Deuren en beweegbare hekken, constructie en onderhoud
Deuren en beweegbare hekken, constructie en onderhoud
Deuren en beweegbare hekken, constructie en onderhoud
Create successful ePaper yourself
Turn your PDF publications into a flip-book with our unique Google optimized e-Paper software.
<strong>Deur<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> <strong>beweegbare</strong> hekk<strong>en</strong>, <strong>constructie</strong> <strong>en</strong> <strong>onderhoud</strong> P47 1991<br />
Doors and movable gates<br />
Construction and maint<strong>en</strong>ance<br />
Grilles mobiles et portes<br />
Construction et <strong>en</strong>treti<strong>en</strong><br />
Tur<strong>en</strong> und bewegliche Schrank<strong>en</strong> Konstruktion und Instandhaltung<br />
SUMMARY<br />
Doors and movable gates of unsound construction can cause serious accid<strong>en</strong>ts. In virtue of the<br />
Safety Act 1934 and the Stevedoring Act buildings and annexes have to be in such good<br />
repair that they cannot cause dangers. This sheet gives indications for safe construction and<br />
use of doors and movable gates to meet these legal provisions.<br />
KORTE SAMENVATTING<br />
Ondeugdelijk geconstrueerde deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>beweegbare</strong> hekk<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> ernstige ongevall<strong>en</strong><br />
veroorzak<strong>en</strong>. Kracht<strong>en</strong>s de Arbeidsomstandighed<strong>en</strong>wet/Veiligheidswet 1934 <strong>en</strong> de<br />
Stuwadoorswet -moet<strong>en</strong> gebouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> aanhorighed<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> zodanige toestand verker<strong>en</strong> dat<br />
zij ge<strong>en</strong> gevaar kunn<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>. Dit blad geeft aanwijzing<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> veilige <strong>constructie</strong><br />
<strong>en</strong> e<strong>en</strong> veilig gebruik van deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>beweegbare</strong> hekk<strong>en</strong> om aan deze wettelijke bepaling<strong>en</strong> te<br />
kunn<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>.
INHOUDSOPGAVE<br />
1 Inleiding<br />
2 Algem<strong>en</strong>e bepaling<strong>en</strong><br />
3 Begripp<strong>en</strong><br />
3.1 Type indeling van deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> hekk<strong>en</strong><br />
3.2 Begripsomschrijving<strong>en</strong><br />
5 Voorschrift<strong>en</strong><br />
5.1 Situering van deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> hekk<strong>en</strong><br />
5.2 Aanduiding<strong>en</strong><br />
5.3 Constructie<br />
5.3.1 Algeme<strong>en</strong><br />
5.3.2 Transparante vlakk<strong>en</strong><br />
5.3.3 Ophanging <strong>en</strong> geleiding<strong>en</strong><br />
5.3.4 Loopdeur<strong>en</strong><br />
5.3.5 Bedi<strong>en</strong>ing<br />
5.3.6 Electrische installatie<br />
5.4 Veiligheidsvoorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong><br />
5.4.1 Algeme<strong>en</strong><br />
5.4.2 Beveiliging teg<strong>en</strong> knelgevaar<br />
5.4.3 Beveiliging teg<strong>en</strong> neerstort<strong>en</strong><br />
5.5 Onderhoud <strong>en</strong> reparatie<br />
5.6 Overzicht van de belangrijkste voorschrift<strong>en</strong><br />
6 Wettelijke bepaling<strong>en</strong><br />
6.1 Arbeidsomstandighed<strong>en</strong>wet<br />
6.2 Veiligheidsbesluit voor fabriek<strong>en</strong> of werkplaats<strong>en</strong> (1938) (VBF),<br />
Landbouwveiligheidsbesluit (LVB) <strong>en</strong><br />
Veiligheidsbesluit Restgroep<strong>en</strong> (VBR)<br />
6.3 Electrotechnisch Veiligheidsbesluit 1938 (ged.)<br />
6.4 Veiligheidsbesluit Stuwadoorsarbeid
INLEIDING<br />
E<strong>en</strong> ondeugdelijke <strong>constructie</strong> van deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>beweegbare</strong> hekk<strong>en</strong>*), kan, zoals in de praktijk<br />
is geblek<strong>en</strong>, ernstige ongevall<strong>en</strong> tot gevolg hebb<strong>en</strong>. Het is daarom van belang de nodige<br />
aandacht te bested<strong>en</strong> aan het ontwerp, de fabricage, de aanschaf, het gebruik, de montage <strong>en</strong><br />
het <strong>onderhoud</strong> van deur<strong>en</strong>. In dit blad word<strong>en</strong> aanwijzing<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> voor de veilige<br />
<strong>constructie</strong>, het <strong>onderhoud</strong> <strong>en</strong> het veilig gebruik van verschill<strong>en</strong>de soort<strong>en</strong> deur<strong>en</strong>. De met e<strong>en</strong><br />
* gemerkte aanwijzing<strong>en</strong> zijn geheel of gedeeltelijk gebaseerd op de<br />
Arbeidsomstandighed<strong>en</strong>wet, e<strong>en</strong> of meer artikel<strong>en</strong> van het Veiligheidsbesluit voor fabriek<strong>en</strong><br />
of werkplaats<strong>en</strong> 1938, het Elektrotechnisch Veiligheidsbesluit 1938, het Landbouw<br />
Veiligheidsbesluit <strong>en</strong> het Veiligheidsbesluit Restgroep<strong>en</strong> (VBR) <strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> mede betrekking<br />
op de naleving van die artikel<strong>en</strong> (zie hoofdstuk 6, wettelijke bepaling<strong>en</strong>).<br />
Met het in acht nem<strong>en</strong> van die aanwijzing<strong>en</strong> voldoet m<strong>en</strong> naar het oordeel van de<br />
Arbeidsinspectie op doeltreff<strong>en</strong>de wijze aan bedoelde wettelijke bepaling<strong>en</strong>. Het is<br />
vanzelfsprek<strong>en</strong>d dat de Arbeidsinspectie bij het hanter<strong>en</strong> van de in algem<strong>en</strong>e term<strong>en</strong> vervatte<br />
wettelijke bepaling<strong>en</strong> -behoud<strong>en</strong>s wanneer zich bijzondere omstandighed<strong>en</strong> voordo<strong>en</strong>-<br />
zich zal richt<strong>en</strong> naar de inhoud van dit blad. Hierbij wordt ev<strong>en</strong>wel aangetek<strong>en</strong>d, dat wanneer<br />
op andere wijze e<strong>en</strong> ev<strong>en</strong> hoog niveau van veiligheid word<strong>en</strong> bereikt, ev<strong>en</strong>zeer is voldaan aan<br />
de wettelijke bepaling<strong>en</strong>. Mocht in bepaalde gevall<strong>en</strong> blijk<strong>en</strong> dat de aanwijzing<strong>en</strong> niet<br />
kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> opgevolgd, dan verdi<strong>en</strong>t het aanbeveling overleg te pleg<strong>en</strong> met het<br />
districtshoofd van de Arbeidsinspectie.<br />
*) Waar in dit blad over "deur" of "deur<strong>en</strong>" wordt gesprok<strong>en</strong> wordt tev<strong>en</strong>s bedoeld<br />
"beweegbaar hek" of "beweegbane hekk<strong>en</strong>"<br />
ALGEMENE BEPALINGEN<br />
2.1 Toepassingsgebied<br />
De aanwijzing<strong>en</strong> van dit blad zijn van toepassing op deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>beweegbare</strong> hekk<strong>en</strong> met<br />
uitzondering van liftdeur<strong>en</strong> (schacht- <strong>en</strong> kooideur<strong>en</strong>), sluis- <strong>en</strong> dokdeur<strong>en</strong>, deur<strong>en</strong> buit<strong>en</strong> het<br />
bereik van person<strong>en</strong> (zoals bijv. kraanbaanafsluiting<strong>en</strong>), alsmede deur<strong>en</strong> van<br />
vervoermiddel<strong>en</strong>.<br />
2.2 Geldigheid<br />
De in dit blad gegev<strong>en</strong> aanwijzing<strong>en</strong> zijn bestemd voor de inrichting van deur<strong>en</strong> die na 1<br />
maart 1992 voor de eerste keer in gebruik word<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>. Voor bestaande deur<strong>en</strong> (deur<strong>en</strong><br />
die voor of op g<strong>en</strong>oemde datum in gebruik werd<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>) kan op bepaalde punt<strong>en</strong> van de<br />
aanwijzing<strong>en</strong> in dit blad word<strong>en</strong> afgewek<strong>en</strong>, mits hierdoor ge<strong>en</strong> gevaarlijke situaties<br />
ontstaan, <strong>en</strong> t<strong>en</strong>minste voldaan wordt aan de aanwijzing<strong>en</strong> die op het mom<strong>en</strong>t van<br />
ingebruikname van die deur<strong>en</strong> gold<strong>en</strong>. In geval van twijfel verdi<strong>en</strong>t het aanbeveling overleg te<br />
pleg<strong>en</strong> met de Arbeidsinspectie.<br />
De punt<strong>en</strong> waarop bij bestaande deur<strong>en</strong> van de aanwijzing<strong>en</strong> in dit blad kan word<strong>en</strong><br />
afgewek<strong>en</strong> zijn navolg<strong>en</strong>d onder a t/m e vermeld.<br />
a. 5.3.1<br />
Als minimum hoogte waaronder beveiliging<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> knelgevaar verplicht is wordt 2.40 m.<br />
geaccepteerd.
. 5.4.2.1<br />
Aan de voorwaard<strong>en</strong> zoals in de toelichting g<strong>en</strong>oemd behoeft niet te word<strong>en</strong> voldaan. In ieder<br />
geval mag ge<strong>en</strong> grotere knelkracht dan 300 N kunn<strong>en</strong> ontstaan.<br />
c. 5.4.3.1<br />
E<strong>en</strong> vanginrichting mag ontbrek<strong>en</strong> als de massa van het deurblad niet uitgaat bov<strong>en</strong> 20 kg.<br />
(deur<strong>en</strong> met uitsluit<strong>en</strong>d vertikale sluitbeweging), respectievelijk 50 kg. (deur<strong>en</strong> met e<strong>en</strong><br />
gecombineerde sluitbeweging).<br />
d. 5.4.3.5<br />
De aanwijzing geldt voor zover mogelijk.<br />
e. 5.4.3.6<br />
Er mag word<strong>en</strong> volstaan met e<strong>en</strong> tekst die op het gevaar van neerstort<strong>en</strong> bij omschakeling op<br />
handbedi<strong>en</strong>ing wijst. De tekst di<strong>en</strong>t in de onmiddellijke nabijheid van de<br />
omschakelvoorzi<strong>en</strong>ing te zijn aangebracht, <strong>en</strong> vanaf de bedi<strong>en</strong>ingsplaats van de voorzi<strong>en</strong>ing<br />
goed leesbaar te zijn.<br />
3 BEGRIPSBEPALINGEN<br />
3.1 Type-indeling van deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> hekk<strong>en</strong><br />
3.1.1 Deurblad met horizontale of hiermee gecombineerde beweging:<br />
- schuifdeur;<br />
- scharnierdeur;<br />
- draaideur.<br />
3.1.2 Deurblad met verticale of hiermee gecombineerde beweging:<br />
- hefdeur;<br />
- kanteldeur;<br />
- overheaddeur;<br />
- roldeur.<br />
3.2 Begripsomschrijving<strong>en</strong><br />
In dit blad wordt verstaan onder:<br />
Aandrijving:<br />
E<strong>en</strong> mechanisme dat het op<strong>en</strong><strong>en</strong> <strong>en</strong> sluit<strong>en</strong> van het deurblad verzorgt.<br />
Balanceerinrichting:<br />
E<strong>en</strong> mechanisme dat het deurblad met behulp van ver<strong>en</strong> of gewicht<strong>en</strong> in ev<strong>en</strong>wicht houdt.<br />
Bedi<strong>en</strong>ingsorgaan:<br />
Het onderdeel van de deur waarmee de impuls wordt gegev<strong>en</strong> voor de beweging van het<br />
deurblad.
Deur:<br />
E<strong>en</strong> <strong>beweegbare</strong> afsluiting die toegang geeft tot e<strong>en</strong> gebouw, ruimte, terrein <strong>en</strong>zovoort.<br />
Sam<strong>en</strong>gestelde del<strong>en</strong> zoals: aandrijving<strong>en</strong>, beveiliging<strong>en</strong>, bedi<strong>en</strong>ingsorgan<strong>en</strong> <strong>en</strong> dergelijke<br />
zijn daarbij inbegrep<strong>en</strong>.<br />
Deurblad:<br />
Het (de) <strong>beweegbare</strong> deel (del<strong>en</strong>) waarmee e<strong>en</strong> toegang wordt afgeslot<strong>en</strong> of vrijgegev<strong>en</strong>.<br />
Hek:<br />
Deurblad van op<strong>en</strong> raam- of traliewerk.<br />
Loopdeur:<br />
In het deurblad ingebouwde deur.<br />
Vanginrichting:<br />
E<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong>ing die ongecontroleerd sluit<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> deurblad stopt.<br />
Onder vanginrichting<strong>en</strong> word<strong>en</strong> onder andere verstaan:<br />
- Veerbreukbeveiliging<br />
Vanginrichting die in werking treedt bij breuk van e<strong>en</strong> balansveer.<br />
- Afrolbeveiliging<br />
Vanginrichting die in werking treedt bij overschrijding van e<strong>en</strong> bepaalde rotatiesnelheid.<br />
4 GEVAREN<br />
Onderstaande gevaarlijke situaties kunn<strong>en</strong> aanleiding zijn tot e<strong>en</strong> ongeval.<br />
- Neerstort<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> deurblad<br />
Het deurblad van e<strong>en</strong> geheel of gedeeltelijk geop<strong>en</strong>de deur met e<strong>en</strong> verticale beweging kan na<br />
breuk van e<strong>en</strong> onderdeel neerstort<strong>en</strong>. Kwetsbare onderdel<strong>en</strong> zijn onder andere ver<strong>en</strong>,<br />
staalkabels <strong>en</strong> ketting<strong>en</strong>.<br />
- Omvall<strong>en</strong> van het deurblad<br />
Het deurblad van e<strong>en</strong> deur met e<strong>en</strong> horizontale beweging kan, bijvoorbeeld na ontspor<strong>en</strong> of<br />
uitlicht<strong>en</strong> van de geleideroll<strong>en</strong>, omvall<strong>en</strong>.<br />
- Beweg<strong>en</strong>de deur<br />
Bij e<strong>en</strong> deur bestaat het gevaar dat m<strong>en</strong> getroff<strong>en</strong> wordt of bekneld raakt door in beweging<br />
zijnde del<strong>en</strong>.<br />
- Wegspring<strong>en</strong>de of vall<strong>en</strong>de onderdel<strong>en</strong><br />
Gebrok<strong>en</strong> of losgeraakte del<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> person<strong>en</strong> treff<strong>en</strong> in de directe omgeving van de deur.<br />
Dit kunn<strong>en</strong> onder andere del<strong>en</strong> van trekver<strong>en</strong> <strong>en</strong> stukk<strong>en</strong> glas zijn.<br />
- Ondeugdelijke elektrische installatie<br />
Door e<strong>en</strong> ondeugdelijke of verkeerd uitgevoerde elektrische installatie kunn<strong>en</strong> metal<strong>en</strong> del<strong>en</strong><br />
van de deur onder elektrische spanning kom<strong>en</strong>.<br />
- Neerstort<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> deurblad<br />
Het deurblad van e<strong>en</strong> geheel of gedeeltelijk geop<strong>en</strong>de deur met e<strong>en</strong> verticale beweging kan na<br />
breuk van e<strong>en</strong> onderdeel neerstort<strong>en</strong>. Kwetsbare onderdel<strong>en</strong> zijn onder andere ver<strong>en</strong>,<br />
staalkabels <strong>en</strong> ketting<strong>en</strong>.<br />
- Omvall<strong>en</strong> van het deurblad<br />
Het deurblad van e<strong>en</strong> deur met e<strong>en</strong> horizontale beweging kan, bijvoorbeeld na ontspor<strong>en</strong> of<br />
uitlicht<strong>en</strong> van de geleideroll<strong>en</strong>, omvall<strong>en</strong>.
- Beweg<strong>en</strong>de deur<br />
Bij e<strong>en</strong> deur bestaat het gevaar dat m<strong>en</strong> getroff<strong>en</strong> wordt of bekneld raakt door in beweging<br />
zijnde del<strong>en</strong>.<br />
- Wegspring<strong>en</strong>de of vall<strong>en</strong>de onderdel<strong>en</strong><br />
Gebrok<strong>en</strong> of losgeraakte del<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> person<strong>en</strong> treff<strong>en</strong> in de directe omgeving van de deur.<br />
Dit kunn<strong>en</strong> onder andere del<strong>en</strong> van trekver<strong>en</strong> <strong>en</strong> stukk<strong>en</strong> glas zijn.<br />
Onderstaande gevaarlijke situaties kunn<strong>en</strong> aanleiding zijn tot e<strong>en</strong> ongeval:<br />
- Ondeugdelijke elektrische installatie<br />
Door e<strong>en</strong> ondeugdelijke of verkeerd uitgevoerde elektrische installatie kunn<strong>en</strong> metal<strong>en</strong> del<strong>en</strong><br />
van de deur onder elektrische spanning kom<strong>en</strong>.<br />
5 VOORSCHRIFTEN<br />
5.1* Situering van deur<strong>en</strong><br />
5.1.1<br />
<strong>Deur<strong>en</strong></strong> moet<strong>en</strong> zodanig zijn geplaatst dat gevaar zoveel mogelijk is voorkom<strong>en</strong>.<br />
Toelichting<br />
De mate van veiligheid van e<strong>en</strong> deur wordt niet alle<strong>en</strong> bepaald door de keuze van soort <strong>en</strong><br />
uitvoering, maar hangt tev<strong>en</strong>s af van de plaatselijke situatie waar de deur zich bevindt.<br />
Reeds in de ontwerpfase zal m<strong>en</strong> de volg<strong>en</strong>de zak<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> overweg<strong>en</strong>:<br />
A Situatie-afhankelijke faktor<strong>en</strong><br />
- Is er op die plaats wel e<strong>en</strong> deur nodig?<br />
- Is knelgevaar tuss<strong>en</strong> deurblad <strong>en</strong> vaste del<strong>en</strong> van opstall<strong>en</strong> of obstakels vermed<strong>en</strong>?<br />
- Is er voldo<strong>en</strong>de doorzichtmogelijkheid voor waarneming van gevaar achter de deur?<br />
- Moet de doorgang in e<strong>en</strong> vluchtroute word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>?<br />
- Zijn er beperking<strong>en</strong> voor e<strong>en</strong> bepaalde bewegingsrichting van de deur?<br />
- Zijn transportroute's <strong>en</strong> looproute's voldo<strong>en</strong>de gescheid<strong>en</strong>?<br />
- Kunn<strong>en</strong> tochtverschijnsel<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de word<strong>en</strong> bestred<strong>en</strong>?<br />
- Is de verlichtingsterkte ter plaatse voldo<strong>en</strong>de?<br />
B Gebruiksafhankelijke factor<strong>en</strong>.<br />
- Voor welke gebruikersgroep is de deur bestemd?<br />
- Is er rek<strong>en</strong>ing gehoud<strong>en</strong> met beperking<strong>en</strong> van de gebruikersgroep?<br />
- Is de (automatische) deurbeweging <strong>en</strong> de bedi<strong>en</strong>ing afgestemd op de gebruikersgroep?<br />
- Is de deur geschikt voor gebruik in e<strong>en</strong> vluchtroute?
5.1.2<br />
E<strong>en</strong> deur mag ge<strong>en</strong> gevaar oplever<strong>en</strong> voor het verkeer dat in de nabijheid van de deur<br />
plaatsvindt.<br />
5.1.3<br />
Vluchtdeur<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zo zijn geplaatst dat e<strong>en</strong> vrije doorgang verzekerd is.<br />
Toelichting<br />
Als de deur als uitgang van e<strong>en</strong> gebouw of ruimte di<strong>en</strong>t, waarvan meer dan 50 person<strong>en</strong><br />
gebruik moet<strong>en</strong> kunn<strong>en</strong> mak<strong>en</strong>, di<strong>en</strong>t deze naar buit<strong>en</strong> draaibaar of zijwaarts verschuifbaar te<br />
zijn.<br />
5.2* Aanduiding<strong>en</strong><br />
5.2.1<br />
op of in de nabijheid van kantel-, hef-, rol-, overhead-deur<strong>en</strong>, alsmede op door e<strong>en</strong> krachtbron<br />
aangedrev<strong>en</strong> deur<strong>en</strong> moet<strong>en</strong>, door middel van duurzame opschrift<strong>en</strong> of voorhand<strong>en</strong> zijnde<br />
docum<strong>en</strong>tatie, de volg<strong>en</strong>de gegev<strong>en</strong>s beschikbaar zijn:<br />
- fabrikants- of leveranciersnaam;<br />
- bouwjaar;<br />
- fabrieksnummer.<br />
- gewicht deurblad.<br />
5.2.2<br />
Op vanginrichting<strong>en</strong> <strong>en</strong>/of aandrijving<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> door middel van duurzame opschrift<strong>en</strong> zijn<br />
aangegev<strong>en</strong>:<br />
- fabrikants- of leveranciersnaam;<br />
- bouwjaar;<br />
- type;<br />
- max. bedrijfssnelheid (m/s) of max. bedrijfstoer<strong>en</strong>tal (l/min);<br />
- Vangkracht (N) of vangmom<strong>en</strong>t (Nm).<br />
5.3* Constructie<br />
5.3.1 Algeme<strong>en</strong><br />
<strong>Deur<strong>en</strong></strong> moet<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> aan de eis van e<strong>en</strong> goede <strong>constructie</strong>. Daarbij di<strong>en</strong>t ook rek<strong>en</strong>ing te<br />
zijn gehoud<strong>en</strong> met het op veilige wijze kunn<strong>en</strong> uitvoer<strong>en</strong> van <strong>onderhoud</strong> <strong>en</strong> reparatie.<br />
Del<strong>en</strong> die knelgevaar oplever<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> tot e<strong>en</strong> hoogte van 2.50 meter vanaf vloer of bordes<br />
doelmatig zijn beveiligd.<br />
Onderdel<strong>en</strong> die regelmatig op goede staat <strong>en</strong> veilige werking beoordeeld moet<strong>en</strong> word<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> goed toegankelijk zijn.<br />
De tijd<strong>en</strong>s normaal bedrijf optred<strong>en</strong>de belasting van deurdel<strong>en</strong> mag ge<strong>en</strong> blijv<strong>en</strong>de<br />
vervorming van die del<strong>en</strong> tot gevolg hebb<strong>en</strong>.<br />
De vrije doorgangshoogte moet, bij geop<strong>en</strong>de deur<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>minste 2 meter bedrag<strong>en</strong>.
5.3.2 TRANSPARANTE VLAKKEN<br />
5.3.2.1<br />
Transparante vlakk<strong>en</strong> in deur<strong>en</strong> uitgevoerd in glas mog<strong>en</strong> elk niet groter zijn dan 1m². Het<br />
glas moet zijn uitgevoerd in veiligheidsglas, met uitzondering van glaz<strong>en</strong> vlakk<strong>en</strong> in schuif-<br />
<strong>en</strong> draaideur<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> deze glaz<strong>en</strong> vlakk<strong>en</strong> lager dan 3 meter zijn aangebracht.<br />
Toelichting<br />
Kunststof mag wel in grotere vlakk<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast Veiligheidsglas is vlakglas dat bij<br />
breuk beperking van letsel bij ongevall<strong>en</strong> geeft.<br />
Daartoe word<strong>en</strong> gerek<strong>en</strong>d draadglas, gelaagd glas <strong>en</strong> voorgespann<strong>en</strong> glas volg<strong>en</strong>s de definities<br />
van NEN 1301.<br />
5.3.2.2<br />
Indi<strong>en</strong> deur<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast, die met e<strong>en</strong> voertuig word<strong>en</strong> "op<strong>en</strong>gered<strong>en</strong>" di<strong>en</strong><strong>en</strong> deze te<br />
zijn voorzi<strong>en</strong> van doorzichtige vlakk<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> totaaloppervlak van t<strong>en</strong> minste 1 m². De<br />
onderkant hiervan moet zich op circa 1,25 m. bov<strong>en</strong> de vloerbevind<strong>en</strong>.<br />
5.3.3 OPHANGING EN GELEIDINGEN<br />
5.3.3.1 Algeme<strong>en</strong><br />
Kabels, ketting<strong>en</strong> of band<strong>en</strong> die voor ophanging van e<strong>en</strong> deurblad word<strong>en</strong> gebruikt, moet<strong>en</strong><br />
t<strong>en</strong>minste in tweevoud word<strong>en</strong> toegepast.<br />
5.3.3.2 Geleiding<strong>en</strong><br />
Geleiding<strong>en</strong>, zoals bijvoorbeeld rails <strong>en</strong> got<strong>en</strong>, moet<strong>en</strong> zo zijn geconstrueerd dat het van of uit<br />
de geleiding rak<strong>en</strong> van het te geleid<strong>en</strong> deel is voorkom<strong>en</strong>.<br />
5.3.3.3<br />
Staalkabels moet<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> aan het volg<strong>en</strong>de: NEN 3575 "Staalkabels voor algeme<strong>en</strong><br />
gebruik".<br />
- de werkelijke breukbelasting moet t<strong>en</strong> minste zesmaal de maximale werkbelasting van de<br />
kabels bedrag<strong>en</strong>.<br />
- de toegepaste staalkabels moet<strong>en</strong> tuss<strong>en</strong> de eindverbinding<strong>en</strong> uit één geheel bestaan.<br />
Toelichting<br />
Bij het bepal<strong>en</strong> van de maximale werkbelasting moet zowel rek<strong>en</strong>ing word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong> met<br />
de statische alsmede dynamische kracht<strong>en</strong>.<br />
5.3.3.4<br />
Eindverbinding<strong>en</strong> van de staalkabels moet<strong>en</strong> deugdelijk zijn.<br />
Toelichting<br />
Onder deugdelijk wordt verstaan dat de eindverbinding t<strong>en</strong>minste 80 % van de werkelijke<br />
breukbelasting van de kabel kan opnem<strong>en</strong>. In het algeme<strong>en</strong> kan gesteld word<strong>en</strong> dat<br />
wigklemm<strong>en</strong> <strong>en</strong> persklemm<strong>en</strong> hieraan voldo<strong>en</strong>.<br />
Het gebruik van U-boutklemm<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te word<strong>en</strong> afgerad<strong>en</strong>, omdat e<strong>en</strong> verbinding met<br />
U-boutklemm<strong>en</strong> minder geschikt is voor het opnem<strong>en</strong> van dynamische belasting<strong>en</strong>.
Waar mogelijk moet<strong>en</strong> stal<strong>en</strong> kabelkous<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast<br />
5.3.3.5<br />
Bij kabelgeleiding<strong>en</strong> anders dan schijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> trommels moet<strong>en</strong> de bocht<strong>en</strong> e<strong>en</strong> straal van t<strong>en</strong><br />
minste viermaal de kabeldiameter van de kabel hebb<strong>en</strong>.<br />
5.3.3.6<br />
Staalkabels moet<strong>en</strong> zodanig vrijlop<strong>en</strong>, dat ge<strong>en</strong> beschadiging kan ontstaan.<br />
5.3.3.7<br />
Kabelschijv<strong>en</strong> <strong>en</strong> -trommels moet<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong> aan NEN 3508 "Staalkabels, schijv<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
trommels voor hijs- <strong>en</strong> transportdoeleind<strong>en</strong>".<br />
5.3.3.8<br />
Kabelschijv<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong> zijn van e<strong>en</strong> inrichting die voorkomt dat de kabel uit de groef<br />
kan rak<strong>en</strong>.<br />
5.3.3.9<br />
Op e<strong>en</strong> kabeltrommel moet<strong>en</strong>, indi<strong>en</strong> de hieraan bevestigde kabel e<strong>en</strong> drag<strong>en</strong>de funktie heeft,<br />
in afgewikkelde toestand t<strong>en</strong> minste twee winding<strong>en</strong> aanwezig blijv<strong>en</strong>. De eindbevestiging<br />
van de kabel aan de trommel di<strong>en</strong>t zo sterk te zijn dat 80 % van de werkelijke breukbelasting<br />
van de kabel kan word<strong>en</strong> opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
5.3.3.10<br />
De werkelijke breukbelasting van draagketting<strong>en</strong> of bevestiging<strong>en</strong> moet t<strong>en</strong> minste viermaal<br />
de maximale werkbelasting bedrag<strong>en</strong>.<br />
5.3.3.11<br />
De werkelijke breukbelasting van band<strong>en</strong> of bevestiging<strong>en</strong> daarvan moet t<strong>en</strong> minste achtmaal<br />
de maximale werkbelasting bedrag<strong>en</strong>.<br />
5.3.4 Loopdeur<strong>en</strong><br />
5.3.4.1<br />
Loopdeur<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de beweging van het deurblad zijn vergr<strong>en</strong>deld in e<strong>en</strong> stand<br />
ev<strong>en</strong>wijdig aan het deurblad.<br />
5.3.4.2<br />
Loopdeur<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> niet uit hun vergr<strong>en</strong>deling kunn<strong>en</strong> kom<strong>en</strong> tijd<strong>en</strong>s de beweging van het<br />
deurblad.<br />
5.3.5. bedi<strong>en</strong>ing<br />
5.3.5.1<br />
De bedi<strong>en</strong>ingsorgan<strong>en</strong> van mechanisch aangedrev<strong>en</strong> deur<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zo zijn uitgevoerd, dat de<br />
beweging van het deurblad binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> traject van 50 mm stopt, zodra de bedi<strong>en</strong>ingsorgan<strong>en</strong><br />
word<strong>en</strong> losgelat<strong>en</strong>. De bedi<strong>en</strong>ingsorgan<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zo zijn aangebracht dat vanaf de<br />
bedi<strong>en</strong>ingsplaats het gebied, waar de beweg<strong>en</strong>de deur gevaar kan oplever<strong>en</strong> voor person<strong>en</strong>
echtstreeks kan word<strong>en</strong> overzi<strong>en</strong>.<br />
Toelichting<br />
Toezicht op de deurbeweging door middel van monitor<strong>en</strong> wordt niet gezi<strong>en</strong> als rechtstreeks<br />
zicht<br />
5.3.5.2<br />
De bedi<strong>en</strong>ingsorgan<strong>en</strong> van mechanisch aangedrev<strong>en</strong> deur<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zo zijn aangebracht dat de<br />
bedi<strong>en</strong><strong>en</strong>de persoon zich buit<strong>en</strong> de baan van het deurblad kan opstell<strong>en</strong>.<br />
5.3.5.3<br />
Van de bepaling van 5.3.5.1 kan word<strong>en</strong> afgewek<strong>en</strong> in e<strong>en</strong> van de volg<strong>en</strong>de situaties:<br />
a. Indi<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> gevaar voor person<strong>en</strong> aanwezig is;<br />
Toelichting<br />
Gevaar voor person<strong>en</strong> wordt geacht niet aanwezig te zijn bij het op<strong>en</strong><strong>en</strong> van deurblad<strong>en</strong> met<br />
e<strong>en</strong> glad oppervlak<br />
b. Indi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> beveiliging teg<strong>en</strong> knelgevaar is aangebracht als vermeld in punt 5.4.2<br />
c. Indi<strong>en</strong> door bijzondere voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> gevaar voor person<strong>en</strong>, die zich in de gevar<strong>en</strong>zone<br />
bevind<strong>en</strong> t<strong>en</strong> gevolge van het beweg<strong>en</strong>de deurblad, voorkom<strong>en</strong> is.<br />
Toelichting<br />
Bijzondere voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong>, waardoor is zekergesteld dat de beweging van het deurblad alle<strong>en</strong><br />
mogelijk is als zich ge<strong>en</strong> person<strong>en</strong> in de gevar<strong>en</strong>zone bevind<strong>en</strong> zijn bijvoorbeeld<br />
contactmatt<strong>en</strong> waarvan de werking betrouwbaar is <strong>en</strong> de afmeting<strong>en</strong> doelmatig zijn. E<strong>en</strong><br />
contactmat heeft doelmatige afmeting<strong>en</strong> als de l<strong>en</strong>gte is afgestemd op zowel de sluit als de<br />
op<strong>en</strong>ingssnelheid van het deurblad <strong>en</strong> als de breedte gelijk is aan de door het deurblad<br />
bestrek<strong>en</strong> op<strong>en</strong>ing. Bov<strong>en</strong>di<strong>en</strong> moet het contactvlak van de mat op ge<strong>en</strong> <strong>en</strong>kele plaats<br />
onderbrok<strong>en</strong> zijn, bijvoorbeeld door e<strong>en</strong> leiding of andere inbouwdel<strong>en</strong>.<br />
5.3.5.4<br />
Bij mechanisch aangedrev<strong>en</strong> deur<strong>en</strong> waarbij de bedi<strong>en</strong>ingsorgan<strong>en</strong> zijn uitgevoerd zoals<br />
aangegev<strong>en</strong> in punt 5.3.5.3 moet bij de bedi<strong>en</strong>ingsorgan<strong>en</strong> e<strong>en</strong> stopknop zijn aangebracht. Bij<br />
bedi<strong>en</strong>ing van de stopknop moet het deurblad binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> traject van 50 mm tot stilstand<br />
kom<strong>en</strong> <strong>en</strong> in stilstand blijv<strong>en</strong>.<br />
5.3.6 Elektrische installatie<br />
De elektrische installatie van deur<strong>en</strong> moet voldo<strong>en</strong> aan NEN 1010 "Veiligheidsvoorschrift<strong>en</strong><br />
voor laagspanningsinstallaties".
5.4* VEILIGHEIDSVOORZIENINGEN<br />
5.4.1 Algeme<strong>en</strong><br />
5.4.1.1<br />
<strong>Deur<strong>en</strong></strong> moet<strong>en</strong> zodanig zijn beveiligd, dat gevar<strong>en</strong>, ook wanneer deze het gevolg zijn van te<br />
voorzi<strong>en</strong>e abnormale omstandighed<strong>en</strong>, zoveel mogelijk zijn voorkom<strong>en</strong>.<br />
5.4.1.2<br />
De goede werking van e<strong>en</strong> beveiliging mag niet word<strong>en</strong> beïnvloed door fal<strong>en</strong> van <strong>en</strong>ig ander<br />
deurdeel.<br />
5.4.1.3<br />
Voorkom<strong>en</strong> moet zijn dat mechanische aandrijving <strong>en</strong> handbedi<strong>en</strong>ing gelijktijdig kunn<strong>en</strong><br />
plaatsvind<strong>en</strong>.<br />
5.4.1.4<br />
Bij toepassing van trekver<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> zijn getroff<strong>en</strong>, die bij breuk het<br />
wegspring<strong>en</strong> van del<strong>en</strong> van de veer voorkom<strong>en</strong>.<br />
Toelichting<br />
Hiertoe kan de veer bijvoorbeeld word<strong>en</strong> omgev<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> buis van kunststof. Ook kunn<strong>en</strong> in<br />
trekver<strong>en</strong> staaldrad<strong>en</strong> word<strong>en</strong> aangebracht. Deze drad<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zo lang zijn, dat zij bij<br />
uitgetrokk<strong>en</strong> veer nog juist niet op trek word<strong>en</strong> belast<br />
5.4.2 Beveiliging teg<strong>en</strong> knelgevaar<br />
5.4.2.1 *<br />
<strong>Deur<strong>en</strong></strong> die mechanisch of door de zwaartekracht word<strong>en</strong> aangedrev<strong>en</strong> <strong>en</strong> niet voldo<strong>en</strong> aan het<br />
gestelde in punt 5.3.5.1 moet<strong>en</strong> zijn voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> doelmatige beveiliging teg<strong>en</strong><br />
knelgevaar.<br />
Toelichting<br />
E<strong>en</strong> beveiliging teg<strong>en</strong> knelgevaar moet aan de volg<strong>en</strong>de voorwaard<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>:<br />
1 De kracht, waarmee het sluit<strong>en</strong> (<strong>en</strong> ev<strong>en</strong>tueel op<strong>en</strong><strong>en</strong>) van de deur kan word<strong>en</strong> teg<strong>en</strong>gegaan,<br />
moet kleiner zijn dan 150 N.<br />
2 Het beweg<strong>en</strong>d deurblad mag op e<strong>en</strong> drukkrachtopnemer met e<strong>en</strong> veerconstante van 25000<br />
N/m ge<strong>en</strong> grotere drukkracht uitoef<strong>en</strong><strong>en</strong> dan:<br />
- 750 N bij e<strong>en</strong> rester<strong>en</strong>de deurop<strong>en</strong>ing (door het deurblad nog af te legg<strong>en</strong> afstand) groter dan<br />
0,25 m.<br />
- 500 N bij e<strong>en</strong> rester<strong>en</strong>de deurop<strong>en</strong>ing (door het deurblad nog af te legg<strong>en</strong> afstand) gelijk aan<br />
of kleiner dan 0,25 m.<br />
3 E<strong>en</strong> horizontaal beweg<strong>en</strong>d deurblad moet kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> teruggeschov<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> kracht<br />
kleiner dan 300 N indi<strong>en</strong> het deurblad blijft stilstaan na het aansprek<strong>en</strong> van de beveiliging<br />
teg<strong>en</strong> knelgevaar. Voor deur<strong>en</strong> die toegepast word<strong>en</strong> op plaats<strong>en</strong> die toegankelijk zijn voor<br />
het publiek <strong>en</strong> waar toezicht kan ontbrek<strong>en</strong>, mag deze kracht niet meer dan 150 N<br />
bedrag<strong>en</strong>. E<strong>en</strong> beveiliging teg<strong>en</strong> knelgevaar kan bijvoorbeeld bestaan uit voorzie-
ning<strong>en</strong> als contactlijst<strong>en</strong>, contactmatt<strong>en</strong>, lichtstraalbeveiliging. E<strong>en</strong> beveiliging waarbij de<br />
begr<strong>en</strong>zing van de knelkracht uitsluit<strong>en</strong>d afhankelijk is van de werking van e<strong>en</strong> slipkoppeling<br />
wordt in dit verband niet als voldo<strong>en</strong>de doelmatig beschouwd.<br />
5.4.2.2<br />
Veiligheidsvoorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> ter voorkoming van knelgevaar moet<strong>en</strong> zodanig zijn uitgevoerd dat<br />
bij het optred<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> defect in de veiligheidsvoorzi<strong>en</strong>ing zelf:<br />
- de beveilig<strong>en</strong>de werking behoud<strong>en</strong> blijft; of<br />
- het defect op zijn laatst in één van de eindposities van het deurblad automatisch herk<strong>en</strong>d<br />
wordt, <strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong> is dat e<strong>en</strong> verdere gevaarveroorzak<strong>en</strong>de beweging van het deurblad kan<br />
volg<strong>en</strong>.<br />
5.4.3 BEVEILIGING TEGEN NEERSTORTEN<br />
5.4.3.1<br />
E<strong>en</strong> deur met verticale beweging moet zijn voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> vanginrichting, die bij het in<br />
gebreke blijv<strong>en</strong> van drag<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> in werking treedt.<br />
Toelichting<br />
Drag<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> zijn bijvoorbeeld kabels <strong>en</strong> ketting<strong>en</strong>, die het deurblad verbind<strong>en</strong> met de<br />
balanceerinrichting of met de aandrijving. Uit ervaring is bek<strong>en</strong>d dat niet alle<strong>en</strong> het ingebreke<br />
blijv<strong>en</strong> van kabels of ketting<strong>en</strong> oorzaak kan zijn van het neerstort<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> deurblad, maar<br />
bijvoorbeeld ook de aan slijtage onderhevige onderdel<strong>en</strong> van aandrijving<strong>en</strong> <strong>en</strong> de ver<strong>en</strong> van<br />
de balanceerinrichting. Met het "in gebreke blijv<strong>en</strong>" wordt niet alle<strong>en</strong> bedoeld breuk, maar<br />
bijvoorbeeld ook het naast de trommel gerak<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> kabel, of het losgaan van e<strong>en</strong><br />
transmissieketting door verlies van de verbindingsschakel.<br />
Bij handbedi<strong>en</strong>de roldeur<strong>en</strong> met balansver<strong>en</strong>pakket kan de praktische uitvoering van e<strong>en</strong><br />
beveiliging, die door veerbreuk wordt aangesprok<strong>en</strong>, op technische bezwar<strong>en</strong> stuit<strong>en</strong>. In dat<br />
geval moet op andere wijze het gevaar teg<strong>en</strong> neerstort<strong>en</strong> zoveel mogelijk zijn voorkom<strong>en</strong>.<br />
5.4.3.2<br />
De vanginrichting moet het deurblad na het ontstaan van e<strong>en</strong> gebrek binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> afstand van<br />
200 mm tot stilstand br<strong>en</strong>g<strong>en</strong>.<br />
5.4.3.3<br />
Onderdel<strong>en</strong> van vanginrichting<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> minimaal e<strong>en</strong> 2-voudige veiligheid hebb<strong>en</strong> teg<strong>en</strong><br />
blijv<strong>en</strong>de vervorming (rekspanning), of e<strong>en</strong> 3-voudige veiligheid teg<strong>en</strong> breuk<br />
(breukspanning). Dit geldt niet voor onderdel<strong>en</strong> van vanginrichting<strong>en</strong> die bestemd zijn om te<br />
vervorm<strong>en</strong> of te brek<strong>en</strong> t<strong>en</strong> behoeve van de vangwerking.<br />
5.4.3.4<br />
Van e<strong>en</strong> vanginnchting kan word<strong>en</strong> afgezi<strong>en</strong> indi<strong>en</strong> bij het ingebreke blijv<strong>en</strong> van één van de<br />
drag<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> de drag<strong>en</strong>de functie wordt overg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> ander (tweede) drag<strong>en</strong>d<br />
deel.<br />
Toelichting<br />
In het algeme<strong>en</strong> kan gesteld word<strong>en</strong> dat bij het in gebreke blijv<strong>en</strong> van één drag<strong>en</strong>d deel de<br />
drag<strong>en</strong>de functie moet word<strong>en</strong> overg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> door e<strong>en</strong> ander (tweede) drag<strong>en</strong>d deel, t<strong>en</strong>zij<br />
aannemelijk is dat beide g<strong>en</strong>oemde drag<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> gelijktijdig in gebreke blijv<strong>en</strong>. Dit laatste<br />
doet zich voor als e<strong>en</strong> deur is uitgevoerd met konische kabeltrommels <strong>en</strong> niet is voorkom<strong>en</strong>
dat de kabel uit de groef kan gerak<strong>en</strong>. In het algeme<strong>en</strong> ontstaat ge<strong>en</strong> gevaar voor neerstort<strong>en</strong><br />
van het deurblad bijvoorbeeld:<br />
- bij breuk van één van de ophangkabels waarbij de balancering in stand blijft <strong>en</strong> de<br />
zijgeleiding<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de stevig zijn om de kracht van het schrank<strong>en</strong> op te vang<strong>en</strong>;<br />
- indi<strong>en</strong> bij breuk van e<strong>en</strong> balansveer de aandrijving zodanig is uitgevoerd dat deze het<br />
deurblad in zijn positie houdt.<br />
5.4.3.5<br />
Mechanisch aangedrev<strong>en</strong> deur<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> zijn voorzi<strong>en</strong> van e<strong>en</strong> inrichting die de aandrijving<br />
direct stopt wanneer e<strong>en</strong> ophangorgaan in onbelaste toestand geraakt of breekt.<br />
5.4.3.6<br />
Deurblad<strong>en</strong> volg<strong>en</strong>s 5.4.3.4 mog<strong>en</strong> ook bij uitvall<strong>en</strong> van onderdel<strong>en</strong>, die het gewicht van het<br />
deurblad in balans houd<strong>en</strong>, bij het omschakel<strong>en</strong> op handbedi<strong>en</strong>ing niet kunn<strong>en</strong> neerstort<strong>en</strong>.<br />
Toelichting<br />
Om aan deze verplichting te voldo<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t het in vrije val gerak<strong>en</strong> <strong>en</strong> neerstort<strong>en</strong> van het<br />
deurblad door e<strong>en</strong> <strong>constructie</strong>ve voorzi<strong>en</strong>ing te zijn voorkom<strong>en</strong>. Het toepass<strong>en</strong> van e<strong>en</strong><br />
waarschuwingstekst alle<strong>en</strong> is niet voldo<strong>en</strong>de.<br />
5.4.3.7<br />
Bij mechanisch aangedrev<strong>en</strong> deur<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te zijn zeker gesteld dat bij uitvall<strong>en</strong> van de<br />
<strong>en</strong>ergiebron de (ev<strong>en</strong>tuele) beweging van het deurblad binn<strong>en</strong> e<strong>en</strong> traject van 50 mm stopt.<br />
Bij het weer inkom<strong>en</strong> van de <strong>en</strong>ergiebron mag de deur niet automatisch in beweging kom<strong>en</strong>.<br />
5.5* Onderhoud <strong>en</strong> reparatie<br />
<strong>Deur<strong>en</strong></strong> moet<strong>en</strong> in goede staat van <strong>onderhoud</strong> verker<strong>en</strong>. Onderhoud <strong>en</strong> reparaties di<strong>en</strong><strong>en</strong> door<br />
terzake kundige person<strong>en</strong> te word<strong>en</strong> verricht. Daarbij di<strong>en</strong><strong>en</strong> de voorschrift<strong>en</strong> van de fabrikant<br />
<strong>en</strong>/of leverancier in acht te word<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>.<br />
Periodiek <strong>onderhoud</strong> di<strong>en</strong>t t<strong>en</strong> minste e<strong>en</strong>maal per jaar te word<strong>en</strong> uitgevoerd, of zoveel vaker<br />
als de gebruiksomstandighed<strong>en</strong> dat noodzakelijk mak<strong>en</strong>.<br />
T<strong>en</strong> behoeve van reparaties mog<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> deugdelijke <strong>en</strong> voor het doel geschikte, material<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> werkmethod<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast.<br />
6 WETTELIJKE BEPALINGEN<br />
In dit hoofdstuk zijn de belangrijkste wettelijke bepaling<strong>en</strong> weergegev<strong>en</strong> die betrekking<br />
hebb<strong>en</strong> op de veilige <strong>constructie</strong> <strong>en</strong> het <strong>onderhoud</strong> van deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> <strong>beweegbare</strong> hekk<strong>en</strong>. Van<br />
toepassing zijn bepaling<strong>en</strong> uit de Arbeidsomstandighed<strong>en</strong>wet, alsmede uit de daarop<br />
gebaseerde veiligheidsbesluit<strong>en</strong>, te wet<strong>en</strong> het Veiligheidsbesluit voor Fabriek<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
Werkplaats<strong>en</strong> 1938, het Landbouw Veiligheidsbesluit, het Electrotechnisch Veiligheidsbesluit<br />
1938 <strong>en</strong> het Veiligheidsbesluit Stuwadoorsarbeid.<br />
De verantwoordelijkheid voor de naleving van deze bepaling<strong>en</strong> berust bij het hoofd of de<br />
bestuurder (werkgever) van de onderneming, waarinde deur<strong>en</strong> <strong>en</strong> hekk<strong>en</strong> word<strong>en</strong> toegepast.<br />
Waar bepaling<strong>en</strong> gedeeltelijk zijn opg<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, staat achter het betreff<strong>en</strong>de artikel '(ged)'<br />
vermeld.
Voor de volledige tekst raadplege m<strong>en</strong> de g<strong>en</strong>oemde besluit<strong>en</strong>. De aandacht wordt erop<br />
gevestigd, dat alle<strong>en</strong> de volledige tekst rechtskracht bezit.<br />
6.1 Arbeidsomstandighed<strong>en</strong>wet<br />
Artikel 1, eerste lid<br />
In het bij of kracht<strong>en</strong>s deze wet bepaalde wordt verstaan onder:<br />
a. werkgever:<br />
1°. deg<strong>en</strong>e jeg<strong>en</strong>s wie e<strong>en</strong> ander kracht<strong>en</strong>s arbeidsovere<strong>en</strong>komst of publiekrechtelijke<br />
aanstelling gehoud<strong>en</strong> is tot het verricht<strong>en</strong> van arbeid, behalve indi<strong>en</strong> die ander aan e<strong>en</strong> derde<br />
ter beschikking wordt gesteld voor het verricht<strong>en</strong> van arbeid, welke die derde gewoonlijk<br />
doet verricht<strong>en</strong>;<br />
2°. deg<strong>en</strong>e aan wie e<strong>en</strong> ander ter beschikking wordt gesteld voor het verricht<strong>en</strong> van arbeid als<br />
bedoeld onder 1.<br />
b. werknemer: de ander bedoeld onder a.<br />
Artikel 1, tweede lid<br />
In het bij of kracht<strong>en</strong>s deze wet bepaalde wordt mede verstaan onder<br />
a. werkgever deg<strong>en</strong>e die zonder werkgever of werknemer in de zin van het eerste lid te zijn,<br />
e<strong>en</strong> ander onder zijn gezag arbeid doet verricht<strong>en</strong>;<br />
b. werknemer: de ander bedoeld onder a.<br />
Artikel 1, derde lid<br />
In het bij of kracht<strong>en</strong>s deze wet bepaalde wordt verstaan onder "jeugdige werknemer": e<strong>en</strong><br />
werknemer jonger dan 18 jaar.<br />
Artikel 1, vierde lid (ged.)<br />
In het bij of kracht<strong>en</strong>s deze wet bepaalde wordt verstaan onder "Onze Minister":<br />
Onze Minister van Sociale Zak<strong>en</strong> <strong>en</strong> Werkgeleg<strong>en</strong>heid; "districtshoofd": het bevoegde<br />
districtshoofd van de Arbeidsinspectie.<br />
Artikel 6, eerste lid<br />
De werkgever moet ervoor zorg<strong>en</strong> dat e<strong>en</strong> werknemer bij zijn indi<strong>en</strong>sttreding <strong>en</strong> voorts zo<br />
dikwijls als dit in verband met de veiligheid, de bescherming van de gezondheid <strong>en</strong> de<br />
bevordering van het welzijn in verband met de arbeid noodzakelijk is, doeltreff<strong>en</strong>d wordt<br />
ingelicht over de aard van zijn werkzaamhed<strong>en</strong> <strong>en</strong> de daaraan verbond<strong>en</strong> gevar<strong>en</strong>, alsmede<br />
over de maatregel<strong>en</strong> die erop gericht zijn deze gevar<strong>en</strong> te voorkom<strong>en</strong> of te beperk<strong>en</strong>.<br />
Artikel 6, tweede lid<br />
De werkgever moet ervoor zorg<strong>en</strong> dat aan zijn werknemers doeltreff<strong>en</strong>d <strong>en</strong> aan hun<br />
onderscheid<strong>en</strong> tak<strong>en</strong> aangepast onderricht wordt verstrekt met betrekking tot de veiligheid, de<br />
gezondheid <strong>en</strong> het welzijn in verband met de arbeid. Zo dikwijls de daarmee opgedane<br />
ervaring of gewijzigde werkmethod<strong>en</strong> of werkomstandighed<strong>en</strong> daartoe aanleiding gev<strong>en</strong><br />
moet dit onderricht word<strong>en</strong> aangepast <strong>en</strong> opnieuw verstrekt.<br />
Artikel 6, derde lid<br />
Indi<strong>en</strong> persoonlijke beschermingsmiddel<strong>en</strong> ter beschikking van de werknemers word<strong>en</strong><br />
gesteld, <strong>en</strong> indi<strong>en</strong> op werktuig<strong>en</strong>, toestell<strong>en</strong> of anderszins beveiliging<strong>en</strong> zijn aangebracht,
moet de werkgever zorg<strong>en</strong> dat de werknemers op de hoogte zijn van hun doel <strong>en</strong> werking <strong>en</strong><br />
de wijze waarop zij deze di<strong>en</strong><strong>en</strong> te gebruik<strong>en</strong>.<br />
Artikel 6, vierde lid<br />
Onze Minister kan met betrekking tot het in dit artikel bepaalde nadere regel<strong>en</strong> stell<strong>en</strong>.<br />
Artikel 7, eerste lid (ged.)<br />
De werkgever moet ervoor zorg<strong>en</strong> dat de jeugdige werknemer bij de arbeid wordt betrokk<strong>en</strong><br />
op e<strong>en</strong> wijze die bevorderlijk is voor di<strong>en</strong>s vorming. Daartoe behoort e<strong>en</strong> behoorlijke<br />
voorlichting, welke in ieder geval betreft:<br />
a. het geheel van de werkzaamhed<strong>en</strong> in de onderneming <strong>en</strong> haar organisatie;<br />
b. de arbeidsomstandighed<strong>en</strong> in de onderneming <strong>en</strong> de in de onderneming geld<strong>en</strong>de<br />
gedragsregels welke voor hem van belang zijn;<br />
c. zijn taak <strong>en</strong> de eis<strong>en</strong> die hieraan word<strong>en</strong> gesteld.<br />
Artikel 7, tweede lid<br />
De in het eerste lid bedoelde voorlichting moet word<strong>en</strong> gegev<strong>en</strong> bij de indi<strong>en</strong>sttreding van de<br />
jeugdige werknemer <strong>en</strong> voorts met zodanige tuss<strong>en</strong>poz<strong>en</strong> word<strong>en</strong> herhaald als met het oog op<br />
de persoon van de jeugdige werknemer <strong>en</strong> de aard van de arbeid die hij in de onderneming<br />
verricht <strong>en</strong> de omstandighed<strong>en</strong> waaronder deze wordt verricht, redelijkerwijs noodzakelijk is.<br />
Artikel 7, vierde lid<br />
Het eerste lid is niet van toepassing t<strong>en</strong> aanzi<strong>en</strong> van:<br />
a. e<strong>en</strong> jeugdige werknemer die uitsluit<strong>en</strong>d tijd<strong>en</strong>s zijn vakantie in het bedrijf of de inrichting<br />
arbeid verricht;<br />
b. door Onze Minister aangewez<strong>en</strong> categorieën van jeugdige werknemers.<br />
Artikel 8, eerste lid<br />
De werkgever in wi<strong>en</strong>s bedrijf of inrichting t<strong>en</strong> minste e<strong>en</strong> bij of kracht<strong>en</strong>s algem<strong>en</strong>e<br />
maatregel van bestuur vast te stell<strong>en</strong> aantal jeugdige werknemers, dat voor verschill<strong>en</strong>de<br />
categoriën van bedrijv<strong>en</strong> of inrichting<strong>en</strong> verschill<strong>en</strong>d kan word<strong>en</strong> bepaald, arbeid pleegt te<br />
verricht<strong>en</strong>, moet ervoor zorg<strong>en</strong> dat t<strong>en</strong> behoeve van die jeugdige werknemers één of meer<br />
m<strong>en</strong>tor<strong>en</strong> werkzaam zijn. Voor de toepassing van de vorige zin blijv<strong>en</strong> jeugdige werknemers<br />
als bedoeld in artikel 7, vierde lid, buit<strong>en</strong> beschouwing.<br />
Artikel 11<br />
Indi<strong>en</strong> bij of in rechtstreeks verband met de arbeid die de werkgever door zijn werknemers<br />
doet verricht<strong>en</strong>, in e<strong>en</strong> bedrijf of e<strong>en</strong> inrichting of in de onmiddellijke omgeving daarvan <strong>en</strong>ig<br />
gevaar kan ontstaan voor andere person<strong>en</strong> dan die werknemers, moet de werkgever<br />
doeltreff<strong>en</strong>de maatregel<strong>en</strong> nem<strong>en</strong> ter voorkoming van dat gevaar.<br />
Artikel 12<br />
Onverminderd het elders bij of kracht<strong>en</strong>s deze wet bepaalde zijn de werknemers verplicht in<br />
verband met de arbeid de nodige voorzichtigheid <strong>en</strong> zorgvuldigheid in acht te nem<strong>en</strong> ter<br />
vermijding van gevar<strong>en</strong> voor de veiligheid of de gezondheid van h<strong>en</strong>zelf of van ander<strong>en</strong> dan<br />
wel met het oog op hun welzijn.<br />
Met name zijn zij verplicht om:<br />
a. machines, toestell<strong>en</strong>, werktuig<strong>en</strong>, gevaarlijke stoff<strong>en</strong>, transportmiddel<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere<br />
hulpmiddel<strong>en</strong> op de juiste wijze te gebruik<strong>en</strong>;
. de hun ingevolge deze wet ter beschikking gestelde persoonlijke beschermingsmiddel<strong>en</strong> op<br />
de juiste wijze te gebruik<strong>en</strong> <strong>en</strong> na gebruik op de daartoe bestemde plaats op te berg<strong>en</strong>, e<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
ander voor zover niet kracht<strong>en</strong>s deze wet is bepaald dat werknemers niet verplicht zijn<br />
beschermingsmiddel<strong>en</strong> als vor<strong>en</strong>bedoeld te gebruik<strong>en</strong>;<br />
c. de op werktuig<strong>en</strong>, toestell<strong>en</strong> of anderszins aangebrachte beveiliging<strong>en</strong> niet te verander<strong>en</strong> of<br />
buit<strong>en</strong> noodzaak weg te hal<strong>en</strong> <strong>en</strong> deze op de juiste wijze te gebruik<strong>en</strong>;<br />
d. mede te werk<strong>en</strong> aan het voor h<strong>en</strong> georganiseerde onderricht bedoeld in de artikel<strong>en</strong> 6, 7 <strong>en</strong><br />
8;<br />
e. de door h<strong>en</strong> opgemerkte gevar<strong>en</strong> voor de veiligheid of de gezondheid terstond ter k<strong>en</strong>nis te<br />
br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> aan de werkgever of deg<strong>en</strong>e, die nam<strong>en</strong>s deze ter plaatse met de leiding is belast.<br />
6.2 Veiligheidsbesluit voor Fabriek<strong>en</strong> <strong>en</strong> Werkplaats<strong>en</strong> 1938 (VBF),<br />
Landbouwveiligheidsbesluit (LVB) <strong>en</strong> Veiligheidsbesluit Restgroep<strong>en</strong> (VBR)<br />
Artikel 98 VBF, 3 LVB (ged) <strong>en</strong> 20 VBR (ged)<br />
De del<strong>en</strong> van krachtwerktuig<strong>en</strong>, drijfwerk<strong>en</strong> <strong>en</strong> al of niet door e<strong>en</strong> krachtwerktuig gedrev<strong>en</strong><br />
werktuig<strong>en</strong>, bijvoorbeeld vliegwiel<strong>en</strong>, krukk<strong>en</strong>, drijfstang<strong>en</strong>, ass<strong>en</strong>, tandrader<strong>en</strong>, riem<strong>en</strong>,<br />
ketting<strong>en</strong>, snar<strong>en</strong> koppeling<strong>en</strong>, schijv<strong>en</strong>, spieën, bout<strong>en</strong> <strong>en</strong> schroev<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> voor zover<br />
zij gevaar kunn<strong>en</strong> oplever<strong>en</strong>, zomogelijk doelmatig zijn beschut.<br />
Artikel 99 VBF <strong>en</strong> 4 LVB<br />
Eerste lid<br />
E<strong>en</strong> krachtwerktuig moet zodanig zijn beschut of ingericht of van e<strong>en</strong> zodanige inrichting zijn<br />
voorzi<strong>en</strong>, dat het in gang br<strong>en</strong>g<strong>en</strong> <strong>en</strong> het torn<strong>en</strong> zonder gevaar kan geschied<strong>en</strong>.<br />
Tweede lid<br />
E<strong>en</strong> krachtwerktuig moet op zodanige wijze word<strong>en</strong> getornd <strong>en</strong> in gang gebracht, dat daarbij<br />
gevaar zoveel mogelijk wordt vermed<strong>en</strong>.<br />
Derde lid<br />
E<strong>en</strong> krachtwerktuig, met uitzondering van e<strong>en</strong> windmol<strong>en</strong>, moet zodanig zijn ingericht, dat de<br />
veilige snelheid niet kan word<strong>en</strong> overschred<strong>en</strong>.<br />
Artikel 111 VBF <strong>en</strong> 12 LVB<br />
In of aan de beweg<strong>en</strong>de del<strong>en</strong> van het drijfwerk moet<strong>en</strong> uitstek<strong>en</strong>de spieën, bout<strong>en</strong>,<br />
schroev<strong>en</strong>, riemverbinders <strong>en</strong> dergelijke zoveel mogelijk zijn vermed<strong>en</strong>.<br />
Artikel 112 VBF <strong>en</strong> 13 LVB<br />
Indi<strong>en</strong> e<strong>en</strong> werknemer voor het verricht<strong>en</strong> van werkzaamhed<strong>en</strong> zich in de onmiddellijke<br />
nabijheid begeeft of bevindt van del<strong>en</strong> van drijfwerk<strong>en</strong> of werktuig<strong>en</strong>, welke bij in gang zijn<br />
gevaar veroorzak<strong>en</strong>, moet dit bij stilstand van drijfwerk of werktuig geschied<strong>en</strong>, t<strong>en</strong>zij die<br />
del<strong>en</strong> doeltreff<strong>en</strong>d zijn beschut.<br />
Artikel 118 VBF<br />
De werktuig<strong>en</strong>, waarvan onderdel<strong>en</strong> door snijd<strong>en</strong>, knell<strong>en</strong>, plett<strong>en</strong>, door hun grote snelheid of<br />
op andere wijze gevaar kunn<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>, moet<strong>en</strong> zodanig zijn opgesteld <strong>en</strong> ingericht <strong>en</strong><br />
van zodanige toestell<strong>en</strong> of bescherming<strong>en</strong> zijn voorzi<strong>en</strong>, dat het gevaar zoveel mogelijk wordt<br />
voorkom<strong>en</strong>.
Artikel 119 VBF<br />
De gevaar oplever<strong>en</strong>de plaats<strong>en</strong> van werktuig<strong>en</strong>, in artikel 118 bedoeld,<br />
mog<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> bij stilstand word<strong>en</strong> gereinigd, gepoetst of hersteld.<br />
Artikel 123 VBF, 24 LVB <strong>en</strong> 21 VBR<br />
Krachtwerktuig<strong>en</strong>, drijfwerk<strong>en</strong>, werktuig<strong>en</strong>, toestell<strong>en</strong>, gereedschapp<strong>en</strong> <strong>en</strong> leiding<strong>en</strong> moet<strong>en</strong><br />
in zodanige staat van <strong>onderhoud</strong> verker<strong>en</strong>, dat zij daardoor ge<strong>en</strong> gevaar kunn<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>.<br />
Artikel 124, eerste lid VBF<br />
Gebouw<strong>en</strong>, installaties, <strong>constructie</strong>werk<strong>en</strong>, ov<strong>en</strong>s, drijv<strong>en</strong>de inrichting<strong>en</strong> <strong>en</strong> aanhorighed<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> uit deugdelijk materiaal bestaan, van deugdelijke <strong>constructie</strong> zijn <strong>en</strong> in goede staat<br />
verker<strong>en</strong>.<br />
Artikel 124, derde lid VBF <strong>en</strong> 12, vierde lid VBR Schuif- of roldeur<strong>en</strong> <strong>en</strong> kanteldeur<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> teg<strong>en</strong> uitlicht<strong>en</strong> of aflop<strong>en</strong> dan wel teg<strong>en</strong> vall<strong>en</strong> geborgd zijn.<br />
Artikel 28, eerste lid LVB<br />
Gebouw<strong>en</strong> <strong>en</strong> aanhorighed<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> in zodanige toestand verker<strong>en</strong>, dat zij ge<strong>en</strong> gevaar<br />
kunn<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>.<br />
Artikel 141 VBF <strong>en</strong> 31 VBR (ged)<br />
Hijskran<strong>en</strong>, lier<strong>en</strong> <strong>en</strong> andere hefwerktuig<strong>en</strong>, alsmede hun onderdel<strong>en</strong> <strong>en</strong> toebehor<strong>en</strong> moet<strong>en</strong><br />
steeds in goede staat van <strong>onderhoud</strong> verker<strong>en</strong> <strong>en</strong> zodanig zijn ingericht, opgesteld, verankerd<br />
<strong>en</strong> beschut, dat zij zo min mogelijk gevaar oplever<strong>en</strong>. Bij het ophijs<strong>en</strong> van last<strong>en</strong> moet door<br />
pal <strong>en</strong> palrad of op andere doelmatige wijze het onverhoeds neerdal<strong>en</strong> word<strong>en</strong> voorkom<strong>en</strong>. Bij<br />
het neerlat<strong>en</strong> van last<strong>en</strong> moet door e<strong>en</strong> doelmatige, goed werk<strong>en</strong>de rem of andere inrichting de<br />
snelheid kunn<strong>en</strong> word<strong>en</strong> geregeld <strong>en</strong> moet onmiddellijk stilzett<strong>en</strong> steeds mogelijk zijn,<br />
terwijl de zw<strong>en</strong>gel niet mede mag ronddraai<strong>en</strong>, doch moet zijn afg<strong>en</strong>om<strong>en</strong> of ontkoppeld.<br />
Artikel 143, eerste lid VBF <strong>en</strong> 35 VBR (ged)<br />
Kabels, hijsketting<strong>en</strong> <strong>en</strong> stropp<strong>en</strong> mog<strong>en</strong> niet zwaarder word<strong>en</strong> belast dat e<strong>en</strong> veilig gebruik<br />
toelaat.<br />
Artikel 143, tweede lid VBF <strong>en</strong> 35 VBR (ged)<br />
Zo dikwijls zulks ter waarborging van e<strong>en</strong> veilig gebruik nodig is moet<strong>en</strong> hijsketting<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
kettingstropp<strong>en</strong> word<strong>en</strong> uitgegloeid <strong>en</strong> met e<strong>en</strong> voldo<strong>en</strong>de trekkracht word<strong>en</strong> beproefd door<br />
e<strong>en</strong> bevoegd deskundige. Van deze beproeving moet e<strong>en</strong> bewijs in de door Onze Minister<br />
vastgestelde vorm word<strong>en</strong> overgelegd.<br />
Artikel 43 LVB<br />
Touwwerk, staaldraadkabels, hijsketting<strong>en</strong> <strong>en</strong> stropp<strong>en</strong> voor het ophijs<strong>en</strong> <strong>en</strong> vier<strong>en</strong> van last<strong>en</strong><br />
moet<strong>en</strong> in goede staat van <strong>onderhoud</strong> verker<strong>en</strong> <strong>en</strong> mog<strong>en</strong> niet zwaarder word<strong>en</strong> belast dan e<strong>en</strong><br />
veilig gebruik toelaat.<br />
Artikel 148 VBF, 48 LVB <strong>en</strong> 36 VBR<br />
Teg<strong>en</strong> het gevaar te word<strong>en</strong> getroff<strong>en</strong> door wegvlieg<strong>en</strong>de, vall<strong>en</strong>de, omvall<strong>en</strong>de,<br />
wegschuiv<strong>en</strong>de of wegroll<strong>en</strong>de voorwerp<strong>en</strong> moet<strong>en</strong> doelmatige voorzi<strong>en</strong>ing<strong>en</strong> getroff<strong>en</strong> zijn.
6.3 Electrotechnisch Veiligheidsbesluit 1938 (ged)<br />
Dit besluit geldt onder meer voor die onderneming<strong>en</strong>, waarop ook het Veiligheidsbesluit voor<br />
Fabriek<strong>en</strong> of Werkplaats<strong>en</strong> 1938 <strong>en</strong> het Landbouwveiligheidsbesluit van toepassing is. Het<br />
bevat e<strong>en</strong> groot aantal bepaling<strong>en</strong>, onder andere met betrekking tot elektrische machines <strong>en</strong><br />
toestell<strong>en</strong>, schakel- <strong>en</strong> verdeelinrichting<strong>en</strong>, schakelaars, weerstand<strong>en</strong>, stopcontact<strong>en</strong>, leiding<strong>en</strong><br />
<strong>en</strong> leidingaanleg <strong>en</strong> beveiliging<strong>en</strong>. Voor e<strong>en</strong> nadere interpretatie van deze veelal algeme<strong>en</strong><br />
gestelde wettelijke bepaling<strong>en</strong>, word<strong>en</strong> nationale <strong>en</strong> internationale norm<strong>en</strong> gehanteerd. Het<br />
zou te ver voer<strong>en</strong> bedoelde bepaling<strong>en</strong> hier over te nem<strong>en</strong>. Voor nadere informatie kan m<strong>en</strong><br />
zich w<strong>en</strong>d<strong>en</strong> tot de Elektrotechnisch Adviseur bij de Arbeidsinspectie.<br />
6.4 Veiligheidsbesluit Stuwadoorsarbeid<br />
Artikel 8, eerste lid<br />
De toegang tot de zeeschep<strong>en</strong> of inrichting<strong>en</strong>, waaraan of waarin door werknemers<br />
stuwadoorsarbeid wordt verricht, moet in zodanige staat word<strong>en</strong> gehoud<strong>en</strong>, dat de veiligheid<br />
van de werknemers, die er gebruik van mak<strong>en</strong>, is verzekerd.<br />
Artikel 148<br />
Pakhuiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> opslagplaats<strong>en</strong>, zomede derzelver aanhorighed<strong>en</strong>, moet<strong>en</strong> in zodanige toestand<br />
verker<strong>en</strong>, dat zij ge<strong>en</strong> gevaar kunn<strong>en</strong> veroorzak<strong>en</strong>.