De Tweede Maasvlakte: - Port of Rotterdam

De Haven 24/7:
Hoe loods Luuk
de Berge Stahl
parkeert pagina 3
Ontdek de haven
3 routes door de
haven voor het
hele gezin
pagina 6 & 7
Havenkrant
Waarom word je
zeeziek?
pagina 12
de krant voor alle omwonenden van de rotterdamse haven – nr. 1 jaar 1 – maart 2009
De Tweede Maasvlakte:
Noah’s Slufterstrand in
2009 nog open
In deze Havenkrant
Nieuw stuk NederlaNd
iN de maak
Goed nieuws voor Noah (5) en alle andere
strandfans: het Slufterstrand op de Maasvlakte
blijft ook nog in 2009 open voor publiek. Noah
is er alvast begonnen met de aanleg van de
Tweede Maasvlakte. Al zijn er heel wat meer
scheppen zand nodig om het nieuwste stukje
Nederland te maken. Hoeveel zand precies,
lees je in deze nieuwe Havenkrant.
Lees verder op:
pagina 2
Vier keer per jaar krijgt u als omwonende van
de Rotterdamse haven deze uitgave van het
Havenbedrijf Rotterdam. Welke leuke dingen
kun je er doen? Hoe werken bewoners, bedrijven,
gemeenten en het Havenbedrijf samen aan een
mooie en veilige haven? Op deze manier willen
we de haven dichterbij brengen.
Interview:
Kapitein Arne
stond oog in oog
met piraten pagina 4
foto: ALLARD DE WIttE

2 De haven 24/7
Het zicHt Vogelen op het Slufterstrand
Het Slufterstrand op de Maasvlakte blijft nog heel 2009 geopend.
Goed nieuws voor alle kite-, golf- en windsurfers die hier komen.
Ook vogelaars zijn blij dat dit strand een jaar langer in gebruik blijft
dan oorspronkelijk gepland. Henk Walbroek uit Brielle: ‘Het is een
prachtige plek om vogels te spotten. Op de Westplaat tref je van alles.
Je ziet daar zeekoeten, alken, soms zelfs een papegaaiduiker, jan-vangenten
en roofmeeuwen. En vergeet niet de kolonie zeehonden op de
platen.’ In 2010 wordt het Slufterstrand alsnog een jaar afgesloten.
‘Ik hoop dat de vogels er geen last van hebben’, reageert Walbroek. ‘Je
krijgt dan meer mensen op een kleiner gebied, dus meer druk op de
natuur.’ De sluiting duurt waarschijnlijk een jaar: streven is om in 2011
xxxxxxx
het nieuwe strand van Maasvlakte 2 in gebruik te nemen. ‘Ik hoop
dat het voor de vogeltrek goed uitpakt. We zouden hier graag nog veel
mooie exemplaren verwelkomen.’ www.knnv.nl/voorne Henk Walbroek spot roofmeeuwen op het Slufterstrand.
Overeenkomst Milieudefensie en Havenbedrijf
tweede maasvlakte:
Tien procent
schoner in 2020 Maasvlakte 2 groeit met zo’n
» Doelstelling: ‘verduurzaming’ van
Maasvlakte 2
» Geen juridische procedures dankzij
milieuovereenkomst
Milieudefensie en het Havenbedrijf
Rotterdam hebben een overeenkomst
gesloten over ‘verduurzaming’ van
de Tweede Maasvlakte. Belangrijkste
doelstelling is het verminderen van
de uitstoot van luchtverontreinigende
stoffen op en rond Maasvlakte 2 met
tien procent in 2020. Vanwege dit
akkoord ziet Milieudefensie af van
verdere juridische stappen tegen
de aanleg en het gebruik van deze
nieuwste havenuitbreiding.
Beide partijen onderzoeken nog hoe
de emissies worden teruggebracht.
Een mogelijke maatregel is de inzet
van walstroom voor schepen in de
haven zodat zij hun motoren zo min
Beste HaNs,
Shaam Changalal, sjorder. Maakt
containers op schepen los en vast.
Ingestroomd via Revit, een programma
voor jongeren zonder werk:
Mijn broertje en vrienden zijn via
het Revit-programma aan het werk
in de haven. Zij werken hard, maar
hebben door de crisis geen idee of
hun contract wordt verlengd. Dat is
niet erg motiverend als je voor een
stagevergoeding werkt. Wat doet het
Havenbedrijf voor deze jongeren?
Hans: We proberen als Havenbedrijf
de ladingenstroom richting Rotterdam
veilig te stellen, zodat er genoeg werk
blijft. Daarnaast doe ik een beroep op
de bedrijven in de haven om te blijven
investeren in de jeugd. Anders zijn
we straks weer terug bij af. Deze crisis
duurt niet eeuwig en zodra het beter
gaat, heeft de haven weer jongeren nodig.
Neemt niet weg dat de crisis op dit
moment leidt tot vacaturestops, minder
inhuur van externe krachten en het niet
verlengen van tijdelijke contracten, een
ontwikkeling die de positie van jongeren
helaas raakt. Mooier kan ik het niet
maken.
mogelijk hoeven te laten draaien. Ook
wordt gedacht over het gebruik van
havengelden als stimulans voor reders
om te investeren in milieumaatregelen.
Tot slot overweegt het Havenbedrijf
Rotterdam om de ‘milieuzone’ in het
havengebied uit te breiden waarbinnen
alleen schone vrachtwagens mogen
rijden.
De overeenkomst kwam tot stand na
lang onderhandelen tussen Havenbedrijf
Rotterdam en Milieudefensie.
Deze gesprekken gingen vooral
over de verschillen van inzicht over
milieudoelstellingen en –prestaties van
de Tweede Maasvlakte. Uiteindelijk
kwamen beide partijen tot de conclusie
dat het aantrekkelijker is om te streven
naar verduurzaming van het gebruik
van de Maasvlakte dan het alternatief:
tijdrovende juridische procedures voeren.
Met deze aanpak verwachten beiden
meer milieuwinst te halen.
Elke editie mailen drie streekgenoten een vraag aan
Hans Smits, president-directeur Havenbedrijf
Sjors Bosvelt, manager marketing
& sales bij Broekman Automotive.
Dit bedrijf zorgt voor opslag en
distributie van auto’s ingevoerd via
de haven: Wat doet het Havenbedrijf
eraan om de ladingstromen richting
Rotterdam op niveau te houden, zodat de
werkgelegenheid op peil blijft?
Hans: Uiteraard zijn het vooral
de bedrijven zelf die ladingstromen
kunnen aantrekken. Zij kennen hun
klanten, hun markt en zij laden en
lossen de schepen. Wij spelen daarbij
een ondersteunende rol. Bijvoorbeeld
door te investeren in het
‘merk’ Rotterdam. Zo promoten onze
‘Rotterdam Representatives’ de haven
in het buitenland en helpen zij bedrijven
bij het aantrekken van lading. Ook
maken we de haven aantrekkelijker met
ons nieuwe systeem voor informatieuitwisseling,
Port Infolink.
Juist in een periode met teruglopende
handelsstromen is het vergroten van
de aantrekkelijkheid cruciaal. Daarom
blijft Havenbedrijf Rotterdam onverkort
investeren.
.
2,5 miljoen kuub per week. Dit
zijn 30 miljoen kruiwagens vol.
Binnenkort rijst ‘bananeneiland’
uit de zee.
De baggeraars spuiten dag en
nacht het zand op het strand van de
huidige maasvlakte. Het zand komt
uit de Yangtzehaven op de huidige
maasvlakte die toch verdiept moest
worden.
op zo’n drie kilometer uit de kust
wordt er onder water zand gestort.
Dit gebeurt op een diepte van
15 meter. Het zand komt van de
zeebodem 10 kilometer verderop.
Sleephopperzuigers halen het daar
als stofzuigers weg en brengen het
in hun ruim naar de juiste plek.
Het Havenbedrijf Rotterdam heeft
aannemerscombinatie PUmA
(boskalis, Van oord) gevraagd zelf
een ontwerp te maken en te testen
‘
We blijven
investeren in het
‘merk’ rotterdam
’
Hoe staat het met MV2?
Op de gele plekken wordt momenteel zand opgespoten.
voor de bouw van maasvlakte 2.
Dit leverde de huidige werkwijze
op. Het banaanvormige eilandje
dat binnenkort boven water komt
zorgt voor minder stroming in de
maasgeul. Dat is gunstig voor de
schepen die Rotterdam aandoen en
gunstig voor aannemer PUmA zelf. In
de luwte van het groeiende eiland is
het prettiger werken en vers gestort
zand blijft beter liggen.
bij het huidige bouwtempo meert
het eerste schip in 2013 af aan een
nieuwe kade op maasvlakte 2. In
de tussentijd heeft PUmA (Project
Uitbreiding maasvlakte) zo’n 240
miljoen kuub zand verwerkt, 20.000
betonblokken van 40.000 kilo per
stuk verplaatst en een slordige vijf
miljoen ton steen gestort.
Dit levert 11 kilometer nieuwe
zeewering op en 700 hectare
haventerrein. Voor 2013 zorgt
PUmA ook voor de aanleg van een
snelweg en een spoorweg, zodat de
aangevoerde containers snel naar
de Europese consument kunnen.
Bart Kuipers, havenecononoom aan
de Erasmus Universiteit:
De Rotterdamse haven heeft problemen.
Denk aan files, CO 2-uitstoot door verkeer,
dertig tot veertig procent lege containers
op de A15, toenemende concurrentie.
Innovatiedeskundigen zeggen dat de
huidige crisis dé periode is om nieuwe
oplossingen te bedenken. In hoeverre
geldt dit voor de Rotterdamse haven?
En waar kunnen we aan denken?
Hans: De theorie schrijft voor dat je
anticyclisch investeert in nieuwe producten
en diensten, dus juist in tijden
van crisis extra geld spendeert. Maar
de praktijk leert dat het bedrijfsleven
nu vooral let op omzet en kosten. Voor
universiteiten en hogescholen is het
desondanks een goed moment om het
voortouw te nemen en de bedrijven op
te zoeken. Luister wat er speelt en sta
hen bij met kennis en advies. Probeer
ze te verrassen met nieuwe inzichten of
kansrijke ideeën. Slaat het aan, probeer
ze dan gezamenlijk uit te werken. Zo
benutten we deze periode van crisis om
de slimste haven ter wereld te worden!
foto: mARc bLommAERt
foto: VIncEnt mEntzEL

gespot Eurodam
Een oplettende spotter zag deze zomer in de Rotterdamse
haven bij de doop van de Eurodam twee bellen,
zo meldde hij op www.cruisesavvy.com, een website
voor cruiseschipfanaten. Eén op het schip, een ander
op de wal. Jeroen von Donselaar, kapitein van dit
nieuwste cruiseschip van de Holland-Amerika Lijn,
legt uit: ‘De Eurodam heeft inderdaad twee bellen.
Eén op de boot, één reserve. En aangezien zeelui erg
bijgelovig zijn en denken dat het ongeluk brengt om
de bel van het schip af te halen, is de reserve gebruikt
voor de ceremonie op de wal. Hij is daarna aan boord
opgeslagen voor als ‘ie nodig is.’ Je kunt de Eurodam
op 11 mei aan de Wilhelminapier zien liggen. Meer
weten? www.Hollandamerica.com
de HaveNDoneert
Hockeyclub Forcial Rockanje kan weer zijn clubhuis
in. Mede dankzij een bijdrage van het DeltaPORT
Donatiefonds kwam er een nieuwe houten opgang.
Het fonds geeft geld aan niet-commerciële verenigingen
of stichtingen op het vlak van welzijn, cultuur of sport
in de omgeving van de Rotterdamse haven. Jaarlijks
wordt ruim 300.000 euro toegekend. Het geld komt
van het Havenbedrijf Rotterdam en bedrijven in het
haven- en industriegebied (via belangenbehartiger
Deltalinqs).
www.deltaportdonatiefonds.nl
of bel 010-4020328
info@deltaportdonatiefonds.nl
Hoe geulloods luuk silvius Het grootste ijzerertsscHip ter wereld de HaveN iN dirigeert
» De Berge Stahl is het grootste
ertsschip ter wereld.
» En loods Luuk Silvius zet ‘m precies
op de goede plek.
Geulloods Luuk Silvius (50)
kreeg zijn zeebenen van huis
uit mee. Zijn vader, oom en
neef: allemaal kozen ze voor
de grote vaart. Zelf maakte Silvius na
tien jaar op het water de overstap naar
de haven, als geulloods. De roep van
de zee blijft. ‘Maar als loods heb ik het
beste van twee werelden: ik ben thuis
bij familie en vrienden én bezig met
schepen.’
En wat voor schepen… De eerstvolgende
in aantocht is de Berge Stahl, de
grootste bulkcarrier ter wereld. Met een
diepgang van 23 meter kan hij alleen
bij hoogwater de haven in. Geen eenvoudig
schip om te besturen. Silvius:
‘Er zit geen rem op, wel een achteruit,
maar dan luistert hij niet meer naar
zijn roer. Alles verloopt sowieso traag
door die enorme massa.’
Hij vergelijkt zijn taak als geulloods
met die van een dirigent in een orkest.
Silvius informeert de kapitein over het
vaartraject, de ligplaats en het gebruik
van sleepboten, hij luistert naar het
scheepsverkeer, onderhoudt contact
met onder meer de stuurman, de wal
en de sleepbootkapiteins. En dit terwijl
achter de Berge Stahl het tij in laagwater
verandert, waardoor het schip aan
de grond kan lopen: ‘Eenmaal in de
geul is er voor deze gigantische schepen
geen weg terug.’
De haven 24/7 3
HET CIJFER
3,6
Die past alleen in Rotterdam
Typische loodseigenschappen: geduld,
kennis (‘Ik kan elke bocht, elke ingang
van de haven blind tekenen’), een tikkeltje
eigenwijsheid en een goed observatie-
en inschattingsvermogen. Belangrijk is
ook dat je het hoofd koel houdt. Silvius:
‘Zeker bij een calamiteit, om schade aan
het schip en omgeving te beperken. In
zo’n situatie weet je precies wie te benaderen
en in welke volgorde. We worden
daar jaarlijks op getraind in 3D-simulatoren.’
Dat een schip daadwerkelijk
strandde, heeft hij nooit meegemaakt.
‘Wel dat de voortstuwing uitviel en we de
rest van de scheepvaart meteen moesten
waarschuwen. Zoiets vergeet je niet.’
Net als die keer dat hij uit een helikopter
in de stromende regen via een kabel werd
neergelaten op een containerschip. Daarbij
ontstaat altijd, door de rotor van de
helikopter, statische elektriciteit.
1986
Bouwjaar
24
Bemanningsleden
10
vaarten
per jaar
9mtr
diameter
schroef
25km/u
topsnelheid
Die wordt afgevoerd via een aparte kabel.
Alleen bleef deze hangen in het landingsgestel
van de helikopter. Silvius: ‘Voordat
ik ‘nee’ kon zeggen, werd ik heen en weer
gezwaaid om die kabel te klaren. Eenmaal
veilig aan dek, stak de kapitein zijn
hand uit: ‘James Bond, I presume?’’
Tegenover dit soort spannende belevenissen
staat een onregelmatig werkrooster.
Vijf dagen op, vijf dagen af. Het kan best
een eenzaam beroep zijn, vertelt Silvius.
‘Op geulschepen zoals de Berge Stahl
gaan twee loodsen aan boord, maar op
andere maar één. Je moet er telkens iets
van maken.’ Maar spijt van zijn beslissing?
‘Geen moment. Het blijft een kick
om op de brug te staan en die boot je wil
op te leggen. Zoals ik het nu zie, heb ik
het beste stukje van het varen. Ik manoeuvreer
het liefst de haven in en uit.
Op zee vind ik het saai worden, al die
ruimte. Dan stap ik er weer af.’
HoE Groot iS Groot?
Miljoen kubieke meter zand is
er inmiddels verplaatst voor Maasvlakte
2. Aannemer PUMA verwerkt
de komende jaren 240 miljoen
kuub zand. In een kuub gaan 12
kruiwagens. Voor het nieuw stuk
Nederland zijn dus 2.880 miljoen
kruiwagens met zand nodig.
Luuk Silvius:
‘Het geeft een kick
die boot je wil
op te leggen’
BErGE StAHL: VAn BrAziLië
nAAr rottErdAm Europoort
De berge Stahl vervoert
ijzerts van Ponta da
madeira, noord-brazilië
naar Europoort,
Rotterdam.
Het vaartuig is een
geuler, een schip met
een diepgang van meer
dan 17,40 meter. Dit
betekent dat het schip
alleen in de haven mag
arriveren door gebruik
te maken van de
Eurogeul, een kanaal in
de ‘ondiepe’ noordzee.
Aan het begin van de
Eurogeul – 57 kilometer
uit de kust van Hoek van
Holland – komen twee
loodsen aan boord. ze
begeleiden de kapitein
tot aan de aanlegplaats
bij Ertsoverslagbedrijf
Europoort c.V. (EEcV).
De berge Stahl heeft
een laadvermogen
van 365.000 ton, de
capaciteit van 120
duwbakken. Het aan
de kant brengen van
dit gevaarte is een
tijdrovende klus. Het
precisiewerk vergt het
uiterste van de loods.
foto’S: noUt StEEnkAmP, fmAx

4
Verhalen van overzee
k apiteiN arNe de joNg stoNd oog iN oog met pirateN
‘ Ze mogen nóóit
aan boord komen’
‘ Zoeklichten
aan, dat
ontmoedigt
aanvallers ’
rottErdAmSE zEEVAArt-
StudEntEn LErEn pirAtEn
AfScHuddEn
Piraten aan boord? Dan drukt kapitein Arne de Jong
op de gele alarmknop van de Lida, zijn vrachtschip.
zo waarschuwt hij mensen op de wal. Helaas is hulp
meestal niet om de hoek. Vandaar dat studenten
op de Hogeschool voor de zeevaart in Rotterdam
allemaal leren wat te doen bij piraterij: spuiten
met de brandslangen en zo hard mogelijk varen, zo
luidt de kern van het protocol. Dat bemoeilijkt de
piraten om langzij te gaan en het schip te enteren.
Een zigzagkoers varen van maximaal 10 graden
(snel maar met wisselende richting) vormt een
extra barrière. na dertig minuten geven de meeste
piraten het op, zo leert de ervaring.
PIRATEN
Waar kun je ze tegenkomen en hoe hou je ze op afstand?
Risicogebieden Radar op klein bereik ziet ook kleine bootjes.
Niger
delta
Somalische
kust
Zuid-Chinese
Zee
Straat van
Malakka
Voorkomen dat je geënterd wordt:
Op volle kracht varen en
laveren in hoeken van 10 graden
‘Warning, warning’, ratelt de telex.
Een officieel waarschuwingsbericht
van het meldcentrum voor piraterij in
Kuala Lumpur. Kapitein Arne de Jong
en de bemanning van zijn vrachtschip,
de Lida, zijn gewaarschuwd. Meerdere
keren waren zij al prooi van piraten.
Varen voor de kust van Somalië? Kapitein
Arne de Jong piekert er niet over. Te
gevaarlijk. Verder komt zijn vrachtschip
de Lida overal: van Zuid-Amerika tot
Azië. Arne en zijn zes bemanningsleden,
voornamelijk afkomstig uit Rusland
en Oekraïne, kennen de gevaarlijke plekken op hun
duim. Vooral de zeestraat tussen China en Taiwan,
de Indonesische wateren en Westelijk Afrika zijn
berucht. Als hij in de buurt van zo’n gevarenzone komt,
houdt hij met de bemanning een piracy-drill. ‘Het
belangrijkste is verhinderen dat ze aan boord komen.
Dus extra wachten, radars op klein bereik, zodat ook de
kleine bootjes worden opgemerkt, en zoeklichten aan.
Hopelijk ontmoedigt dat aanvallers. Maar helemaal
voorkomen kan je het niet.’
Kapmes
Zoals die keer in Georgetown, Guyana, toen piraten
in kleine bootjes aan boord kwamen en de tweede
stuurman bedreigden met een kapmes. Ze namen
uiteindelijk alleen wat verf mee die op het voordek
stond. Maar de schrik zat er goed in. De tweede keer
was in Willemstad, Curaçao. ‘Eigenlijk was dat meer
een inbraak’, blikt de kapitein terug. De Lida lag aan
de kade toen de bemanning de dieven betrapte en
overmeesterde.
Piraterij is er altijd wel geweest, stelt Arne nuchter.
‘In de Straat van Malakka werden we een paar keer
benaderd door kleine onverlichte bootjes. We konden ze
altijd afschrikken door een zoeklicht op ze te richten. Zo
wisten ze dat we ze hadden opgemerkt. Dat was genoeg
om de aanval af te slaan.’
RaKetgRanaten
Helaas geldt dat niet voor de piraten die voor de
kust van Somalië en in de Golf van Aden opereren.
Daar werden de afgelopen tijd twee schepen van de
Deense rederij Maersk aangevallen met geweren en
raketgranaten. Sinds begin dit jaar escorteert een
internationale marinemacht de schepen in dit gebied.
‘In konvooi varen onder bewaking van de marine lijkt
de enige manier om veilig langs de kust van Somalië te
komen. Deze piraten deinzen voor niets terug.’
Waterkanonnen aan
Zoeklichten aan
1.5 mLn
euro losgeld
betaald voor
bemanningsleden
van de
danica White
42
schepen Werden
vorig jaar
gekaapt in de
golf van aden
111
beschietingen
in de golf van
aden in 2008
pirAtEn SLoEGEn
250 kEEr toE
Piraterij is van alle tijden, maar de laatste jaren
neemt het aantal wereldwijde incidenten toe. In
2008 was het minstens 250 keer raak. Vooral de Golf
van Aden en de oostkust van Somalië zijn berucht.
Volgens het Internationaal maritiem bureau (Imb)
vonden hier in 2008 42 kapingen plaats. Elf zeelieden
kwamen om, 32 raakten gewond, 21 mensen
worden nog steeds vermist, er werd voor ruim 100
miljoen dollar aan losgeld betaald. Wekelijks varen
hier vijf tot tien nederlandse schepen. op jaarbasis
lopen minstens vijfduizend bemanningsleden
gevaar. Veel reders nemen geen enkel risico meer
en varen liever een paar weken om via de kaap de
Goede Hoop.
foto: ERIk bUIS

foto: AnP
voor als de Nederl aNdse gasvoorra ad straks opra akt:
Twee terminals voor schepen met gas
» De Nederlandse aardgasbel raakt
op. Maar de gasbehoefte groeit
gestaag.
» Twee terminals voor vloeibaar gas
in de Rotterdamse haven moeten
de toevoer van deze brandstof
garanderen.
Ter hoogte van de zee-ingang
van de haven verschijnen
tussen nu en 2012 twee
grote terminals voor het
lossen en opslaan van vloeibaar gas, afgekort
LNG, oftewel: Liquified Natural
Gas. Doel: doorvoeren van dit gas via
het gasnet om zo de groeiende vraag
naar aardgas in ons land en de rest van
Noordwest Europa op te vangen. Het
Havenbedrijf Rotterdam investeert
circa 100 miljoen euro in landwinning
door demping en het uitgraven van de
afgeschermde havenbassins.
De import van aardgas zal het uitzicht
vanaf Hoek van Holland op de
Papegaaiebek (Maasvlakte) en de Kop
van de Beer (Europoort) veranderen.
Meest opvallend zijn drie opslagtanks
van GATE, een samenwerkingsverband
tussen Gasunie en Vopak. Beide tanks
zijn ruim vijftig meter hoog – toch een
halve Euromast.
» De lucht in het Rijnmondgebied is
schoner geworden de afgelopen
jaren.
» De hoeveelheid fijnstof en ozon in de
lucht moet omlaag.
D
e lucht wordt schoner in het
Rijnmondgebied. Dit blijkt
uit het rapport Lucht in
cijfers 2007 van de DCMR
Milieudienst Rijnmond. De dienst
Maximaal tweehonderd LNG-tankers
per jaar zorgen voor een constante
aanvoer van aardgas naar Rotterdam. De
steigers zijn geschikt voor de nieuwste
tankers – de zogenoemde LNG Carriers
en Q-Max schepen – met een lengte
tot 350 meter en een capaciteit van
ongeveer een kwart miljoen kubieke
meter aardgas. Dat is voldoende om 135
gezinnen er een jaar lang warmpjes bij te
laten zitten.
Vervoer van LNG over het water gebeurt
al sinds de jaren zestig. Nederland
had hier tot nu toe geen behoefte aan
vanwege de gasbel bij Slochteren. Maar
omdat deze langzaam opraakt, is gasimport
steeds belangrijker. Om de kachel te
laten branden, zullen klanten van GATE
en LionGas via de Rotterdamse haven
onder meer aardgas uit Algerije importeren.
Nederland blijft op deze manier een
spilrol spelen in de gasdistributie.
Koude voeten
De aanvoer van LNG uit bijvoorbeeld
Algerije maakt Europese landen minder
100
miljoen
euro
voor afgeschermdehavenbassins
wat de milieuorgaNisatie viNdt eN Het HaveNBedrijf doet
‘ Lucht is schoner, maar nog te
veel fijnstof en ozon’
zo zIt dat met
fijNstof eN ozoN
De hoeveelheid fijnstof in de lucht schommelt in regio
Rijnmond rondom de grenswaarde. Dit ligt vooral aan de
variatie in het weer. De waarden op de meetpunten bleven
in 2007 onder de wettelijke grens. korte blootstelling aan
verhoogde concentraties fijnstof veroorzaakt ruim twee
procent van de ziekenhuisopnames in de regio. ongeveer
de helft van deze patiënten heeft luchtwegziekten. beide
cijfers dalen sinds 2003, een jaar met ongunstig weer.
zo waren er veel dagen met weinig wind.
ozon zorgt voor irritatie van ogen en slijmvliezen en kan
leiden tot verergering van luchtwegziekten. zes procent
van de ziekenhuisopnames in Rijmond is ’s zomers terug
te voeren op kortdurende hoge concentraties ozon. Het
gaat vooral om mensen ouder dan 65 jaar. Sinds enkele
decennia neemt het aantal dagen met veel ozon in de
lucht af. of dit zo blijft met een veranderend klimaat en
warmere zomers, is nog onduidelijk.
bron: ‘het milieu in de regio rotterdam 2008’ samenwerkingsverband
milieumonitoring stadsregio rotterdam
www.hetmilieuinderegiorotterdam.nl
‘lucht in cijfers 2007’ van de dcmr milieudienst rijnmond
www.dcmr.nl
meet of de hoeveelheid stoffen in de
lucht voldoet aan de afspraken voor
het Rijnmondgebied. Voor benzeen,
lood, cadmium en zwaveldioxide zijn de
doelstellingen voor 2010 al bereikt en
stikstofdioxide zit er al jaren net boven
of net onder. Voor fijnstof en ozon zijn
de doelstellingen nog niet behaald
(zie kader).
‘Met deze meetresultaten kunnen
bestuurders en burgers blij zijn’, zegt
directeur Emile van Rinsum van het
Rotterdams Milieucentrum, waarbij een
groot aantal natuur- en milieugroepen
uit de regio Rijnmond aangesloten zijn.
Volgens het centrum dragen schonere
streek- en stadsbussen, vuilniswagens,
groene golven voor verkeer en walstroom
voor binnenvaartschepen bij aan schonere
lucht. ‘Ook de industrie heeft zijn
best gedaan’, aldus Van Rinsum.
Volgens Sjaak Poppe van het Havenbedrijf
is de verbeterde luchtkwaliteit
vooral te danken aan schonere produc-
2013
dan zijn op de
maasvlakte
alleen schone
vrachtauto’s
welkom
De haven 24/7
afhankelijk van de gastoevoer uit Rusland.
Het conflict tussen Rusland en de
Oekraïne begin januari dit jaar onderstreept
nog eens het belang van een
‘onafhankelijke’ levering van aardgas.
Rusland draaide toen tijdelijk de kraan
dicht waardoor veel Turken, Bulgaren
en Hongaren het, hartje winter, zonder
kachel moesten stellen. Beide terminals
in de Rotterdamse haven maken Noordwest
Europa minder afhankelijk van
deze Russische ‘grillen’ en moeten koude
voeten door ruzie voorkomen.
tiemethodes van bedrijven en minder
verkeersuitstoot. ‘Europese afspraken
voor industrie en transportsector tonen
dat er verbeteringen mogelijk zijn. Je
moet bedrijven dan wel voldoende tijd
gunnen om zich daarop voor te bereiden.’
stofdeeltjes
Wel blijft volgens Emile van Rinsum
vooral fijnstof een groot probleem voor
de gezondheid van mensen. ‘Fijnstofdeeltjes
zijn minuscule stofdeeltjes, die
diep kunnen doordringen in de longen.
Daardoor kunnen met name carapatiënten,
kinderen en ouderen gezondheidsschade
oplopen. Om de hoeveelheid
fijnstof terug te dringen zijn er schonere
motoren nodig voor vrachtwagens,
bestelbusjes, binnenvaartschepen en
zeeschepen. Van Rinsum: ‘Hiervoor
zijn nationale en Europese maatregelen
nodig, voor de zeescheepvaart zelfs op
wereldschaal. Ook het zwavelgehalte
in de brandstof van zeeschepen moet
drastisch omlaag.’
schoneRe schepen
Voor de zeeschepen zijn in oktober vorig
jaar internationale afspraken gemaakt
over de motoren van schepen en het
zwavelgehalte in de brandstof, zegt
Sjaak Poppe. ‘Het zwavelgehalte in de
brandstof van schepen die Rotterdam
aandoen, zal dalen van maximaal
1,5% nu naar 0,1% vanaf 1 januari 2015.
Daardoor neemt ook de uitstoot van
fijnstof af. Op de bestaande en de nieuwe
Maasvlakte stellen we per 2013 een
milieuzone in, net als in het centrum
van Rotterdam. Daar zijn alleen schone
vrachtwagens welkom. Omdat het pas in
2013 zover is, heeft de transportsector
de gelegenheid om zich voor bereiden.
Zo gaan economie en leefbaarheid prima
samen.’

6
Dingen doen in de haven
maasvlakte 2 te zieN iN future laNd
Lengte 4º 0’ 55’’ E; breedte: 51º 57’ 35’’N
Future Land is het informatiecentrum
over Maasvlakte 2. Vanaf 1 mei gratis
toegankelijk. Op drie verdiepingen met
een vloeroppervlak van 1.800 vierkante
meter kom je alles te weten over de
nieuwste uitbreiding van de Rotterdamse
haven. Future Land staat op
de grens van de huidige en de nieuwe
Maasvlakte met prachtig uitzicht op de
aanleg van dit gigantische landaanwinningsproject.
’s Winters vanachter een
grote glazen wand, ’s zomers vanaf het
terras. Met een hapje en een drankje
erbij.
De pier van Hoek van Holland
een vliegende 3d-tRip
Is Maasvlakte 2 rond 2030 klaar, dan
is de haven tweeduizend hectare groter,
dat zijn ruim drieduizend voetbalvelden.
Moeilijk voorstelbaar? Stap dan in
Future Land op een vliegend skateboard
voor een virtuele reis over de Maasvlakte
in het jaar 2033. Al het benodigde
zand moet de komende jaren op de zee
worden gewonnen. Hoe dat gaat zie je
door met een stuurwiel de fasen van de
aanleg van Maasvlakte 2 tevoorschijn
te toveren. Ook kun je liggend onder
een wereldbol kijken en luisteren naar
wat er gebeurt in de haven. Er zijn doeervaar-leer-en-informatie
presentaties
en je vindt er feiten en weetjes over het
nieuwe havengebied. Voor jong en oud.
future land, europaweg 902,
rotterdam
www.futureland.nl
GPS, lengte: 4º 0’ 55’’ E; breedte: 51º 57’ 35’’ N
Op de kaart hieronder zie je hoe je vanuit
Hoek van Holland met de Fast Ferry en de
fiets bij Future Land komt.
3 Voorjaarsroutes
voor het hele gezin
Neem de boot naar Future Land
Hier opent op 1 mei Future Land, een nieuw
informatiecentrum over Maasvlakte 2.
De toegang is gratis. Per fiets te bereiken
vanuit Hoek van Holland met de Fast Ferry.
De catamaran brengt je in een kwartier naar
de Maasvlakte. Onderweg zie je passerende
containerreuzen en mammoettankers. De
RET‑boot vaart elk half uur tussen de Berg‑
haven in Hoek van Holland en de Maas‑
vlakte bij de TOR Line. Vanaf daar is het tien
minuten fietsen naar Future Land. Vroege
vogels kunnen de ferry van 8.20 uur nemen
in Hoek van Holland. De laatste boot ver‑
trekt om 20.14 uur op de Maasvlakte. Vanaf
21 maart vaart de ferry ook op zaterdag
en zondag. Een enkeltje kost 3 euro, een
retourtje 5 euro. Kijk voor de dienstregeling
op www.rEt.nl.
RET‑boot Fietsroute
maasvlakte
3. De landtong is een van
de gebieden in de wijde
omtrek waar de meeste
vlinders voorkomen,
zoals het icarus‑blauwtje.
de wandelroute ‘rondje Heijplaat met de benenwagen’, de fietsroute ‘pierewaaien in de stadshavens’ en de
fietsroute ‘fietsend over de landtong’ zijn te downloaden op www.portofrotterdam.com bij ‘beleef de haven’.
Hoek van Holland
e
landtong
Zon en schepen op de Landtong Rozenburg
maeslantkering
route Landtong Rozenburg
Educatief Informatie
Centrum (EIC)
4. Schotse Hooglanders
lopen vrij rond.
Op de landtong grazen koninkspaarden
De landtong Rozenburg vormt de grens tussen het Calandkanaal een
de Nieuwe waterweg. Hier kun je op de fiets genieten van de natuur.
Een van de mooiste plekken is te vinden net voorbij het Educatief In‑
formatie Centrum (EIC). Hier betreed je ruig gebied. Er grazen Schotse
Hooglanders.
Tip: het EIC stelt rugzakken met kompas en loep beschikbaar. Wie meer
uitleg wil, kan zich aanmelden voor een rugzaktocht met een natuur‑
ontwikkelaar. www.EIC-maInport.nl of 0181-296029

­
broedseizoen
Pas op een ei
De Rotterdamse haven heeft de grootste
meeuwenkolonie van Europa. In het
broedseizoen wonen er zo’n 300.000
meeuwen. Daarnaast nestelen er eenden,
ganzen, vinken, roodborstjes en nog
talloze andere vogelsoorten. Om deze diertjes niet
te storen tijdens het broedseizoen – half maart tot
half augustus – voert de haven in deze periode geen
onderhoud uit aan bomen en planten. En als dit écht
nodig is, zorgen medewerkers dat vogels hier niet
nestelen. Bijvoorbeeld door in het begin van het seizoen
dagelijks heen en weer te rijden met trekkers
over de desbetreffende vlakte.
2. Rechts van de
Noordzeeweg
voorbij het EIC is
een steile zand­
helling met daarin
een oeverzwaluw­
kolonie. Oever­
zwaluwen maken holen in
de steile wanden waarin
ze hun eieren leggen.
1. Slaatje plukken? Smaakvolle wilde
rucola staat vanaf het begin van
de route – de parkeerplaats aan
de Professor Gerbrandyweg –
gewoon langs de weg.
roUte Havendorp
Een hels getik en gebonk. Traag
ritmisch, oneindig. Maar het geluid van
de klinkhamers – te horen tot ver in de
jaren zeventig – heeft er plaatsgemaakt
voor een soms oorverdovende stilte. Dit
is Heijplaat, het havendorp gebouwd
voor de arbeiders van de Rotterdamsche
Droogdok Maatschappij. De
roemruchte scheepswerf bestaat niet
meer, Heijplaat wel. Neem de tijd voor
een wandelrondje Heijplaat langs meer
dan een eeuw havenhistorie.
Tip: ga op een doordeweekse dag
lunchen in restaurant Courzand aan de
Courzandseweg. Dit was de vroegere
feestruimte voor het RDM-personeel.
Met kegelbaan! Neem een ouderwetse
uitsmijter te midden van de havenbaronnen
van nu. Engels is de voertaal
aan de lunchtafels.
Lees op pagina 8 in de Havenkrant over
de nieuwe bedrijven in de oude RDMgebouwen.
Mooi zicht op SS Rotterdam. Zie * op
de kaart rechts.
roUte Stadshavens
Aan de voet van de Erasmusbrug (noordzijde)
begint een fietsroute langs de mooiste uitzichten
in de stadshavens. Per fiets krijg je een goed
beeld van de veranderingen in het gebied. Tussen
de aanmeerkades verrijzen komende decennia
duizenden nieuwe woningen. Oude ongebruikte
fabrieken en loodsen worden ‘ideeënbroedplaatsen’
(10.000 nieuwe arbeidsplaatsen). Katendrecht, het
beruchtste havenkwartier van de stad, verandert in
een ‘mooi dorp aan de rivier’. Dit is het plan van het
Havenbedrijf (eigenaar van een deel van de grond)
en de gemeente Rotterdam.
Tip: breng afsluitend een bezoek aan Rotterdam
Port Experience (6). Zie artikel bovenaan de pagina.
rotterdam Port exPerience
De haven in actie
Heb je wel eens reddingsboot in zware storm naar een
schip in nood gevaren? Probeer het eens op een van
de watergames in de Rotterdam Port Experience.
Dit is een nieuwe havenattractie, gelegen onder de
centrumzijde van de Erasmusbrug (zie op de kaart
hieronder). De Experience voert je langs hoogtepunten
in de Rotterdamse haven. Vanaf een panoramadak
van het ‘hoogste gebouw van Rotterdam’ zie je
de haven en de stad. Met een superspido race je op
topsnelheid naar het containerdorp. Daar kun je op
je favoriete cruiseschip stemmen, speel je voor kraan-
machinist en kun je je op waterski’s laten filmen.
www.rotterdamportexperience.nl
of bel 010-2759991
Wandelroute Drie historische weetjes voor onderweg
1. Het hoofdkantoor van de RDM had een
aparte ingang voor directie, een voor ‘witte
boorden’ (kantoorpersoneel) en een voor
‘blauwe boorden’ (arbeiders).
2. Bewoners van
Heijplaat mochten
geen kostgangers in
huis nemen, vanwege
gevaar van overbevolking.
Tijdelijke werklui
en stagiairs sliep en
in het ‘jongenshuis’.
Er was ook plek voor
‘verstokte celibatairs’.
Fietsroute 1 De vijf spectaculaire uitzichtpunten
Dingen doen in de haven
Wanneer? Van ma t/m zo van
10.00 tot 18.00 uur. Laatste
toegang is 16.30 uur
Waar? Willemsplein 73-75
Hoe kom ik daar? Metro:
halte Leuvehaven (Erasmuslijn).
Tram: lijn 7 richting
Willemsplein, halte Willemsplein.
Parkeren is mogelijk in de
parkeergarage Erasmusbrug
Wat kost dat? Niets voor
kinderen t/m 3 jaar. 8,50 euro
1. Erasmusbrug: een majestueus
uitzicht op de
Nieuwe Maas en de stad.
5. Veerhaven: het barst er
van de historische schepen
en monumenten.
2. Steiger van Katendrecht:
hier kwamen de zeelui aan
land om de rosse buurt te
verkennen.
3. Kade van de Nieuwe Maas:
super zicht op 15.000
zeeschepen die hier
jaarlijks passeren.
3. De Koninklijke Roeiers
Vereeniging Eendracht
heeft een eigen kantoor
en haventje. De ‘roeiers’
helpen sinds 1895
schepen vanuit kleine,
wendbare bootjes met
het vastmaken en
losgooien van trossen en
het vervoer van loodsen
en passagiers.
*
voor kinderen van 4 t/m 11 jaar,
13,50 euro voor volwassenen.
Voor enkele attracties in
Rotterdam zijn met korting
combinatietickets te krijgen,
bijvoorbeeld een rondvaart
door de haven met een van de
Spido-boten.
Lees ook de recensie van
kinderen op pagina 12
in deze krant.
6. Rotterdam Port Experience
4. Woudrichemstraat:
verboden voor auto’s,
deze smalle pier met
zijsteigers in de Waalhaven.
SCHWANDT iNfogRAPHiCS foTo’S: fREEk VAN ARkEL, SXC

Werk in de haven
vaN rot terdamscHe droogdok ma atscHappij tot rese arcH, desigN & maNufacturiNg
Dit is de RDM
De RDM-werf was een van de grootste werven van Europa.
De Nieuw-Amsterdam en de ss Rotterdam liepen er van
stapel. Nu hebben de bankschroeven en klinkhamers plaatsgemaakt
voor laptops en mobieltjes. Bedrijven huizen naast
opleidingen. Een fabriek voor nieuwe ideeën. Over racekarts,
vliegende tapijten en cleanroom chairs.
EElco RiEtvEld, directeur Formula Zero.
Bouwt racekarts op waterstof: ‘In het begin, vijf
jaar geleden, was het flink pionieren op het RDMterrein.
Het dak lekte, er was geen kachel… Maar we
konden hier wel lekker experimenteren met karts op
waterstof. Die stoten geen CO 2 uit. Afgelopen zomer
organiseerden we een eerste kartrace aan de voet van
de Erasmusbrug. Dit voorjaar volgt Engeland. Er zijn
nu zes internationale raceteams. Af en toe krijgen we
hulp van stagiaires van de Hogeschool Rotterdam. De
belangstelling voor elektrische auto’s groeit. Wie weet,
straks ook voor elektrische boten.’
Jan van dER tEmpEl, directeur Ampelmann.
Ontwikkelt zeeplatformen: ‘Wij bouwen platformen
waarmee zeelui van een schip op bijvoorbeeld een
booreiland overstappen. Ons platform meet de
deining van de zee en compenseert die beweging,
waardoor het – zelfs op woeste zee – stabiel blijft.
Een soort vliegend tapijt dus. Platformen meten vijf
bij vijf meter, dus we hebben wat ruimte nodig. Die
hebben we in de loods. Bovendien kunnen zeeschepen
in de buurt aanleggen.’
pEtER BiJl, bedrijfsleider Dura Vermeer Bouw
Rotterdam. Renoveert de RDM-loods: ‘De afgelopen
twee jaar hebben we het dak vernieuwd, nieuwe
verlichting geplaatst en twee glazen kassen gemaakt
in de loods, eentje voor het Albeda Collega, een voor
de Hogeschool Rotterdam. Daar kunnen de leerlingen
met vakken als lassen en autotechniek aan de slag. De
bedrijfsunits moeten deze zomer klaar zijn. Het pand
heeft een prachtige authentieke uitstraling met een
belangrijke historische waarde.’
chRistiaan oppEwal van Ontwerpers.Nu.
Heeft een designbureau op het RDM-terrein: ‘Ik
houd erg van de rauwheid van de Rotterdamse haven
en de RDM-omgeving. Veel van wat we hier om ons
heen zien, komt terug in onze ontwerpen. De pure
functionaliteit van de machines, de enorme stalen
constructies, dat soort dingen. Zelf ontwerpen wij
meubilair en verlichting. Bijvoorbeeld de cleanroom
chair, een stoel speciaal voor laptopgebruik.’
JEan-paul sosEf, vestigingsdirecteur Wolter &
Dros Rotterdam. Uitvoerder van het klimaatbeheersingssysteem
in de RDM-loods: ‘Met zijn hoge muren,
niet geïsoleerde ramen en dak en gigantische oppervlak
is het lastig om de RDM-loods op een duurzame manier
te verwarmen. Door laagtemperatuur-vloerverwarming,
warmteafgevende infraroodstralers en luchtcirculatie
komen we een heel eind. Als ingenieur is het mooi
werken te midden van deze industriële grandeur. Ooit
werden hier de prachtigste technische boten, duikboten
en tanks gebouwd. En vanuit praktisch oogpunt: we
werken hier samen met leerlingen van de Hogeschool
en het Albeda College. Dat zijn onze toekomstige
medewerkers.’
wim Bank, oud-werknemer RDM. Nu werkzaam
bij het Albeda College: ‘Ik begon in 1962 – ik was
toen vijftien – als bankwerker bij de RDM. Later
werd ik docent op de bedrijfsschool. Het waren de
gloriejaren van de RDM, meer dan zesduizend mensen
werkten bij de scheepsbouwer. Het was indertijd een
erg goede werkgever. Tijdens je dienstplicht werd de
winstuitkering op een spaarbankboekje gezet en als je
ging trouwen, kreeg je een huisje op de Heijplaat, het
dorp dat de RDM speciaal bouwde voor zijn personeel.
Toen de RDM de bedrijfsschool wilde afstoten, ben
ik samen met een collega de boer opgegaan om de
opleiding te redden. We vonden ‘onderdak’ bij de
Hogeschool Rotterdam, later haakte het Albeda College
aan. Grandioos om te zien dat een gebouw met zo’n rijke
historie een tweede leven krijgt.’
aqualineR in 15 minuten van
eRasmusbRug naaR Rdm
Sinds eind mei onderhoudt Aqualiner in opdracht van het
Havenbedrijf Rotterdam een snelle veerverbinding tussen
Willemskade en het RDm-terrein op Heijplaat.
www.aqualiner.nl
1902
rdm
opent haar
deuren
1914
Begin van
de Bouw van
tuindorp
heijplaat
voor werknemers
rdm
1953
kruiser hr.
ms. de Zeven
provinciën
ten doop
gehouden
1958
voltooiing
Bouw
passagiers­
schip ss
rotterdam
1983
massaontslag
rdm:
1370 van 3180
werknemers
verlieZen
hun Baan
2009
scholieren
nemen hun
intrek op de
rdm campus
rdm toEn
opgericht in het begin van
de twintigste eeuw groeide
de Rotterdamsche Droogdok
maatschappij in de jaren twintig
en dertig uit tot een van de
grootste werven van Europa. In
1938 werd de nieuw-Amsterdam
(van de Holland-Amerika
Lijn) gebouwd op de werf van
Heijplaat. Het grootste en
mooiste passagiersschip dat
ooit in nederland van stapel was
rmd nu
Het faillissement van de
scheepsbouwer betekende
niet het einde van het RDmwerf.
onder beheer van het
Havenbedrijf Rotterdam en in
samenwerking met de Hogeschool
Rotterdam en het Albeda
college maakte het terrein een
‘doorstart’ als plek voor
research, design & manufacturing.
De monumentale industriële
hal biedt nu al onder
gelopen, zeggen de kenners.
In de hoogtijdagen, tijdens
de wederopbouw, werkte er
meer dan zesduizend mensen
bij de RDm. Het merendeel
woonde in het speciaal voor
hen gebouwde dorp Heijplaat.
mede door de concurrentie van
lagelonenlanden en de opkomst
van lijnvliegtuigen kwam de
RDm in de problemen. In
2004 werden de laatste
RDm-onderdelen opgeheven.
Het werk zit erop. De bussen van de Snelle Vliet staan
klaar om de RDM’ers thuis te brengen.
dak aan tweehonderd
studenten, over een jaar zijn
dat er duizend. zij krijgen hier
technisch praktijkonderwijs en
werken samen met bedrijven
die op de RDm campus zijn
gevestigd. De bedrijven
richten zich op drie gebieden:
duurzaam bouwen op land en
water, slimme mobiliteit en
autotechniek, en duurzame
energie.
www.rdmcampus.nl
Hip stoeldesign van Ontwerpers.nu, een van de
creatieve bedrijven in de RDM-loods.
foto: ARcHIEf HAVEnbEDRIJf
foto: ontWERPERS.nU
foto: noUt StEEnkAmP,fmAx

Het Havenbedrijf is actief
AanmoNstereN?
voor heel de haven.
Dat levert spannende
banen op.
Inkoper ben jij een ervaren inkoper die oog
heeft voor kwaliteit en duurzaamheid? Werk je
graag in projectteams en heb je ervaring met
aanbestedingstrajecten? Dan kun je binnenkort
aan tafel zitten met leveranciers van Havenbedrijf
Rotterdam. minimaal drie jaar werkervaring.
Projectleider/adviseur Planontwikkeling
met een oppervlakte van 10.000 hectare vraagt
de inrichting van het haventerrein om strategisch
inzicht en toekomstvisie. Laat jij je niet afschrikken
Weet u wat er op deze foto
gebeurt? En wanneer dit
plaatsvond? Dan kunt
u zelf het fotobijschrift
maken. Mail of schrijf
uw fotobijschrift naar de
Havenkrantredactie. De
redactie verloot elk nummer
onder de inzenders een boek
of DVD over de haven.
mAIL nAAR:
havenkrant@portofrotterDaM.coM
zo doeN we dat Nu Precisiewerk op 30 meter hoogte
Fred Veuling:
‘Soms lijkt
die grijper
nooit te passen’
Werk in de haven
Recordjaar voor haven ondanks crisis
Verdiepingen vol met auto’s staan te wachten op transport.
door deze ‘puzzel’ en heb je minimaal vijf jaar
werkervaring? Soliciteer!
Adviseur Bodem Als adviseur op het gebied
van bodemgesteldheid zet je onderzoeken uit
en adviseer je bij saneringen. ook word je hulp
ingeroepen bij terreinuitgiften en –terugnamen,
toets je milieuwetten en help je de haven te
verduurzamen. bij voorkeur drie tot vijf jaar ervaring
bij een adviesbureau.
www.portofrotterDaM.coM/vacatureS.
foto: AERoVIEW RottERDAm
kiekje Wat gebeurt hier?
» In 2008 werd 420,3 miljoen ton
goederen overgeslagen in de
Rotterdamse haven: 2,7 procent
meer dan in 2007, een record.
We zetten een aantal stijgers en
dalers op een rijtje.
president-directeur hans Smits over
2008… en een doorkijkje naar 2009:
‘De Rotterdamse haven heeft een uitstekend
jaar achter de rug met een recordoverslag.
Wel zette vanaf september in hoog tempo de
neergang in, dat relativeert natuurlijk.
maar ik blijf positief over de toekomst, vooral
vanwege de investeringen: wijzelf vier miljard
tot en met 2020 en de bedrijven meer dan
tien. Sommige leiden al op korte termijn tot
meer bedrijvigheid, zoals nieuwe terminals.
neemt niet weg dat de overslag in 2009
aanvankelijk sterk zal teruglopen.’
Uw fotobijschrift
Anno 1939 Sjouwen met die zak
Vroeger waren zakkendragers verantwoordelijk voor het lossen
van schepen. Zodra een schip met lading aanmeerde, luidde
men de klok. De zakkendragers kwamen snel op het geluid af
en dan begon de strijd over wie de lading mocht lossen. Vaak
waren er meer zakkendragers dan nodig. Een worp met een
dobbelsteen bood uitkomst: die bepaalde wie er mocht gaan
sjouwen. De mannen op de foto (uit 1939) zijn bezig aan het
Haringvliet, een binnenhaven aan de oostkant van het centrum
van Rotterdam. Volgens een krantenbericht van 24 februari
1955 uit het Rotterdamsch Nieuwsblad hebben de laatste
zakkendragers tot 1943 bij Van Nelle gewerkt. Toen namen de
kranen en andere machines hun werk over.
Anno 2009 Fred spaart zijn rug
Dertig meter boven de grond ‘zweeft’ Fred Veuling (42,
Dirksland) als hij één van de vier brugkranen van EMO
bedient. Al 23 jaar werkt hij bij dit bedrijf voor overslag en
opslag van ijzererts en kolen in de Rotterdamse haven. Intensief
en spannend werk, vindt Fred. ‘Stel je maar voor: vanaf een
hoogte van dertig meter moet ik mijn grijper in het ruim van
een schip manoeuvreren. Dat lijkt soms nooit te passen.’ Een
precies werkje dus. Fred volgde de Haven- en Vervoersschool
(tegenwoordig Scheepvaart en Transport College), maar het
échte werk leerde hij bij EMO: met een mentor naast zich die
alles stap voor stap uitlegde. Toch raakt hij wel eens een schip.
‘Dan ben je er niet met: ‘oeps sorry.’ Zoiets kost flink wat geld.
Ja, het is een verantwoordelijke baan.’
foto: ARcHIEf HAVEnbEDRIJf
Dit keer kunt u het
boek winnen: ‘van alle
wereldzeeën. foto’s,
verhalen en gerechten,
verzameld in de haven van
rotterdam’.
foto: ARcHIEf HAVEnbEDRIJf
foto: fREEk VAn ARkEL

10
Uit & Thuis in de haven
Agenda
De haven is werk, maar
ook een belevenis. De
Havenkrant selecteerde
bijzondere uitstapjes in
het havengebied. Film,
muziek, exposities, een
duikrecordpoging, zelfs
een minicruise…
Expositie
Vanaf 28 maart
Glamour op de
golven – Luxe
scheepsinterieurs
Het zijn de favoriete speeltjes van de jet
set: superjachten. En nu kun je zelf aan
boord klimmen van zo’n miljoenenboot.
Bij de expositie ‘Glamour op de
golven’ in het Maritiem Museum.
Van de Titanic tot een ultramodern
privéjacht: verbaas je over de luxe van
eersteklashutten en de salons met de
speciale stoffering. En geniet van het
meesterschap van vooral Nederlandse
vaklieden, die al meer dan een eeuw de
toon zetten in ontwerp en uitvoering
van luxe scheepsinterieurs.
Maritiem Museum Rotterdam,
Leuvehaven 1, Rotterdam. Gesloten
op maandag (behalve in juli,
augustus en schoolvakanties).
www.maritiemmuseum.nl
Muziek
4 & 18 april, 2 mei
Scheepskoor
‘De Delft’
De beste stuurlui staan aan wal,
zo luidt het gezegde. Maar in het
geval van de zangers en zangeressen
van Scheepskoor ‘De Delft’ is dat
niet zo erg: zij brengen ouderwetse
zeemansliederen ten gehore in de
gelijknamige werf aan de Schiehaven.
Als je dan toch gaat luisteren, kun je
meteen kijken hoe het werk vordert
aan dit 63 meter lange linieschip, een
replica van ‘De Delft’ die in 1797 tijdens
de slag van Camperduin ten onder
ging.
Scheepswerf ‘De Delft’, Schiehaven
15, Rotterdam. Alle optredens
beginnen om 14.15 uur.
www.dedelft.nl
Muziek
6 & 25 april
Prix du Port 2009
Luisteren naar de muzikale toppers van
de toekomst? Pak je kans tijdens finales
van de Prix du Port 2009, een
Basklarinettiste Sachiko Ueyama won
het eerste Prix du Port.
foto: RoY bEUSkER
muziekconcours voor studenten van
het Rotterdams Conservatorium. De
uitgekozen talenten brengen het beste
op het gebied van jazz, muziektheater,
klassiek, pop en wereldmuziek ten
gehore. Deze nieuwe muziekprijs is
een initiatief van het Havenbedrijf
Rotterdam, het nieuwe Luxor en Codarts
en is bedoeld om jonge musici te helpen
bij het opbouwen van hun muzikale
carrière.
Voorverkoop via:
www.luxortHeater.nl
Kijken
Doorlopend
Ik ziet de haven al
Deze populaire serie over de haven op
RTV Rijnmond is vanaf donderdag 9
april weer elke donderdag vanaf 17.25
uur te zien. De uitzending wordt om het
uur herhaald tot de volgende ochtend
5.00 uur. Alle 24 afleveringen van 2008:
www.rijnmond.nl
Expositie & film
Vanaf mei
Portscapes:
kunst in de haven
foto: HAVEnbEDRIJf
Jan Dibbets
Op uitnodiging van het Havenbedrijf
Rotterdam laten internationale
kunstenaars zich inspireren door de
nieuwste havenuitbreiding. Kunstenaar
Jan Dibbets gaf de aftrap voor het
project ‘Portscapes’. Het kunstproject
wil mensen uitdagen met andere ogen
naar de haven te kijken. Dibbets maakte
een nieuwe versie van zijn veertig jaar
oude en inmiddels klassieke kunstfilm,
12 Hours Tide Object with Correction
of Perspective. Vanaf mei is de film
elke zondag te zien in Future Land, het
bezoekers- en informatiecentrum over
Maasvlakte 2 (zie ook pagina 6).
www.portscapes.nl
Doen!
16-21 mei
& 21-24 mei
Minicruise
Luxe en romantiek. Die associatie
hebben veel mensen als het gaat om
cruiseschepen. Wil je eens uitproberen
hoe het er in het echt aan toegaat op
zo’n luxe vakantieboot, dan heeft rederij
Norwegian Cruise Lines (NCL) een
interessante aanbieding: een minicruise
met korting. Op 16 mei vertrekt de
Norwegian Jade vanuit Rotterdam
voor een zesdaagse cruise langs Oslo en
Kopenhagen. Deze reis is te boeken vanaf
499 euro, inclusief alle maaltijden aan
boord. De tweede tocht – vertrekdatum:
21 mei – kan gemaakt worden vanaf 199
euro. Dit gaat om een driedaagse cruise
langs Le Havre en Guernsey (Kanaal
Eilanden) naar Southampton, Engeland.
Interesse? Bel of mail Zeetours Cruises,
Cruise Travel, Cruisewinkel of Kras.
www.ncl.com
Doen!
16 t/m 23 mei
Wereldrecord duiken
met z’n allen
Tijdens de Week van de Zee zijn er
overal langs de kust activiteiten voor
jong en oud. Het thema is: goede vis,
oftewel duurzaam gevangen vis. Met een
verkiezing van de meest duurzame visser
van 2009. Om aandacht te vragen voor
bedreigde haaien in de Noordzee komt er
een wereldrecordpoging ‘Meeste duikers
tegelijk onder water’. Iedere duiker met
brevet kan gratis meedoen. Op 21 mei
op een nader te bepalen plek in Zeeland.
www.weekvandezee.nl
Doen!
17 mei
Boompjesrace:
oude boten
Wil je een indruk krijgen hoe de
Nederlandse binnenwateren er vroeger
uitzagen? Dan moet je zeker een
kijkje nemen bij de Boompjesrace.
Tjalken, aken, klippers en al die andere
historische binnenvaartschepen bepalen
die dag het aanzien van de Nieuwe
Maas. Een indrukwekkend gezicht,
zeker als de race om de felbegeerde
Koningspoorttrofee in alle hevigheid
losbarst. Tip: neem een verrekijker
mee!
www.Havenmuseum.nl
Expositie
Doorlopend
Havenfilms kijken
Beelden zeggen soms meer dan
woorden. In het Havenmuseum is
onlangs ‘Haven in Beeld’ geopend,
een verzameling van meer dan
tweehonderd films over de haven
in vier hoofdstukken: ‘Poort van
Europa’ (havenfilms vanaf jaren
vijftig tot heden), ‘Groter en groter’
(schaalvergroting), ‘Werken in de
haven’ en ‘De haven heden’. En als je
dan toch in het Havenmuseum bent,
mis dan niet de indrukwekkende
collectie van historische vaartuigen,
stoommachines en scheepsmotoren.
Het Havenmuseum, Koningsdam 1,
Rotterdam. Gesloten op maandag
(behalve tijdens schoolvakanties).
www.Havenmuseum.nl
Wanneer
zelf cruisescHepeN
spotteN
Zo’n prachtig cruiseschip de haven binnen
zien varen – daar krijg je toch meteen een
vakantiegevoel van? Maar dan is het wel
handig om te weten wanneer deze schepen
in de Rotterdamse haven voor anker gaan.
Althans, wanneer ze verwacht worden
aan de Wilhelminapier. Want door de
weersomstandigheden kan het wel eens ietsje
eerder of later worden.
Actuele info: www.cruiseportrotterdam.com
4 mei Queen Victory (Cunard)
11 mei Eurodam (Holland America Line)
13 mei Emerald Princess (Princess Cruises)
16 mei Norwegian Jade (Norwegian Cruise Lines)
21 mei Norwegian Jade (Norwegian Cruise Lines)
31 mei Rotterdam (Holland America Line)
24 juni Rotterdam (Holland America Line)
‘Heb je ‘m
d’r op?’
foto: fREEk VAn ARkEL
foto: HoLLAnDSE HooGtE

top 5
BoEKEN
WEEK
2009
Havenboeken
‘ Ontzettend
spannend’
De haven is een een bron van inspiratie.
Deze boeken putten hun bezieling uit het
Rotterdamse havenleven. Peter van Wijngaarden,
hoofd van de bibliotheek van het
Gemeentearchief Rotterdam, stelde zijn
top 5 samen.
De haven van
Rotterdam
dooR H.A. VAN IJssELst
(NIJgH & VAN dItmAR, 1900)
‘Een klassieker over de
ontwikkeling van de
haven, met veel technische
tekeningen en uitleg. Uit
1900, dus het taalgebruik
is wat ouderwets, maar
dat geeft het boek een
geheel eigen charme. Toch
zijn de teksten goed te
lezen voor de leek. Je moet
wel even zoeken, want
het boek is alleen nog
tweedehands verkrijgbaar.
Gelukkig zijn er nog
redelijk wat exemplaren
in omloop. Je kunt het
in de bibliotheek van het
Gemeentearchief lezen,
maar we lenen het niet uit.’
Rotterdam:
dynamische
stad
1950-1990 mEt foto’s VAN
CAs ooRtHuys, fREEk VAN ARkEL
EN CAREL VAN HEEs (uItgEVERIJ
duo duo, 1990)
‘De opvolger van het
beroemde fotoboek
over stad en haven van
fotograaf Cas Oorthuys,
nu aangevuld met
prachtige foto’s van
Freek van Arkel en Carel
van Hees. Schitterende,
historische beelden, veelal
geschoten tijdens de
dynamische jaren van de
wederopbouw. Heeft alles
in zich om de cultstatus
van zijn voorganger te
bereiken. De foto’s zijn in
zwart-wit.’
HaveNspeurder
De Havenkrant helpt u zoeken naar
verloren havenherinneringen. U zoekt
bijvoorbeeld uw vroegere RDM-collega
of uw klasgenoot bij de zeevaartschool
of een ontbrekend miniatuurschip
in uw collectie, oude posters van
cruiseschepen, foto’s of ansichtkaarten.
Maar ook oproepen voor reünies,
Van alle
wereldzeeën
foto’s, VERHALEN EN gERECHtEN,
VERzAmELd IN dE HAVEN VAN
RottERdAm dooR PEtER PAuL
kLAPwIJk (fotogRAfIE) EN
gERARd kEIJsERs (tEkst) (2000)
‘Een origineel en leuk
kookboek met verhalen
van veertig scheepskoks
uit evenzoveel landen.
Ze vertellen over hun
leven op zee en geven
een recept. Achter elk
gerecht zit een persoonlijk
verhaal. Het boek is
prachtig uitgegeven en
goed verzorgd.’
havenvrijwilligerswerk of de informatie
over die ene mooie havenfoto die u van
uw grootvader heeft geërfd. Er is alleen
plek voor niet-commerciële oproepen,
die met de haven of het leven in de haven
te maken hebben.
Schrijf of mail de Havenkrant:
havenkrant@portofrotterdam.com
of postbus 6622, 3002 ap rotterdam
Het alternatief
van
de duivel
dooR fREdERICk foRsytH
(BRuNA, 1979, tALLozE
HERuItgAVEN)
‘Typische zo’n boek
dat je niet meer kunt
neerleggen zodra je de
eerste letter hebt gelezen.
Knap geschreven en
ontzettend spannend.
Gaat over een kaping
door terroristen van een
mammoettanker op de
Noordzee voor de ingang
van het Europoortkanaal.
Niet echt Rotterdams,
maar toch... Rotterdam en
de havenautoriteiten zijn
prominent aanwezig in
het boek.’
Uit & Thuis in de haven
Rotterdam
en de zee
VIER EEuwEN PAssAgIERsVAARt
dooR BRAm oostERwIJk
(tEkst) EN EPPo w. NotENBoom
(fotogRAfIE) (RotERodAmum,
2005)
‘Beknopte geschiedenis
van de passagiersvaart
vanuit Rotterdam.
Uiteraard komt ook de
Holland-Amerika Lijn
aan bod. Prima verzorgde
uitgave en geschreven
door een vakman op dit
gebied. Toegankelijk, goed
leesbaar en historisch
verantwoord. En niet te
vergeten: met prachtige
illustraties en foto’s,
sommige uitklapbaar. De
tekst is in Nederlands en
Engels.’
foto: ARcHIEf
foto: ALLARD DE WIttE
Het Havenmuseum Rotterdam zoekt vrijwilligers
voor onderhoud aan de Stadsgraanzuiger ‘19’,
een van de blikvangers in de historische collectie
schepen in de Leuvehaven. De ‘19’ is de enige nog
werkende, door stoom aangedreven, graanzuiger
in de wereld. Hij liep in 1926 van stapel en deed
dienst tot 1984 in de haven van Antwerpen. De
vrijwilligers werken op woensdagen en zaterdagen
aan het schip. ook bemannen zij het schip tijdens
maritieme evenementen. Stap aan boord bij het
enthousiaste team en bel of mail:
Stichting rotterdamse graanelevator
(010 – 4113131 of elevator@xs4all.nl).
BezoekaDreS
Havenbedrijf Rotterdam
World Port center (WPc)
Wilhelminakade 909
3072 AP Rotterdam
Havennummer 1247
poStaDreS
Postbus 6622
3002 AP Rotterdam
010- 2521010
havenkrant@portofrotterdam.com
colofon
De Havenkrant is een uitgave van het
Havenbedrijf Rotterdam. De krant wordt
vier keer per jaar verspreid onder inwoners
van de regio Rijnmond in een oplage van
475.000 exemplaren.
overname van artikelen en beeld uit
de Havenkrant is alleen toegestaan na
goedkeuring van het Havenbedrijf. De
inhoud is met zorg gemaakt. ondanks de
zorgvuldigheid kunnen er onjuistheden in
staan. Aan de inhoud van de krant kunnen
geen rechten worden ontleend. meningen
in deze krant zijn niet noodzakelijkerwijs
de mening van de directie van het
Havenbedrijf.
SuggeStieS
Heeft u opmerkingen over de inhoud of
heeft u suggesties voor onderwerpen?
mail Havenkrant@portofrotterdam.com
of schrijf naar Havenbedrijf Rotterdam,
redactie Havenkrant, Postbus 6622 3002
AP Rotterdam.
kernreDactie
Irene Dijkstra (hoofdredacteur), Yves van
Erp, Leo Huizinga, bart Jacobs, Wouter
Lokker en tie Schellekens (Havenbedrijf),
Heino van benthum en Rody van der Pols
(maters & Hermsen Journalistiek).
einDreDactie
Irene Dijkstra (Havenbedrijf), Heino van
benthum en Rody van der Pols (maters &
Hermsen).
tekSten
Havenbedrijf Rotterdam, maters & Hermsen.
fotografie
Archief Havenbedrijf, freek van Arkel, marc
blommaert, Erik buis, Arie kievit, Inge van
mill, theo van Pelt, nout Steenkamp, Allard
de Witte, Hollandse Hoogte, AnP, Vincent
mentzel, Istock, Aeroview.
illuStratieS
karin Schwandt, Joris tideman.
concept
Heino van benthum en Jeroen maters
(maters & Hermsen).
BaSiSontwerp
Jelle Hoogendam (maters & Hermsen) en
Luis mendo (GooD Inc.).
art Direction en vorMgeving
Jelle Hoogendam (maters & Hermsen)
Druk Janssen/Pers Gennep.
verSpreiDing tnt
11
WEbSHoP
LAndkAArt
kopEn
In de webshop kunt
u kaarten, luchtfoto’s
en het vademecum
(informatiegids) van het
havengebied bestellen.
U kunt ook naar eigen
wens een speciale
kaart met bedrijfslogo
laten maken. Gratis
zijn de folders over
de activiteiten in de
Rotterdamse haven. U
kunt ze in de webshop
downloaden.
Ook verkrijgbaar bij de
Spido Souveniershop en
bij Selexyz Donner.
www.portofrotterdam.com

de krant voor alle kinderen uit de omgeving van de rotterdamse haven nr. 1 jaar 1 - maart 2009
Meester
ik wil HaveNles!
Wil jij weten hoe diep het water in de
haven is? Hoe je met zand nieuw land
kan maken? Vraag je juf of meester om
een havenles te geven. Ze kunnen kijken
op www.maasvlakte2.com.
En kijk zelf op www.mv2movie.com
Veel spullen die we
in huis hebben, komen
via de haven ons land
binnen. Héél veel.
Er leggen bijna 100
zeeschepen per dag aan,
vorig jaar in totaal
34.895. Op een schip
kunnen wel 14.000
containers en op de
allergrootste schepen
zelfs 21.000. En wat kan
er in één zo’n container?
Dat zie je hiernaast.
speel HaveNBaas
met DockS! Word zelf havenbaas! In het digitale spel
Kleur
DOCKS! mag jij kiezen waar bedrijven komen en
hoe ze samenwerken. Als er veel schepen bij jou
aanleggen en je veel producten Europa in stuurt,
win je. Elke maand zijn er prijzen te winnen.
Kijk op www.maasvlakte2.com
lieve eN ma as testeN rotterdam port experieNce
‘Net echt en supercool’
Wat doet de ‘zwarte bende’?
Wat is natte bulk? Bij
Rotterdam Port Experience
kun je dat allemaal leren.
Leuk? Lieve (12) en
Maas (10) hebben het voor
je getest.
hoe ziet het eRuit?
Lieve: 8,5, Maas: 8,5
Maas: ‘Het is allemaal heel mooi
nagemaakt. Net echt! Ik vond de
attractie waar je bovenop het dak van
het hoogste gebouw van Rotterdam
naar de haven kijkt het mooist. Gingen
we nou echt zo hoog?’
Lieve:‘Soms is het net of je op een echt
schip bent. Ik kreeg in het bootje zelfs
het gevoel van het klotsen op het water.
Supercool!’
is eR genoeg te doen?
Lieve: 8, Maas: 9
Lieve: ‘Je kunt veel doen, maar ook
veel zien. Bij de enorme luchtfoto van
de Rotterdamse haven heb ik het huis
van opa en oma in Alexanderpolder
Maas (links) en Lieve besturen de patrouilleboot.
opgezocht. En ik ben helemaal de Maas
langsgelopen. Je kon heel veel details
zien.’
Maas: ‘Er waren een heleboel games.
De leukste vond ik die met de watertaxi
door de haven. Ik ging keihard. Het was
best moeilijk om de andere schepen niet
te rammen. Maar kraanmachinist was
nog moeilijker. Niks voor mij.’
nog iets geleeRd?
Lieve: 7,5, maas 7,5
Maas: ‘Ik wist niet dat die hele kleine
schepen zulke grote schepen kunnen
slepen. En als ik moest kiezen uit
alle beroepen wil ik wel bij de zwarte
bende werken. Dan moet je schepen
controleren op drugs en ben je eigenlijk
een soort spion.’
Lieve: ‘Over de haven weet ik nu veel
meer. Bijvoorbeeld dat olie natte bulk
heet. En ik dacht altijd dat schepen vanaf
Rotterdam alleen naar Europa gingen.
Nu weet ik dat er ook spullen naar China
gaan, zoals oud papier bijvoorbeeld.’
Bootje
kleuren
Hééél vééél spulleN komen uit de haven
3
1
Het speelgoed van Ruben (9), Renee (8) en Lieke (5) uit Maassluis heeft er een wereldreis op zitten.
foto: InGE VAn mILL
Zelf even kraanmachinist zijn of waterskiën? Dan is
Port Experience zeker wat voor jou. Als je 1 meter 20
lang bent kun je aan alles meedoen.
Waar? Willemsplein 85 (onder de Erasmusbrug).
www.rotterdamportexperience.nl
7
5 6
2
4
jij graag? Op de website van het
Havenbedrijf vind je allerlei kleurplaten
van boten. Maak er wat moois van!
KijK oP:www.portofrotterdam.com
bij ‘ovEr DE HavEN’, ‘KENNiS, arbEiD,
iNNovatiE’
foto: tHEo VAn PELt
Vraag het
de havenmeester
Waarom word je
zeeziek?
Veel mensen worden op een boot
misselijk en duizelig, vooral bij
hoge golven. Dat komt omdat je
hersenen signalen krijgen die ze
niet snappen. Die komen van drie
kanten: van je ogen, je spieren
en je evenwichtsorgaan. Dat
evenwichtsorgaan zit binnenin je
oor. Het bestaat uit buisjes en zakjes
met vloeistof en kleine haartjes. Als
jij beweegt, doet de vloeistof dat ook,
en de haartjes geven dat door aan je
hersenen. Als die de beweging niet
herkennen, omdat je nu eenmaal
niet dagelijks heen en weer wordt
geslingerd op de golven, voel je je niet
lekker. Kijken naar de horizon helpt.
Die staat altijd stil en dat snappen de
hersenen wel.
Heb jij een vraag voor
de Havenmeester?
Mail of stuur je vraag naar de
Havenkrant-redactie en wie weet
sta jij de volgende keer in het
Havenkrantje’
havenkrant@portofrotterdam.com
kun jij uitrekenen
hoeveel badeendjes er
in een boot met 21.000
containers kunnen?
En hoeveel kaplaarsjes?
Zoveel gaan er in één container:
1. 15.000 fiEtshElmEn
2. 3000 spElcomputERs
3. 18.000 kaplaaRsJEs
4. 30.000 kindERBoEkEn
5. 1.000.000 potlodEn
6. 29.000 BadEEndJEs
7. 100.000 dvd’s/cd’s