April - MUGweb

More documents

Recommendations

Info

Soms vinden morgensterren spullen op straat die ze niet in hun geheel mee kunnen nemen. Foto: fotonova.nl De morgenster heeft het moeilijk de gemeente wil niet dat de straat er uitziet als na een bomexplosie mi C h i e l We t z e r Kijken of er tussen het (grof)vuil op straat nog iets van waarde zit: men noemt het morgensterren. menigeen heeft in het verleden zijn huis ingericht met spullen van de straat. in de Planciusstraat, midden op de stoep, ligt een Volkskrant letterlijk vers van de pers te dampen. Waarschijnlijk heeft een bezorger hem net laten vallen. Het is vroeg, de straten zijn nog leeg. De vogels beginnen te fluiten maar de zon laat zich nog niet zien. In de verte luidt het herkenbare geraas van een vuilniswagen het einde in van een eerste rondje inventariseren van huisvuil. De buit valt tegen, de strakgestreken krant blijkt uiteindelijk de beste aanwinst van deze ochtend en het enige dat meegaat. De ronde die aan deze vondst vooraf ging, voornamelijk door en langs de westelijke eilanden in het centrum van de stad, heeft verder weinig opgeleverd. Ergens op het Realeneiland liggen een paar squashrackets van een bekend merk. De bespanning voelt wat slapjes aan maar deze rackets zijn zeker nog bruikbaar. Langs de Haarlemmer Houttuinen staat een bureaustoel, in prima conditie. De bekleding ziet er onbeschadigd uit en de wielen onder de stoel doen het nog. Afgezien van wat kerstversiering en een kapotte fax blijft het daarbij. De stoel en rackets blijven onaangeroerd; zelf ben ik reeds voorzien. Maar een collega reageert bijna verontwaardigd: hij kan best een nieuwe bureaustoel gebruiken. Had ik hem niet eventjes kunnen meenemen? ,,Er zijn steeds minder mooie spullen te vinden”, bromt de baard van Alex onder een gigantische capuchon vandaan. Alex, al jarenlang morgenster, heeft net in de Grote Bickersstraat wat vuilniszakken doorzocht. Voorzichtig heeft hij de knopen van de vuilniszakken ontward, wat van zijn gading eruit gehaald en daarna de zakken weer keurig dichtgebonden. Hij zoekt dingen die hij nog kan doorverkopen of met een beetje fatsoen aan iemand weg kan geven. Een paar bloemenvaasjes, een beker en wat glaswerk: een opbrengst die hem somber stemt. ,,Allemaal rotzooi. Drie jaar geleden was het anders, toen vond ik nog spullen waar ik wat aan had.” In stadsdeel Westerpark werden in 2008 nog meerdere mensen beboet omdat ze bij het grofvuil kastjes en een babybedje hadden weggehaald. Uiteindelijk werden alle boetes kwijtgescholden. In het vakblad Binnenlands Bestuur zegt politiewoordvoerder Ellie Lust dat mensen best grofvuil mogen meenemen en dat er sprake is van een misverstand. ,,Agenten zijn ook geen specialisten op het gebied van milieuwetgeving.” Wat zijn nu precies de spelregels? Het beleid valt niet eenvoudig te achterhalen. Gemeentelijke websites bieden geen uitkomst. De reinigingspolitie geeft niet thuis. Een baliemedewerkster van stadsdeel Oud-Zuid roept eerst en vraagt pas later. ,,Nee, natuurlijk mag dat niet! Beleid vraagt u? Hm. Ik zoek een teamleider.” Uiteindelijk biedt gemeentelijk persvoorlichter Ton Boon uitkomst. Boon legt uit dat in alle stadsdelen een algemene verordening van kracht is. ,,De boetes die werden uitgedeeld in Westerpark kloppen volgens de letter van de wet. De Algemeen Plaatselijke Verordening (APV) stelt dat het niet is toegestaan om aan de straat aangeboden vuilnis weg te halen.” De regel is alleen maar een stok achter de deur, zegt Boon. ,,Het druist natuurlijk in tegen de recycling-gedachte. We willen voorkomen dat de straat er uitziet als na een bomexplosie.” Door vuilniszakken wroeten raadt Boon dan ook af. ,,Maar als je met een auto langskomt en je haalt een stoel of kastje van de straat, mijn zegen heb je. Het is aan het inzicht van de betreffende ordehandhaver of iets wel of niet is toegestaan.” Aan Boons uitspraken vallen geen rechten te ontlenen. ,,Het is een beetje jouw kansberekening”, grinnikt hij. Nieuwe ronde, nieuwe kansen. Dit keer valt de keuze op het vermogende stadsdeel Zuid. Maar de opbrengst van de spullen is tussen de Jags en Porsches zo mogelijk nog kleiner dan die in het centrum. Op de Apollolaan is niets van waarde te zien. In de Breitnerstraat staat een boekenkastje. Even verderop vind ik een hele mooie skelter waarvan alleen het stuur ontbreekt; het ding blijkt echter op slot te staan. Op de Koninginneweg een wijnrek en twee kapotte bankstellen waar geen grand foulard nog iets van kan maken. Een kale kerstboom, wie laat zo’n ding tot ver in maart verpieteren? In de Van Eeghenlaan ligt de inhoud van een hele serie opengescheurde vuilniszakken over de stoep verspreid. Op de hoek van de Alexander Boerstraat staat een koelkast, te smerig om in te kijken. Maar wie dit heeft aangeboden, kent nog wel de vooroorlogse, ongeschreven wetten van het morgensterren. De stekker is van de koelkast afgeknipt, wat betekent dat het ding echt kapot is. Vroeger was dat de gewoonte; vuilniswroeters konden zo direct zien wat nog bruikbaar is. Morgenster Dora heeft in de loop van de jaren veel, heel veel bruikbare spullen gevonden. Spulletjes die ze zelf hield, weggaf of verkocht. Soms zelfs op bestelling. Ze zegt goede zaken te hebben gedaan op het Waterlooplein. ,,Ze kenden me daar. Ik was er elke ochtend om spulletjes te verkopen.” Dora vertelt spannende verhalen. Over drugs die ze vond bij het Centraal Station. ,,Waarschijnlijk van toeristen die niets durfden mee te nemen.” Of over een koffer met geld. ,,Gisteren heb ik nog iemand blij gemaakt met een gevonden legerjas. En een paar dagen later heb ik nog een kinderfietsje weg kunnen geven.” Maar ook Dora is steeds minder fanatiek. ,,Tegenwoordig neem ik alleen maar iets mee als ik toevallig wat zie liggen. Ik ben minder vaak op straat, maar merk ook dat er gewoon veel minder mooie dingen liggen. Het kan zijn dat het komt omdat de gemeente strenger is geworden. Niet alleen vo0r de morgenster, maar ook het tijdstip waarop je je vuil kunt aanbieden. Het ligt minder lang op straat.” En ook de crisis speelt een rol, denkt ze. Mensen hechten meer aan de spullen die ze hebben. Hoe dan ook, Dora is stellig in haar conclusie. ,,Het is weinig Sinterklaas meer op straat.” mug magazine a p r i l 2010 achtergrond 11
Werkleider Jacco Vreugdenhill van de Tuinderij tussen de Hoya- planten: ‘Natuurlijk is dit werk niet voor iedereen.’ Foto: John Melskens Trajectweigeraars procederen zich suf ‘re-integratie? noem het liever een gevangenkamp, waar je dwangarbeid verricht’ ma r t i n Br a n d W a G t niet iedere bijstandsgerechtigde legt zich neer bij re-integratietrajecten die hem door de uitkeringsinstantie worden opgelegd. trajectweigeraars procederen met wisselend succes tegen de gemeentelijke sociale diensten (dWi). in de twintigste eeuw werden ze totaalweigeraars genoemd: dienstplichtigen die weigerden om zowel militaire dienst als vervangende dienstplicht te doen. Het kwam ze in het ergste geval op acht maanden gevangenisstraf te staan. Zo drastisch zijn de sancties bij het weigeren van een re-integratietraject niet, maar je haalt je als bijstandsgerechtigde wel heel wat op je hals, zo blijkt uit een viertal verhalen van principiële trajectweigeraars. De Centrale Raad van Beroep, de hoogste Nederlandse rechtsinstantie in sociale zekerheidszaken, sprak zich op 8 februari jongstleden uit over het re-integratietraject van de Amsterdammer Prins. Hij werd opgeroepen om te verschijnen 12 achtergrond a p r i l 2010 bij tuinbouwbedrijf De Tuinderij om deel te nemen aan het Hoya- Project. Dit behelst het stekken en potten van de lastig te kweken Hoya-plant. Omdat Prins zelf een ander project op het oog had, weigerde hij het traject. Hierop kreeg hij een strafkorting van een maand bijstand, wat later teruggebracht werd tot een eenmalige sanctie van 200 euro. Bij de Centrale Raad speelde voor het eerst ook de vraag mee of hier sprake was van dwangarbeid of verplichte arbeid. Beide zijn verboden volgens het Europese Verdrag voor de Rechten van de Mens. Dwangarbeid is hier niet aan de orde, zo luidt het oordeel Er is immers geen fysieke of psychische dwang uitgeoefend. Verplichte arbeid is het wel, maar dat vinden de rechters in dit geval geoorloofd. Prins was al heel lang werkloos, hij had op zijn minst een weekje rond moeten kijken om te zien of het werk iets voor hem was. Daarmee wordt de voornaamste vraag negatief beantwoord. Prins krijgt wel zijn griffiegeld terug. De gemeente draait op voor de proceskosten. Een teleurgestelde Prins : ,,Ik heb eerder webdesign gedaan. Daar kon ik een stage in volgen, dat zou geen cent kosten. De klantmanager heeft het totaal genegeerd. Hoya is een traject in de tuinbouw, daar pas ik helemaal niet in. Ik begrijp deze uitspraak niet. Je bent voor je levensonderhoud afhankelijk van een uitkering, de dreiging van een sanctie is niets anders dan psychische druk. Hoe kun je dan zeggen dat dit geen dwangarbeid is?” Werkleider Jacco Vreugdenhill van de Tuinderij kan het verzet van sommige bijstandsklanten begrijpen. ,,Natuurlijk is dit werk niet voor iedereen. Daarom hebben we ook een aanloopperiode van een week. Dan kunnen we zien of het wat voor ze is. Dit project is vooral bedoeld om arbeidsritme op te doen. Het hoeft niet bij stekken te blijven. We hebben hier ook mensen rondlopen die zich bezig houden met handel en verkoop. Veel mensen die via DWI komen, zijn in het begin afwachtend. Later worden ze vaak erg enthousiast. Na veertig dagen kun je een certificaat krijgen, daarmee kun je zo in Aalsmeer aan de slag. Er is veel werk in de tuinbouw.” Bijstandsgerechtigde Karin, die bij de Tuinderij een Participatiebaan heeft, beaamt dat het begin moeizaam verliep maar is inmiddels om. ,,Ik zit hier nu bijna twee jaar. In het begin vond ik het helemaal niks. Na een tijdje ben ik werkbegeleider geworden, dat maakt het wat interessanter.” Re-integratietrajecten hebben een grote vlucht genomen. Werden uitkeringsgerechtigden tot het begin van deze eeuw min of meer met rust gelaten, vooral sinds de intrede van de Wet Werk en Bijstand in 2004 is er geen houden meer aan. Het begrip Work First doet zijn intrede. Door het uitvoeren van in de praktijk veelal eenvoudige klussen zou een bijstandsgerechtigde arbeidsritme en andere zogeheten werknemersvaardigheden verkrijgen, zoals op tijd komen, gezag aanvaarden en omgaan met collega’s. Een belangrijk middel om iemand op weg te helpen naar een betaalde baan, zo roepen de directeuren van sociale diensten. ‘Werklozen pesten’ en ‘zinloze dwangarbeid’, zo luidt steevast de kritiek van een belangenvereniging als de Amsterdamse Bijstandsbond. ‘Tuinkasweigeraar’ Prins is niet de eerste trajectweigeraar die de hulp van de rechter zoekt. Veel bekendheid in bijstandskringen verkreeg de ‘schoffelweigeraar’ Beck. Nadat de gemeente Arnhem hem eenmalig met veertig procent op zijn uitkering heeft gekort, gaat hij verhaal halen bij de plaatselijke rechtbank. Die stelt hem op 8 oktober 2008 in het gelijk. De gemeentelijke sociale dienst heeft niet goed gekeken naar de individuele omstandigheden en kon hem niet zomaar elk willekeurig traject in de maag splitsen. De gezondheid van een bijstandsklant telt mee bij de vraag of hij een traject mag weigeren, zo oordeelde de Amsterdamse rechtbank op 12 maart 2009 in de zaak van bijstandsgerechtigde Verkuijl. Ondanks zijn ernstige rugklachten vond het gemeentelijke re-integratiebedrijf Pantar scheidsrechteren en andere activiteiten bij een sportvereniging een geschikt traject. De ‘fluitwei- geraar’ stond in zijn recht, vond de rechtbank. Het verweer van Pantar dat de werkzaamheden aan de medische klachten van de man zouden worden aangepast, werd verworpen. ,,Een re-integratietraject moet aan bepaalde eisen voldoen”, bevestigt persrechter H. Venema van de Centrale Raad van Beroep. ,,Het werk mag niet onredelijk zijn. Amsterdam mag bijvoorbeeld niet iemand in Maastricht plaatsen. Het moet ergens toe dienen, bijvoorbeeld het opdoen van werkritme. En het mag niet te belastend zijn. Als iemand medische klachten heeft, dan moet de gemeente daar rekening mee houden.” Rechtszaken als hierboven geven aan dat je als bijstandsgerechtigde tegenwoordig op je tellen moet passen. Wie een traject weigert, moet een goede reden hebben. Zelfs dan kan hij zijn borst nat maken. Grote strafkortingen tot het compleet intrekken van de uitkering kunnen het gevolg zijn. Aan de andere kant is ook een succesvolle rechtsgang niet uitgesloten. Dat geldt nog niet voor Bosschenaar Koot. ,,Zij noemden het re-integratie. Ik noem het liever een gevangenkamp Ik mocht zes dagen compleet zinloze arbeid verrichten, daarna ben ik weggelopen. Ik ben er mee naar een politieke partij gegaan, er verscheen een groot stuk in het Brabants Dagblad; intussen was ik wel mijn uitkering kwijt. Ik heb nog altijd €25.000 te goed van de Bossche soos.” mug magazine
Page 1 and 2: Burlesque theater beleeft weer goud
Page 3 and 4: In spanning de verkiezingsuitslagen
Page 5 and 6: WijkAAnPAk Teksten: Marcel Schor, A
Page 7 and 8: Dit weekend heb ik mijn neefje te l
Page 9: Kledingbank is net zo hard nodig al
Page 13 and 14: Amsj De Boekenbeurs Nederland telt
Page 15 and 16: 2 16 Kunst & cultuur a p r i l 2010
Page 17 and 18: stage lopen in achterstandsbuurt
Page 19 and 20: Piet Dek: ‘niemand aan de kant’
Page 21 and 22: w e r k i n k o m e n b u d G e t a
Page 23 and 24: w e r k i n k o m e n b u d G e t
Page 25 and 26: Peeters Cohen of Balkenende De kome
Page 27: kLerenZooi zwierige jurk met stippe

April - MUGweb

Create successful ePaper yourself

Delete template?

Save as template?