Inventarisatie van lacunes in het opleidingsen scholingsaanbod - Seor

MANAGEMENTSAMENVATTING
De beschikbaarheid van een adequaat opleidings- en scholingsaanbod is onontbeerlijk
voor professionalisering van leerkrachten. Dit is nodig omdat de kwaliteit van de
leerkracht sterk bepalend is voor de onderwijsprestaties van de leerlingen In dit
onderzoek is geïnventariseerd in hoeverre het aanbod van opleiding en scholing
voldoende aansluit bij de behoeften (de vraag) uit het onderwijsveld (scholen en leraren)
(hoofdvraag 1), of zich hier knelpunten voordoen en op welke wijze deze mogelijke
knelpunten dan kunnen worden aangepakt (hoofdvraag 2).
In het onderzoek zijn alle relevante partijen van de vraag- en aanbodzijde betrokken. Er is
een literatuurstudie gedaan, er zijn 15 face-to-face en 8 telefonische gesprekken gevoerd
en er is met het Flitspanel een internetenquête gehouden onder docenten en schoolleiders.
Hoofdvraag 1: aansluiting tussen vraag en aanbod
De conclusie uit het onderzoek is dat de aansluiting tussen aanbod van en vraag naar
bachelors, masters en scholing in een aantal opzichten onvoldoende is. Vooral op de
prioritaire beleidsterreinen van OCW is het huidige aanbod van bachelors en masters
onvoldoende passend. Er is wel voldoende aanbod van (kortere) cursussen. Met name op
het terrein van opbrengstgericht werken en op de prioritaire beleidsterreinen die voor het
mbo zijn geformuleerd, zijn er weinig of geen geschikte bachelors en masters.
De discrepanties tussen vraag en aanbod betreffen bij bachelors en masters daarnaast ook
de inhoud, de vorm en de bekostiging. Qua inhoud is het belangrijkste knelpunt dat de
meeste bachelors en masters vaak te wetenschappelijk ingericht zijn, waardoor de kloof
met de praktijk en de toepassing ervan in de praktijk te groot is. Docenten in het po en vo,
maar nadrukkelijk heel sterk in het mbo, ambiëren een praktische opleiding die zij per
omgaande in hun dagelijks werk kunnen toepassen Bovendien is leren in teamverband,
via bachelors en masters lastig dan wel onmogelijk. Ook de vorm van het
opleidingsaanbod sluit in het algemeen niet aan bij de behoefte van leraren. Het
opleidingsaanbod is onvoldoende afgestemd op de levensfase van de werkende docent,
die de studie moet combineren met zijn werk en zijn privéomstandigheden (gezin en
andere zorg en zaken) en geen vraag uiten naar een langlopend opleidingstraject. Wat
betreft de bekostiging werpen het hoge instellingscollegegeld en de
langstudeerdersmaatregel drempels op om als leraar een (tweede) bachelor of master te
gaan volgen.
Ook het aanbod van nascholing sluit niet altijd aan bij de scholingsbehoefte van leraren in
het po, vo en mbo, omdat deze teveel gericht is op de individuele leerkracht en te weinig
op teamscholing. Ook voor scholing geldt dat deze vanuit de optiek van de leraar
praktijkgericht moet zijn en direct toepasbaar in hun dagelijkse werkzaamheden. Tot slot
zou het scholingsaanbod nog te veel gericht zijn op het traditionele onderwijsmodel,
terwijl dit meer en meer uit het schoolbeeld verdwijnt.
De onvervulde scholings- en opleidingsbehoefte bij leraren is vrij groot. De redenen zijn
vooral van persoonlijke aard (problematisch om een studie te combineren met werk en
gezin).Twee andere, vaak genoemde redenen hebben te maken met de medewerking van
de schoolleiding: scholen zouden onvoldoende of geen budget voor scholing hebben en
leidinggevenden zouden geen toestemming voor deelname aan scholing willen geven. Dit
lijkt in strijd met CAO-bepalingen op het gebied van scholing.
Als het vanaf 2012 niet meer mogelijk is om korte opleidingen te volgen met subsidie uit
de Lerarenbeurs, zullen om de eerder genoemde redenen bachelor- en masteropleidingen
niet volledig kunnen voorzien in het gat dat dan ontstaat. Vooral in het mbo, waar nog
i