Download - DGMR

Rabobank ‘Groene Hart Noord’ te Roelofarendsveen
Fysische exactheid leidt tot esthetische kwaliteit: het integrale gevelontwerp
Het nieuwe kantoor van Rabobank ‘Groene Hart Noord’ ligt net buiten Roelofarendsveen, direct aan
de A4. De door DGMR samen met architectenbureau vrp ontwikkelde opvallende gevel van het ronde
gebouwgedeelte is niet alleen het belangrijkste visitekaartje van de bank, maar voorziet ook in een
aantal functionaliteiten. Juist deze combinatie maakt de gevel - en daarmee het gebouw - innovatief,
functioneel en duurzaam.
Comfort en transparantie
Een kantoor van de Rabobank dient een prettige werkplek te zijn voor de medewerkers en een
uitnodigend en prettig gebouw om te bezoeken. Het realiseren van een comfortabel en gezond
werkklimaat is dan ook bepalend geweest voor het ontwerp. De gevel draagt hier in vele opzichten
aan bij.
Door de ronde vorm en het glas dat van vloer tot plafond reikt hebben de medewerkers een goed
uitzicht over de omgeving. Het daglicht valt gemakkelijk in, waardoor er lichte werkvloeren ontstaan
en de kunstmatige verlichting relatief weinig ingeschakeld hoeft te worden. Daarvoor wordt overigens
gebruik gemaakt van energiezuinige LED-verlichting. Het thermisch binnenklimaat voelt bijzonder
comfortabel aan, omdat overmatige zoninstraling is tegengegaan. Door goede isolatiewaarden wordt
het warmteverlies beperkt. De medewerkers kunnen desgewenst ramen openen zonder veel last van
wind of geluid te hebben.
Een van de belangrijkste uitgangspunten voor de bank was een transparant en goed zichtbaar
gebouw. Het nieuwe kantoor staat op een zeer prominente plek, direct aan de A4 en de afrit
Roelofarendsveen. De architectuur trekt meteen de aandacht, en door het gebruik van het logo en de

kleuren oranje en blauw in de ‘eerste huid’ van de gevel is de bank direct als zodanig te herkennen.
Door de gevel, die van vloer tot plafond uit glas bestaat, wordt het transparante karakter verkregen.
Men kan de medewerkers op de verdiepingen zien werken, en andersom kunnen de
bankmedewerkers aan alle zijden naar buiten kijken.
De ‘geheimen’ van de gevel ontrafeld
De gevel bestaat uit drie onderdelen die samen een unieke combinatie vormen; de binnenschil, de
balkons (een voorziening voor onderhoud en schoonmaak), en de opvallende aluminium buitenschil.
Het grote aantal functionaliteiten dat samenkomt in één integraal gevelconcept maakt deze gevel heel
bijzonder.
De binnenschil met serres
De glazen gevel is de thermische schil; met deze puien wordt de isolerende scheiding tussen binnen
en buiten geregeld. Het grootste gedeelte bestaat uit helder zonwerend glas (ZTA = 0,35, LTA =
0,70), dat van de vloer tot aan het plafond doorloopt. Afhankelijk van de oriëntatie is de gevel meer
of minder met dichte, geïsoleerde panelen uitgevoerd (panelen Rc = 2,5 m 2 K/W, gevel Uglas+kozijn = 1,6
W/m 2 K).
Geheel naar wens van de Rabobank komt er veel licht naar binnen, maar de zonnewarmte wordt voor
65% geweerd. Per oriëntatierichting is er onderscheid in de hoeveelheid dichte panelen, dit varieert
van 15 tot 35% van het geveloppervlak. Hiermee houdt de gevel de zomerse zonnewarmte en de
winterse kou buiten.
In de binnengevel zijn tevens enkele serres opgenomen. Dit zijn inhammen in het ronde gebouwdeel,
waarbij de thermische schil aan de binnenzijde van de serre ligt en de ronde vorm met enkel glas
wordt voortgezet. De serreruimten vallen dus buiten de thermische schil, maar kunnen bij gematigde

temperaturen wel gebruikt worden. Door dit ontwerp kunnen de medewerkers een raam naar de serre
openzetten als zij daaraan behoefte hebben, of in de serre gaan zitten als het weer het toelaat. Deze
te openen ramen zijn in de serregevel gesitueerd, waardoor wind en geluid van de snelweg niet voor
overlast zorgen. Dit wordt gerealiseerd door de afscherming van enkel glas. Daglicht kan verder
doordringen tot de kantoorverdiepingen, want de serres zijn over meerdere verdiepingen uitgevoerd
en het enkelglas wordt niet belemmerd door de vakwerk buitenschil.
De variërende spouw
Tussen de thermische schil en de opvallende buitenschil bevindt zich een spouw, die afhankelijk van
de oriëntatie breder of smaller wordt. Ter plaatse van de vloerranden zijn glazenwassersbalkons
aangebracht, uitgevoerd in strekmetalen roosters die in lengte variëren van circa 600 tot 3600
millimeter. Deze voorzieningen zijn bewust als een rooster uitgevoerd, zodat daglicht grotendeels door
deze ‘luifels’ doorgelaten wordt, maar de directe zonnestraling in de zomerperiode wordt geweerd.
Aan de oost- en westzijde van het pand zijn deze roosters het langst; hier staat de zon immers het
laagst aan de hemel, dus is er meer luifellengte nodig om eenzelfde zonwerend effect te bereiken.
De aluminium constructie
De buitenschil is een aluminium constructie waarvan de openheid per oriëntatierichting varieert. Er
worden meer vakwerkverbanden in de constructieve structuur gemaakt aan de zuidzijde dan op het
noorden. Op de oost- en de westzijde is de buitenschil voor 56% open, op het zuiden voor 65% en op
het noorden voor 73% open.

(bron: vrp architecten bna)
(bron: vrp architecten bna)

Fysische exactheid leidt tot esthetische kwaliteit
Onderstaande tabel geeft weer hoe DGMR tijdens het ontwerptraject heeft berekend dat er voldoende
zonwering met de verschillende onderdelen van de gevel werd gerealiseerd. Hiertoe is eerst bepaald
welke zontoetredingsfactor de gehele gevel (van alle onderdelen samen) per oriëntatie dient te
hebben. Vervolgens is van de volgende aspecten deze zontoetredingsfactor bepaald; de
zonwerendheid van het glas, het glaspercentage, de luifelwerking van de glazenwassersbalkons en de
doorlaat van de aluminium buitenschil. Door deze factoren te vermenigvuldigen wordt de totale
(zon)doorlaat van de gevel bepaald. De architect heeft deze bepalingsmethode gebruikt om de
verschillende geveldelen te kunnen ontwerpen.
gevel richtwaar
de ZTA
totaal
noord niveau
2
niveau
3
niveau
4
niveau
5
oost niveau
2
niveau
3
niveau
4
niveau
5
zuid niveau
2
niveau
3
niveau
4
niveau
5
west niveau
2
niveau
3
niveau
4
niveau
5
Duurzame materialen
berekend
e ZTA
totaal
van
gehele
gevel
ZTA glas
binnengevel
effect van gevelonderdelen
aandeel
glas
binnengevel
luifelwerking
glazenwa
s-balkons
doorlaat
aluminiu
m
construct
ie
≤ 0,24 0,15 0,35 0,85 0,68 0,73
≤ 0,08
≤ 0,10
≤ 0,08
0,08
0,65 0,63
0,08 0,75 0,53
0,35
0,06 0,75 0,43
0,05 0,75 0,36
0,09
0,75 0,55
0,09 0,75 0,51
0,35
0,08 0,75 0,49
0,08 0,75 0,36
0,08
0,65 0,63
0,08 0,75 0,53
0,35
0,06 0,75 0,43
0,05 0,75 0,36
De Rabobank streeft duurzaamheid na en daar is bij de materiaalkeuze zoveel mogelijk rekening mee
gehouden. Glas bestaat uit natuurlijke grondstoffen en is zeer goed recyclebaar; voor dit ontwerp dus
0,56
0,65
0,56

een logische keuze. De aluminium puien en de vakwerkconstructie bestaat grotendeels uit gerecycled
materiaal, maar liefst 95% van het aluminium is secundair materiaal. Uit de berekeningen in het
ontwerptraject bleek het gebruik van aluminium een duurzamere oplossing dan de keuze voor een
stalen constructie. Hiervoor was namelijk meer massa nodig en kon minder gerecycled staal worden
toegepast, waardoor de totale milieubelasting hoger was dan bij een uitvoering in gerecyclede
aluminium.
Onderstaande twee alinea’s moeten los gezien worden van de ontwikkelde gevel, maar geven een
compleet beeld van het integrale advieswerk:
Opslag van warmte en koude, opwekking van energie
Het gevelconcept is slechts één duurzaam aspect van dit nieuwe Rabobank-gebouw. Voor de
opwekking van warmte en koude wordt gebruik gemaakt van warmte-koude opslag in de bodem, in
combinatie met een warmtepomp. De afgifte in het gebouw vindt plaats door vloerverwarming met
een lage temperatuur en door koelplafonds met een relatief hoge temperatuur. Deze koelplafonds zijn
overigens uitgevoerd zonder gebruik te maken van koperen leidingen.
Op het bovenste dak en aan de onderste gevels zijn in totaal 192 zonnepanelen geplaatst. Deze
wekken elektriciteit op en zijn tegelijkertijd een zichtbaar aspect van de duurzaamheid van het pand.
De zonnepanelen hebben een dubbelfunctie: ze fungeren tevens als zonwering voor de onderste twee
bouwlagen.
Uitvoering van vloeren en daken
De vloeren zijn uitgevoerd als bubbledeck-vloeren: betonnen vloeren voorzien van
gewichtsbesparende bollen van gerecycled kunststof. Hierdoor is het totaalgewicht van de
constructieve vloeren circa 15% lager dan bij een traditioneel vloersysteem (met eenzelfde sterkte),
waardoor er minder dikke kolommen en een minder zware fundering nodig zijn. Zo werd aandacht
besteed aan materiaalreductie. Het beton werd tevens voorzien van betonpuingranulaat, afkomstig uit
sloop- en bouwafval.
Het dak is voorzien van mossedum. Dit beschermt de dakbedekking en zorgt voor een buffering van
(regen)water en warmte. Het levert een wezenlijke bijdrage aan de biodiversiteit.
Samenvatting
Met deze opvallende, maar compacte vorm kreeg het nieuwe Rabobank-gebouw een goed isolerende
schil en een effectieve zonwering, waardoor er een comfortabel binnenklimaat ontstaat en tevens in
de winterperiode op verwarmingsenergie wordt bespaard en in de zomerperiode op koeling. Al deze
aspecten maken het gebouw met de bijzondere gevel compleet. Niet één speciaal onderdeel of een
slimme technologie maar juist de combinatie van veel relatief eenvoudige bouwfysische principes ligt
aan de ontwikkeling van dit innovatieve pand ten grondslag.

Gegevens
Opdrachtgever: Rabobank Groene Hart Noord
Architect: vrp architecten bna, Roelofarendsveen
Constructeur: Pieters Bouwtechniek, Haarlem
Installatie-adviseur: INNAX (voorheen Intechno, Rotterdam)
Adviseur bouwfysica, duurzaamheid en brandveiligheid: DGMR, Arnhem
Aannemer: Vink Bouw, Nieuwkoop
Ontwerpperiode: 2008 - 2010
Bouwperiode: 2010 - 2012
5400 m2 BVO kantoor en publieke functie
Energieprestatie: Qtotaal/Qtoelaatbaar = 0,62, 38% zuiniger dan Bouwbesluit
GreenCalc+: milieu-index 198
Opbrengst zonnepanelen: circa 44.000 kWh
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met Mirjam Peters, e-mail: mpe@dgmr.nl van DGMR
Arnhem, telefoon: (026) 351 21 41.