HOOFDSTUK 4 - Bakker van de Ven

Cor van de Ven, Martina van Lankveld, 1935
HOOFDSTUK 4
Cor van de Ven
Cor (Cornelis, Anthonius) van de Ven
GEBOREN 20-04-1907 Boekel op De Logt
OVERLEDEN 11-07-1989 Bakel, 82 jaar
GEHUWD 19-02-1936 Martina van Lankveld,
Machelen in België
* 01-10-1912 Machelen,
+09-03-1960 Helmond, 47jaar
KINDEREN (12): Jeanne 1936, Wies 1938, Wim 1939-
1987, Piet 1940-2002, Mia 1941, Lizette
1942, Jef 1944, Corrie 1945, Nellie 1946,
Jantje 1948-49, Cor 1949-2002 en Tonnie
1953.
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 43

warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven
Vader Willem met zoon Piet aan de hand, een knecht,
Hanneke Donkers met Cor in de kinderwagen bij de
molen op De Logt. Op de voorgrond moeder Johanna
Maas met dochter Anna, zomer 1907.
Een kaart van DE PEEL. Deze kaart
komt uit de “Nieuwe Geografisch
Nederlandsche Reise- en Zakatlas
van de Vereenigde Nederlanden”.
Uitgegeven door Jan Christiaan Sepp,
boekverkoper te Amsterdam, 1773.
Cor van de Ven,
ca. 20 jaar oud

4.1 DE BOEKELSE PEEL, HET “VOORLAND” VAN COR
De Peel was een grote uitgestrektheid met woeste en hier en daar bijna onontginbare grond. Een vlakte die diep respect
afdwong bij menige Peelbezoeker, zoals jagers, imkers, landlopers en enkele anderen die het waagden om dieper in deze
vlakte door te dringen of die te doorkruisen. De enige oriëntatiepunten waren de diverse kerktorens die men van verre kon
zien en waar men zich op kon richten. Bij helder weer waren er volgens de overlevering, vanaf het hoogste punt in het hart
van de Boekelse Peel, zelfs 22 torens waar te nemen. Deze vlakte van duizenden hectaren was bedekt met heide, plaggen,
pijpestro, wollegras en ga zo maar door; maar ook moerassen, waterdellen en zandvlaktes kwam men tegen. Hier en daar
woonden, aan de rand van de Peel, enkele keuterboeren, bezembinders, klompenmakers en geiten- of schapenhoeders.
Verder was het stil, geen huizen, geen industrie, geen bedrijvigheid. Niets van dat alles, hoogstens een eenzame plaggenhut
en haar bewoners. In 1916 vormden ca. 800 hectaren de Boekelse Peel.
In de jaren ’20 begonnen de grote ontginningen en de vele boerderijen die werden gebouwd, maakten het steeds noodzakelijker,
dat er een dorp in de Boekelse Peel zou worden gesticht. De ontginningsboeren woonden ver van kerk en school.
De totale Boekelse bevolking groeide van 2741 (1920) naar 3231 personen (1930).
Willem van de Ven, de vader van Cor, was al in de jaren ’20 geen onbekende in de Boekelse Peel, omdat hij in die tijd al
vanuit De Logt, waar hij een windmolen bezat, de Peel in kwam met winkelwaren. Hij was een van de eersten die dit deed.
In 1925 werd de aarden baan aangelegd, later bekend als de Grote Baan. Tijdens deze ontginningsperiode groeide Cor
op bij de molen op De Logt, een buitenwijk van Boekel op de grens met Handel. Hij volgde de tweeklassige lagere school
in Handel met als klasgenoten o.a. Nol van Dongen (pater op kasteel), Verhoeven, Jef Coppens en Wim Smits. Om het
bakkersvak te leren heeft hij in Boekel bij bakker Aldenhuysen gewoond en gewerkt. Daarnaast heeft hij, een half jaar lang,
“gebak leren maken” bij Jan Hoes in Asten.
Zijn zus Lies vertelde: “Cor ging op zaterdagavond in Asten dansen en logeerde dan, van zaterdag op zondag, bij
tante Cis. Cor had dan verkeerde schoen aan, met rubber zolen, en vroeg dan aan de ober: “Kan ik je schoenen
lenen?” De ober liep dan op zijn schoenen en later werden ze teruggeruild.”
Verder leerde hij de wereldtaal Esperanto samen met zijn broer Piet en zus Mien, Grard Coppens, Nol en Karel van de Velde
en Frans Bouw. Ze kregen les van docent Anton Kusters, op zondagmorgen na de hoogmis, in de kamer achter de keuken
op De Logt. Cor zei dan wel eens tegen iemand ‘porko’ (varken), dat snapten de anderen toch niet…
4.2 DE EERSTE GEBOUWEN IN HET DORPSCENTRUM ST. JOZEFPEEL, DAT LATER…VENHORST WERD!
1931 Burgemeester Schafrat, die in 1929 Buskes was opgevolgd, heeft ervoor gezorgd dat het plan voor het dorpscentrum
van de Heidemij door de gemeenteraad werd aangenomen. Daarna kon men gaan bouwen in het centrum en een
naam zoeken voor het dorp.
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 45

De St. Corneliusschool.
Het eerste
gebouw in het
dorpscentrum van
St. Jozefpeel. 1932
V.l.n.r. Wim, Jeanne
en Wies bij de
(reuzen)kei
De St. Jozefkerk
warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven
1932 3 maart Uit de krant De Zuidwillemsvaart: ”De R.K. School. In de
raadsvergadering van Boekel werd besloten over te gaan tot het bouwen
van een R.K. school op de ontginning in de Peel alhier. Binnenkort
zal met het werk worden begonnen.”
In augustus is aannemer M. van Lankvelt uit Boekel begonnen met de bouw
van een drieklassige school met een gedeeltelijk overdekte speelplaats voor
het bedrag van 13.611 gulden (6190 euro). De aanvoer van materialen was
zwaar werk omdat een afstand van 4 km over zandwegen moest worden
afgelegd.
1932 8 oktober Uit de krant Oost Brabant: Gedenksteen voor
de St Corneliusschool “Op de ruime vlakte in de voormalige
moeraspeel werd maandagmiddag een gedenksteen geplaatst.
Tegen 3 uur kwamen Peelbewoners en anderen naar de nieuwe
in aanbouw zijnde school, om getuige te zijn van deze eerst nog
enige plechtigheid op de uitgebreide nieuwe ontginning. Eerst
nam Burgemeester Schafrat het woord, wenste de Peelbewoners
geluk, bracht dank aan het gemeentebestuur dat het in
deze crisistijd aan durfde, om hier voor de kinderen van deze
overal veraf wonende Peelbewoners, een hoognodige school te
bouwen. Hij wees verder aan, hoe volgens een uitgewerkt plan
van ingenieur Schaep hier rond de school eens een dorp kon
verrijzen, zoals onderwijzerswoning, kerk, pastorie, zustershuis,
parochiehuis en voldoende bouwterrein voor winkel, smid, café enz.
Tevens maakte hij bekend, dat door het gemeentebestuur besloten is
deze nieuwe parochie te noemen St. Josephsdorp (Later wordt het dorp
consequent “St. Jozefpeel” genoemd.), zijnde patroonheilige van onze
zeer eerwaarde heer pastoor. Voor wegenaanleg en waterlossingen is
hier besteed de som van f 10.000,-. De zeer eerwaarde
Heer pastoor sprak hierna enige woorden
van oprechte dank voor de stichting van deze school
en het parochieplan, vooral omdat het gemeentebestuur
bouwt op kosten van de gemeente en deze
daarna overdraagt aan het kerkbestuur. Deze school
zal genoemd worden naar de patroonheilige van de
burgemeester n.l. St. Corneliusschool. De heer H.
Jansen, raadslid, bracht in passende woorden zijn
dank uit aan allen die hadden meegewerkt aan de

stichting van dit dorpsplan. Daarna werd door de pastoor de fraaie marmeren gedenksteen gezegend.”
Op 15 november werd Dhr. Menne, uit Waalwijk, benoemd tot hoofd van de school.
1933 21 januari Opening en inzegening van de St. Corneliusschool (architect Heijkants, aannemer Van Lankvelt en opzichter
Van den Einden). In augustus werd begonnen met de aanleg van de schooltuin, die zou worden gebruikt door de leerlingen
van de hoogste klassen, o.l.v. het hoofd der school. De tuin sloot aan bij de moderne inrichting van de school.
1933 juli Intussen ging men stug door met ontginnen en het bouwen van boerderijen. Daar zagen anderen weer brood in,
zo ook molenaar Willem van de Ven, die een windmolen bezat, op De Logt, vlak bij Huize Padua. Hij ging over tot het bouwen
van een pakhuis met maalderij langs de weg Boekel – St Jozefpeel, buiten het dorpscentrum, tegen de Hoekstraat aan.
Dit pakhuis met maalderij werd in juli 1933 officieel door burgemeester Schafrat geopend en de maalderij werd in gebruik
gesteld. Men was niet meer afhankelijk van wind, want een dieselmotor deed voortaan het werk. Kapelaan Breukel zegende
het geheel in en burgemeester Schafrat zette de motor in werking en het eerste graan werd tot meel vermalen.
Het krantenartikel over deze opening gaat verder met “men dronk nog een fris glaasje” en sluit af met de woorden dat deze
maalderij een uitkomst is voor de ver afgelegen boeren in dit gewest. Maar ook de N.C.B. bleef niet achter, want even later
bouwde die ook een pakhuis annex maalderij, hoek huidige Statenweg - Telefoonstraat. Opening mei 1934.
1933 Op 22 oktober werd de commissie “Dorpbelang” opgericht. Leden van de commissie waren: de heren P.J. Menne, Th
Rutten, H Jansen, M. Manders en A.J. Bevers. Deze commissie zou vijf jaar actief zijn.
1934 Op 10 maart werd de bouw van de kerk in St. Jozefpeel aanbesteed. De architect was dhr. Elemans uit Ravenstein en
laagste inschrijver was J. Versteegde uit Volkel, voor 9.292 gulden. Op 1 augustus galmden vanuit de toren van de nieuwe
kerk de eerste klokkentonen over St. Jozefpeel. De klok werd door de fa. Petit Fritsen aangebracht. Op 3 oktober werd de
kerk ingewijd door Z.H. Exc. de bisschop van ’s-Hertogenbosch, Mgr. Diepen.
Op 15 januari 1935 werd door de bisschop, Mgr. Diepen, besloten tot oprichting van een nieuwe parochie: St. Jozefpeel.
En de nieuwe hulpkerk in St. Jozefpeel werd tot parochiekerk verheven: de St. Jozefkerk. Kapelaan Thomassen werd
benoemd tot toekomstige pastoor. Hij was in 1900 geboren, werd in 1926 priester gewijd en was sinds 1934 kapelaan te
Boekel. Op 20 december werd pastoor Thomassen feestelijk geïnstalleerd. (In 1967 werd hij opgevolgd
door pastoor De Werd.)
Op 27 juli werd het bouwen van een pastorie met aanhorigheden, voor het kerkbestuur van St.
Jozefpeel, gegund aan de laagste R.K- georganiseerde inschrijver: de fa. Clerx uit Zeeland (N.-Br.) voor
7955 gulden.
1934 Op 7 maart was er in St. Jozefpeel een historische gebeurtenis. De diluviumale reuzenzwerver
(de kei), gevonden in het Zandven, werd o.l.v. ambtenaren der Heidemaatschappij naar het dorpsplein
vervoerd. De afstand bedroeg slechts enkele honderden meters, maar toch was men met een tiental
personen ongeveer vier uren achtereen bezig geweest het gevaarte te laden en te vervoeren. De twee
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 47

Het bedrijfspand van Piet Thijssen, aannemer, timmerman en
winkelier.
Voor het parochiehuis met bewaarschool (1939) en de
pastorie staan v.l.n.r. Jans de Weert (huishoudster bij Cor),
Jeanne, Wies, Wim en Piet.
warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven
beste trekpaarden van het dorp die achter elkaar voor een wagen waren
gespannen, hadden meegeholpen de taak tot een goed einde te brengen. Op
19 april werd de reuzenkei op zijn voetstuk aangebracht. Het geheel maakt nu
een imposante indruk en is een sieraad voor het dorpsplein.
De reuzenzwerver heeft een hoogte van 1,25 m en is waarschijnlijk afkomstig
van Fenno-Scandia (Noordelijk diluvium), dateert uit de z.g. Riss-ijstijd en
bestaat uit Noors graniet.
1935 20 november De Zuidwillemsvaart: “Het Zandven exit. De gemeentelijke
werkverschaffing onder auspiciën der Ned. Heide Mij. is
thans met een nieuwe werkobject begonnen, n.l. het slechten van de
wal van het eertijds zoo fraaie “Zandven”. Midden in dit ven, een klein
gedeelte boven het bodemoppervlak uit- stekend, is indertijd de thans
bekende “reuzenzwerver” van St. Jozefpeel ontdekt.”
Na 4 jaren werd de naam St. Jozefpeel gewijzigd in Venhorst, mede door toedoen
van hoofdonderwijzer Menne.
1936 29 februari De Zuidwillemsvaart: “St. Jozefpeel verandert van
naam. Het Peeldorp zal voortaan VENHORST heten. In de gisteren
gehouden vergadering van de Gemeenteraad van Boekel is besloten,
de naam van het in 1932 gestichte ontginningsdorp St. Jozefpeel te
wijzigen in Venhorst. De oude naam gaf, om verschillende vooral postale
redenen aanleiding tot allerlei stagnaties; zeer ten nadele van de
bevolking. De nieuwe naam Venhorst, kwam tot heden als plaatsnaam
niet in Nederland voor. De Gemeenteraad van Boekel heeft verder de
straatnamen in de St. Jozefparochie vastgesteld.”
In die tijd kreeg Opa Bels (de vader van Martina van Lankveld, wonende in
België) een kaart uit Venhorst. Zijn reactie was toen: “Naar waarheen zijn ze nu
verhuisd…?” De verharding van de weg Boekel- Venhorst werd op 21 augustus
1937 openbaar aanbesteed. Deze werd gegund aan de laagste inschrijver:
C.W. Kanters uit Raamsdonk, voor 28.298 gulden. Op 13 juni 1938 werd de
weg officieel in gebruik genomen.
1939 27 mei Gemertsche Courant: “Aanbesteding Parochiehuis. Bij
de uitslag van de aanbesteding van een te bouwen Parochiehuis in
Venhorst, kwam als laagste uit de bus de firma Verbruggen uit Veghel.
Hij schreef in voor 6924 gulden.

Piet van den Elsen
bouwde, in 1934, het
café “De Toekomst“
en werd caféhouder.
In ca. 1957 zaten op
het terras Tini, Sjef
en Willi Verstegen,
die toen uitbater
was. Het is nu omgebouwd
tot woonhuis
en “Servicebedrijf
(Karl) Van der Ven”.
1939 13 november Het Huisgezin: “Hedenmorgen werd de nieuw school V.L.O. (Kleuterschool) ingewijd, alsmede het
nieuwe parochiehuis. Na afloop zijn beide in gebruik gesteld. De bewaarschool begon met 37 kinderen. Hoofd der
bewaarschool is Zuster Nerina van de Weensche Zusters. Venhorst is een zegenrijke instelling rijker geworden. Het
gebouw zelf is bijzonder fraai en gelegen aan het Dorpsplein.”
4.3 BAKKER VAN DE VEN IN ST. JOZEFPEEL/VENHORST
De allereerste middenstander die zich in het dorpscentrum vestigde, was in 1934 Piet Thijssen uit Mill. Piet was een telg
van een familie die in Mill een groot aannemersbedrijf had, waar wel 25-30 mensen werkten. In St. Jozefpeel waren zij al
enigszins bekend, omdat zij de boerderijen van Thé Schaap en Nardje Manders hadden gebouwd. Toen vroegen Boekelnaren
hun al of er zich niet iemand van de familie in het dorpscentrum van St. Jozefpeel wilde vestigen. Eerst was de familie
dit niet van plan; het was een slechte tijd voor het opzetten van een nieuw bedrijf, er viel weinig te verdienen. Toen Piet zou
gaan trouwen, zijn hij en zijn vader toch met burgemeester Schafrat gaan praten. Schafrat wilde wel weten of zij inderdaad
serieus iets van plan waren. Hij had kort tevoren meegemaakt dat een bakker uit Batenburg en een smid uit Overasselt zich
terugtrokken voor vestiging in St. Jozefpeel, nadat de grond al bijna aan hen was verkocht. Zij waren geschrokken van de
kale vlakte en van al het zand en heide. Thijssen had echter serieus plannen. Hij vestigde zich als aannemer en timmerman
in wat toen nog St. Jozefpeel heette en hij heeft vele huizen en boerderijen in het latere Venhorst gebouwd.
Ook had Piet Thijssen de eerste winkel van het dorp, waar allerlei kruidenierswaren verkrijgbaar waren. In december 1934
werd ook het nieuwe telefoon- en telegraafstation bij Thijssen ondergebracht. Nadat de naamswijziging van St. Jozefpeel
naar Venhorst een voldongen feit was, kreeg Venhorst, op 20 april in 1936, ook een eigen poststation. Ook dit werd ondergebracht
bij Piet Thijssen.
De tweede middenstander van het dorpscentrum was Piet van den
Elzen (Piet Jan Christe). Van den Elzen was eigenlijk afkomstig uit
Volkel. Hij begon met het bouwen van een boerderij en een café in
de buurt van St. Jozefpeel; na het bouwen verkocht hij het weer.
In 1934 bouwde Van den Elzen een café in het dorpscentrum van
St. Jozefpeel. Het café met toneelzaal was dus het tweede middenstandsbedrijf
van het dorpscentrum. (Later, in 1937, verkocht
hij dit café aan Willem van de Ven, wiens dochter Anna het ging
uitbaten tot 1945.) Piet van den Elzen bouwde een ander huis en
exploiteerde daar een kolenhandel, vrachtwagenbedrijf en in 1935
werd de eerste benzineautomaat bij zijn huis geplaatst. (Dit bedrijf
werd in 1939 overgenomen door Jan Maas.) Naast dit bedrijf had
hij zijn laatste en zesde huis in de Peel laten bouwen. Hij is in 1938
op 34- jarige leeftijd plotseling overleden. Zijn weduwe hertrouwde
later met Janus Verkampen.
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 49

Bedrijfspand: bakkerij, winkel en woning van Willem van de Ven
in 1935. Later overgenomen door Cor van de Ven.
Op de foto: Cor met zijn zussen Mien (groot) en Lies (klein).
Opening van het bedrijfspand op 2 mei 1935.
V.l.n.r. Anna van de Ven, aannemer Piet Thijssen, overste Gabriël
van Huize Padua, pastoor Thomassen, burgemeester Schafrat,
hoofdonderwijzer Piet Menne, Willem van de Ven, Cor van de ven, Mien
van der Ven en op de voorgrond Lies van der Ven. Cor van de Ven op de bakfiets, 1933
warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven

Affiche opening
bedrijfspand.
1938 10 december De Gemertsche Courant: “Piet van den Elzen overleden. De hier in de Peel algemeen bekende
Piet van den Elzen, in de volksmond Piet Kriste, is maandag nog op jeugdige leeftijd van 34 jaar overleden. Hij was in
veler opzicht ’n pionier. Niet minder dan 6 huizen bouwde hij in de Peel, ze later weer verkopend, waarvan 3 boerderijen.
Hij stichtte in de weleer eenzame vlakte der Noordelijke Peel het eerste Café aan de nog steeds onverharde
Groote Baan, evenals het eerste Café met toneelzaal op het officiële Dorpsplein in Venhorst. Hij was de eerste taxichauffeur
in dit gebied, richtte het eerste vrachtautobedrijf op en had sinds 1937 ook den eerste steenkolenhandel
van ons dorp. Een verwaarloosde koude sloopte dit sterke lichaam in korte tijd.”
Het derde middenstandsbedrijf van het dorpscentrum was de bakkerij, die werd gesticht door Willem van de Ven, molenaar
op De Logt in Boekel. Deze bakkerij werd in 1935 gebouwd door Piet Thijssen. De bakkerij werd later geëxploiteerd door
Cor van de Ven, zoon van Willem.
1934 18 april Het Huisgezin: “Eindelijk gaat het door. De lang gekoesterde wens, dat de eerste bakker toch eens
zou doorbijten is waarheid geworden. Nu allerwegen de vooruitgang zich demonstreert, heeft deze late pionier ingezien
dat het tijd wordt aan te pakken. Het is de bekende bakker W. van de Ven uit Boekel.”
1934 8 oktober. Het Huisgezin: “Het bouwen van een woonhuis met bakkerij annex winkel aan het dorpsplein alhier
voor rekening van de fa. van der Ven, is bij publieke aanbesteding aangenomen door de heer P.M. Thijssen, aannemer
te St. Jozefpeel.”
De winkel in kruidenierswaren annex bakkerij werd op donderdagmiddag 2 mei in 1935 geopend.
Zijn zus Mien was de eerste hulp in de kruidenierswinkel en was daar dag en nacht. Cor, die overdag
op De Logt in de bakkerij werkte, ging ‘s avonds naar de winkel om er te slapen. In het begin bakte
Cor brood op De Logt bij zijn vader Willem en bracht het ’s morgens vroeg met de bakfiets naar St.
Jozefpeel om het brood in de winkel te verkopen. Waarschijnlijk kwam de bakkerij in St. Jozefpeel in
bedrijf nadat Cor was getrouwd (19 februari 1936). Mien is bij haar broer Cor blijven werken tot na
de geboorte van het eerste kind: Jeanne.
Zijn vrouw, Martina, die uit België kwam, had in het begin wel taalproblemen. Mien vertelt: “Marinus
de Jager vroeg een keer in de winkel aan Martina: “Wijf geef me ’n fiep.” “Wat is dat?” vroeg Martina
aan Mien, omdat ze de taal in St. Jozefpeel niet altijd begreep. Zo ook zei een jongen uit Oploo:
“Hier heb je een hardkop.” (rijksdaalder).
Zijn zus Fien hielp meestal in de winkel en volgens Fien kon Cor wel eens zeggen: “As ge denkt da
moet ik doen, dan moete da ook doen, anders krijg-de-ge er later spijt van.“
Vader Willem was voor haar een voorbeeld, waar ze veel van geleerd heeft, ze vond hem een fijn,
streng en rechtvaardig (eerlijk) mens. Wij, de kinderen van Fien, hebben haar vaker over haar
vader, dan over haar moeder horen praten. Ook vond ze dat haar broer Cor en zijn vrouw Martina
grote voorbeelden waren. Ze hechtte veel waarde aan hun mening en oordeel.
Zijn zus Lies moest elke week met de fiets naar Venhorst, naar haar broer Cor, om te helpen met
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 51

warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven
Het koekrecept van Cor
In de tuin staan Cor en Martina achter de kinderen Jeanne, Wim
en Wies met op de achtergrond de St. Corneliusschool, 1939.
de was. Als het te veel gesneeuwd had, ging ze te voet. Ze deed de was
op maandag samen met Nolda Bevers. Ant van de Wetering hielp in de
winkel en werkte in de huishouding. Ant en Nolda bleven in Venhorst
slapen en Lies ging naar huis, op De Logt. Als Lies thuiskwam, ging ze
vaak nog naar Mies (de vrouw van Toon, 2e molenaar) om daar mee te
helpen met de was.
De schaapsherder Albert van der Laar vertelde in een interview voor
het boek “Van Woestenij naar Venhorst” bij het 75-jarig bestaan van
Venhorst: “Soms gebeurde er iets met de schapen wat niet helemaal
in de bedoeling lag. Zo lag op een dag bij Cor de Bakker de was op de
bleek om door de zon witter te worden. Ik moest met mijn schapen
naar het voetbalveld (langs de Statenweg) om het gras kort te houden.
Dat gebeurde op maandag, want dan was de schapenmest in het
weekend niet zo hinderlijk voor de voetballers. De schapen hadden
geen oog voor de gebleekte was en liepen er met zijn allen overheen.
De werksters van de bakker waren nogal ontdaan over deze actie,
maar Cor zei: “Spoel de was maar uit en hang die over de draad.” Hij
had wel in de gaten dat je de schapen niet altijd in het gareel kon
houden.”
1936 27 november Het Huisgezin: “Voor de eerste maal kwam het St.
Nicolaas-comité in vergadering bijeen. De functies werden als volgt verdeeld:
Cor van de Ven, voorzitter; C.Raymakers, secretaris en M. Althuizen, penningmeester.”
4.4 DE VERDERE ONTWIKKELING VAN VENHORST
Er waren nog andere middenstanders die nog voor de Tweede Wereldoorlog in
Venhorst een bedrijf begonnen. Onder hen was Thé Jacobs, die een timmerbedrijf
oprichtte en dus de tweede Venhorstse timmerman werd.
In de jaren ’20 had Toon van Sleeuwen aan de rand van de Boekelse Peel (De
Logtse Heide) langs de zandweg (nu de Statenweg) vanuit Boekel een bedrijfspand.
St. Jozefpeel was toen nog niet gesticht. Hij is landbouwer, winkelier,
slachter, strodekker, fietsenmaker en rijwielhandelaar geweest…! In 1960 is hij
begonnen met een fietswinkel in het dorpscentrum. Janus van Dooren was ook
iemand die aan de rand van de heide was geboren en zijn hele leven in Venhorst
heeft gewoond. Hij is scheper, arbeider, landbouwer, melkrijder, caféhouder en

Anna van de Ven in
haar café , 1940.
slager geweest. Hij stichtte in 1923 een ontginningsbedrijf tussen de Hoekstraat en de Langstraat en kocht in december 1937
10 ha. woeste grond aan de Noordstraat voor ontginningsdoeleinden. In 1938 begon Janus van Dooren het café “De Ontginning”
in het dorpscentrum en een korte tijd later stichtte Janus een slagerij in een nieuw pand. In 1939 werd het café verkocht
aan Ties van de Ven uit Boekel (geen familie van Cor den Bakker), die ook varkenshandelaar was. De familie Van Dooren had
de bijnaam De Meier. De ooms gingen in de zomer in het noorden bij de boeren maaien, vandaar die naam. Drie zonen van
Janus hebben bij de familie Van de Ven gewerkt: Jan en Ties bij Cor “den Bakker” en Bert bij Toon “de Mulder” (broer van Cor)
op De Logt.
Verder vestigde zich in 1936 de eerste smid in Venhorst:
1936 10 september Het Huisgezin: “De eerste smid is er. Op particulier terrein van het dorpplan is thans de eerste
smidszaak van het nieuwe Venhorst een feit geworden. De heer de Wit uit Boxmeer heeft het niet bij een plan gelaten,
zoals anderen. Deze week kan de opening worden verwacht.”
1937 4 januari Het Huisgezin: “Statistiek 1936 Parochie Venhorst Doopsels 23, overleden 4, huwelijken 2 en H.
Communies 16.500.”
1938 8 januari Het Huisgezin: “Kolenhandel. Zoals uit de advertentie in dit nummer blijkt , is hier een nieuwe
kolenhandel gevestigd van den heer P.M. van den Elzen, erkend brandstoffenhandelaar door de Kolenconventie te
’s-Gravenhage.”
1938 Jan Maas nam de vrachtauto en de steenkolenhandel over van Piet van den Elzen. Een jaar later op 1 mei werd “het
Post- Telegraaf- en Telefoonstation te Venhorst met aanhorige faciliteiten” overgeplaatst van het pand Piet Thijssen naar het
pand Jan Maas.
1939 In juli werd begonnen met het graven van het Defensiekanaal (10 meter
breed en 1.80 meter diep); in het kader van de werkverschaffing werd het grotendeels
met de hand gegraven. De uit dit kanaal afkomstige grond werd aan de
westelijke oever verwerkt tot een aarden wal van twee meter hoog waartussen
kazematten kwamen. Dit kanaal is een onderdeel van de “Peel-Raamstelling”.
1940 Evacuatie. In het voorjaar van 1940 kregen veel boeren die in Venhorst in
de omgeving van de stellingen woonden, bericht dat zij bij oorlogshandeling hun
bedrijf moesten verlaten, daar deze boerderijen het schootsveld hinderden. Maar
niet alleen de boeren moesten weg, ook de burgerbevolking zou geëvacueerd
worden. In de voormiddag van 10 mei kwam van het gemeentehuis Boekel het bericht
dat de bevolking zich klaar moest maken voor evacuatie. Binnen enkele uren
moest men ervoor zorgen dat iedereen vertrokken was uit het gebied dat zeker
frontlinie zou worden. Boerderijen werden zelfs in brand gestoken voor een beter
schootsveld. De bewoners van Venhorst moesten evacueren naar Erp. Wie het
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 53

Aantekeningen over het plaatsen van de nieuwe oven
De opening van de winkel na de verbouwing in 1947. De
winkel werd verlicht met gaslampen. De kachel werd in de
zomer weggehaald. Naast kruidenierswaren kon men ook
wol en naaigaren kopen.
warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven
geluk had een paard te bezitten - veel paarden werden immers gevorderd
- kon op de kar nog wat bezittingen meenemen. Anders moest het te voet
of met de fiets. Op een snikhete middag trok zo de karavaan naar Erp. Na
de snelle doorbreking, op de eerste oorlogsdag, van de Peel-Raamstelling
in Mill, kwam laat in de avond op 10 mei de opdracht, voor de militairen,
om de Peel-Raamstelling te verlaten. Ze hadden nog geen schot gelost…
Om 00.00 uur verzamelden ze zich bij Café Anna van de Ven en van daar
trokken ze naar de nieuwe stelling bij Zijtaart. Nu de Peelverdediging was
opgeheven, had het, voor de geëvacueerden, geen zin meer om weg te
blijven. Slechts twee dagen duurde de evacuatie.
1940 Uit het boek “Van Woestenij naar Venhorst” (p228): “Velen keerden
al snel terug, zelfs al op zaterdag 11 mei en zondag 12 mei (eerste
pinksterdag). Pastoor Thomassen werd gevraagd om een heilige mis
op te dragen. Dit was een groot probleem, want de pastoor had alle
kostbare zaken in zijn tuin laten begraven en die had hij echt nodig voor
de kerkdienst . Met hulp van onder andere Has Thomassen werden de
kostbaarheden snel opgegraven. Had pastoor Thomassen de wijn en
zijn sigaren ook maar begraven, want die waren verdwenen. Alleen de
lege flessen werden teruggevonden.”
1940 In oktober keeg Venhorst een zelfstandig telefooncentrum. Volgens
de telefoongids van 1943 werden de eerste tien telefoonnummers als volgt
verdeeld.
Nummer 1 hoofdonderwijzer Piet Menne.
Hij kreeg nummer 1 als “beloning” voor zijn jarenlange strijd om
een zelfstandig telefoonstation te realiseren.
Nummer 2 aannemer Piet Thijssen.
Nummer 3 slager Janus van Dooren.
Nummer 4 katholieke lagere school St. Corneliusschool.
Nummer 5 zaadhandel Harrie Kranenbroek.
Nummer 6 pastoor Thomassen.
Nummer 7 zaakvoerder NCB Driek Thiebosch.
Nummer 8 bakker Cor van de Ven.
Nummer 9 café en varkenshandelaar Ties van de Ven.
Nummer 10 stationhouder Jan Maas.

Vergroting van het
huis van Bakker van
de Ven met een volwaardige
verdieping
Voor de mensen in Venhorst die hadden gezien hoe snel de vijand door de Peel trok, was het geen verrassing dat er zo snel
werd gecapituleerd. Venhorst was er goed afgekomen, beter dan verwacht. Wel kreeg men te maken met: sterke propaganda,
perscensuur en invoer van het persoonsbewijs. Radio’s en zilvergeld moesten worden ingeleverd. Op de productie
en levering van voedsel werd scherp gecontroleerd. Bijna alles kwam op de bon.
Gedurende de eerste oorlogsjaren vlogen de Duitsers naar Engeland om te bombarderen, maar daarvan merkten de
mensen in Venhorst niks. Het werd heel wat anders toen de rollen omgedraaid werden en de Engelsen en Amerikanen naar
Duitsland vlogen om daar de oorlogsindustrie plat te gooien.
1942 Uit het boek “Van woestenij naar Venhorst” (p 232): “ Op de vroege maandagmorgen 13 april 1942 is bij de
familie Bert van Hout (nu Jan van der Horst) een bommenwerper neergestort, na een luchtgevecht. Het terrein werd,
zover de Duitsers het toelieten, een speelgebied voor de jeugd, want zo’n groot vliegtuig hadden ze nog nooit van
dichtbij gezien. Martien van de Wetering (toen 12 jaar) is daar ook met zijn vriendje Harrie Peeters gaan kijken en
spelen. Toen vonden zij in een sloot bij Ties van Lankvelt een trommetje met daarin chocolade, dat natuurlijk werd
meegenomen. Deze begeerlijke lekkernij was bestemd voor de bemanning, maar aangezien die niet meer leefde werd
dit geschenk uit de hemel snel door de jeugd ingepikt. “Cor van de Ven (de Bakker) heeft deze trommel destijds gekocht
en er ons een dubbeltje of een kwartje voor gegeven, dat weet ik nog wel”, vertelde Martien van de Wetering.”
1944 Na de operatie Market Garden werd Venhorst op zondag 24 september bevrijd. Het zuiden van Nederland was bevrijd,
maar het noorden kreeg het met de hongerwinter nog zwaar te verduren tot het voorjaar van 1945.
1947 De winkel werd verbouwd.
1947 In dit jaar begon Jan van Dooren als bakkersknecht. Op de bakfiets, afgeladen vol, werd brood rondgebracht tot
Landhorst. Omdat er nogal veel grote gezinnen waren, raakte de bakfiets snel leeg. Na een tijdje maakte de bakfiets plaats
voor een paard en kar, die weer werden vervangen door een auto. Toen Jan 19 was, kreeg hij zijn rijbewijs, maar hij reed
toen al enige tijd met de broodauto rond, waaruit hij naast brood ook kruidenierswaren verkocht. In die tijd had maar een
man of vier, vijf in Venhorst een rijbewijs. En onder die autobezitters waren Cor van de Ven en
Jan Maas.
Na ruim 14 jaar als bakkersknecht te hebben gewerkt, ging Jan in 1961 als kleine zelfstandige
aan de slag. Samen met zijn vrouw Bets Kauwenberg begon hij een winkel: de latere Vivo. In
Venhorst waren er toen drie levensmiddelenwinkels: Piet
Thijssen, Jan van Dooren en Cor van de Ven. Bovendien kwamen ook nog winkeliers uit omringende
dorpen hun boodschappen rondbrengen. Naast Jan kwam ook zijn broer Ties bij Cor
den Bakker werken. Ties was voorheen in dienst bij Wim van de Ven in Boekel.
1949-50 Het huis van Bakker van de Ven werd vergroot met een volwaardige verdieping erbovenop.
Aannemersbedrijf Vos uit Gemert had het gebouwd. Driek de Wit van de Noordstraat
was chauffeur bij Vos.
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 55

warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven
Het familiedrama van 1960.
Martina van de Ven - van
Lankveld. Geboren op 1
oktober 1912 in Machelen en
overleden op 9 maart 1960 in
Helmond. Ze werd slechts 47
jaar. Cor bleef alleen achter
met 11 kinderen en een druk
bakkersbedrijf.
Opening drogisterij “Martony”,
1965. V.l.n.r Pastoor Thomassen,
Cor met dochters Corrie
en Nellie. De wens van Martina
werd door Cor gerealiseerd:
“Een drogisterij aan de overkant
van de weg.”

Een van de laatste
foto’s van “Cor den
bakker” in de bakkerij
1951 In een jaar tijd werd de aansluiting op het elektrisch net, de waterleiding en de automatische telefoon gerealiseerd.
1952 De St. Jozefkerk werd uitgebreid met 351 zitplaatsen.
Herinneringen van kinderen van Toon (jongste broer van Cor)
Richard: “Ik fietste wel eens op woensdagmiddag met mijn vriend naar Wim en Gerda. Wim sliep dan vaak, omdat hij
’s nachts gewerkt had. We kregen dan wat te drinken. Het was heel gezellig in de grote keuken waar ook personeel
was dat daar werkte. Jo van Lankveld was er bijv. voor de kinderen. Ook ene mevrouw Teurlings (Agnes) werkte daar
in de winkel. Daar woonden ook nog enkele nichtjes. En ook Bagera van de welpen (Mia). Daar werden we ook weer
verwend. Ook was daar ooit een tante uit België. Het was heel apart voor ons dat ome Cor familie had in België. Na
het drinken gingen we even naar ome Cor die in de bakkerij aan het bakken was. Die vond het wel leuk om die kleine
mennekes uitleg te geven over hoe speculaas, peperkoek e.d. gebakken werden.”
Een keer logeerde Richard in Venhorst. Hij sliep dan boven de bakkerij. De eerste keren schrok hij ‘s nachts wakker
omdat hij dacht dat het oorlog was. Wat was het geval? De machines in de bakkerij werden in werking gezet.
Wim: “Ik heb toen ik ongeveer 2 ½ jaar was een tijd bij ome Cor gewoond. Ik moest volgens ons moeder van de
dokter een tijd in een druk huishouden zijn. Ik weet nog dat ik, voor straf, in
de kast moest waar ik bang was voor een slang. (Dat was een spiraalveer
met stof eromheen.)”
1960 Veel te jong kwam zijn vrouw Martina (47 jaar) te overlijden. Cor
bleef achter met 11 kinderen, van wie als jongste Tonnie, 6 jaar oud. Lili
(dochter van Lies) vertelt: ”Ons moeder maakte een gebaar, haar hoofd
rustend op haar gebogen arm en zei: ”Ik zie onze Cor nog zo op de trapleuning
hangen.” Hij had veel verdriet, miste zijn vrouw heel erg.
1965 Wim was op 2 januari ziek, maagzweer. Gerda en Wim hebben het
huwelijk toen een maand uitgesteld, tot 1 februari. Tevens werd het bakkersbedrijf
overgedragen aan Wim. Het gezin, vader met Mia, Lizette, Jef,
Corrie, Nellie, Cor en Tonnie, verhuisde naar de overkant, naar het nieuwe
huis met de drogisterijwinkel. Na verloop van tijd ging Cor zich vooral bezighouden
met het opruimen, bijvoorbeeld met het ervoor zorgen dat het
papier op tijd klaar lag voor de papierwagen die het ophaalde. Wat later
in het jaar, op 17 november, werd de drogisterij, “Martony” , geopend.
(“Martony” is een samenvoegsel van Martina en Tonnie.)
1967 In het voorjaar werd de bakkerij (goodwill) van Wim van de Ven
(broer van Cor van de Ven, 1e bakker) uit Boekel verkocht aan Wim van
de Ven (zoon van Cor) in Venhorst. Dit kwam toentertijd in bakkerstermen
neer op 35 baaltjes per week (1 baaltje is 50 kg bloem). Het bedrijf
behoorde daarmee tot de grotere bakkerijen in Boekel. Met de verkoop
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 57

Kerstmis 1955.
V.l.n.r. Jef, Tonnie,
Piet, Wim (zittend)
en Cor
1935. De familie Van Lankveld op de binnenplaats van de
boerderij in Machelen (België). V.l.n.r. Anna, Piet (vader), Jef,
Marie Deroover (moeder), Cor van de Ven en Martina
Nolda Bevers werkte jaren bij ons in
de huishouding. Ze staat hier voor
de winketalage en wordt geflankeerd
door Wies en Jeanne. Daarvoor
staan Corrie, Jef en Nellie
warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven
Kerstmis 1955. V.l.n.r. Lizette, Nellie, Wies, Mia,
Jeanne (zittend) en Corrie
In de winkeldeur
staan de winkelmeisjes
Jeanne, Lizette
en Wies

gingen ook de medewerkers Ties van Dooren en Theo Smits over naar Venhorst.
1970 Bij de verdeling kregen de kinderen een taaiplank uit de bakkerij. De verdeling werd, onder toezicht van vader Cor,
georganiseerd met een loting.
1972 Op 20 april ging “Cor den Bakker”, 65 jaar oud, met pensioen.
4.5 JEUGDHERINNERINGEN VAN DE KINDEREN BAKKER VAN DE VEN
Jeanne, Wies, Gerda van de Ven-Van Kreij, Chris van de Ven-Bekkers, Mia, Lizette, Jef, Gretel van de Ven-Van de Ven, Corrie
en Nellie.
Machelen, een klein dorpje, vlakbij de hoofdstad Brussel in België Piet van Lankveld (Opa Bels), geboren en getogen
in Boekel, werd op jonge leeftijd gepakt bij het stropen. De politie wilde de haas afpakken. Toen sloeg Piet de agent met
de loop van zijn geweer. Hij werd veroordeeld tot 7- 8 maanden. Hij wilde niet “zitten” en vluchtte daarom naar België. Hij
werkte eerst als knecht bij een zekere Vosters in Arendonk. Na omzwervingen kwam hij terecht in Machelen. Daar heeft hij
zijn Belgische vrouw (Oma Bels, Marie Deroover) leren kennen. Ze kregen 6 kinderen, met als derde kind Martina (Mama).
Martina kwam regelmatig op vakantie in Boekel, omdat hier haar familie Van Lankveld woonde (4 ooms en 1 tante). Waarschijnlijk
heeft papa op een van de vakantieadressen ergens in Boekel, mama leren kennen. Nadat mama was getrouwd,
kwam ze van het luxe Machelen naar het primitieve St. Jozefpeel.
Knechten, hulpen Veel mensen die papa en mama hielpen in de bakkerij, de winkel en in de huishouding, maakten we mee
in onze jeugd. In de huishouding en winkel waren dat: Truus Spiering, Ant van de Wetering, Nolda, Fien en Miet Bevers, Miet
de Bruin, Netje van Bakel, Jans de Weert, Riek van de Elzen, Marie Schaap en Rieky Weemen. Maar in de beginfase hebben
zijn zussen ook meegeholpen: Mien, Lies en Fien. Zijn kinderen hebben samen tot 1965 circa 40 jaar als vaste krachten
meegewerkt in de huishouding en winkel: Jeanne (10 j. winkel), Wies (13 j. huishouding), Mia (5 j. huishouding), Lizette (7 j.,
huishouding en later winkel) en Corrie (5 j. winkel).
In de bakkerij en als bezorgers op route waren dat: Jan en Ties van Dooren, Jan Leenhouwes, Wim Lucassen, Toon Romanesco
(onderduiker uit Eindhoven), Tien de Bruin, Christ Gerrits (werd later metselaar), Cor Bevers en Cor Verbakel. Toon
van der Ven (broer van Cor) heeft in de beginjaren ook meegeholpen in de bakkerij.
En natuurlijk werkte Wim (ca.10 j.), zijn opvolger, als vaste kracht bij papa in de bakkerij.
Op route Brood rondbrengen ging met een bakfiets in het dorpscentrum en verder weg met een paard en kar met twee
grote wielen, later werd het een wagen op vier luchtbandwielen. In die tijd hadden we een eigen paard. Dat paard stond in
de paardenstal in de schuur, naast een stal met varkens. In de zomer stond het paard in de wei naast het kerkhofpad in het
dorp. De (brood)wagen had aan de voorkant een cabine, via gaten kwamen de leidsels naar binnen. Je hoefde niet veel te
sturen, het paard kende de weg over de zanderige karrensporen en stopte netjes bij een boerderij. Op een dag zat Jef met
Christ Gerrits rustig in de cabine op de bodem van de wagen te buurten. Ineens begon de wagen flink te schommelen: “We
schrokken, gingen vlug staan en zagen dat we midden in een wei stonden…terwijl het paard stond te grazen.” In een strenge
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 59

Papa zat heel ontspannen
op de stoep met
v.l.n.r. Wim, Wies en
Jeanne
Pa zat altijd aan het
hoofd van de lange
keukentafel met de
jongste op schoot.
V.l.n.r. Jef, Corrie of
Nellie, Wim, Papa, Cor,
Mama, Jeanne, Nolda
Bevers en Wies
Dagje uit naar het bos. V.l.n.r.
Papa, Cor (met bal), Tonnie
en Corrie
warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven
winter werd brood bezorgd bij de boeren met een slee, deze werd getrokken
door een paard (geleend bij Janus Kanters). Later werd er route gereden in
een verlengde, wit geschilderde jeep.
Boodschappen doen en helpen in de bakkerij Wij hebben als kinderen ook
regelmatig gewerkt na schooltijd en in de vakanties. Boodschappen brengen
naar klanten of iets nabrengen naar de ventwagen die ergens op route was,
brood nat maken met een borstel, blikken invetten. De werkbank schoonmaken
met een natte lap, harde stukken met een krabber losmaken. Op zaterdag
na de “laatste oven” werd de vloer van de bakkerij flink nat
gemaakt en werd er stevig geschrobd. Je wist dat, wanneer
je je in de bakkerij liet zien, je direct aan het werk werd
gezet…dus als de (lagere) school uitging, vlug in de keuken
wat drinken en dan snel ongezien naar buiten om met
vriendjes te spelen.
Klantenservice In de beginjaren had het bakkers- en
kruideniersbedrijf de volgende service: een echtpaar kreeg,
na de trouwmis, een ontbijt aangeboden in onze huiskamer,
want voor de mis mocht je niet eten…! Daarna gingen ze
weer naar huis om te werken. Bij de plechtige communie
kreeg de familie in ons pakhuis een koffietafel aangeboden. Het pakhuis werd
dan daags van tevoren volledig leeg- en schoongemaakt. Dan werden er tafels
op schragen uitgezet, met banken, en de tafels werden gedekt met servies
en bestek. (De tafels, banken, servies en bestek werden ook verhuurd
voor feesten en partijen.) Na de nachtmis konden de klanten de bestelde
worstenbroodjes warm ophalen. Klanten kwamen ham brengen om te
snijden. Dit kostte 1cent per ons. Met dit verdiende geld hebben we de
eerste steelstofzuiger gekocht, een “Ruton”. Op zondag was de winkel ’s
ochtends open tot na de laatste mis. Tijdens de kermis was de winkel op
zondag de gehele dag open. Geschilde stukjes appel werden gedroogd
boven op de oven. Dit werd ook als service voor klanten gedaan.
Papa kon speels plagen Als papa zich aan het scheren was, kregen we
een dot schuim op onze neus. Door de week was het ‘s morgens “kinderopvang”,
na de ochtendmis in de bakkerij. Ze bleven dan over tot ze naar
school gingen, vooral in de winter waren er verschillende kinderen. De

De taaitaaiplank
‘de wieg’.
In 1970 heeft
papa alle planken
uitgedeeld aan de
kinderen. Naast
de wieg waren er
verschillende andere
figuren: de vrijers, de
hond, de kat, de vis
en het varken
kinderen zaten dan gezellig naast de oven. Ze moesten zelf op de tijd letten. Het gebeurde
wel eens dat ze door pa bewust werden afgeleid met een klusje of een grap...
ineens kregen ze het in de gaten en renden weg maar…. te laat! Pa kon dan wel eens
overdreven naar buiten kijken, de kinderen werden dan nieuwsgierig en renden naar
buiten! Niks te zien natuurlijk.
Ook liet pa je wel eens ruiken aan een poeder, dan sloeg je achterover omdat het
een sterke ammoniaklucht had…! Helpen met vlinders in de oven schuiven: een grote
platgerolde deegplaat werd natgemaakt met een vanillesaus en eroverheen werden
krenten gestrooid. Deze deegplaat werd dan opgerold en pa vroeg dan aan ons om
deze lange rol mee vast te houden. “Goed vasthouden,” zei hij dan, “en bewegen, dan
kunnen de vlinders gaan vliegen.” Dat lukte dan niet… “O,” zei hij dan, “ik zal ze maar
in stukken snijden.” De vlinders werden dan plat op de bakplaat gelegd om ze te bakken.
Nadat een taart was opgespoten, vroeg hij of je wat room wilde proeven. Als je ja zei en je mond opende, werd flink in je
mond gespoten, zo hard dat de room weer bijna uit je neus naar buiten spoot…!
Taaitaai Het deeg werd al in augustus gemengd, op 4 of 5 grote platen gelegd en in de kelder in rekken geschoven, zodat
het kon rijpen. In de weken voor Sinterklaas begon men al ’s middags, als het niet druk meer was in de bakkerij, met
taaitaai maken. De taaitaaiplanken waren heel bijzonder; er zat een ijzeren opstaand randje om de figuur. We hadden de
volgende figuren: de grote vrijers (man, vrouw) kleine vrijers (man, vrouw), hond, kat, kip, vis, wieg en varken.
Suikerharten Deze werden in speciale vormen gegoten. Je moest ze van tevoren bestellen. Papa schreef met rode fondant,
vanuit een zelfgevouwen puntzakje, de naam op het suikerhart. Soms werd er ook een poesieplaatje bij geplakt.
Speciale peperkoek (ontbijtkoek) Voor bruiloften, 25- of 40- jarige huwelijken, werden er ovale of langwerpige peperkoeken
gebakken in speciale houten vormen. Als deze gebakken waren, legde papa daar een kartonnen plaatje op voor de
maat en sneed zo een laagje af van de koek. Deze ruimte werd dan gevuld met vloeibare warme fondant (poedersuiker met
water). Na afkoelen werd het hard. Op dit witte vlak werd dan de felicitatie geschreven, versierd met de bekende krullen en
takjes.
Koekdeeg Deze werd op een speciale manier gemaakt. In de keuken stond op het fornuis een grote ketel met water, honing,
kruiden enz. Het moest gaan koken. In de zomer(!) moest dan het fornuis flink branden en regelmatig moest er gecontroleerd
worden of het nog niet ging borrelen. En als het dan ging borrelen, rende je naar de bakkerij en riep “Het kookt!”
Als de bliksem kwamen ze dan de hete ketel met gevaarlijk (heet plakkerig spul) kokende koekdeeg halen, de deuren moest
je dan openhouden. Meestal liep het gelukkig goed af. Als je niet goed oplette en de ketel kookte over, was dat een ramp.
Het fornuis was gloeiend heet en het hete koekdeeg brandde stevig vast. Dan moest je flink poetsen, schuren met schuurpapier
“Tante Blank”, om het weer schoon te krijgen. Een keer stond Mia erbij en het kookte bijna over, ze was dus te laat.
Er stond nog een pot “koude koffie”, die gooide ze er vlug bij en ze rende naar de bakkerij… Het fornuis was gered.
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 61

Papa was zijn tijd lang vooruit: “roken doe je buiten”. Even een
pauze met een sigaretje buiten op de vensterbank
warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven
Speculaas Met zo veel mogelijk mensen, ook personeel uit de keuken en de
kinderen, werd er even hard gewerkt. Het speculaasdeeg werd in een trechter
in de machine gebracht. Met de hand draaide je aan een zwengel, het deeg
werd dan geperst over een rol met speculaasvormen en de deegspeculaasjes
kwamen er dan aan de andere kant uit. Deze vielen dan in twee stapeltjes op
kartonnetjes, die moest je dan netjes op een grote bakplaat leggen. Opzetten
en inpakken: na het bakken in de oven werd de speculaas na afkoelen rechtop
gezet op een plaat. Zo kon je een stapeltje speculaas pakken (een vast aantal)
en deze in een zakje laten glijden, twee lagen op elkaar. Daarna maakte een
ander de zakjes dicht. Jef zat een keer als klein kind op de werkbank achter
de “speculaasuitdraaimachine”, met de rug naar het raam. Hij legde spelenderwijs
een vinger tussen twee in elkaar draaiende kamwielen, oei…dat
vergeet hij nooit meer. Later kwam er een speculaasuitdraaimachine waar je
de bakplaatjes onderdoor kon schuiven en vielen de deegspeculaasjes direct
op de bakplaat.
Beschuit De beschuit(deeg)bollen rezen met doppen erop, werden daarna gebakken
in de oven. Na afkoelen werden de doppen eraf gehaald. De gebakken
beschuitbollen werden dan in een machine doormidden gesneden en op een
bakplaat gelegd en nogmaals gebakken. Dit noemt men “kleuren”, tot beschuiten.
Deze werden ingepakt totdat…
Bolletje kwam.
Roggebrood Roggedeeg was een
heel zwaar, taai deeg. Het deeg
werd uit de mengmachine gedraaid
via een slurf met schroef. Om de slurf
zat een dubbelwandig huis, daar goot je kokend
water in, waardoor het deeg, door de warmte, soepeler
ging glijden. Het deeg werd dan uit de slurf in de broodvorm
gedrukt en viel dan op een rolband met houten rolletjes.
Papa stak er dan elke keer een stuk deeg af, in de lengte van een
brood, woog het en legde het op de plaat. Dit moest hij vlug doen want het
deeg rolde maar door…! Soms, als het te snel ging, sneed hij er vlug een stuk
af en gooide dat dan weer terug in de mengmachine.

Motor met aandrijfriemen en een lange as In de bakkerij had men een benzinemotor voor het aandrijven van de mengmachines,
via riemen over een lange as onder het plafond. Deze as ging ook door de muur naar het washuis, hiermee kon
je ook, met een riem, de wasmachine aandrijven. ’s Avonds werd de benzinetank van de motor gevuld met benzine. Bijna
gebeurde er, op een zekere avond, een ramp: na het vullen van de tank met benzine, rookte men een sigaretje, de lucifer
gooide men op de grond. Omdat er met benzine was geknoeid, vatte die vlam en liep via een spoor naar de benzinetank.
Als de bliksem werd de tank afgedekt met meelzakken… een ramp was voorkomen. Nadat er in Venhorst elektrische stroom
was gekomen (1951), werd de benzinemotor vervangen door een elektrische. Deze motor stond, i.v.m. met ruimtegebrek in
de bakkerij, direct boven de bakkerij op de meisjesslaapkamer
(van Jeanne en Wies). Via een riem naar beneden door het plafond werd de lange as aangedreven. Rond vijf uur ’s morgen
begon de motor te lopen voor het aandrijven van de deegmengmachine.
Chocolade “Huis met Palmboom” op een taart Er waren jongens in Venhorst die naar Indonesië gingen, na de oorlog
1940-45, om Nederlandse gebieden te verdedigen als soldaat. Als deze jongens (bv. Van de Boom en Van Schaap) terugkwamen,
was het feest in het dorp. Er werd dan een mooie taart gemaakt en die stond dan al een dag van tevoren in
de etalage. Ome Marcel (van Eldonk) kwam die taart ’s avonds maken; de taart werd “versierd” met een chocoladehuisje
en palmbomen. Wij vonden het heel spannend om naar het maken van de taart te kijken: steeds werd chocolade warm
gemaakt en dan op vetvrij papier uitgegoten. Na afkoelen werden hieruit vlakken gesneden die dienden voor de muren en
dak van het huisje. Zo ook werden de palmbomen gegoten. Wanneer het af was, had de schooljeugd weer iets moois te zien
wanneer ze voorbij de etalage liepen…!
Tuinwerk “Grieselen” vóór de huiskamer, de winkel, bakkerij en de schuur om al het blad op te ruimen. Het voortuintje
bij de woonkamer schoonmaken. Schoffelen in de grote tuin. Een rioleringbuis (afwaswater) kwam uit aan de rand van het
buske (bos), stinkend ontstond daar een plas water! Voor de toiletriolering was er een bezinkput die regelmatig werd leeggemaakt.
Korte bijzonderheden Piet en Wim gingen samen naar kostschool Eikenburg voor het 5 en 6e leerjaar lager onderwijs.
Daarna gingen ze samen naar de mulo in Gemert. Wim deed niet zoveel, na een jaar bleef hij thuis en ging werken in
de bakkerij. Papa kon hard fluiten op zijn vingers. Zo floot hij een bezorger terug, als hij nog iets was vergeten. Als
je haast had en je wilde op je fiets wegrijden, controleerde papa je band en dan moest je deze eerst bijpompen! Bij
brandwonden leerden we om die nat te maken en er zout op te strooien, gunstig voor het genezingsproces.
Anijskrollen op 6 december. Elk jaar kwam een slager een varken slachten achter het huis. Later
werd vlees besteld bij slagerij Van Dooren. We hadden een Sachs-motor. Die moest je
aantrappen, naast de benzinetank zat een versnellingshendeltje. Met de solexbrom-
mer gingen we boter en kaas halen op de “romfabriek” in Boekel.
Te voet gingen we ’s morgens melk halen bij “Piet Ven” (een boer, die ook “Van de
Ven” heette).
Gaslampen met kousjes. In de winter als het echt koud was, kregen we een warme
Cor, de vierde bakker 1907 | 1989 PAG 63

warme toewijding
De geschiedenis van familiebedrijf Van de Ven