inhoud/samenvatting - Kinderdienst

TIJDSCHRIFTEN
zen van de valse en van de ware religie. Boeken.
66/4, winter 2012. Hanneke Schaap-Jonker, Ik geloof in
mijzelf: Religie en spiritualiteit in een uitblinkcultuur.
Evert van den Berg, Van elohiem tot JHWH: Het boek Job
als zoektocht naar het monotheïsme. Jan Hage & Marcel
Barnard, Muziek als missie: Over Willem Mudde en zijn
betekenis voor de kerkmuziek. Reinoud Oosting, De rol
van Ruben in Genesis 37: Analyse van een complexe
bijbelse geschiedenis. Arend Smilde, C.S. Lewis en Hieronymus:
De oorsprong van een gedurige verwijsfout.
Boeken.
TYNDALE BULLETIN
Tyndale House, 36 Selwyn Gardens
Cambridge, CB3 9BA, UK. lw298@cam.ac.uk
63.2, 2012. Could God have Commanded the Slaugther
of the Canaanites? Stephen N. Williams. But Ruth Clung
to Her: Textual Constrants on Ambiguity in Ruth 1:14.
And How Much Do You Owe…? Take Your Bill, Sit Down
Quickly, and Write…’ (Luke 16:5-6), Luca Marulli. Grace
Tasted Death for All: Thomas Aquinas on Hebrews 2:9,
Lee Gatiss. Heaven Opened: Intertextuality and Meaning
in John 1:52, David R. Kirk. Foreignising Bible Translation:
Retaining Foreign Origins when Rendering Scripture,
Andy Cheung. Sitting on two Asses?: Second Thoughts
on Two-Animal Interpretation of Matthew 21:7. The Eschatological
Interdependence of Jews and Gentiles in Galatians,
John W. Taylor. Dissertation Summary: My Psalm
Has Turned into Weeping: The Dialogical Intertextuality
of Allusions to the Psalms in Job, Will Kynes.
ZEITSCHRIFT FÜR EVANGELISCHE ETHIK
Gütersloher Verlagshaus/Gütersloh 20011 55. Jahrgang
Heft 4.
Themenheft : Theologische Ethik und biblische Exegese.
Dit nummer van het Tijdschrift voor Protestantse
Ethiek draait om de vraagstelling wat de bijdrage van de
bijbelse exegese/de bijbelse teksten aan de ethiek zou
kunnen zijn. In hun bijdragen brengen de auteurs inzichten
uit verschillende vakdisciplines bijeen.
De oudtestamenticus Thomas Krüger probeert – inplaats
van normatieve waarden uit bijbelse teksten te gaan
catalogiseren – inzicht te geven hoe oudtestamentische
teksten met de vraag rond normativiteit worstelen. De
meerwaarde van het Oude Testament is volgens hem dat
de teksten zelf reflexief zijn, dat zij zoals wij vandaag
vragen of en hoe inzicht in goed en kwaad mogelijk
is, of inzicht tot handelen leidt of hoe men met schuld
zal omgaan. De teksten maken sensibel voor recht en
onrecht, roepen op tot passie en genade.
Een verwante gedachte formuleert de nieuwtestamenticus
Matthias Konradt afsluitend in zijn bijdrage: Het
gaat niet slechts erom om criteria voor de oplossing
van ethische problemen te formuleren met behulp van
nieuwtestamentische teksten maar eerder – voorafgaand
– om überhaupt dankzij de bijbelse teksten ethische
problemen te schetsen en te begrijpen. Zijn artikel
schenkt aandacht aan het historische en contextuele
kader van nieuwtestamentische teksten. We moeten de
teksten gaan begrijpen als reactie op concrete vragen.
De exegeet moet de interactie en de discursieve praktijk,
TIJDSCHRIFTEN
de Umwelt achter de nieuwtestamentische teksten gaan
analyseren.
De ethicus Johannes Fischer gaat een stap terug en
vraagt wat we überhaupt gaan zoeken als we de Bijbel
open doen met het oog op het formuleren van een
ethiek (tussen haakjes: is dat mijn inziens een heel
belangrijke hermeneutische vraag). Voorafgaand moet
nog gezegd worden dat ethiek voor Fischer de opdracht
heeft morele oordelen te bevestigen (beargumenteren).
De bijbel dient vaak als een soort reservoir van waarden
waaruit men conclusies trekt voor actuele vragen . Maar
volgens de ethicus heeft dit model aan plausibiliteit verloren
omdat wij ten gevolge van de historisch-kritische
exegese het inzicht in de pluraliteit van stemmen in
bijbelse teksten verspeeld hebben. Maar ook omdat er
in bijbelse teksten een verschil is tussen morele oordelen
en religieuze bevindingen. In de bijbelse literatuur
vinden we (vaak) geen morele oordelen maar een
visie in het narratief. Met bijbelse teksten kunnen we
dus niet ethische stellingen staven of waarderen maar
inzicht geven in problemen (“nicht begründen sondern
verstehen”). Daarentegen houdt Ulrich Körtner vast aan
de blijvende waarde van bijbelse teksten voor de ethiek:
normatief is de schrift in die zin dat zij oproept tot geloof
en tot handelen uit het geloof.
Concluderend zou ik zegen: De klemtoon op de narratieve
teksten ten behoeve van een ethiek valt op bij
(bijna) alle auteurs – ook al wordt het in hun bijdragen
vaak niet expliciet aan teksten gedemonstreerd. Om een
eclectisch of puur-apologetisch schriftgebruik te voorkomen
helpt het te vragen: Hoe lezen we bijbelse teksten
en met welk doel? De verschillende auteurs stellen òf
het reformatorisch schriftprinciep van de sufficientia
scriptura in vraag òf in ieder geval tonen zij aan dat in
de moderne tijd de kritiek op het gezag van bijbelse
teksten gegroeid is. Tegelijkertijd is juist door deze houding
ook het inzicht gegroeid – zoals Thomas Krüger het
formuleert – dat de Bijbel geen leerboek is dat aangeeft
wat we moeten doen of niet, maar dat bijbelse teksten
onderwijzende literatuur zijn waarin we exemplarisch
inzicht kunnen krijgen in het waarnemen van morele
problemen en het kritisch reflecteren erop. Hier ligt een
blijvende uitdaging zowel voor elke vakdiscipline als
voor het gesprek tussen de verschillende theologische
vakdisciplines. Het themanummer levert daarvoor een
eerste bijdrage en interessante impulsen. (DEK)
Stem van het boek 28 29 2012/4