Download Eindverslag_Atypische_Myopathie.pdf - NHK

Samenvatting
Om het mogelijke verband tussen Atypische Myopathie en het consumeren van
esdoornbladeren zo maximaal mogelijk uit te diepen is de hoofdvraag: ‘Hoe is aan te tonen
dat het krijgen van Atypische Myopathie in verband staat met het consumeren van (door
schimmels besmette) esdoornbladeren?’ beantwoordt. Het onderzoek richt zich op de relatie
tussen het esdoornblad, de schimmel die zich hierop bevindt en Atypische Myopathie.
Paardeneigenaren en dierenartsen dienen op de hoogte te worden gesteld van de resultaten
uit dit onderzoek, om Atypische Myopathie beter te kunnen voorkomen en behandelen.
Een paard heeft voor zoogdieren een relatief grote spiermassa (50% in plaats van 40%). Een
spier is opgebouwd uit cellen die kunnen samentrekken, wat beweging mogelijk maakt.
Skeletspieren bestaan uit een bundel van lange spiervezels. Een spiervezel bestaat uit
kleinere myofibrillen. De myofibrillen zijn samengesteld uit dunne-en dikke filamenten. Een
telkens terugkomende eenheid is het sarcomeer, de basiseenheid om spieren te doen
samentrekken. Spieren trekken samen doordat dunne- en dikke filamenten in elkaar
schuiven.
Atypische Myopathie (AM) is een acute myopathie (spierziekte) voorkomend bij grazende
paarden. Het voorkomen van AM is de laatste jaren in verschillende Europese landen
toegenomen. Het syndroom kent een sterftecijfer van bijna negentig procent. Het overlijden
van de paarden vindt meestal plaats binnen 72 uur na het ontstaan van de symptomen. De
symptomen, die bij Atypische Myopathie worden waargenomen, zijn onder andere stijfheid,
spierpijn en spiertrillingen. Daarnaast komt er myoglobine in de bloedbaan terecht, waardoor
de urine een koffiebruine kleur krijgt. De definitieve diagnose wordt gesteld middels bepaling
van acylcarnitines, organische zuren en glycine-conjugaten in het bloed en/of de urine
alsmede microscopisch onderzoek van spieren. Paarden worden onder andere behandeld
met pijnstillers en het toedienen van Carnitine in het bloed. De oorzaak van Atypische
Myopathie is nog niet achterhaald. Uitbraken vinden vooral plaats tijdens specifieke
weersomstandigheden. De oorzaak is waarschijnlijk een nog onbekende gifstof of schimmel.
Er wordt gedacht aan de schimmel Rhytisma acerinum of de bacterie Clostridium sordelli.
Om Atypische Myopathie zo veel mogelijk te voorkomen dient het paard in goede conditie te
zijn en beschikking te hebben over voldoende (ruw)voer. Daarnaast dienen bladeren en
paddenstoelen uit de weide te worden verwijderd.
In de situatie van een gezond paard worden de vetzuren in de weefsels geoxideerd tot
acetyl-CoA (ß-oxidatie) of veresterd tot acylglycerol. Paarden met Atypische Myopathie
hebben een biochemische verstoring in de vetoxidatie (MADD). Deze MADD leidt tot de
disfunctie van de meest efficiënte manier van energiewinning door de mitochondria. Doordat
de spieren onvoldoende gebruik kunnen maken van hun belangrijkste energiebron (vetzuren),
zijn ze afhankelijker van de koolhydraten. Deze zijn echter beperkt aanwezig en door gebrek
aan energie gaan de spiercellen kapot.
Mogelijke oorzaak van Atypische Myopathie is het consumeren van door schimmels
besmette esdoornbladeren. De Esdoorn behoort tot de loofbomen. Loofbomen zijn
bladverliezend. De esdoornfamilie kent twee geslachten en meer dan honderd soorten. De in
Nederland meest voorkomende soorten zijn de Gewone esdoorn, de Noorse esdoorn en de
Veldesdoorn. Op de Esdoorn komen verschillende soorten schimmels voor.
De schimmel Rhytisma acerinum is een mogelijke veroorzaker van Atypische Myopathie. Het
is een pathologische schimmel die zwarte vlekken, lijkend op teervlekken, op het
esdoornblad veroorzaakt. Tijdens het voorjaar worden jonge bladeren van de Esdoorn
geïnfecteerd door de schimmel, waarna deze overwintert op het afgevallen blad. De tijd van
bladval is afhankelijk van de factoren temperatuur en daglengte.
Uit het telefonisch onderzoek onder paardeneigenaren, betrekking hebbend op 59 paarden,
is gebleken dat Atypische Myopathie het meest voorkomt in de provincies Friesland,
Groningen, Limburg, Gelderland en Noord-Holland. Uit de resultaten van het onderzoek blijkt
dat in bijna 80 procent van de gevallen met Atypische Myopathie een Esdoorn aanwezig was
in of in de buurt van de weide. In ongeveer 28 procent van deze gevallen zijn zwarte vlekken
6