krant 52 - mei 2012 2011 - Natuurwetenschap in het Nieuws

More documents

Recommendations

Info

alert op de pijn die patiënten kunnen hebben, omdat zij meer gericht zijn op het aanpakken van de ziekte. Ook is de kennis die artsen hebben over de medicatie tegen pijn soms onvoldoende. Patiënten hebben vaak vooroordelen en zijn bang. Ze denken: "Als ik nu al medicijnen slik, werkt er straks niets meer als de pijn erger wordt. Of als ik over mijn pijn klaag stopt de arts misschien wel mijn behandeling". Oldenmenger adviseert artsen dan ook om zich steeds te laten bijscholen over nieuwe manieren van pijnbestrijding. Ook pleit zij voor een open houding naar de patiënt over de mogelijkheden. Beweging verkleint risico op botbreuken gezondheidsnet.nl, 14 Februari Bewegen als je begin twintig bent, verkleint het risico op botbreuken als je ouder wordt. Dit blijkt uit onderzoek van de University of Gothenburg onder meer dan 800 mannen. Hoe sterk je botten zijn, wordt al op jonge leeftijd bepaald. Hoe meer botmassa je kweekt als je jong bent, hoe kleiner de kans op gebroken botten als je ouder bent. Uit eerder onderzoek bleek dat vooral beweging voor en tijdens de puberteit de botten sterker maakt. Onderzoekers van de University of Gothenburg ontdekten dat ook bewegen als je begin twintig bent je botmassa verbetert. 833 Zweedse mannen werden onderzocht. Degenen die meer bewogen tussen hun 19 en 24e verbeterden de botdichtheid in hun heupen, lumbale wervelkolom, armen en en onderbenen. Proefpersonen die weinig bewogen hadden brozere botten. "Mannen die meer gingen sporten of veel bleven sporten, ontwikkelden ook grotere en dikkere botten in hun onderarmen en - benen. Blijven bewegen of meer gaan bewegen als je jong bent, verbetert de botgroei. Waarschijnlijk verkleint dit later je risico op botbreuken", zegt Mattias Lorentzon. Bij het ouder worden, kun je osteoporose (botontkalking) ontwikkelen. Botafbraak vindt dan sneller plaats, en de botten worden zo zwak dat je zomaar iets kunt breken. Wetenschap & Onderzoek Nano-lifters vallen kankercellen aan Onderzoekers hebben een nanodeeltje ontwikkeld dat voor het eerst een medicijn rechtstreeks in een kankercelkern kan brengen. Dit biedt nieuwe mogelijkheden voor een effectievere behandeling van kanker. De nanodeeltjes zijn kleine lifters. Ze worden aangetrokken door een eiwit op het celoppervlak. Het eiwit vervoert het deeltje vervolgens naar de celkern toe. Eenmaal daar aangekomen laat het deeltje het medicijn vrij. Doordat het medicijn in de celkern z’n werk kan doen, gaan de kankercellen dood. Dit effect bleek hetzelfde bij 12 verschillende soorten kankers. Het nanodeeltje is ongeveer 25 nanometer groot. Ter vergelijking: de dikte van een menselijke haar is 80.000 nanometer. Het deeltje ziet eruit als een ster met vijf tot tien punten, om het oppervlak relatief groot te maken. Hierdoor past een vrij grote dosis van het medicijn op een nanoster. De benodigde dosis medicijnen is lager dan bij de huidige therapieën, waarbij vrije moleculen worden gebruikt. Het medicijn wordt hier immers veel gerichter afgegeven. Baviaan herkent geschreven woorden Scientias.nl, april 2012 Lezen kunnen ze niet, maar bavianen kunnen echte woorden wel onderscheiden van woorden die nergens op slaan. Dat blijkt uit onderzoek. Wanneer wij woorden lezen, dan verwerken we daarmee ook informatie over de plaats van letters in een woord. Op basis daarvan achterhalen we de betekenis en de klank van het woord. Franse onderzoekers vroegen zich af of het mogelijk is om vast te stellen welke combinaties van letters juist of onjuist zijn, nog voordat we kennis van een taal hebben. Om dat te achterhalen, startten ze een experiment met bavianen (Papio papio). Na ongeveer anderhalve maand hadden de bavianen al heel wat nieuwe woorden geleerd en konden ze woorden die echt bestonden, steeds beter herkennen. In 75 procent van de gevallen konden ze correct vaststellen of een woord echt bestond of niet. Opvallend genoeg konden ze vaak ook woorden waar ze voor het eerst mee geconfronteerd werden terecht als bestaand of onbestaand woord aanwijzen. Het onderzoek wijst erop dat bavianen zonder dat ze een taal beheersen toch in staat zijn om patronen in een taal op te merken. Ze kunnen leren welke lettercombinaties kloppen en welke niet. En dat is heel interessant: deze vaardigheid is namelijk van cruciaal belang wanneer we lezen. Lezen is weer een heel complexe vaardigheid waar alleen wij mensen toe in staat zijn. Maar één van de vaardigheden die daaraan ten grondslag ligt, moeten we blijkbaar delen met primaten. Nederlanders vinden Majorana-deeltje Scientias.nl, april 2012 Het deeltje is heel bijzonder: het is zelf zijn eigen antideeltje en is te vinden op de grens van materie en antimaterie. Al in de jaren dertig van de vorige eeuw voorspelde natuurkundige Ettore Majorana dat dit deeltje bestond. Het Majorana fermion vinden, was echter een hele klus. Maar nu, tientallen jaren later, is het onderzoekers aan de TU Delft gelukt. Nanowetenschapper Leo Kouwenhoven en Natuurwetenschap in het Nieuws, nummer 52 8 St. Bonifatiuscollege, Utrecht
zijn collega’s doen hun werk nu in het blad Science uit de doeken. Waar hebben de onderzoekers het deeltje gevonden? Kouwenhoven en zijn collega’s zagen het aan het uiteinde van een nanodraadje. Dit extreem kleine nanodraadje – ontwikkeld door de TU Eindhoven – werd bedekt met een goudcontact en deels bedekt met een supergeleidend contact. We sturen een stroom elektronen langs de nanodraad, richting het Majorana fermion. Tegelijkertijd detecteren we een stroom elektronen die van het Majorana fermion vandaan komt.” En op de grens van materie en antimaterie vonden de onderzoekers dan het langgezochte deeltje. “De metingen aan het deeltje aan het uiteinde zijn niet anders te verklaren dan door de aanwezigheid van een paar Majorana’s,” legt Kouwenhoven in een persbericht van de TU Delft uit. Het Majorana fermion kan leiden tot zeer krachtige computers: quantumcomputers. Dergelijke computers zijn nog sterker dan de sterkste supercomputers, maar zijn nog nooit gebouwd. Het Majorana fermion is een belangrijke bouwsteen voor deze computers en kan de komst van zo’n kwantumcomputer wel eens rap dichterbij brengen. Vandaar dat niet alleen Stichting FOM (Stichting voor Fundamenteel Onderzoek der Materie), maar ook Microsoft zeer geïnteresseerd is in de resultaten van deze studie en de onderzoekers financieel ondersteunde. Eerste kwantumnetwerk is een feit Scientias.nl, april 2012 Wetenschappers zijn er voor het eerst in geslaagd om een eenvoudig kwantumnetwerk te maken. Een enorme doorbraak. Tegenwoordig gebruiken we om te communiceren al verschillende netwerken. Maar het bouwen van een netwerk waarbinnen kwantuminformatie wordt uitgewisseld, is een hele klus gebleken. Eén van de grote uitdagingen bij het creëren van zulke netwerken, is het maken van knooppunten die informatie kunnen ontvangen en versturen. En dat hobbeltje hebben onderzoekers van het Max Planck Institut für Quantenoptik nu genomen. De onderzoekers hebben een heel eenvoudig kwantumnetwerk gebouwd dat bestaat uit twee ‘stations’ of ‘knooppunten’. Deze ‘stations’ zijn atomen die kwantuminformatie met behulp van fotonen uitwisselen. De onderzoekers beschrijven het netwerk in het blad Nature. Om informatie uit te kunnen wisselen tussen een atoom en foton, moet er een sterke interactie tussen deze twee plaatsvinden. Dat is onmogelijk wanneer een atoom zich in een vrije ruimte bevindt en dus moest deze ‘opgesloten’ worden. De onderzoekers stopten het atoom in een trilholte. Deze holte bestaat uit twee spiegels die dicht bij elkaar staan. Wanneer een atoom een foton wegstuurt dan kan dit proces met behulp van deze holte heel nauwkeurig worden gecontroleerd. Wanneer een foton op zijn bestemming – in de holte – aankomt dan wordt deze door toedoen van de spiegels duizenden malen gereflecteerd. Hierdoor wordt de interactie tussen het atoom en de foton als het ware versterkt en kan de atoom de foton zeer efficiënt in zich opnemen. Grotere kans op hersentumor door röntgenfoto bij de tandarts Scientias.nl, april 2012 Amerikaanse wetenschappers beweren dat wanneer iemand in het verleden regelmatig een röntgenfoto liet maken bij de tandarts, dat de kans dan groter is dat diegene een goedaardige hersentumor krijgt. De wetenschappers van de Yale universiteit analyseerden gegevens van 1.433 patiënten met een meningeoom. Een meningeoom is een goedaardige tumor, die langzaam groeit en het zenuwweefsel verdringt. De wetenschappers maakten ook gebruik van een controlegroep, die bestond uit 1.350 kankervrije patiënten. Uit het onderzoek komt naar voren dat mensen die in het verleden jaarlijks (of vaker) een röntgenopname lieten maken bij de tandarts een twee keer zo grote kans hebben om een goedaardige tumor te ontwikkelen. Is er reden om de tandarts te vermijden? Nee, dat niet. Slechts acht van de 100.000 mensen krijgt een meningeoom. Het is dus een zeer zeldzame aandoening. Daarnaast werden mensen vroeger aan een hogere dosis röntgenstraling blootgesteld dan tegenwoordig. Nieuw: een ‘levende’ robot voor in uw lijf Scientias.nl, maart 2012 De robot gedraagt zich min of meer als een levend wezen en moet ooit het menselijk lichaam in om ziektes op te sporen. Het is de bedoeling dat de robot – die de naam Cyberplasm draagt – een elektronisch zenuwstelsel krijgt. Dat zou betekenen dat de robot in staat is om te ‘zien’ en te ‘ruiken’. De sensoren die de robot daarvoor nodig heeft, willen de wetenschappers uit cellen van zoogdieren halen. Ook moeten er kunstmatige spieren worden ontwikkeld die glucose als energiebron gebruiken. En dan komt Cyberplasm toch al aardig in de buurt van een levend wezen. En dat is precies de bedoeling. “Niets kan tippen aan de natuurlijke vaardigheid van een levend wezen om te zien en te ruiken en zo informatie te verzamelen over wat er gaande is,” stelt onderzoeker Daniel Frankel in een persbericht. De wetenschappers werken nu aan een prototype Cyberplasm. De robot wordt in eerste instantie minder dan één centimeter lang. Toekomstige exemplaren kunnen nog veel kleiner worden: minder dan één millimeter lang. De robots kunnen in de toekomst in het menselijk lichaam worden gebracht om te kijken of er sprake is van ziektes of andere problemen. Naar verwachting kan de robot binnen vijf jaar gebruikt worden. Brein blijkt heel geometrisch georganiseerd Scientias.nl, maart 2012 Onze bedrading loopt niet diagonaal of met bochtjes, maar recht toe, recht aan. En dat is een stuk simpeler dan gedacht. Dat schrijven onderzoekers in het blad Science. Ze vergelijken ons brein met New York, waar straten ook geen bochtjes of Natuurwetenschap in het Nieuws, nummer 52 9 St. Bonifatiuscollege, Utrecht
Page 1 and 2: nummer 52 mei 2012
Page 3 and 4: Ziekte & Gezondheid Smartphones en
Page 5 and 6: ijvoorbeeld doordat het bedrijf waa
Page 7: psychisch en werkgebied. Ze werden
Page 11 and 12: niemand voor mogelijk. De truc is d
Page 13 and 14: Wat de nieuwe motor die daartoe wor
Page 15 and 16: DNA-analyse maakt tellen waterdiere
Page 17 and 18: materiaal. Ook is het synthetisch D
Page 19 and 20: Kopzorgen Wetenschap24.nl, 2012 Voe
Page 21 and 22: Lang, lang geleden, toen de aarde p
Page 23 and 24: Natuurwetenschap in het Nieuws, num

krant 52 - mei 2012 2011 - Natuurwetenschap in het Nieuws

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

Delete template?

Save as template?