Jaarverslag 2009 - AZ Turnhout
Jaarverslag 2009 - AZ Turnhout
Jaarverslag 2009 - AZ Turnhout
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
<strong>Jaarverslag</strong> <strong>2009</strong>
Inhoud<br />
Voorwoord<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
Enkele realisaties <strong>2009</strong><br />
Resultaten<br />
Medewerkers<br />
Management<br />
3<br />
5<br />
11<br />
39<br />
2
Voorwoord<br />
Wij wensen u veel leesgenot.<br />
Felix Vanbel<br />
Algemeen directeur<br />
3
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
5
“Op 1 september <strong>2009</strong> is de fusie tussen de<br />
twee <strong>Turnhout</strong>se ziekenhuizen een feit”<br />
Fusieakkoord wordt ondertekend<br />
Op vrijdag 10 april <strong>2009</strong> werd het fusieakkoord<br />
ondertekend door de <strong>Turnhout</strong>se ziekenhuizen. Deze<br />
overeenkomst behandelt de belangrijkste principes<br />
van het nieuwe fusieziekenhuis: het bestuur, de<br />
organisatiestructuur, de strategie en het beleid. Met<br />
het ondertekenen van dit akkoord gingen de zieken-<br />
huizen de laatste rechte lijn in naar 1 september, de<br />
dag waarop één groot fusieziekenhuis <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
werd gevormd. Het nieuwe Kempense ziekenhuis telt<br />
maar liefst 665 bedden, 1600 medewerkers en 160<br />
artsen.<br />
Luc Op de Beeck, OCMW-voorzitter <strong>Turnhout</strong>:<br />
“dankzij de fusie komt onze regio op het vlak van<br />
gezondheidszorg op de kaart. Maar ook voor<br />
<strong>Turnhout</strong> is de komst van het nieuwe ziekenhuis een<br />
belangrijke troef. Door de doorgedreven<br />
samenwerking gaat onze dienstverlening er gevoelig<br />
op vooruit.<br />
Bovendien is het ziekenhuis goed voor honderden<br />
jobs, heel wat expertise en een schat aan ervaring.<br />
We staan dan ook klaar om een hoofdrol op te ne-<br />
men in de uitbouw van welzijn en gezondheid in de<br />
Kempen.”<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong>: eenvoudig en duidelijk<br />
Aan de definitieve keuze van de naam voor het<br />
nieuwe fusieziekenhuis ging een uitgebreid traject<br />
vooraf. Verschillende voorstellen, afkomstig van<br />
personeelsleden, artsen en bestuur, passeerden de<br />
revue. Elk voorstel werd zorgvuldig gewikt en<br />
gewogen.<br />
Na uitgebreid overleg werd unanimiteit en eensge-<br />
zindheid bekomen over één welbepaalde naam:<br />
‘<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong>’.<br />
De naam beantwoordt aan de basiscriteria voor een<br />
transparante communicatie: hij is makkelijk te<br />
onthouden en uitspreekbaar, eenvoudig, sober en<br />
vooral duidelijk. Een Kempenaar of zelfs iemand bui-<br />
ten de Kempen, jong of oud, weet bij het horen van<br />
de naam meteen wat hij betekent. Zonder extra<br />
uitleg is het duidelijk dat het om het algemeen<br />
ziekenhuis in <strong>Turnhout</strong> gaat. Dat deze formule van<br />
eenvoud succes kan opleveren, werd eerder al<br />
bewezen. Denk maar aan UZ Leuven, UZ Brussel, <strong>AZ</strong><br />
Diest of <strong>AZ</strong> Oudenaarde. Uiteraard is de naam nog<br />
maar een begin van het geheel. Achter deze naam<br />
moet een identiteit en imago schuilgaan die we met<br />
de hele organisatie samen moeten waarmaken.<br />
6
Innovatie, dynamiek en verbondenheid<br />
Achter het nieuwe logo van <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> schuilen<br />
verschillende betekenissen. De frisse moderne<br />
kleuren staan voor vernieuwing en medische innova-<br />
tie. De golvende lijnen en het symbool van de<br />
wapperende vlag verwijzen naar de dynamiek van <strong>AZ</strong><br />
<strong>Turnhout</strong>. Daarnaast integreert het logo twee<br />
duidelijke schakels die in elkaar passen. Dit wijst op<br />
de verbondenheid tussen de twee campussen, maar<br />
ook tussen de personeelsleden, artsen en patiënten<br />
onderling.<br />
Het fusieziekenhuis vervult de rol van<br />
centrumziekenhuis<br />
Wij zijn ervan overtuigd dat de fusie een belangrijke<br />
meerwaarde oplevert, zowel voor de patiënt als voor<br />
de artsen en de medewerkers. Dankzij de fusie<br />
wordt de bestaande zorg verder uitgebouwd. Door<br />
de schaalvergroting kunnen artsen en medewerkers<br />
zich verder specialiseren in medische subdisciplines.<br />
Daarnaast wordt het fusieziekenhuis een belangrijke<br />
aantrekkingspool voor specialisaties van buitenaf.<br />
Bert de Backer, voorzitter raad van bestuur: “Naast<br />
een breed zorgaanbod (met alle types van zorg), zal<br />
het fusieziekenhuis ook topklinische zorg aanbieden.<br />
Daarbij willen we de bestaande samenwerking met<br />
de andere Kempense ziekenhuizen verder uitbouwen<br />
en zo onze maatschappelijke rol in de Kempen als<br />
centrumziekenhuis waarmaken. Patiënten uit de<br />
ruime Kempense regio moeten voor bepaalde<br />
behandelingen niet langer uitwijken naar Antwerpen<br />
of Leuven, maar krijgen gespecialiseerde en<br />
kwalitatief hoogstaande zorg dichtbij huis.”<br />
Het fusieziekenhuis werd een VZW<br />
Het nieuwe fusieziekenhuis kreeg de vorm van een<br />
vzw. Van deze vzw maken verschillende partners<br />
deel uit:<br />
- Stad en OCMW <strong>Turnhout</strong>: voormalige uitbaters<br />
Sint-ELisabethziekenhuis<br />
- vzw Kristelijke Medico-Sociale Instellingen<br />
(KMSI) : voormalige uitbater <strong>AZ</strong> Sint<br />
Jozef ziekenhuis<br />
- vzw artsen<br />
- vzw Huisartsen Vereniging <strong>Turnhout</strong> (HVRT)<br />
In het nieuwe fusieziekenhuis krijgen de artsen<br />
inspraak in het beheer. Zij zetelen in de algemene<br />
vergadering en via hun experten ook in de raad van<br />
bestuur. Dit bestuursmodel, waarbij de artsen mee<br />
betrokken worden in het bestuur, is vooruitstrevend<br />
en nieuw. Daarnaast wordt ook belang gehecht aan<br />
een goede samenwerking met de huisartsen. Door de<br />
HVRT een zetel te geven in de algemene<br />
vergadering, engageert het ziekenhuis zich om deze<br />
samenwerking op verschillende niveaus verder uit te<br />
werken.<br />
7
Aan het roer staat een sterk team<br />
Het fusieziekenhuis staat onder leiding van één<br />
beheer en directie. Wie het ziekenhuis bestuurt,<br />
werd beslist in samenspraak met alle betrokkenen.<br />
Directiecomité<br />
Algemeen directeur: Felix Vanbel<br />
Medisch directeur: Jo Leysen<br />
Directeur financiën en ICT: Guy Tormans<br />
Directeur administratie: Jef Lauwers<br />
Directeur patiëntenzorg: Geert Debbaut<br />
Directeur verpleging: Eric Willems<br />
Directeur HRM (Human Resources Management):<br />
Keyne De Backer<br />
Directeur facilitair management: Jeroen Hendrickx<br />
Het directiecomité krijgt de ondersteuning van drie<br />
functies op managementniveau:<br />
Personeelsdirecteur: Annelies Heens<br />
Technisch directeur campus Sint-Jozef:<br />
Ronny Jacobs<br />
Technisch directeur campus Sint-Elisabeth:<br />
Marc Pauwels<br />
Hoofdapotheker: Annelies Deckers<br />
De komende maanden zullen zij de handen in<br />
mekaar slaan om de organisatie van het ziekenhuis<br />
verder vorm te geven.<br />
Twee volwaardige campussen<br />
Het fusieziekenhuis wordt uitgebouwd op de twee<br />
bestaande campussen. Bijgevolg moeten de<br />
medische diensten, die nog grotendeels parallel<br />
worden aangeboden, herschikt worden.<br />
Deze herschikking gebeurt niet van de ene dag op<br />
de andere, maar verloopt in fasen over een langere<br />
termijn. Op beide campussen zijn immers nog<br />
bouwprojecten lopende. Wanneer welke dienst<br />
verhuist, is dan ook afhankelijk van de mogelijkhe-<br />
den op infrastructureel vlak. Op campus Sint-Jozef<br />
zullen de huidige werken afgerond worden in 2010,<br />
op campus Sint-Elisabeth zullen deze nog doorgaan<br />
tot begin 2011. Voor de diensten materniteit en<br />
pediatrie werden de infrastructurele mogelijkhe-<br />
den reeds gecreëerd zodat deze diensten kort na<br />
de start van de fusie werden gecentraliseerd op<br />
campus Sint-Jozef.<br />
8
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong>: samen op weg<br />
met een duidelijke missie...<br />
Patiëntgestuurde zorg<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> maakt de keuze om zorg te organiseren<br />
volgens het principe van een patiëntgestuurde orga-<br />
nisatie. Dit houdt in dat wij als organisatie borg wil-<br />
len staan om de patiënt en zijn omgeving de zorg te<br />
bieden die ze nodig hebben, vragen, verwachten en<br />
verkiezen. Hiertoe dient de zorgverstrekker zich te<br />
kunnen herkennen en identificeren met de organisa-<br />
tie en zich daadwerkelijk kunnen, willen en mogen<br />
engageren in het beleid van het ziekenhuis.<br />
Centrumziekenhuis<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> heeft de ambitie om zich te profileren<br />
als centrumziekenhuis. Hiermee engageert het zie-<br />
kenhuis zich om de bevolking van het arrondissement<br />
<strong>Turnhout</strong> in hun eigen regio topklinische zorg aan te<br />
bieden waardoor de uitstroom van pathologie uit de<br />
regio kan worden tegengegaan.<br />
Deze ambitie concretiseert zich voor <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> in<br />
volgende opdrachten:<br />
Het verzekeren van basiszorg op hoog kwali-<br />
teitsniveau. Deze opdracht als ziekenhuis vol-<br />
ledig invullen op lokaal vlak, is een eerste ver-<br />
eiste om op regionaal vlak een grotere ambitie<br />
en verantwoordelijkheid voor hooggespeciali-<br />
seerde zorg te kunnen waarmaken.<br />
Een uitgebreidere continuïteit en permanentie<br />
in de zorgverlening door de numerieke sterkte<br />
van het gezamenlijke artsenkorps. Eén van de<br />
kwaliteitsproblemen in de zorg is het gebrek<br />
aan continuïteit en permanentie door maat-<br />
schappelijke veranderingen en door medical<br />
manpowerschaarste.<br />
Het concretiseren van de centrumziekenhuis-<br />
functie. In dit kader willen we zoveel mogelijk<br />
zorgprogramma‟s zware medische diensten<br />
uitwerken om tegemoet te komen aan de be-<br />
hoeften van de ganse regio. Vaak gaat het dan<br />
om zorgvormen met een hoge investerings–<br />
werkingskost en hooggespecialiseerd perso-<br />
neel waarbij een voldoende kritisch volume<br />
een absolute vereiste is om kwaliteit te kun-<br />
nen aanbieden<br />
Een schaalvergroting die toelaat, behalve ba-<br />
siszorg voor de omliggende gemeenten, ook<br />
topklinische zorg te ontwikkelen door de mo-<br />
gelijkheid tot super/subspecialisatie. Boven-<br />
dien laat deze schaalvergroting de ziekenhuis-<br />
organisatie ook toe experten aan te werven,<br />
dit zowel voor de bedrijfsvoering als voor de<br />
zorg, waardoor het beleid in toenemende ma-<br />
te geprofessionaliseerd wordt.<br />
Als centrumziekenhuis de verantwoordelijk-<br />
heid opnemen om een gestructureerd samen-<br />
werkingsverband uit te werken met de andere<br />
ziekenhuizen voor bepaalde zorgprogramma‟s<br />
of zorgvormen, waarbij voor alle partijen een<br />
win-win situatie ontstaat.<br />
9
“Een grootse fusie vraagt om een groots feest”<br />
Op 4 september <strong>2009</strong> werd de fusie van de Turn-<br />
houtse ziekenhuizen gevierd in aanwezigheid van<br />
Vlaams minister Jo Vandeurzen.<br />
De academische zitting werd bijgewoond door een<br />
driehonderdtal genodigden, waaronder personen<br />
afkomstig uit het ziekenhuiskorps, de beleidsmen-<br />
sen van de stad en prominenten uit de vakwereld.<br />
Zij aanhoorden de redevoeringen van de burge-<br />
meester, de voorzitter van de beheerraad, de alge-<br />
meen directeur en van minister Vandeurzen.<br />
De rode draad in al deze toespraken was de uitbrei-<br />
ding van de medische mogelijkheden dankzij de<br />
fusie. Na de zitting konden de aanwezigen samen<br />
met de talrijk opgekomen personeelsleden en<br />
genodigden genieten van een receptie.<br />
Later op de avond werd de start gegeven voor een<br />
dynamisch avondfeest dat door het orkest<br />
Vanillia, onder leiding van de gekende dirigent en<br />
componist Steven Mintjes muzikaal werd opgeluis-<br />
terd.<br />
10
Realisaties <strong>2009</strong><br />
11
“Eén patiënt, één ziekenhuis, dus één dossier”<br />
Electronisch patiëntendossier C2M<br />
In het kader van de fusie werd een nieuw, gemeen-<br />
schappelijk electronisch patiëntendossier in gebruik<br />
genomen. Dat patiëntengegevens probleemloos en<br />
op dezelfde manier kunnen geraadpleegd worden<br />
over de twee campussen heen is immers uitermate<br />
belangrijk voor een goede patiëntenzorg en een opti-<br />
male samenwerking.<br />
Voor deze opdracht wordt samengewerkt met het<br />
ICT-bedrijf Cegeka. Cegeka heeft de afgelopen jaren<br />
heel wat ervaring opgebouwd in het ontwikkelen van<br />
gebruiksvriendelijke informatiesystemen voor de<br />
zorg– en gezondheidssector.<br />
De installatie van het electronische patiëntendos-<br />
sier, C2M genoemd, gebeurde in verschillende<br />
fasen. In eerste instantie werd het patiëntendossier<br />
toegepast en geëvalueerd bij drie medische<br />
disciplines, de zogenaamde „pilootdisciplines‟:<br />
orthopedie, gastro-enterologie en pediatrie.<br />
Pas als de werking van het dossier bij deze<br />
pilootdisciplines op punt was gesteld, werd het ook<br />
bij de andere disciplines geïnstalleerd.<br />
Voortaan kunnen alle patiëntengegevens dus<br />
probleemloos en op dezelfde manier geraadpleegd<br />
worden over de twee campussen heen. In de toe-<br />
komst zal het mogelijk worden om, via dit<br />
electronische patiëntendossier, de gegevens te raad-<br />
plegen vanuit andere ziekenhuizen en door huisart-<br />
sen van thuis uit. Ook aan een electronisch voor-<br />
schrift zal in de toekomst gewerkt worden.<br />
12
“De ziekenhuizen van Herentals en <strong>Turnhout</strong><br />
bundelen hun krachten”<br />
Samenwerkingsovereenkomst werd gesloten<br />
In <strong>2009</strong> werd tussen <strong>AZ</strong> Sint-Elisabeth Herentals en<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> een samenwerkingsovereenkomst<br />
afgesloten die de vorm kreeg van een ziekenhuis-<br />
groepering. Hiermee engageren de ziekenhuizen zich<br />
om de vlotte samenwerking, die er voor een aantal<br />
specialismen al was, te bestendigen en verder uit te<br />
bouwen. Door de oprichting van de groepering wordt<br />
het aanbod van de zorgverlening in de Kempen<br />
verder uitgebouwd. Deze schaalvergroting is geen<br />
doel op zicht, maar een essentieel middel om te<br />
komen tot gespecialiseerde zorg aangeboden in de<br />
directe omgeving van de patiënt op een economisch<br />
verantwoorde manier.<br />
De samenwerking situeert zich voornamelijk op het<br />
vlak van het zorgaanbod. In eerste instantie wordt<br />
samengewerkt wat betreft de medische<br />
zorgverlening op volgende terreinen: zorgprogramma<br />
borstcarcinoma, medische beeldvorming met de<br />
NMR, oncologie, radiotherapie, urologie en pneumo-<br />
logie. In de loop van volgend jaar zal de samenwer-<br />
king worden doorgetrokken naar de algemene be-<br />
leidsvoering op het gebied van kwaliteit en patiën-<br />
tenveiligheid en initiatieven rond samen-aankoop.<br />
Naar de verdere toekomst toe wordt<br />
beoogd deze samenwerking in onderling overleg<br />
verder uit te bouwen naar andere terreinen van de<br />
ziekenhuiswerking.<br />
Dankzij de numerieke sterkte en complementariteit<br />
van het gezamenlijk artsenkorps wordt een hogere<br />
graad van continuïteit en permanentie in de zorgver-<br />
lening gewaarborgd. Dit is belangrijk in een periode<br />
waarin er schaarste bestaat aan specialisten en sub-<br />
specialisten in de diverse disciplines.<br />
De synergie moet de optimale ontplooiing van elk<br />
der deelnemende ziekenhuizen mogelijk maken. Bei-<br />
de ziekenhuizen beschouwen elkaar als volwaardige<br />
partners.<br />
Concrete samenwerkingsvormen<br />
Volgende samenwerkingsinitiatieven werden reeds<br />
gerealiseerd:<br />
Gezamenlijke uitbating NMR Herentals<br />
Gezamenlijk zorgprogramma borstcarcinoma<br />
Uitgebreide oncologische samenwerking:<br />
de medisch oncologen en hematoloog van het <strong>AZ</strong><br />
<strong>Turnhout</strong> nemen een consulentschap waar in het<br />
<strong>AZ</strong> St.-Elisabeth te Herentals<br />
• Er zijn op het operationele vlak goede<br />
doorverwijzing en continuïteitsafspraken voor de<br />
disciplines urologie.<br />
Voor de volgende disciplines zijn de samenwer-<br />
kingsafspraken tussen de twee ziekenhuizen in<br />
voorbereiding:<br />
Vaatheelkunde<br />
Orthopedie<br />
Mond-,Kaak– en Aangezichtchirurgie<br />
De oprichting van deze ziekenhuisgroepering en de<br />
diverse samenwerkingsmogelijkheden moeten ertoe<br />
leiden dat de belangrijke uitstroom van pathologie<br />
uit het arrondissement <strong>Turnhout</strong> naar de universi-<br />
taire centra en grotere ziekenhuizen in bredere<br />
omgeving vermindert. Ongeveer 30 % van de Kempi-<br />
sche patiënten worden momenteel immers buiten<br />
de regio behandeld. Via de realisatie van het con-<br />
cept 'Centrumziekenhuis <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong>' in een ge-<br />
structureerd samenwerkingsverband met het <strong>AZ</strong> St.-<br />
Elisabeth Herentals moet het in eerste instantie<br />
mogelijk zijn om een deel van deze patiënten op-<br />
nieuw in de eigen regio te behandelen. Op deze<br />
wijze verhogen wij de toegankelijkheid tot kwali-<br />
teitsvolle ziekenhuiszorg voor de bevolking van het<br />
arrondissement <strong>Turnhout</strong>.<br />
13
“Opening nieuwe beddenvleugel”<br />
In juli <strong>2009</strong> werd de eerste fase van de renovatie<br />
van campus Sint-Elisabeth afgerond. Eén van de<br />
twee beddenvleugels is volledig vernieuwd en klaar<br />
voor gebruik. In augustus werd gestart met de reno-<br />
vatie van de tweede beddenvleugel. Hiermee ver-<br />
loopt de renovatie van de campus vlot en volgens<br />
schema. Begin 2011 zal het renovatieproject volle-<br />
dig afgerond zijn en behoort de campus tot één van<br />
de modernste in Vlaanderen.<br />
Comfort van de staat patiënt centraal<br />
De inrichting van de nieuwe beddenvleugel is sober<br />
en modern. De centrale glazen schacht in het mid-<br />
den van de vleugel zorgt voor lichtinval, openheid<br />
en transparantie. In het nieuwe ziekenhuis staat<br />
het comfort van de patiënt centraal. De gereno-<br />
veerde beddenvleugel telt aanzienlijk meer een-<br />
persoonskamers, elk uitgerust met hun eigen sani-<br />
taire cel. Via een mobiele wand kan de wastafel tot<br />
bij het bed van de patiënt worden gebracht.<br />
Boven elk bed hangt een multimediascherm. Hier-<br />
mee kan de patiënt televisie kijken, naar de radio<br />
luisteren, op het internet surfen, telefoneren of<br />
kamerverlichting bedienen. In een latere fase zal<br />
het ook mogelijk worden gemaakt voor de patiënt<br />
om van hieruit zijn menu te bestellen of zijn<br />
medische gegevens op te vragen.<br />
Door een systeem van topkoeling blijft de tempera-<br />
tuur in de patiëntenkamers aangenaam. Daarnaast<br />
zijn alle kamers gelegen aan de zuidkant uitgerust<br />
met een automatische zonnewering, die de patiënt<br />
zelf kan bedienen via zijn multimediascherm.<br />
14
Patiënten en bezoekers ontvangen in stijl<br />
Op het gelijkvloers van de vernieuwde vleugel<br />
kreeg het onthaal een volledig nieuw uitzicht. Ook<br />
hier werd gekozen voor een moderne, sobere in-<br />
richting met enkele leuke kleuraccenten.<br />
Op campus Sint-Jozef zal het nieuwe onthaal opera-<br />
tioneel zijn in 2010, wanneer de bouw van het nieu-<br />
we poliklinisch blok volledig afgewerkt is.<br />
Poliklinisch blok in gebruik<br />
Eind <strong>2009</strong> werd het poliklinisch blok op campus Sint<br />
-Elisabeth in gebruik genomen. Ook binnen dit pro-<br />
ject werden de strakke lijnen doorgetrokken wat<br />
betreft de architectuur. Het interieur kreeg een<br />
zeer moderne toets.<br />
Op het gelijkvloers heeft oncologie zijn intrek geno-<br />
men. De eerste verdieping wordt voor het grootste<br />
deel ingenomen door de clusterafdeling neurologie-<br />
neurochirurgie. Overigens vinden hier ook de raad-<br />
plegingen plaats van oogartsen.<br />
De tweede verdieping is een standaardafdeling<br />
waarvan de ene helft ter beschikking gesteld is voor<br />
de orthopedische dienst, de overige ruimte wordt<br />
gebruikt door de afdeling heelkunde.<br />
De Neus-keel-Oor-artsen zullen samen met de anes-<br />
thesisten hun intrek nemen op de derde verdieping.<br />
Ook de raadplegingen van pneumologen, fysiothera-<br />
peuten en psychiaters vinden hier plaats.<br />
De bovenste verdieping ten slotte, werd gebouwd<br />
ten behoeve cardiologie.<br />
15
“Kinderen verblijven voortaan allemaal op<br />
campus Sint-Jozef”<br />
Tentoonstelling op poli pediatrie campus Sint-<br />
Jozef<br />
Dat een ziekenhuis niet direct de leukste plek is<br />
voor kinderen om naar toe te gaan, weet iedereen.<br />
Dokter Mieke Martens nam dan ook contact op met<br />
de tekenacademie van Beerse met de vraag of zij<br />
hun creatieve talenten konden gebruiken om de<br />
gang richting de kinderraadpleging aantrekkelijker<br />
te maken. En het resultaat mag er wezen.<br />
Je wandelt hier niet gewoon door een gang, maar<br />
je waant jezelf in een vliegtuig! Een vliegtuig dat<br />
onder de zeespiegel duikt en uitzicht biedt op een<br />
kleurrijke onderwaterwereld getekend door de 6-7<br />
jarigen. Verder vlieg je naar het verre verleden om<br />
te belanden tussen de gigantische dinosauriërs.<br />
Hiervoor hebben de 8-9 jarige kunstenaars gezorgd.<br />
In het luchtruim zie je dartelende engeltjes naast<br />
stoere straaljagers gemaakt door 10-11 jarigen.<br />
Tijdens de reis heb je ook nog zicht op een aantal<br />
toeristische trekpleisters geschilderd door leerlin-<br />
gen van de middelbare graad.<br />
Op zaterdag 2 mei <strong>2009</strong> mochten wij de kunste-<br />
naars samen met hun leerkrachten en ouders ont-<br />
vangen voor een hapje en een drankje. Zij kwamen<br />
talrijk hun eigen kunsten bewonderen.<br />
Pediatrie en materniteit gecentraliseerd<br />
Op 8 en 9 juli verhuisden de hospitalisatieactivitei-<br />
ten van deze diensten van campus Sint-Elisabeth<br />
volledig naar campus Sint-Jozef. Deze gecentrali-<br />
seerde dienst zal in de loop van volgend jaar ook<br />
een gloednieuwe stek krijgen in het nieuwe polikli-<br />
nisch blok. Samen met de dienst pediatrie reali-<br />
seerde ook de dienst materniteit een verhuis van de<br />
volledige hospitalisatieactiviteit naar campus Sint-<br />
Jozef.<br />
16
“Kinderneurologie”<br />
Sinds 1 september <strong>2009</strong> werkt dokter Wouter De<br />
Rouck binnen de kinderartsengeroep van <strong>AZ</strong> Turn-<br />
hout. Na de opleiding kindergeneeskunde volgde hij<br />
een 2-jaarse voltijdse opleiding kinderneurologie en<br />
revalidatie aan UZ Gasthuisberg en UZ Pellenberg<br />
te Leuven. Tijdens deze jaren deed hij ervaring op<br />
in de revalidatie van kinderen met een motorische<br />
handicap, waaronder cerebrale parse, spina bifida<br />
en spierziekten, en kinderen met een mentale<br />
handicap of epilepsie. Ook werkte hij tijdens zijn<br />
opleiding op het Centrum voor ontwikkelingsstoor-<br />
nissen en het revalidatiecentrum Pulderbos met<br />
kinderen met AD(H)D (Attention Deficit<br />
(Hyperactivity) Disorder), autisme spectrum stoor-<br />
nis (ASS) en globale ontwikkelingsvertraging.<br />
Binnen de dienst kindergeneeskunde in <strong>AZ</strong> turnhout<br />
werkt hij samen met 2 kinderpsychologen rond kin-<br />
deren met gedragsproblemen, diagnosestelling en<br />
behandeling van kinderen met AD(H)D, ASS en<br />
epilepsie. EEG‟s gebeuren op afspraak.<br />
Op termijn zal de verdere uitbouw bestaan uit het<br />
oprichten van een exclusieve kinderneurologische<br />
consultatie, op verwijzing van huisarts of kinder-<br />
arts, alsook de mogelijkheid van inslaap- EEG.<br />
Daarnaast wordt ook initiatief genomen om een<br />
kinesitherapeutisch bilan uit te bouwen in samen-<br />
werking met een ervaren pediatrische kinesiste. In<br />
samenspraak met de dienst radiologie en anesthesie<br />
zal in de toekomst NMR georganiseerd worden on-<br />
der.<br />
Verder wordt er gezocht om een samenwerking op<br />
te starten met een kinderpsychiater in consulenten-<br />
functie om zo het gebied van diagnosestelling te<br />
kunnen uitbreiden.<br />
17
“Gynaecologie gaat een dimensie verder”<br />
Echografie in drie dimensies<br />
Het nieuwe echografietoestel, Voluson Expert, op<br />
de dienst gynaecologie is een „state of the art‟<br />
toestel met zeer veel diagnostische mogelijkheden.<br />
Dat het toestel internationaal als één van de beste<br />
wordt aanzien, is vooral te wijten aan de sterke<br />
mogelijkheden die het biedt wat betreft twee- én<br />
driedimensionale echografie.<br />
Deze uitbreiding naar 3D-beelden zorgt voor een<br />
aantal bijkomende klinische toepassingen, zoals de<br />
evaluatie van foetale aangezichtsafwijkingen, neu-<br />
rale buisdefecten en skeletafwijkingen. Daarnaast<br />
biedt het toestel enkele nieuwe toepassingen bij<br />
het onderzoek van het foetale hart en in de beoor-<br />
deling van eierstokaandoeningen. De komst van dit<br />
nieuwe echografie toestel stelt ons in staat om blij-<br />
vend hoogstaande geneeskundige zorg aan te bie-<br />
den. Daarnaast zal ook de start van een nieuwe dy-<br />
namische collega, dokter Ruben Vanspouwen, hier-<br />
toe bijdragen.<br />
Dit alles zorgt ervoor dat we onze stevige positie<br />
behouden als grootste gynaecologische dienst in de<br />
Kempen en één van de grotere op Vlaamse schaal,<br />
met kwaliteitsvolle zorg voor vrouw en kind.<br />
18
“Dag tegen Kanker”<br />
Op 17 september organiseerde de Vlaamse Liga<br />
tegen Kanker (VLK) de Dag tegen Kanker. Met dit<br />
jaarlijks initiatief wil de VLK alle kankerpatiënten<br />
een hart onder de riem steken. Voor <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong>,<br />
vooruitstrevend in de oncologische zorg, is deze dag<br />
belangrijk. Daarom droeg het ziekenhuis op 17<br />
september graag een steentje bij en organiseerde<br />
zelf enkele activiteiten.<br />
Op campus Sint-Jozef konden bezoekers een<br />
voordracht bijwonen van prof. Dr. Manu Keirse.<br />
Keirse, klinisch psycholoog en zelf getroffen door<br />
prostaatkanker, vertelde over de emotionele schok<br />
die de kankerdiagnose veroorzaakt. Hij lichtte toe<br />
hoe de patiënt en zijn omgeving moet leren omgaan<br />
met het verdict en de zware behandelingen die<br />
hem te wachten staan.<br />
Op campus Sint-Elisabeth bood de Dag tegen Kanker<br />
de ultieme gelegenheid om de nieuwe afdelingen<br />
oncologie aan het grote publiek voor te stellen.<br />
Tijdens de rondleiding konden de bezoekers kennis<br />
maken met de afdeling radiotherapie en zijn<br />
ultramoderne bestralingstoestellen, de nieuwe<br />
verpleegafdelingen oncologie verkennen en een<br />
bezoek brengen aan de nieuwe polikliniek waar de<br />
consultaties van de artsen plaatsvinden.<br />
Verder werden voor de kankerpatiënten en hun<br />
naaste omgeving workshops georganiseerd<br />
waaronder „Kanker en voeding‟ en „kleur-en stij-<br />
ladvies‟.<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> is vooruitstrevend in de oncologische<br />
zorg<br />
Een van de speerpunten van <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> is de zorg<br />
voor de oncologische patiënt. De samenwerking<br />
tussen de oncologische disciplines van de twee<br />
campussen van het nieuwe fusieziekenhuis, ligt al<br />
geruime tijd vast in behandelingsprotocollen. Deze<br />
protocollen zijn gebaseerd op nationale en<br />
internationale richtlijnen. Door het toepassen van<br />
deze protocollen, deelname aan wetenschappelijke<br />
studies en het gebruik van ultramoderne<br />
bestralingstoestellen, verloopt de patiëntenzorg<br />
uiterst gespecialiseerd en betrouwbaar. Zo nam de<br />
afdeling radiotherapie dit jaar een nieuw<br />
bestralingstoestel in gebruik: Artiste van Siemens.<br />
Artiste van Siemens<br />
Via dit nieuwe bestralingstoestel kunnen patiënten<br />
met tumoren op uiteenlopende plaatsen in het<br />
lichaam, behandeld worden met de modernste<br />
bestralingstechnieken. Artiste laat toe om de plaats<br />
van de tumor uiterts nauwkeurig te bepalen en in<br />
hoge dosis te bestralen, terwijl gezonde organen en<br />
weefsels zoveel mogelijk gespaard blijven.<br />
Het ziekenhuis besteedt ook aandacht aan de<br />
psychosociale opvang van iedere kankerpatiënt.<br />
Hiervoor doet men beroep op een goed uitgebouwde<br />
multidisciplinaire samenwerking tussen artsen,<br />
verpleegkundigen, paramedici, sociale werkers en<br />
psychologen. Ook de ondersteuning van het<br />
VLK-inloophuis en de VLK-vrijwilligers in het<br />
ziekenhuis sluiten hierbij aan.<br />
19
“Een studieprimeur voor ons ziekenhuis”<br />
Reeds sinds 2000 is de dienst gastro-enterologie<br />
actief lid van de E.O.R.T.C., en probeert zo veel<br />
mogelijk te participeren in innovatieve oncologi-<br />
sche studies, die voor de patiënten een meerwaar-<br />
de inhouden. Gezien de richtlijnen voor deze stu-<br />
dies steeds veeleisender worden, is een goede ad-<br />
ministratieve ondersteuning noodzakelijk. Daarom<br />
wordt er sinds 2006 samengewerkt met de dienst<br />
oncologie en het oncologisch studiebureau voor de<br />
administratieve ondersteuning van deze studies.<br />
Deze samenwerking verloopt vlot voor beide partij-<br />
en, en is zeker één van de redenen waarom de<br />
deelname aan studies progressief toeneemt.<br />
Een primeur voor ons ziekenhuis was de opstart van<br />
de Petacc-6 trial, waarbij ons ziekenhuis optreedt<br />
als hoofdsite, doch met actieve betrokkenheid van<br />
verschillende subsites waaronder het Sint-Elisabeth<br />
van Herentals en het Heilig Hart ziekenhuis van<br />
Mol. Onder andere door deze samenwerking hebben<br />
we in <strong>2009</strong> tien nieuwe patiënten kunnen insluiten<br />
in deze studie en horen we bij de top 5 voor Euro-<br />
pa.<br />
In <strong>2009</strong> was er een duidelijke toename van de<br />
activiteiten op gebied van digestieve oncologie. Bij<br />
een aantal patiënten kon een poortkatheter, met<br />
langdurige infusionele chemotherapie, vermeden<br />
worden door gebruik te maken van orale<br />
chemotherapie, meestal in combinatie met<br />
intraveneuze chemotherapie. Opvallend is ook de<br />
progressieve stijging van de leeftijd der patiënten,<br />
die met chemotherapie behandeld worden. Het<br />
gebeurt momenteel regelmatig dat hoogbejaarde<br />
patiënten met adjuverende of palliatieve chemo-<br />
therapie behandeld worden. Dit veronderstelt dan<br />
uiteraard een goede ondersteuning, zowel thuis als<br />
in het ziekenhuis en daghospitaal.<br />
Alvorens een behandeling op te starten, vindt<br />
steeds een multidisciplinair oncologisch overleg<br />
plaats, met actieve deelname van de diensten<br />
Radiotherapie-Oncologie, Abdominale chirurgie,<br />
Radiologie en Anatoompathologie.<br />
20
“Speciale aandacht voor respiratoire revalidatie”<br />
Voor patiënten met een chronische longaandoening<br />
werd een zorgprogramma opgericht rond respiratoire<br />
revalidatie. Dit programma wordt aangepast aan de<br />
individuele behoeften van de patiënt om zo<br />
enerzijds de fysieke en sociale mogelijkheden en<br />
anderzijds de zelfstandigheid te bevorderen.<br />
Het programma is geschikt voor patiënten met chro-<br />
nische obstructieve longaandoeningen (COPD),<br />
mucoviscidose, chronische astma, chronische<br />
bronchitis, emfyseem en patiënten die een<br />
operatieve ingreep moeten ondergaan.<br />
Een belangrijk onderdeel in de respiratoire<br />
revalidatie is de fysieke training of de<br />
bewegingseducatie. Deze fysieke training is uiterma-<br />
te belangrijk omdat veel patiënten uit deze<br />
doelgroep zich in een soort vicieuze cirkel bevinden.<br />
Zo hebben patiënten die last hebben van<br />
kortademigheid angst om inspanningen te leveren en<br />
gaan daardoor minder bewegen. Hierdoor gaat hun<br />
fysieke conditie er op achteruit, waardoor ze nog<br />
meer kortademig worden. Het doorbreken van deze<br />
cirkel betekent dan ook een grote stap vooruit om<br />
beter en meer zelfstandig te functioneren.<br />
De trainingssessies kunnen opgedeeld worden in vier<br />
onderdelen:<br />
Cardiovasculaire oefeningen om het<br />
uithoudingsvermogen te verbeteren<br />
Krachttraining om de spierkracht te<br />
verbeteren zowel van de armen en benen als<br />
de ademhalingsspieren<br />
Ademhalingsoefeningen, bestaande uit<br />
ademhalingsheropvoeding, bronchiale toilet-<br />
technieken,…<br />
Oefening in specifieke technieken en<br />
strategieën om de functionele longcapaciteit<br />
te verbeteren.<br />
De specifieke doelstellingen van het programma zijn:<br />
Verbeteren van de uithouding<br />
Verbeteren van de levenskwaliteit<br />
Verminderen van het aantal opnames in het<br />
ziekenhuis<br />
Toename van de spierkracht<br />
Controleren en verbeteren van de zelfstandig-<br />
heid en zelfvertrouwen<br />
Economische, sociale en medische lasten ver-<br />
minderen<br />
Verbeteren van dagelijkse activiteiten<br />
Het ganse programma wordt begeleid door een<br />
multidisciplinair revalidatieteam dat bestaat uit een<br />
pneumoloog, fysisch geneesheer, revalidatiearts,<br />
kinesitherapeut, ergotherapeut en ondersteuning<br />
krijgt van een diëtiste en de sociale dienst.<br />
Patiënten worden naar het zorgprogramma verwezen<br />
door de pneumoloog. De verdere praktische<br />
organisatie van het programma wordt bepaald door<br />
de revalidatiearts in samenspraak met de patiënt.<br />
Op die manier wordt een geschikt programma<br />
uitgewerkt dat tegemoet komt aan de specifieke<br />
behoeften van elke patiënt met een chronische long-<br />
aandoening.<br />
21
“EBUS in werking”<br />
De dienst pneumologie pakt uit<br />
Sedert medio <strong>2009</strong> werd in <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> binnen de<br />
dienst pneumologie gestart met Endobronchiale<br />
Ultrasonografie, ook EBUS genoemd. Dit is een<br />
nieuwe techniek waarbij op het uiteinde van de<br />
bronchoscoop een echosonde is geplaatst.<br />
Hierdoor kunnen nu de structuren die zich achter<br />
de bronchuswand bevinden gevisualiseerd en onder<br />
echografisch zicht aangeprikt worden. Via het<br />
bekomen aspiraat kan dan een cyto-histologische<br />
diagnose gesteld worden.<br />
Deze procedure is essentieel om patiënten te<br />
onderzoeken waarbij longkanker werd vastgesteld,<br />
zonder uitzaaiingen naar andere lichaamsdelen. Op<br />
die manier kan nagegaan worden of klieren in de<br />
omgeving reeds aangetast zijn of niet. Wanneer dit<br />
niet het geval is komt de patiënt in aanmerking<br />
voor een operationele verwijdering van de tumor.<br />
Bovendien kan met EBUS de diagnose gesteld<br />
worden bij pathologie van het mediastinum zoals<br />
bijvoorbeeld Sarcoidose of TBC.<br />
De eerste procedures gebeurden in de operatiezaal<br />
onder algemene narcose. Geleidelijk aan werden<br />
meer procedures verricht in de behandelkamer on-<br />
der lichte sedatie.<br />
EBUS is een zeer veilige en ambulante interventie.<br />
Hierdoor hoeft de patiënt in de meeste gevallen<br />
niet meer gehospitaliseerd te worden. Dit in<br />
tegenstelling tot meer invasieve procedures zoals<br />
de mediastinoscopie.<br />
22
In april <strong>2009</strong> werd het eerste EBUS onderzoek uitge-<br />
voerd. Sinds dan stijgt het aantal onderzoeken<br />
langzaam tot een totaal van 23 onderzoeken aan<br />
het einde van dit jaar. We verwachten dat deze<br />
stijgende trend in 2010 zal aanhouden en zelfs zal<br />
toenemen.<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
april<br />
mei<br />
Aantal EBUS onderzoeken in <strong>2009</strong><br />
juni<br />
juli<br />
augustus<br />
september<br />
oktober<br />
november<br />
december<br />
23
“Eerste zorgtrajecten opgestart”<br />
Zorgtrajecten chronische nierinsufficiëntie en<br />
diabetes type 2 in de startblokken<br />
Op 18 mei <strong>2009</strong> werd er een akkoord ondertekend<br />
voor de opstart van twee zorgtrajecten door minis-<br />
ter van Sociale Zaken en Volksgezondheid, Laurette<br />
Onkelinx, de ziekenhuisfondsen en de representa-<br />
tieve artsenorganisaties. Deze trajecten behande-<br />
len chronische nierinsufficiëntie en diabetes type 2,<br />
en zullen van start gaan respectievelijk op 1 juni en<br />
1 september.<br />
Wat houdt een zorgtraject in<br />
Een zorgtraject organiseert de aanpak, behandeling<br />
en opvolging van patiënten met een chronische<br />
ziekte. Het traject gaat uit van een verbintenis<br />
tussen drie actoren, namelijk de patiënt, de huis-<br />
arts en de specialist en bevordert hun onderlinge<br />
samenwerking. Dit kader biedt ruimte voor dialoog<br />
zodat de patiënt goed inzicht krijgt in zijn ziekte<br />
en de opvolging ervan. Met behulp van een persoon-<br />
lijk zorgplan, wordt de gecoördineerde zorg<br />
afgestemd op de specifieke behoeften van elke<br />
patiënt.<br />
Het traject start na het ondertekenen van een<br />
„zorgtrajectcontract‟ door de drie actoren en loopt<br />
gedurende vier jaar.<br />
Zorgtrajecten in <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
De implementatie van zorgtrajecten kadert mooi<br />
binnen de visie van <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> waarin patiëntge-<br />
richte zorg centraal staat. Bovendien werd histo-<br />
risch een goede relatie opgebouwd tussen het<br />
ziekenhuis en de huisartsen. Dit uitte zich al onder-<br />
meer in de opname procedure en preoperatief<br />
dossier dat in overleg werd opgesteld, een commu-<br />
nicatieproject en de oprichting van zorgpaden met<br />
betrekking tot hypertensie en de borstkliniek. Naast<br />
de huisartsen werden ook apothekers, diabetesedu-<br />
catoren en adviserende geneesheren uitgenodigd<br />
om te participeren in de trajecten. De goede rela-<br />
tie met de huisartsen, samen met de voorbereiden-<br />
de vergaderingen die reeds van start gingen begin<br />
<strong>2009</strong>, maakten het mogelijk om beide zorgtrajecten<br />
synchroon op te starten binnen de vooropgestelde<br />
termijn. De kwaliteit van de trajecten zal opge-<br />
volgd worden met behulp van inspannings– en klini-<br />
sche uitkomstmaten.<br />
Op tien oktober vond ook een symposium plaats<br />
rond de implementatie van zorgtrajecten. Dit initi-<br />
atief was een samenwerking van de HVRT<br />
(Huisartsen Vereniging <strong>Turnhout</strong>) en de dienst<br />
endocrinologie-nefrologie. Naast een uitgebreide<br />
toelichting en een stappenplan voor beide zorgtra-<br />
jecten, werd ook een algemene uiteenzetting<br />
gegeven rond zorgtrajecten „nu en in de toekomst‟<br />
door Dr. Rob van den Oever.<br />
24
“Patiënten met heupfracturen worden voortaan<br />
opgevolgd in een klinisch pad”<br />
In 2005 werd gestart met de uitwerking van klinische<br />
paden in ons ziekenhuis. Deze paden laten toe<br />
patiëntgerichte zorg op een systematische wijze te<br />
plannen en op te volgen. De reacties op de eerste<br />
klinische paden die werden uitgewerkt zijn zeer<br />
positief. Zowel de patiënt, zijn familie als de<br />
zorgverleners zelf zijn zeer tevreden.<br />
Klinisch pad totale heupprothese<br />
Het klinisch pad werd opgericht voor het sturen van<br />
de totale zorgverlening voor gewrichtsvervangende<br />
heupchirurgie, een ingreep die in ons ziekenhuis zeer<br />
veel voorkomt. Het is een totaalconcept geworden<br />
met een compleet medisch, verpleegkundig en para-<br />
medisch plan. Het pad start al in de pré-klinische<br />
fase in de polikliniek en doorloopt verder de<br />
pré-operatieve fase, de operatie zelf, de post-<br />
operatieve fase en eindigt met de revalidatiefase.<br />
Dit betekent dat de verantwoordelijke projectgroep<br />
ook multidisciplinair moet samengesteld zijn. Zo kan<br />
elke betrokken hulpverlener zijn aandeel in het tra-<br />
ject mee bepalen en wordt een echte transparantie<br />
bekomen in de therapie.<br />
Het uiteindelijke doel dat beoogd wordt met de<br />
uitwerking van het klinisch pad is het aanbrengen<br />
van structuur in het zorgproces zodat een kwalitatie-<br />
ve en efficiënte zorgverlening wordt verzekerd en<br />
patiënten een grote tevredenheid kunnen ervaren.<br />
Heupprothese MacMinn Heupprothese<br />
25
“Zorg dragen voor ouderen”<br />
Geriatrisch zorgprogramma<br />
Vlaanderen krijgt te maken met een steeds toene-<br />
mende vergrijzing. Naarmate men ouder wordt,<br />
neemt het risico op ziekte en zorgafhankelijkheid<br />
onmiskenbaar toe. Daarom is er binnen de zorg<br />
nood aan specifieke voorzieningen voor bejaarden.<br />
Met de uitbouw van een geriatrisch zorgprogramma<br />
trachten wij, als ziekenhuis, hieraan tegemoet te<br />
komen.<br />
Opstart geriatrisch dagziekenhuis<br />
Eén van de belangrijkste elementen binnen dit<br />
zorgprogramma is het geriatrisch dagziekenhuis. De<br />
oprichting van het dagziekenhuis komt het comfort<br />
van de geriatrische patiënt en zijn familie ten<br />
goede. De patiënt verblijft slechts één dag in het<br />
ziekenhuis, hij wordt comfortabel opgevangen en<br />
ondergaat alle onderzoeken en consultaties die<br />
nodig zijn. Door de onderzoeken en de<br />
(multidisciplinaire) evaluatie op dezelfde dag sa-<br />
men te brengen, hoeven de patiënt en zijn familie<br />
zich niet nodeloos te verplaatsen. Bovendien laat<br />
het dagziekenhuis de geriatrische patiënt toe om<br />
een traditionele opname in het ziekenhuis te ver-<br />
mijden of de opname in te korten en de terugkeer<br />
naar huis te versnellen.<br />
Aanbod:<br />
Wat betreft het aanbod op deze dienst kunnen we<br />
drie grote pijlers onderscheiden: diagnostiek, the-<br />
rapie en revalidatie.<br />
Het ambulant diagnostisch programma omvat onder<br />
andere pre-operatieve onderzoeken, evaluatie bij<br />
vermoeden van dementie, sociale evaluatie en va-<br />
levaluaties. Ook rond problemen met betrekking tot<br />
incontinentie of pijn, waarmee ouderen vaak ge-<br />
confronteerd worden, wordt gewerkt.<br />
Het therapeutisch programma is bedoeld voor be-<br />
handelingen waarbij opname vereist is, maar die<br />
via een dagopname kunnen gebeuren. Hieronder<br />
vallen bijvoorbeeld bloedtransfusies en diabetische<br />
oppuntstelling.<br />
De revalidatie die aangeboden wordt kan over<br />
diverse domeinen gaan zoals valpreventie, follow-<br />
up en behandelingen bij CVA-patiënten, training en<br />
adviezen.<br />
Doelgroepen:<br />
Een eerste groep die beoogd wordt, is de groep<br />
thuiswonende geriatrische patiënten met multi-<br />
pathologie. Deze groep kan via het dagziekenhuis<br />
enkele onderzoeken ondergaan om zo tot de juiste<br />
diagnose en een aangepast therapievoorstel te ko-<br />
men. De huisarts kan de behandeling van de patiënt<br />
thuis verder opvolgen.<br />
Een tweede doelgroep voor het dagziekenhuis zijn<br />
die patiënten die zich, na recent ontslag uit het<br />
ziekenhuis, aanbieden voor revalidatie of evaluatie<br />
van de therapie.<br />
Een derde groep bestaat uit hoogbejaarden die in<br />
een instelling voor chronische zorg verblijven. Een<br />
geïndividualiseerde pluridisciplinaire evaluatie van<br />
deze geriatrische patiënt is noodzakelijk om een<br />
aangepast therapievoorstel te formuleren. Op die<br />
manier kan opnieuw vlot de zorg worden opgeno-<br />
men binnen de zorginstelling na een dagopname.<br />
26
Pluridisciplinaire evaluatie en behandeling:<br />
Bij de diagnostische oppuntstelling, alsook de<br />
therapeutische toepassingen en de revalidatie,<br />
kunnen de geriaters steunen op de expertise van<br />
een pluridisciplinair team waaronder artsen,<br />
verpleegkundigen, ergotherapeuten, psychologen,<br />
maatschappelijke assistenten en een ontslag-<br />
manager, logopedisten, diëtisten, en verpleeg-<br />
kundige diabeteseducatoren.<br />
Geriatrisch supportteam<br />
Bij opname in het ziekenhuis is het voor elke<br />
geriatrisch patiënt cruciaal om de juiste, kwaliteits-<br />
volle zorgverlening te ontvangen die bij zijn (poly)<br />
pathologie past.<br />
Ouderen komen niet altijd terecht op de dienst<br />
geriatrie, maar vaak op diensten die specifieke<br />
zorgen bieden voor zeer gerichte problemen. Voor<br />
ouderen die weinig bijkomende medische problemen<br />
hebben en in goede fysieke en geestelijke conditie<br />
verkeren, vormt dit geen probleem. Maar bij meer<br />
kwetsbare ouderen met verschillende medische<br />
problemen volstaat deze zorg niet altijd. De<br />
opsporing van deze kwetsbare ouderen gebeurt aan<br />
de hand van een screening die zo snel mogelijk na<br />
opname plaatsvindt. De verpleegkundigen op de<br />
niet-geriatrische diensten nemen bij elke 75-plusser<br />
het Geriatrisch Risico Profiel af, een gevalideerd<br />
instrument dat bestaat uit een vijftal vragen. Indien<br />
de patiënt drie of meer scoort, wordt de hulp<br />
ingeschakeld van het Geriatrisch Support Team,<br />
bestaande uit een geriater, een verpleegkundige,<br />
een ergotherapeut en een sociaal verpleegkundige.<br />
Het doel van dit team is tweeledig. Enerzijds bieden<br />
zij zorgverleners de ondersteuning en advies zodat<br />
patiënten met een geriatrisch profiel aangepaste<br />
zorg krijgen en de hospitalisatie op een efficiëntere<br />
manier verloopt. Anderzijds willen zij zorgverleners<br />
op andere afdelingen op deze wijze sensibiliseren.<br />
Wanneer een oudere een positief geriatrisch profiel<br />
scoort, zal het team een uitgebreid geriatrisch<br />
assessment afnemen bij de patiënt. Aan de hand<br />
hiervan kan de verpleegkundige in overleg met<br />
andere teamleden bepalen of een bijkomende evalu-<br />
atie door andere disciplines aangewezen is.<br />
Vervolgens wordt een eindadvies overgemaakt aan<br />
de verpleegafdeling en de behandelende arts. Het<br />
pluridisciplinair verslag wordt toegevoegd aan het<br />
verpleegdossier en een eventuele behandeling wordt<br />
ingesteld, na akkoord van de behandelende arts.<br />
Het team voorziet ook in opvolging van de patiënt en<br />
gaat na of er nog bijkomende vragen of problemen<br />
zijn.<br />
Op deze manier draagt het geriatrisch support team<br />
bij aan een optimale ouderenzorg binnen het<br />
ziekenhuis.<br />
27
Beperking valrisico bij bejaarden<br />
Eén op de drie oudere mensen die nog thuis woont,<br />
valt minstens één keer per jaar. Soms met ernstige<br />
gevolgen, maar vaak verzwijgen ze dit. Men vreest<br />
voor een plaatsing in een rusthuis. Nochtans zijn de<br />
valpreventiecampagnes erop gericht om senioren zo<br />
lang mogelijk in hun eigen huis te laten wonen.<br />
De valevaluatie binnen ons ziekenhuis kadert in het<br />
geriatrisch zorgplan. Het doel betreft geriatrische<br />
personen met een valgeschiedenis nader te onder-<br />
zoeken om zo de oorzaak van de val te kunnen<br />
achterhalen. Indien de oorzaak van de val gekend<br />
is, kan er door individueel aangepaste adviezen aan<br />
gewerkt worden om herhaling te vermijden.<br />
Elke patiënt met een geriatrisch profiel, komt in<br />
aanmerking voor een valevaluatie. Dit kan zowel<br />
tijdens een opname als tijdens een dagbezoek in<br />
het geriatrisch daghospitaal. Een belangrijke voor-<br />
waarde is wel dat de patiënt medisch stabiel is.<br />
De behandelende arts zal een eerste medisch<br />
onderzoek uitvoeren. Dit omvat het nakijken van<br />
specifieke oorzakelijke factoren, onder andere me-<br />
dische voorgeschiedenis, en een medicatie-<br />
evaluatie. Vervolgens gaat de verpleging de<br />
orthostatische hypotensie controleren, drangincon-<br />
tinentie navragen en een algemene visusscreening<br />
uitvoeren. De ergotherapeut tracht via een<br />
gesprek, liefst in aanwezigheid van een familielid<br />
of mantelzorger, meer te weten te komen over<br />
valincidenten in het verleden.<br />
Hieraan wordt een beoordeling van de thuissituatie<br />
gekoppeld. De volgende factoren worden eveneens<br />
gescreend: het geheugen, de gemoedstoestand en<br />
de valangst. Extra aandacht gaat naar het nakijken<br />
van het schoeisel. Verder gebeurt er ook een korte<br />
observatie van het gangpatroon.<br />
Pas wanneer men merkt dat er problemen zijn op<br />
het gebied van het gangpatroon, is een kinesi-<br />
therapeutische evaluatie aan de orde. Hierbij wordt<br />
voornamelijk mobiliteit, kracht, gang en evenwicht<br />
nagekeken. Ook wordt er aandacht gegeven aan het<br />
uitvoeren van functionele taken en dubbeltaken.<br />
Het rechtkomen na een val wordt ook in de praktijk<br />
geoefend. Voor het nakijken van gang en evenwicht<br />
worden specifieke gestandaardiseerde testen<br />
gebruikt.<br />
Uiteindelijk worden alle gegevens samengebracht in<br />
een multidisciplinair besluit. Daarin worden indivi-<br />
duele adviezen geformuleerd die aan de patiënt<br />
worden meegegeven.<br />
28
“Rugrevalidatie”<br />
Eind vorig jaar werd door de afdeling fysische ge-<br />
neeskunde gestart met rugrevalidatie, in samen-<br />
werking met de dienst psychologie en het pijncen-<br />
trum. Frequent verwijzende diensten zijn orthope-<br />
die, neurochirurgie en neurologie. Soms worden<br />
patiënten ook verwezen door de huisarts of arbeids-<br />
geneesheer.<br />
Multidisciplinaire rugrevalidatie<br />
Dit revalidatieprogramma richt zich op patiënten<br />
met chronische aspecifieke rugklachten en<br />
patiënten na rugchirurgie.<br />
Het multidisciplinaire rugrevalidatieprogramma<br />
omvat training van de verschillende spiergroepen<br />
van de romp, buik en ledematen die van belang zijn<br />
voor de rug. Daarbij wordt gebruik gemaakt van<br />
Genius apparatuur, maar ook van toestellen voor<br />
medische trainingstherapie, Red Cord oefeningen,<br />
en grondoefeningen. De patiënt krijgt hierbij<br />
instructies en praktische training over de juiste<br />
houding, krijgt lessen over ergonomie, psychologie<br />
en pijn en hoe omgaan met pijn. Verder wordt er<br />
informatie gegeven over anatomie en de oorzaken<br />
van rugklachten, en kan de patiënt beroep doen op<br />
relaxatie– en conditietraining.<br />
De oefenprogramma’s zijn sterk geïndividualiseerd<br />
en elke patiënt wordt grondig onderzocht op mobi-<br />
liteit, spierkracht, houding en werkomstandighe-<br />
den. Bij de start van het revalidatieprogramma<br />
vindt een psychologische screening plaats voor<br />
eventuele stressfactoren, depressie en “yellow<br />
flags”.<br />
Het rapport van het Kenniscentrum voor de Ge-<br />
zondheidszorg (KCE) over chronische lage rugpijn<br />
geeft een “high level of evidence” aan voor nut van<br />
dergelijke multidisciplinaire revalidatie.<br />
Het team bestaat uit 4 kinesisten, een psycholoog,<br />
een kinesist-ergonoom, een ergotherapeut, een<br />
kinesist-relaxatietherapeut, twee revalidatieartsen<br />
en een administratief medewerker.<br />
Dit jaar deden 98 patiënten beroep op de rugrevali-<br />
datie en volgden samen ruim 2539 multidisciplinaire<br />
sessies. Uit een eerste evaluatie met 34 deelne-<br />
mende patiënten blijkt dat 35.3 percent na de be-<br />
handeling hun werk terug kunnen hervatten.<br />
Bewegingsprogramma<br />
Voor patiënten met grotere beperkingen en bij pa-<br />
tiënten waar doorgedreven fysieke training vaak<br />
minder haalbaar is, loopt sinds enkele maanden ook<br />
een tweede revalidatieprogramma. Het herstel van<br />
de belastbaarheid en de functie staan hier minder<br />
op de voorgrond. Wel het terug in beweging bren-<br />
gen van de patiënt, reduceren van pijn, leren om-<br />
gaan met pijn en het aanleren van de juiste hou-<br />
ding. De aanpak is tevens meer gedragsmatig.<br />
In dit progamma wordt meestal gebruik gemaakt<br />
van hydrotherapie, maar ook van ergonomie en re-<br />
laxatie. Tevens is er bijzondere aandacht voor de<br />
psychologie van pijn.<br />
29
“Procedures rond pijn”<br />
“Pijn is wat de patiënt zegt dat het is en treedt op<br />
wanneer hij dat aangeeft” (McCaffrey) is een veel-<br />
gehoorde omschrijving van pijn. Pijn is dus subjec-<br />
tief wat maakt dat pijnbestrijding moet afgestemd<br />
worden op de ervaring van de individuele patiënt.<br />
Binnen <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> wordt gestreefd naar een<br />
multimodale pijnbestrijding. Hierbij wordt een<br />
combinatie van producten gebruikt om pijn via ver-<br />
schillende mechanismen zo effectief mogelijk te<br />
onderdrukken met zo weinig mogelijk neveneffec-<br />
ten.<br />
Om de pijn van een patiënt te evalueren, wordt de<br />
numerieke schaal gehanteerd. Hierbij wordt aan de<br />
patiënt gevraagd een schaal in te beelden van 0 tot<br />
10, waarbij 0 geen pijn betekent en 10 overeen-<br />
komt met de ergste pijn die hij zich kan indenken.<br />
Zo kan de patiënt aangeven hoeveel pijn hij er-<br />
vaart. De doelstellingen die we hierbij voorop stel-<br />
len is een pijnscore van 4 of minder, wat betekent<br />
dat de pijn redelijk onder controle is.<br />
Procedure post-operatieve pijn<br />
In deze procedure wordt de praktische uitvoering<br />
van het postoperatieve analgesiebeleid beschreven,<br />
zoals dat wordt voorgeschreven door de behande-<br />
lende anesthesist en zoals voorgeschreven in de<br />
heelkundige klinische paden. In het algemeen stre-<br />
ven we naar een pijnscore van 3 of minder voor<br />
ontslag vanop de recovery-afdeling.<br />
De bestrijding van postoperatieve pijn kadert bin-<br />
nen een brede visie op de peri-operatieve zorgver-<br />
lening. Met deze procedure hebben we een heel<br />
aantal doelstellingen:<br />
Zorgen voor een adequate postopereratieve<br />
pijnbestrijding voor alle patiënten, omdat dit<br />
het welzijn en het herstel van patiënten be-<br />
vordert<br />
Standaardiseren van het postoperatieve anal-<br />
gesiebeleid aan de hand van richtlijnen en<br />
principes<br />
Individualiseren van het analgesiebeleid op<br />
maat van de individuele patiënt<br />
Bevorderen van een goede observatie en ob-<br />
jectieve registratie van pijn bij de individue-<br />
le patiënt<br />
Vastleggen van de taken en bevoegdheden<br />
van de behandelende arts, de anesthesist en<br />
de verpleegkundigen en vroedvrouwen<br />
30
“Point of care testing”<br />
Glucosemetingen gebeuren volledig automatisch<br />
Glucosemetingen verlopen in ons ziekenhuis sinds<br />
kort sneller en betrouwbaarder door het nieuwe<br />
geautomatiseerde systeem voor Point of Care<br />
Testing (POCT). Op elke dienst werden de oude<br />
glucosemeters ingeruild voor nieuwe toestellen met<br />
ingebouwde barcodescanner. Deze leest, alvorens<br />
het suikergehalte in het bloed te bepalen, zowel de<br />
gegevens in van de patiënt als deze van de<br />
verpleegkundige via een unieke streepjescode. De<br />
verkregen data worden door de meter onmiddellijk<br />
doorgestuurd naar een server op het labo. Via de<br />
laboratoriumcomputer komt het resultaat van de<br />
glycemie rechtstreeks in Quadrat en het<br />
Elektronisch Medisch Dossier (EMD) van de patiënt<br />
terecht. Op deze manier is het zo goed als<br />
onmogelijk dat de resultaten in het dossier bij een<br />
verkeerde patiënt terecht komen, heeft de arts<br />
zeer snel de resultaten van de glucosemeting en<br />
kan er snel en adequaat gereageerd worden. Dit<br />
klinkt allemaal zeer eenvoudig. Maar toch zijn er<br />
aan dit proces een aantal belangrijke stappen<br />
vooraf gegaan die hun invloed hadden op alle<br />
departementen binnen het ziekenhuis.<br />
Identificatie patiënten<br />
Tot voor kort kregen al onze patiënten een door de<br />
verpleging zelf geschreven identificatiebandje rond<br />
de pols. Maar de invoering van POCT vereist per<br />
patiënt een unieke barcode die het mogelijk maakt<br />
om het opname-nummer van de patiënt in te scan-<br />
nen. In samenspraak met informatica en admini-<br />
stratie werd op zoek gegaan naar het ideale<br />
identificatiebandje. We vonden uiteindelijk een<br />
identificatiebandje dat zowel patiëntvriendelijk als<br />
gebruiksvriendelijk is.<br />
Opleiding en identificatie van verpleegkundigen<br />
Alvorens te starten met POCT voor glucosemetingen<br />
vereist de reglementering dat iedere verpleegkun-<br />
dige hierin wordt opgeleid. Er werden een 15-tal<br />
vormingsmomenten voorzien. Wanneer een ver-<br />
pleegkundige zichzelf inscant met behulp van een<br />
barcode, gaat de computer in de nieuwe glucome-<br />
ter na of de verpleegkundige reeds de opleiding<br />
volgde en dus kan verdergaan met de procedure.<br />
Via een identificatiebadge met naam, functie, per-<br />
soneelsnummer en unieke barcode zorgen we er-<br />
voor dat elke verpleegkundige zijn of haar barcode<br />
steeds bij de hand heeft.<br />
Het concept van de identificatiebadge werd naast<br />
de verpleegkundigen, ook verder doorgetrokken<br />
naar alle andere ziekenhuismedewerkers.<br />
Alle ziekenhuismedewerkers herkenbaar maken<br />
voor patiënten en hun bezoekers, straalt vertrou-<br />
wen en professionaliteit uit. Bovendien weten pati-<br />
ënten en bezoekers op die manier ook meteen wie<br />
ze waarvoor kunnen aanspreken.<br />
31
“Intern kwaliteitssysteem Mithras”<br />
Mithras is een intern kwaliteitssysteem dat in <strong>2009</strong><br />
werd ingevoerd in de laboratoria van <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong>.<br />
Dit Mithraspakket bestaat uit 9 modules waaronder<br />
documentenbeheer, investeringsgoederen en<br />
onderhoud, personeel, kwaliteit, analyses, interne<br />
opleidingen, externe opleidingen, contacten en<br />
meetings.<br />
Documentbeheer<br />
In eerste instantie werd het documentenbeheer in<br />
gebruik genomen met een automatisch versiebeheer.<br />
Zo worden alle documenten automatisch uniek ge-<br />
nummerd en bij vrijgave van een nieuwe versie<br />
wordt de oude automatisch gearchiveerd. De nieu-<br />
we versie wordt automatisch naar alle betrokkenen<br />
gemaild. Een automatische leeslijst geeft weer wie<br />
een bepaald document gelezen heeft en wie nog<br />
niet.<br />
Investeringsgoederen en onderhoud<br />
Met deze module is de opvolging voorzien voor zo-<br />
wel interne als externe onderhoudstaken. Door<br />
frequenties op de onderhoudstaken te plaatsen<br />
bestaat er een overzicht van welke taken wanneer<br />
moeten uitgevoerd worden. De taken moeten dan<br />
afgepunt worden. Door deze registratie ontstaat er<br />
een logging van onderhouden, datums en<br />
uitvoerders. De verantwoordelijken kunnen op<br />
ieder moment in een overzichtsscherm nakijken<br />
welke onderhoudstaken nog niet werden<br />
uitgevoerd. Een overzicht van te late of veel te late<br />
onderhoudstaken wordt automatisch doorgemaild<br />
naar toezichthoudend personeel.<br />
Kwaliteit en klachtenregistratie<br />
Vervolgens werden de modules kwaliteit en<br />
klachten-registratie van het Mithras pakket<br />
opgestart. Elke klacht of opmerking, zowel intern als<br />
extern, wordt in de module kwaliteit beheerd. Via<br />
mail kan de melder de klacht doorgeven aan de<br />
verantwoordelijke die de klacht moet behandelen.<br />
Zowel correctieve als preventieve acties worden<br />
gelogd. De efficiëntie van genomen maatregelen<br />
kan worden opgevolgd. De status en tijdige<br />
behandeling worden opgevolgd.<br />
In de module kwaliteit kunnen de verslagen<br />
teruggevonden worden van vooraf gespecificeerde<br />
punten. Hierin kunnen bijvoorbeeld de<br />
audit-verslagen, verslagen van visitaties en<br />
inspecties, EQC-verslagen of verslagen van de<br />
management-review geraadpleegd worden, met een<br />
overzicht van de uit te voeren acties. Via mail<br />
worden de medewerkers automatisch op de hoogte<br />
gesteld van te ondernemen correctieve<br />
maatregelen. Bij het niet uitvoeren van deze<br />
acties voor de streefdatum worden de betrokkenen<br />
via mail hieraan herinnerd. De efficiëntie van<br />
genomen maatregelen kan worden opgevolgd.<br />
Preventieve maatregelen worden ook in deze<br />
module gelogd en opgevolgd. Deze module<br />
voldoet, net als de overige Mithrasmodules, aan<br />
kwaliteitsnormen als ISO 17025, ISO 15189 en ISO<br />
9000.<br />
32
Interne opleidingen<br />
In de module interne opleidingen wordt opgevolgd<br />
wie welke opleiding gevolgd heeft en bijgevolg<br />
bevoegd is. Daarom wordt er per persoon een plan<br />
opgesteld van te volgen opleidingen. De betrokken<br />
medewerker registreert per opleiding het aantal<br />
gevolgde uren. Nadat een bepaalde opleiding<br />
volledig afgerond is, volgt er een goedkeurings-<br />
procedure.<br />
Externe opleidingen<br />
Bij de registratie in de module externe opleidingen<br />
wordt een onderscheid gemaakt tussen initiële en<br />
permanente opleidingen. Er wordt ook informatie<br />
geregistreerd zoals plaatsbeschrijving, evaluatie,<br />
synthese van de opleiding, prijzen en dergelijke. De<br />
mogelijkheid is voorzien om certificaten of dip-<br />
loma‟s als gescand document bij de registratie te<br />
bewaren. Duidelijke overzichten tonen het<br />
aantal uren opleiding per persoon, per jaar en per<br />
soort opleiding.<br />
Meetings<br />
Tenslotte werd de module meetings in gebruik ge-<br />
nomen. Deze administratiedatabase heeft tot doel<br />
meetings voor te bereiden per categorie,<br />
uitnodigingen te sturen en de verslagen op te<br />
maken. De module bevat ook een ideeënbus om te<br />
voorkomen dat kostbare ideeën verloren geraken<br />
doorheen de tijd.<br />
Door het opstellen van een meeting met agenda-<br />
punten en deelnemers wordt er automatisch een<br />
email gestuurd naar de deelnemers. Het verslag<br />
van een meeting wordt na goedkeuring automatisch<br />
via email verstuurd naar de personen die een ver-<br />
slag dienen te krijgen. Een automatische leeslijst<br />
geeft weer wie een verslag gelezen heeft.<br />
Deze module wordt ook gebruikt voor het opmaken<br />
van dienstnota‟s.<br />
33
“Traceersysteem voor steriel materiaal”<br />
In <strong>2009</strong> werd in <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> gestart met een<br />
traceersysteem op beide campussen. Dit systeem<br />
wordt gebruikt voor de traceerbaarheid van steriel<br />
materiaal in de centrale sterilisatieafdelingen.<br />
Onder „traceerbaarheid‟ wordt verstaan dat het<br />
materiaal in alle fasen van zijn cyclus kan opge-<br />
volgd worden en dat gewenste processen proactief<br />
kunnen gestuurd worden.<br />
De traceerbaarheid draagt bij tot een goed beheer<br />
van het materiaal en vormt een essentieel onder-<br />
deel van het kwaliteitssysteem. Bovendien stelt dit<br />
systeem het ziekenhuis in staat om ten alle tijden<br />
de betrouwbaarheid van medisch materiaal aan te<br />
tonen, indien dit in een juridische procedure in<br />
twijfel getrokken wordt.<br />
Er bestaan verschillende systemen om traceerbaar-<br />
heid te bekomen. Momenteel beschikt <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
over 2 traceersystemen, namelijk T-DOC of Total<br />
Documentation op campus Sint Jozef en Steripro op<br />
campus Sint Elisabeth. Op termijn zal gekozen<br />
worden voor een eenvormig systeem over de twee<br />
campussen.<br />
Toepassingen van het systeem<br />
Met een traceersysteem is het mogelijk om op<br />
ieder ogenblik na te gaan waar een instrumenten-<br />
set of individueel instrument zich bevindt in de<br />
behandelingscyclus en welke behandelingsprocedu-<br />
re het heeft ondergaan. Daarnaast kunnen voor<br />
deze instrumenten de chemische en biologische<br />
indicatoren worden bijgehouden alsook de nodige<br />
onderhoudsprocedures ervan.<br />
Op niveau van de patiënt kan worden aangetoond<br />
welk instrumentarium tijdens een chirurgische in-<br />
greep werd gebruikt en welk behandelingsproces<br />
het heeft ondergaan.<br />
Op deze manier voorziet een traceersysteem heel<br />
belangrijke elementen van kwaliteitsbewaking bin-<br />
nen het behandelingsproces.<br />
34
“Kwaliteit en veiligheid”<br />
De start van <strong>2009</strong> werd meteen ook de start voor<br />
een gloednieuwe dienst „Kwaliteit en Veiligheid‟ of<br />
in één adem „K&V‟. Deze dienst heeft als missie de<br />
uitbouw van een kwaliteits– en managementsys-<br />
teem in het fusieziekenhuis <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> te<br />
ondersteunen.<br />
Het diensthoofd werd dokter Jacques Rutten,<br />
voorheen hoofd van de dienst radiotherapie, onco-<br />
logie en nucleaire geneeskunde. Deze dienst haalde<br />
in 2000 als eerste klinische dienst in België het ISO<br />
9000 certificaat. De afdeling nucleaire geneeskunde<br />
was één van de vijf eerste Europese diensten die in<br />
2001 door de European Association of Nuclear<br />
Medicin EANM werd geaccrediteerd.<br />
Verder bestaat de dienst uit Christin de Beukelaar,<br />
een verpleegkundige en kwaliteitsfunctionaris, die<br />
een master behaalde in Health Science. Ook Ellen<br />
Van den Bogerd maakt deel uit van de dienst. Zij is<br />
een licentiate handelswetenschappen en de<br />
verantwoordelijke staffunctionaris voor kwaliteit en<br />
documentbeheer.<br />
Documentbeheersysteem<br />
Een essentieel element in de ontwikkeling van een<br />
kwaliteit– en veiligheidmanagementsysteem is de<br />
vlotte beschikbaarheid van procedures, instructies,<br />
staande orders, die uniek en geborgd dienen te<br />
zijn. Om dit in het fusieziekenhuis te kunnen<br />
realiseren werd beslist een performant document-<br />
beheersysteem aan te kopen. Na een grondige<br />
analyse ging de voorkeur uit naar Infoland. Infoland<br />
ondersteunt in Nederland de helft van de<br />
ziekenhuizen, en heeft ook in Vlaanderen een<br />
belangrijk marktsegment verkregen. Voor het<br />
fusieziekenhuis was het van belang dat Infoland<br />
zowel een documentbeheer als een veilig meld<br />
systeem kon aanbieden, dat geïntegreerd en vlot<br />
bereikbaar is via een afdelingsgebonden portaal.<br />
Veiligheidmanagementsysteem: iVim en iTask<br />
Er werd beslist om het Veiligheidmanagementsys-<br />
teem (VMS) uit te bouwen van uit een Veilig (bijna)<br />
Incident Melden (VIM). Dit VIM zal het vroegere FO-<br />
NA, dat staat voor Fouten, Ongevallen en Near-<br />
accidents, vervangen. Er werd voor gekozen om het<br />
melden en verwerken van bijna-incidenten decen-<br />
traal te organiseren, waardoor elke afdeling een<br />
veiligheidscommissie heeft waarin naast het hoofd<br />
en een senior arts ook een verpleegkundige coördi-<br />
nator de meldingen analyseert en verbeteracties<br />
formuleert. De zeer goede resultaten van de piloot-<br />
diensten bevestigen de waarde van dergelijk sys-<br />
teem: de drempel om te melden verlaagt, de effici-<br />
ëntie van het beoordelen waarom een incident kon<br />
gebeuren vergroot door de terreinkennis en vooral<br />
het plannen van verbeteracties gebeurt adequaat.<br />
De communicatie gebeurt via het dienstoverleg<br />
waardoor de keten veel korter is dan de centrale<br />
me melding en beoordeling. De ondersteuning van<br />
deze veiligheidscommissies door het team K&V<br />
blijft voorlopig nog essentieel.<br />
Correcte patiënten-identificatie<br />
Foutieve identificatie is naast medicatiefouten de<br />
meest frequente oorzaak van ongewilde schade in<br />
een ziekenhuis. De eerste stap in de keten is een<br />
correcte identificatie van de patiënt. <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
gebruikt naam, voornaam en geboortedatum als<br />
verplichte indentificatoren voor een patiënt. Daar-<br />
naast dient elke opgenomen patiënt (ook in het al-<br />
gemeen– en in het oncologisch dagziekenhuis) een<br />
armbandje te dragen. Een eerste meting in septem-<br />
ber <strong>2009</strong> gaf een compliantie aan van 90 percent.<br />
Voor 2010 gaan we voor de volle 100 percent.<br />
35
“Gezamenlijk kwaliteitsoffensief”<br />
Meer en meer wordt getracht om de kwaliteit van<br />
de zorg te meten. Het is logisch dat de maatschap-<br />
pij en overheid proberen de beste zorg te bekomen<br />
voor de beste prijs. Gezien er tot nog toe weinig<br />
instrumenten bestaan om de resultaten van zorg te<br />
meten, probeert men deze te ontwikkelen. Zo is de<br />
overheid gestart met het verzamelen van data.<br />
Multidimensionele feedback<br />
Binnen dit kader werd de multidimensionele feed-<br />
back FOD opgestart. Ziekenhuizen krijgen terugkop-<br />
peling betreffende hun prestaties op verschillende<br />
vlakken, ook op klinisch vlak. Deze data worden<br />
echter met 4 jaar vertraging aangeleverd.<br />
De bedoeling is nu om deze data uit de verschillen-<br />
de netwerkziekenhuizen versneld te verzamelen en<br />
te analyseren. De data verzameling vraagt dus geen<br />
extra inspanning van artsen.<br />
Op basis van eenvoudige indicatoren kan<br />
positionering ten opzichte van andere ziekenhuizen<br />
gebeuren en kan kwaliteit van zorg op de agenda<br />
geplaatst worden.<br />
Concreet worden de data van de verschillende zie-<br />
kenhuizen over 2008 verzameld, geanalyseerd in<br />
een kleine werkgroep , daarna in de werkgroep<br />
hoofdgeneesheren en voorzitters medische raad van<br />
VznkuL uitgebreid besproken.<br />
Nadien kunnen deze data in de verschillende zie-<br />
kenhuizen zelf een instrument zijn om het debat<br />
over kwaliteit en resultaat van zorg te starten.<br />
36
“Nieuw project rookstop”<br />
Project rookstop: een samenwerking tussen <strong>AZ</strong>-<br />
turnhout en het preventiecentrum<br />
Bij patiënten die in het ziekenhuis verblijven voor<br />
pathologie gerelateerd aan actieve nicotineabusus<br />
is er meestal een extra motivatie om te stoppen<br />
met roken na het doorgemaakte event. Daarenbo-<br />
ven zijn zij gedurende de hospitalisatie dikwijls<br />
„rookvrij‟. Het probleem is echter dat de meesten<br />
spijtig genoeg hervallen na het ontslag.<br />
Het doel van het project is om de rokers die gemo-<br />
tiveerd zijn om te stoppen reeds op te vangen en te<br />
ondersteunen binnen de muren van het ziekenhuis.<br />
Via een goede communicatie naar de huisarts kan<br />
de follow-up van het rookstopprobleem door de<br />
huisarts ondersteund worden en verbeteren. Door<br />
de dubbele benadering proberen we de slaagkansen<br />
van de patiënt te verhogen.<br />
Hoe gaat het project in zijn werk<br />
Door de verpleegkundige zal er een screening ge-<br />
beuren van de gehospitaliseerde patiënten in ver-<br />
band met hun rookstatus en naar de motivatie om<br />
te stoppen met roken via een vragenlijst.<br />
Gemotiveerde patiënten worden indien gewenst<br />
doorverwezen naar de rookstopconsulent<br />
(tabacoloog) die een halve dag per week consulta-<br />
tie zullen voorzien in het ziekenhuis. De patiënten<br />
zullen via een folder op de hoogte gebracht worden<br />
van het aanbod en dit zal ook besproken worden<br />
met de zaalarts. Deze zal dan indien gewenst een<br />
consultaanvraag richten aan de tabacoloog.<br />
Consultatie tabacoloog in het ziekenhuis<br />
De twee tabacologen van het preventiecentrum<br />
zullen in het ziekenhuis dus een halve dag per week<br />
consultatie houden.<br />
Hierbij zullen ze een eerste gesprek hebben met de<br />
patiënt en verder peilen naar de motivatie rond het<br />
stoppen met roken.<br />
De tabacologen zullen verder geen actie onderne-<br />
men maar een adviesbrief meegeven voor de huis-<br />
arts van de patiënt. Het advies wordt dan samen<br />
met de ontslagbrief meegegeven zodat dit onder-<br />
werp bij het eerste consult na thuiskomst opnieuw<br />
kan besproken worden. Dit advies kan onder ande-<br />
ren zijn: nicotinesubstitutie, medicamenteuze on-<br />
dersteuning of verdere rookstopbegeleiding door de<br />
huisarts of via doorverwijzing naar de tabacologen<br />
in het preventiecentrum voor individuele of groeps-<br />
begeleiding.<br />
Door de intensievere begeleiding tijdens de zieken-<br />
huisopname en daaraan gekoppelde de follow-up<br />
door de huisarts willen we betrachten dat een gro-<br />
ter aantal personen de weg naar een definitieve<br />
rookstoop zullen vinden met behulp van alle acto-<br />
ren: de ziekenhuisbestaffing, de tabacologen en de<br />
huisartsen.<br />
Dit project is voorbereid door een werkgroep be-<br />
staande uit huisartsen van de HVRT (Huisartsen Ver-<br />
eniging Regio <strong>Turnhout</strong>), de tabacologen en specia-<br />
listen van het <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> en zal op regelmatige<br />
basis opgevolgd en geëvalueerd worden.<br />
37
“In <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> bent u in goede handen”<br />
Nationale campagne voor handhygiëne<br />
In <strong>2009</strong> werd een derde editie van de campagne „U<br />
bent in goede handen‟ afgerond. Deze campagne is<br />
een initiatief van de Federale Overheidsdienst<br />
Volksgezondheid, Veiligheid van de Voedselketen en<br />
Leefmilieu. Het doel van de campagne bestaat erin<br />
de handhygiëne binnen zorginstellingen te bevorde-<br />
ren, aangezien dit nog steeds wereldwijd een<br />
probleem blijft. De twee voorgaande edities toon-<br />
den aan dat door het invoeren van eenvoudige<br />
maatregelen, goede resultaten kunnen behaald<br />
worden.<br />
Dat een derde editie van de campagne niet overbo-<br />
dig was, blijkt uit een recente Belgische prevalen-<br />
tie studie. Deze toont aan dat 6,2 percent van de<br />
patiënten, die gehospitaliseerd worden in acute<br />
ziekenhuizen, een ziekenhuisinfectie oploopt. Dit<br />
komt neer op zo‟n 103.000 patiënten per jaar. Ge-<br />
zien deze infecties gepaard gaan met een toegeno-<br />
men morbiditeit, hospitalisatieduur en mortaliteit<br />
is het dan ook evident dat preventie van dergelijke<br />
nosocomiale infecties een prioriteit is voor elk zie-<br />
kenhuis.<br />
Het is algemeen bekend dat handhygiëne de<br />
belangrijkste maatregel betreft ter preventie van<br />
de overdracht van micro-organismen tussen<br />
patiënten en gezondheidsmedewerkers. We engage-<br />
ren ons dan ook om telkens deel te nemen aan deze<br />
campagne en van handhygiëne een prioriteit te<br />
maken binnen ons ziekenhuis.<br />
Doelstelling bereikt<br />
Aangezien de sensibiliseringscampagne reeds van<br />
start ging in 2008, nam <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> nog deel onder<br />
de vorm van twee aparte instellingen. Op campus<br />
Sint-Jozef steeg de handhygiënecompliantie signifi-<br />
cant met 5,5 percent. Daarmee ligt de handhygiëne<br />
compliantie nu op 81,6 percent en werd de voorop-<br />
gestelde doelstelling van de campagne ruimschoots<br />
gehaald. Ook op campus Sint-Elisabeth steeg de<br />
handhygiëne-compliantie met 4 percent. Daarmee<br />
ligt de handhygiëne compliantie nu op 48 percent,<br />
wat onvoldoende is.<br />
Op beide campussen werd de inzet van onze<br />
medewerkers beloond met een toename van de<br />
handhygiëne. Toch blijft er steeds ruimte voor ver-<br />
betering. We engageren ons dan ook om blijvend<br />
deel te nemen aan deze tweejaarlijkse campagne<br />
zodat handhygiëne een belangrijke prioriteit blijft in<br />
ons ziekenhuis.<br />
38
Resultaten<br />
39
“<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> sluit <strong>2009</strong> af met positief<br />
financieel resultaat”<br />
Het overzicht van de financiële resultaten en de<br />
ziekenhuisactiviteiten van het afgelopen jaar<br />
<strong>2009</strong> vallen in principe uiteen in twee delen. In<br />
de periode van 1 januari tot en met 31 augustus<br />
<strong>2009</strong> waren het Sint-Elisabethziekenhuis en <strong>AZ</strong><br />
Sint-Jozef nog twee aparte juridische entiteiten.<br />
Op 1 september <strong>2009</strong> was de fusie een feit.<br />
Vanaf dan tot en met 31 december <strong>2009</strong> vallen<br />
de resultaten wel onder één entiteit, namelijk<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> vzw.<br />
Vermits de activiteiten van beide ziekenhuizen<br />
ook al tijdens de eerste helft van <strong>2009</strong> sterk met<br />
mekaar verweven waren, werd beslist om de ge-<br />
gevens van de eerste helft van <strong>2009</strong> als één ge-<br />
heel te presenteren.<br />
<strong>2009</strong> werd afgesloten met een positief<br />
financieel resultaat<br />
Het jaar <strong>2009</strong> werd door <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> afgesloten<br />
met een positief resultaat van bijna € 10 miljoen<br />
euro. Dit resultaat betreft een percentage van<br />
5,87 % van de omzet, wat een stuk hoger is dan<br />
gemiddeld voor de sector.<br />
Door het feit dat de bedrijfsopbrengsten sterker<br />
gestegen zijn (8,15 %) dan de bedrijfskosten<br />
(5,69 %), is het bedrijfsresultaat positief geëvo-<br />
lueerd van € 5,6 miljoen in 2008 naar € 10 mil-<br />
joen in <strong>2009</strong>.<br />
De samenstelling van de omzet die <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
realiseerde in <strong>2009</strong>, is ongeveer gelijk aan die<br />
van de sector.<br />
Door het realiseren van bouwwerkzaamheden op<br />
beide campussen, zijn de kosten voor<br />
afschrijvingen alsook de financiële kosten sterk<br />
gestegen ten opzichte van 2008.<br />
De eigendommen van <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> op 31<br />
december <strong>2009</strong><br />
Het balanstotaal van <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> komt op € 181<br />
miljoen en stijgt in <strong>2009</strong> met € 27,4 miljoen of<br />
17,8 %.<br />
Het overgrote deel van deze eigendommen zit<br />
onder de noemer gebouwen: € 107,8 miljoen.<br />
De waarde van deze eigendommen is in het jaar<br />
<strong>2009</strong> met 25 % gestegen. De hoofdredenen zijn<br />
gelegen in de bouwwerkzaamheden op beide<br />
campussen. Het betreft hier de bouw van het<br />
poliklinische blok op campus Sint-Jozef en de<br />
renovatie op campus Sint-Elisabeth.<br />
De eigendommen van <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> worden voor<br />
35 % of € 64.2 miljoen gefinancierd door eigen<br />
vermogen. De overige € 117,0 miljoen wordt ge-<br />
financierd door leningen. Een vergelijking met<br />
het ziekenhuislandschap in België geeft aan dat<br />
een aandeel van 35 % van het eigen vermogen<br />
op het gemiddelde ligt van de private ziekenhui-<br />
zen en ruimschoots boven dat van de publieke<br />
ziekenhuizen.<br />
De financiële schuldgraad voor <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> blijft<br />
relatief hoog ten opzichte van de andere publie-<br />
ke ziekenhuizen in Vlaanderen. Maar de cashflow<br />
ten opzichte van de vervallende lange termijn<br />
schulden geeft een positief resultaat van 2,4. Dit<br />
geeft aan dat de schulden op termijn zonder pro-<br />
blemen ingelost kunnen worden.<br />
Goede basis voor toekomst <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
Met dit positieve resultaat van 5,9 % van de<br />
omzet in het jaar waarin de fusie heeft<br />
plaatsgevonden, heeft <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> een goede<br />
basis gelegd voor de toekomst.<br />
40
Balans <strong>2009</strong><br />
Omschrijving 2007 2008 <strong>2009</strong> <strong>2009</strong>-2008 (€) <strong>2009</strong>-2008 (€)<br />
Vaste activa 73.492.710 86.501.745 107.851.365 +21.349.621 +24,68%<br />
Vlottende activa 69.537.456 67.523.380 73.626.678 +6.103.298 +9,04%<br />
Totaal Activa 143.030.165 154.025.125 181.478.043 +27.452.918 +17,82%<br />
Eigen vermogen 51.480.771 59.897.894 64.200.106 +4.302.212 +7,18%<br />
Schulden 91.549.394 94.127.231 117.277.937 +23.150.706 +24,60%<br />
Totaal Passiva 143.030.165 154.025.125 181.478.043 +27.452.918 +17,82%<br />
Resultaat <strong>2009</strong><br />
Omschrijving 2007 2008 <strong>2009</strong> <strong>2009</strong>-2008 (€) <strong>2009</strong>-<strong>2009</strong> (€)<br />
I. Bedrijfsopbrengsten 150.261.520 165.276.834 178.747.250 +13.470.416 +8,15%<br />
II. Bedrijfskosten 145.335.933 159.615.883 168.690.549 +9.074.666 +5,69%<br />
III. Bedrijfsresultaat 4.925.587 5.660.951 10.056.701 +4.395.750 +77,65%<br />
IV. Financiële opbrengsten 2.021.728 2.163.438 2.278.439 +115.001 +5,32%<br />
V. Financiële kosten 1.382.199 1.680.805 2.263.988 +583.183 +34,70%<br />
VI. Courant resultaat 5.565.116 6.143.585 10.071.152 +3.927.567 +63,93%<br />
VII. Uitzonderlijke opbrengsten<br />
256.764 2.700.333 489.201 -2.211.132 -81,88%<br />
VIII. Uitzonderlijke kosten 185.413 586.193 753.575 +167.382 +28,55%<br />
IX. Winst 5.636.467 8.257.725 9.806.778 +1.549.053 +18,76%<br />
Resultaat/Omzet 4,02% 5,34% 5,87%<br />
41
Cashflow ten opzichte van vervallende lange termijn schuld<br />
Eigen vermogen als percentage van het balanstotaal<br />
%<br />
50<br />
40<br />
30<br />
20<br />
10<br />
8<br />
7<br />
6<br />
5<br />
4<br />
3<br />
2<br />
1<br />
0<br />
0<br />
1,9<br />
2,6<br />
1,1<br />
39,1 39,0 38,7 38,9 38,7<br />
36,0<br />
32,8<br />
33,1<br />
33,2<br />
33,3<br />
31,2<br />
31,6<br />
31,2<br />
22,2<br />
4,4<br />
1,3<br />
25,2<br />
2,6<br />
2,1<br />
1,4<br />
23,0<br />
5,7<br />
2,6<br />
2,3 2,1 2,7<br />
2,9<br />
2,6<br />
1,6<br />
1,5<br />
2006 2007 2008 <strong>2009</strong><br />
23,6 23,5<br />
2006 2007 2008 <strong>2009</strong><br />
6,3<br />
7,0<br />
2,4<br />
35,2<br />
32,6<br />
<strong>AZ</strong><br />
Globaal<br />
Privaat<br />
Publiek<br />
UZ<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
<strong>AZ</strong><br />
Globaal<br />
Privaat<br />
Publiek<br />
UZ<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
42
Ziekenhuisactiviteit in <strong>2009</strong><br />
In <strong>2009</strong> daalde het aantal klassieke opnames ten<br />
opzichte van het jaar 2008. Het aantal klassieke<br />
opnames komt in het jaar <strong>2009</strong> op 25.477.<br />
26500<br />
26000<br />
25500<br />
25000<br />
24500<br />
24000<br />
23500<br />
23000<br />
22500<br />
22000<br />
23611<br />
24181<br />
Klassieke opnames<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
24399<br />
24565<br />
25385<br />
26098<br />
25447<br />
2003 2004 2005 2006 2007 2008 <strong>2009</strong><br />
Een verklaring voor de daling van het aantal<br />
klassieke opnames ligt in het feit dat het aantal<br />
dagopnames, zowel op de chirurgische afdeling als<br />
op de inwendige afdelingen, aanzienlijk blijft<br />
stijgen.<br />
8000<br />
7000<br />
6000<br />
5000<br />
4000<br />
3000<br />
2000<br />
1000<br />
0<br />
5802<br />
Chirurgische Daghospitalisaties<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
6083 5933<br />
Met dit resultaat komen we op het niveau van het<br />
jaar 2007.<br />
Meer nog, de stijging in de daghospitalisaties<br />
compenseert ruimschoots de daling van de<br />
klassieke opnames.<br />
6465<br />
7135<br />
7283<br />
7578<br />
2003 2004 2005 2006 2007 2008 <strong>2009</strong><br />
43
Bij een daling van het aantal klassieke opnames,<br />
kan verwacht worden dat ook het aantal<br />
verpleegdagen daalt. In <strong>2009</strong> werden er 159.870<br />
verpleegdagen genoteerd.<br />
190000<br />
185000<br />
180000<br />
175000<br />
170000<br />
165000<br />
160000<br />
155000<br />
150000<br />
145000<br />
8<br />
7,5<br />
7<br />
6,5<br />
6<br />
5,5<br />
5<br />
183698<br />
187205<br />
Omdat het aantal verpleegdagen sterker daalt dan<br />
het aantal patiëntenopnames, zien we dat de trend<br />
van de dalende verblijfsduur zich doorzet.<br />
Activiteitenverslag <strong>2009</strong><br />
Aantal verpleegdagen<br />
181359<br />
Activiteitenverslag <strong>2009</strong><br />
Gemiddelde ligduur<br />
Dit is een aanzienlijke daling ten opzichte van het<br />
jaar 2008 met 169.000 verpleegdagen.<br />
177368<br />
166079<br />
169362<br />
In het jaar <strong>2009</strong> verbleef een patiënt gemiddeld<br />
6,28 dagen in <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong>.<br />
159870<br />
2003 2004 2005 2006 2007 2008 <strong>2009</strong><br />
2003 2004 2005 2006 2007 2008 <strong>2009</strong><br />
44
Het aantal bevallingen schommelt de laatste acht<br />
jaren tussen de 1500 en 1600 bevallingen. In <strong>2009</strong><br />
werden er 1591 bevallingen geregistreerd in <strong>AZ</strong><br />
<strong>Turnhout</strong>.<br />
2500<br />
2000<br />
1500<br />
1000<br />
500<br />
0<br />
2026<br />
1967 1956<br />
Activiteitenverslag <strong>2009</strong><br />
Aantal bevallingen <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
1904 1903<br />
1794<br />
1824<br />
1706<br />
1617<br />
1550 1595 1562<br />
1994 1995 1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 <strong>2009</strong><br />
Wat het aantal dialyses betreft, merken we sinds<br />
2002 een aanzienlijke stijging. Deze stijging kan<br />
verklaard worden door enerzijds de uitbreiding van<br />
de beschikbare infrastructuur, maar anderzijds ook<br />
door de steeds ouder wordende bevolking. In <strong>2009</strong><br />
werden 15.598 dialyses in het dialysecentrum van<br />
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> uitgevoerd.<br />
18000<br />
16000<br />
14000<br />
12000<br />
10000<br />
8000<br />
6000<br />
4000<br />
2000<br />
0<br />
11135<br />
375<br />
11968<br />
935<br />
Activiteitenverslag<br />
<strong>2009</strong> Aantal dialyses<br />
12578<br />
1746<br />
14.232<br />
2265<br />
13289<br />
1617<br />
Daarnaast voerde de overheid sinds 2004 een actief<br />
beleid naar alternatieve vormen van dialyse<br />
(dialyse thuis, dialyse in het collectieve autodialyse<br />
centrum te Mol, …). Deze alternatieve vormen wor-<br />
den op financieel vlak gestimuleerd van overheids-<br />
wege.<br />
14602<br />
1555<br />
1660<br />
15598<br />
2857 2750 3023<br />
2003 2004 2005 2006 2007 2008 <strong>2009</strong><br />
Moedercentrum Alternatieve<br />
1591<br />
45
Medewerkers<br />
47
Het aantal medewerkers van <strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong> kent al<br />
jaren een stijging. Zo bedraagt het totaal aantal<br />
medewerkers 1381 in <strong>2009</strong>. Hiervan is 42 percent<br />
voltijds in dienst, de overige 58 percent is deeltijds<br />
tewerkgesteld. Dit vertaalt zich in een toename van<br />
het aantal voltijds equivalenten naar 1196.<br />
1.800<br />
1.600<br />
1.400<br />
1.200<br />
1.000<br />
800<br />
600<br />
400<br />
200<br />
0<br />
1.550<br />
Aantal medewerkers<br />
1.571<br />
1.133 1.158 1.187<br />
2007 2008 <strong>2009</strong><br />
1.615<br />
FTE<br />
Hoofden<br />
48
Mobiliteitsenquête<br />
Enkele jaren geleden voerde de Federale Overheid<br />
de driejaarlijkse mobiliteits-enquête in. Met de<br />
invoering hiervan hoopt de overheid een volledig en<br />
correct beeld te krijgen van de woon-<br />
werkverplaatsingen in België. Ze willen hiermee<br />
eveneens de bewustwording over de mobiliteitspro-<br />
blematiek en het debat binnen de onderneming of<br />
instelling stimuleren en eventueel tot een gedrags-<br />
wijziging aanzetten waarbij via overleg een stap<br />
gezet wordt in de richting van de vrijwillige opmaak<br />
van een bedrijfsvervoerplan.<br />
Alle werkgevers die meer dan 100 werknemers te-<br />
werkstellen, moeten de enquête invullen en door-<br />
sturen. Op campus Sint-Jozef werd de enquête door<br />
801 personen ingevuld en terug binnengebracht.<br />
Intussen zijn de resultaten bekend.<br />
Uit de bevraging blijkt dat 665 werknemers zich<br />
met de wagen naar het werk begeven, 177 nemen<br />
de fiets en 9 personen komen met de bromfiets of<br />
moto. Slechts eentje neemt de bus.<br />
Cursus „omgaan met conflicten‟<br />
De samenwerking tussen collega‟s op eenzelfde<br />
dienst verloopt niet altijd van leien dakje. Iedereen<br />
wordt af en toe wel eens geconfronteerd met een<br />
conflictsituatie waarvoor er ogenschijnlijk niet<br />
direct een oplossing is. Vaak zorgen aanslepende<br />
conflicten er dan ook voor dat de sfeer op een<br />
dienst verziekt of dat mensen het werk op hun<br />
dienst niet meer zien zitten. Voor de verantwoor-<br />
delijke is het vaak niet eenvoudig om deze conflic-<br />
ten op een bevredigende manier aan te pakken.<br />
Daarom werd beslist om alle leidinggevenden een<br />
tweedaagse cursus „Conflict-coaching‟ te laten<br />
volgen.<br />
In eerste instantie biedt deze cursus een<br />
theoretische basis. Wat zijn conflicten, hoe kunnen<br />
we ze herkennen, in welke stadium zit een conflict,<br />
wie lost een conflict op en hoe pakken we een con-<br />
flict aan.<br />
Op dag twee werd de theorie omgezet in praktijk<br />
en volgde een rollenspel, waarin bepaalde situaties<br />
effectief aan bod kwamen. Belangrijke punten<br />
hierbij waren: hoe stellen we vragen, hoe antwoor-<br />
den we op vragen, hoe reageren mensen op situa-<br />
ties, in welk conflictstadium zitten we, wie reikt<br />
een oplossing aan, enzovoort.<br />
Deze dagen hebben tot doel om dienstverantwoor-<br />
delijken te helpen bij de organisatie en het leiding<br />
geven aan een dienst en personeelsgroep. Een<br />
dienst leiden wordt meer en meer een manage-<br />
mentfunctie waarbij heel wat aspecten komen<br />
kijken. Dergelijke cursus is hierbij een nuttig<br />
instrument en bekwaamt de verantwoordelijken<br />
verder in de uitoefening van hun job.<br />
49
“Eerste gezamenlijke nieuwjaarsreceptie was<br />
een groot succes”<br />
Dat <strong>2009</strong> het jaar van de fusie zou worden werd al<br />
meteen duidelijk op de eerste festiviteit van het<br />
jaar, de nieuwjaarsreceptie.<br />
Voor het eerst organiseerden de twee <strong>Turnhout</strong>se<br />
ziekenhuizen een gezamenlijke nieuwjaarsreceptie.<br />
Dat iedereen uitkijkt naar de fusie werd bevestigd:<br />
de receptie was een meer dan groot succes. Meer<br />
dan 900 bestuursleden, artsen en personeelsleden<br />
lieten zich graag verleiden.<br />
De jazzmuziek van het ensemble demi-sec zorgde<br />
voor een warme ontvangst. Vervolgens werd door<br />
Bert De Backer en Felix Vanbel in hun speeches nog-<br />
maals de nadruk gelegd op het belang van de fusie<br />
voor de gezondheidszorg in deze regio. Ook de offici-<br />
ële fusiedatum, één september <strong>2009</strong>, werd in pri-<br />
meur bekendgemaakt.<br />
Later op de avond werd er lustig gebabbeld en ge-<br />
danst. De eerste samenwerkingsverbanden werden<br />
uitgelaten gevormd...<br />
50
Medisch team uitgebreid<br />
Dr. Greet Bries<br />
Hematoloog<br />
Dr. Griet Gysemberg<br />
Fysische Geneeskunde<br />
Dr. Marc Mombert<br />
Orthopedist<br />
Dr. Filip Van Grimberge<br />
Radioloog<br />
Dr. Wouter De Rouck<br />
Pediater<br />
Dr. Peggy Joosen<br />
Endocrinoloog<br />
Dr. Stijn Van Gool<br />
Gastro-enteroloog<br />
Dr. Ruben Vanspauwen<br />
Gynaecoloog<br />
51
Artsenkorps <strong>2009</strong><br />
Anatomopathologie<br />
Dr. K. Segers<br />
Dr. L. Van Leuven<br />
Dr. G. Verbeeck<br />
Anesthesie<br />
Dr. K. Claeysoone<br />
Dr. W. Craninx<br />
Dr. P. Debois<br />
Dr. J. Geelen<br />
Dr. I Geudens<br />
Dr. H. Meeuwis<br />
Dr. I. Mertens<br />
Dr. G. Mwani<br />
Dr. I. Peeters<br />
Dr. F. Smolders<br />
Dr. F. Soetens<br />
Dr. A. Van de Peer<br />
Dr. F. Van de Perck<br />
Dr. A. Van der Donck<br />
Dr. M. Vanhoof<br />
Dr. G. Verboven<br />
Cardiologie<br />
Dr. I. Bekaert<br />
Dr. K. Debie<br />
Dr. H. Lesseliers<br />
Dr. B. Reynders<br />
Dr. J. Thoeng<br />
Dr. H. Van der Stighelen<br />
Dr. B. Van Reet*<br />
Dr. G. Van Thielen<br />
Fysische geneeskunde<br />
Dr. G. Gysemberg<br />
Dr. G. Naessens<br />
Dr. E. Van Damme<br />
Geriatrie<br />
Dr. J. Gielen<br />
Dr. P. Hofkens<br />
Gynaecologie<br />
Dr. J. Aerts<br />
Dr. P. Braet<br />
Dr. A. Pecceu<br />
Dr. J. Proost<br />
Dr. L. Senten<br />
Dr. E. Snauwaert<br />
Dr. S. Van Calenbergh<br />
Dr. B. Van Rompaey<br />
Dr. R. Vanspauwen<br />
Dr. M. Vermeerbergen<br />
Gastro-enterologie<br />
Dr. C. Claessens<br />
Dr. R. Harlet<br />
Dr. J. Janssens<br />
Dr. M. T‟Syen<br />
Dr. S. Van Gool<br />
Dr. G. Van Roey<br />
Abdominale heelkunde<br />
Dr. E. Bosmans<br />
Dr. G. Caluwé<br />
Dr. P. Cheyns<br />
Dr. P. Du Jardin<br />
Dr. T. Hendrickx<br />
Vaatheelkunde<br />
Dr. J. Avet<br />
Dr. G. Daenen<br />
Dr. P. Stabel<br />
Heelkunde en<br />
senologie<br />
Dr. M. Bronckaers<br />
Dr. D. Servaes<br />
Klinische biologie<br />
Dr. J. Boes<br />
Dr. S. De Raedt<br />
Dr. M. Develter<br />
Dr. M. Masschelin<br />
Dr. D. Van der beek<br />
Dr. J. Verschaeren<br />
Medische beeldvorming<br />
Dr. B. Caerts<br />
Dr. H. Cuykx<br />
Dr. P. De Bie<br />
Dr. G. De Vriendt<br />
Dr. I. Eerens<br />
Dr. V. Mol<br />
Dr. M. Nijssens<br />
Dr. T. Sainte<br />
Dr. P. Van de Gaer<br />
Dr. A. Van der Goten<br />
Dr. F. Van Grimberge<br />
Dr. R. Vandeurzen<br />
Dr. S. Verhaegen<br />
Mond-keel-aangezicht<br />
Dr. K. Plumot<br />
Dr. B. Kuyken<br />
Nefrologie-diabetologie-<br />
endocrinologie<br />
Dr. P. Arnouts<br />
Dr. D. Van Caesbroeck<br />
Dr. V. Verjans<br />
Dr. M. Zeegers<br />
Dr. P. Joosen<br />
Neurochirurgie<br />
Dr. L. De Cocker<br />
Dr. J. Deckers<br />
Dr. K. Engelborghs<br />
Neurologie<br />
Dr. J. Proost<br />
Dr. V. Van den Bergh<br />
Dr. I. Van Lierde<br />
Neus-keel-oorziekten<br />
Dr. G. Gevers<br />
Dr. J. Leysen<br />
Dr. E. Van Aken<br />
Dr. J. Van Vliet<br />
Oftalmologie<br />
Dr. E. Daems<br />
Dr. K. D‟hondt<br />
Dr. W. Dirven<br />
Dr. G. Jansen<br />
Dr. J. Jansen<br />
Oncologie - nucleaire<br />
geneeskunde -<br />
radiotherapie<br />
Dr. G. Bries<br />
Dr. K. De Vis<br />
Dr. K. Geboers<br />
Dr. Marc Martens<br />
Dr. Michel Martens<br />
Dr. J. Meyskens<br />
Dr. G. Pelgrims<br />
Dr. J. Rutten<br />
Dr. K. Spaepen<br />
Orthopedie<br />
Dr. T. De Baets<br />
Dr. L. Hansen<br />
Dr. M. Haumont<br />
Dr. L. Hofkens<br />
Dr. R. Houben<br />
Dr. M. Mombert<br />
Dr. J. Roos<br />
Dr. E. Vanlommel<br />
Dr. P. Verstraete<br />
Pediatrie<br />
Dr. W. De Rouck<br />
Dr. K. Delanghe<br />
Dr. L. Geyskens<br />
Dr. P. Lemay<br />
Dr. M. Martens<br />
Dr. L. Pattyn<br />
Dr. E. Van Hollebeke<br />
Dr. L. Vercammen<br />
Dr. A. Wijnants<br />
Plastische chirurgie<br />
Dr. J. Vermeylen<br />
Pneumologie<br />
Dr. B. Dewispelaere<br />
Dr. P. Driesen<br />
Dr. M. Van den Heuvel<br />
Dr. S. Vanhees<br />
Psychiatrie<br />
Dr. R. Linhart<br />
Dr. C. Vandecasteele<br />
Dr. R. Ver Elst<br />
Reumatologie<br />
Dr. W. Verdickt<br />
Spoedgevallen<br />
Dr. A. Agten<br />
Dr. T. Boure<br />
Dr. S. Haugustaine<br />
Dr. A. Liekens<br />
Dr. I. Mertens<br />
Dr. T. Smets<br />
Dr. J. Theunis<br />
Dr. L. Van Buel<br />
Urologie<br />
Dr. K. Ackaert<br />
Dr. W. Schelfhout<br />
Dr. J. Schurmans<br />
52
Management <strong>AZ</strong>T<br />
54
ALGEMENE VERGADERING<br />
- Guido Helsen, voorzitter namens KMSI vzw - Astrid Wittebolle, lid namens stad <strong>Turnhout</strong><br />
- Luc Op de Beeck, ondervoorzitter namens OCMW <strong>Turnhout</strong> - Juul Boes, lid namens VZT vzw<br />
- Marcel Hermans, lid namens KMSI vzw - Erwin Bormans, lid namens VZT vzw<br />
- Guy Peeters, lid namens KMSI vzw - Hugo Casteleyn, lid namens VZT vzw<br />
- Marc Smouts, lid namens KMSI vzw - Dirk Maes, lid namens VZT vzw<br />
- Bart Massart, lid namens KMSI vzw - Michel Martens, lid namens VZT vzw<br />
- Tonni Steeman, lid namens KMSI vzw - Luc Pattyn, lid namens VZT vzw<br />
- Jan Van Ballaer, lid namens KMSI vzw - Johan Schurmans, lid namens VZT vzw<br />
- Stef Van Hoof, lid namens KMSI vzw - Patrick Stabel, lid namens VZT vzw<br />
- Rik Wouters, lid namens KMSI vzw - Bart Van Daele, lid namens VZT vzw<br />
- Bert De Bakker, voorzitter namens OCMW <strong>Turnhout</strong> - Vic Van Den Bergh, lid namens VZT vzw<br />
- Lau De Vries, lid namens OCMW <strong>Turnhout</strong> - Maryse Van den Heuvel, lid namens VZT vzw<br />
- Paul Meeus, lid namens OCMW <strong>Turnhout</strong> - Gert Verpoorten, lid namens VZT vzw<br />
- Martine Vandenbergh, lid namens OCMW <strong>Turnhout</strong> - Jan Geivers, lid namens HVRT<br />
- Karel De Busser, lid namens stad <strong>Turnhout</strong> - Luc Lenaerts, lid (raadgever)<br />
- Peter Segers, lid namens stad <strong>Turnhout</strong> - Rob van den Oever, lid (raadgever)<br />
- Walter Sermeus, lid namens stad <strong>Turnhout</strong> - Frank Rademakers, lid (raadgever)<br />
- Francis Stijnen, lid namens stad <strong>Turnhout</strong> - Robert Stouthuysen (raadgever)<br />
RAAD VAN BESTUUR<br />
- Bert De Bakker, voorzitter namens OCMW <strong>Turnhout</strong><br />
- Karel Van Eynde, ondervoorzitter namens KMSI vzw<br />
- Erwin Bormans, lid namens VZT vzw<br />
- Guido Helsen, lid namens KMSI vzw<br />
- Luc Lenaerts, lid (raadgever)<br />
- Dirk Maes, lid namens VZT vzw<br />
- Luc Op de Beeck, lid namens OCMW <strong>Turnhout</strong><br />
- Guy Peeters, lid namens KMSI vzw<br />
- Frank Rademakers, lid namens Vlaams Ziekenhuisnetwerk<br />
- Peter Segers, lid namens stad <strong>Turnhout</strong><br />
- Walter Sermeus, lid namens stad <strong>Turnhout</strong><br />
- Marc Smouts, lid namens KMSI vzw<br />
- Tonni Steeman, lid namens KMSI vzw<br />
- Francis Stijnen, lid namens stad <strong>Turnhout</strong><br />
- Robert Stouthuysen, lid (raadgever)<br />
- Michel Stroobants, lid namens OCMW <strong>Turnhout</strong><br />
- Bart Van Daele, lid namens VZT vzw<br />
- Rob van den Oever, lid (raadgever)<br />
- Hugo Casteleyn, lid namens VZT vzw<br />
- Rik Wouters, lid namens KMSI vzw<br />
DIRECTIECOMITÉ<br />
- Keyne De Backer, directeur HRM<br />
- Geert Debbaut, directeur patiëntenzorg<br />
- Jeroen Hendrickx, directeur facilitair management<br />
- Jef Lauwers, directeur administratie<br />
- Jo Leysen, medisch directeur<br />
- Guy Tormans, directeur financiën en ICT<br />
- Felix Vanbel, algemeen directeur<br />
- Eric Willems, directeur verpleging<br />
DIRECTEURS BUITEN DIRECTIECOMITÉ<br />
- Annelies Heens, directeur personeelsbeleid<br />
- Ronny Jacobs, technisch directeur campus Sint-Jozef<br />
- Marc Pauwels, technisch directeur campus Sint-Elisabeth<br />
MEDISCHE RAAD<br />
- Dokter Ludo Hansen - Dokter Luc Pattyn<br />
- Dokter Johan Schurmans - Dokter Steven Van Calenbergh<br />
- Dokter Filiep Soetens - Dokter Vic Van den Bergh<br />
- Dokter Bruno Reynders - Dokter Maryse van den Heuvel<br />
- Klinisch bioloog Juul Boes - Dokter Erik Vanlommel<br />
- Dokter Michel Martens<br />
55
De SPEC Commissie: nieuw en vooruitstrevend<br />
Om het beleid in het fusieziekenhuis mee vorm te<br />
geven en te ondersteunen, werd de Strategische Pa-<br />
ritaire Executieve Commissie of kortweg SPEC opge-<br />
richt. De oprichting van deze commissie is een ge-<br />
volg van de fusieovereenkomst van 10 april <strong>2009</strong> en<br />
kadert binnen de principes van Hospital Governance.<br />
Hierbij wordt, met respect voor de eindverantwoor-<br />
delijkheid van de Raad van Bestuur voor de strate-<br />
gie, organisatie en financiën van het ziekenhuis, de-<br />
ze commissie als beleidsvoorbereidend en uitvierend<br />
orgaan opgericht. De commissie telt twaalf leden en<br />
is paritair samengesteld uit zes artsen en zes direc-<br />
tieleden.<br />
Namens de artsen:<br />
- Koen De Vis<br />
- Ludo Hansen<br />
- Luc Pattyn<br />
- Johan Schurmans<br />
- Maggy T‟Syen<br />
- Vic Van den Bergh<br />
Namens de directie:<br />
- Geert Debbaut<br />
- Jeroen Hendrickx<br />
- Jo Leysen<br />
- Guy Tormans<br />
- Felix Vanbel: voorzitter<br />
- Eric Willems<br />
De SPEC commissie heeft drie belangrijke opdrach-<br />
ten of functies.<br />
Executieve functie<br />
Deze functie bestaat uit de beleidsvoorbereiding, de<br />
uitvoering van doelstellingen en het ontwikkelen van<br />
een strategie en boorstellen van het beleidsplan.<br />
Functie van financiële commissie<br />
Tot deze functie behoort het toezicht op de financi-<br />
ële regeling met onder meer centrale inning, financi-<br />
ële regeling met betrekking tot conventies, supple-<br />
menten, afdrachten en de bespreking van de jaarre-<br />
kening, begroting, en verslag van de bedrijfsrevisor.<br />
Formuleren van voorstellen met betrekking tot<br />
EIS fonds<br />
Deze functie betreft het formuleren van voorstellen<br />
met betrekking tot de bestemming en het beheer<br />
van het EIS (Exploitatie, Investerings– en Solidari-<br />
teitsfonds.<br />
De SPEC-commissie vergadert elke twee weken en<br />
speelt een belangrijke rol in het toewijzen van de<br />
investeringen in uitvoering van de beleidsplannen.<br />
De SPEC is dus op het vlak van de bedrijfsvoering<br />
een belangrijk orgaan, waarbij de beleidsbetrok-<br />
kenheid van artsen geconcretiseerd wordt.<br />
Wij zijn ervan overtuigd dat deze samenwerkings-<br />
vorm tussen beheer, directie en artsen een effec-<br />
tieve meerwaarde voor ons ziekenhuis zal beteke-<br />
nen.<br />
56
ORGANOGRAM<br />
Ondernemingsraad<br />
Comité PBW<br />
Algemene Vergadering<br />
Guido Helsen<br />
Raad van Bestuur<br />
Bert De Bakker<br />
Directiecomité<br />
Felix Vanbel<br />
Algemeen Directeur<br />
Felix Vanbel<br />
Auditcomité<br />
Remuneratiecomité<br />
57
Medisch<br />
directeur<br />
Jo Leysen<br />
Datacel—cel<br />
beleidsinfo<br />
Directeur<br />
Patiëntenzorg<br />
Geert Debbaut<br />
SPEC<br />
Communicatieverantwoordelijke<br />
Griet somers<br />
Informaticacel<br />
Datamanager<br />
Liesbet Das<br />
Pastorale dienst<br />
Directeur<br />
Verpleging<br />
Eric Willems<br />
Algemeen Directeur<br />
Felix Vanbel<br />
Directeur<br />
Financiën en IT<br />
Guy Tormans<br />
Directiesecretariaat<br />
Preventieadviseur<br />
Kurt Van den Kieboom<br />
Ombudsdienst<br />
Mariette Konings<br />
Apotheek<br />
Annelies Deckers<br />
Kwaliteit en<br />
Patiëntveiligheid<br />
Christine de Beukelaer<br />
Ellen Van den Bogerd<br />
Directeur<br />
Administratie<br />
Jef Lauwers<br />
Directeur<br />
HRM<br />
Keyne De Backer<br />
Stuurgroep<br />
apotheek<br />
Stuurgroep<br />
Kwaliteit<br />
Directeur Facilitair<br />
management<br />
Jeroen Hendrickx<br />
58
Beleidscyclus<br />
In <strong>2009</strong> werd een aanzet gegeven tot het opstarten<br />
van een beleidscyclus, waarbij elk najaar een<br />
beleidsplan wordt opgesteld voor het volgende<br />
jaar. Hiertoe werd een sjabloon ontwikkeld in<br />
overleg met de dienst Kwaliteit en Patiëntenveilig-<br />
heid. Dit sjabloon gaat uit van het Kwadrant-<br />
management model waarbij aan elke dienst en aan<br />
het ziekenhuis in zijn geheel gevraagd wordt aan-<br />
dacht te besteden aan volgende management- en<br />
resultaatgebieden:<br />
- Managementgebieden:<br />
- leiderschap<br />
- beleid en strategie<br />
- management van medewerkers<br />
- management van middelen<br />
- management van processen<br />
- Resultaatgebieden:<br />
- waardering door klanten, leveranciers en<br />
maatschappij<br />
- waardering door de medewerkers<br />
- eindresultaten en performantie<br />
In september worden de binnengekomen jaarversla-<br />
gen geïnventariseerd en globaal afgestemd. In okto-<br />
ber volgt een bespreking van het beleidsplan met<br />
elk van de diensten en afdelingen.<br />
Vervolgens wordt een coördinatie van de diverse<br />
operationele beleidsplannen uitgewerkt. Aangevuld<br />
met de belangrijkste actiepunten ziekenhuisbreed<br />
ontstaat aldus een voorstel van het globaal<br />
operationeel beleidsplan.<br />
Dit voorstel van operationeel plan wordt in novem-<br />
ber verwerkt in het jaarbudget. Het budget wordt<br />
dan samen met het beleidsplan overgemaakt aan de<br />
SPEC en de medische raad voor advies en dient<br />
uiteindelijk goedgekeurd te worden door de Raad<br />
van Bestuur. Deze goedkeuring wordt voorzien in de<br />
maand december. Daarna komt het aan het direc-<br />
tiecomité toe om dit beleidsplan binnen het<br />
goedgekeurde budget uit te voeren.<br />
In januari wordt met de diverse afdelingen<br />
afgestemd om de effectieve realisatie van hun be-<br />
leidsplan binnen de vastgelegde budgettaire ruimte<br />
op te starten. In de periode van februari tot april<br />
worden dan de strategische doelstellingen uitge-<br />
werkt uitgaande van de visie en missie van de in-<br />
stelling. Deze uitwerking gebeurt in nauwe samen-<br />
werking met de Raad van Bestuur, de directie, de<br />
artsen en de leidinggevenden. In dezelfde periode<br />
wordt het jaarverslag van het voorgaande jaar gefi-<br />
naliseerd en geëvalueerd met jet opgestelde be-<br />
leidsplan voor dat jaar.<br />
In de periode rond april en mei, dienen door het HR<br />
-management functioneringsgesprekken te worden<br />
gevoerd. Deze gebeuren aan de hand van<br />
functiekaarten die naast de functie-inhoud even-<br />
eens de vereiste competenties voor elke functie<br />
vastleggen.<br />
In oktober van dit jaar werd voor een eerste maal<br />
het beleidsplan van elke dienst en departement<br />
voorgesteld. Hiermee werd de beleidscyclus<br />
geïnitieerd.<br />
59
<strong>AZ</strong> <strong>Turnhout</strong><br />
Maatschappelijke zetel: Steenweg op Merksplas 44, 2300 Tunrhout<br />
www.azturnhout.be<br />
60