Onderzoek Test Aankoop

ONTBIJTGRANEN
Onterecht verheerlijkt
K. Depoorter en S. Bonnewyn
Kijk een dag lang naar
kinderprogramma's en
u hebt zeker een tiental
reclamespotjes voor
ontbijtgranen gezien.
Deze producten kennen
een enorm succes
bij kinderen, maar zijn
ze wel zo gezond als
sommige fabrikanten
beweren?
Regelmatig schrijven we dat
het aantal kinderen met
obesitas schrikwekkend
stijgt. Wie tijdens zijn jeugd
te kampen heeft met overgewicht,
maakt een zeer grote kans om ook
als volwassene obees te zijn en daardoor
misschien te lijden aan hartproblemen,
diabetes of zelfs kanker.
Een ernstig probleem dus, maar daar
liggen de fabrikanten en marketeers
van heel wat energierijke voedingsproducten
niet van wakker.
oktober 2008 . nr. 524 . test-aankoop
19

20
De gewichtstoename bij kinderen en
volwassenen is te wijten aan weinig
lichaamsbeweging en de consumptie
van voeding rijk aan vet en suiker.
Veel voeding die ons dagelijks
wordt aangeprezen in reclamespotjes
valt daaronder. Als volwassene staat
u daar sceptisch tegenover, maar op
kinderen hebben deze boodschappen
een onmiskenbaar effect. Zij willen
de producten en de merken die ze
kennen van op tv en stellen zich
uiteraard niet de vraag of die wel of
niet gezond zijn.
Ontbijtgranen behoren tot de meest
geadverteerde producten op tv tijdens
primetime voor kinderen. Die agressieve
marketing heeft als gevolg dat
Junk Food Generation
Er is een verband tussen slechte eetgewoontes
en overgewicht bij kinderen
enerzijds en reclame voor ongezonde
voedingsproducten anderzijds.
De 220 leden van Consumers
International, waaronder Test-Aankoop,
en de International Obesity Taskforce
willen een einde stellen aan de marketing
voor ongezonde voeding bedoeld voor
kinderen, en zetten daarom de campagne
"Junk Food Generation" op poten. De
organisaties vragen de Wereldgezondheidsorganisatie
om een internationale
code voor te dragen die de marketing
voor ongezonde voeding bij kinderen aan
banden moet leggen. Van de regeringen
verwachten we dat ze de code opnemen
in hun wetgeving.
Concreet eist de code een verbod op
publiciteit voor ongezonde voeding:
> via radio- en televisiespotjes tussen
6 u. en 21 u.;
> via nieuwe media: websites, sociale
netwerksites en sms-berichten;
> in scholen;
> d.m.v. geschenken, speelgoed of verzamelobjecten
om ongezonde voeding
voor kinderen te promoten;
> d.m.v. bekende personen en wedstrijden.
Wie dit initiatief wil steunen, kan de
modelcode ondertekenen op
www.junkfoodgeneration.org.
test-aankoop . nr. 524 . oktober 2008
ze in vele gezinnen dagelijks op de
ontbijttafel komen.
Tijd voor een grondige analyse dus.
Grote en kleine spelers
Wie aan ontbijtgranen denkt, denkt
aan Kellogg's, de absolute marktleider.
In België heeft het merk meer dan
40 verschillende soorten ontbijtgranen.
Op de tweede plaats staat Nestlé
die, net als Kellogg's, zowel op volwassenen
als kinderen mikt. Daarnaast
zijn er ook diverse merken van distributeurs
en een aantal kleine spelers zoals
Weetabix, Cribbits, Crownfi eld ...
Voor onze test selecteeren we hoofdzakelijk
ontbijtgranen met chocolade
omdat die het meest geliefd zijn bij
kinderen. Onze steekproef telt 17 verschillende
soorten van 15 merken. We
gingen na of de ontbijtgranen gezond
zijn, welke trucs worden toegepast om
ze aan de (kleine) man te brengen en
of de informatie op het etiket correct
en volledig is.
Overdosis suiker
Als we mogen geloven wat op een aantal
verpakkingen staat, dan zijn ontbijtgranen
zeer gezond en daardoor
geschikt voor iedere dag of meer nog:
voor elke morgen, middag en avond!
Dat zou dus betekenen dat ze evenwichtig
zijn samengesteld, veel vezels
en weinig vet, suiker en zout bevatten.
De resultaten van onze labanalyses
zijn wat meer genuanceerd. We
beoordeelden de producten op basis
van de Europese wetgeving omtrent
gezondheids- en voedingsclaims en
de richtlijnen van het Britse Food
Standards Agency.
> Vetten: we spreken van een laag vetgehalte
wanneer het 3 % of minder
bedraagt van het geheel. Het vetgehalte
van de producten uit onze test varieert
van 1,2 % (Honey Pops van Kellogg's)
tot 13,6 % (Champion). De producten
van Kellogg's behoren tot de minst vette.
Het zijn ook de enige waar geen (palm-
of kopra-)olie aan wordt toegevoegd.
> Verzadigde en transvetzuren: deze vetzuren
hebben een negatieve invloed op
het cholesterolgehalte in het bloed en
kunnen op termijn hart- en vaatziekten
veroorzaken. Samen mogen ze niet meer
dan 1 ,5 % van het geheel uitmaken om
een A te kunnen krijgen. Verzadigde
vetzuren vonden we bij iets meer dan
de helft van de producten in een te
grote hoeveelheid terug. Transvetzuren
waren nergens te bespeuren, wat ons
zeer tevreden stemt.
> Suiker: het zwakke punt van de ontbijtgranen
is het suikergehalte. Een
laag suikergehalte is 5 g per 100 g of
minder. Vanaf 12,5 g is er (voor ons)
sprake van veel te veel suiker. Alle
ontbijtgranen uit de test overschrijden
ruimschoots deze grens. Cora
spant de kroon met 37,6 g per 100 g.
Dat betekent dat een derde van een
portie Cora suiker is, wat hetzelfde is
als twee klontjes.
> Zout: tegen onze verwachtingen in
wordt de grenswaarde geen enkele
keer overschreden. Lidl en Match
krijgen zelfs een A, wat betekent dat
er in een portie van 100 g minder dan
0,3 g zout zit. N°1 heeft met 0,4 g het
hoogste zoutgehalte.
> Vezels: hoe meer vezels, hoe beter.
Vandaar dat fabrikanten er graag mee
pochen. De resultaten variëren van
zeer slecht tot zeer goed. Honey Pops
en Crocc Choc bevatten minder dan
3 % vezels, Chococlams bestaat voor
9 % uit vezels en is daarmee het beste
product voor dit onderdeel.
Geen ideaal etiket gevonden
Informatie over voedingswaarde ontbreekt
op geen enkele doos, maar is
bij het ene merk al wat uitgebreider
dan bij het andere. Colruyt, Match,
Cora, N°1 en Spar hebben het enkel
over de totale energie en de hoeveelheid
eiwitten, vetten en koolhydraten
die hun product aanvoert. Bij de
andere worden de verzadigde vetzuren,
suiker, vezels en zout eveneens
vermeld.
Naast al deze gegevens, staat op de
ideale verpakking ook nog de GDA,
de Guidelines Daily Amount (geeft
aan hoeveel een portie bijdraagt aan
energie en noodzakelijke voedingsstoffen
in verhouding tot de dagelijkse
richtlijn) op de voorkant, de voedingswaarden
per 100 g, per portie en
per portie met melk. Bij 13 producten
staat een portie (tussen 30 en 40 g)
op het etiket en iets meer dan de helft
raadt aan om de ontbijtgranen met
melk (telkens 125 ml) te eten.

ONTBIJTGRANEN: TESTRESULTATEN
A zeer goed voor dit criterium
B goed
C redelijk
D zwak
E slecht
Aantal spots per zender
Vetten (g/100g)
Verzadigde vetzuren (g/100g)
(g)
Inhoud
MERK en benaming
EINDBEOORDELING
0 100 min. max.
MATCH Knapperige tarwevlokken met chocolade 375 A C A E A A B C 4,13 4,24
CROWNFIELD (LIDL) Choco Moons 750 C A A E A C B C 2,65 2,92
RÉVA (INTERMARCHÉ) chocobilles 375 A A A E C C A C 3,71 3,76
CORA Maïsbolletjes omhuld met chocolade 375 A C A E C A B C 4,21 4,53
KELLOGG’S Chocos 500 A A A E C C A C 6,38 7,5
WEETABIX Weetos choco 375 C A A E C A C C 7,36 9,57
NESTLÉ Chocapic 375 C C A E C A A C 7,17 8,61
GOLDEN BRIDGE (ALDI) Choco Chips 750 A A A E C C B C 2,65 2,65
NESTLÉ Nesquik 375 C C A E C A A C 6,83 8,11
ARO (MAKRO) Choca chips 750 A C A E C C B C 2,64 2,64
SPAR Choco fl akes 500 A C A E C C C C 3,84 3,98
KELLOGG’S Honey Pops 500 A A A E C E B C 6,46 7,98
CRIBBITS (COLRUYT) Choco Clams 500 C C A E C A E C 2,1 2,4
DELHAIZE choco fi llies 375 C C A E C C B D 6 6,64
CARREFOUR KIDS crocc choc 500 C A A E C E E D 2,42 3,84
N°1 (CARREFOUR) Chocoboom 375 C C A E C C E D 3,81 4,08
CHAMPION CHOKIS Céréales fourrées au chocolat 375 C C A E C C E D 6,53 6,53
Transvetzuren (g/100 g)
Suiker (g/100 g)
Zout (g/100 g)
Maandag
Vezels (g/100 g)
Aantal spots per dag
Dinsdag
Etikettering
Woensdag
Donderdag
Vrijdag
Zaterdag
Zondag
Aantal spots per uur op weekdagen
6 -7u.
7 -8u.
8 -9u.
9 -10u.
10 -11u.
11 -12u.
12 -13u.
13 -14u.
14 -15u.
15 -16u.
16 -17u.
17 -18u.
18 -19u.
19 -20u.
20 -21u.
PRIJS per kg
(in mei 2008)
oktober 2008 . nr. 524 . test-aankoop
21

22
Een typisch voorbeeld van misleiding. Wie deze boodschappen leest, denkt dat de ontbijtgranen een
bron van calcium zijn, terwijl enkel de eventueel toegevoegde melk calcium bevat. Verder op de verpakking
wordt de consument aangeraden om meerdere keren per dag deze ontbijtgranen te eten.
De beste etikettering vonden we
terug op de verpakking van Réva
Intermarché: duidelijk, volledig en
zeer praktisch. Een voorbeeld voor de
andere ... althans wat de vorm betreft.
De hoeveelheid suiker die wordt vermeld
is helaas veel lager dan wat wij
gemeten hebben (22,7 g i.p.v. 36,1 g).
Carrefour Kids betrapten we eveneens
op een leugen. Op de doos staat dat
de ontbijtgranen voor 6 % uit vezels
bestaan, maar dat is sterk overdreven.
In werkelijkheid gaat het om 2,7 %.
Hoe moeder en kind overtuigd
worden via de verpakking ...
Aan cartoons, gezondheidsclaims en
andere verkooptrucs op de verpakkingen
geen tekort. Alle geteste producten
hebben hun eigen typetje of
figuurtje dat tot de verbeelding van de
allerjongsten moet spreken. Kellogg's
en Nestlé gaan nog een stapje verder
door geschenkjes in de verpakkingen
te verstoppen of een weblink naar
onlinespelletjes te vermelden. Ook
Inspiratieloos?
Welke voeding is goed voor uw kind
en welke niet? Tips voor een gezond
en evenwichtig ontbijt leest u in ons
magazine Test Gezondheid 87 van oktober/november.
test-aankoop . nr. 524 . oktober 2008
de moeders worden aangesproken, zij
het niet met een geschenk of cartoon.
Claims als "verrijkt met vitaminen
en mineralen" moeten hen over de
streep trekken. We vonden ze terug op
12 van de geteste producten. Nestlé
en Weetabix beweren (terecht) dat
hun granen volkoren zijn.
... en via reclamespots op tv
De reclametijd voor, tijdens en na
kinderprogramma's is gegeerd.
Kinderen zijn immers erg beïnvloedbaar
door tv-spotjes en hebben op
hun beurt een grote invloed op de
aankoop van voedingsmiddelen voor
zichzelf, maar ook op de aankopen
voor het hele gezin. Ouders kunnen
moeilijk weigeren wanneer zoon- of
dochterlief begint te zeuren in de
supermarkt en dat is ook fabrikanten
en marketingboys niet ontgaan.
Gedurende één week in april hebben
we alle televisiespotjes voor ontbijtgranen
opgenomen die werden uitgezonden
op 14 zenders die in België
kunnen worden bekeken. De enige
producten bestemd voor kinderen
waarvoor toen geadverteerd werd,
zijn Loops en Chocos, beide van
Kellogg's. Gemiddeld waren maar
liefst 34 Kellogg's-spotjes te zien per
dag. Op VT4, VTM, Nickelodeon en
Club RTL kwamen ze het meest voor.
Het aantal spots per dag is het grootst
op woensdag en tijdens het weekend,
en op weekdagen net voor (tijdens het
ontbijt!) en na schooltijd.
Enorme prijsverschillen
Weetabix en marktleiders Kellogg's
en Nestlé zijn veel duurder dan de
warenhuismerken. De prijs van
Weetabix Weetos Choco is vier keer
zo hoog als die van Cribbits Choco
Clams van Colruyt. •
NIET GESCHIKT
VOOR IEDERE DAG
Geen "Beste Koop" of "beste uit
de test" deze keer. Onze analyses
bevestigen wat we reeds vermoedden:
ontbijtgranen bevatten
over het algemeen te veel
suiker en ook op vlak van vet
en zout kunnen de producten
nog worden verbeterd. Dat is
de verantwoordelijkheid van de
fabrikanten. Wij willen dat ze
de samenstelling van hun producten
aanpassen. Een positieve
noot is dat we bij geen enkel
merk transvetzuren hebben
gevonden.
Wij houden zeker geen pleidooi
om ontbijtgranen van de
tafel te verbannen. Er bestaan
inderdaad een hele resem aan
andere ontbijtproducten en tussendoortjes
voor kinderen die
nog veel meer suiker, zout en/of
vetten bevatten. Wel hebben we
problemen met het té positieve
beeld dat de marketeers willen
ophangen. Zowel moeder als
kind worden d.m.v. goed uitgekiende
marketing aangespoord
om dagelijks en als het kan zelfs
meerdere keren per dag ontbijtgranen
te eten met het oog op
een evenwichtige en gezonde
maaltijd. Die hypocrisie moet
ophouden! Ontbijtgranen zijn
vanwege hun samenstelling
niet geschikt voor dagelijkse
consumptie en variatie en meer
evenwicht in de eerste maaltijd
van de dag zijn ten zeerste aangeraden.

22
KANT-EN-KLARE GERECHTEN
Openen, verwarmen
en aanvallen!
S. Bonnewyn en G. Starquit
We hebben het mes gezet in de snelle en handige
"kant-en-klare" maaltijden. Hoewel hun
microbiologische kwaliteit doorgaans goed is,
geldt dat helaas niet altijd voor hun voedingsevenwicht.
Onze smaakpapillen konden het met
sommige gerechten wel vinden.
test-aankoop . nr. 499 . juni 2006
De kant-en-klaarmaaltijden
veroverden 10 jaar geleden
de vers- en diepvriesafdelingen
van supermarkten. Vele
daarvan dragen zelfs de handtekening
van vermaarde koks!
Rekening houdend met de markttrends
testten we 25 verschillende bereide
gerechten op basis van vlees, gevogelte
of vis, verkocht in verschillende supermarkten.
Het betrof ultraverse, gekoelde
producten, vacuümverpakte of onder
een beschermende atmosfeer verpakte
maaltijden, en diepgevroren producten.
Bijna volledige etiketten
De meeste onderzochte kant-en-klaargerechten
beschikken over een etikettering
die in orde is met de wet. Op
de meeste producten prijken immers
de verkoopbenaming, de ingrediëntenlijst,
de hoeveelheid ingrediënten
uit de verkoopbenaming, de uiterste
gebruiksdatum (TGT) of datum van
minimale houdbaarheid (THT) in het
geval van een langere bewaartijd, de
bewaar- en gebruiksvoorwaarden, de
naam en het adres van de fabrikant of
verdeler, en het nettogewicht. De vermelding
van een specifi eke behandeling
(vacuümverpakking of verpakking
onder beschermende atmosfeer) ontbreekt
in 10 gevallen en verschillende
reppen met geen woord over de bereidingswijze.
We ontdekten twee foutieve verkoopbenamingen
(ondanks een correcte
ingrediëntenlijst): de "steak pepersaus"
van McCain is niet meer dan een
plak rundvlees, en bij de "tongrolletjes
met garnalen" van Maiski blijkt het
eigenlijk om schar te gaan.
Volgens ons onderzoek van 2004
droeg 70 % van de producten een voedingswaarde-etikettering
(eiwitten,
koolhydraten, vetten en energie). In
deze nieuwe test viel enkel het gerecht

Bewaring: van 7 dagen tot 18 maanden
Elke verpakkingswijze heeft haar voor- en nadelen.
Het voornaamste verschil betreft de bewaarperiode van het product.
Diepgevroren
> Voordeel: zeer lange bewaartijd (12 tot
18 maanden, naargelang van het aantal
sterren van uw diepvriezer).
> Nadeel: onmogelijk het product te zien
vóór de aankoop. Men moet het stellen
met de aanlokkelijke foto op de verpakking.
Maar die blijkt soms bedrieglijk.
Vacuümverpakt
Verse producten worden vacuümverpakt
(in een speciale plastic folie) voor ze
met stoom worden klaargemaakt. Een
op deze manier verpakt product kan
21 dagen bewaard worden, op een temperatuur
van maximaal 4°C.
> Voordeel: de gerechten behouden hun
smaak, vitaminen en mineralen. Kunnen
ingevroren worden.
> Nadeel: weinig aantrekkelijke verpakking
(het plastic kleeft aan het voedsel).
Vaak duurder dan diepgevroren producten.
van Maiski uit de boot. Sommige producten
vermelden ook het zetmeelgehalte,
de hoeveelheid enkelvoudig en
meervoudig onverzadigde vetzuren, en
het cholesterolgehalte.
Wat betreft de voedingswaarde bedraagt
het doorgaans aanvaarde foutenpercentage
10 %. Dit werd vastgelegd in een
richtlijn uit 1976. We hebben die drempel
verlegd naar 15 %, gezien de ruime
waaier aan gebruikte ingrediënten, de
complexiteit van de verschillende bereidingen
en de moeilijkheid voor de fabrikant
om voor elk ingrediënt porties met
een constant gewicht samen te stellen.
Maar de resultaten zijn teleurstellend:
slechts in 6 gevallen komt de etikettering
van de voedingswaarde relatief goed
overeen met de werkelijkheid (overschrijdt
de foutenmarge van 15 % niet).
We kunnen ons dus afvragen of het wel
zin heeft een onjuiste etikettering van
de voedingswaarde op de verpakking te
drukken.
Bovendien stellen we vast dat de meeste
etiketten de voedingswaarde enkel per
100 g en niet per portie vermelden. Dit
Diepgevroren
Vacuümverpakt
Verpakt onder beschermende atmosfeer
is handig wanneer men twee producten
wil vergelijken, maar de consument
heeft er bitter weinig aan.
Speciale claims of beweringen zijn zeldzaam
op de verpakking van bereide
gerechten. Logisch ook, want voor dit
type van product is de consument niet
geïnteresseerd in bijzondere eigenschappen.
Hij wil vooral een lekker en
gemakkelijk te bereiden product.
Microbiologische kwaliteit
bijna altijd bevredigend
We onderzochten en kwantifi ceerden
bacteriën, gisten en schimmels.
De aanwezigheid van te veel kiemen
duidt immers op een niet-naleving van
de hygiëneregels, op ontoereikende
bewaaromstandigheden, een gebrekkig
productieproces of grondstoffen van
slechte kwaliteit. In onze test bleek de
bacteriologische kwaliteit bijna altijd
onberispelijk, met uitzondering van
4 producten (omdat ze te veel kiemen
bevatten - onschadelijk voor de
gezondheid), waarvan 1 vacuümverpakt
Verpakt onder beschermende atmosfeer
De lucht in de verpakking wordt vervangen
door een gasmengsel (vooral
stikstof en koolzuurgas). Zonder zuurstof
kunnen op deze manier verpakte producten
niet meer oxideren. De eventueel
aanwezige micro-organismen (bacteriën,
schimmels enz.) vinden dan geen
gunstige voorwaarden meer voor hun
ontwikkeling. Resultaat: een veel langere
houdbaarheid in de koelkast (tussen
7 en 15 dagen).
> Voordeel: net zoals vacuümverpakte
producten behouden deze gerechten
al hun smaak, vitaminen en mineralen.
Aantrekkelijke aanblik omdat men het
gerecht kan zien in de verpakking.
> Nadeel: de minste beschadiging van de
verpakking, zelfs onzichtbaar, destabiliseert
de beschermende atmosfeer, vermindert
de houdbaarheidsduur of maakt
het product oneetbaar (woekering van
schimmels of bacteriën).
en 3 verpakt onder een beschermende
atmosfeer. Het gaat om de "kalfsmignonnette
met pasta, tomatencoulis
met paprika’s" van Delhaize (Comme
Chez Soi), de "Atlantische zalmfi let en
puree van broccoli" van Fleury Michon,
de "varkensblokjes zoetzuur met rijst"
van Weight Watchers en de "tongrolletjes
met garnalen" van Maiski. Twee
stalen krijgen een C.
Voor de diepgevroren producten zijn
alle testresultaten goed. Door het voedsel
in te vriezen, worden de kiemen niet
gedood, maar ze kunnen zich alleszins
niet meer ontwikkelen.
Voedingsonevenwicht
Minder dan de helft van de bereide
gerechten kan op het vlak van de voedingswaarde
bevredigende resultaten
voorleggen. Iemand die enkel dit soort
maaltijd eet, zal dus met een voedingsonevenwicht
te kampen krijgen. In onze
analyse bevat een derde van de producten
te weinig eiwitten, meer dan 40 %
voert niet genoeg koolhydraten aan en
juni 2006 . nr. 499 . test-aankooop
23

24
minder dan 50 % bevat een aanvaardbaar
vetgehalte. Een derde van de geteste
producten is te vet omdat ze te veel saus
bevatten. Een te hoog zoutgehalte is
dan weer schadelijk voor het lichaam.
De aanvaardbare hoeveelheid is 3 g per
maaltijd. Maar heel wat bereide gerechten
(38 %) overschrijden die drempel.
(1)
Verpakking
BEREIDE GERECHTEN: TESTRESULTATEN (gerangschikt volgens kwaliteit)
M beste uit de test
N Beste Koop
L voordelige keus
A zeer goed voor dit criterium
B goed
C redelijk
D
E
n.
zwak
slecht
niet van toepassing
Merk
VERS
Benaming Opmerkingen bij de voedingswaarde
MP Delhaize Varkenslapje met spinazie en aardappelen Ultravers 580 A B B Evenwichtig
Cora
Kippenvleugeltjes met mosterdsaus, farfalle en kleine groenten
Vacuüm 296 B C A Weinig groenten en zetmeelhouders
Delhaize
Delhaize
So Fresh
(Carrefour)
test-aankoop . nr. 499 . juni 2006
Warm gerookte Atlantische zalm in mosterdsaus, prei en natuuraardappelen
(absoluut Zweeds)
Lamsstammetje in eigen jus met erwtjes en wortelen en aardappelpuree
Gemeten gewicht (g)
Etikettering
Voedingswaarde
Zoutgehalte
Vacuüm 527 A D E Weinig groenten, te veel saus
Vacuüm 589 A D E Evenwichtig maar erg zout
Schartong met garnalensausje met rijst en groentjes MAP 434 A D C Weinig vis en groenten en te veel saus
Paul Bocuse Kalfsragout, morieltjes en borstplaat van aardappels MAP 287 A D B
365
(Delhaize)
Weinig vlees, groenten en zetmeelhouders
en te veel saus
Kalkoenragout met mosterdsaus en aardappelpuree Vacuüm 419 B D C Weinig groenten, te veel saus
Nr 1 (Carrefour) Kippenreepjes met champignonroomsaus & aardappelpuree Vacuüm 461 B D D Weinig groenten en te veel saus
So Fresh
(Carrefour)
Lidl
Kalfsfricassee in jagerssaus met aardappelpuree met olijven MAP 447 A D D
Gemarineerde stukjes kip en krokante groentjes geserveerd
met basmatirijst
Vacuüm 385 B C A
Weinig groenten en zetmeelhouders en
te veel saus
Weinig kip, zetmeelhouders en groenten,
en te veel saus
Patron Bernard (Colruyt) Kipfi let in Provençaalse saus met rijst en paprika Vacuüm 443 A C B Weinig groenten, te veel saus
Delhaize Kipfi let met supremesaus en aardappelpuree Ultravers 515 A D E Weinig groenten, te veel saus
Cora Zalm met zuring en aardappelen Vacuüm 342 B D B Geen groenten en weinig zetmeelhouders
Jean Stalaven Zalm in folie met fi jngesneden groenten en dragon MAP 239 A C A
Weinig groenten en geen zetmeelhouders,
maar beveelt aan er te eten
Fleury Michon Moffen van kip en aardappel- en wortelpuree Vacuüm 330 A C B Weinig kip, zetmeelhouders en groenten
Armand Borremans Varkensgebraad met een mosterdsaus Ultravers 451 B D D Niet genoeg groenten
Patron Bernard (Colruyt) Kabeljauw in dijonsaus met wortelpuree Vacuüm 463 A D D Weinig groenten en zetmeelhouders en te veel saus
Delhaize (Comme Chez
Soi)
Kalfsmignonnette met pasta, tomatencoulis met paprika's Vacuüm 433 A D D
Weinig groenten en zetmeelhouders en
te veel saus
Fleury Michon Atlantische zalmfi let en puree van broccoli MAP 298 A C A Weinig vis, groenten en zetmeelhouders
Weight Watchers Varkensblokjes zoetzuur met rijst MAP 390 A C A Weinig vlees en groenten
Maiski
DIEPGEVROREN
Tongrolletjes met garnalen MAP 522 C D E Weinig groenten en te veel saus
Mc Cain Steak pepersaus
Ervan uitgaand dat een maaltijd een
bepaalde hoeveelheid groenten moet
bevatten, moeten we vaststellen dat
slechts 4 gerechten er genoeg aanbieden.
Achttien geteste producten bevatten dan
weer te weinig vlees, gevogelte of vis per
portie, en vormen dus een ontoereikende
bron van eiwitten in vergelijking met
Diepgevroren
een "traditioneel" voedingspatroon.
En als men zich gaat verdiepen in de
zetmeelhoudende ingrediënten (aardappelen,
rijst of deegwaren), ontdekt
men dat meer dan de helft van de
zetmeelhoudende stalen er onvoldoende
van aanbieden. Kortom, veel
van deze gerechten zijn onevenwichtig.
348 A C A
Weinig vlees, zetmeelhouders en groenten,
en te veel saus
Iglo Kip en linguine met basilicum Diepgevroren 406 A B A Weinig kip
Iglo Tropische tongfi lets met fi jne groenten Diepgevroren 445 A D B Weinig vis en groenten en te veel saus
Weight Watchers Kabeljauw in tomatensaus, pasta en groenten Diepgevroren 386 A C A Weinig vis en groenten en te veel saus
(1) MAP = verpakt onder beschermende atmosfeer

Om die hiaten op te vullen, moeten ze
worden aangevuld met soep, een bord
rauwkost, een snee volkorenbrood of
een kom rijst.
De saus baart ons nog de meeste zorgen.
Alle gerechten bevatten saus (behalve
de "Atlantische zalmfi let en puree van
broccoli" van Fleury Michon) en vaak
Microbiologische analyse
Smaakproef
EINDBEOORDELING
0 100
PRIJS (in €)
per verpakking
prijs/kg
A B B 4,99 8,61
A B B 3,39 11,46
A B C 6,15 11,67
C B C 4,49 7,62
A B C 4,99 11,51
A C C 5,90 20,58
A C C 3,69 8,81
C B C 2,99 6,49
A C C 4,50 10,07
A C C 1,99 5,17
A C C 3,94 8,89
A C C 4,45 8,64
A C C 3,89 11,39
A D D 4,99 20,87
A D D 4,65 14,08
A D D 5,99 13,27
A D D 5,68 12,28
E B D 8,99 20,79
E B D 4,39 14,74
E C D 5,40 13,86
E C E 5,87 11,25
A D D 3,64 10,45
A D D 4,00 9,85
A D D 3,67 8,25
A D D 4,09 10,58
in grote hoeveelheden. We hebben wel
goed nieuws wat betreft de glutamaten
(smaakversterkers). De gemeten hoeveelheden
zijn perfect aanvaardbaar.
De "proef" op de som
We riepen de hulp in van twee proefpanels.
Het ene panel bestond uit professionals
(docenten in het hotelwezen),
het andere uit liefhebbers. Hoewel de
ene al wat kritischer was dan de andere,
waren ze het over het algemeen met
elkaar eens. Eenderde van de gerechten
werd goedgekeurd wat aanblik, geur en
smaak betreft. De diepgevroren producten
zakken echter voor de smaaktest.
En dan hun verleidingskracht in de rekken.
In sommige verpakkingen (ultravers
en verpakt onder beschermende
atmosfeer) is de inhoud zichtbaar. Deze
gerechten ogen dan ook vaak beter.
Voor andere kan de consument zich
enkel op de foto beroepen, waarop het
gerecht er vaak smakelijker uitziet dan
in werkelijkheid. Sommige zien er zelfs
veel minder uitnodigend uit dan op de
foto: na een ritje in de magnetronoven
zijn de groenten slap en is de saus bruin
geworden, met klonters op de plastic
verpakking. De pommes duchesse die
men op de verpakking van de tongfi lets
van Iglo ziet, blijken gewoon een puree
te zijn.
BESTE KOOP
WWW.TEST-AANKOOP.BE
> Als u meer wilt weten over de diëtetiek
van de bereide gerechten, kunt u er de
brochure "Een klare kijk op etiketten van
kant-en-klaargerechten" op naslaan op
www.test-aankoop.be. Ook te bestellen
door te bellen naar 02 542 32 32.
> Vragen over dit artikel kunt u richten
aan gezondevoeding@test-aankoop.be.
Goed nieuws voor de consument: erg weinig glutamaten, een goede bacteriologische
kwaliteit en een aanvaardbare eindbeoordeling, die zelfs gunstig
blijkt bij de proeftest. Toch enkele bedenkingen bij het gebrek aan voedingsevenwicht
van deze bereidingen, die het best aangevuld worden met een
klein voorgerecht (soep of slaatje), een portie rijst of een snee brood. Dit
soort praktische voeding is dus zeker niet geschikt voor alledaags gebruik.
De beste uit de test en Beste Koop is een ultravers product, het Varkenslapje
met spinazie en aardappelen van
Delhaize (€ 4,99). De diepgevroren
producten kregen stuk voor
stuk een negatieve beoordeling
door hun smaak en presentatie
op het bord.
MN
Varkenslapje (DELHAIZE)
De prijs van de bereidingen
Uit een marktstudie is gebleken dat de
consument bereid is € 5 te betalen voor
een kant-en-klaargerecht. En 73 % van
de prijzen van onze stalen overschrijdt
dat bedrag niet. Maar het resultaat
ziet er helemaal anders uit wanneer
men de prijzen per kilo gaat vergelijken.
Pas dan komen er grote verschillen
aan het licht tussen de goedkoopste,
"Gemarineerde stukjes kip en krokante
groentjes geserveerd met basmatirijst"
van Lidl (€ 5,17), en de duurste, "Zalm
in folie met fi jngesneden groenten en
dragon" van Jean Stalaven (€ 20,87).
Over het algemeen zijn ze dus duurder
dan de ingrediënten van een traditionele,
evenwichtige maaltijd. •
juni 2006 . nr. 499 . test-aankooop
25

Katrien Depoorter en Gwendolyn Maertens Test
Sinaasappelsap
Grote verschillen in smaak, dito in prijzen. Veel distributie- en eerste prijsmerken
moeten qua kwaliteit niet onderdoen voor de nationale merken.
HOE WIJ
TESTEN
We hebben 26
sinaasappelsappen
geselecteerd. Na een
bestudering van het
etiket onderzochten
we in het labo of er
suiker of water aan
het sap werd
toegevoegd en of de
authentieke aroma’s
aanwezig zijn.
Vervolgens
beoordeelde een
panel van 60 proevers
de smaak.
DEGUSTATIE
De proevers kregen
telkens een beker
met sinaasappelsap
zonder te weten om
welk merk het ging.
Na het proeven
drukten ze hun
appreciatie uit op een
9-puntenschaal.
Vervolgens
berekenden we de
gemiddelde
appreciaties van ieder
sinaasappelsap.
W
anneer het op sinaasappelsap aankomt,
gaat er niets boven vers geperst. Vindt
u het uitpersen een tijdrovend karwei,
dan is industrieel sinaasappelsap een
goed alternatief. In de supermarkt zijn
diverse soorten te koop. Wij testten sappen op basis
van sinaasappelconcentraat en zogenaamde "direct
sappen". Die laatste zijn het duurst én het lekkerst.
Vruchtensap onbemind
In vergelijking met andere dranken, doen vruchtensappen
het in ons land niet zo goed. Een Belg drinkt
er jaarlijks gemiddeld 30 liter van, terwijl hij 120 liter
Een Belg
drinkt vier
keer meer
frisdrank dan
vruchtensap
frisdrank consumeert. Jammer, want deze dorstlessers
bevatten veel vitaminen. De helft van de verkochte
vruchtensappen zijn sinaasappelsappen. Op de
tweede plaats stonden vroeger de appelsappen, nu
de multivruchtensappen. De distributie- en eersteprijsmerken
doen het heel goed, maar met 29 %
marktaandeel is Minute Maid de absolute leider. Appelsientje,
Sunland en Granini volgen op ruime afstand.
Minder water drukt kostprijs
De consument houdt het meest van vers geperst si-
naasappelsap. Direct sap is niet hetzelfde, maar komt
»
www.test-aankoop.be april 2010 • 541 Test-Aankoop 29

Test
FRUITSAP IS GEZOND, VERS FRUIT NOG GEZONDER
Fruitsap kan bijdragen tot een gezond eetpatroon, maar vers fruit is
nog beter. Vanwege het hoge suikergehalte houdt u het beter op één
glas sinaasappel- of ander vruchtensap per dag.
• Een stuk vers fruit - of het nu om
een appel, sinaasappel, pompelmoes
of ofananasgaat-iseenbelangrijke
offananas ananas gaat ggaat gaat t - is iis s een belangrijke
belangr bbelangrijke l g ijk jjke
bron b bron van van kkoolhydraten, koolhydraten,
koolhydraten
lhyd t
voedingsvezels, voeddingsvezels g l mineralen m mineralen ineralen l en
vitaminen.
vitaminen taminen
Tijdens het productie- en
bewaringsproces van het sap van
deze vruchten gaat een groot deel
van die voedingsstoffen verloren.
• Fruitsap kan de honger niet stillen
zoals een stuk fruit.
• Ook als fruitsap ongezoet is, is er
suiker in aanwezig. Die is afkomstig
van de vruchten zelf. Een glas
ongezoet sinaasappelsap bevat
evenveel suiker als een glas
frisdrank, namelijk 14 gram. Toch is
fruitsap beter dan frisdrank door de
aanwezige voedingsstoffen.
• Opgelet: vers sinaasappelsap
bevat veel vitamine C. Plaatst u het
sap in de koelkast voor een tijdje,
dan gaat veel van die vitamine C
verloren.
»
qua smaak toch aardig in de buurt. Het woord zegt
het zelf: direct sappen zijn sappen die zo goed als
onmiddellijk na het uitpersen van de sinaasappels
worden gebotteld. Ze krijgen een korte warmtebehandeling
om de houdbaarheid te verhogen, maar
meer houdt hun productieproces niet in. Anders is
het met de sappen op basis van concentraat. De fabrikant
verwijdert een groot deel van het aanwezige
water om te besparen op de transportkosten. Hij laat
de sappen indampen tot een achtste van hun oorspronkelijke
volume. Wat overblijft, is een kleverige
massa die ook in diepgevroren toestand vloeibaar
blijft en dus optimaal bewaard en gemanipuleerd
kan worden. Eens aangekomen in het land van bestemming
lengt men de massa weer aan met water.
Vervolgens krijgen de sappen een warmtebehandeling
om microbiologische aantasting tegen te gaan
en een langere houdbaarheid te verkrijgen. Niets dan
voordelen dus met deze procedure? Toch niet. Tijdens
het verwijderen van het water verdwijnen ook
aroma's uit het sap. Die kunnen worden opgevangen
en later opnieuw worden toegevoegd, maar de oorspronkelijke
smaak is definitief verloren. Ook de
warmtebehandeling is nefast voor de smaak.
Vrijgesproken van fraude
Het transport van de direct sinaasappelsappen is
duur doordat de sappen een groter volume hebben
en ze constant gekoeld moeten worden. Om de kostprijs
te drukken, kunnen fabrikanten een aantal
frauduleuze ingrepen doen. Zo kunnen ze goedkopere
sappen van clementines, mandarijnen of pom-
HET PRODUCTIEPROCES VAN SINAASAPPELSAPPEN OP BASIS VAN CONCENTRAAT
Het merendeel (92,5 %) van de industriële sinaasappelsappen is gemaakt op basis van concentraat.
Het grootste voordeel van dit productieproces is de besparing op de transportkosten.
De sinaasappels
worden geperst
in het land waar
ze zijn geteeld.
De vaten worden
geëxporteerd in
diepvriescontainers of
koelschepen.
Eens bij ons aangekomen wordt het
concentraat ontdooid, aangelengd
met water en gebotteld.
Het sap wordt verwarmd tot al het
water verdampt. Het citrusconcentraat
dat overblijft heeft een volume dat
acht keer kleiner is dan het
oorspronkelijke volume.
Dat giet men in vaten
van 250 kilogram en
vriest men in tot -18° C.
30 Test-Aankoop 541 • april 2010 www.test-aankoop.be

SINAASAPPELSAPPEN PRIJS BESCHRIJVING TESTRESULTATEN
Fruitsap op basis van concentraat
min. max. Inhoud in liter
CARREFOUR Sinaasappel met pulp 0,99 1,35 1 brik A A A A 1,08 75
ELDORADO Sinaasappelsap met pulp 0,79 1 pet A A A B 0,79 68
365 Sinaasappelsap uit geconcentreerd sinaasappelsap 0,55 1 brik A A A B 0,55 63
GOLDHORN Sinaasappelsap uit concentraat 0,55 0,61 1 brik A A A B 0,56 61
MINUTE MAID Original 100 % puur sinaasappelsap 1,30 1,76 1 brik A A A B 1,39 61
EVERYDAY Sinaasappelsap uit concentraat 0,55 0,57 1 brik A A A C 0,55 60
MATCH Sinaasappelsap 1,10 1,59 1 brik A A C B 1,37 60
CARREFOUR DISCOUNT Sinaasappelsap uit concentraat 0,83 0,90 1,5 brik A A C B 0,56 60
CORA Sinaasappelsap 0,99 1 brik A A C B 0,99 60
VITAFIT Sinaasappelsap uit geconcentreerd sinaasappelsap 0,83 0,92 1,5 brik A A A C 0,56 59
DR. SIEMER Sinaasappelsap uit geconcentreerd sinaasappelsap 0,61 1 brik E A C C 0,61 54
GRANINI Sinaasappel rijk aan pulp 1,59 2,11 1 pet C A A C 1,78 56
APPELSIENTJE Premium Sinaasappel 1,10 1,80 1 brik A A E B 1,38 20
DELHAIZE Sap geconcentreerd sinaasappel 1,21 1,35 1 pet A A E B 1,25 20
N°1 Sinaasappelsap op basis van sinaasappelsapconcentraat 0,61 0,79 1 brik C A E B 0,64 20
WINNY Sinaasappelsap uit concentraat 0,61 0,89 1 brik A A E B 0,74 20
OXFAM Sinaas 1,45 1,59 1 brik A A E C 1,50 20
BIO-TIME Sinaasappelsap uit geconcentreerd vruchtensap 1,69 1,99 1 fles E A E C 1,82 20
Direct sap
TROPICANA Pure Premium Original orange, sinaasappelsap 2,49 3,45 1 brik A A n. A 3,04 76
BIO DELHAIZE Sinaasappelsap 100 % puur sap 1,85 2,02 0,75 fles A A n. A 2,60 74
CORA Puur sinaasappelsap 2,19 1 brik A A n. B 2,19 72
DELHAIZE Geperst sinaasappelsap 2,69 1 brik A A n. B 2,69 67
MATERNE Geperste sinaasappelen, 100 % fruit 2,85 3,23 1 pet A A n. B 2,98 66
WINNY 100 % Sinaasappelsap 1,18 1,28 1 brik A A n. B 1,21 64
CARREFOUR DISCOUNT Sinaasappelsap met pulp 1,39 1 brik A A n. B 1,39 64
ELDORADO 100% puur geperst sinaasappelsap 2,29 1 fles A A n. B 2,29 61
pelmoezen toevoegen of het sap aanlengen met water
en suiker. Een gespecialiseerde fraudeur zit er
niet om verlegen voedingszuren, mineralen of aminozuren
toe te dienen om die fraude te verbergen.
Ons labo kan dit gelukkig allemaal opsporen. Conclusie:
alle 26 geteste sinaasappelsappen zijn authentiek.
Hoezo zonder toegevoegde suikers?
Ziet u "zonder toegevoegde suikers" prijken op de
verpakking, dan raden we aan de ingrediëntenlijst
te controleren. Om de zure smaak te corrigeren, mogen
fabrikanten namelijk een kleine hoeveelheid
suiker (15 gram per liter sap, uitgedrukt in droge
stof) toevoegen en toch de claim "zonder toegevoegde
suikers" gebruiken. Wanneer er nog meer suiker
aan te pas komt (maximaal 150 gram per liter sap,
uitgedrukt in droge stof), dan moet dat op de verpakking
in de vorm van "gezoet" of "met toegevoegde
suiker". Uit analyses in het labo bleken onze sinaas-
»
"Zonder
toegevoegde
suikers" neemt
u beter niet al
te letterlijk
www.test-aankoop.be april 2010 • 541 Test-Aankoop 31
Verpakking
Etiket
Authenticiteit
Verpakking pet = petfles,
brik = kartonnen verpakking,
fles = glazen fles
Etiket Een aantal vermeldingen
zijn verplicht voor
alle sinaasappelsappen.
Wanneer er een gezond-
Beste van
de test
Beste
Koop
Voordelige
keuze
n. niet van toepassing
Goede kwaliteit
Aroma's
Smaakproef
HOE LEEST U DE TABEL
Zeer goed
Goed
Redelijk
Zwak
Slecht
Niet kopen
Gemiddelde
prijs per liter
EINDSCORE OP 100
heidsclaim op de verpakking
staat, moet de fabrikant
informatie over de voedingswaarde
meedelen.
Authenticiteit Sap op basis
van concentraat is authentiek
als er geen suiker werd
toegevoegd, een direct sap
is dat wanneer er geen water
werd toegevoegd.
Aroma's Zijn de authentieke
aroma's nog aanwezig na
de reconstructie van het
sinaasappelsap? C betekent
in een te lage concentratie,
E betekent dat er
veel te weinig zijn.
»

Test
Sinaasappelsappen pp pp
pp Onze keuze
75
63 76
64
CARREFOUR
ARREFOUR
Sinaasappel met pulp
Correcte geur, aangename
smaak met goede zoetzuurbalans,
goede hoeveelheid
pulp aanwezig.
€ 0,99-1,35
365
Sinaasappelsap
De geur is goed, correcte
smaak met aanvaardbare
zoetzuurbalans.
Geen pulp aanwezig.
€ 0,55
WEGWIJS IN FRUITIGE DRANKJES
In de wet staat dat fruitsap voor 100 % uit sap van vruchten moet
bestaan. Drankjes met minder fruit moeten een andere naam krijgen.
Van links naar rechts: direct sap (100 % sap van vruchten), vruchtensap op
basis van concentraat (idem), vruchtendrink (50 % sap van vruchten),
vruchtenlimonade (minstens 10 % sap van vruchten), limonade met
vruchtenextracten (enkel extracten, soms ook sap en andere delen van
vruchten), limonade (geen sap van vruchten, wel suiker water en aroma’s).
TROPICANA
Pure Premium
Frisse sinaasappelgeur,
aangename smaak, goede
hoeveelheid pulp. Lijkt op
vers geperst sap.
€ 2,49-3,45
WINNY
100 % sinaasappelsap
Frisse sinaasappelgeur,
correcte smaak met goede
zoetzuurbalans, goede
hoeveelheid pulp aanwezig.
€ 1,18-1,28
»
appelsappen op basis van concentraat telkens vrij
van toegevoegd suiker.
Te lakse wetgeving inzake aroma's
Zoals reeds gezegd voegt de fabrikant in het land van
bestemming aroma's en water toe aan het concentraat.
Volgens de wet moeten dit de authentieke aroma's
zijn die verloren zijn gegaan tijdens het productieproces.
Ze moeten in die mate hersteld zijn dat het
sap dezelfde karakteristieken vertoont als een gemiddeld
sap verkregen van fuit van dezelfde soort. Bij
tien sappen op basis van concentraat blijkt dat niet
het geval. De karakteristieke aroma's komen niet of
in een te lage concentratie voor.
Wij zijn van mening dat dit euvel verholpen kan worden
mits een aanpassing van de wetgeving. Momenteel
ontbreken er duidelijke normen en officiële analysemethodes
om fraude te kunnen opsporen. Enkel
gespecialiseerde labo's zijn er toe in staat. Dit maakt
het de fabrikanten wel heel gemakkelijk om de wet
aan hun laars te lappen. Bovendien willen we ook
systematische controles zodat misbruik kan worden
uitgeroeid.
Petfles maakt product duurder
De nationale merken zijn duurder, maar niet noodzakelijk
lekkerder. Hoe groter de verpakking, hoe minder
u betaalt per liter. Uit onze marktstudie blijkt dat
de consument petflessen verkiest boven brik. Hou er
rekening mee dat dit de prijs van het product fors de
hoogte in jaagt. Sinaasappelsap in petflessen is gemiddeld
34 cent per liter duurder dan sinaasappelsap in
brik. ¬
32 Test-Aankoop 541 • april 2010 www.test-aankoop.be

ETHISCH
ONDERZOEK
Een wrange nasmaak
In Europa is 95 % van het sinaasappelsap afkomstig uit Brazilië. Lage lonen en
een gebrek aan respect voor milieu zijn er meer regel dan uitzondering. Aan
de producenten én aan u om het tij te doen keren.
N
ergens ter wereld is werken in de fruitteeltsector
een pretje. Seizoenarbeid,
weinig zekerheid en lage lonen horen er
standaard bij. In Brazilië is er dikwijls
geen sprake van een contract, laat staan
van sociale zekerheid. Ook al is de minimumleeftijd
om te werken vijftien jaar, toch werken er tienjarigen
op de plantages.
Exotisch, maar niet ecologisch
Wanneer sinaasappelsap of -concentraat ons land bereikt,
heeft het al ettelijke vervuilende kilometers afgelegd.
De ecologische voetafdruk van de direct sappen
is nog groter dan die van de sappen op basis van
concentraat doordat ze niet met de boot, maar via het
vliegtuig worden getransporteerd en constante koeling
vereisen. Andere milieu-aspecten die we niet mogen
vergeten zijn het kappen van regenwoud voor
meer landbouwgrond en het gebruik van pesticiden,
grote hoeveelheden irrigatiewater en brandstof.
PRIJSOPBOUW VAN EEN FLES OXFAM SINAASAPPELSAP
VAN 1 LITER
₣ 0,09
btw
₣ 0,12
transport, inklaring, opslag,
verzekering, mengen
grondstoffen
₣ 0,24
fairtradeprijs + premies
voor Cuba en Brazilië
₣ 1,55
Consumentenprijs
₣ 0,80
marge Oxfam,
werkingskosten,
transport naar
wereldwinkels,
winstmarge voor de
winkels ...
₣ 0,30
bottelen, verpakken, Max
Havelaar-label, transport
afgewerkt product
Katrien Depoorter en Christian Rousseau
Welk sap te kiezen?
Biosinaasappelsappen hebben een minder grote impact
op het milieu. De vruchten zijn geteeld zonder
chemische pesticiden. Staar u toch niet blind op bio,
want over de sociale omstandigheden waarin de productie
is gebeurd, zeggen dergelijke labels niets. Bovendien
is de verwerking en het transport even milieubelastend
als die van alle andere
vruchtensappen.
Wij voerden een kleinschalig onderzoek naar het
ethisch en ecologisch bewustzijn van sinaasappelsapmerken.
Van alle geteste sappen blijkt Oxfam ethisch
gezien de beste keuze. Andere merken die net als Oxfam
het keurmerk Max Havelaar dragen, maar niet in
de test zijn opgenomen, zijn Delhaize Max Havelaar,
Lidl FairGlobe en Ethiquable.
Appelsientje komt als tweede beste uit ons onderzoek,
vooral dankzij zijn inspanningen op sociaal vlak. Colruyt
en Delhaize zijn aanvaardbare keuzes. Meer informatie
over het ethisch beleid van deze en andere
supermarkten, leest u in het artikel hierna.
Het meest ecologisch en sociaal verantwoorde sap
perst u uiteraard zelf. Met sinaasappels die dichter bij
ons (in Spanje of Marokko) zijn geteeld. ¬
www.test-aankoop.be april 2010 • 541 Test-Aankoop 33

Onderzoek
Voeding
laat u niet inpa
De maar wat verleidelijke
boodschappen op voeding zijn vaak
een bedrieglijke vorm van reclame.
Fabrikanten spelen in op uw
goedgelovigheid. Laat u niet door
hun verhaaltjes misleiden!
ANALYSE VAN VERPAKKINGEN
We kochten willekeurig een aantal
voedingsmiddelen in supermarkten
om hun verpakking te analyseren.
SLOGANS VERSUS
INGREDIËNTENLIJST
We vergeleken de aanblik van de
verpakking en de boodschappen die
erop stonden met de verplichte
ingrediëntenlijst om de samenhang
tussen beide te controleren.
Natuurlijk is onze selectie van
producten allesbehalve exhaustief. Er
zijn nog veel andere voedingsmiddelen
met een verpakking die de consument
om de tuin leidt.
Dit is slechts een steekproef waarmee
we laakbare praktijken willen
illustreren.
26 Test-Aankoop 542 • mei 2010 www.test-aankoop.be

kken
M
erk, slogan, beeld,
verpakking … Het hele
register wordt
opengetrokken om de
voordelen van een product
in de verf te zetten, om consumenten te
lokken en om te verkopen.
Fabrikanten van voeding gebruiken een
hele trukendoos om uw interesse te
wekken en uw keuzes te beïnvloeden. Ze
beroepen zich daarbij op de herkomst van
het product, de verpakking en de
benamingen, of de samenstelling.
Kortom, u ziet in een oogopslag wat de
fabrikant u wil tonen.
Gezonde en evenwichtige
verpakking?
Er is op zich niets mis mee om een
voordeel van een product te beklemtonen.
Zolang het maar geen trucje is om andere,
minder fraaie kenmerken te verdoezelen
of om verwarring te zaaien in het hoofd
van de consument! Helaas is de info die
veelal meteen alle aandacht opeist, niet
vaak geloofwaardig. Het draait puur rond
de commerciële slagkracht ervan.
De verpakking of slogan moet een indruk
van kwaliteit creëren en dus het imago
van het product opblinken om de verkoop
te boosten.
Vertrouw liever de
ingrediëntenlijst dan een
blitse slogan, die u op het
verkeerde been zet
»
SAMENSTELLING ALS ZOETHOUDERTJE
Sandrine Bouhy en Katrien Renders
Smaken doen verkopen. Fabrikanten deinzen er niet voor terug gegeerde ingrediënten
in de verf te zetten, ook al bevat het product er slechts 0,1 % van.
Danone goochelt met woorden. De
"vanillesmaak" in de verf zetten, is niet
gelogen. Maar de consument zou kunnen
denken dat de yoghurt met echte vanille
werd gemaakt. Terwijl het product enkel
aroma's bevat …
Deze frambozenyoghurt bevat in
werkelijkheid slechts 1 % frambozensap.
Aroma's en kleurstoffen verbergen dat
gebrek.
Pesto is een traditioneel Italiaans
product op basis van olijfolie en
pijnboompitten. Geen olijfolie in dit
product, maar wel zonnebloemolie. Ook
heel weinig pijnboompitten (0,1 %), maar
vooral cashewnoten.
De naam
spreekt
boekdelen.
Hij verwijst
duidelijk naar de beroemde Italiaanse
Parmezaanse kaas. Nochtans bestaat
deze zogenaamde kaas niet alleen uit
melkvet, maar ook uit plantaardige
vetstoffen.
Volgens Knorr is dit bouillon met
olijfolie. Toch bevat dit recept veel
meer plantaardige vetstoffen dan
olijfolie (2 %).
De 55 % doet geloven dat het om de
hoeveelheid frambozen gaat. Vooral
omdat de omschrijving ernaast, die
meldt dat het de vulling betreft, in het
Engels en Duits is. De ingrediëntenlijst
meldt slechts 1,2 % frambozensap.
www.test-aankoop.be mei 2010 • 542 Test-Aankoop 27

Onderzoek
»
Toch zou u alle écht nuttige informatie
ergens op de verpakking moeten
terugvinden. De wet bepaalt immers dat
het etiket een hele rist gegevens moet
bevatten, zoals de ingrediëntenlijst, de
vervaldatum en het gewicht.
Bedrieglijke praktijken
Om de regels te omzeilen, bedienen
fabrikanten zich wat graag van
woordspelletjes. En die komen zeker van
pas wanneer aroma's in producten worden
verwerkt … ter vervanging van de
natuurlijke ingrediënten.
Natuurlijk worden de duurste ingrediënten
als eerste uit de samenstelling geschrapt.
Bovendien is het niet verplicht om op het
etiket te verduidelijken welk type van
aroma's wordt gebruikt. Dat leidt vaak tot
Industrieel-ambachtelijke productie
Op ambachtelijke wijze, grootmoeders geheim, origineel recept … Al die omschrijvingen suggereren het gebruik van traditionele en
natuurlijke ingrediënten. Al te veel zogenaamd ambachtelijke producten zijn het resultaat van industriële processen en bevatten
veel additieven (bewaarmiddelen, kleurstoffen, geleermiddelen ...).
Additieven
te over,
waaronder
kleurstoffen. De omschrijving
"artisanale" heeft een connotatie van
natuurlijk en gezond. Onterecht, want
het betreft een puur industrieel product.
De vermelding
"tante Eliane"
doet kwaliteit
en traditionele
bereidingen
vermoeden.
Maar dit soort
producten bevat
vaak nietconventionele
of
allesbehalve
traditionele ingrediënten.
De confituur Nostalgie van Materne ziet er authentiek uit.
En voor een keer is dat terecht, want hij bevat geen
fructose-glucosestroop, maar enkel suiker.
Het ambachtelijke is net als de krab ver
te zoeken in deze "Ambachtelijke King
Krab Salade". Ze bevat meer surimi en
krabaroma dan krab! En dat kunt u niet
weten zonder de ingrediëntenlijst te
lezen.
Deze soep
volgens grootmoeders
geheim
zit vol industriële
ingrediënten, zoals
aroma's,
smaakversterkers,
stabilisatoren en
kleurstof.
Deze
"préparé"
lijkt sterk op
filet americain
(met
rundvlees).
Maar er zit
55 %
varkensvlees
in. Het gebruik
van kleurstoffen
zoals
E124 is onaanvaardbaar in
vleesbereidingen.
Alweer een
kloof tussen
de slogan die
het heeft over
een product op
basis van
echte boter
en room, en
de echte
samenstelling,
met onder meer weipoeder,
plantaardig vet, emulgeermiddelen en
een aroma.
28 Test-Aankoop 542 • mei 2010 www.test-aankoop.be

vage en soms ronduit bedrieglijke
bewoordingen. "Zonder kunstmatige
kleurstoffen/aroma's" op een product
betekent bijvoorbeeld niet noodzakelijk
dat er geen natuurlijke aroma's inzitten.
Voor de fabrikant zijn dit allemaal
hulpmiddelen om een grotere winstmarge
te genereren of zijn product tegen een
betere prijs te verkopen.
Een gouden raad: check enerzijds de
hoeveelheid natuurlijke ingrediënten en
anderzijds of er aroma's in het product
aanwezig zijn, en u begrijpt meteen beter
de kloof tussen de opvallende slogans
vooraan en de piepkleine lettertjes
achteraan op de verpakking.
Hetzelfde gebeurt met de herkomst van
streekproducten. De Italiaanse kleuren op
de verpakking van een elders gemaakte
pizza kunnen de consument misleiden.
Nog een probleem is dat, behalve dan voor
gekookte ham, omschrijvingen van het
type "ambachtelijk" niet door de Belgische
wet worden gereglementeerd. Waarom
doen we niet zoals onze Britse en Franse
buren, die bepaalde marketingtermen
definieerden zoals "op oude wijze",
"huisbereid", "natuurlijk". De juridische
leemte zet bij ons de deur open voor
allerlei interpretaties en toepassingen.
»
INTERVIEW
Robert Remy
onze voedingsdeskundige
"Het etiket is de
identiteitskaart: het moet
volledig en correct zijn"
EUROPESE LABELS
Sommige labels staan garant voor de
kwaliteit of de herkomst van een product.
De EU voerde er drie in. Ze wijzen op de
naleving van de officiële normen met
betrekking tot herkomst, samenstelling
en traditionele productiewijze.
De beschermde
oorsprongsbenaming
(BOB) is de strengste
norm. De productie,
transformatie en
verwerking van het product
moeten gebeuren in een welbepaalde
geografische zone met een erkende en
vastgestelde vakkennis.
Bij ons: Hervekaas, Ardense boter en de
eetdruif uit Vlaams-Brabant.
• BESCHERMDE OORSPRONGSBENAMING •
De beschermde
geografische aanduiding
(BGA) verwijst naar
landbouwproducten en
Dat de consument gevoelig is voor de
aanblik van een product, valt niet te
ontkennen. Geven de fabrikanten hem
dan ook wat hij wil?
Bedrijven spelen zeker in op de wensen
van de consument. Die gaat meer en meer
op zoek naar "exotische" producten die
hem doen denken aan een reis of typische
voeding uit een bepaalde streek. Er is ook
een grotere vraag naar het natuurlijke,
zoals bio, en naar ambachtelijke
producten. Etiketten plaatsen dan ook
precies die kwaliteiten in het licht die
perfect overeenstemmen met het idee
dat de consument zich heeft gevormd
over wat hij wil eten.
De verpakking is dan in de eerste plaats
een lokaas?
Voor de fabrikanten, ja. Maar voor ons
moet het etiket van een voedingsproduct
bovenal diens identiteitskaart zijn. Het
moet de consument eerlijk en volledig
informeren over het product zelf zoals het
is, zonder vervalsing of verwarring. In
bepaalde gevallen misleidt de verpakking
de klant echter opzettelijk.
voedingsmiddelen die nauw zijn gelinkt
aan een geografische zone, waar ze
minstens worden geproduceerd,
getransformeerd of verwerkt.
Bij ons: 'paté gaumais' (uit de Gaume),
Ardense ham, Brussels grondwitloof en de
mattentaart uit Geraardsbergen.
De gegarandeerde
traditionele specialiteit
(GTS) is een label dat de
traditionele samenstelling
van een product of zijn
traditionele productiewijze
onderstreept. Bij ons: lambiek en het
assortiment bieren op basis van lambiek
zoals Geuze, Kriek, Framboise ...
Een product dat geen van deze labels
draagt, is nog niet slecht. We zouden
trouwens graag willen dat ze op meer
producten die er aanspraak op kunnen
maken, gebruikt zouden worden.
Mogen we dit soort praktijken als illegaal
beschouwen?
Absoluut. De wet op de handelspraktijken
beschouwt een handelspraktijk als
bedrieglijk wanneer deze valse informatie
bevat of wanneer deze, op welke manier
dan ook, de consument met zijn algemene
presentatie misleidt en hem aanzet tot
een aankoop die hij anders nooit zou
hebben gedaan. Bijna alle geanalyseerde
producten lappen deze verplichting aan
hun laars. De toepassing van de wet moet
strenger gebeuren.
Kunnen we verbetering verwachten in de
wetgeving?
In het Europese Parlement ligt al een tijdje
een nieuw wetsontwerp op tafel dat de
informatie over voedingswaren wil
verbeteren voor de consument. Dit
ontwerp betreft onder meer de grootte
van de letters, de informatie over
voedingsstoffen en de vermelding van de
plaats van herkomst. Wij hopen dus dat
de situatie hierdoor zal verbeteren, zeker
wat de oorsprong van het product
betreft.
www.test-aankoop.be mei 2010 • 542 Test-Aankoop 29

»
Onderzoek
VERBORGEN NATIONALITEIT
Pizza, tiramisu, paella, pesto, porto en
feta zijn maar enkele voedingsmiddelen
die met hun naam alleen al naar een land
of streek verwijzen. De herkomst van het
product dient ook als verkoopargument.
De verpakking en benaming doen
bewust aan feta denken. Maar deze
kazen werden gemaakt in Duitsland,
een herkomst die niet duidelijk staat
vermeld op alle producten. Wie het
etiket aandachtig leest, stelt
bovendien vast dat het product werd
gemaakt van koemelk in plaats van
schapenmelk.
Het etiket ontcijferen
U zult het etiket dus al goed moeten
ontleden om betrouwbare informatie
terug te vinden. Toch getroost slechts een
minderheid van de consumenten zich de
moeite om ingewikkelde, moeilijk te
ontcijferen of haast onvindbare
ingrediëntenlijsten uitvoerig te
onderzoeken.
Waar moet u kijken en hoe leest u het
etiket? Vertrouw enkel op de
ingrediëntenlijst, die overigens bij wet
verplicht is. De ingrediënten worden er
altijd opgesomd volgens de gebruikte
hoeveelheid, tenzij ze minder dan 2 %
bedragen. Als bv. plantaardige vetstoffen
vóór olijfolie staan vermeld, betekent dit
dat het product meer van die eerste bevat.
De aanwezigheid van additieven en
aroma's wijst vaak op een gebrek aan dure
en hoogwaardige ingrediënten. Om de
herkomst van zogenaamde
streekproducten te achterhalen, gaat u op
zoek naar referenties zoals het adres van
de fabrikant of de vermelding
"geproduceerd in …".
De naam van het product wordt vaak ten
onrechte als referentie gebruikt. Zo bevat
truffelmayonaise niet per definitie een
grote hoeveelheid truffels. Check het
De kleuren van
de Italiaanse vlag
en de vermelding
"Italia" slijten deze antipasti voor een
Italiaanse specialiteit. Toch is het etiket
vaag. Het vermeldt een Zwitsers en
een Italiaans adres. Hoe moeten we nu
weten waar het vandaan komt?
Wie afgaat op de voorkant
van de verpakking zou
kunnen geloven dat deze
forel uit de Belgische
Ardennen komt. De
achterkant verraadt evenwel
dat deze vis in Frankrijk werd
gekweekt.
percentage in de ingrediëntenlijst.
Ingrediënten die op een of andere manier
in de benaming gesuggereerd worden of
op de verpakking in de kijker staan,
moeten in die lijst met hun exacte
percentage vermeld staan.
Vertrouw evenmin de ambachtelijke
aanblik van een voedingsmiddel (zoals een
handgeschreven naam of een rood en wit
geruit etiket). Dit biedt geen enkele
garantie wat de productiewijze betreft. Let
ook hier op de ingrediëntenlijst.
Additieven en niet-traditionele
bestanddelen verraden een industriële
productie. ¬
MEER INFORMATIE
Twee webadressen om meer te weten over
additieven, etikettering, wetgeving of
voedingsclaims.
Ons dossier over voedingsclaims:
www.test-aankoop.be/slogan
Ons dossier over voedingsadditieven:
www.test-aankoop.be/dossier
Deze
"Italiaanse
ham" komt
misschien
niet uit Italië.
Op de
achterkant
van de
verpakking
prijkt de
afkorting van
Frankrijk. We
kunnen ons
dus vragen
stellen bij de
herkomst.
Wij eisen
Ondanks de wet op de handelspraktijken
en op etikettering zijn
veel verpakkingen misleidend. Wij
eisen nieuwe maatregelen.
• Er moet een wet voor het gebruik van
de termen "ambachtelijk", "grootmoeders
recept" enz. worden uitgewerkt. Deze
producten zouden onder meer geen
additieven mogen bevatten.
• De term "ambachtelijk" mag niet op een
industriële productie slaan, maar moet
worden beperkt tot een kleinschalige
productie.
• De herkomst van het product moet
altijd duidelijk vermeld zijn op de
verpakking.
• De vermeldingen moeten in de landstalen
zijn geschreven, zelfs op de voorzijde
van de verpakking.
• We pleiten voor strengere controles en
een strikte toepassing van de huidige
wet.
30 Test-Aankoop 542 • mei 2010 www.test-aankoop.be

Analyse
Wokgroe
gezond en gemakkelijk
Voorverpakte wokgroenten zijn dan wel prijzig, ze zijn ook gemakkelijk. Kies
verse boven diepgevroren, met een houdbaarheidsdatum die ver genoeg ligt.
HOE WIJ TESTEN
We haalden tien verse, voorverpakte
wokmengelingen en negen
diepgevroren mengelingen in huis.
We gingen na of ze al dan niet
vermelden wat de wet oplegt en
maakten ze klaar in de wok om de
smaak te beoordelen.
BACTERIOLOGISCHE KWALITEIT
De verse, voorverpakte groentemixen
controleerden we ook nog op allerlei
kiemen. We zochten naar kiemen die
wijzen op bederf en een slechte
hygiëne, maar ook naar mogelijk
ziekteverwekkende kiemen zoals
Listeria monocytogenes,
Campylobacter, Salmonella, E. coli,
B. cereus. We voerden onze analyses
uit op de laatste dag waarop volgens
het etiket het product nog te gebruiken
was. We beoordeelden ook de geur en
de aanblik van de groentemixen.
een tijd, geen zin om
uitgebreid te koken of
gewoon "goesting" in de
G Aziatische keuken: haal de
wok boven! Met deze halve
bolvormige pan zet u in geen tijd een verse,
veelzijdige en vooral smakelijke schotel op
tafel. De meeste gerechten die u hierin
klaarmaakt, bevatten immers veel
groenten die door de korte baktijd beetgaar
zijn en hun smaak en voedingsstoffen
behouden. Belangrijke voedingsstoffen die
anders, in de kookpotten waarin u en ik
gewoonlijk koken, dikwijls met het
kookvocht in de afvoer verdwijnen.
Tegenwoordig moet u zelfs niet meer als
een wokmeester met een mes aan de slag
om uw groenten panklaar te snijden.
Zowel in de koeltoonbank als in de
diepvriezer van de supermarkt vindt u een
uitgebreid aanbod van groentemixen voor
de wok.
Hoeveel groenten per dag?
Groenten zijn essentieel in een gezond en
evenwichtig voedingspatroon en nemen
dan ook een belangrijke basisplaats in in
de voedingsdriehoek. Volgens de
aanbevelingen zouden we dagelijks vijf tot
zeven "delen" groenten moeten eten. Een
»
24 Test-Aankoop 540 • maart 2010 www.test-aankoop.be

nten
DE TEST: VERSE VERSUS DIEPGEVROREN
Ze zijn beide gemakkelijk in gebruik, maar waarom zou u voor de ene kiezen en niet
voor de andere? Wij lazen de etiketten, controleerden de groenten en proefden een
groot aantal wokmengelingen voor u.
VERSE GROENTEN
R
• De bewaartemperatuur bleef in de
door ons bezochte verkooppunten
overal binnen de wettelijke normen.
Een juiste bewaartemperatuur is
belangrijk om wildgroei van gisten
en bacteriën tegen te gaan. U moet
deze groenten nog wel bereiden,
maar de baktijd is niet zo lang.
• Wij vonden geen mogelijk
ziekteverwekkende kiemen in de
geteste wokgroenten.
• Onze verse wokgroenten zijn in
het algemeen smaakvol, geurig,
kleurig en "krokant", tenminste als u
een product kiest waarvan de
houdbaarheidsdatum ver genoeg in
de toekomst ligt.
DIEPGEVROREN GROENTEN
R
• De geteste diepgevroren
wokgroenten bieden meestal een
tamelijk complete etikettering met
advies over de bereiding, het aantal
groenten en informatie over de
voedingswaarde.
• Te bewaren in de diepvriezer, waar
ze klaar liggen voor gebruik.
Q
• Op de door ons gekochte stalen was zelden
informatie te vinden over de voedingswaarde,
behalve bij de mengelingen van Delhaize. Vaak
ontbrak ook enig bereidingsadvies.
• Ongeveer de helft van de stalen heeft
problemen met kiemen die wijzen op bederf en
een slechte hygiëne. Verschillende stalen waren
uitgedroogd (bv. bij Carrefour, Horeca Select,
Spar Fresh Selection, Delhaize), andere
bevatten vocht en roken lichtzuur (bv. Horeca
Select, Moni). Uiteindelijk waren 16 van de
21 stalen ontoereikend omdat ze niet voldeden
inzake bacteriologie. Deli-Coupe Thaise mix en
de Japanse mix van Carrefour zijn de enige die
met glans door de test raakten.
• Met gemiddeld € 5 per kilo zijn deze groenten
redelijk prijzig.
Q
• Diepgevroren groenten hebben dikwijls een
vage, te neutrale smaak, zijn papperig en
hebben weinig kleur. Te mijden is de Chinamix
van Spar. De meeste andere stalen konden
echter ook maar amper onze smaakpapillen
bekoren. Uitzonderingen daarop zijn Soy Wok
van Delhaize en de Thaise wokmix van Pinguin.
• Met gemiddeld € 3 per kilo zijn deze groenten
duurder dan wanneer u zelf een mengeling van
groenten zou versnijden voor in de wok.
Stéphanie Bonnewyn en Ruth Sas
De mix van Delhaize: de enige verse
met info over de voedingswaarde
De mix van Deli-Coupe: geen
problemen met bacteriologie
De diepgevroren groenten van Spar:
een afknapper qua smaak
www.test-aankoop.be maart 2010 • 540 Test-Aankoop 25

Analyse
Typische groenten uit de Aziatische keuken
In de wokmengelingen komen we al eens minder bekende groenten tegen. We illustreren er hier enkele. Wilt u zelf een beetje
Azië in uw gerechten, dan vindt u deze groenten wel eens in goed uitgeruste supermarkten of in Aziatische toko's.
Waterkastanje
Het is de wortel van een waterplant.
De smaak lijkt een beetje op die van
palmharten. Wit, krokant, sappig
vruchtvlees met een zoete,
geparfumeerde smaak. Pellen voor
of na het koken.
Okra
Langwerpige, geribde vrucht
waarvan de slijmachtige
binnenste substantie ideaal is
om soepen en wokgerechten
te kruiden. Kan zowel rauw als
gekookt gegeten worden.
Perfect bij tomaat, ui, paprika,
curry's, koriander, origano,
citroen, azijn.
Shiitake
Eetbare Japanse paddenstoel met een erg
uitgesproken "rokerige bossmaak".
Vóór gebruik te weken in warm water.
De steeltjes hebben weinig smaak.
Bamboescheuten
Jong, eetbaar gedeelte van de bamboeplant.
Hier vooral in blik te vinden: moet dan enkel
afgespoeld worden alvorens de scheuten
5 tot 10 minuten te koken. Bij verse scheuten
is er iets meer werk.
Chinese kool
Grote, lichtgroene koolvorm.
Rauw, licht gebakken of zachtjes
gekookt te eten.
Krokant en zacht van smaak.
Pak Choi
Een koolsoort met een witte
stam die sappig, krokant en
zacht van smaak is.
Groene generfde bladeren.
In de keuken eerst de
fijngesneden stam koken,
pas op het einde de bladeren
toevoegen. Bij rijst,
in soepen of als bijgerecht.
Lotuswortel
Deel van de lotusplant. Aziaten gebruiken elk
deel van die plant in hun gerechten.
Lijkt op een aaneenschakeling van
aardappelen. De jonge gedeelten worden
geschild en rauw gegeten, de oudere stukken
gefrituurd , gekookt ... Subtiele smaak en
krokante textuur.
26 Test-Aankoop 540 • maart 2010 www.test-aankoop.be

ÉÉN WOK, VERSCHILLENDE GERECHTEN
De wok mag dan in Azië
wijdverspreid zijn, de
gerechten die erin bereid
worden, kunnen sterk
verschillen.
Er is immers niet zoiets als
één Aziatische keuken.
Variatie is troef. In Zuidoost-
Azië (landen zoals Thailand,
Vietnam) is bakken, stomen
en kruiden dé traditionele
manier van koken. Op het bord
verschijnen lichte en
aromatische gerechten en
smaakmakers zoals
citroensap, basilicum en
koriander zijn vaak gebruikt.
In het zuidwesten - India,
Pakistan, Sri Lanka – houden
ze van sterke kruiden, veel
groenten en granen en eten ze
graag schaap. In China, Korea
en Japan is sojasaus populair
en leggen ze in hun gerechten
ook eigen accenten.
»
deel is niet hetzelfde als een portie. Een
portie kan immers opgebouwd zijn uit
verschillende delen. Concreet: één deel
groenten kan bestaan uit tien kleine
champignons, twee tot drie eetlepels
gehakte spinazie, één stronk witloof, één à
twee roosjes bloemkool of broccoli, een
half kommetje soep enz. Zowel verse als
diepgevroren groenten komen in
aanmerking, en ook aromatische kruiden.
Varieer veel: elke groente heeft immers
een eigen gezonde samenstelling.
Meer groenten dankzij de wok
Door gebrek aan tijd, inspiratie of andere
(drog)redenen lukt het niet altijd
voldoende groenten en fruit per dag te
eten. Wokken kan een manier zijn om
meer groenten in uw menu op te nemen:
het is snel, gemakkelijk en gezond.
Snel omdat u bij de klassieke wokmethode
de ingrediënten op hoog vuur slechts kort
aanbakt. De pure smaak van de groenten
blijft daardoor behouden en de groenten
blijven krokant. Verder houden de
groenten door die bakmethode alle
waardevolle voedingsstoffen vast, wat erg
gezond is. Wokken is eveneens gezond
omdat een beetje olie volstaat om alles aan
te bakken. Het is gemakkelijk omdat u
alles in één pan roert.
Leuk aan wokken, is dat u niet alleen de
U hebt niet veel nodig om thuis Aziatische wokgerechten te bereiden.
bereiden
be bereiden
bereiden. e den.
Wok
De typische grote halve bolvormige pan.
Stokjes
Doe zoals ls in
Azië en eet
uw gerecht
met stokjes,
vast te
houden
tussen drie
vingers.
Houten lepel
De Nederlandse term is niet voor
niets "roerbakken". Dat roeren doet
u het best met een houten lepel.
ingrediënten kort kunt aanbakken, maar ook
kunt stomen, frituren (wel minder gezond
door het gebruik van veel vetstof) enz.
Aziatische gewoonten op ons bord
Naast de manier van koken met de wok,
verschilt ook het Aziatische idee over eten.
Het is echter niet omdat de tradities
verschillen, dat wij niet kunnen leren van
de goede en gezonde gewoonten. Ga dus
voor een ruime hoeveelheid plantaardige
producten zoals granen, groenten,
scheuten. Vlees, vis en gevogelte horen bij
de maaltijd, maar zeker niet in overvloed.
Gebruik een minimum aan olie bij de
bereiding en neem kleinere porties. Kies
als dessert tot slot eens een stuk fruit. ¬
Snel, gemakkelijk en gezond
Voorverpakte of diepgevroren wokgroenten
kunnen nu en dan een
gemakkelijke oplossing zijn om ervoor
te zorgen dat u genoeg groenten eet.
U betaalt weliswaar iets meer, maar u krijgt
er tijd en gemak voor in de plaats.
Geef de voorkeur aan de verse, voorverpakte
wokgroenten. Let er bij uw aankoop
Wokolie
U kunt
speciale
wokolie
kopen, maar
ook olijf- en
arachideolie
zijn geschikt
om te koken
op hoog
vuur.
MEER INFO
Dossier voedingsdriehoek
www.test-aankoop.be/piramide
Door kort
aan te
bakken
blijven
smaak en
gezonde
stoffen
behouden
Artikel Bereidingswijzen (TG 87)
www.test-aankoop.be/gezondkoken
Artikel Funcooking (TA 504)
www.test-aankoop.be/funcooking
wel op dat u een pakje kiest waarvan de
houdbaarheidsdatum zo ver mogelijk in de
toekomst ligt om problemen met kiemen
te vermijden. Laat de groenten vervolgens
ook niet te lang in uw koelkast liggen, maar
bereid ze zo snel mogelijk, zodat ze knapperig,
smakelijk en geurig blijven.
www.test-aankoop.be maart 2010 • 540 Test-Aankoop 27