PDF Land van Herle

middags begon het voor goet te veranderen en bleef goed weder, waarop
dit volgende veers gemaakt hebbe, aangezien het Cruysvindinge begon
te regenen en omtrent Kruysverheffinge veranderde.
Incipit inventa, erecta cruce desinit imber.
Den 18 September kon men eerst van sommige plaatsen en nog met
grootste moeite het hooy, hetwelk in Juny gesneden was, na huis voeren;
ik mag hier ook niet vergeeten het ongeloovelyk getal van honderd duy·
sende, millioenen en millioenen muggen, die zig van elke omtrent 12
stappen, met hooge toorens de logt in gaaven; in aanvang van September
begonnen zy in het water te vergaan, hetgeen ik uren verre met muggen
bedekt gezien heb; de de oevers der beeken en gragten zoo dik bezet, dat
men geen aarde konde zien en onmogelyk met de fynste naald zonder
een te raaken zoude kennen steeken.
Ik bevond my bedrogen; het begon de laatste dagen van September
wederom te regenen, het tweede hooy verrotte, de meeste wyden liepen
onder; in October zag ik het eerste hooy, meest bedorve, met ongehoorde
moeite weg kruyen; het bleef altoos betrokke logt tot 9 Maart 1817 en
meest veel of wynig regen; de rogge kostte alsdan de lO februari Graafsche
maat 18 gulden, de gerst 13, haver 11, erten 25 gulden, de grauwerten
36 gulden het malder, aardappelen 16 stuivers het vat, boekwyt
was er niet, knollen en wortelen zeer wynig, langs de maaskant stierven
meest alle de koeyen, verkens en menigvuldige paarden; de maand
februari was abominabel, byna gestadige storm, tweemaal zwaren donder,
waardoor hier en daar vele sahade en alle dagen wynig of veel regen,
dog de 27 ging alles te boven; de 3 meert was ysselyk, donder, hagel;
myn dak in die dagen driemaal capot, de vensters in de kerk ingeslage,
den 8 schrikkelyk regen en sneuw, den 9 regen. Den 9 maart geschiede
door geheel het land van Ravensteyn en Megen een solemnelen dienst,
wierden in alle missen en het lof gebeden voorgeschreven om gunstig
weder van den hemel af te smeeken; de volgende dag begon de )aangename
zon zig te vertoonen, die men in 13 maanden in alles, gelove ik,
niet tweemaal vier en twintig uren gezien had, uitgenome H. Sacramentsdag
1816; het water hoewel nog zeer hoog begon te minderen, de aardappelen
kosten alsdan 1 gulden holl. het vat, het rundvlees een schelling,
de boter ll stuivers het pond, de rogge 19 gulden de kleine Graafsche
maat den zak; men had ,dus een zomer zonder zomer en een winter
zonder winter gehad; op vele plaatsen waren de oyevaars niet vertrokke,
en het bleef nu aangenaam weder.
Tot den oogst van 1817, gelyk uit het bovenaangehaalde te bemerken is,
was de armoede en gebrek onbesohryfely:k; een brood van lO pond kost
een gulden hollandsch, de tarwe 35 gulden, de rogge 24 gulden, boekwyt
20 gulden, garst 14 gulden, Graafsche maat; het hooy 25 gulden, het
strooy 13 gulden het duizend pond; het volk hield het leven met kruyden
langs de heggen te plukken en gepelde garst; het vee hesweek omdat het
voeder niet alleen extra duur, maar ook bedorve was; in July 1817 was
hooy en gras zoo overvloedig, dat er geen voorbeeld van gesien is, en
100