezen<br />
Code Habitattype Instandhoudingsdoelstelling<br />
H3150 Meren met<br />
krabbescheer en<br />
fonteinkruiden<br />
Oppervlakte en kwaliteit behouden<br />
H6410 Blauwgraslanden Oppervlakte behouden en kwaliteit vergroten<br />
H7410 Overgangs- en Oppervlakte en kwaliteit vergroten<br />
_b trilvenen<br />
(veenmosrietlanden<br />
)<br />
Code<br />
Habitatrichtlijnso<br />
ort<br />
Instandhoudingsdoelstelling<br />
H1134 Bittervoorn Behouden verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
leefgebied voor behoud populatie<br />
H1145 Grote<br />
Behouden verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
Modderkruiper leefgebied voor behoud populatie<br />
H1149 Kleine<br />
Behouden verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
Modderkruiper leefgebied voor behoud populatie<br />
H4056 Platte Schijfhoren Behoud verspreiding, omvang en kwaliteit<br />
leefgebied voor behoud populatie<br />
Kernopgaven<br />
Voor Olde Maten en Veerslootslanden zijn twee kernopgaven geformuleerd;<br />
Nastreven van een meer evenwichtig systeem (waterkwaliteit, waterkwantiteit<br />
en hydromorfologie): waterplantengemeenschap (voor kranswierwater H3140<br />
en meren met krabbescheer en fonteinkruiden H3150), platte schijfhoren<br />
H4056, en vissen zoals onder andere bittervoorn H1134, grote modderkruiper<br />
H1145, kleine modderkruiper H1149.<br />
Herstel inundatie, behoud en nieuwe vorming blauwgraslanden H6410<br />
Ecologische relaties tussen de instandhoudingsdoelen<br />
Veel van de genoemde instandhoudingsdoelen staan niet op zich maar zijn<br />
onderling gerelateerd. Dit is te zien in onderstaand overzicht.<br />
Habitattypen/soo<br />
rten<br />
H3150 Meren met<br />
krabbenscheer en<br />
fonteinkruiden<br />
H6410<br />
Blauwgraslanden<br />
Ecologische relatie<br />
Relatie met bestaande<br />
gebruik/ effect/ beheer<br />
Leefgebied voor H1134 Effecten en maatregelen<br />
Bittervoorn, H1145 Grote voor krabbenscheer hebben<br />
modderkruiper, H1149 hetzelfde effect op de<br />
Kleine modderkruiper vissen.<br />
Niet broedvogels Te vroeg in het jaar maaien<br />
van hooilanden is slecht<br />
voor de broedsels van<br />
grondbroeders<br />
074230652:0.2 ARCADIS 59
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
H7140 B<br />
Veenmosrietlanden<br />
habitat voor rietvogels Natuurlijk waterpeilbeheer<br />
is heel belangrijk voor het<br />
creëren van vitaal riet<br />
4.3 UITWERKING INSTANDHOUDINGSDOELSTELLINGEN<br />
In de volgende paragraaf worden de instandhoudingdoelen voor Olde Maten en<br />
Veerslootslanden verder uitgewerkt. Er wordt aangegeven waar, in de huidige<br />
situatie, de habitattypen voorkomen en wat de huidige kwaliteit is. Ook wordt de<br />
trend en instandhoudingdoel uitgeschreven.<br />
Vervolgens worden enkele ecologische randvoorwaarden gegeven en wordt<br />
uitgesproken in welke periode de doelstelling gehaald zal kunnen worden.<br />
Onder het kopje ‘trends’ worden de voorkomende knelpunten beschreven. Een<br />
trend geeft immers een positieve of negatieve ontwikkeling aan.<br />
Op deze wijze komen in dit hoofdstuk, naast de uitwerking van de<br />
instandhoudingsdoelen, ook de knelpunten aan de orde die daarbij verwacht<br />
worden. Deze knelpunten zijn vervolgens overzichtelijk samengevat in hoofdstuk<br />
5.<br />
4.3.1 H3150 MEREN MET KRABBESCHEER EN FONTEINKRUIDEN<br />
Voorkomen<br />
Het habitattype komt op enkele plekken voor in het zuiden van Olde Maten, met<br />
name in open sloten en in enkele petgaten. (Zie Habitattypenkaart in bijlage 3)<br />
Huidig oppervlak<br />
0,5 hectare<br />
Huidige kwaliteit<br />
In het gebied komen vegetatietypen als de Associatie van Witte waterlelie en<br />
Gele Plomp (Myriophyllo-Nupharetum) en de Watergentiaan-associatie<br />
(Potameto-Nymphoidetum) voor die tot de matig ontwikkelde vormen van dit<br />
habitattype gerekend worden. Mogelijk oorzaak is de toegenomen concentratie<br />
aan nutriënten in het oppervlaktewater. Daarnaast is er weinig open water in het<br />
gebied door de verlanding van de sloten. Lokaal komen vegetatietypen voor die<br />
tot de goed ontwikkelde vormen behoren zoals de Krabbescheer-associatie<br />
(Stratiotetum) en de Associatie van Groot blaasjeskruid (Utricularietum<br />
vulgaris). Deze zijn te vinden bij [pm Staatsbosbeheer].<br />
Het habitattype is door de toegenomen concentraties aan nutriënten in het<br />
oppervlaktewater matig tot goed. Het totale areaal aan watervegetaties is klein.<br />
De goed ontwikkelde typen nemen een klein areaal in, de matig ontwikkelde<br />
typen domineren.<br />
Het type komt voor over een zeer kleine oppervlakte en is van matige tot goede<br />
kwaliteit.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 60
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Trends<br />
De kwaliteit van het habitattype is verminderd sinds [pm werkgroep]. Ten<br />
opzichte van 1950-1975 is de abundantie van vele kenmerkende en zeldzame<br />
soorten afgenomen. Zo is bijvoorbeeld krabbenscheer nagenoeg verdwenen. Eén<br />
van de oorzaken is interne eutrofiering (zie bijlage 10 voor een nadere<br />
toelichting). De kwaliteit van dit type staat onder druk door hoge<br />
nutriëntenconcentraties in het oppervlaktewater. Het type staat verder onder<br />
druk door het geringe oppervlak en de afname van open water door verlanding.<br />
Hierdoor wordt duurzaam instandhouding en herstel belemmerd. In het gebied<br />
worden beheersmaatregelen getroffen om houtopslag tegen te gaan en de<br />
verlanding meer te sturen en zo nieuw open water te creëren. Deze maatregelen<br />
dragen bij om de oppervlakte op termijn te verbeteren. Daarnaast wordt in het<br />
kader van het inrichtingsplan de waterhuishouding in Olde Maten aangepast<br />
waardoor mogelijk de waterkwaliteit verbeterd. Er zijn goede potenties voor<br />
herstel van de kwaliteit.<br />
De verbetering van de waterkwaliteit en de toename van oppervlak aan open<br />
water heeft er voor gezorgd dat krabbescheer zich heeft kunnen uitbreiden in<br />
het gebied. In de open gegraven boksloten zijn onderwatervegetaties ontstaan<br />
met soorten als grote waterranonkel, groot blaasjeskruid en verschillende<br />
soorten fonteinkruiden.<br />
De oevers zijn begroeid met riet, zegges en waterdrieblad. De standplaats aan<br />
de oevers bestaat uit veenbodem met lokale kwelinvloeden vanuit de slagen.<br />
In de open sloten met een rijke watervegetatie komen de vissen bittervoorn,<br />
kleine en grote modderkruiper voor. Op de waterplanten is de zoetwaterslak,<br />
platte schijfhoren, te vinden.<br />
Instandhoudingsdoel<br />
Voor het type geldt een instandhoudingsdoel en een kernopgave: behouden<br />
areaal aan watervegetaties en behouden kwaliteit. Hiervoor is een verbetering<br />
van de waterkwaliteit noodzakelijk (sense of urgency) en vergroting van het<br />
areaal open water. Uitbreiding is mogelijk door het uitgraven van verlandde<br />
sloten en nieuwe petgaten (circa [pm werkgroep]).<br />
Concluderend komt het habitattype in Olde Maten & Veerslootslanden voor over<br />
een kleine oppervlakte (circa 0,5 hectare) en is daar matig ontwikkeld. Er zijn<br />
potenties aanwezig voor uitbreiding van de oppervlakte, daarbij is verbetering<br />
van de waterkwaliteit noodzakelijk (Kiwa et al, 2007a).<br />
Ecologische randvoorwaarden voor habitattype<br />
Meren met<br />
krabbescheer<br />
aspect Voorwaarde<br />
Zuurgraad neutraal tot matig zuur pH 7.5 – 4.5<br />
Vochttoestand diep water tot ’s winters inunderend GVG: > 50 cm<br />
tot 20 cm + mv<br />
Zoutgehalte zeer zoet < 150 Cl (mg/l)<br />
Voedselrijkdom zeer voedselarm tot matig voedselrijk<br />
Overstromingstolera incidenteel tot niet<br />
074230652:0.2 ARCADIS 61
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
ntie<br />
Kritische<br />
depositiewaarde<br />
stikstof<br />
Kenmerken van<br />
goede structuur en<br />
functie<br />
Zeer gevoelig 5,8 kgN/ha/jr –<br />
410 molN/ha/jr<br />
wisselende waterstanden, zandige of<br />
venige bodem, geen of weinig<br />
dominantie van veenmossen en<br />
enkele hectares groot<br />
Wanneer moet het doel behaald zijn?<br />
Vele soorten behorend tot dit type staan de afgelopen jaren onder druk en in te<br />
kleine oppervlakken kunnen soorten zich niet of nauwelijks handhaven. Het is<br />
daarom van belang dat de tijdens de eerste beheerperiode door het graven van<br />
open water het oppervlak<br />
wordt vergroot en de kwaliteit wordt verbeterd door verbetering van de<br />
waterkwaliteit.<br />
Hierbij is sense of urgency ook van belang!<br />
4.3.2 H6410 BLAUWGRASLANDEN<br />
Voorkomen<br />
Het habitattype komt op enkele plekken voor in de Olde Maten, op smalle slagen<br />
die nooit intensief in landbouwgebruik zijn geweest. Het grootste gedeelte van<br />
dit habitattype ligt in de Veerslootslanden waarvan een klein areaal goed<br />
ontwikkeld blauwgrasland en een groter areaal als rompgemeenschappen van<br />
blauwgrasland.<br />
Uitsnede kaart met voorkomen [pm werkgroep].<br />
In Olde Maten en Veerslootslanden was vroeger sprake van een basenaanvoer<br />
vanuit het oppervlaktewater en het grondwater. In het gebied van de<br />
Veerslootslanden werd het blauwgrasland gebufferd door de aanvoer van basen<br />
vanuit het grondwater.<br />
Dit grondwater was afkomstig vanaf de Sallandse Heuvelrug en kwam via een<br />
dunne veenlaag in de wortelzone terecht. De blauwgraslanden in de Olde Maten<br />
werden voornamelijk gebufferd door tijdelijke overstromingen met<br />
oppervlaktewater. Voor de inklinking van het veen en de aanleg van zware<br />
dijken langs het Zwarte Water was er een vrije waterafvoer van de Olde Maten<br />
naar het Zwarte Water. Echter bij hoogwater, zoals bij een noordwesterstorm,<br />
was deze vrije waterafvoer tijdelijk niet mogelijk. Hierdoor ontstond opstuwing<br />
van regenwater en kwelwater uit het oosten, waarmee de hooilanden in de Olde<br />
Maten overstroomde. Met deze tijdelijke overstromingen werden basen<br />
aangevoerd.<br />
Huidig oppervlak<br />
2 hectare, 5 hectare rompgemeenschappen.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 62
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Huidige kwaliteit<br />
Kenmerkende soorten zijn Spaanse ruiter, blonde zegge, vlozegge, parnassia,<br />
bevertjes en gewone vleugeltjesbloem. De vleeskleurige orchis is verdwenen uit<br />
de Veerslootslanden. Deze planten behorende bij de plantengemeenschap van<br />
Cirsio- Molinietum, subass. Typicum, parnassietosum, nardetosum en<br />
peucedanetosum. Daarnaast komen er rompgemeenschappen van het<br />
Blauwgrasland voor. De kwaliteit van het Cirsio-Molinetum parnassietosum is de<br />
afgelopen decennia achteruitgegaan door verdroging, verzuring en eutrofiëring.<br />
In de Olde Maten komt verspreid een kleine oppervlakte Circio-molinietum<br />
typicum voor en rompgemeenschappen van het Junco-molinion.<br />
Het type is door vermesting, verzuring en verdroging aangetast. Door de<br />
verdroging ontbreekt de toevoer van gebufferd, voedselarm grond- en/of<br />
oppervlaktewater. Momenteel worden de blauwgraslanden in de<br />
Veerslootslanden zeer lokaal gehandhaafd onder invloed van kunstmatige<br />
aanvoer van basenrijk polderwater via een ringsloot en ondiepe greppeltjes.<br />
Door het gebrek aan basenrijk water is het habitattype gevoelig voor verzuring.<br />
In de Olde maten werden de blauwgraslanden vroeger voorzien van gebufferd<br />
water door overstroming door de stagnerende afvoer van oppervlaktewater naar<br />
het Zwarte water. De smalle slagen aan de Postweg werden gebufferd door de<br />
inzijging van gebufferd slootwater naar het maaiveld. In de huidige situatie zijn<br />
de sloten dichtgegroeid met onder andere veenmosrietland en is inzijging vanuit<br />
de sloten beperkt. Hierdoor zijn de blauwgraslanden op de smalle stroken erg<br />
verdroogd en verzuurd en zijn kleine plekjes over met blauwe zegge,<br />
tandjesgras, moerasstruisgras, tormentil, moerasviooltje en blauwe knoop. De<br />
kenmerkende soorten blonde zegge en Spaanse ruiter ontbreken.<br />
Het maaien van de blauwgraslanden gebeurt onder tijdsdruk, waardoor het<br />
maaisel direct wordt afgevoerd en hierdoor zaden niet kunnen uitvallen naar de<br />
bodem. Op deze manier treedt verarming op in de vegetatie en de genetische<br />
basis van de planten.<br />
Trends<br />
De kwaliteit van dit type staat onder druk door verdroging en daarmee<br />
samenhangt verzuring. Daarnaast treedt er verruiging op door vermesting. Het<br />
type staat verder onder druk door het geringe oppervlak. Hierdoor wordt<br />
duurzame instandhouding en herstel belemmerd.<br />
In het gebied worden beheersmaatregelen getroffen om de blauwgraslanden<br />
kunstmatige van basenrijk water te voorzien en de vegetatie wordt gemaaid en<br />
snel afgevoerd om nutriënten af te voeren.<br />
Met deze maatregelen zal de kwaliteit en het oppervlakte op termijn niet<br />
verbeteren. Voor een duurzaam herstel zijn aanpassing noodzakelijk in de<br />
waterhuishouding, waardoor basenrijk water weer bij de wortels van de planten<br />
kunnen komen en verzurende processen worden gebufferd. Een verbetering van<br />
de luchtkwaliteit zal de verruiging doen afnemen.<br />
Er zijn goede potenties voor herstel van de kwaliteit en oppervlak.<br />
Instandhoudingsdoel<br />
Voor het type geldt een instandhoudingsdoel en een kernopgave: behouden<br />
areaal aan blauwgrasland en verbeteren van de kwaliteit. Hiervoor is een<br />
074230652:0.2 ARCADIS 63
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
verbetering van de aanvoer van basenrijk oppervlakte- of/en grondwater<br />
noodzakelijk (sense of urgency). Uitbreiding is mogelijk door aanpassingen in de<br />
waterhuishouding, zodat basenrijk water de wortelzone bereikt (circa [pm<br />
werkgroep]).<br />
Ecologische randvoorwaarden voor habitattype<br />
Blauwgrasland<br />
aspect voorwaarde<br />
Zuurgraad neutraal tot matig zuur pH 7.5 – 4.5<br />
Vochttoestand Zeer nat – zeer vochtig GVG: 5 cm<br />
+mv - 40 cm -<br />
mv<br />
Zoutgehalte zeer zoet < 150 Cl (mg/l)<br />
Voedselrijkdom matig voedselarm tot matig<br />
voedselrijk<br />
Overstromingstolera<br />
ntie<br />
incidenteel tot niet<br />
Kritische<br />
depositiewaarde<br />
stikstof<br />
Kenmerken van<br />
goede structuur en<br />
functie<br />
[GLG, GHG pm waterschap]<br />
Zeer gevoelig 15 kgN/ha/jr –<br />
1100<br />
molN/ha/jr<br />
Hooibeheer; toevoer van basenrijk<br />
water; opslag van struwelen en<br />
bomen
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Huidig oppervlak<br />
2 tot 5 hectare<br />
Huidige kwaliteit<br />
Kenmerkende soorten van veenmosrietlanden die gevonden worden in de Olde<br />
Maten zijn; Gewoon veenmos (Sphagnum palustre), Gewimperd veenmos<br />
(S.fimbriatum) en Haakveenmos (S. squarrosum).<br />
In het gebied ontbreken goed ontwikkelde pioniervegetaties die zich kunnen<br />
ontwikkelen tot nieuwe veenmosrietlanden. Verspreid in het gebied komen in de<br />
boksloten soorten voor die kenmerkend zijn voor trilveenvegetaties, met name<br />
aan de zuidkant van het gebied.<br />
Het ontbreken van goed ontwikkelende pioniervegetaties komt door de hoge<br />
nutriëntenconcentraties (zowel in de graslanden als in het oppervlaktewater) en<br />
de veranderde waterhuishouding (tegennatuurlijk peilbeheer en verdroging).<br />
Kenmerkende soorten van verlandingsvegetaties in de Olde Maten zijn; [pm<br />
werkgroep].<br />
Op enkele plekken is het habitattype veenmosrietland dichtgegroeid met wilgen,<br />
berken of elzen en behoort niet meer tot het habitattype. Er kunnen, echter nog<br />
wel plaatselijk soorten van trilvenen en veenmosrietland met lage bedekkingen<br />
voorkomen.<br />
Het type is door vermesting, verzuring en verdroging en achterstand in het<br />
beheer aangetast. Door de verdroging ontbreekt de toevoer van gebufferd,<br />
voedselarm grond- en/of oppervlaktewater waardoor verzuring en afbraak van<br />
het veen optreedt. Toevoer van gebiedsvreemd water zorgt echter voor interne<br />
eutrofiering. Daarnaast is door verandering in het beheer verdere successie<br />
opgetreden naar broekbos met wilgenstruweel. In de Olde Maten zijn door de<br />
verdroging geen nieuwe verlandingen ontstaan, waar met het juiste beheer<br />
veenmosrietland kan ontstaan. Momenteel zijn enkel in het zuidelijke deel van<br />
de Olde Maten kleine locaties aanwezig met indicatorsoorten van<br />
verlandingsvegetaties zoals draadzegge, waterdrieblad, wateraardbei en ronde<br />
zegge. In de veenmosrietlanden worden de soorten kamvaren, wateraardbei en<br />
moerasstruisgras aangetroffen maar ontbreken de soorten ronde zegge en<br />
veenmosorchis<br />
Trends<br />
Het habitattype wordt bedreigd door verdroging, verdere verzuring van de<br />
veenmosrietlanden en successie naar (broek)bos door het ontbreken van maaien<br />
kapbeheer. Daarmee staat de kwaliteit onder druk. Daarnaast treedt er<br />
verruiging op door vermesting en achterstallig beheer. Het type staat verder<br />
onder druk door het geringe oppervlak. Hierdoor wordt duurzame<br />
instandhouding en herstel belemmerd.<br />
In het gebied worden beheersmaatregelen getroffen om de successie van<br />
trilvenen tot veenmosrietland weer op gang te brengen. Met deze maatregelen<br />
zal de kwaliteit en het oppervlakte op termijn niet verbeteren. Voor een<br />
duurzaam herstel zijn aanpassing noodzakelijk in de waterhuishouding,<br />
waardoor locaties ontstaan met beperkte waterfluctuaties en basenrijke<br />
invloeden. Een verbetering van de luchtkwaliteit zal de verruiging doen<br />
afnemen. In het buitenland kunnen veenmosrietland jarenlang standhouden<br />
074230652:0.2 ARCADIS 65
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
zonder maaibeheer. Er zijn goede potenties voor herstel van de kwaliteit en<br />
oppervlak.<br />
Instandhoudingsdoel<br />
Voor het type geldt een instandhoudingsdoel en een kernopgave: uitbreiding van<br />
oppervlakte veenmosrietlanden en verbeteren van de kwaliteit. Hiervoor is een<br />
verbetering van de aanvoer van basenrijk oppervlakte- of/en grondwater<br />
noodzakelijk (sense of urgency) en een verbetering in de waterhuishouding<br />
(kleinere waterstandfluctuaties). Uitbreiding is mogelijk door aanpassingen in de<br />
waterhuishouding, zodat licht basenrijk en voedselarm water in de oevers<br />
uittreedt en zodat via verlanding en beheer nieuwe veenmosrietlanden ontstaan<br />
(circa [pm werkgroep] ha).<br />
Ecologische randvoorwaarden voor habitattype<br />
Overgangs- en<br />
trilvenen<br />
aspect Voorwaarde<br />
Zuurgraad Matig zuur tot zuur pH 5.5 -< 4.0<br />
Vochttoestand Zeer nat – nauwelijks wegzakkend GVG: 5 cm<br />
+mv – 10 cm -<br />
mv<br />
Zoutgehalte zeer zoet tot licht brak < 150 – 3.000<br />
Cl (mg/l)<br />
Voedselrijkdom zeer voedselarm tot matig voedselrijk<br />
Overstromingstolera<br />
ntie<br />
incidenteel tot niet<br />
Kritische<br />
depositiewaarde<br />
stikstof<br />
Kenmerken van<br />
goede structuur en<br />
functie<br />
[GLG, GHG pm waterschap]<br />
Zeer gevoelig 16,8 kgN/ha/jr<br />
– 1200<br />
molN/ha/jr<br />
(subtype A); 10<br />
kgN/ha/jr –<br />
700 molN/ha/jr<br />
(subtype B)<br />
Geen of weinig opslag van struweel<br />
(10%); gelaagde vegetatiestructuur<br />
met een goed ontwikkelde moslaag<br />
(>30%); hoge soortenrijkdom (>20<br />
plantensoorten per vierkante meter);<br />
jaarlijks maaien; enkele hectares<br />
groot<br />
Wanneer moet het doel behaald zijn?<br />
In de eerste periode van zes jaar zijn proeven uitgevoerd om de begin<br />
successiestadia van trilvenen op gang te krijgen. Met behulp van monitoring<br />
worden de inrichtingseisen voor de opstart van ontwikkeling van trilvenen en<br />
veenmosrietlanden opgesteld. Deze inrichtingseisen worden in de tweede<br />
periode toegepast om over een groot gebied in kleine oppervlaktes in het deel<br />
ten zuiden van de Conradsweg van de Olde Maten trilveenontwikkeling op te<br />
starten. In de periode daarna wordt de oppervlakte uitgebreid en zal via<br />
successie en beheer veenmosrietlanden ontstaan.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 66
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
4.3.4 H1134 BITTERVOORN<br />
De huidige oppervlakte aan en kwaliteit van veenmosrietland is te danken aan<br />
het maaibeheer.<br />
Huidige populatie<br />
De populatiegrootte is onbekend, aangenomen wordt dat de soort verspreid zit<br />
door het gehele gebied in open water met een minimale diepte van 50 cm en<br />
een “rijke” watervegetatie. Voortplanting vindt plaats op de locaties waar<br />
zoetwatermosselen voorkomen van voldoende grootte (min. 4 cm).<br />
Huidige kwaliteit habitat<br />
In de Olde Maten zijn langs veel sloten, door het in onbruik raken van het land,<br />
houtige vegetatie ontstaan waardoor beschaduwing en verondiepen van de<br />
sloten met modder en slib een negatief effect heeft op de watervegetatie en<br />
daarmee op de zoetwatermossel en de bittervoorn. In het beheer en het<br />
inrichten van de sloten moet rekening worden gehouden met de<br />
zoetwatermossel en de bittervoorn door gefaseerd en extensief slootbeheer.<br />
Daarnaast is een goede waterkwaliteit van belang.<br />
In het slotenstelsel van Olde Maten en Veerslootslanden komt verspreid de<br />
bittervoorn voor en dit draagt bij aan de instandhouding van de soort in<br />
Nederland en aan de metapopulatie in Salland.<br />
Het gebied herbergt een geschikte habitat voor de bittervoorn en zijn gastheer,<br />
de zoetwatermossel. In de afgelopen jaren is flink geïnvesteerd in het<br />
optimaliseren van het beheer in de wateren; er zijn de afgelopen jaren<br />
aangepaste baggertechnieken en faseringen toegepast hiervoor. Momenteel<br />
bedraagt het gebied waar de soort bittervoorn en zijn gastheer is gesignaleerd<br />
ruim [pm werkgroep] kilometer sloot.<br />
Concluderend kan gesteld worden dat de huidige kwaliteit van habitat goed is.<br />
Voor uitbreiding van de populatie is met name het verbeteren van de<br />
waterkwaliteit en het behouden van voldoende zoetwatermosselen van belang.<br />
Instandhoudingsdoel<br />
Behoud van de verspreiding, omvang en kwaliteit van het leefgebied voor het<br />
behoud van de populatie.<br />
Waar in het gebied?<br />
Twee kilometerhokwaarnemingen (kaartje pm werkgroep)<br />
Wanneer moet het doel behaald zijn?<br />
Het behalen van het doel zal bereikt worden door de uitvoering van maatregelen<br />
voor het habitattype Meren met krabbescheer en fonteinkruiden.<br />
4.3.5 H1145 GROTE MODDERKRUIPER<br />
Huidige populatie<br />
De populatiegrootte is onbekend, zit verspreid door het slotensysteem van Olde<br />
Maten.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 67
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Huidige kwaliteit habitat<br />
De Olde Maten en Veerslootslanden is een van de belangrijkste<br />
verspreidingsgebieden van de Grote modderkruiper in Nederland. Deze zit<br />
verspreid in het slotenstelsel van het slagenlandschap. Het gebied Olde Maten<br />
en Veerslootslanden draagt dan ook in grote mate bij aan de metapopulatie in<br />
Salland (www.minlnv.nl).<br />
Het gebied herbergt een geschikte habitat voor de grote modderkruiper en de<br />
afgelopen jaren is flink geïnvesteerd in het optimaliseren van het beheer in de<br />
wateren; er zijn de afgelopen jaren aangepaste baggertechnieken en faseringen<br />
toegepast hiervoor. Momenteel bedraagt het gebied waar grote modderkruiper is<br />
gesignaleerd ruim [pm werkgroep] kilometer sloot.<br />
Concluderend kan gesteld worden dat de huidige kwaliteit van de habitat goed<br />
is. Voor uitbreiding van de populatie is met name het verbeteren van de<br />
waterkwaliteit en daarmee rijke onderwatervegetatie van belang.<br />
Instandhoudingsdoel<br />
Behoud van de verspreiding, omvang en kwaliteit van het leefgebied voor het<br />
behoud van de populatie.<br />
Waar in het gebied?<br />
Twee kilometerhokwaarnemingen (en kaartje) pm werkgroep)<br />
Wanneer moet het doel behaald zijn?<br />
Het behalen van het doel zal bereikt worden door de uitvoering van maatregelen<br />
voor het habitattype Meren met krabbescheer en fonteinkruiden.<br />
4.3.6 H1149 KLEINE MODDERKRUIPER<br />
Huidige populatie<br />
Populatie grootte is onbekend, soort is verspreid in het slotensysteem van Olde<br />
Maten aanwezig.<br />
Huidige kwaliteit habitat<br />
In de Olde Maten & Veerslootslanden komt verspreid de kleine modderkruiper<br />
voor en draagt bij aan de instandhouding van de soort in Nederland. De soort is<br />
verspreid in het slotenstelsel van het slagenlandschap aanwezig. Het gebied<br />
Olde Maten & Veerslootslanden draagt dan bij aan de metapopulatie in Salland.<br />
Het gebied herbergt geschikt habitat voor de kleine modderkruiper en de<br />
afgelopen jaren is flink geïnvesteerd in het optimaliseren in het beheer van de<br />
wateren; er zijn de afgelopen jaren aangepaste baggertechnieken en faseringen<br />
toegepast. Momenteel bedraagt het gebied waar kleine modderkruiper is<br />
gesignaleerd ruim [pm werkgroep] kilometer sloot.<br />
Concluderend kan gesteld worden dat de huidige kwaliteit van leefgebied goed<br />
is: voldoende zuurstof, voldoende modder. Voor uitbreiding van de populatie is<br />
met name het verbeteren van de waterkwaliteit en daarmee rijke<br />
onderwatervegetatie van belang.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 68
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Instandhoudingsdoel<br />
Behoud van de verspreiding, omvang en kwaliteit van het leefgebied voor het<br />
behoud van de populatie.<br />
Waar in het gebied?<br />
Twee kilometerhokwaarnemingen (en kaartje [pm werkgroep])<br />
Wanneer moet het doel behaald zijn?<br />
Het behalen van het doel zal bereikt worden door de uitvoering van maatregelen<br />
voor het habitattype Meren met krabbescheer en fonteinkruiden.<br />
4.3.7 H4056 PLATTE SCHIJFHOREN<br />
Huidige populatie<br />
De populatiegrootte is onbekend en recent ontdekt. De soort is aangetroffen in<br />
het zuidelijke deel van Olde Maten De Platte schijfhoren kan worden<br />
aangetroffen in sloten met helder water met een goed ontwikkelde<br />
watervegetatie, die gedurende het jaar niet droogvallen.<br />
Instandhoudingsdoel<br />
Behoud van de verspreiding, omvang en kwaliteit van het leefgebied voor het<br />
behoud van de populatie.<br />
Waar in het gebied?<br />
Twee kilometerhokwaarnemingen (en kaartje) pm werkgroep)<br />
Trend<br />
De kwaliteit van het oppervlaktewater is in de laatste 15 jaar al sterk verbeterd.<br />
In veel wateren zijn de concentraties fosfaten en nitraten afgenomen en het<br />
doorzicht is toegenomen, waardoor onderwaterplanten weer meer kansen<br />
krijgen.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 69
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Wanneer in de sloten van Olde Maten en Veerslootslanden de<br />
onderwatervegetatie weer toeneemt en de waterkwaliteit verbeterd, zal de<br />
Platte schijfhoren zich waarschijnlijk verder uitbreiden. Zonder de uitvoer van<br />
deze maatregelen zal door het geringe areaal aan onderwatervegetaties in de<br />
sloten de huidige populatie te kwetsbaar zijn.<br />
Wanneer moet het doel behaald zijn?<br />
Het behalen van het doel zal bereikt worden door algemene verbetering van de<br />
waterkwaliteit in het deel van de Olde Maten ten zuiden van de Conradsweg<br />
door vermindering van de inlaat van gebiedsvreemd water en de ontwikkeling<br />
van overgangs- en trilvenen.<br />
4.3.8 SAMENVATTENDE TABEL: UITWERKING INSTANDHOUDINGSDOELSTELLINGEN<br />
De uitwerking van de instandhoudingsdoelstellingen per habitattype en soort is<br />
in onderstaande tabel samengevat.<br />
Habitattyp Staat van<br />
en<br />
instandhouding<br />
Meren met Zeer kleine<br />
krabbensche oppervlakten, matig<br />
er en tot goed<br />
fonteinkruid ontwikkeld, totaal<br />
en<br />
0,5 ha<br />
Blauwgrasla<br />
nden<br />
Overgangs-<br />
en trilvenen<br />
Kleine oppervlakte,<br />
klein areaal goed<br />
ontwikkeld door<br />
technische<br />
maatregelen,<br />
ontbreken van<br />
toevoer gebufferd,<br />
voedselarm gronden/of<br />
oppervlaktewater,<br />
verarming door te<br />
snelle afvoer van<br />
maaisel.<br />
Enkel het<br />
tussenstadium<br />
veenmosrietlanden<br />
is aanwezig, matig<br />
ontwikkeld. Niet<br />
aanwezig<br />
soortenrijke<br />
trilvenen en<br />
moerasheide. Wel<br />
aanwezig veenbos,<br />
goed ontwikkeld.<br />
Bittervoorn Verspreid in het<br />
gebied aanwezig,<br />
grootte populatie<br />
onbekend<br />
Knelpunten<br />
Te hoge<br />
nutriëntenconcentraties<br />
in het<br />
oppervlaktewater,<br />
geringe oppervlak<br />
en afname van<br />
open water door<br />
verlanding<br />
Verzuring,<br />
vermesting,<br />
verdroging,<br />
verruiging en het<br />
geringe oppervlak<br />
Vermesting,<br />
verzuring,<br />
verdroging,<br />
verruiging<br />
(achterstand in<br />
beheer) en gering<br />
oppervlak<br />
Te hoge<br />
nutriëntenconcentraties<br />
in het<br />
oppervlaktewater,<br />
en afname van<br />
Gewenste<br />
verandering<br />
Tegengaan<br />
houtopslag, creëren<br />
nieuw open water,<br />
aanpassen<br />
waterhuishouding<br />
en verbeteren<br />
waterkwaliteit<br />
Aanpassingen<br />
waterhuishouding,<br />
verbetering<br />
luchtkwaliteit en<br />
verbetering aanvoer<br />
basenrijk<br />
oppervlakte- en<br />
grondwater<br />
Aanpassing<br />
waterhuishouding,<br />
verbetering aanvoer<br />
basenrijk<br />
oppervlakte- en<br />
grondwater,<br />
verbetering<br />
luchtkwaliteit<br />
Uitvoering<br />
maatregelen<br />
habitattype Meren<br />
met krabbenscheer<br />
en fonteinkruiden<br />
074230652:0.2 ARCADIS 70
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Kleine<br />
modderkruip<br />
er<br />
Grote<br />
modderkruip<br />
er<br />
Platte<br />
schijfhoren<br />
Verspreid in het<br />
slotensysteem van<br />
Olde Maten<br />
aanwezig, grootte<br />
populatie onbekend<br />
Verspreid in het<br />
slotensysteem van<br />
Olde Maten<br />
aanwezig, grootte<br />
populatie onbekend<br />
In het zuiden van<br />
Olde Maten<br />
aanwezig, recent<br />
ontdekt, grootte<br />
populatie onbekend<br />
open water door<br />
verlanding<br />
Te hoge<br />
nutriëntenconcentraties<br />
in het<br />
oppervlaktewater,<br />
en afname van<br />
open water door<br />
verlanding<br />
Te hoge<br />
nutriëntenconcentraties<br />
in het<br />
oppervlaktewater,<br />
en afname van<br />
open water door<br />
verlanding<br />
Vermesting,<br />
verzuring, te weinig<br />
onderwatervegetatie<br />
Uitvoering<br />
maatregelen<br />
habitattype Meren<br />
met krabbenscheer<br />
en fonteinkruiden<br />
Uitvoering<br />
maatregelen<br />
habitattype Meren<br />
met krabbenscheer<br />
en fonteinkruiden<br />
Verbetering<br />
waterkwaliteit<br />
(vermindering<br />
fosfaten en<br />
nitraten), toename<br />
onderwatervegetati<br />
e<br />
074230652:0.2 ARCADIS 71
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Zoals reeds vermeld in de inleiding, kunnen op dit moment geen uitspraken<br />
gedaan worden of de gewenste maatregelen daadwerkelijk voldoende zijn voor<br />
de ontwikkeling van de abiotische processen en de daarbij horende gewenste<br />
vegetatietypen. Dit is de reden dat in dit beheerplan niet voor alle habitattypen<br />
op kaart is vast te leggen wat de toename in oppervlakte is of in kwaliteit.<br />
In de eerste planperiode zullen op kleine schaal maatregelen worden uitgevoerd<br />
en grondig gemonitord, zodat met de opgedane kennis beter voorspeld kan<br />
worden waar de potenties in Olde Maten & Veerslootslanden aanwezig zijn voor<br />
de gewenste habitattypen.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 72
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
HOOFDSTU<br />
5.1 INLEIDING<br />
5 Samenvattend overzicht knelpunten<br />
Dit hoofdstuk geeft een compleet overzicht van alle knelpunten die kunnen<br />
optreden bij het realiseren van de instandhoudingsdoelstellingen. Onder<br />
knelpunten wordt verstaan: oorzaken van achteruitgang van habitattypen of<br />
soorten.<br />
De beschrijving van knelpunten is gebaseerd op inbreng van de werkgroepleden<br />
en op een KIWA-rapport/ KIWA Water Research heeft in opdracht van het<br />
Ministerie van LNV de kansen en knelpunten beschreven van het Natura 2000gebied<br />
Olde Maten & Veerslootslanden met betrekking tot de realisering van de<br />
instandhoudingsdoelen (KIWA, 2007).<br />
Per habitattype en –soort aangegeven wordt aangegeven welke factoren de<br />
huidige kwaliteit en omvang in de weg staan. Deze factoren vormen<br />
aangrijpingspunten voor te nemen maatregelen.<br />
5.2 KNELPUNTEN VOOR DE HABITATTYPEN<br />
Knelpunten habitattype Meren met krabbescheer en fonteinkruiden<br />
Droogval van sloten door laag polderpeil in winter (Olde Maten).<br />
Interne eutrofiering door mineralisatie van veen door verlaging<br />
grondwaterstand, door de hoge ijzerconcentraties in de bodem lijkt dit geen<br />
knelpunt te zijn voor Olde Maten & Veerslootslanden (Alterra, 2008).<br />
Externe en interne eutrofiering door aanvoer eutroof oppervlaktewater naar<br />
het Natura 2000-gebied. (Olde Maten en mogelijk ook Veerslootslanden).<br />
In Veerslootslanden: risico op intern eutrofiering door peilopzet (zie bijlage<br />
10).<br />
Knelpunten voortkomend uit gebruik<br />
Verandering van de waterhuishouding met een laag winterpeil en een hoog<br />
zomerpeil; hierdoor te weinig waterfluctuaties in het goede seizoen,<br />
bijvoorbeeld voor de kieming van planten.<br />
Droogval door verminderde aanvoer van water door de verlanding (in delen<br />
van) sloten.<br />
Geringe oppervlakte open water.<br />
Afname open water.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 73
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Knelpunten habitattype Blauwgraslanden<br />
Verdroging door verlaging van de grondwaterstand door ontwateringsdiepte<br />
ten behoeve van de landbouw in aangrenzende percelen buiten het Natura<br />
2000-gebied.<br />
Verdroging door verlaging van de grondwaterstand door lage waterpeilen voor<br />
de landbouwpercelen binnen het N-2000-gebied.<br />
Verdroging door lage zomer(grond)waterstand door verminderde aanvoer van<br />
oppervlaktewater door dichtgroeiende greppels (Veerslootslanden) en sloten<br />
(Olde Maten).<br />
Verzuring door verminderde toestroming basenrijk grondwater (door<br />
ontwatering in omliggende percelen binnen en buiten het N-2000gebied)(Veerslootslanden).<br />
Verzuring door de verminderde overstroming en inzijging basenrijk<br />
oppervlaktewater in de smalle slagen door verbeteren ontwatering polder en<br />
dichtgroeiende sloten (Olde Maten).<br />
Verzuring door verminderde afvoer van regenwaterlenzen door het<br />
dichtgroeien van greppels (Veerslootslanden).<br />
Verzuring door ammoniak.<br />
Interne eutrofiering door mineralisatie van veen door verlaging<br />
grondwaterstand. Door de hoge ijzerconcentraties in de bodem lijkt dit geen<br />
knelpunt te zijn voor Olde Maten en Veerslootslanden (Alterra, 2008).<br />
Verruiging door afname maaibeheer in het gehele N-2000-gebied en daarmee<br />
toename verdamping van grondwater.<br />
Geringe oppervlak open water.<br />
Knelpunten voortkomend uit gebruik<br />
Verarming van de plantensoorten en versmalling van de genetische basis door te<br />
vroeg maaien in het seizoen of te kort laten liggen van maaisel zodat<br />
zaadzetting niet mogelijk is.<br />
Knelpunten habitattype Overgangs- en trilvenen, veenmosrietland<br />
Verdroging door verlaging van de grondwaterstand door lage waterpeilen in<br />
aangrenzende percelen buiten het Natura 2000-gebied.<br />
Verdroging door verlaging van de grondwaterstand door lage peilen in<br />
percelen binnen het Natura 2000-gebied.<br />
Verdroging door verlaging van de grondwaterstand door verminderde aanvoer<br />
van oppervlaktewater door dichtgroeiende greppels (Veerslootslanden) en<br />
sloten (Olde Maten).<br />
Interne eutrofiering door mineralisatie van veen door verlaging van de<br />
grondwaterstand. Door de hoge ijzerconcentratie in de bodem van de Olde<br />
Maten en Veerslootslanden lijkt dit geen knelpunt te zijn (Alterra 2008 en zie<br />
bijlage 10)<br />
Interne eutrofiering door uitspoeling gebonden fosfaat door reductie van ijzer<br />
door. verhoging van de grondwaterstand (zowel Olde Maten als<br />
Veerslootslanden) (Dit is een effect dat kan optreden bij de uitvoer van de<br />
maatregel, het is nu geen knelpunt).<br />
Verruiging door afname maaibeheer in het gehele Natura 2000-gebied.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 74
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Achteruitgang van het areaal aan veenmosrietland door gebrek aan jonge<br />
verlandsstadia door voortschrijdende successie en niet op gang komen nieuwe<br />
verlanding (Olde Maten).<br />
Verzuring door ammoniak.<br />
Voor de overgangs- en trilvenen spelen eveneens de drie knelpunten als<br />
gevolg van verzuring, zoals genoemd bij de andere twee habitattypen, maar<br />
in minder ernstige mate.<br />
Afwezigheid trilvenen & moerasheide.<br />
Knelpunten voortkomend uit gebruik<br />
Vermindering van het maaibeheer in combinatie met de hoge atmosferische<br />
depositie zorgt voor versnelde bosopslag in de veenmosrietlanden.<br />
5.3 KNELPUNTEN VOOR DE SOORTEN<br />
Knelpunten soorten; bittervoorn, grote modderkruiper en kleine modderkruiper<br />
Droogval van sloten door laag polderpeil in winter (Olde Maten).<br />
Droogval door verminderde toevoer van oppervlaktewater in de zomer door<br />
verlande (delen in) sloten (Olde Maten).<br />
Eutrofiering door mineralisatie van het veen door dalende grondwaterpeilen.<br />
Door de hoge ijzergehaltes in de bodem van de Olde Maten en<br />
Veerslootslanden lijkt dit geen knelpunt (Alterra 2008 en zie bijlage 10.<br />
Eutrofiering van het oppervlaktewater door de aanvoer van voedselrijker<br />
gebiedsvreemd water.<br />
Dichtgroeien van open water door verlanding.<br />
Knelpunten voortkomend uit gebruik<br />
Achterstallig baggerwerk in de sloten, dikke lagen modder en slib worden door<br />
zoetwatermosselen gemeden (bittervoorn).<br />
Rigoureus slootonderhoud.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 75
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
HOOFDSTU<br />
6 Beoordeling bestaand gebruik<br />
6.1 BESTAAND GEBRUIK EN HET BEHEERPLAN<br />
6.1.1 WAAROM BESTAAND GEBRUIK IN HET BEHEERPLAN?<br />
In dit beheerplan wordt omschreven wat er nodig is om de gestelde<br />
instandhoudingsdoelen voor het gebied Olde Maten en Veerslootslanden te<br />
behalen. Een belangrijk onderdeel hiervan is het aangeven welke bestaande<br />
gebruiksvormen in en rond het gebied doorgang kunnen blijven vinden zonder<br />
schadelijke effecten op deze doelen te veroorzaken. Voor sommige (bestaande)<br />
gebruiksvormen geldt echter, dat op het detailniveau van dit beheerplan<br />
negatieve effecten niet met zekerheid uitgesloten kunnen worden. Voor deze<br />
gebruiksvormen zal dan ook in de toekomst een traject van vergunningverlening<br />
aan de orde blijven.<br />
6.1.2 WAT IS BESTAAND GEBRUIK?<br />
FEITELIJK GEBRUIK OP<br />
1 OKTOBER 2005<br />
Bestaand gebruik is te definiëren als ‘die activiteiten die reeds plaats vonden<br />
toen in oktober 2005 de Natuurbeschermingswet 1998 werd vastgesteld’. Het<br />
bestaande gebruik omvat activiteiten op of in de omgeving van bedrijven en/of<br />
percelen vanuit de huidige bedrijfsvoering, die op een bepaalde plaats met een<br />
bepaalde intensiteit plaats vonden. Het gaat hierbij om activiteiten die<br />
daadwerkelijk plaatsvinden sinds 2005 en niet om vergunde activiteiten, middels<br />
bijvoorbeeld een bouw- of een milieuvergunning.<br />
Bestaande activiteiten in en rondom Natura 2000-gebieden kunnen effecten<br />
hebben op de natuurwaarden in de Natura 2000-gebieden en op het in stand<br />
houden en ontwikkelen daarvan. De mate van deze effecten kan variëren van<br />
gering tot significant op de instandhoudingsdoelstellingen. Het is nadrukkelijk de<br />
bestuurlijke insteek om zoveel mogelijk ruimte te bieden voor continuering van<br />
bestaand gebruik, binnen de randvoorwaarden die de<br />
instandhoudingsdoelstellingen daaraan stellen.<br />
Inschatting van de gevolgen van calamiteiten zijn niet meegenomen in dit<br />
beheerplan. De reden hiervoor is dat gedetailleerde kennis van de<br />
bedrijfsvoering nodig is om dit goed te kunnen doen. Waar relevant, zijn wel<br />
aandachtspunten hiervoor opgenomen.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 76
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
6.2 METHODIEK<br />
6.2.1 CATEGORIEËN VOOR CLASSIFICATIE VAN BESTAAND GEBRUIK<br />
CATEGORIE 1<br />
CATEGORIE 2<br />
CATEGORIE 3<br />
CATEGORIE 4<br />
Elke gebruiksvorm wordt, na beoordeling, geclassificeerd in een van de volgende<br />
categorieën:<br />
1) Gebruiksvorm in beheerplan zonder wijzigingen/maatregelen<br />
Dit zijn bestaande gebruiksvormen waarvan vast staat, dat ze geen negatieve<br />
effecten hebben op de huidige en potentiële Natura 2000-waarden. Dit betekent<br />
dat ze het realiseren van de instandhoudingsdoelstellingen niet in de weg staan.<br />
Er hoeven geen wijzigingen of aanvullende mitigerende maatregelen plaats te<br />
vinden ten opzicht van regelingen en voorwaarden in de huidige situatie. Een<br />
gebruiksvorm van categorie 1 kan dus onveranderd voortgezet worden.<br />
2) Gebruiksvorm in beheerplan met wijzigingen/maatregelen<br />
Dit zijn bestaande gebruiksvormen, die kunnen leiden tot negatieve effecten op<br />
bestaande en potentiële Natura 2000-waarden en waarvoor wijzigingen of<br />
aanvullende mitigerende maatregelen nodig zijn. Negatieve effecten bestaan<br />
bijvoorbeeld uit verslechtering van de kwaliteit van de aangewezen habitattypen<br />
of uit verstorende factoren voor de soorten waarvoor het Natura 2000-gebied is<br />
aangewezen.<br />
Een verslechtering of een verstoring kan worden gemitigeerd wanneer aan<br />
gebruiksvormen algemene aanpassende voorwaarden kunnen worden<br />
verbonden, waardoor deze gebruiksvormen niet structureel inwerken op de<br />
Natura 2000-waarden van het gebied. Mogelijke mitigerende maatregelen zijn:<br />
tijdelijkheid van de activiteiten, ruimtelijke zonering, seizoensperiode en<br />
vermindering van intensiteit van de activiteiten.<br />
3) Gebruiksvorm niet in beheerplan<br />
Dit zijn bestaande gebruiksvormen waarbij de negatieve effecten op<br />
aangewezen habitattypen en/of soorten niet met algemene regels in<br />
voorwaarden gemitigeerd kunnen worden. Indien de effecten van bestaande<br />
gebruiksvormen onvoldoende bekend zijn, wordt de gebruiksvorm in eerste<br />
instantie ook in deze categorie geplaatst. Dit volgt uit het voorzorgsbeginsel: als<br />
niet bekend is welk effect een gebruiksvorm heeft, dan moet deze eerst getoetst<br />
worden. Door nader onderzoek kan de gebruiksvorm toch mogelijk met<br />
mitigerende maatregelen in het beheerplan opgenomen worden en alsnog in<br />
categorie 2 worden geplaatst.<br />
4) Gebruiksvorm niet in beheerplan: vergunningsprocedure<br />
Dit zijn bestaande gebruiksvormen, die ongewenste negatieve effecten hebben<br />
en/of überhaupt niet gewenst en/of verboden zijn .<br />
074230652:0.2 ARCADIS 77
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
6.3 WIJZE VAN BEOORDELING<br />
Afbeelding 6.1<br />
Systematiek<br />
beoordeling bestaand<br />
gebruik<br />
Tenzij anders aangegeven, gaat het om bestaande activiteiten die plaatsvinden<br />
binnen de begrenzing van het Natura 2000-gebied. Bij een aantal activiteiten<br />
kan sprake zijn van externe werking. Dit wil zeggen dat die activiteiten, die<br />
buiten de Natura 2000-begrenzing plaatsvinden, mogelijk invloed hebben op de<br />
Natura 2000-waarden binnen het gebied. In deze gevallen wordt expliciet<br />
vermeld dat het gaat om activiteiten buiten Natura 2000.<br />
Bij de beoordeling zijn de geconstateerde knelpunten uit hoofdstuk 5 als<br />
uitgangspunt genomen. Activiteiten die geen negatieve bijdrage leveren aan een<br />
van de knelpunten vallen in eerste instantie in categorie 1 (zie ook Afbeelding<br />
6.1). Wanneer er wel van een significante bijdrage sprake is, wordt gekeken of<br />
de effecten zijn te verminderen door algemene voorwaarden te stellen aan de<br />
activiteit. Voor deze activiteit geldt dan dat ze doorgang kunnen blijven vinden<br />
onder een of meerdere, in dit plan beschreven, voorwaarden (categorie 2).<br />
Wanneer de activiteit een knelpunt vormt voor het behalen van de<br />
instandhoudingsdoelen en dit niet te verminderen is door voorwaarden te<br />
stellen, dan geldt categorie 3 of 4 en moet een vergunningaanvraag in het kader<br />
van de Natuurbeschermingswet doorlopen worden.<br />
Levert de activiteit een bijdrage aan een geconstateerd knelpunt?<br />
Ja Nee Onbekend<br />
Is dit effect te verminderen door<br />
algemene voorwaarden te<br />
stellen aan de activiteit?<br />
Ja Nee<br />
Activiteit in categorie 2<br />
Activiteit in categorie 1<br />
NB! cumulatie<br />
Activiteit in categorie 3 of 4<br />
Activiteit in categorie 3<br />
Bovenstaande methodiek volgend, komt een aantal gebruiksvormen naar voren,<br />
die kunnen conflicteren met de instandhoudingsdoelen.<br />
In het navolgende wordt per sector besproken:<br />
welke activiteiten zijn er in de omgeving;<br />
uit welke onderdelen bestaan deze activiteiten:<br />
- wat, hoeveel, wanneer, waar, hoe, etc.;<br />
op welke milieuthema’s hebben deze activiteiten effect:<br />
- Bijvoorbeeld verzuring, vermesting, verstoring, verontreiniging, etc.;<br />
of en zo ja bij welke activiteiten sprake is van een bijdrage aan de<br />
knelpunten:<br />
- als er een bijdrage is: welke effect heeft een activiteit?<br />
074230652:0.2 ARCADIS 78
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
of en zo ja welke mitigerende maatregelen genomen kunnen worden;<br />
of een vergunningverleningprocedure aan de orde is.<br />
Cumulatie<br />
Verschillende activiteiten kunnen dezelfde effecten hebben. Zo kan<br />
geluidsverstoring bijvoorbeeld veroorzaakt worden door verkeer, industrie, jacht<br />
en recreatie. Hierbij kan het voorkomen dat- als alleen gekeken wordt naar<br />
jacht- de verstoring zeer minimaal is en de bijdrage zeer gering. Voor recreatie<br />
geldt misschien hetzelfde maar samen zorgen deze activiteiten wel voor een<br />
bijdrage. Dan is er sprake van cumulatie. In de toetsing van bestaand gebruik is<br />
ook rekening gehouden met deze cumulatie van effecten.<br />
6.4 BEOORDELING BESTAAND GEBRUIK PER SECTOR<br />
6.4.1 NATUURBEHEER<br />
6.4.2 LANDBOUW<br />
Natuurbeheer<br />
Het natuur- en bosbeheer binnen het Natura 2000-gebied mag het behalen van<br />
de Natura 2000-doelen niet in de weg staan en moet daarom afgestemd worden<br />
op het beheer voor Natura 2000-doelen.<br />
Het beheer in Olde Maten wordt deels uitbesteed aan particulieren door middel<br />
van beweiding en het snijden van riet.<br />
Het huidige natuur- en bosbeheer levert een bijdrage aan de geconstateerde<br />
knelpunten en zal moeten veranderen. Belangrijk daarbij is het verhogen van<br />
het oppervlak van jaarlijks beheer, door het maaien van riet en het afzetten van<br />
houtige vegetatie.<br />
Een meer gedetailleerde beschrijving van de te nemen beheermaatregelen ten<br />
behoeve van de instandhoudingsdoelen in deze beheerplanperiode is gegeven in<br />
hoofdstuk 7.<br />
Inleiding<br />
Een aantal van de geconstateerde knelpunten in het gebied Olde Maten en<br />
Veerslootslanden hangt samen met het landbouwkundig gebruik in en rond het<br />
gebied. Dit zijn:<br />
drainage en peilbeheer ten behoeve van landbouwpercelen;<br />
grondwateronttrekkingen voor veedrenking en beregening;<br />
bemesting;<br />
onderbemaling.<br />
Onderstaand worden de knelpunten toegelicht en wordt aangegeven op welke<br />
manier deze activiteiten uitgevoerd kunnen worden om negatieve effecten te<br />
minimaliseren.<br />
{Uitgangspunt is dat individuele agrarische ondernemers schadeloos gesteld<br />
worden voor eventuele schade die ontstaat door opgelegde beperkingen [pm<br />
werkgroep]. }<br />
074230652:0.2 ARCADIS 79
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Drainage en ontwatering landbouwpercelen<br />
Verdroging is een van de grote knelpunten voor de habitattypen in Olde Maten<br />
en Veerslootslanden. Door het huidige waterpeil en drainage worden<br />
grondwaterstanden op agrarische percelen verlaagd en daarmee vermindert de<br />
toestroom van kwelwater in de Olde Maten en Veerslootslanden. Dit heeft ook<br />
effect op de natuurwaarden in de directe omgeving, waar door<br />
grondwaterstandverlaging verdroging optreedt. Daarnaast zorgt een<br />
grondwaterstandverlaging tot een verminderde aanvoer van gebufferd<br />
kwelwater in de wortelzone van planten.<br />
Om deze effecten tegen te gaan moet de grondwaterstand binnen de Natura<br />
2000-begrenzing weer omhoog. Dit wil zeggen: verontdiepen/dempen van<br />
sloten aan de oostzijde van het gebied, zodat kwelwater niet wordt afgevangen<br />
en de kans krijgt om in de Veerslootslanden tot in de wortelzone door te<br />
dringen.<br />
Om negatieve effecten vanuit de directe omgeving tegen te gaan, zal ook de het<br />
peilbeheer en de ontwateringsdiepte in aangrenzende percelen mogelijk<br />
aangepast dienen te worden.<br />
Waar en op welke manier zal nader uitgewerkt moeten worden in<br />
gebiedsplannen.<br />
Agrarische grondwateronttrekkingen<br />
Een van de geconstateerde knelpunten is de verminderde toestroom van<br />
kwelwater ter plaatste van de habitattypen; hetgeen ook een vorm van<br />
verdroging is. Een van de oorzaken hiervan zijn onderbemalingen en de<br />
agrarische grondwaterwinningen [pm ggor], ten behoeve van veedrenking of<br />
beregening. De mate waarin deze activiteiten bijdragen aan de verdroging is<br />
echter niet bekend. Nader onderzoek zal moeten uitwijzen hoe groot dit effect is<br />
en, wanneer dit aanzienlijk blijkt te zijn, welke beperking zou moeten gelden om<br />
dit effect zo veel mogelijk teniet te doen.<br />
Bemesting<br />
Voor alle habitattypen in Olde Maten & Veerslootslanden is de voedselrijkdom<br />
van grond- en oppervlaktewater in het gebied een probleem. Dit wordt<br />
hoofdzakelijk veroorzaakt door bemesting van agrarische percelen in en rond<br />
het Natura 2000-gebied en de inlaat van gebiedsvreemd water om de<br />
verdroging tegen te gaan.<br />
Om het negatieve effect tegen te gaan dient bemesting van slootranden binnen<br />
de begrenzing beperkt te worden. Deze beperking geldt mogelijk ook voor<br />
nabijgelegen percelen buiten de Natura 2000-begrenzing met een open<br />
oppervlaktewaterverbinding met Olde Maten & Veerslootslanden. De toevoer van<br />
fosfaat en stikstof naar Olde Maten & Veerslootslanden moet worden beperkt.<br />
Daarnaast is monitoring en onderzoek van verrijking van het diepere grondwater<br />
nodig, dat uittreedt als kwel in Olde Maten & Veerslootslanden en de relatie met<br />
het intrekgebied de Sallandse Heuvelrug.<br />
Milieuaspecten van dit type gebruik:<br />
Verdroging, vermesting, verstoring door geluid, verstoring door licht, betreding,<br />
verontreiniging.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 80
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Bijdrage aan knelpunten:<br />
Habitattypen Meren met krabbescheer, Blauwgraslanden en Overgangs- en<br />
trilvenen zijn niet gevoelig voor geluid of licht, dus geen effect.<br />
Habitattypen Meren met krabbescheer, Blauwgraslanden en Overgangs- en<br />
trilvenen zijn gevoelig voor verdroging, dit geeft bijdrage aan knelpunt<br />
behoud en kwaliteit van alle drie habitattypen.<br />
Verontreiniging door gebruik motorische machines -> zeer gering, geen kans<br />
op uitspoeling naar grondwater.<br />
Habitattypen Meren met krabbescheer, Blauwgraslanden en Overgangs- en<br />
trilvenen zijn zeer gevoelig voor vermesting, zowel via grond- en<br />
oppervlaktewater als via de atmosfeer (fosfaat en stikstof, in mindere mate<br />
sulfaat).<br />
Mitigerende maatregelen:<br />
T.a.v. verdroging: veranderen peilbeheer, geen uitbreiding<br />
grondwateronttrekkingen (tot maximaal [pm werkgroep] kuub binnen het<br />
gebied en maximaal [pm werkgroep] kuub binnen een straal van [pm<br />
werkgroep] km).<br />
T.a.v. verontreiniging: Direct absorberende middelen gebruiken ter<br />
voorkoming van intrek in de bodem.<br />
T.a.v. vermesting grondwater: Afstemmen bemesting en beweiding of<br />
maaien, zodat aan het eind van het groeiseizoen het overschot aan stikstof en<br />
fosfor nul is.<br />
T.a.v. vermesting oppervlaktewater: het aanbod van meststoffen beperken<br />
als het risico op surface run-off hoog is. Oftewel: bij bemesting rekening<br />
houden met de weersvoorspelling.<br />
T.a.v. vermesting atmosfeer: PM stikstofdepositie/ammoniak [pm werkgroep].<br />
Met de agrarische ondernemers in het gebied is zijn bovenstaande mitigerende<br />
maatregelen afgesproken. Hierdoor kan de landbouw, zoals in hierboven<br />
omschreven vorm, doorgaan vinden (categorie 2).<br />
6.4.3 RECREATIE, SPORT EN TOERISME<br />
In en rondom Olde Maten & Veerslootslanden wordt er gewandeld, gefietst etc.<br />
Daarnaast vinden er excursies plaats in het gebied. Een uitgebreide omschrijving<br />
van de activiteiten staat in H3.6<br />
Milieuaspecten van dit type gebruik:<br />
Betreding -> is in principe verboden, behalve bij excursies.<br />
Verstoring door mensen en/of honden en/of ruiters en aanspanningen.<br />
Verstoring door geluid (bv. Motoren en auto’s).<br />
Verontreiniging door zwerfafval, lood van vislijnen en uitstoot verkeer.<br />
Vermesting door uitstoot verkeer door recreanten.<br />
Uitwerking milieuaspecten<br />
Het blauwgrasland en overgangs- en trilveen zijn klein tot zeer klein van<br />
omvang en daardoor kwetsbaar. Veelvuldige betreding kan uitbreiding, met<br />
name van trilvenen, tegengaan. Omdat de excursies is de meest kwetsbare<br />
074230652:0.2 ARCADIS 81
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
periode in het jaar plaatsvinden is uitbreiding van het aantal excursies niet<br />
gewenst. Het huidige aantal van 2 tot maximaal 5 per jaar onder leiding van<br />
een deskundige vormen echter geen belemmering voor uitbreiding van<br />
blauwgrasland en trilvenen.<br />
Naast de excursies in de Veerslootslanden (blauwgrasland) zijn er excursies in<br />
de Olde Maten over de graslandpercelen en rond de Veldschuur, deze lopen<br />
niet door de habitattypen blauwgrasland en veenmosrietland, zodat deze geen<br />
effect hebben.<br />
Geen van de habitattypen zijn gevoelig voor verstoring door mensen/honden<br />
of paarden of geluid van motoren en auto’s.<br />
Omdat het gebied niet toegankelijk is, is er geen sprake van verontreiniging<br />
door zwerfafval of lood van vislijnen. De habitattypen blauwgrasland en<br />
overgangs- en trilvenen liggen op geruime afstand van de doorgaande wegen<br />
en daardoor vormt uitstoot van het bestaande verkeer geen verontreinigen in<br />
het gebied.<br />
Door de lage frequente van verkeer door recreanten en de afstand van de<br />
habitattypen blauwgrasland, meren met krabbescheer en overgangs- en<br />
trilvenen draagt deze uitstoot niet bij aan de vermesting in het gebied. [pm<br />
Alterra en werkgroep]<br />
Handhaving vormt geen probleem, er is in de huidige situatie voldoende<br />
toezicht.<br />
Geen van de geconstateerde knelpunten hebben een relatie met het recreatieve<br />
gebruik van het gebied. Dit gebruik kan daarom ongewijzigd doorgang blijven<br />
vinden; dit wil zeggen categorie 1.<br />
Voor enkele activiteiten, zoals schaatsen op watergangen, faunabeheer en<br />
sportvisserij, is het wenselijk om een zonering op te stellen en te handhaven.<br />
Hiermee kan het gebruik verder ongehinderd doorgang vinden; dit wil zeggen<br />
categorie 2.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 82
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
6.4.4 WONEN EN VERBLIJVEN<br />
6.4.5 INDUSTRIE<br />
De woningen binnen de Natura 2000-begrenzing Olde Maten en<br />
Veerslootslanden staan verspreid langs de grens. In het gebied is er een<br />
mogelijkheid tot verblijf. De dichtstbijzijnd woonkern is Zwartekloosterwijk. Voor<br />
een uitgebreide beschrijving van deze activiteit zie H3.6.<br />
Milieuaspecten van dit type gebruik<br />
Verdroging -> drainage of onderbemaling zodat er geen water in kelders<br />
staat.<br />
Uitwerking milieuaspect<br />
Het plaatselijk verlagen van het grondwaterpeil om vocht/water in woningen<br />
te voorkomen heeft geen effect op de habitattypen blauwgrasland en<br />
overgangs- en trilvenen. De verdroging die deze habitattypen is gerelateerd<br />
aan de algemene waterhuishouding in en rond de Olde Maten &<br />
Veerslootslanden.<br />
Mitigerende maatregelen<br />
T.a.v. verdroging; Nieuwe woningen rondom het gebied worden verhoogd<br />
aangelegd, zodat er geen verlaging van de grondwaterstand gerealiseerd<br />
hoeft te worden.<br />
Het geconstateerde knelpunt verdroging kan een directe relatie hebben met de<br />
functie wonen en verblijven in en grenzend aan het gebied. Beoordeling van het<br />
gebruik is afhankelijk van de ligging van de habitattypen ten opzichte van de<br />
bebouwing en de uitstraling van de grondwaterstandverlaging ten behoeve van<br />
de bebouwing. Een mitigerende maatregel is de zonering van de ontwikkeling<br />
van habitattypen buiten de invloedsfeer van de bebouwing. In dit geval kan het<br />
gebruik doorgang vinden; dit wil zeggen categorie 2.<br />
Heeft de grondwaterstand voor de bewoning invloed op het habitattype, omdat<br />
in de huidige situatie een habitattype binnen de invloedsfeer ligt van de<br />
grondwaterstandverlaging dan is mogelijk zelfs een vergunning nodig, omdat de<br />
bijdrage onbekend is; categorie 3.<br />
In de omgeving van de Olde Maten en Veerslootslanden komt een aantal<br />
grondwaterwinningen voor die mogelijk bijdragen aan de verdroging in het<br />
gebied. Daarnaast zijn er diverse bedrijven gevestigd rondom het gebied. Voor<br />
een uitgebreide beschrijving van de activiteit zie H 3.6.<br />
Milieuaspecten<br />
Verdroging, verstoring door geluid, verontreinigingen en vermesting.<br />
Uitwerking milieuaspecten<br />
De habitattypen meren met krabbescheer, blauwgrasland en overgangs- en<br />
trilvenen zijn niet gevoelig voor geluid, dus is er geen effect.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 83
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
6.4.6 VERKEER<br />
Verontreinigingen door afvalstoffen en gemotoriseerde machines is nihil, door<br />
het naleven van de milieuvergunningen is er geen kans op uitspoeling naar<br />
het grondwater.<br />
De habitattypen blauwgrasland en overgangs- en trilvenen zijn gevoelig voor<br />
verdroging, de mate waarin de grondwateronttrekking door de industrie<br />
bijdragen aan de verdroging in de Olde Maten & Veerslootslanden is<br />
onbekend. Nader onderzoek zal moeten uitwijzen of het zinvol is om hier<br />
beperkingen aan te stellen.<br />
Handhaving op de milieuvergunningen vormt geen probleem, er is in de<br />
huidige situatie voldoende toezicht.<br />
T.a.v. vermesting atmosfeer: PM stikstofdepositie/ammoniak.<br />
Voor de activiteiten van de industrie waarbij geen sprake is van<br />
grondwateronttrekkingen geldt dat het huidige gebruik ongewijzigd doorgang<br />
kan blijven vinden; dit wil zeggen categorie 1.<br />
Van industrie met grondwateronttrekkingen aan de oostzijde van het gebied zijn<br />
de effecten op Olde Maten & Veerslootslanden onbekend en dit valt daardoor in<br />
categorie 3.<br />
Een mitigerende maatregel voor de overige grondwateronttrekkingen rondom<br />
Olde Maten & Veerslootslanden is een maximum aantal kuubs per onttrekking en<br />
een totaal aantal kuubs per jaar over alle onttrekkingen vast te stellen; hierdoor<br />
valt industrie met grondwateronttrekking (m.u.v. ten oosten van het gebied) in<br />
categorie 2.<br />
Provinciale wegen en lokale wegen. Onder deze activiteit valt zowel het gebruik<br />
van de wegen als het beheer en onderhoud. Voor een uitgebreide omschrijving<br />
van deze activiteit zie H 3.6.<br />
Milieuaspecten van dit type gebruik<br />
Vermesting, verontreinigingen, verzilting, vernietiging.<br />
Uitwerking van de milieuaspecten<br />
De habitattypen meren met krabbescheer, blauwgrasland en overgangs- en<br />
trilvenen zijn gevoelig voor vermesting. De uitstoot door het verkeer draagt<br />
bij aan de atmosferische depositie in het gebied. Vermindering van de uitstoot<br />
door het verkeer is te bereiken door het nemen van landelijke maatregelen.<br />
Het habitattype meren met krabbescheer is gevoelig voor verontreinigingen<br />
en verzilting. Verzilting treedt op de het strooien van pekel bij gladheid op de<br />
wegen. Verontreinigingen zijn afkomstig van de banden, remmen etc. Door<br />
afspoeling van de pekel en verontreinigingen van de wegen door regen komt<br />
het terecht in de naastgelegen waterlopen en bermsloten. Het verkeer aan de<br />
oostzijde van de Olde Maten en Veerslootslanden heeft hierop vooral invloed<br />
omdat de afwatering van oost naar west verloopt. Het effect van<br />
verontreinigingen van het wegdek op het aquatische milieu en de reikwijdte is<br />
onbekend.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 84
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
6.4.7 BODEMVERVUILING<br />
Alle habitattypen en -soorten zijn gevoelig voor vernietiging van hun<br />
leefomgeving. Het beheer van bermen en openbaar groen en het baggeren<br />
van watergangen langs de wegen kan leefgebied vernietigingen.<br />
Mitigerende maatregelen<br />
T.a.v. verontreinigingen en verzilting; aanpassen wegbermen en waterkant,<br />
zodat het regenwater niet direct afspoelt naar het oppervlaktewater. De<br />
aanleg van natuurvriendelijke oevers draagt hier aan bij.<br />
T.a.v. vermesting; landelijk maatregelen om de uitstoot van vermestende en<br />
verontreinigende stoffen door het verkeer te verminderen.<br />
T.a.v. vernietiging; om vernietiging van habitattypen en -soorten te<br />
voorkomen is zonering/fasering van de beheer- en onderhoudsmaatregelen<br />
noodzakelijk.<br />
Een uitwerking hiervan is bijvoorbeeld de gedragscode van Unie van<br />
Waterschappen in het kader van de Flora- en faunawet.<br />
Met de uitvoer van de mitigerende maatregelen en onderzoek naar de effecten<br />
en de reikwijdte van de effecten van afspoeling van regenwater van wegen naar<br />
het oppervlaktewater komt deze activiteit terecht in categorie 2. Dit geldt voor<br />
de wegen gelegen aan de oostzijde van Olde Maten & Veerslootslanden.<br />
De wegen aan de westzijde van Olde Maten & Veerslootslanden hebben geen<br />
effect en vallen in categorie 1.<br />
In Olde Maten zijn in het verleden jaren ‘40-60 boksloten dichtgegooid met<br />
huishoudelijk en andere soorten afval. Dit historische afval bevat<br />
milieubelastende stoffen die effect ‘kunnen’ hebben op het bodemleven in de<br />
directe omgeving van de vervuiling.<br />
Milieuaspecten van dit type gebruik<br />
Verontreinigingen.<br />
Uitwerking milieuaspect<br />
De milieubelastende stoffen kunnen ook via grondwaterstromen in het<br />
oppervlaktewater terecht komen en daarmee de gezondheid van in stand te<br />
houden vissoorten aantasten.<br />
Mitigerende maatregelen<br />
T.a.v. verontreinigingen; saneren van de historische bodemvervuiling heeft geen<br />
negatieve effecten op de instandhoudingsdoelen. De sanering zal juist bijdragen<br />
aan een positief effect.<br />
De terreinbeheerder is bezig de historische verontreinigingen in de bodem van<br />
Olde Maten & Veerslootslanden te verwijderen, deze activiteit heeft geen effect<br />
dus categorie 1.<br />
Het niet verwijderen van de historische verontreinigingen in de bodem heeft<br />
mogelijk een effect, echter is de reikwijdte en omvang van het effect onbekend,<br />
dus komt dit terecht in categorie 3.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 85
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
6.5 SAMENVATTENDE BEOORDELING BESTAAND GEBRUIK<br />
Tabel 6.1<br />
Per sector een<br />
overzicht van de<br />
activiteiten met hun<br />
effect op de omgeving<br />
en een habitattype of -<br />
soort binnen de Natura<br />
2000 begrenzing. Met<br />
een beoordeling of de<br />
activiteit een bijdrage<br />
levert aan een<br />
geconstateerd knelpunt<br />
1 = Levert geen<br />
bijdrage<br />
2 = Algemene<br />
voorwaarden<br />
3 = bijdrage onbekend<br />
4 = levert een<br />
bijdrage.<br />
De activiteiten in<br />
categorie 3 en 4 zijn<br />
vergunningsaanvraag<br />
plichtig.<br />
Onderstaande tabellen zijn een samenvatting van de beoordeling uit de vorige<br />
paragrafen per sector:<br />
tabel 6.1: toetsing bestaand gebruik binnen de gebiedsbegrenzing;<br />
tabel 6.2: toetsing bestaand gebruik buiten het Natura 2000-gebied.<br />
Bij de verschillende activiteiten per sector worden hun mogelijke effecten<br />
benoemd op de omgeving. Vervolgens is het effect getoetst aan de<br />
instandhoudingsdoelen van de habitattypen en -soorten en beoordeeld of het<br />
effect bijdraagt aan een knelpunt, zoals ook benoemd is in hoofdstuk 5.2.<br />
Voor de activiteiten met categorie 2 geldt dat deze niet zonder meer geoorloofd<br />
zijn, maar uitsluitend onder bepaalde voorwaarden mogen worden uitgevoerd.<br />
Een voorbeeld is het plaggen of de verwijdering van een teeltlaag in het gebied.<br />
Bij onjuiste uitvoering van deze activiteit kan het een tegengesteld effect<br />
hebben en een knelpunt in het gebied vergroten in plaats van oplossen. Om te<br />
voorkomen dat activiteiten onbedoeld geen bijdrage leveren aan een knelpunt is<br />
vaak zonering of fasering van het werk noodzakelijk.<br />
Goede voorbeelden van zonering en fasering van werk met betrekking tot het in<br />
stand houden van soorten is de gedragscode van Unie van Waterschappen in het<br />
kader van de Flora en Faunawet.<br />
Bij activiteiten met categorie 2 zijn in onderstaande tabellen de<br />
voorwaarden/mitigerende maatregelen benoemd.<br />
Specifiek gebruik<br />
Natuurbeheer<br />
Begrazing met<br />
beheersdieren<br />
(jaarrond)<br />
Maaien en afvoeren<br />
(ongewenste)<br />
vegetatie<br />
Baggeren<br />
watergangen en<br />
bagger verspreiden/<br />
afvoeren /in depot<br />
zetten<br />
Verwijderen top-,<br />
teeltlaag, plaggen en<br />
chopperen<br />
Snoeien/knotten van<br />
houtige vegetatie en<br />
verwerken<br />
Plaatsen, beheren en<br />
onderhouden rasters<br />
Effect<br />
Betreding,<br />
begrazing,<br />
vermesting<br />
Verstoring,<br />
verschraling<br />
Verstoring,<br />
vernietiging<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde /<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
074230652:0.2 ARCADIS 86<br />
1<br />
H6410 2 Zonering, licht<br />
materieel, natte<br />
plekken niet<br />
maaien, afvoeren<br />
verlaten i.v.m.<br />
zaadzetting<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
2 Zonering,<br />
fasering (Flora-<br />
en faunawet)<br />
verschraling H6410, H7410 2 Zonering<br />
Verstoring H3150,<br />
H6410, H7410<br />
verstoring H6410, H7410 1<br />
Bemesting van vermesting H3150, 2 Zonering,<br />
1
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
graslanden t.b.v.<br />
natuurdoel<br />
Ruimen en<br />
verkleinen tak-, topen<br />
resthout<br />
Cultivateren, eggen,<br />
ploegen/spitten,<br />
frezen,<br />
slepen/rollen,<br />
egaliseren (alleen<br />
opgebrachte grond)<br />
Begreppelen van<br />
blauwgraslanden<br />
Maken van<br />
plantgaten, -plekken<br />
en -stroken<br />
Bekalken, zaaien,<br />
aanvoeren van<br />
(kunst) mest/ kalk,<br />
plantsoen/ zaad<br />
Uitleggen/steken van<br />
takken<br />
Houtexploitatie (oogsten<br />
hout, selecteren<br />
bomen blessen)<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Verstoring H6410, H7410 1<br />
randenbeheer en<br />
stalmest<br />
verstoring H6410, H7410 2 Zonering, keuze<br />
materieel<br />
Verdroging,<br />
afvoer<br />
regenwaterle<br />
H6410 2 zonering<br />
ns<br />
Verstoring H6410, H7410 1<br />
Verstoring H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Verstoring H6410, H7410 1<br />
verstoring H6410, H7410 1<br />
2 Zonering,<br />
fasering<br />
Faunabeheer Verstoring,<br />
betreding<br />
H6410, H7410 2 Zonering<br />
Verplaatsen en<br />
transport van<br />
materieel en mensen<br />
Verstoring H6410, H7410 1<br />
Surveilleren en Verstoring, H6410, H7410 1<br />
monitoren/ karteren<br />
in het gebied<br />
betreding<br />
Specifiek gebruik<br />
Landbouw<br />
Ammoniak uitstoot<br />
dierhouderijen ;<br />
veehouderijvlees<br />
vee<br />
veehouderij,<br />
melkvee<br />
Ondiepe grondbewerkingen<br />
behorend bij<br />
normaal landbouwkundig<br />
gebruik<br />
Diepe grondbewerkingen<br />
(bv<br />
bezanden)<br />
Effect<br />
Vermesting,<br />
verdroging<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
verdroging, H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Verdroging,<br />
verzakking,<br />
veraarding<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 of 3 PM Alterra<br />
(Randbeheer??)<br />
2 Hogere<br />
grondwaterstan<br />
den toestaan<br />
(mn voorjaar)<br />
2? zonering<br />
074230652:0.2 ARCADIS 87
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Specifiek gebruik<br />
Landbouw<br />
Snoeien/knotten<br />
van houtige<br />
vegetatie en<br />
verwerken<br />
Plaatsen, beheren<br />
en onderhouden<br />
rasters<br />
Bewerken grasland<br />
beheerpercelen<br />
Bewerken grasland<br />
overige percelen<br />
Effect<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
Verstoring 1<br />
verstoring 1<br />
vermesting H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
vermesting H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Onderbemaling Verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Grondwateronttrekk<br />
ing t.b.v.<br />
veedrenking<br />
Reguliere aan- en<br />
afvoer (mest, melk,<br />
voeders, dieren,<br />
geoogste<br />
producten, etc.<br />
Bespuitingen Vermesting,<br />
verzuring<br />
Beweiding (alle<br />
grazers) met<br />
beheersovereenkomst<br />
Beweiding (alle<br />
grazers) zonder<br />
beheersovereenkomst<br />
Beregening met<br />
oppervlaktewater<br />
Verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
verstoring - 1<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
vermesting H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
vermesting H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 of 3 PM Alterra<br />
(Randbeheer??)<br />
2 of 3 PM Alterra<br />
(Randbeheer??)<br />
2 of 3 Afhankelijk van<br />
invloed sfeer en<br />
potentie habitat<br />
2 Niet meer dan<br />
[pm werkgroep]<br />
kuub per jaar en<br />
niet meer dan<br />
[pm werkgroep]<br />
x kuub in totaal<br />
2 Zonering en<br />
fasering<br />
2 of 3 PM Alterra<br />
(Randbeheer??)<br />
2 of 3 PM Alterra<br />
(Randbeheer??)<br />
2 Niet meer dan<br />
[pm werkgroep]<br />
kuub per jaar en<br />
niet meer dan<br />
[pm werkgroep]<br />
x kuub in totaal<br />
074230652:0.2 ARCADIS 88
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Specifiek gebruik<br />
Landbouw<br />
Beregening met<br />
grondwater<br />
Lozing door<br />
proceswater be- of<br />
verwerkingen<br />
Lozing door<br />
afspoeling verhard<br />
oppervlak<br />
Lozing door<br />
gietwater intensieve<br />
teelten<br />
Aanleggen,<br />
vervangen en<br />
onderhoud drainage<br />
in percelen binnen<br />
en in directe<br />
omgeving van<br />
Natura 2000gebieden<br />
Detail waterhuishouding<br />
perceelsniveau<br />
i.d.o. N2000<br />
Detail ontwatering<br />
m.b.v. greppels<br />
Regulier onderhoud<br />
watergangen<br />
Assimilatie<br />
belichting<br />
Teelt<br />
ondersteunende<br />
voorzieningen<br />
Teeltrotatie en<br />
vruchtwisseling<br />
Opslag mest op<br />
kopakker<br />
(steekvast), in<br />
mestzakken, in<br />
mestsilo’s buiten<br />
bouwblok<br />
Effect<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
Verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Vermesting H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
Vermesting,<br />
verontreinigin<br />
g<br />
habitatsoorten<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
vermesting H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
Verdroging<br />
habitatsoorten<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
3<br />
verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 Niet meer dan<br />
[pm werkgroep]<br />
kuub per jaar en<br />
niet meer dan<br />
[pm werkgroep]<br />
x kuub in totaal<br />
3<br />
2 Via een<br />
bodempassage<br />
naar<br />
oppervlakte- of<br />
grondwater<br />
3<br />
verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
2 zonering<br />
Verstoring, H3150, 2 Zonering,<br />
vernietiging H6410, H7410<br />
fasering (Floraen<br />
habitatsoorten<br />
en Faunawet)<br />
verstoring - 1<br />
verstoring - 1<br />
Verstoring, - 1<br />
Vermesting H3150,<br />
H6410, H7410<br />
074230652:0.2 ARCADIS 89<br />
3<br />
2 Geen afspoeling<br />
naar<br />
oppervlakte- of<br />
grondwater
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Specifiek gebruik<br />
Landbouw<br />
Be- en<br />
verwerkingsactiviteiten<br />
(transport, geluid,<br />
landschap)<br />
Opslag<br />
brandstoffen,<br />
chemische stoffen,<br />
caravans<br />
Maatregelen ter<br />
voorkoming<br />
wildschade<br />
Effect<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
Vermesting H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Verontreinigin<br />
g<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 Zonering<br />
2 Milieuvergunnin<br />
g en zonering<br />
Verstoring H6410, H7140 2 zonering<br />
074230652:0.2 ARCADIS 90
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Specifiek<br />
gebruik<br />
Recreatie<br />
Schaatsen op<br />
sloten (beperkt<br />
toegestaan door<br />
SBB)<br />
Plaatsen bankjes<br />
en<br />
informatieborden<br />
Uitzetten<br />
wandel- en<br />
fietsroutes<br />
Wandelen op<br />
wegen en paden<br />
Wandelen met<br />
aangelijnde<br />
honden op<br />
wegen en paden<br />
Kanoën, kleine<br />
bootjes varen<br />
Fietsen/<br />
paardrijden/<br />
aanspanningen<br />
Effect<br />
Betreding,<br />
verstoring<br />
Effect op<br />
habitattype/soort Categorie<br />
H3150, H6410,<br />
H7410<br />
Verstoring, 1<br />
Verstoring,<br />
vernietiging<br />
H3150, H6410,<br />
H7410<br />
verstoring 1<br />
Verstoring 1<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 zonering<br />
2 zonering<br />
Verstoring, H3150, H7210 en 2 zonering<br />
vernieling vissen<br />
verstoring 1<br />
Vogelkijkhut Verstoring 1<br />
Rustplaatsen verstoring 1<br />
Educatie en<br />
activiteiten<br />
(boerenerven en<br />
Bid en Werk)<br />
verstoring 1<br />
Verblijfsrecreatie Verstoring H6410, H7410 1<br />
Sportvisserij Verstoring,<br />
betreding<br />
vissen 2 zonering<br />
Specifiek gebruik<br />
Overige<br />
Tijdelijk opslag van<br />
goederen/ grond/<br />
maaisel<br />
Specifiek gebruik<br />
Infrastructuur<br />
Effect<br />
Verstoring,<br />
vernietiging<br />
Effect<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 Milieuvergunnin<br />
g en zonering<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
Onderhoud wegen Verstoring H3150,<br />
H6410, H7410<br />
2 zonering<br />
Strooibeheer Verontreinig H3150 2 Zonering,<br />
afvangen<br />
strooisel<br />
Verkeerbewegingen Vermesting H3150, 2 Generiek beleid<br />
H6410, H7410<br />
uitstoot<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
beperking<br />
074230652:0.2 ARCADIS 91
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Specifiek gebruik<br />
Infrastructuur<br />
Baggeren<br />
watergangen en<br />
bagger verspreiden/<br />
afvoeren/in depot<br />
zetten<br />
Watergangen<br />
schonen<br />
Effect<br />
Verstoring,<br />
vernietiging<br />
Verstoring,<br />
vernietiging<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
H3150 en<br />
habitatsoorten<br />
Onderhoud<br />
lichtmasten<br />
Verstoring 1<br />
Onderhoud<br />
gemeentelijk groen<br />
Verstoring 1<br />
Onderhoud kabels<br />
en leidingen<br />
Verstoring 1<br />
Onderhoud<br />
wegbermen<br />
(maaien, vijzelen,<br />
etc.)<br />
verstoring 1<br />
Onderhoud riolering verstoring 1<br />
Specifiek gebruik<br />
Bebouwing<br />
Veldschuur Bid &<br />
Werk<br />
Woonhuizen<br />
(bouwblokken)<br />
Effect<br />
Verstoring,<br />
verdroging<br />
Verstoring,<br />
verdroging<br />
Bedrijven Verstoring,<br />
verdroging<br />
Recreatieverblijven Verstoring,<br />
verdroging<br />
Specifiek gebruik<br />
Waterbeheer<br />
Baggeren<br />
watergangen en<br />
bagger verspreiden/<br />
afvoeren/in depot<br />
Effect<br />
Verstoring,<br />
vernietiging<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 Zonering,<br />
fasering, Flora-<br />
en faunawet<br />
2 Zonering,<br />
fasering, Floraen<br />
faunawet<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 Zonering, relatie<br />
met ligging tot<br />
habitattypen<br />
2 of 3? Zonering, relatie<br />
met ligging tot<br />
habitattypen<br />
2 of 3? Zonering, relatie<br />
met ligging tot<br />
habitattypen<br />
2 Zonering, relatie<br />
met ligging tot<br />
habitattypen<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 Zonering,<br />
fasering, Flora-<br />
en faunawet<br />
zetten<br />
Muskusratten Verstoring, Vissen 1<br />
beheer<br />
doden<br />
Onderhoud<br />
2 Zonering,<br />
watersysteem<br />
fasering, Floraen<br />
faunawet<br />
Peilbeheer 2 Peilbeheer<br />
aanpassen<br />
074230652:0.2 ARCADIS 92
Tabel 6.2<br />
Per sector een<br />
overzicht van de<br />
activiteiten met hun<br />
effect op de omgeving<br />
en een habitattype of –<br />
soort buiten de Natura<br />
2000 begrenzing. Met<br />
een beoordeling of de<br />
activiteit een bijdrage<br />
levert aan een<br />
geconstateerd knelpunt<br />
1 = Levert geen<br />
bijdrage<br />
2 = Algemene<br />
voorwaarden<br />
3 = bijdrage onbekend<br />
4 = levert een<br />
bijdrage.<br />
De activiteiten in<br />
categorie 3 en 4 zijn<br />
vergunningsaanvraag<br />
plichtig.<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Schonen<br />
2<br />
binnen [pm<br />
werkgroep] jaar<br />
Zonering,<br />
watergangen en<br />
fasering, Floraoevers<br />
en faunawet<br />
Inrichten<br />
2 Aanpassen<br />
watersysteem<br />
binnen [pm<br />
werkgroep] jaar<br />
t.b.v. habitattypen<br />
en -<br />
soorten<br />
Plaatsen peilbuizen 2 Zonering<br />
Surveilleren en<br />
monitoren/<br />
karteren in gebied<br />
1<br />
Wateraanvoer Vermesting, H3150, 2 Niet meer dan<br />
verontreinigin H7210,<br />
[pm werkgroep]<br />
g<br />
habitatsoorten<br />
kgP/j en [pm<br />
werkgroep]<br />
kgN/j<br />
Specifiek gebruik<br />
Natuurbeheer<br />
Effect<br />
Faunabeheer Verstoring,<br />
betreding<br />
Specifiek gebruik<br />
Recreatie<br />
Wandelen op<br />
wegen en paden<br />
Wandelen met<br />
honden op wegen<br />
en paden<br />
Verkeersbeweginge<br />
n<br />
Effect<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
Effect op<br />
habitattype/soor<br />
t<br />
Verstoring<br />
,<br />
1<br />
Verstoring 1<br />
Vermestin<br />
g<br />
H3150, H6410,<br />
H7410 en<br />
habitatsoorten<br />
Fietsen/<br />
paardrijden/<br />
aanspanningen<br />
Verstoring 1<br />
Sportvisserij verstoring 1<br />
Kanoën, bootje<br />
varen<br />
verstoring 1<br />
Verblijfsrecreatie Verstoring 1<br />
Specifiek gebruik<br />
Infrastructuur<br />
Effect<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
Catego<br />
rie<br />
1 -<br />
Categori<br />
e<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
Voorwaarde<br />
/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 Generiek<br />
beleid<br />
vermindering<br />
uitstoot NOx Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
Strooibeheer Verontreinig 2 Zonering,<br />
uitspoeling<br />
verminderen<br />
074230652:0.2 ARCADIS 93
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Onderhoud wegen 1<br />
Verkeersbeweginge vermesting H3150, 2 Generiek beleid<br />
n<br />
H6410, H7410<br />
vermindering<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
uitstoot NOx Specifiek gebruik<br />
Bebouwing<br />
Effect<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
Woonhuizen verstoring 1<br />
Bedrijven<br />
(dienstverlening)<br />
verstoring 1<br />
Specifiek gebruik<br />
Waterbeheer<br />
Effect<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
Peilbeheer verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Inrichting<br />
watersysteem<br />
Verdroging,<br />
vermesting<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Water aanvoer vermesting H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Specifiek gebruik<br />
Industrie<br />
Industrie zonder<br />
lozingen op<br />
oppervlaktewater,<br />
grondwateronttrekking<br />
en<br />
uitstoot van NOx<br />
Industrie met<br />
lozingen op<br />
Effect<br />
Verdroging,<br />
vermesting<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Catego<br />
rie<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 Wordt<br />
aangepast zodat<br />
peilbeheer<br />
buiten het<br />
gebied geen<br />
invloed heeft<br />
binnen het<br />
gebied<br />
2 Wordt<br />
aangepast zodat<br />
peilbeheer<br />
buiten het<br />
gebied geen<br />
invloed heeft<br />
binnen het<br />
gebied<br />
2 Wordt<br />
aangepast zodat<br />
gebiedsvreemd<br />
water met een<br />
slechtere<br />
waterkwaliteit<br />
geen invloed<br />
meer heeft<br />
binnen het<br />
gebied<br />
Catego<br />
rie<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 Zonering<br />
2 of 3 Zonering en<br />
uitstraling<br />
074230652:0.2 ARCADIS 94
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
oppervlaktewater,<br />
grondwateronttrekk<br />
ing en uitstoot van<br />
NOx<br />
Grondwateronttrekk<br />
ing t.b.v. industrie<br />
Zandwinning<br />
(zandwinput)<br />
Specifiek gebruik<br />
Waterbeheer<br />
Ammoniakuitstoot;<br />
melkvee, vleesvee,<br />
groothandel in<br />
levend vee,<br />
paardenfokkerij en<br />
maneges<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Verdroging,<br />
onderbreken<br />
kwelstroom<br />
Effect<br />
Vermesting,<br />
verdroging<br />
Akker- en tuinbouw Vermesting,<br />
verdroging<br />
Grondwateronttrekk<br />
ing t.b.v. landbouw<br />
Effect op<br />
habitattype/<br />
soort<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
H3150,<br />
H6410, H7410<br />
en<br />
habitatsoorten<br />
Verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
Onderbemaling Verdroging H3150,<br />
H6410, H7410<br />
effecten<br />
2 of 3 Zonering en<br />
uitstraling<br />
effect,<br />
beïnvloeding<br />
kwelstroom<br />
[pm<br />
werkgro<br />
ep en<br />
ggor]<br />
Catego<br />
rie<br />
Beïnvloeding<br />
kwelstroom<br />
Voorwaarde/<br />
mitigerende<br />
maatregel<br />
2 of 3 PM Alterra<br />
(Randbeheer??)<br />
2 of 3 PM Alterra<br />
(Randbeheer??)<br />
2 of 3 Per onttrekking<br />
niet meer dan<br />
[pm werkgroep]<br />
kuub per jaar,<br />
in totaal niet<br />
meer dan [pm<br />
werkgroep]<br />
kuub per jaar<br />
2 of 3 Zonering en<br />
invloed sfeer<br />
074230652:0.2 ARCADIS 95
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
De activiteiten in categorie 3 en 4 zijn vergunningplichtig. Voor de activiteiten<br />
met categorie 2 geldt dat deze niet zonder meer geoorloofd zijn, maar<br />
uitsluitend onder bepaalde voorwaarden mogen worden uitgevoerd. Door<br />
toepassing van bepaalde voorwaarden is een vergunningaanvraag niet in alle<br />
gevallen noodzakelijk. Dit is het geval bij een activiteit in categorie 2. De<br />
voorwaarde kan in dat geval als mitigerende maatregel worden gezien. Voor<br />
activiteiten in de categorieën 3 en 4 kunnen de voorwaarden een eventuele<br />
vergunningverlening mogelijk maken. Ook in dat geval kunnen de voorwaarden<br />
gezien worden als mitigerende maatregelen. Samengevat zijn de volgende<br />
voorwaarden en mitigerende maatregelen noodzakelijk bij voortzetting van het<br />
huidige bestaand gebruik:<br />
Natuurbeheer:<br />
Zonering, fasering;<br />
Licht materieel;<br />
Natte plekken niet maaien;<br />
Afvoeren verlaten i.v.m. zaadzetting<br />
Zonering, fasering (Flora- en faunawet)<br />
Randenbeheer en stalmest<br />
Keuze materieel<br />
zonering<br />
Landbouw:<br />
Randbeheer [pm werkgroep];<br />
Hogere grondwaterstanden toestaan (mn voorjaar);<br />
Zonering;<br />
Zonering en fasering (o.a. voor de Flora en Faunawet);<br />
Milieuvergunning en zonering;<br />
Geen afspoeling naar grondwater;<br />
Niet meer dan [pm werkgroep] kuub per jaar en niet meer dan [pm<br />
werkgroep] x kuub in totaal voor de volgende vormen van bestaand gebruik:<br />
- grondwateronttrekking t.b.v. veedrenking;<br />
- beregening met oppervlaktewater;<br />
- Beregening met grondwater;<br />
Mitigerende maatregelen voor onderbemaling is afhankelijk van invloed sfeer<br />
en potentie habitat;<br />
Bij lozing door proceswater, be- of verwerking mitigatie via een<br />
bodempassage naar oppervlakte- of grondwater.<br />
Recreatie:<br />
Generiek beleid vermindering uitstoot NOx Zonering<br />
Specifiek overig gebruik:<br />
Milieuvergunning en zonering.<br />
Infrastructuur:<br />
074230652:0.2 ARCADIS 96
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Zonering;<br />
Zonering, fasering, Flora- en faunawet;<br />
Afvangen strooisel;<br />
Uitspoeling verminderen;<br />
Generiek beleid uitstoot beperking.<br />
Bebouwing:<br />
Zonering, relatie met ligging tot habitattypen.<br />
Waterbeheer:<br />
Zonering, fasering, Flora- en faunawet;<br />
Zonering en invloedsfeer<br />
Randbeheer [PM werkgroep];<br />
Peilbeheer aanpassen binnen [PM werkgroep] jaar voor de maatregel inrichten<br />
watersysteem;<br />
Niet meer dan [pm werkgroep] kg P per jaar en [pm werkgroep] kg N per jaar<br />
voor de volgende vormen van bestaand gebruik:<br />
- Wateraanvoer;<br />
Per grondwateronttrekking niet meer dan [PM werkgroep] kuub per jaar, in<br />
totaal niet meer dan [pm werkgroep] kuub per jaar.<br />
Industrie<br />
Zonering;<br />
Uitstraling effecten;<br />
Beïnvloeding kwelstroom.<br />
6.6 STIKSTOFPARAGRAAF VOOR HET GEBIED OLDE MATEN & VEERSLOOTSLANDEN<br />
De tekst voor deze stikstofparagraaf is aangeleverd door Alterra en is gebaseerd<br />
op een eerder uitgebrachte rapportage “Effectiviteit ammoniakmaatregelen in en<br />
rondom de Natura2000-gebieden in de provincie <strong>Overijssel</strong>” (rapport 1682,<br />
20<strong>09</strong>) met aanvullend een recent uitgevoerd onderzoek door Alterra in opdracht<br />
van de provincie <strong>Overijssel</strong>.<br />
6.6.1 GEVOELIGHEID INSTANDHOUDINGSDOELSTELLINGEN<br />
6.6.2 REDUCTIEOPGAVE<br />
Het habitattype overgangs- en trilvenen (7140B) is in dit gebied het meest<br />
gevoelig voor stikstof. De kritische depositiewaarde is 700 mol N / ha / jaar, de<br />
bovenkant van de empirische range is 1400 mol N / ha/ jr (zie ‘gevoeligheid per<br />
gebied’ voor de ondebouwing van deze mogelijke tussenwaarde).<br />
Effectgerichte maatregelen kunnen zorgen voor p.m<br />
Onderstaande tabel geeft weer wat de huidige depositie is op het gebied, wat de<br />
totale<br />
074230652:0.2 ARCADIS 97
REDUCTIEOPGAVE<br />
HERKOMST DEPOSITIE<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
reductieopgave is en wat de evenredige reductieopgave is voor regionale<br />
landbouw. Hiervoor is gebruik gemaakt van Alterra-rapport 1682(deel 2, 20<strong>09</strong>).<br />
Tabel 1. Reductieopgave<br />
Waarden Depositie in mol N / ha / jr<br />
Huidige depositie 2248<br />
Mogelijke tussenwaarde 1400<br />
Reductieopgave totaal 848 (38 %)<br />
Reductieopgave bij drempelwaarde ??<br />
Ten opzichte van de huidige depositie is een reductie nodig van 38 % Een groot<br />
deel van de depositie op Natura 2000 gebieden is afkomstig van<br />
(landbouw)bronnen buiten <strong>Overijssel</strong>. Het is niet mogelijk om via reductie van<br />
emissie uit lokale bronnen het gewenste depositieniveau te behalen. De<br />
depositie van bronnen binnen <strong>Overijssel</strong> (10 km zone)op dit gebied is circa 937<br />
mol. Het is dus absoluut noodzakelijk dat een groot deel van de reductie van<br />
stikstofdepositie mede wordt geregeld via generiek beleid. Met name voor de<br />
melkveehouderij is hierin nog niet voorzien.<br />
Tabel 2. Herkomst depositie op het gebied (Tabel 6 Alterra 1682 deel II, 20<strong>09</strong>)<br />
Bron Percentage Depositie Mol Evenredige<br />
N/ha/jr<br />
Reductieopgave mol N /<br />
ha/ jr<br />
Landbouw alle 10 km<br />
zones<br />
42 % 938 356<br />
Landbouwbronnen<br />
buiten <strong>Overijssel</strong><br />
31 % 699 266<br />
Achtergronddepositie 27 % 611 232<br />
Het is niet per gebied bekend welk deel van de depositie wordt veroorzaakt door<br />
verkeer en industrie. Wel is bekend dat gemiddeld 4 % van de totale depositie<br />
afkomstig is van verkeer en industrie in <strong>Overijssel</strong><br />
6.6.3 EMISSIEBEPERKENDE MATREGELEN LANDBOUW EN GEBIEDSINRICHTING<br />
OPBERENGST<br />
MAATREGELEN<br />
Wanneer een drempelwaarde wordt gehanteerd waarbij bedrijven zonder<br />
voorwaarden mogen ontwikkelen moet rekening worden gehouden met een<br />
depositieverhogend effect. Bij een drempelwaarde van 0,5 % kdw is dat een<br />
verhoging van 81 mol (Tabel 15 Alterra-rapport)<br />
Tabel 3: Opbrengst maatregelen Alterra-rapport Tabel 12<br />
Depositie alle 10 km zones (mol /<br />
Waarden<br />
ha / jr)<br />
Huidige depositie 938<br />
Evenredige opgave (38 %) - 356<br />
Opgave bij drempelwaarde 0,5 KDW<br />
Opbrengst Maatregelen<br />
- 356 - 81 = - 437<br />
Generiek beleid (IV) 938 – 897 = -41<br />
074230652:0.2 ARCADIS 98
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Gebiedsinrichting<br />
Realisatie EHS (bedrijfsbeëindiging nieuwe - 292<br />
natuur)<br />
Mogelijk aangevuld met<br />
- 124<br />
bedrijfsverplaatsing uit beheersgebieden<br />
Gewenst generiek beleid (landelijk of<br />
via beleidsregel provincies)<br />
Voerspoor - 232<br />
Aanscherpen mestaanwending - 194<br />
Geen kunstmest - 89<br />
Subtotaal generiek - 515<br />
Regionale emissiebeperkende<br />
maatregelen<br />
Luchtwassers: - 15<br />
Totale mogelijke reductie -987<br />
Beleidslijn 1: generiek beleid volgen<br />
Beleidslijn 2: generiek beleid + gebiedsmaatregelen (EHS)<br />
Beleidslijn 3: nieuw generiek beleid (voerspoor / mest) + gebiedinrichting en<br />
bestaand generiek beleid inclusief luchtwassers<br />
Huidige Reductieopgave Beleidslijn Beleidslijn<br />
waarde<br />
1<br />
2<br />
2248 848 - 41 333<br />
(+124)<br />
Beleidslijn<br />
3<br />
987<br />
Restopgave<br />
generiek<br />
Als alle maatregelen die Alterra heeft doorgerekend zouden worden doorgevoerd<br />
is aangetoond dat de reductieopgave op basis van een tussenwaarde van 1400<br />
mol/ha/jaar kan worden gehaald zonder dat er verder generieke maatregelen<br />
nodig zijn.<br />
Er blijft een restwaarde over die via generiek beleid moet worden gereduceerd.<br />
Daarmee kan de F mol die afkomstig is van landbouwbronnen buiten <strong>Overijssel</strong><br />
ook worden gereduceerd.<br />
NB: Op basis van Tabel 14 van het Alterra-rapport kan 1 bedrijf worden<br />
aangemerkt als piekbelaster (50 % van de KDW). Verplaatsing levert 8 mol<br />
reductie op. Deze maatregel kan niet bovenop andere gebiedsgerichte<br />
maatregelen worden meegeteld want het betreft (deels) dezelfde<br />
ondernemingen. CHECK!<br />
074230652:0.2 ARCADIS 99
Depositiereductie (mol/ha/jaar)<br />
1800<br />
1600<br />
1400<br />
1200<br />
1000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
0<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Effect van landbouwmaatregelen in de 10 km-zone ronde de<br />
Olde Maten & Veenslootlanden in relatie tot de benodigde<br />
Benodigde<br />
reductie obv<br />
KDW<br />
Benodigde<br />
reductie obv<br />
tussenwaarde<br />
Evenredige<br />
reductie (obv<br />
tussenwaarde)<br />
reductie<br />
Effect van<br />
specifieke<br />
maatregelen<br />
6.6.4 EMISIEBEPERKENDE MAATREGELEN ANDERE SECTOREN<br />
Piekreductie (10% KDW) levert 15<br />
mol/ha/jaar<br />
Geen kunstmest in<br />
melkveehouderij<br />
Verscherpte mestaanwending in<br />
melkveehouderij<br />
Voerspoor in melkveehouderij<br />
Gas wassers (60%) in intensieve<br />
veehouderij<br />
Bedrijfsverplaatsing uit<br />
beheersgebieden<br />
Bedrijfs verplaatsing uit nieuwe<br />
natuur<br />
Autonome ontwikkeling (AMvB<br />
huisvesting en IPPC)<br />
Drempelwaarde (0,5 KDW)<br />
De bijdrage van verkeer en industrie binnen <strong>Overijssel</strong> op de Natura 2000<br />
gebieden is gemiddeld 4 % van het totaal. Bronnen van buiten <strong>Overijssel</strong><br />
veroorzaken een depositie van 611 mol. De reductie van bronnen vanuit verkeer<br />
en industrie moet dus vooral worden gerealiseerd via generiek beleid. Wel moet<br />
nog worden nagegaan wat de doorwerking is van het huidige generieke beleid<br />
en of er sprake is van piekbelastingen op habitattypen vanuit verkeer of<br />
industrie.<br />
6.6.5 EFFECTGERICHTE MAATREGELEN<br />
Er zijn mogelijk effectgerichte maatregelen nodig om de periode te overbruggen<br />
waarin de reductie nog niet is gerealiseerd. Dit moet blijken uit de nadere<br />
ecologische onderbouwing.<br />
De kosten van de effectgerichte maatregelen p.m.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 100
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
074230652:0.2 ARCADIS 1<strong>01</strong>
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
HOOFDSTU<br />
7 Kaders voor nieuwe maatregelen<br />
7.1 RANDVOORWAARDEN VOOR NIEUWE ACTIVITEITEN<br />
Uit de beoordeling van bestaand gebruik kan een aantal randvoorwaarden<br />
worden afgeleid die van toepassing zijn op andere vormen van nieuwe<br />
activiteiten die op dit moment nog niet concreet benoemd kunnen worden. Het<br />
gaat hierbij om randvoorwaarden waaraan nieuwe activiteiten moeten voldoen<br />
om de toetsing aan de Nb-wetgeving te voorkomen.<br />
Gezien de korte tijdsperiode waarin deze versie van het beheerplan tot stand is<br />
gekomen volstaan wij onderstaand met een globale en niet limitatieve indicatie<br />
van de randvoorwaarden.<br />
In het vervolgtraject van dit beheerplan moet dit hoofdstuk worden<br />
gespecificeerd.<br />
Globale randvoorwaarden voor nieuwe activiteiten:<br />
Geen negatief effect op het peilbeheer (zoals grondwateronttrekking,<br />
onderbemaling, drainage);<br />
Geen negatief effect op de kwelstromen (zoals te diepe watergangen);<br />
Geen vermesting van grondwater, oppervlaktewater en/of atmosfeer;<br />
Geen negatief effect op de kwaliteit van het grond- en oppervlaktewater;<br />
Geen verstoring van de sloten en watergangen of van de bermen daarvan.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 102
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
HOOFDSTU<br />
8.1 INLEIDING<br />
8 Maatregelen<br />
Dit hoofdstuk beschrijft per habitattype en -soort de maatregelen die nodig zijn in<br />
de komende beheerplanperiode om de instandhoudingsdoelen die gesteld zijn in<br />
hoofdstuk 2.2 te behalen. Eerst worden de algemene maatregelen besproken om<br />
de uitgangspositie van de ecologische randvoorwaarden voor de 3 habitattypen<br />
(meren met krabbescheer, blauwgrasland en overgangs- en trilvenen) te<br />
verbeteren. Dit betreft veranderingen in de algemene waterhuishouding in de<br />
Olde Maten en Veerslootslanden. Daarna zullen de specifieke maatregelen per<br />
habitattype en soort benoemd worden.<br />
Een totaaloverzicht van alle benodigde maatregelen met fasering in de tijd is<br />
opgenomen in paragraaf 7.8. Hierbij is tevens een kaart opgenomen (figuur 7.1)<br />
met de locaties van de maatregelen in relatie tot de locaties van de<br />
instandhoudingsdoelstellingen.<br />
Dit hoofdstuk kan gezien worden als vervolg op de bespreking van de<br />
instandhoudingsdoelen en gewenste verandering in hoofdstuk 4. De<br />
aandachtspunten en voorwaarden die volgen uit de beoordeling van bestaand<br />
gebruik, zoals beschreven in hoofdstuk 6, zijn terug te vinden in de eventuele<br />
mitigerende maatregelen.<br />
8.2 MAATREGELEN VOOR DE WATERHUISHOUDING<br />
Voor het behouden van en uitbreiden van oppervlaktes en verbeteren van de<br />
kwaliteit van de habitattypen meren met krabbescheer, blauwgrasland en<br />
overgangs- en trilvenen is verandering in de waterhuishouding noodzakelijk. Om<br />
de knelpunten in de waterhuishouding in Olde Maten & Veerslootslanden op te<br />
kunnen lossen zijn in elk geval twee inrichtingsmaatregelen noodzakelijk. Bij het<br />
uitblijven van voldoende effect is een derde maatregel noodzakelijk:<br />
A. Verhoging van de grondwaterstand door het herstellen van kwel en het<br />
peilbeheer binnen het Natura 2000-gebied. (draineerde watergangen<br />
rondom het Natura 2000-gebied verondiepen en meer gebiedseigen<br />
(kwel)water vasthouden).<br />
B. Maatregelen om het water in het gebied beter vast te houden en te<br />
verdelen, zoals het opnieuw opengraven van boksloten, greppels en<br />
petgaten, verminderen afvoer en het verwijderen van wilgen en<br />
hakhoutbegroeiing.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 103
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
C. Indien bovenstaande maatregelen onvoldoende blijken te zijn, zal in droge<br />
perioden gebiedsvreemd oppervlaktewater ingelaten moeten worden. Hierbij<br />
zijn maatregelen vereist om de kwaliteit van dit inlaatwater op het gewenste<br />
niveau te brengen.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 104
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
INRICHTINGSMAATREG Om een duurzame situatie te ontwikkelen voor met name de habitattypen<br />
EL A: VERHOGEN blauwgraslanden en trilveen is een hogere grondwaterstand in de winter en het<br />
GRONDWATERSTAND voorjaar noodzakelijk. Voor het bereiken van een hogere grondwaterstand is<br />
herstel van kwel noodzakelijk en daarbij maatregelen om het (kwel)water in het<br />
gebied vast te houden, een oppervlaktewaterpeil dat mee omhoog gaat met het<br />
stijgende grondwaterpeil.<br />
Voor het herstel van de kwel in het gebied (eveneens: meer gebiedseigen water)<br />
is het verondiepen van diepe sloten aan de oostzijde van en in het natuurgebied<br />
nodig. Verhoging van de stijghoogte van het grondwater, vanuit het<br />
watervoerende pakket, en daarmee het grondwaterpeil is een maatregel<br />
waarmee de gewenste kwel in het gebied kan worden gestimuleerd.<br />
INRICHTINGSMAATREG Met het verhogen van het grondwaterpeil door verhoging van de stijghoogte van<br />
EL B:<br />
het grondwater is het belangrijk dat gelijktijdig het oppervlaktewaterpeil wordt<br />
VASTHOUDEN<br />
verhoogd. Dit kan door het vasthouden van gebiedseigen water, dit draagt<br />
GEBIEDSEIGEN WATER mogelijk ook bij aan een betere waterkwaliteit in het gebied. Voor het bereiken<br />
van dit doel zijn meerdere maatregelen noodzakelijk. Maatregelen om het<br />
gebiedseigen water vast te houden zijn: het verhogen van het<br />
oppervlaktewaterpeil en verminderen of stopzetten van de afvoer van water uit<br />
het Natura 2000-gebied. Dit laatste kan bereikt worden door het openmaken<br />
van boksloten. Dit zorgt voor de aanvoer van oppervlaktewater door het gebied<br />
heen en heeft als neveneffect dat houtige vegetaties verdwijnen, die voor<br />
verdroging zorgen door verdamping. Een ander voorbeeld van een maatregel in<br />
deze categorie is het vasthouden van oppervlaktewater in petgaten.<br />
INRICHTINGSMAATREG Om een situatie te ontwikkelen waarin de gewenste habitattypen behouden<br />
EL C:<br />
kunnen worden is voldoende water, met name in droge perioden, van belang.<br />
WATERINLAAT<br />
Indien uit monitoring van de van de onder A en B genoemde maatregelen blijkt<br />
dat deze onvoldoende effect hebben, kan de waterhuishouding in het gebied<br />
verbeterd worden door inlaat van water van buiten het gebied. Water kan zowel<br />
vanuit het zuiden als vanuit het noorden worden ingelaten. Waterinlaat vanuit<br />
het zuiden betekent echter dat het water relatief dicht bij de kwetsbare<br />
habitattypen wordt ingelaten en is vanuit dat oogpunt ongewenst. In het<br />
noorden is meer ruimte om de waterinlaat te kunnen sturen en zodoende het<br />
gebiedseigen kwalitatief goede water in de blauwgraslanden en trilvenen te<br />
behouden, doormiddel van opstuwing. Mogelijk kan ook relatief baserijk water<br />
vanuit de oostelijke landbouwgebied direct worden ingelaten bij de<br />
blauwgraslanden in de Veerslootslanden, echter hierbij is de kwaliteit erg<br />
belangrijk.<br />
Om de kwaliteit van het gebiedsvreemde water te verbeteren zijn er twee<br />
mogelijkheden:<br />
Chemische defosfatering<br />
Helofytenfilter<br />
Er moet opgemerkt worden dat voor beide technieken leemtes in kennis bestaan<br />
over effectiviteit en kosten.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 105
D:<br />
BEHEERMAATREGELEN<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
Naast inrichtingsmaatregelen zijn uiteraard ook beheermaatregelen<br />
noodzakelijk. Extra maatregelen ten opzichte van het huidige beheer zijn:<br />
afstemmen maaien en afvoeren;<br />
plaggen i.v.m. terugzetten successiestadia;<br />
terugzetten verlandingsstadia;<br />
verwijderen houtige opslag langs boksloten.<br />
8.3 MAATREGELEN VOOR MEREN MET KRABBESCHEER EN FONTEINKRUIDEN<br />
De uitbreiding van [pm werkgroep] ha die voorzien is, kan plaatsvinden door het<br />
open graven van verlande boksloten en de aanleg van nieuwe petgaten. Door<br />
aanpassing van de hydrologische situatie en verbeteren van de waterkwaliteit<br />
kan een gunstige uitgangssituatie worden gecreëerd.<br />
[pm werkgroep]<br />
Voor het bepalen van de exacte locatie voor de geplande uitbreiding, is voor het<br />
inrichtingsplan Olde Maten en Veerslootslanden een grondwatermodel opgesteld.<br />
Uit het model kan afgeleid worden waar de geschikte locaties precies liggen. Dit<br />
is afhankelijk van bodem en hydrologie. Vooralsnog wordt er vanuit gegaan dat<br />
de uitbreiding volledig op grond van Staatsbosbeheer kan plaatsvinden. Voor<br />
deze gronden zal een inrichtingsplan opgesteld moeten worden, gevolgd door de<br />
uitvoering.<br />
Houtige vegetatie langs de boksloten wordt door cyclisch beheer afgezet.<br />
8.4 MAATREGELEN VOOR BLAUWGRASLANDEN<br />
Om verdroging en oppervlakkige verzuring aan te pakken zijn maatregelen in<br />
het watersysteem noodzakelijk. Zie maatregelen beschreven voor aanpassingen<br />
in de waterhuishouding (paragraaf 7.2).<br />
Om het ontstaan van regenwaterlenzen tegen te gaan, met name in de<br />
blauwgraslanden, moeten ondiepe greppels worden aangelegd. Het beheer van<br />
deze greppels zorgt ervoor dat de greppels dichtgroeien en daardoor de<br />
regenwaterlens niet meer voldoende afvoeren.<br />
Voor het tegengaan van vermesting wordt het blauwgrasland jaarlijks gemaaid<br />
en het maaisel wordt afgevoerd. Daarnaast wordt de verruiging door opslag van<br />
struiken tegengaan door deze te verwijderen.<br />
Voor het terugzetten van de successie wordt er kleinschalig geplagd.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 106
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
8.5 MAATREGELEN VOOR OVERGANGS- EN TRILVENEN, SUBTYPE B<br />
VEENMOSRIETLAND<br />
Voor het creëren van gunstige uitgangspunten voor de ontwikkeling van<br />
trilvenen zijn maatregelen noodzakelijk in de waterhuishouding. Zie hiervoor de<br />
maatregelen beschreven in paragraaf 7.2<br />
Voor de ontwikkeling van de verschillende successiestadia in verlanding is<br />
kleinschalige plaggen nodig. Kennis over het effect van deze maatregel is<br />
beperkt en hier is monitoring en onderzoek nodig.<br />
Voor het behoud van de aanwezige veenmosrietlanden en verbetering van de<br />
kwaliteit is jaarlijkse maaien van riet nodig.<br />
8.6 MAATREGELEN VOOR DE VISSEN BITTERVOORN, GROTE MODDERKRUIPER EN<br />
KLEINE MODDERKRUIPER<br />
Uitbreiding van de omvang van het leefgebied dient op een aantal manieren<br />
plaats te vinden:<br />
handhaving bestaand open water;<br />
creëren van nieuw open water in verbinding met het bestaande open water<br />
(zie kaart 7.1 voor zoekgebied);<br />
verbetering van de waterkwaliteit en daarmee de uitbreiding van water- en<br />
oeverplanten;<br />
afstemmen beheer zoals baggeren en schonen van wateren met de kwetsbare<br />
perioden van de soorten en het voorkomen van de zoetwatermosselen.<br />
8.6.1 MAATREGELEN VOOR DE PLATTE SCHIJFHOREN<br />
pm<br />
8.7 PRIORITERING VAN MAATREGELEN<br />
Zoals eerder gesteld, ligt de prioriteit bij de inrichtingsmaatregelen bij de<br />
pakketten A en B. Na monitoring van de effecten blijkt of en zo ja in welke<br />
periode(n) en in welke mate inrichtingsmaatregel C nodig zal zijn. Vooral de<br />
trilvenen en blauwgraslanden zijn kwetsbaar voor extern water van onjuiste<br />
kwaliteit.<br />
Bij de prioritering van de maatregelen dient uiteraard ook rekening gehouden te<br />
worden met de sense of urgency status van het gebied.<br />
De maatregelen A en B hebben tot gevolg dat het grondwaterpeil in het gebied<br />
omhoog gaat. Het is de vraag wat het effect hiervan is op het omliggende<br />
landbouwgebied en op de agrarische bedrijven die in het gebied gevestigd zijn.<br />
Het is technisch mogelijk om de peilverhoging te beperken tot het natuurgebied,<br />
maar het is de vraag of de (hoge) kosten daarvan opwegen tegen de baten. Een<br />
074230652:0.2 ARCADIS 107
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN versie 31 juli<br />
20<strong>09</strong><br />
oplossing in de lijn van schadeloosstellingen voor landbouwgrond lijkt meer<br />
reëel.<br />
8.8 EFFECTEN MAATREGELEN OP BESTAAND GEBRUIK IN HET GEBIED<br />
In het gebied Olde Maten & Veerslootslanden liggen diverse agrarische<br />
bedrijven. Het effect van dit bestaande gebruik op de natuurdoelen is getoetst in<br />
hoofdstuk 6.<br />
Aan de andere kant ondervinden deze bedrijven mogelijk nadelige gevolgen van<br />
de maatregelen die worden getroffen om de natuurdoelen te bereiken.<br />
Bij de kostenindicatie moet dan ook rekening gehouden worden met 1 tot 2<br />
bedrijfsverplaatsingen en met compensatie voor derving van inkomsten bij<br />
bedrijven door natschade. Dit wordt in de tweede fase van het opstellen van het<br />
beheerplan nader uitgewerkt.<br />
8.9 OVERZICHT MAATREGELEN<br />
De volgende tabel geeft een overzicht van alle genoemde maatregelen per<br />
habitat en soort. Deze tabel is een verdere uitwerking van de tabel in hoofdstuk<br />
4. De tabel wordt gevolgd door een kaart waarop een deel van de maatregelen<br />
is aangegeven.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 108
Habitattypen<br />
Meren met<br />
krabbenscheer en<br />
fonteinkruiden<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Staat van<br />
instandhouding Knelpunten<br />
Zeer kleine Te hoge<br />
oppervlakten, nutriën-<br />
matig tot goed tenconcentratie<br />
ontwikkeld, totaal s in het<br />
0,5 ha<br />
oppervlaktewater,<br />
geringe<br />
oppervlak en<br />
afname van<br />
open water<br />
door verlanding<br />
Blauwgraslanden Kleine<br />
oppervlakte, klein<br />
areaal goed<br />
ontwikkeld door<br />
technische maatregelen,<br />
ontbreken van<br />
toevoer<br />
Verzuring,<br />
vermesting,<br />
verdroging,<br />
verruiging en<br />
het geringe<br />
oppervlak<br />
Gewenste<br />
verandering<br />
Tegengaan<br />
houtopslag,<br />
creëren nieuw<br />
open water,<br />
aanpassen<br />
waterhuishouding<br />
en verbeteren<br />
waterkwaliteit<br />
Aanpassingen<br />
waterhuishouding,<br />
verbetering<br />
luchtkwaliteit en<br />
verbetering<br />
aanvoer basenrijk<br />
oppervlakte- en<br />
grondwater<br />
Maatregelen Specifiek Resultaat<br />
- Polderpeilverhoging en<br />
verondiepen diepe sloten buiten<br />
N2000-gebied aan de oostzijde<br />
- Verondiepen en verbreden sloten<br />
binnen en op de rand van het<br />
gebied:<br />
- Verhogen polderpeil binnen<br />
N2000-gebied<br />
- Ontgraven petgaten in Olde<br />
Maten<br />
- Openmaken boksloten (zie A.)<br />
- Verwijderen opslag langs sloten<br />
(beide oevers)<br />
- Aanvoer inlaatwater (Olde Maten)<br />
naar helofytenfilter: aanleg<br />
aanvoerwatergangen en duikers<br />
- Verbeteren kwaliteit extern<br />
inlaatwater<br />
- Beheer chemische<br />
defosfateringsinstallatie (optioneel)<br />
- Beheer helofytenfilter (optioneel)<br />
- Bedrijfsverplaatsingen (agrarische<br />
bedrijven)<br />
- Onderzoeken effecten<br />
grondwateronttrekkingen in de<br />
omgeving<br />
- Polderpeilverhoging en<br />
verondiepen diepe sloten buiten<br />
N2000-gebied aan de oostzijde<br />
- Verondiepen en verbreden sloten<br />
binnen en op de rand van het<br />
gebied:<br />
- Verhogen polderpeil binnen<br />
N2000-gebied:<br />
- Verondiepen en<br />
verbreden<br />
watergangen 5 m3/m<br />
- Aanbrengen<br />
debietbegrenzers<br />
- Inlaatwater<br />
alternatief 1:<br />
Helofytenfilter<br />
(rietvelden),<br />
- Inlaatwater<br />
alternatief 2:<br />
Chemische<br />
defosfatering<br />
- Verondiepen en<br />
verbreden<br />
watergangen 5 m3/m<br />
- Aanbrengen<br />
debietbegrenzers<br />
- Inlaatwater<br />
alternatief 1:<br />
Helofytenfilter<br />
Bevorderen<br />
kwelinvloeden tot<br />
in het maaiveld<br />
- Bevorderen<br />
kwelinvloeden tot<br />
in het maaiveld<br />
- Afvoeren<br />
regenwaterlens<br />
- Open water en<br />
creëren<br />
uitgangssituatie<br />
074230652:0.2 ARCADIS 1<strong>09</strong>
Habitattypen<br />
Overgangs- en<br />
trilvenen<br />
(Veenmosrietland<br />
)<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Staat van<br />
instandhouding Knelpunten<br />
gebufferd,<br />
voedselarm<br />
grond- en/of<br />
oppervlaktewater,<br />
verarming door te<br />
snelle afvoer van<br />
maaisel.<br />
Enkel het<br />
tussenstadium<br />
veenmosrietlande<br />
n is aanwezig,<br />
matig ontwikkeld.<br />
Niet aanwezig<br />
soortenrijke<br />
trilvenen en<br />
moerasheide. Wel<br />
aanwezig<br />
veenbos, goed<br />
ontwikkeld.<br />
Vermesting,<br />
verzuring,<br />
verdroging,<br />
verruiging<br />
(achterstand in<br />
beheer) en<br />
gering<br />
oppervlak<br />
Gewenste<br />
verandering<br />
Aanpassing<br />
waterhuishouding,<br />
verbetering<br />
aanvoer basenrijk<br />
oppervlakte- en<br />
grondwater,<br />
verbetering<br />
luchtkwaliteit<br />
Maatregelen Specifiek Resultaat<br />
- Veerslootslanden: vergraven van<br />
greppels, verflauwen taluds en<br />
aanbrengen debietbegrenzers en<br />
duikers<br />
- Plaggen van sterk verzuurde en<br />
verdroogde delen in de Olde Maten<br />
- Aanvoer inlaatwater (Olde Maten)<br />
naar helofytenfilter: aanleg<br />
aanvoerwatergangen en duikers<br />
- Verbeteren kwaliteit extern<br />
inlaatwater:<br />
- Maaien en afvoeren<br />
- Plaggen i.v.m. terugzetten<br />
successiestadia<br />
- Beheer chemische<br />
defosfateringsinstallatie (optioneel)<br />
- Beheer helofytenfilter (optioneel)<br />
- Bedrijfsverplaatsingen (agrarische<br />
bedrijven)<br />
- Onderzoeken effecten<br />
grondwateronttrekkingen in de<br />
omgeving<br />
- Polderpeilverhoging en<br />
verondiepen diepe sloten buiten<br />
N2000-gebied aan de oostzijde<br />
- Verondiepen en verbreden sloten<br />
binnen en op de rand van het<br />
gebied:<br />
- Verhogen polderpeil binnen<br />
N2000-gebied:<br />
- Plaggen van sterk verzuurde en<br />
verdroogde delen in de Olde Maten<br />
- Ontgraven petgaten in Olde<br />
Maten<br />
(rietvelden),<br />
- Inlaatwater<br />
alternatief 2:<br />
Chemische<br />
defosfatering<br />
- Verondiepen en<br />
verbreden<br />
watergangen 5 m3/m<br />
- Aanbrengen<br />
debietbegrenzers<br />
- Inlaatwater<br />
alternatief 1:<br />
Helofytenfilter<br />
(rietvelden),<br />
- Inlaatwater<br />
alternatief 2:<br />
Chemische<br />
voor de<br />
ontwikkeling van<br />
overgangs- en<br />
trilvenen<br />
Bevorderen<br />
kwelinvloeden tot<br />
in het maaiveld<br />
Open water en<br />
creëren<br />
uitgangssituatie<br />
voor de<br />
ontwikkeling van<br />
overgangs- en<br />
trilvenen<br />
074230652:0.2 ARCADIS 110
Habitattypen<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Staat van<br />
instandhouding Knelpunten<br />
Bittervoorn Verspreid in het<br />
gebied aanwezig,<br />
grootte populatie<br />
onbekend<br />
Kleine<br />
modderkruiper<br />
Verspreid in het<br />
slotensysteem<br />
van Olde Maten<br />
aanwezig, grootte<br />
Te hoge<br />
nutriëntenconcentratie<br />
s in het<br />
oppervlaktewater,<br />
en<br />
afname van<br />
open water<br />
door verlanding<br />
Te hoge<br />
nutriëntenconcentratie<br />
s in het<br />
Gewenste<br />
verandering<br />
Uitvoering<br />
maatregelen<br />
habitattype Meren<br />
met<br />
krabbenscheer en<br />
fonteinkruiden<br />
Uitvoering<br />
maatregelen<br />
habitattype Meren<br />
met<br />
Maatregelen Specifiek Resultaat<br />
- Openmaken boksloten (zie A.)<br />
- Verwijderen opslag langs sloten<br />
(beide oevers)<br />
- Aanvoer inlaatwater (Olde Maten)<br />
naar helofytenfilter: aanleg<br />
aanvoerwatergangen en duikers<br />
- Verbeteren kwaliteit extern<br />
inlaatwater:<br />
- Maaien en afvoeren<br />
- Plaggen i.v.m. terugzetten<br />
successiestadia<br />
- Terugzetten verlandingsstadia<br />
- Beheer chemische<br />
defosfateringsinstallatie (optioneel)<br />
- Beheer helofytenfilter (optioneel)<br />
- Bedrijfsverplaatsingen (agrarische<br />
bedrijven)<br />
- Onderzoeken effecten<br />
grondwateronttrekkingen in de<br />
omgeving<br />
Zie maatregelen Meren met<br />
krabbescheer en fonteinkruiden<br />
Zie maatregelen Meren met<br />
krabbescheer en fonteinkruiden<br />
defosfatering<br />
074230652:0.2 ARCADIS 111
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Habitattypen<br />
Staat van<br />
instandhouding Knelpunten<br />
populatie<br />
oppervlakte-<br />
onbekend<br />
water, en<br />
afname van<br />
open water<br />
door verlanding<br />
Grote<br />
Verspreid in het Te hoge<br />
modderkruiper slotensysteem nutriën-<br />
van Olde Maten tenconcentratie<br />
aanwezig, grootte s in het<br />
populatie<br />
oppervlakte-<br />
onbekend<br />
water, en<br />
afname van<br />
open water<br />
door verlanding<br />
Platte schijfhoren In het zuiden van Vermesting,<br />
Olde Maten verzuring, te<br />
aanwezig, recent weinig<br />
ontdekt, grootte onderwaterveg<br />
populatie<br />
onbekend<br />
etatie<br />
Gewenste<br />
verandering<br />
krabbenscheer en<br />
fonteinkruiden<br />
Uitvoering<br />
maatregelen<br />
habitattype Meren<br />
met<br />
krabbenscheer en<br />
fonteinkruiden<br />
Verbetering waterkwaliteit<br />
(vermindering<br />
fosfaten en<br />
nitraten), toename<br />
onderwatervegetat<br />
ie<br />
Maatregelen Specifiek Resultaat<br />
Zie maatregelen Meren met<br />
krabbescheer en fonteinkruiden<br />
- Aanvoer inlaatwater (Olde Maten)<br />
naar helofytenfilter: aanleg<br />
aanvoerwatergangen en duikers<br />
- Verbeteren kwaliteit extern<br />
inlaatwater:<br />
- - Terugzetten houtopslag<br />
- Natschade per jaar<br />
- Inlaatwater<br />
alternatief 1:<br />
Helofytenfilter<br />
(rietvelden),<br />
- Inlaatwater<br />
alternatief 2:<br />
Chemische<br />
defosfatering<br />
074230652:0.2 ARCADIS 112
8.9.1 ONZEKERHEDEN<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Ondanks dat voor de huidige situatie, problemen en maatregelen geprobeerd is<br />
deze zo volledig mogelijk weer te geven, zijn er toch nog onzekerheden.<br />
Onderstaand een overzicht van de belangrijkste punten:<br />
De belangrijkste onzekerheid betreft het resultaat van de voorgestelde<br />
maatregelen. Het effect van de maatregelen op habitats en soorten is<br />
onvoldoende bekend. Dit kan deels worden ondervangen.<br />
Inrichtingsmaatregel C kan ingezet worden als niet het juiste resultaat wordt<br />
bereikt, zie paragraaf 8.2. Monitoring is een belangrijk hulpmiddel om te<br />
onderzoeken wat er gebeurt tijdens en na uitvoering van de verschillende<br />
maatregelen, zie paragraaf 8.2.<br />
Er is binnen korte termijn veel werk verzet. Toch blijkt voor een aantal<br />
onderwerpen dat er te weinig tijd en/of te weinig informatie beschikbaar is om<br />
dit uit te werken. Onderwerpen die nog onvoldoende zijn uitgewerkt in deze<br />
versie van het beheerplan:<br />
- De huidige hydrologische situatie in het gebied en de concrete<br />
veranderingen (aard, omvang, locatie) die daarin gaan optreden door<br />
uitvoering van de voorgestelde maatregelen;<br />
- Beoordeling bestaand gebruik: een aantal vormen van bestaand gebruik is<br />
in het beheerplan aangegeven als categorie “2 of 3”. Om in deze gevallen<br />
een definitieve categorie toe te wijzen heeft de werkgroep meer informatie<br />
en meer tijd nodig;<br />
- De concrete te verwachten gevolgen van het beheerplan en de uit te<br />
voeren maatregelen voor bedrijven in en om het gebied, zowel agrarische<br />
bedrijven als overige bedrijven;<br />
- Een aantal specificaties van locaties en aantallen is in de tekst aangegeven<br />
als PM-post.<br />
Hoofdstukken die in deze versie nog onvoldoende zijn uitgewerkt, zijn Ruimte<br />
voor nieuwe ontwikkelingen, Financiering, en Communicatie en voorlichting.<br />
Begrenzing: Een nadere analyse van de begrenzing is noodzakelijk. De<br />
resultaten daarvan kunnen voor de werkgroep aanleiding zijn tot een<br />
wijzigingsvoorstel voor de gebiedsbegrenzing.<br />
Maatregelen: De verwachting is dat de maatregelen relatief weinig<br />
uitstralingseffect opleveren voor de landbouw. Mochten er toch effecten<br />
optreden als gevolg van maatregelen binnen de begrenzing wordt er in eerste<br />
instantie gezocht naar technische oplossingen. In tweede instantie kan dit<br />
worden ondervangen door de regelingen voor blauwe diensten van toepassing<br />
te verklaren. Maatregelen buiten de begrenzing van het Natura 2000-gebied<br />
kunnen uitsluitend op basis van vrijwilligheid worden uitgevoerd.<br />
Maatregelen: Als ervoor wordt gekozen het natuurgebied een eigen peilbeheer<br />
te geven, wordt daarmee het probleem ten aanzien van vermesting ( zoals<br />
genoemd in paragraaf 6.4.2) minder groot. Momenteel wordt er een voorstel<br />
uitgewerkt voor het Inrichtingsplan Olde Maten om het gebied hydrologisch te<br />
‘isoleren’ van de omgeving. Nader onderzoek is hiervoor noodzakelijk.<br />
De eerste verkenningen voor de GGOR zijn uitgevoerd, maar dit is nog niet<br />
bruikbaar voor het beheerplan. Deze informatie is echter wel noodzakelijk<br />
074230652:0.2 ARCADIS 113
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
voor het bepalen van de juiste maatregelen. Ook hiervoor is nader onderzoek<br />
noodzakelijk.<br />
Een deel van de onzekerheden kan worden ondervangen door nader onderzoek.<br />
Voor onzekerheden ten aanzien van de maatregelen is het noodzakelijk te<br />
monitoren op effecten en eventueel met (nieuwe) maatregelen bij te sturen.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 114
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
HOOFDSTU<br />
9.1 KOSTEN UITVOERING<br />
9 Uitvoering<br />
In hoofdstuk 7 zijn de maatregelen benoemd die nodig zijn om de<br />
instandhoudingsdoelen te bereiken. Dit beheerplan beschrijft de maatregelen in<br />
hoofdlijnen en in hun onderlinge verband. In een vervolgfase moeten de<br />
maatregelen worden gekoppeld aan verantwoordelijke partijen en tevens door<br />
de verschillende verantwoordelijke partijen worden uitgewerkt.<br />
Dit hoofdstuk over uitvoering gaat daarom niet inhoudelijk in op de uitvoering<br />
van de maatregelen, maar op de aspecten: kosten, fasering en onderhoud.<br />
Onderstaand is een kostenindicatie opgesteld voor de maatregelen zoals<br />
beschreven in hoofdstuk 7, op basis van een aantal uitgangspunten.<br />
9.1.1 UITGANGSPUNTEN KOSTENINDICATIE<br />
Uitgangspunten bij de kostenindicatie zijn:<br />
Alle genoemde bedragen zijn all-in kosten exclusief BTW.<br />
Onder all-in kosten wordt verstaan: de uitvoeringskosten inclusief:<br />
- 20% opslag aannemerskosten;<br />
- 20% opslag VAT (voorbereiding, advies en toezicht);<br />
- 20 % onvoorzien.<br />
In de kostenraming zijn niet meegenomen de kosten van eventuele<br />
maatregelen in het kader van het gelijk houden of terugdringen van de<br />
ammoniakdepositie in het gebied.<br />
In de kostenraming zijn niet meegenomen de kosten van eventuele aankoop<br />
van gronden, ten behoeve van het uitvoeren van maatregelen.<br />
Baggerspecie: uitgangspunt is verwerking van het materiaal binnen het<br />
gebied, dus exclusief afvoer en stort.<br />
De kostenraming voor het verwijderen els/wilg/hakhoutsingels etc. is inclusief<br />
afvoer en stort.<br />
Voor het verondiepen en verbreden van sloten buiten het Natura 2000-gebied<br />
is geen rekening gehouden met de aankoop van landbouwgronden.<br />
Niet meegenomen zijn: kosten van eventueel benodigde extra onderzoeken<br />
en de kosten van monitoring.<br />
De beheerkosten van het helofytenfilter(optioneel) zijn op dit moment niet<br />
meegenomen in de kostenraming. Doordat het helofytenfilter regelmatig<br />
gemaaid en gebaggerd dient te worden, zijn hier hoge kosten aan verbonden.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 115
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
9.1.2 KOSTENINDICATIE GEWENSTE MAATREGELEN BEHEERPLAN<br />
KOSTEN HANGEN<br />
SAMEN MET AANPAK:<br />
SNEL OF GEFASEERD<br />
BEHEERMAATREGELEN<br />
In onderstaande tabellen zijn de kosten geschat voor de maatregelen die<br />
genomen moeten worden voor de instandhoudingsdoelen van het Natura 2000gebied<br />
Veerslootslanden & Olde Maten. Voor het inschatten van de kosten zijn<br />
aannames gedaan over hoeveelheden en lengtes, waarbij er op dit moment<br />
geen mogelijkheid is tot verificatie. Met behulp van een kaart is opgemeten op<br />
welke lengtes en oppervlaktes de maatregelen betrekking zouden kunnen<br />
hebben. Daarbij is geen rekening gehouden met de huidige specifieke situatie en<br />
de noodzaak van uitvoer van een maatregel op een specifieke locatie. Bij de<br />
daadwerkelijke uitvoer van de maatregelen in de ontwerpfase zijn deze kosten<br />
nauwkeuriger in te schatten.<br />
In de uitgangspunten voor de kostenraming worden vijf typen maatregelen op<br />
hoofdlijnen benoemd. Daarin wordt onderscheid gemaakt tussen<br />
inrichtingsmaatregelen (type A, B, C), beheermaatregelen (type D) en overige<br />
maatregelen (Type E).<br />
Met betrekking tot de inrichtingskosten (type A, B. C) is een nuancering aan te<br />
brengen. Uitvoering van de maatregelen kan op twee verschillende manieren<br />
plaatsvinden:<br />
snel, binnen x aantal jaar;<br />
gefaseerd.<br />
Snel: indien de maatregelen relatief snel uitgevoerd worden, betekend dit dat<br />
met name technische maatregelen zullen worden ingezet. De typen maatregelen<br />
zoals beschreven onder A, B en C kunnen in dat geval allen zo snel mogelijk<br />
worden uitgevoerd.<br />
Gefaseerd: dit is een meer duurzame oplossing waarin minder technische<br />
maatregelen nodig zijn. De typen maatregelen A en B worden zo snel mogelijk in<br />
gang gezet. Het verloop van dit proces wordt echter eerst na een van tevoren<br />
vastgestelde periode geëvalueerd. Als blijkt dat doelen niet gehaald gaan<br />
worden met de eerste twee typen maatregelen kunnen alsnog de maatregelen<br />
behorend bij C worden ingezet. Aangezien de kwaliteit van inlaatwater slechter<br />
is dan de kwaliteit van het gebiedseigen water worden deze type maatregelen<br />
als optioneel gezien, en pas ingezet als het echt niet anders kan, rekening<br />
houdend met de ‘sense of urgency’-termijn van [pm werkgroep] jaar<br />
(beheerplanperiode 6 jaar).<br />
Beheermaatregelen komen jaarlijks terug en blijven dus een kostenpost.<br />
Onderstaande tabel geeft de verschillende typen maatregelen met een<br />
kostenindicatie weer.<br />
Voor het verondiepen en verbreden zijn twee hoeveelheden opgenomen; één<br />
voor de grotere watergangen, zoals bijvoorbeeld Kostverlorenstreng en de andere<br />
voor kleinere sloten.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 116
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Maatregel<br />
Omvang/<br />
hoeveelh<br />
eden<br />
Indicatie totaalkosten<br />
all-in ex BTW<br />
Ondergrens Bovengrens<br />
A. Maatregelen op het gebied van peilbeheer en kwelverbetering<br />
1 Polderpeilverhoging en<br />
verondiepen diepe sloten buiten<br />
N2000-gebied aan de oostzijde:<br />
- Verondiepen en verbreden<br />
watergangen 5 m3/m<br />
- Aanbrengen debietbegrenzers<br />
2 Verondiepen en verbreden sloten<br />
binnen en op de rand van het<br />
gebied:<br />
- Verondiepen sloten 0,5 m3/m<br />
- Aanbrengen debietbegrenzer<br />
3 Verhogen polderpeil binnen<br />
N2000-gebied:<br />
- peilbeheermaatregelen gericht<br />
op het verhogen van de<br />
grondwaterstand<br />
4 Veerslootslanden: vergraven van<br />
greppels, verflauwen taluds en<br />
aanbrengen debietbegrenzers en<br />
duikers<br />
5 Plaggen van sterk verzuurde en<br />
verdroogde delen in de Olde<br />
Maten<br />
6 Afplaggen bovenlaag voor<br />
uitbreiding blauwgraslanden in<br />
Veerslootslanden<br />
10.000 m<br />
10 stuks<br />
5.000 m<br />
5 stuks<br />
circa 200<br />
kleine<br />
kunstwerk<br />
en<br />
3.000 m<br />
circa<br />
1.000 are<br />
circa 500<br />
are<br />
€1.200.000<br />
,-<br />
€ 200.000,-<br />
€<br />
1.500,000,-<br />
€ 300.000,-<br />
€ 100.000,- € 150.000,-<br />
€ 100.000,- € 200.000,-<br />
€ 200.000,- € 300.000,-<br />
€ 100.000,- € 200.000,-<br />
7 Openmaken boksloten 50.000 m €<br />
€<br />
2.900.000,- 3.500.000,-<br />
SUBTOTAAL A: €<br />
€<br />
4.800.000,- 6.200.000,-<br />
B. Maatregelen vasthouden gebiedseigen water<br />
8 Ontgraven petgaten in Olde<br />
Maten<br />
325 are € 250.000,- € 400.000,-<br />
7 Openmaken boksloten (zie A.)<br />
9 Verwijderen opslag langs sloten 100.000 m €<br />
€<br />
(beide oevers)<br />
1.500.000,- 2.000.000,-<br />
SUBTOTAAL B: €<br />
€<br />
1.800.000,- 2.400.000,-<br />
C. OPTIONEEL: Kwaliteit extern inlaatwater verbeteren<br />
10 Aanvoer inlaatwater (Olde Maten)<br />
naar helofytenfilter: aanleg<br />
aanvoerwatergangen en duikers<br />
11 Verbeteren kwaliteit extern<br />
€ 100.000,- € 150.000,inlaatwater:<br />
1.200 are € 400.000, € 500.000,<br />
- Alternatief 1: Helofytenfilter<br />
-<br />
-<br />
(rietvelden),<br />
1<br />
- Alternatief 2: Chemische<br />
installatie € 100.000, € 150.000,<br />
defosfatering<br />
-<br />
-<br />
SUBTOTAAL C:<br />
D. Beheermaatregelen (jaarlijks)<br />
€ 200.000,- € 650.000,-<br />
12 Maaien en afvoeren 400 € 200.000,- € 250.000,-<br />
074230652:0.2 ARCADIS 117
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Omvang/<br />
Maatregel<br />
hoeveelh<br />
eden<br />
ha/jaar<br />
13 Plaggen i.v.m. terugzetten<br />
10% van<br />
successiestadia<br />
1.000 are<br />
14 Terugzetten verlandingsstadia 10% van<br />
50.000 m<br />
15 Verwijderen van houtige opslag 20% van<br />
100.000 m<br />
Beheer chemische<br />
defosfateringsinstallatie<br />
(optioneel)<br />
Indicatie totaalkosten<br />
all-in ex BTW<br />
€ 20.000,- € 30.000,-<br />
€ 290.000,- € 350.000,-<br />
€ 300.000,- € 400.000,<br />
-<br />
€25.000,- € 35.000<br />
Beheer helofytenfilter (optioneel) PM PM<br />
SUBTOTAAL D: € 850.000,-<br />
+PM<br />
E . Overige algemene maatregelen<br />
16 Bedrijfsverplaatsingen (agrarische<br />
bedrijven)<br />
1 tot 5<br />
bedrijven<br />
17 Natschade per jaar 300 ha<br />
/jaar<br />
€<br />
1.000.000,-<br />
€<br />
1.100.000,-<br />
+ PM<br />
€<br />
8.000.000,eenmalig<br />
€ 200.000,- € 300.000,-<br />
per jaar<br />
074230652:0.2 ARCADIS 118
9.2 FASERING<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Globaal liggen de kosten voor de inrichtingsmaatregelen tussen de 6,8 en 9,3<br />
miljoen euro. Met een gefaseerde uitvoering kunnen de kosten echter lager<br />
uitkomen, afhankelijk van het doelbereik. Zoals eerder gesteld zijn de<br />
maatregelen genoemd onder C optioneel: alleen uit te voeren indien strikt<br />
noodzakelijk.<br />
De jaarlijkse beheermaatregelen bedragen 850.000,- tot 1.100.000,-- (exclusief<br />
beheerkosten van een eventueel helofytenfilter).<br />
Voor de overige algemene maatregelen kan op dit moment slechts een zeer<br />
globale indicatie gegeven worden met een ruime marge: eenmalig 1-8 miljoen<br />
euro, en jaarlijks 200.000,- tot 300.000, -euro.<br />
De fasering voor de uitvoering van de maatregelen is als volgt:<br />
9.3 ONDERHOUD EN BEHEER<br />
Fasering uitvoering maatregelen<br />
1 Starten met kleinschalige maatregelen uit de categorieën A en B in<br />
pilotgebieden<br />
2 Monitoring van de resultaten<br />
3 Op basis van de monitoringsresultaten:<br />
nadere uitwerking van de locaties en de omvang waarin de<br />
instandhoudingsdoelstellingen gerealiseerd kunnen worden en de<br />
bijbehorende tijdfasering<br />
4 Opstellen van een aangepast maatregelenplan<br />
5 Vervolg uitvoering met periodieke monitoring en zonodig tussentijdse<br />
aanpassing van het maatregelenpakket<br />
De specifieke onderhouds – en beheermaatregelen voor de Natura2000<br />
instandhoudingsdoelstellingen zijn opgenomen in de maatregelentabel, onder<br />
categorie D.<br />
Daarnaast is er het reguliere beheer en onderhoud voortvloeiend uit de taken<br />
van lokale overheden en terreinbeheerders.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 119
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
HOOFDSTU<br />
10.1 DOELEN VAN MONITORING<br />
10 Monitoring<br />
Monitoring dient plaats te vinden voor:<br />
het meten of wordt voldaan aan de instandhoudingsdoelstellingen voor de<br />
verschillende habitattypen;<br />
het bepalen van de effecten van de maatregelen;<br />
het tijdig signaleren van veranderingen in het gebied die van invloed zijn op<br />
de instandhoudingsdoelstellingen (‘early warning system’).<br />
10.2 GEWENST MONITORINGSPROGRAMMA NATURA2000 DOELSTELLINGEN<br />
Voor het gebied Olde Maten & Veerslootslanden is het monitoringsprogramma<br />
een essentieel onderdeel van het maatregelenpakket omdat er onvoldoende<br />
bekend is over de effecten van de voorgestelde maatregelen in het gebied. De<br />
voorgestelde aanpak in het gebied is: starten met kleinschalige uitvoering van<br />
maatregelen en door middel van actieve monitoring zowel de locatie en omvang<br />
van de instandhoudingsdoelen nader bepalen als het maatregelenpakket<br />
bijstellen. Op deze wijze wordt gestreefd naar een duurzame ontwikkeling van<br />
de gewenste habitattypen.<br />
De volgende subparagrafen geven het gewenste monitoringsprogramma weer.<br />
10.2.1 UITBREIDING EN BEHOUD OPPERVLAKTES<br />
Habitattype<br />
H3150 Meren met<br />
krabbescheer<br />
en<br />
fonteinkruiden<br />
H4610 Blauwgraslande<br />
n<br />
H7410<br />
_b<br />
Overgangs- en<br />
trilvenen<br />
(veenmosrietla<br />
nden)<br />
Oppervla<br />
ktedoelstelli<br />
ng<br />
Huidige<br />
situatie<br />
Behoud 0,5 ha Oppervla<br />
kte<br />
Behoud 2 ha, 5 ha<br />
rompgemeenscha<br />
ppen<br />
Wat<br />
meten? Wanneer?<br />
Oppervla<br />
kte<br />
Uitbreiding 2-5 ha Oppervla<br />
kte<br />
Einde<br />
beheerplanpe<br />
riode<br />
Einde<br />
beheerplanpe<br />
riode<br />
Einde<br />
beheerplanpe<br />
riode<br />
074230652:0.2 ARCADIS 120
10.2.2 KWALITEIT<br />
Tabel 10.2<br />
Kwaliteit<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Habitattype<br />
H3150 Meren met<br />
krabbescheer en<br />
fonteinkruiden<br />
Kwaliteitsdoelstellin<br />
g<br />
Behoud<br />
kwaliteit<br />
H4610 Blauwgraslanden Verbetering<br />
kwaliteit<br />
H7410_b Overgangs- en<br />
trilvenen<br />
(veenmosrietlanden)<br />
10.2.3 MONITORING MAATREGELEN<br />
Tabel 10.3<br />
Maatregelen voor<br />
monitoring<br />
Verbetering<br />
kwaliteit<br />
Huidige<br />
situatie<br />
Matig<br />
tot goed<br />
Staat<br />
onder<br />
druk<br />
Staat<br />
onder<br />
druk<br />
De maatregelen uit hoofdstuk 7 worden als volgt gemeten:<br />
Wat meten? Wanneer?<br />
Aantal kenmerkende<br />
soorten<br />
(vegetatieopname)<br />
Aantal kenmerkende<br />
soorten<br />
(vegetatieopname)<br />
Aantal kenmerkende<br />
soorten<br />
(vegetatieopname)<br />
Maatregel<br />
Beoogd<br />
effect<br />
Wat meten? Hoe meten? Wanneer<br />
meten?<br />
Verhoging Verhoging Grondwaterpeil Peilbuizennet Jaarlijks in de<br />
grondwaterp grondwaterst<br />
zomer- en<br />
eil<br />
and<br />
winterperiode<br />
Verondiepen Herstel kwel Stiijghoogte Peilbuizennet Jaarlijks eind<br />
sloten aan<br />
kwel en locaties<br />
februari,<br />
oostzijde en<br />
kwel<br />
begin april en<br />
in het gebied<br />
medio mei<br />
Plaggen en Herstel kwel Stiijghoogte Peilbuizennet Jaarlijks eind<br />
afplaggen<br />
kwel en locaties<br />
februari,<br />
bovenlaag<br />
kwel<br />
begin april en<br />
medio mei<br />
Verhogen Vasthouden Oppervlaktewat Peilstokken/- Conform<br />
peil<br />
gebiedseigen erpeil<br />
metingen reguliere<br />
oppervlaktew water<br />
metingen<br />
ater<br />
waterschap<br />
Openmaken Vasthouden Oppervlaktewat Peilstokken/- Conform<br />
boksloten en gebiedseigen erpeil<br />
metingen reguliere<br />
verwijderen water<br />
metingen<br />
oeverbegroeii<br />
ng<br />
waterschap<br />
Ontgraven Vasthouden Oppervlaktewat Peilstokken/- Conform<br />
petgaten gebiedseigen erpeil<br />
metingen reguliere<br />
water<br />
metingen<br />
waterschap<br />
Optioneel: Verbetering Waterkwaliteit PH-meting, Aansluiten bij<br />
zuivering waterkwalitei<br />
watermonster toepassing,<br />
extern t externe<br />
s<br />
omvang en<br />
074230652:0.2 ARCADIS 121<br />
Frequente<br />
metingen in d<br />
eerste<br />
beheerperiode<br />
Tenminste<br />
jaarlijks.<br />
Frequente<br />
metingen in d<br />
eerste<br />
beheerperiode<br />
Tenminste<br />
jaarlijks.<br />
Frequente<br />
metingen in d<br />
eerste<br />
beheerperiode<br />
Tenminste<br />
jaarlijks.
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
inlaatwater inlaat locatie<br />
Brongerichte<br />
maatregelen<br />
stikstofdepos<br />
itie<br />
Generiek<br />
ammoniakbel<br />
eid<br />
Afname<br />
stikstofdepos<br />
itie<br />
Afname<br />
stikstofdepos<br />
itie<br />
Voorkomen<br />
stikstofindicatoren<br />
in de<br />
vegetatie<br />
Achtergronddep<br />
ositie<br />
Vegetatiekart<br />
ering<br />
Meetnet<br />
luchtkwaliteit<br />
RIVM<br />
Nulmeting in<br />
2<strong>01</strong>0, daarna<br />
in jaar3 en<br />
jaar 6 van<br />
beheerplanper<br />
iode<br />
Einde<br />
beheerplanper<br />
iode<br />
10.2.4 MONITORING VERANDERINGEN IN GEBIED EN OMGEVING (‘EARLY WARNING<br />
Tabel 10.4<br />
Maatregelen t.a.v. te<br />
vermijden effecten<br />
SYSTEM’)<br />
Te<br />
vermijden<br />
effect<br />
Wat meten? Hoe meten?<br />
Wanneer<br />
meten?<br />
Verdroging Grondwaterpeilen Stijghoogte Gebruikmakend<br />
van bestaand<br />
peilbuizennet<br />
Verzuring pH, pH-meting<br />
watermonsters,<br />
Vermesting 1) Toename totaalstikstof<br />
in<br />
watermonsters,<br />
2) Stikstofindicatoren<br />
in de vegetatie<br />
1) Analyse<br />
macronutriënten in<br />
watermonsters<br />
2) Analyse<br />
vegetatieopname<br />
Aansluiten bij<br />
hiervoor<br />
genoemde<br />
monstername<br />
Aansluiten bij<br />
hiervoor<br />
genoemde<br />
monstername<br />
Aansluiten bij<br />
hiervoor<br />
genoemde<br />
vegetatieopnamen<br />
074230652:0.2 ARCADIS 122
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
HOOFDSTU<br />
11 Financiering<br />
In een vervolgfase wordt de financiering van de uitvoering van het beheerplan<br />
uitgewerkt.<br />
Bij de uitvoering van de maatregelen wordt geprobeerd deze zoveel mogelijk op<br />
te nemen in lopende projecten en plannen (bijvoorbeeld het inrichtingsplan van<br />
DLG) en de reguliere taken en werkzaamheden van gemeente, waterschap,<br />
provincie en Staatsbosbeheer.<br />
De kosten worden hiermee zoveel mogelijk gefinancierd vanuit de bestaande<br />
budgetten van betrokken overheden en organisaties.<br />
In de vervolgfase van het opstellen van het beheerplan wordt de financiering<br />
verder uitgewerkt.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 123
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
HOOFDSTU<br />
in het gebied<br />
12 Communicatie,<br />
educatie en voorlichting<br />
Om tot daadwerkelijke resultaten te komen voor het Natura 2000-gebied is het<br />
van groot belang dat het beheerplan en de maatregelen draagvlak hebben bij de<br />
bewoners en belanghebbenden in het gebied.<br />
Dit draagvlak speelt een belangrijke rol bij het opstellen van het beheerplan. Het<br />
beheerplan wordt opgesteld door een werkgroep waarin alle betrokken partijen<br />
in het gebied zijn vertegenwoordigd. Daarnaast heeft een breed samengestelde<br />
klankbordgroep inbreng geleverd bij de totstandkoming van dit plan.<br />
Ook bij de uiteindelijke uitvoering is het van belang om zoveel mogelijk te<br />
kiezen voor een aanpak waarbij de bewoners en ondernemers in het gebied een<br />
actieve rol krijgen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan het afsluiten van<br />
beheerovereenkomsten met beheervergoedingen voor het opschonen van<br />
greppels en boksloten door grondeigenaren c.q. agrarische ondernemers binnen<br />
het gebied.<br />
Communicatie, educatie en voorlichting in het gebied zijn essentieel om tot een<br />
succesvolle invulling van het beheerplan te komen.<br />
In een vervolgfase wordt dit hoofdstuk uitgewerkt.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 124
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
BIJLAG 1 Samenstelling stuurgroep, werkgroep en klankbordgroep<br />
Afbeelding B1.1<br />
Stuurgroep<br />
Afbeelding B1.2<br />
Werkgroep<br />
Deze bijlage geeft een overzicht van de leden van respectievelijk de stuurgroep,<br />
werkgroep en klankbordgroep. De agendaleden, gearceerd weergegeven, zijn op<br />
de hoogte gehouden van het proces, maar hebben inhoudelijk minder tot geen<br />
inbreng geleverd.<br />
Organisatie Naam<br />
<strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> de heer P. Jansen, voorzitter<br />
<strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> de heer H. van der Honing, secretaris<br />
Waterschap Groot Salland de heer J.F. de Jong<br />
Gemeente Staphorst de heer S. de Jong, wethouder<br />
Staatsbosbeheer de heer A. Hottinga<br />
Kamer van Koophandel Oost-Nederland de heer A. Buitenhuis<br />
LTO Noord de heer W. Brus<br />
LTO Noord Margo Meijerink, agendalid<br />
<strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> mevrouw A.R. Boersma, agendalid<br />
Recron, p/a Kamer van Koophandel de heer A. Kuiper, agendalid<br />
<strong>Overijssel</strong>s Particulier Grondbezit mevrouw J. Bosch, agendalid<br />
ARCADIS Joke van de Beek<br />
Organisatie Naam<br />
<strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> Gerrit Gerritsen<br />
Gemeente Staphorst Suzan Brand<br />
LTO afd. Staphorst Jan Dunnink<br />
LTO afd. Staphorst Wout van Dalfsen<br />
Staatsbosbeheer Regio Oost Annelies Blankena<br />
Staatsbosbeheer Regio Oost Niels Jeurink<br />
Waterschap Groot Salland Bert Moonen, ecoloog<br />
ARCADIS Joke van de Beek<br />
ARCADIS Judith Bosman<br />
ARCADIS Ilse Verbeek<br />
Recron, p/a Kamer van Koophandel de heer A. Kuiper, agendalid<br />
<strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> Henk van der Honing, agendalid<br />
<strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> Ankie Boersma, agendalid<br />
<strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> Michiel van der Weide, agendalid<br />
LTO Noord Rob Kleinlangevelsloo, agendalid<br />
074230652:0.2 ARCADIS 125
Afbeelding B1.3<br />
Klankbordgroep<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Organisatie Naam<br />
<strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> Henk van der Honing, voorzitter<br />
ARCADIS bv Joke van de Beek<br />
WBE d'Olde Maten K. Dingstee<br />
Natuur & Milieu <strong>Overijssel</strong> Martin Hoek<br />
Gemeente Staphorst, afd. RO Edwin Saathof<br />
Gemeente Staphorst, afd. RO Richard Stegeman<br />
NVV regio Salland Hugo Bouwmeester<br />
VNO-NCW Marcel van 't Hul<br />
Agrarisch Jongeren Kontakt Willem Pelleboer<br />
Vrienden van de Olde Maten J. Huisman/F. Spijk<br />
Staatsbosbeheer H. Olthof<br />
KNNV-Zwolle Hans Nederhand<br />
Natuur en Milieu Zwartewaterlanden Wolter van Hasselt<br />
Natuurbeschermingsver. IJhorst-<br />
Staphorst Harm Bloemhof<br />
Kees Kloosterman<br />
de heer P. van den Berg<br />
LTO Noord B.J. Kronenberg<br />
LTO Noord A.D. van den Brandhof<br />
LTO Noord Klaas Mulder<br />
LTO Noord Klaas Smit<br />
Jachtcommissie Rouveen West Jan Schra<br />
LTO Noord Rob Kleinlangevelsloo, agendalid<br />
Recron, p/a Kamer van Koophandel de heer A. Kuiper, agendalid<br />
Scouting <strong>Overijssel</strong> Hannie Oude Aarninkhof, agendalid<br />
<strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong> Ankie Boersma, agendalid<br />
ARCADIS Joke van de Beek<br />
074230652:0.2 ARCADIS 126
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
BIJLAG 2 Ontwerpkaart Natura 2000-gebied Olde Maten & Veerslootslanden<br />
074230652:0.2 ARCADIS 127
BIJLAG 3 Habitattypenkaart<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
074230652:0.2 ARCADIS 128
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
BIJLAG 4 Bestaand gebruik: bedrijven rondom het gebied<br />
Legenda kaarten De Ondernemer op de Kaart<br />
Bron: Kamer van Koophandel Oost-Nederland<br />
074230652:0.2 ARCADIS 129
BIJLAG 5 Onderbemaling<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Bron: Waterschap Groot Salland<br />
NB: aanpassing grenzen gebied aan Natura 2000<br />
074230652:0.2 ARCADIS 130
BIJLAG 6 Grondwaterwinning<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
074230652:0.2 ARCADIS 131
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Recreatiegegevens<br />
Recreatiegegevens Olde Maten en Veerslootslanden t.b.v. beheerplan N2000<br />
Onderwerp Soort<br />
activiteit<br />
Infrastructuur Gemarkeerde<br />
wandelroutes<br />
geschatte<br />
aantal<br />
bezoekers/<br />
jaar<br />
gewenst ongewenst toekomstver<br />
1000 X toename<br />
wandelmogeli<br />
zoekgebieden<br />
aantallen geb<br />
Fietspaden 5000 X Uitbreiding<br />
Voorzieningen Zitbanken 1 X Uitbreiding na<br />
Informatiepaneel 1 X idem<br />
Nat inf.<br />
Veldschuur<br />
10.000 X Toename bez<br />
Observatiehut 1000 X Nog één in ge<br />
Kwaliteit van Onthaasten,<br />
X toename aant<br />
het gebied wandelen fietsen<br />
bezoekers<br />
Gebruik en<br />
gebruikers<br />
Wandelen 2.000 X toename liefh<br />
Fietsen 10.000 X toename<br />
Activiteiten excursies 400 Uitbreiding<br />
(derden)<br />
(Veldschuur)<br />
LAW 3000<br />
Activiteiten<br />
staatsbosbeheer<br />
Excursies 5000 Uitbreiding<br />
Publieksdagen 80 idem<br />
Bron: Staatsbosbeheer<br />
074230652:0.2 ARCADIS 132
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
BIJLAG 7 Woningen en (agrarische) bedrijfspanden<br />
Onderstaand is een uitsnede van Olde Maten & Veerslootslanden te vinden. De<br />
bebouwing verspreid door het gebied is duidelijk zichtbaar. Bron: gemeente<br />
Staphorst.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 133
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
074230652:0.2 ARCADIS 134
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
BIJLAG 8 Aanvullende ecologische informatie<br />
Habitattypen<br />
Meren met krabbescheer en fonteinkruiden<br />
Krabbescheer is zeer gevoelig voor sulfaat. Bij anaërobe afbraak van organisch<br />
materiaal onder invloed van sulfaat wordt in ijzerarme omgeving<br />
waterstofsulfide gevormd. Dat is een toxische stof waarvoor de soort zeer<br />
gevoelig is. Voor de instandhouding van krabbenscheerbegroeiingen is<br />
toestroom van ijzerrijk water dan ook nodig (afhankelijk van het ijzergehalte<br />
van de bodem). Daarnaast is krabbescheer ook zeer gevoelig voor zout, hij<br />
wordt vrijwel alleen aangetroffen in zeer zoet water met een chloridegehalte van<br />
minder dan 150 mg per liter. Groot blaasjeskruid is wat minder gevoelig voor<br />
sulfaat en zout, wat er waarschijnlijk mede verantwoordelijk voor is dat deze<br />
soort nog steeds vrij talrijk in het rivierengebied voorkomt.<br />
De voor dit habitattype kenmerkende breedbladige fonteinkruiden (verbond<br />
Nymphaeion) komen voor in minder beschutte en meestal ook diepere open<br />
wateren. De optimale waterdiepte bedraagt minimaal één meter. Doorgroeid<br />
fonteinkruid heeft een voorkeur voor minerale bodems en komt in meren vooral<br />
voor op plekken waar door golfslag of kunstmatige doorstroming enige<br />
waterbeweging optreedt. Glanzig fonteinkruid is weinig kritisch en stelt als<br />
voornaamste eis dat het water voldoende helder is. Beide soorten zijn relatief<br />
ongevoelig voor zout. Doorgroeid fonteinkruid kan zelfs, en dan vaak in<br />
combinatie met kranswieren, voorkomen in licht brak water.<br />
Habitatsoorten<br />
Bittervoorn<br />
De bittervoorn leeft in stilstaand of langzaam stromend, helder, relatief ondiep<br />
water van sloten, plassen en vijvers met een rijke onderwatervegetatie en<br />
doorgaans een niet al te weke bodem. De onderwatervegetatie biedt de jonge<br />
vissen een veilige beschutting. In stromend en dieper water kan de vis in de<br />
oeverzone worden aangetroffen. Van nature komt de soort vanouds voor in<br />
overstromingsvlaktes van rivieren, maar in ons land heeft de soort tegenwoordig<br />
haar zwaartepunt in de sloten en plassen van het laagveencultuurlandschap.<br />
Aangaande visgemeenschappen hoort de soort thuis in de reeks van<br />
zogenoemde snoek-zeeltgemeenschap tot de snoek-ruisvoorngemeenschap.<br />
Voor zijn voortplanting gaat de Bittervoorn een symbiose aan met grote<br />
zoetwatermossels van de geslachten Anodonta en – vooral – Unio. Het mannetje<br />
zoekt een gezonde mossel uit waar omheen hij een ‘territorium’ vestigt. Dit ziet<br />
hij als zijn eigen domein. Wanneer er een geslachtsrijp vrouwtje voorbij zwemt,<br />
probeert hij haar te lokken. De geslachtsrijpe wijfjes zijn te herkennen aan een<br />
dunne, drie tot vier cm lange buis waarmee ze eitjes kunnen leggen in de<br />
lichaamsholte van een mossel. De legbuis is een slap apparaat, maar door er<br />
onder druk van urine eitjes door te persen, wordt de buis in een fractie van een<br />
seconde hard, waarna het vrouwtje hem korte tijd in de instroomopening (sifo)<br />
074230652:0.2 ARCADIS 135
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
van de mossel houdt en de eitjes afzet. Cruciaal is de acceptatie van de eieren<br />
door de zoetwatermosselen: daartoe mag het stikstofgehalte van het water niet<br />
te hoog zijn. Zodra de eieren zijn gedeponeerd en het wijfje is weggezwommen,<br />
stort het mannetje zijn zaad of ‘hom’ over de mossel uit, dat via de<br />
instroomopening de eitjes bereikt en bevrucht.<br />
Het mannetje herhaalt zijn gedrag enige malen met verschillende vrouwtjes en<br />
bij verschillende mossels. De eitjes ontwikkelen zich tussen de kieuwen van de<br />
mossel. De larven blijven twee tot drie weken in de mossel waar ze beschermd<br />
zijn tegen op kleine fauna jagende ‘predatoren’. De mossel geniet ook voordeel<br />
van de samenwerking. Als een geschikte vis passeert, worden wolken<br />
mossellarven geloosd. Deze hechten zich met kleefdraden aan de kieuwen en<br />
vinnen van de vissen. Ze worden naar de kieuwholte gezogen, waar ze een<br />
maand lang als parasieten leven van vissenbloed en uitgroeien tot jonge<br />
mosseltjes. Op deze manier weet de mossel zich te verspreiden.<br />
Het intensievere gebruik van het cultuurlandschap heeft geleid tot vervuiling,<br />
verzuring, kanalisatie en het vaker uitbaggeren van sloten. De ingrepen hebben<br />
direct en indirect gevolgen voor de watervegetatie, de zoetwatermossels en<br />
daarmee op de Bittervoorns. In het beheer zal aandacht moeten zijn voor<br />
minder ingrijpende vormen van slootbeheer, zoals gefaseerd baggeren.<br />
Daarnaast is een goede waterkwaliteit van belang.<br />
Voedsel: In tegenstelling tot de meeste inheemse zoetwatervissen voeden<br />
Bittervoorns zich voornamelijk met plantaardig plankton. De dieren hebben een<br />
relatief lange darm. Algen worden van stenen ‘gegraasd’. Daarnaast eten<br />
Bittervoorns ook spaarzaam dierlijk voedsel, zoals vlokreeften, insectenlarven,<br />
slakjes en wormen.<br />
De Olde Maten en Veerslootslanden komt verspreid bittervoorn voor en draagt<br />
bij aan de instandhouding van de soort in Nederland. Deze zit verspreid in het<br />
slotenstelsel van het slagenlandschap. Het gebied Olde Maten en<br />
Veerslootslanden draagt dan bij aan de metapopulatie in Salland.<br />
Het gebied herbergt geschikt habitat voor de bittervoorn en zijn gastheer;<br />
zoetwatermosselen. In de afgelopen jaren is flink geïnvesteerd in het<br />
optimaliseren van het beheer in de wateren; er zijn de afgelopen jaren<br />
aangepaste baggertechnieken en faseringen toegepast hiervoor. Momenteel<br />
bedraagt het gebied waar bittervoorn en zijn gastheer is gesignaleerd ruim [pm<br />
werkgroep] kilometer sloot.<br />
Concluderend kan gesteld worden dat de huidige kwaliteit van habitat goed is.<br />
Voor uitbreiding van de populatie is met name het verbeteren van de<br />
waterkwaliteit en het behouden van voldoende zoetwatermosselen van belang.<br />
Kleine modderkruiper<br />
Leefgebied: Deze soort wordt aangetroffen in sloten, beken, rivierarmen en<br />
meren. Stilstaande en langzaam stromende wateren vormen de ideale biotopen.<br />
De Kleine modderkruiper is aangepast aan een leven op en in de bodem en heeft<br />
een grotere voorkeur voor harde en zandige bodems dan de Grote<br />
modderkruiper. De kleine, weinig elastische zwemblaas heeft een gering<br />
drijfvermogen en daardoor blijft de Kleine modderkruiper op de bodem liggen.<br />
Ook is de Kleine modderkruiper, net als de Grote modderkruiper, in staat om<br />
074230652:0.2 ARCADIS 136
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
gebruik te maken van darmademhaling. Daardoor kunnen deze vissen in<br />
zuurstofarme situaties overleven. Lucht wordt in zuurstofarme milieus aan het<br />
wateroppervlak ingenomen en komt vervolgens via het haarvatenstelsel rond de<br />
darmen in de bloedbaan terecht. Het afzetten van de eieren doet deze soort bij<br />
voorkeur op kale, zandige bodem. In het veenweidegebied kan men Kleine<br />
modderkruipers ook aantreffen in bredere poldersloten. In tegenstelling tot de<br />
Grote modderkruiper wordt de Kleine modderkruiper vaak vergezeld door<br />
relatief hoge aantallen van andere vissoorten, zoals Vetje (Leucaspius<br />
delineatus), Bittervoorn (Rhodeus sericeus amarus), Blankvoorn (Rutilus rutilus)<br />
en Rietvoorn (Rutilus erythropthalmus).<br />
Lokale populaties kunnen verstoord worden door vermesting en/of achterstallig<br />
baggeronderhoud van sloten.<br />
Dit kan leiden tot een zuurstofarme omgeving, waarin zich maar weinig<br />
macrofauna en waterplanten kunnen handhaven. Omdat het dan aan voedsel<br />
ontbreekt, afgestorven organisch materiaal en vooral halfverteerde<br />
plantenresten, wordt de situatie voor de Kleine modderkruiper in dit type sloten<br />
onleefbaar. Het baggeren kan echter ook funest zijn voor het voortbestaan van<br />
de soort, indien dit te rigoureus gebeurt. Om te voorkomen dat soorten als de<br />
Kleine modderkruiper binnen een stelsel van poldersloten verdwijnen, kan men<br />
het baggeren het beste gefaseerd uitvoeren.<br />
Voedsel: De Kleine modderkruiper zoekt in zandige tot modderige bodems met<br />
zijn kleine bekopening naar kleine diertjes als kreeftjes en insectenlarven of<br />
naar organische resten.<br />
De Olde Maten en Veerslootslanden komt verspreid de kleine modderkruiper<br />
voor en draagt bij aan de instandhouding van de soort in Nederland. Deze zit<br />
verspreid in het slotenstelsel van het slagenlandschap. Het gebied Olde Maten<br />
en Veerslootslanden draagt dan bij aan de metapopulatie in Salland.<br />
Het gebied herbergt geschikt habitat voor de kleine modderkruiper en de<br />
afgelopen jaren is flink geïnvesteerd in het optimaliseren in het beheer van de<br />
wateren; er zijn de afgelopen jaren aangepaste baggertechnieken en faseringen<br />
toegepast. Momenteel bedraagt het gebied waar kleine modderkruiper is<br />
gesignaleerd ruim [pm werkgroep] kilometer sloot.<br />
Concluderend kan gesteld worden dat de huidige kwaliteit van leefgebied goed<br />
is. Voor uitbreiding van de populatie is met name het verbeteren van de<br />
waterkwaliteit en daarmee rijke onderwatervegetatie van belang.<br />
Grote modderkruiper<br />
Leefgebied: Deze soort leeft in ondiep, stilstaand of zeer langzaam stromend<br />
water met een dikke modderlaag op de bodem en een rijke begroeiing. Van<br />
nature komt de soort voor in vergevorderde verlandingsstadia van grote en<br />
kleine wateren en in overstromingsvlaktes langs oevers. Vanuit de vissenfauna<br />
bekeken betreft het de zogenoemde ‘black-fish’ gemeenschap, waarin naast<br />
Grote modderkruiper ook Zeelt, Tiendoornige stekelbaars en Kroeskarper<br />
thuishoren. De Grote modderkruiper komt ook wel voor in langzaam stromende<br />
rivieren en beken maar wordt in ons land het meest aangetroffen in kleine<br />
wateren, vooral in poldersloten, met een geschikte waterkwaliteit. Vaak zijn de<br />
vindplaatsen locaties met kwelwater en/of bicarbonaatrijk water. Het water kan<br />
074230652:0.2 ARCADIS 137
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
zuurstofrijk of zuurstofarm zijn. De Grote modderkruiper is een van de weinige<br />
vissen die het goed uithoudt in zuurstofarm water, zodat de soort daar een<br />
goede concurrentiepositie heeft. Door darm- en huidademhaling is de Grote<br />
modderkruiper aangepast aan een zuurstofarm milieu.<br />
De vis paait van maart tot eind juni op plekken met ondiep water, doorgaans<br />
dicht langs de oevers in holten of onder de beschutting van begroeiing.<br />
Overhangende wilgen bijvoorbeeld of drijvende watervegetatie bieden geschikte<br />
beschutting. De Grote modderkruipers zetten eitjes zowel in de watervegetatie<br />
als op een kale ondergrond af. De eitjes komen na acht tot negen dagen uit. De<br />
jonge vissen zijn na twee jaar geslachtsrijp, bij een lengte van circa 15 cm. De<br />
vis is ‘s nachts actief en verblijft overdag in de bovenste bodemlaag, die veel<br />
organische modder (sapropelium) bevat. De Grote modderkruiper is in staat om<br />
lange tijd in de modderlaag in leven te blijven en overleeft daarin ook als de<br />
waterlaag opdroogt. Als dat gebeurt worden de levensfuncties tot een minimum<br />
beperkt, waarbij de vis op een levend fossiel gaat lijken (de wetenschappelijke<br />
naam verwijst daarnaar). Een dikke slijmlaag beschermt de Grote<br />
modderkruiper tegen uitdroging en de vis kan zuurstof dan vrijwel uitsluitend<br />
opnemen via huidademhaling.<br />
Deze laatste eigenschap stelt de Grote modderkruiper ook in staat om kleine<br />
afstanden over land af te leggen om op die manier geïsoleerde wateren te<br />
bereiken. Een belangrijke bedreiging voor de soort vormt het intensief schonen<br />
van sloten, waarbij waterplanten en modderlagen worden verwijderd.<br />
Voedsel: De Grote modderkruiper vindt zijn voedsel in de bodem. Deze soort eet<br />
allerlei kleine dieren zoals wormen, watervlooien, muggenlarven en kreeftjes.<br />
De Olde Maten en Veerslootslanden is een van de belangrijkste<br />
verspreidingsgebieden van de grote modderkruiper in Nederland. Deze zit<br />
verspreid in het slotenstelsel van het slagenlandschap. Het gebied Olde Maten<br />
en Veerslootslanden draagt dan ook in grote mate bij aan de metapopulatie in<br />
Salland.<br />
Het gebied herbergt geschikt habitat voor de grote modderkruiper en de<br />
afgelopen jaren is flink geïnvesteerd in het optimaliseren van het beheer in de<br />
wateren; er zijn de afgelopen jaren aangepaste baggertechnieken en faseringen<br />
toegepast hiervoor. Momenteel bedraagt het gebied waar grote modderkruiper is<br />
gesignaleerd ruim [pm werkgroep] kilometer sloot.<br />
Concluderend kan gesteld worden dat de huidige kwaliteit van het habitat goed<br />
is. Voor uitbreiding van de populatie is met name het verbeteren van de<br />
waterkwaliteit en daarmee rijke onderwatervegetatie van belang.<br />
Platte Schijfhoren<br />
De Platte schijfhoren kan het hele jaar door worden aangetroffen, zij het dikwijls<br />
in aanzienlijk kleinere aantallen dan de meeste andere inlandse waterslakken.<br />
Het beste is de soort waar te nemen in de zomer en in het najaar, omdat dan de<br />
onderwatervegetatie goed is uitgegroeid en de dieren zich niet hebben<br />
teruggetrokken in of op de bodem.<br />
De Platte schijfhoren wordt waarschijnlijk niet veel ouder dan één jaar.<br />
Leefgebied: De Platte schijfhoren leeft bij voorkeur in voedselrijk stilstaand<br />
water met een begroeiing van waterplanten en wordt vaker en in hogere<br />
074230652:0.2 ARCADIS 138
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
aantallen waargenomen bij lage concentraties aan calcium, kalium, natrium,<br />
magnesiu en chloride. De slak lijkt een afkeer te hebben voor ionenrijk water en<br />
wateren met een pH boven de 8,0. In brak water (zoutgehalte boven de 0,7<br />
promille) ontbreekt de soort. De Platte schijfhoren vertoont in ons land een<br />
voorkeur voor wateren met veenbodems. In wateren met kleibodems vond men<br />
de Platte schijfhoren slechts zeer incidenteel, en in wateren met zandbodems<br />
weinig. De Platte schijfhoren leeft tussen waterplanten met drijvende bladeren<br />
zoals gele plomp en waterlelie. De kans op het voorkomen van de Platte<br />
schijfhoren is klein wanneer deze planten of ondergedoken planten volledig<br />
afwezig zijn. Milieufactoren als diepte, breedte, isolatie van de wateren lijken<br />
daarbij weinig of niet van invloed. Het kan zowel gaan om plassengebieden als<br />
om sloten en dergelijke. De Platte schijfhoren komt echter niet voor in water dat<br />
periodiek droogvalt.<br />
Voedsel: Er is weinig bekend over de exacte voedselvoorkeur van de Platte<br />
schijfhoren. Er zijn verschillende soorten van schijfhorens en die leven in het<br />
algemeen van plantaardig materiaal bijv. van water- en oeverplanten, algen en<br />
afgestorven organisch materiaal dat meestal op de bodem ligt (detritus). Het is<br />
duidelijk dat daarbij enig verschil in voorkeur voor uiteenlopende planten en<br />
plantendelen bestaan. Waterpest (Elodea spec.) en kroos (Lemna spec.) worden<br />
bijvoorbeeld niet gegeten. Verder wordt soms dierlijk materiaal opgenomen.<br />
Waarschijnlijk is de Platte schijfhoren niet strikt gebonden aan een speciale plant<br />
als voedselbron.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 139
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
BIJLAG 9 Maatregelen in het kader van de KRW<br />
Geplande maatregelen voor de Kloosterzielstreng<br />
074230652:0.2 ARCADIS 140
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Geplande maatregelen voor de Kostverlorenstreng<br />
074230652:0.2 ARCADIS 141
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
BIJLAG 10 Uitleg interne eutrofiering en wijziging in grondwaterpeil.<br />
Afbeelding 5.1<br />
Fosfaat en ijzer in de<br />
bodem bij het huidige<br />
peilbeheer<br />
Op basis van de conclusies in het rapport Bodemchemisch en geografisch<br />
onderzoek Olde Maten (Alterra, 2008) kan geen uitspraak worden gedaan ten<br />
aanzien van mogelijke interne eutrofiering bij verhoging van de<br />
grondwaterstanden en het behalen van de doelstellingen van Natura 2000. In de<br />
rapportage wordt gesteld dat bij een grondwaterstijging de geabsorbeerde<br />
fosfaat (P) gebonden blijft door de gemiddelde hoge fosfaatbindingscapaciteit in<br />
de bodem van de Olde Maten. Echter bij verhoging van de grondwaterstand zal<br />
reductie van ijzer optreden en op grond van de evenwichtsconstanten van<br />
precipitatiereacties van fosfaat met ijzer en de redoxreacties met ijzer, valt af te<br />
leiden dat naarmate de gereduceerde omstandigheden toenemen ook de<br />
fosfaatconcentratie toeneemt (Lindsay, 1979). Hoe snel het fosfaat beschikbaar<br />
wordt voor biologische opname is afhankelijk van de snelheid waarmee<br />
driewaardig ijzer wordt gereduceerd. Dit hangt volgens Fisher (1988) af van<br />
type en activiteit van de micro-organismen die aanwezig zijn, de vormen waarin<br />
de driewaardige ijzer(hydr)oxiden aanwezig zijn en de snelheid waarmee<br />
eventuele ijzer (Fe 2+ )weer verdwijnt. Dit leidt tot grote variaties in<br />
reductiesnelheden (enkele dagen tot enkele weken).<br />
Op basis van het Alterra onderzoek kan nog geen uitspraak worden gedaan of<br />
stijging van de grondwaterstanden de beschikbaarheid van fosfaat te hoog zal<br />
worden om de Natura 2000 doelen te behalen.<br />
FOSFAAT EN IJZER IN RELATIE TOT WINTERPEILVERHOGING OLDE MATEN<br />
In de huidige situatie is het winterpeil lager dan het zomerpeil. Dit zorgt voor<br />
lage grondwaterstanden in de winter en daarmee voor mineralisatie van het<br />
veen. Daarbij wordt ijzer en aluminium geoxideerd. IJzer en aluminiumoxides<br />
hebben een hoge bindingsaffiniteit met fosfaat. In de huidige situatie is de<br />
bodem in de winter meer geoxideerd en het fosfaat is gebonden aan ijzer.<br />
Hierdoor is er weinig fosfaat beschikbaar voor de groei van planten en er zal<br />
weinig fosfaat afspoelen naar de watergangen. In het zomerseizoen wordt het<br />
waterpeil verhoogd en daarmee ook de grondwaterstand. Het verhogen van het<br />
grondwaterpeil (zomer) zorgt voor reductie van ijzer- en aluminiumoxiden en<br />
daarbij worden verbindingen tussen ijzer/aluminium en fosfaat opgeheven,<br />
hierdoor komt fosfaat vrij voor de groei van planten en afspoeling naar de<br />
watergang (zie afbeelding 5.1).<br />
074230652:0.2 ARCADIS 142
Afbeelding 5.2<br />
Fosfaat en ijzer in de<br />
bodem in de<br />
toekomstige<br />
peilbeheer.<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Dit proces van mineralisatie van veen (vastleggen fosfaat in ijzerrijke bodems)<br />
en uitspoeling van fosfaat (vernatten van veen) zal met de verandering in de<br />
waterhuishouding van seizoen veranderen. Met de toekomstige<br />
waterhuishouding wordt het winterpeil hoger dan het zomerpeil.<br />
In deze situatie is in de winter het ijzer in de bodem gereduceerd en heeft een<br />
lagere binding met fosfaat. Er is fosfaat beschikbaar voor de biologie en voor<br />
afspoeling naar de watergang, echter groeien de planten niet in de winter, dus<br />
zal er in verhouding tot de huidige situatie meer fosfaat kunnen afspoelen naar<br />
de watergang. In de zomer zakt het water- en grondwaterpeil waardoor het<br />
ijzer in de bodem wordt geoxideerd en daarbij meer fosfaat gebonden raakt<br />
aan het ijzer. Het fosfaat is niet beschikbaar voor de groei van planten en er<br />
zal in verhouding nog minder fosfaat afspoelen naar de watergangen (zie<br />
afbeelding 5.2). In deze vereenvoudigde weergave lijkt het erop dat het<br />
verhogen van het winterpeil een gunstig effect heeft op de beschikbaarheid van<br />
fosfaat voor planten in de bodem. Echter is nu niet bekend wat het effect is van<br />
afspoeling van fosfaat in de winter naar de watergang en de invloed hiervan op<br />
de waterkwaliteit. Daarnaast komt bij dat in de toekomstige situatie in de<br />
zomer de inlaat van gebiedsvreemd (sulfaat- en fosfaatrijker) water overbodig<br />
wordt. Een hoge sulfaatconcentraties kan interne eutrofiering van met name<br />
waterbodem veroorzaken.<br />
Hoe groot het totale effect is van fosfaatafspoeling in de winter en het stoppen<br />
van inlaten van gebiedsvreemd water in de toekomst op de waterkwaliteit is op<br />
dit moment niet bekend. Het is daarom belangrijk om bij de uitvoer van de<br />
maatregel een gedegen monitoringsprogramma op te zetten om de effecten in<br />
beeld te brengen en om eventuele aanvullende maatregelen te nemen in de<br />
toekomst om negatieve effecten op de waterkwaliteit te mitigeren.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 143
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
BIJLAG 11 Lijst met activiteiten bestaand gebruik<br />
Nr.<br />
activiteit<br />
Natuurbeheer<br />
Natuuractiviteiten<br />
begrazen ja<br />
1 verzorgen/controleren van beheersdieren ja<br />
2 verzorgen drinkwater ja<br />
3 bijvoeren ja<br />
4 transporteren/verkampen van beheersdieren ja<br />
5 in- en verkopen van beheersdieren ja<br />
6 naweiden ja<br />
7 aankopen/aanvoeren (kracht)voer/stro ja<br />
8 begeleiden kudde nee<br />
bewerken/inrichten terrein<br />
9 ruimen tak-, top- en resthout ja<br />
10 verkleinen tak-, top- en resthout ja<br />
11 cultivateren ja<br />
12 eggen ja<br />
13 ploegen/spitten ja<br />
14 maken van plantgaten/-plekken/-stroken ja<br />
15 scheuren nee<br />
16 slepen/rollen ja<br />
17 (diep)woelen nee<br />
18 frezen ja<br />
19 begreppelen/draineren ja<br />
20 graven poelen nee<br />
21 opwerpen heuvels/wallen<br />
egaliseren (niet zoals landbouw: reliëf verwijderen, wel opgebracht<br />
nee<br />
22 materiaal egaliseren ja<br />
23 uitzetten in / opmeten van terrein<br />
bemesten, zaaien en planten<br />
ja<br />
24 bemesten ja<br />
25 bekalken ja<br />
26 geven van ijzer/sporenelementen nee<br />
27 aankopen/aanvoeren (kunst)mest/kalk ja<br />
28 zaaien ja<br />
29 aankopen/aanvoeren plantsoen/zaad ja<br />
30 inkuilen nee<br />
31 planten nee<br />
32 inboeten nee<br />
33 steken van plantsoen/planten/helm nee<br />
34 aanbrengen van plaggen/stro nee<br />
35 uitleggen/steken van takken ja<br />
36 oprooien plantsoen nee<br />
37 afpennen plantsoen nee<br />
38 snoeien plantsoenwortels nee<br />
Soort<br />
Gebruik*<br />
Periode<br />
/& evt.<br />
Duur<br />
074230652:0.2 ARCADIS 144
Nr.<br />
activiteit<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Natuuractiviteiten<br />
39 plaatsen boom-/anti-maaischade palen nee<br />
40 bomen/plantsoen water geven nee<br />
41 verwijderen toplaag ja<br />
42 verwijderen teeltlaag ja<br />
43 plaggen ja<br />
44 chopperen ja<br />
45 baggeren ja<br />
46 schrapen/krabben ja<br />
47 verzamelen grond/bagger/zode/humus ja<br />
48 verspreiden grond/bagger/zode/humus ja<br />
49 in depot zetten grond/bagger/zode/humus ja<br />
50 afvoeren grond/bagger/zode/humus ja<br />
snoeien/vrijstellen/oogsten bijproducten<br />
51 snijden nee<br />
52 knippen<br />
53 plukken/rapen<br />
54 afzetten/afzagen/vellen<br />
55 rooien/uitpennen<br />
56 schoffelen/frezen/harken<br />
57 maaien/knuppelen/klepelen<br />
58 bundelen<br />
59 uitslepen/uitdragen<br />
60 verzamelen ongewenste vegetatie<br />
61 afvoeren van natuur-/bosbijproducten ja<br />
62 verkopen natuur-/bosbijproducten ja<br />
63 verbranden ongewenste vegetatie nee<br />
64 afvoeren ongewenste vegetatie ja<br />
65 behandelen/frezen stobben ja<br />
66 opsnoeien toekomstbomen nee<br />
67 snoeien overhangende takken ja<br />
68 snoeien laanbomen ja<br />
69 snoeien/knippen heggen/hagen ja<br />
70 knotten ja<br />
71 vormsnoeien jonge aanplant nee<br />
72 verzamelen gesnoeid hout ja<br />
73 versnipperen gesnoeid hout ja<br />
74 verbranden gesnoeid hout ja<br />
75 afvoeren gesnoeid hout ja<br />
76 toepassen boomchirurgie nee<br />
77 bomen ringen nee<br />
78 bomen omtrekken/omduwen nee<br />
rasteren<br />
79 plaatsen raster/hek/rooster/veekraal ja<br />
80 onderhouden/controleren raster/hek/rooster/ veekraal ja<br />
81 verwijderen raster/hek/rooster/veekraal ja<br />
82 aanbrengen/smeren individuele boombescherming ja<br />
83 onderhouden individuele boombescherming ja<br />
84 verwijderen individuele boombescherming ja<br />
Soort<br />
Gebruik*<br />
Periode<br />
/& evt.<br />
Duur<br />
074230652:0.2 ARCADIS 145
Nr.<br />
activiteit<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Natuuractiviteiten<br />
maaien met en zonder afvoer/oogsten gewas en branden ja<br />
85 maaien/klepelen/snijden ja<br />
86 bloten ja<br />
87 combineren van graan/kneuzen van maïs nee<br />
88 rooien van bol-/knolgewassen nee<br />
89 schudden ja<br />
90 wiersen ja<br />
91 oprapen ja<br />
92 persen ja<br />
93 sloeken ja<br />
94 bundelen ja<br />
95 stapelen ja<br />
96 verbranden vrijkomend (afval)product nee<br />
97 uitdragen ja<br />
98 zetten in (tijdelijk) depot ja<br />
99 afvoeren van gras/riet/graan/knollen ja<br />
100 afvoeren/storten van gewas/gras/ruigte ja<br />
1<strong>01</strong> afbranden heide/ruigte nee<br />
Houtexploitatie<br />
oogsten hout ja<br />
102 afzetten/vellen ja<br />
103 uitsnoeien ja<br />
104 bundelen/stapelen/voorconcentreren ja<br />
105 uitdragen/uitslepen/uitrijden ja<br />
106 zagen in sortimenten ja<br />
107 schillen ja<br />
108 versnipperen ja<br />
1<strong>09</strong> meten geveld hout, stamsgewijs ja<br />
110 meten geveld hout, steekproef nee<br />
111 afvoeren geoogst hout ja<br />
112 overleg met Staatsbosbeheer Dienstverlening ja<br />
113 opstellen houtverkoopcontracten ja<br />
selecteren bomen/blessen/meten<br />
114 selecteren toekomstbomen ja<br />
115 blessen ja<br />
116 meten (op stam en/of geveld) nee<br />
117 uitwerken bles- en meetstaten nee<br />
Faunabeheer<br />
bestrijden van insecten<br />
118 leggen van vangstammen nee<br />
119 opruimen dode/zieke bomen/struiken nee<br />
120 verzorgen zieke wilde dieren nee<br />
121 verzorgen zieke wilde vogels nee<br />
122 opruimen dode wilde dieren ja<br />
123 opruimen dode wilde vogels ja<br />
124 botulismebestrijding ja<br />
125 rapen/schudden van eieren nee<br />
126 maken nest-/overwinteringsplaatsen ja<br />
Soort<br />
Gebruik*<br />
Periode<br />
/& evt.<br />
Duur<br />
074230652:0.2 ARCADIS 146
Nr.<br />
activiteit<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Natuuractiviteiten<br />
127 voederen van wilde dieren/vogels nee<br />
128 uitzetten van wilde dieren/vogels nee<br />
129 schieten van wild ja<br />
130 vissen (voor consumptie/afvoer) nee<br />
131 vangen van eenden (voor consumptie) nee<br />
132 redden van wilde dieren/vogels in nood ja<br />
133 bewaken van zeldzame wilde dieren/vogels ja<br />
134 aankopen/aanvoer (kracht)voer ja<br />
Diversen<br />
verplaatsen<br />
135 verplaatsen van mensen ja<br />
136 transporteren van materieel ja<br />
surveilleren ja<br />
137 opstellen surveillance-plan ja<br />
138 surveilleren ja<br />
139 invullen surveillance-rapport ja<br />
140 controleren bezoekers/overnachters ja<br />
141 opstellen planning uitvoering grenscontrole ja<br />
142 uitvoeren grenscontrole ja<br />
143 begeleiden kadastrale metingen ja<br />
144 invullen proces-verbaal grenscontrole ja<br />
monitoren/karteren ja<br />
145 monitoren/karteren hydrologische gegevens ja<br />
146 monitoren/karteren planten (gemeenschappen) ja<br />
147 monitoren/karteren vogels ja<br />
148 monitoren/karteren dieren ja<br />
149 monitoren/karteren recreatie ja<br />
150 monitoren/karteren hout-/bosstructuur nee<br />
151 aanleggen/onderhouden hydrologisch meetnet ja<br />
152 aanleggen/onderhouden verkeerstellers ja<br />
153 vullen van OLGA/BBV/SOVON/VGR/SYHI ja<br />
154 certificeren van bos ja<br />
Nr.<br />
activiteit<br />
beheer gronden<br />
begrazen<br />
Landbouwactiviteiten<br />
Soort<br />
Gebruik*<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
binnen<br />
Olde<br />
maten*<br />
Periode<br />
/& evt.<br />
Duur<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
buiten<br />
Olde<br />
maten*<br />
1 verzorgen/controleren van beheersdieren 1-jan 1<br />
2 verzorgen drinkwater 1 1<br />
3 bijvoeren 1 1<br />
4 transporteren/verkampen van beheersdieren 1 1<br />
5 in- en verkopen van beheersdieren 1 1<br />
6 naweiden 1 1<br />
7 aankopen/aanvoeren (kracht)voer/stro 1 1<br />
8 begeleiden kudde 1 1<br />
074230652:0.2 ARCADIS 147
Nr.<br />
activiteit<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
bewerken/inrichten terrein<br />
Landbouwactiviteiten<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
binnen<br />
Olde<br />
maten*<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
buiten<br />
Olde<br />
maten*<br />
9 ruimen tak-, top- en resthout 1 1<br />
10 verkleinen tak-, top- en resthout 1 1<br />
11 cultivateren 1 1<br />
12 eggen 1 1<br />
13 ploegen/spitten 1 1<br />
14 maken van plantgaten/-plekken/-stroken 2 1<br />
15 scheuren 1 1<br />
16 slepen/rollen 1 1<br />
17 (diep)woelen 1 1<br />
18 frezen 1 1<br />
19 begreppelen/draineren 3 2<br />
20 graven poelen 3 3<br />
21 opwerpen heuvels/wallen<br />
egaliseren (niet zoals landbouw: reliëf verwijderen, wel<br />
2 2<br />
22 opgebracht materiaal egaliseren<br />
23 uitzetten in / opmeten van terrein<br />
bemesten, zaaien en planten<br />
1 1<br />
24 bemesten 2 1<br />
25 bekalken 2 1<br />
26 geven van ijzer/sporenelementen 2 1<br />
27 aankopen/aanvoeren (kunst)mest/kalk 1 1<br />
28 zaaien 1 1<br />
29 aankopen/aanvoeren plantsoen/zaad 1 1<br />
30 inkuilen 1 1<br />
31 planten 1 1<br />
32 inboeten 1 1<br />
33 steken van plantsoen/planten/helm 1 1<br />
34 aanbrengen van plaggen/stro 1 1<br />
35 uitleggen/steken van takken 1 1<br />
36 oprooien plantsoen 1 1<br />
37 afpennen plantsoen 1 1<br />
38 snoeien plantsoenwortels 1 1<br />
39 plaatsen boom-/anti-maaischade palen 1 1<br />
40 bomen/plantsoen water geven 1 1<br />
41 verwijderen toplaag 3 3<br />
42 verwijderen teeltlaag 3 3<br />
43 plaggen 3 2<br />
44 chopperen 3 2<br />
45 baggeren 2 1<br />
46 schrapen/krabben 1 1<br />
47 verzamelen grond/bagger/zode/humus 1 1<br />
48 verspreiden grond/bagger/zode/humus 1 1<br />
49 in depot zetten grond/bagger/zode/humus 2 2<br />
50 afvoeren grond/bagger/zode/humus<br />
snoeien/vrijstellen/oogsten bijproducten 1<br />
51 snijden 1 1<br />
074230652:0.2 ARCADIS 148
Nr.<br />
activiteit<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Landbouwactiviteiten<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
binnen<br />
Olde<br />
maten*<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
buiten<br />
Olde<br />
maten*<br />
52 knippen 1 1<br />
53 plukken/rapen 1 1<br />
54 afzetten/afzagen/vellen 1 1<br />
55 rooien/uitpennen 1 1<br />
56 schoffelen/frezen/harken 1 1<br />
57 maaien/knuppelen/klepelen 1 1<br />
58 bundelen 1 1<br />
59 uitslepen/uitdragen 2 1<br />
60 verzamelen ongewenste vegetatie 1 1<br />
61 afvoeren van natuur-/bosbijproducten 1 1<br />
62 verkopen natuur-/bosbijproducten 1 1<br />
63 verbranden ongewenste vegetatie 1 1<br />
64 afvoeren ongewenste vegetatie 1 1<br />
65 behandelen/frezen stobben 1 1<br />
66 opsnoeien toekomstbomen 1 1<br />
67 snoeien overhangende takken 1 1<br />
68 snoeien laanbomen 1 1<br />
69 snoeien/knippen heggen/hagen 1 1<br />
70 knotten 1 1<br />
71 vormsnoeien jonge aanplant 1 1<br />
72 verzamelen gesnoeid hout 1 1<br />
73 versnipperen gesnoeid hout 1 1<br />
74 verbranden gesnoeid hout 1 1<br />
75 afvoeren gesnoeid hout 1 1<br />
76 toepassen boomchirurgie 1 1<br />
77 bomen ringen 1 1<br />
78 bomen omtrekken/omduwen 1 1<br />
rasteren 1<br />
79 plaatsen raster/hek/rooster/veekraal 1 1<br />
80 onderhouden/controleren raster/hek/rooster/ veekraal 1 1<br />
81 verwijderen raster/hek/rooster/veekraal 1 1<br />
82 aanbrengen/smeren individuele boombescherming 1 1<br />
83 onderhouden individuele boombescherming 1 1<br />
84 verwijderen individuele boombescherming 1 1<br />
maaien met en zonder afvoer/oogsten gewas en branden 1 1<br />
85 maaien/klepelen/snijden 1 1<br />
86 bloten 1 1<br />
87 combineren van graan/kneuzen van maïs 1 1<br />
88 rooien van bol-/knolgewassen 1 1<br />
89 schudden 1 1<br />
90 wiersen 1 1<br />
91 oprapen 1 1<br />
92 persen 1 1<br />
93 sloeken 1 1<br />
94 bundelen 1 1<br />
95 stapelen 1 1<br />
96 verbranden vrijkomend (afval)product 1 1<br />
074230652:0.2 ARCADIS 149
Nr.<br />
activiteit<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
Landbouwactiviteiten<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
binnen<br />
Olde<br />
maten*<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
buiten<br />
Olde<br />
maten*<br />
97 uitdragen 1 1<br />
98 zetten in (tijdelijk) depot 2 1<br />
99 afvoeren van gras/riet/graan/knollen 2 1<br />
100 afvoeren/storten van gewas/gras/ruigte 2 1<br />
1<strong>01</strong> afbranden heide/ruigte 2 2<br />
Houtexploitatie<br />
oogsten hout<br />
102 afzetten/vellen 1 1<br />
103 uitsnoeien 1 1<br />
104 bundelen/stapelen/voorconcentreren 1 1<br />
105 uitdragen/uitslepen/uitrijden 1 1<br />
106 zagen in sortimenten 1 1<br />
107 schillen 1 1<br />
108 versnipperen 1 1<br />
1<strong>09</strong> meten geveld hout, stamsgewijs 1 1<br />
110 meten geveld hout, steekproef 1 1<br />
111 afvoeren geoogst hout 1 1<br />
112 overleg met Staatsbosbeheer Dienstverlening 1 1<br />
113 opstellen houtverkoopcontracten 1 1<br />
selecteren bomen/blessen/meten 1 1<br />
114 selecteren toekomstbomen 1 1<br />
115 blessen 1 1<br />
116 meten (op stam en/of geveld) 1 1<br />
117 uitwerken bles- en meetstaten 1 1<br />
Faunabeheer<br />
bestrijden van insecten<br />
118 leggen van vangstammen 1 1<br />
119 opruimen dode/zieke bomen/struiken 1 1<br />
120 verzorgen zieke wilde dieren 1 1<br />
121 verzorgen zieke wilde vogels 1 1<br />
122 opruimen dode wilde dieren 1 1<br />
123 opruimen dode wilde vogels 1 1<br />
124 botulismebestrijding 1 1<br />
125 rapen/schudden van eieren 1 1<br />
126 maken nest-/overwinteringsplaatsen 1 1<br />
127 voederen van wilde dieren/vogels 1 1<br />
128 uitzetten van wilde dieren/vogels 2 2<br />
129 schieten van wild 2 1<br />
130 vissen (voor consumptie/afvoer) 1 1<br />
131 vangen van eenden (voor consumptie) 4 4<br />
132 redden van wilde dieren/vogels in nood 1 1<br />
133 bewaken van zeldzame wilde dieren/vogels 1 1<br />
134 aankopen/aanvoer (kracht)voer 1 1<br />
Diversen<br />
verplaatsen<br />
135 verplaatsen van mensen 1 1<br />
136 transporteren van materieel 1 1<br />
074230652:0.2 ARCADIS 150
Nr.<br />
activiteit<br />
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
surveilleren<br />
Landbouwactiviteiten<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
binnen<br />
Olde<br />
maten*<br />
Soort<br />
Gebruik<br />
buiten<br />
Olde<br />
maten*<br />
137 opstellen surveillance-plan 1 1<br />
138 surveilleren 1 1<br />
139 invullen surveillance-rapport 1 1<br />
140 controleren bezoekers/overnachters 1 1<br />
141 opstellen planning uitvoering grenscontrole 1 1<br />
142 uitvoeren grenscontrole 1 1<br />
143 begeleiden kadastrale metingen 1 1<br />
144 invullen proces-verbaal grenscontrole 1 1<br />
monitoren/karteren<br />
145 monitoren/karteren hydrologische gegevens 1 1<br />
146 monitoren/karteren planten (gemeenschappen) 1 1<br />
147 monitoren/karteren vogels 1 1<br />
148 monitoren/karteren dieren 1 1<br />
149 monitoren/karteren recreatie 1 1<br />
150 monitoren/karteren hout-/bosstructuur 1 1<br />
151 aanleggen/onderhouden hydrologisch meetnet 1 1<br />
152 aanleggen/onderhouden verkeerstellers 1 1<br />
153 vullen van OLGA/BBV/SOVON/VGR/SYHI 1 1<br />
154 certificeren van bos 1 1<br />
074230652:0.2 ARCADIS 151
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
12 COLOFON 234HWERKDOCUMENT<br />
074230652:0.2 ARCADIS 152
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
OPDRACHTGEVER:<br />
235HPROVINCIE OVERIJSSEL<br />
STATUS:<br />
Concept<br />
AUTEUR:<br />
Gerrit Gerritsen <strong>Provincie</strong> <strong>Overijssel</strong><br />
Suzan Brand Gemeente Staphorst<br />
Jan Dunnink LTO afd. Staphorst<br />
W.J. van Dalfsen LTO afd. Staphorst<br />
Annelies Blankena Staatsbosbeheer Regio Oost<br />
Niels Jeuring Staatsbosbeheer Regio Oost<br />
Bert Moonen Waterschap Groot Salland<br />
Judith Bosman ARCADIS<br />
Ilse Verbeek ARCADIS<br />
GECONTROLEERD DOOR:<br />
Joke van de Beek ARCADIS, projectleider<br />
VRIJGEGEVEN DOOR:<br />
Reinoud Kleijberg ARCADIS, Hoofd Adviesgroep Natuur en<br />
Archeologie<br />
236H31 juli 20<strong>09</strong><br />
237H074230652:0.2<br />
ARCADIS NEDERLAND BV<br />
Het Rietveld 59a<br />
Postbus 673<br />
7300 AR Apeldoorn<br />
Tel 055 5815 999<br />
Fax 055 5815 599<br />
www.arcadis.nl<br />
Handelsregister<br />
9036504<br />
©ARCADIS. Alle rechten voorbehouden.<br />
Behoudens uitzonderingen door de wet<br />
gesteld, mag zonder schriftelijke<br />
toestemming van de rechthebbenden niets<br />
uit dit document worden verveelvoudigd<br />
en/of openbaar worden gemaakt door middel<br />
074230652:0.2 ARCADIS 153
WERKDOCUMENT<br />
NATURA 2000 BEHEERPLAN OLDE MATEN EN VEERSLOOTSLANDEN<br />
van druk, fotokopie, digitale reproductie of<br />
anderszins.<br />
074230652:0.2 ARCADIS 154
Change language