PDF Land van Herle

het gebied tussen Maas-Roer en Ves·dre van toepassing zijn. Het was
bezaaid met kastelen niet alleen als ·gevolg van het o·verwegend agrarisch
bestaan. Tot de vorming van een krachtige burgerij (3e stand) is het
practisch niet gekomen. Maastricht was een branbants-luikse stad en
viel zodoende bestuurlijk buiten het territorium, dat we bespreken.
Waar om de stedenvorming hier achterwege is gebleven, kan o.m. te
wijten zijn aan: de geringe oppervlakte der omspronkelijke territoria
Limburg en V alkenburg; het uitsterven van de autochtone bestuurshuizen
van Limburg en Valkenburg; de zowel van brabantse als van
gulikse zijde maar half geslaagde territorialiteitsafronding ; de "sleutel"funktie,
die Limburg-Overmaas kreeg ten genoege van Brussel hetgeen
verstaan moet worden als de territoriale stootblok voor alle oorlogsgeweld
dat vanuit Gulik en in 1het algemeen vanuit het gebied tot aan
de Rijn een bedreiging voo·r Brabant zou kunnen zijn. Reeds toen was
onze streek gedoemd tot de funktie van grensgebied en buitengewest
t.b.v. Brussel, na 1661 t.g.v. Den Haag. Waarom stipuleren de meeste
brabantse Blijde lnkomste-charters, dat de sloten en kastelen in Limburg­
Overmaas ten eeuwigen dage aan Brabant verbonden zullen zijn en bezet
met o.a. brabantse garnizoenen?
Toen onze historische Kring deze excursie organiseerde, lag het voor
de hand, dat wij hij ons bezoek aan het kasteel en de stad Heinsberg een
ter plaatse uitermate deskundige Dr. A. Lentz bereird Ilouden vinden om
u een verantwoorde explicatie en ·rondleiding te verzekeren. Het is
alleen maar zeer te betreuren, dat het stadsbestuur van Heinsberg zich
zo weinig gelegen laat liggen aan zijn ommuring, het zichtbare teken
van de oorsprong van zijn betekenis in dit gebied tussen Maas en Roer.
Een bezoek aan het Heimatmuseum kan alleszins aanbevolen worden.
Zovele kastelen betekende - ik herhaal het - evenzovele pionnen op
het militair schaakbord van de kleine en grote heren. Het was de kunst
hoe je ermee kon schuiven om tot de afronding van een groot en m!litairsterk
territorium te komen. Ik breng u in herinnering, dat we kasteel
Rimburg gepasseerd zijn. Deze belangrijke post aan de overgang van de
Worm wist Brabant te bemachtigen. Het kasteel Geilenkireken daarentegen,
dat we op onze route kregen, viel reeds vroegtijdig Heinsberg
toe. 44 )
Onder de enthousiaste en deskundige leiding van de heer J. J . Jon gen
bezochten we de kastelen Zweibrüggen, Trips en Leerodt. Uitvoerig lichtte
hij ons in over hun bouwstructuur en vroege bewoners, waarbij we zowel
zakelijke als familie-relaties met onze eigen streek vernamen. Zij staan
er nu vredig in het mooie dal van de Worm, maar herinneren ons aan
hun bijdrage in de eigen regionale bestuursgeschieden is. 4 li)
De heer J. J. Jon gen gaf de deelnemers ook een toelichting op de bodemvorming
van de z.g. "Ruhrniederung", die zich in het landschap tussen
Heinsberg en Wassenberg duidelijk aftekent.
Keren we met ·de excursie-route terug naar onze naaste omgeving n.l.
de gemeente Eygelshoven. Zij is een goed voorbeeld van behoud en
restauratie van plaatselijke monumenten. Onze ·deelnemers hehben ze
gezien en de verklarende tekst gehoord: het Henckenshuis ; de vakwerk-
131