krant 52 - mei 2012 2011 - Natuurwetenschap in het Nieuws

groot (een tiende van de dikte van een haar)
en een laser, die de opgerolde DNAmoleculen
iets uitrolde. Daarmee konden ze
zowel het DNA als het gereedschapseiwit
manipuleren.
DNA-test ontwikkeld tegen
visfraude
Nu.nl, april 2012
Wetenschappers hebben een DNA-test
ontwikkeld waarmee de geografische
herkomst van commerciële zeevis kan
worden vastgesteld. De methode kan
worden ingezet in de strijd tegen illegale
vangsten, die wereldwijd de visbestanden
bedreigen.
De techniek is vooralsnog ontwikkeld voor
vier soorten, in het kader van een Europese
campagne tegen visfraude. De soorten zijn
Atlantische kabeljauw en haring, tong en de
Europese heek. Volgens de onderzoekers
kan de methode gemakkelijk worden
uitgebreid naar andere soorten en gebieden.
De methode is gebaseerd op het gegeven
dat vissen uit een bepaald gebied een unieke
geografische code hebben, zoals haring uit
de Noordzee of kabeljauw uit de Oostzee.
Door DNA-analyse in een laboratorium kan
met een accuratesse van 93 tot 100 procent
worden achterhaald waar de vis vandaan
komt, zelfs als die al is gekookt of verwerkt.
Met de uitslag van de analyse in de hand
kunnen visserij-inspecteurs vaststellen of de
op het label vermelde vissoort en de
geografische herkomst klopt.
Geweld laat sporen achter
in DNA
Nu.nl, 24 april 2012
Het DNA van kinderen die in aanraking zijn
gekomen met geweld, vertoont sporen van
veroudering. Dat schrijven Amerikaanse
onderzoekers van de Duke Universiteit in
Durham deze week in Molecular Psychiatry.
Ze keken specifiek naar de telomeren. Dat
zijn speciale stukjes DNA die aan het
uiteinde van chromosomen zitten om te
voorkomen dat ze rafelen. Hun functie is te
vergelijken met de plastic uiteinden van
schoenveters.
Bij het kopiëren van het DNA tijdens
celdeling worden de telomeren steeds
korter, waardoor er een limiet zit aan het
aantal keer dat een cel kan delen. Roken,
vetzucht, en stress verkorten de telomeren
ook en zorgen daarmee voor een versnelde
veroudering van het lichaam.
Nu blijkt dat ook het in aanraking komen
met geweld leidt tot kortere telomeren en
dus versnelde veroudering. De onderzoekers
volgden 1100 Britse tweelingen die in de
jaren ‘90 waren geboren. Ze tapten over de
jaren heen bloedmonsters af en hielden
middels interviews bij of de kinderen in
aanraking kwamen met bijvoorbeeld
huiselijk geweld of dat ze onderwerp waren
van pesterijen op school.
DNA-bank levert steeds
meer matches op
Nu.nl, 12 april 2012
De landelijke DNA-databank kende vorig
jaar veel meer 'matches' dan in 2010. Dat
komt doordat sinds vorig jaar ook
veelplegers in de databank worden
opgenomen.
Vorig jaar waren er 50 procent meer
matches dan in 2010 tussen sporen die op
een plaats delict werden gevonden en DNAmateriaal
van mensen die al in de databank
zitten.
Dat blijkt uit het jaarverslag van de
databank, dat donderdag openbaar is
gemaakt. De DNA-databank voor strafzaken,
die dit jaar 15 jaar operationeel is, is
ondergebracht bij het Nederlands Forensisch
Instituut (NFI).
Bij bijna de helft (47 procent) van alle ruim
63.000 sporen die ooit in de databank zijn
opgenomen, is inmiddels een mogelijke
verdachte gevonden. In één op de 10
gevallen ging het om een koppeling met een
ernstig misdrijf als moord of verkrachting.
Veel oude sporen zijn in 2011 gekoppeld aan
materiaal dat bij veelplegers is afgenomen.
Het komt erop neer dat nu ongeveer 100
keer per week een match wordt gevonden,
tegen wekelijks 67 in 2010. Behalve sporen
zijn ruim 130.000 profielen van personen
opgenomen.
'Sporten en koffie
veranderen DNA'
Nu.nl, 7 maart 2012
Het DNA van spieren wordt op dezelfde
manier aangepast tijdens het sporten en
het drinken van koffie
Het idee dat DNA statisch is en niet meer
verandert tijdens het leven is al 10 jaar van
tafel. Destijds bleek dat het lichaam na de
geboorte de activiteit van genen kon
veranderen door zogenaamde
methylgroepen aan het DNA te hangen of er
af te halen.
Dit fenomeen werd epigenetica gedoopt.
Daarmee kan het lichaam genetische
informatie reprogrammeren om beter om te
kunnen gaan met de aanwezige
omstandigheden.
De Zweedse onderzoekers ontdekten dat
zelfs kleinschalige activiteiten zulke
veranderingen kunnen initiëren. Zij lieten
inactieve mannen en vrouwen voor korte tijd
sporten, en onderzochten de methylering
van het DNA.
Het bleek dat het aantal methylgroepen aan
het DNA in de spieren aanzienlijk
verminderde door de beweging. Volgens de
wetenschappers maakt de spier zich door de
veranderingen klaar voor activiteit en
versterking.
Verrassend genoeg bleek het drinken van
koffie dezelfde veranderingen te initiëren.
De cafeïne in de koffie blijkt een zelfde
spieractiverende werking te hebben als
echte beweging, zo stellen de onderzoekers.
Natuurwetenschap in het Nieuws, nummer 52 14
St. Bonifatiuscollege, Utrecht