Tennis & Coach nr 4 aug 2009 - SportKaderServices

De Tennisleraar als
plaatsvervangende frontaalkwab
Huub Nelis is de oprichter van Youngworks, een
communicatie- en reclamebureau dat zich al
meer dan tien jaar op een creatieve manier verdiept
in de jongerencultuur. Hij was vijftien jaar
geleden de eerste voorzitter van de Nationale
Jongerenraad voor Milieu en Ontwikkeling, waar
hij aan de wieg stond van vele vernieuwende
jongerenprojecten.
Yvonne van Sark is directeur onderzoek en projecten
bij Youngworks en heeft jongeren door de
jaren heen betrokken bij de meest uiteenlopende
onderwerpen, van zwerfafval tot schooluitval.
Beide auteurs van Puberbrein binnenstebuiten
adviseren al ruim vijftien jaar overheden, bedrijven,
onderwijsinstellingen en non-profitorganisaties
over het bereiken van en communiceren
met jongeren.
Dick Swaab, hoogleraar neurobiologie aan de
Universiteit van Amsterdam, schrijft in het voorwoord,
dat pubergedrag biologisch gezien zin
heeft. Hij legt uit dat een puber het nest van
de ouders moet verlaten en daarbij hoort het
zoeken naar nieuwe ervaringen, het nemen van
grote risico’s zonder enige angst en impulsief,
soms agressief gedrag.
In de inleiding wordt de term ‘puberteit’ (de
periode tussen pakweg 12 en 16 jaar) eerst
uitgelegd. In het boek volgen de auteurs echter
jongeren tussen hun 10e en 25e jaar omdat de
hersenen zich nog tot het 25e levensjaar ontwikkelen.
De auteurs wijzen erop dat de pubers
door de eeuwen heen niet zijn veranderd: ze
kunnen een heleboel dingen nog niet aan en
hebben dezelfde onzekerheden als alle pubers
voor hen. Alleen de vorm is natuurlijk anders
geworden met de komst van internet.
In hoofdstuk 1 wordt het puberbrein besproken.
De auteurs hebben hun licht opgestoken bij
30
media
gerenommeerde hersenwetenschappers om dit
belangrijke aspect bij pubers nader toe te lichten.
Het komt er kortweg op neer dat verschillende
hersengebieden niet tegelijkertijd en hetzelfde
tempo rijpen. Dit verklaart bijvoorbeeld waarom
zoveel pubers moeite hebben met complexere
vaardigheden zoals plannen, vooruitkijken,
ordenen en anticiperen. Op 15- jarige leeftijd is
de geslachtsrijping al voltooid maar dan zijn de
jongeren sociaal-emotioneel en cognitief nog
lang niet uitgegroeid. De laatste verandering in
de lichamelijke ontwikkeling is een enorme groeispurt
die bij meisjes rond hun 12e en 13e en bij
jongens rond hun 14e en 15e jaar plaatsvindt.
Bij de dwarsdoorsnede van de hersenen op bladzijde
30 is de frontaalkwab (ook wel prefrontale
cortex genoemd) verantwoordelijk voor veel
mentale functies zoals impulscontrole, beoordelingsvermogen,
probleemoplossing, planning,
sociaal gedrag, taal en geheugen. Juist dit deel
van de hersenen is bij jongeren under construction.
De ontwikkeling van het puberbrein is te
vergelijken met de geleidelijke groei van een
wegennetwerk. Smalle kronkelweggetjes die
nauwelijks begaanbaar zijn groeien uit tot steeds
bredere en gladdere wegen. Tussen het 15e en
het 25e levensjaar, is het brein het meest flexibel
en dus is deze periode dé tijd om uit te blinken in
sport, muziek en wetenschap.
Hoofdstuk 2 is gewijd aan de opvoeding. Het
komt erop neer dat ouders al snel geneigd zijn
weinig te verbieden om het veelal summiere
contact niet verder te verslechteren. De auteurs
wijzen er nadrukkelijk op dat je toch af en toe nee
moet zeggen en grenzen moet stellen. Recent
onderzoek heeft uitgewezen dat jongeren die
liefdevol maar streng worden opgevoed, het
gelukkigst zijn. Als ouders eisen stellen, vinden ze
die redelijk – al houden ze zich er natuurlijk niet
altijd aan. De hoogleraar pedagogiek, Micha de
Winter, noemt dit een autoritatieve opvoeding.
De opvoeders (lees ouders en/of tennisleraren)
hebben dan de niet eens zo ondankbare rol van
‘plaatsvervangende frontaalkwab’.
In hoofdstuk 3 over onderwijs blijkt het cruciaal
dat een leraar zich persoonlijk voor een leerling
interesseert. Jongeren ervaren deze stimulans als
extra motivatie om een leerproces aan te gaan.
Redactie Coert Verdoorn, c.verdoorn@hccnet.nl
In hoofdstuk 5 wordt het belang van sport nog
eens benadrukt. De jongeren die goed zijn in
sport, zijn vaak populair onder leeftijdgenoten.
Het brein is ook hier weer extreem goed uitgerust
om nieuwe dingen uit te proberen. Ze
durven risico’s te nemen waardoor ze bepaalde
bewegingen ook sneller onder de knie te krijgen.
Bovendien is sport een goede en gezonde
uitlaatklep voor agressie.
Puberbrein binnenstebuiten is een heerlijk, interessant
en leerzaam boek. De lay-out van het
boek is aantrekkelijk zonder dat dit ten koste
gaat van de inhoud. Het is een mix van ervaringsgegevens
van de auteurs in combinatie
met informatie van wetenschappers in ‘Jip-en-
Janneke-taal’. Voor al diegenen die met jongeren
werken is dit boek dan ook een absolute
aanrader.
Titel Puberbrein binnenstebuiten
Auteurs Huub Nelis & Yvonne van Sark
Uitgever Kosmos uitgevers, Utrecht/Antwerpen
Taal Nederlands
ISBN-nr 978-90-215-4195-2
Prijs € 24,95
Nieuwe DVD’s
Kidstennis van
de VTV
De Vlaamse Tennisvereniging
(VTV)
heeft het Kidstennisprogramma
nu ook
op dvd uitgegeven.
Zo goed als de presentatie
was over Kidstennis door een van onze
Vlaamse collega’s op één van onze seminars
een tijdje terug, zo slecht zijn deze dvd’s. Zeer
gebruiksonvriendelijk en onoverzichtelijk: geen
duidelijk begin, geen goede mogelijkheid om
beelden te herhalen (alles wordt maar een keer
getoond en dan moet je weer terug naar het
hoofdmenu). Jammer, een gemiste kans…
Titels Kidstennis conditie &
Kidstennis Slagverlopen
Prijs € 25 per stuk te bestellen bij de VTV