Bruggen - Tento.be

Een mooier ideaal kon toen voor de kunst in de
maatschappij niet worden bedacht. Zo stimuleerde men
niet alleen de verfraaiing va n de stad, maar ook de
verspreiding en de creatie va n eigentijdse kunst.
Beeldhouwers, kunstschilders. decorateurs. bekwame
ambachtslui en architecten kregen unieke kansen. Kunst
was niet alleen bestemd voor de huiskamer, het
kunstenaarsatelier, de tentoonstellingszaal en het
museum. maar in de eerste plaats voor het publiek
domein. met de straat als bezienswaardigheid.
Het "beeldhouwen" van de natuursteen, het
kunstig-decoratief metselen met verschillende soorten
baksteen. de kunst va n het smeden van ijzer en gietijzer
bereikten nieuwe hoogtepunten.
De 19de-eeuwse ontwerpers waren duidelijk
overtuigd dat elk publiek gebouw en zelfs elk industrieel
gebouw een totaal-kunstwerk moest zijn, waarb ij steeds
een nieuwe en "moderne" synthese va n het kunnen en
de creativiteit werd geponeerd. Op die wijze werden
de zogenaamde toegepaste kunsten op grote schaal
ontwikkeld en bevorderd door kunstenaar en
ambachtsman en zelfs vrij frequent in serie geproduceerd
in de industrie. De verspreiding op grote schaal
van een esthetiek gekoppeld aan het dagelijkse leven en
dus de bevordering van de goede smaak was in ieder
geval de hoofdbekommernis. Men sprak zelfs naast de
"decoratieve kunsten" over de "industriële kunsten". De
architectuur en meer nog de straat met het
straatmeubilair, een plein met zijn inrichting. werden
opnieuw de draaischijf voor een optimale integratie va n
alle kunstvormen, zoals dat in de hoogtepunten va n de
geschiedenis steeds was geweest.
Tijdens de 19de eeuw had de ingenieursbouw
echter een eigen esthetiek doen ontstaan. Berekeningen
werden gebruikt om grote overspanningen te bouwen
en het kunstwerk, de brug. werd in zijn vormgeving het
directe res ultaat va n die berekening. Vormen werden
niet meer gedicteerd door schoonheidsoverwegingen,
maar ontstonden door zuivere wiskundige formules.
Dan denken we aa n bruggen va n het type Eiffel. Men
spra k van de mathematische curve als het schitterende
succes van de precisie. Vandaar dat de esthetiek van de
ingenieur en de architectuur op een bepaald moment
sterk uit elkaar groeiden.
Toch zijn er ook nog een aantal merkwaardige
bruggen gebouwd waar, zoals in vervlogen tijden de
integratie va n de kunsten tot een hoogtepunt werd
opgedreven. Beeldhouwkunst. de kunst van het
behouwen van de natuursteen. het ambacht va n het
smeden en het bronsgieten en de bouwkunst worden
tot één geheel verwerkt.
166
Pont de Fragnée
Luik
1901-1905
Spoorwegbrug en doorgang
Laken
Arch. A. Chambon
Brug over de Belliardstraat
Brussel
Groep Planning en
jean-Paul Laenen,
beeldhouwer
De Smet de Nayerbruggen, Oostende
De De Smet de Nayerbruggen in Oostende
werden tussen 1903 en 1905 gebouwd over het ka naal
tussen de Voor- en Achterhaven. De gietijzeren
afsluitingen va n de bruggen zijn merkwaardige stalen
va n het kunstenaarschap. evenals de natuurstenen
brugpijlers met halfverheven beeldhouwwerk waar
stoomtreinen worden op voorgesteld.
Pont de la Fragnée, Luik
Te Luik werd de Pont de la Fragnée opgericht
voor de Wereldtentoonstelling va n 1905. Het is een
indrukwekkende brug over de Maas met drie
gietijzeren bogen vervaardigd door de Société John
Cockeriii.Twee indrukwekkende natuurstenen pijlers in
de Maas dragen de gietijzeren brugdelen. Ze zijn
versierd met beeldhouwwerk. De architectuur va n deze
brug. ontworpen door architect Pa ul Demany en
ingenieur Emile Jacquemin is tegelijk monumentaal en
decoratief Hier werkten een architect en een ingenieur
dus samen. De brug werd geïnspireerd op de fraaie
Pont Alexandre 111. gebouwd voor de
Wereldtentoonstelling te Pa rijs in 1900.
Spoorwegbrug, Laken
Een kleiner, maar even mooi voorbeeld va n
stadsverfraaiing is de voetgangersdoorgang onder de
spoorweg in de nabijheid va n de Koninklijke kerk te
Laken (Brussel). In 191 I was het werk. ontworpen
door de Frans-Belgische architect -decorateur Al ban
Chambon. klaar. Het accent tot de toegang va n de
tunnel is een vijf meter hoge sculpturaal uitgewerkte
lantaarn voorzien van een zesarmige bronzen kandelaar.
De tunneldoorga ng werd met smeedijzeren
ornamenten versierd en bekroond met een arduinen
borstwering voorzien va n speciaal ontworpen
siervazen. De tunnel zelf wordt geschraagd door zeven
zuilen in graniet met lotusvormig ka piteeLTussen het
rasterwerk va n de balklagen va n de tunnel zijn
witgeglazuurde reliëftegels gevat, afwisselend va n
motief Zoveel zorg en luister voor een doorga ng
onder de spoorweg schijnt ons va ndaag - en wel
onterecht - een overbodige luxe.
Brug over de Belliardstraat, Brussel
En toch wordt er va ndaag soms nog wat zorg
besteed aan de bouw van een brug, zij het in dit geval
een verbindingsbrug over de Brusselse Belliardstraat
tussen twee gebouwen va n de Europese gemeenschap.
Het ontwerp va n deze brug wordt vervolledigd door
toevoeging van een kunstwerk dat echter niet op
zichzelf staat maar een bijkomende inhoud en lading
geeft. Aa n de buitenzijde versterken twee geprofileerde
monumentale vrouwenfiguren opgebouwd uit
gefragmenteerde vlakken het verticalisme va n het
geheel. Zij voeren op de hoge masten waarop ze
167