Jaarverslag 2010 - NRG

20
Energie
Digitalisering kerncentrales
moeilijk én mogelijk
Om veroudering van kerncentrales te voorkomen, onderzoekt NRG
op verzoek van de Kernfysische Dienst op welke wijze kerncentrales
met hun tijd mee kunnen gaan. “Net als in het echte leven krijgt de
bestaande en de nieuwe generatie kerncentrales te maken met
digitalisering.”
Kees Ackerman houdt zich bij NRG bezig met risicobeheersing. “Het veranderen
van de besturing van een kerncentrale kent naast kansen ook risico’s. Vandaar
dat de KFD ons om een beoordeling heeft gevraagd.”
Volgens Ackerman is de overschakeling van analoge op digitale techniek in
kerncentrales een goed en tegelijk moeilijk te verwezenlijken voornemen. “Als
software goed is, faalt zij niet. Ze doet immers altijd het zelfde. Bovendien kun
je met digitale techniek rekening houden met veel meer parameters waardoor
je op het gebied van besturing en bediening veel meer mogelijkheden hebt.”
Vergelijk het met een auto: vroeger kon je hard of zacht op de rem trappen.
Tegenwoordig ‘denkt’ de auto mee en betrekt in milliseconden de hele weers-
en verkeerssituatie in de remhandeling. Met een veel veiliger resultaat.
Centraal staat natuurlijk het maken van foutloze software. “Daar zit de uitdaging.
Je moet uitputtend zijn in het schrijven van scenario’s waarbinnen de software
zijn werk moet doen. Zie je een variabele over het hoofd, dan zal software falen
als die variabele zich voordoet.”
De KFD wilde een Failure Mode & Effect analyse om te beoordelen hoe digitale
systemen falen en wat de gevolgen daarvan zijn. “Faalt het digitale systeem
dan kun je door gelaagdheid in de systemen zorgen dat een ander systeem het
overneemt en verder gaat. Redundanties en diversiteit zijn het antwoord, net
als bij analoge techniek.” In 2011 is NRG van plan een foutenboom op te stellen
voor een in de nucleaire sector toegepaste architectuur van een digitaal
systeem. “Daarna bepalen wij in welke range de betrouwbaarheid de huidige
digitale oplossingen liggen. De uitkomst relateren we aan de betrouwbaarheid
van huidige reactorbesturingssystemen.”
Ackerman is optimistisch. “Door eisen te stellen aan productiemethode, de
architectuur van digitale oplossingen en het stelselmatig testen van software
kun je een heel betrouwbaar resultaat behalen.”
Gelukkig maar, want analoge techniek zal komende jaren verouderen en langzaam
verdwijnen. Ackerman: “Componenten worden dan niet meer gemaakt of
ondersteund. Bovendien: de nieuwe generatie (onderhouds-)technici heeft niet
geleerd er mee te werken. Het is een kwestie van tijd en we zullen overstappen.”
Overigens beperkt deze overstap zich de komende jaren tot de procesregelingen
in kerncentrales. “De veiligheidssystemen zullen voorlopig analoog blijven.” Dus
analoge signaalopnemers en relaiskasten waarvan we het faalgedrag door en
door kennen zullen voorlopig nog de veiligheid van de kern bepalen.
“Tot digitale techniek zich op alle terreinen heeft bewezen.”
Kees Ackerman, Team Manager
T 026 - 356 85 30, E ackerman@nrg.eu