Beleggingsfonds in agrarische gronden in ... - grond eenvoudig

3.3 Cultuurgrond voor de landbouw
Grond geschikt voor agrarische doeleinden wordt aangeduid als cultuurgrond. De grondgebonden Nederlandse
landbouw is afhankelijk van de nationaal beschikbare voorraad cultuurgrond. De niet grondgebonden intensieve
veehouderij is afhankelijk zowel van de nationale - (grondstoffen, milieu regelgeving, mestafzet), als van de mondiale
(import grondstoffen) grondvoorraad.
Thans wordt ruim 67% van de oppervlakte van Nederland aangewend ten behoeve van de agrarische sector. Daarbij
zijn logische provinciale verschillen aan te wijzen (2006: Groningen 81,20% en Utrecht 59,90%, bron LEI 2010-068).
Door de economische - en technologische ontwikkelingen in de afgelopen decennia heeft de schaalvergroting in de
landbouw een grote vlucht genomen. Daar waar in de periode 1985-2008 het beschikbare areaal cultuurgrond in
Nederland daalde met 5,77%, daalde in dezelfde periode het aantal landbouwbedrijven met 45%. Derhalve groeide het
gemiddelde areaal cultuurgrond per landbouwbedrijf met 71%.
Agrarische ondernemers worden nog steeds gedwongen en uitgedaagd te investeren om de arbeidsproductiviteit te
verbeteren en de kostprijs te verlagen. Dit resulteert in kapitaalintensieve bedrijven. Om de noodzakelijke
investeringen rendabel te kunnen exploiteren zal de schaalvergroting derhalve door blijven gaan. Daarbij zal echter
eveneens steeds meer aandacht en kapitaal nodig zijn voor verduurzaming van de agrarische productie.
Door de huidige wet - & regelgeving, met name met betrekking tot dierlijke mest en meststoffen, is de vraag naar
beschikbare landbouwgrond voor de Nederlandse (intensieve) veehouderij actueel.
De agrarische sector heeft te kampen met een gebrek aan bedrijfsopvolging (40% van de bedrijven heeft
bedrijfshoofden van >55 jaar, bron LEI 2010-042). Het aantal bedrijven zal daardoor in de toekomst alleen maar
krimpen en daar waar geen bedrijfsopvolging aanwezig is, zal netto kapitaal de agrarische sector uitstromen.
Desalniettemin, de vrijgekomen cultuurgrond zal gewoon door de agrarische sector in productie gehouden worden.
De (noodzakelijk geachte) schaalvergroting, investeringen in duurzame productie en de uitstroom van kapitaal zal de
financierbaarheid van grond gebonden landbouwbedrijven onder druk kunnen gaan zetten. Agrarische ondernemers
zullen daarbij zoekende zijn naar passende alternatieven, om enerzijds het bedrijf duurzaam te kunnen blijven
ontwikkelen en anderzijds voldoende areaal te kunnen blijven bewerken. Structurele beschikbaarheid van
landbouwgrond voor een agrarische ondernemer zal uiteindelijk doorslaggevend zijn, ongeacht de eigendom - of
gebruikstitel.
3.4 Kwalitatieve eigenschappen van cultuurgrond
Elk perceel cultuurgrond heeft verschillende kwalitatieve eigenschappen, o.a. door soort, ligging, ontstaansgeschiedenis
en historisch gebruik. Waar de kwalitatieve eigenschappen van geringe invloed zijn op het gebruik van grond buiten de
landbouw, zijn de kwalitatieve eigenschappen bepalend voor de gebruiksdoeleinden en het opbrengend vermogen van
grond gebruikt in de landbouw.
De verschillen in kwalitatieve eigenschappen tussen gronden kunnen groot en bepalend zijn voor wat uiteindelijk wel
en niet geteeld zal of kan worden. De natuurlijke verschillen waren vroeger groter dan vandaag. Door technologische
ontwikkelingen is de landbouw in staat gebleken in te kunnen spelen op de kwalitatieve eigenschappen van grond. De
opkomst van kunstmest, het kunnen draineren, het gebruikmaken van beregeningsinstallaties (in combinatie met
waterbronnen), de teelt van bloembollen in netten en rasontwikkelingen bij gewassen (zie bijvoorbeeld ontwikkeling
snijmaïs in Nederland 1970 6.400 ha, 2009 >240.000 ha) zijn slechts een aantal voorbeelden, dat de verschillen in
gebruiksmogelijkheden deels hebben genivelleerd.
9