Lees hier de volledige studie. - PvdA

Studiedienst van de PVDA Maart
2013
M. Lemonnierlaan 171 – 1000 Brussel
www.pvda.be
Rijke Belgen en hun Panamese NV's
Terwijl de media het hebben over de aanwezigheid van twee
vennootschappen in Panama geleid door de Gemeentesecretaris
van Bergen, boog de studiedienst van de PVDA zich over de
Panamese vennootschappen van de grote namen van het
Belgische kapitalisme.
Die aanwezigheid is indrukwekkend, want de lijst is verre van
volledig en Panama is maar een van een zeventigtal offshore
gebieden verspreid over de wereld.
Het Panamees fiscaal paradijs
Panama is het belangrijkste financiële centrum in Centraal Amerika en al
sinds de jaren 1930 een fiscaal paradijs. Het staat op de lijst van
"Offshore Financial Centers" van het IMF van 2007, op de "donkergrijze
lijst" van de OESO of op de lijst van fiscale paradijzen van het
internationaal Tax Justice Network.
In de laatste rangschikking (2011) van het Tax Justice Network staat
Panama op de 14de plaats wat betreft financiële ondoorzichtigheid. De
belangrijkste kenmerken van dit fiscaal paradijs zijn:
Een bank- en commerciële wetgeving gesteund op vertrouwen
(bankgeheim);
het bestaan van een vrijhandelszone (Colón, aan het uiteinde van
het Panamakanaal);
de goedkope vlag, sinds 1925 (Panama is veruit het land in de
wereld waar grootst aantal handelsvaartuigen is ingeschreven, en de
nummer een in de wereld van de goedkope vlaggen);
geen belastingen op inkomsten voor niet-inwoners;
geen verplichting om vennootschapsrekeningen voor te leggen;
1

mogelijkheid een vennootschapszetel te openen (filiaal van een
multinational) zonder belasting op het loon van de inwijkeling;
De aanwezigheid van rechtspersonen aangepast aan de activiteiten
van de groepen en particulieren die er niet wonen; de "offshore
maatschappij" en de offshore stichting".
Zo is het mogelijk om direct vanop sommige internetsites een Panamees
"offshore bedrijf" te stichten voor 1.090 Amerikaanse dollar en een
Panamese "offshore stichting" voor 1.490 Amerikaanse dollar.
We wijzen erop dat de Belgische autoriteiten een bilaterale fiscale
overeenkomst hebben onderhandeld met Panama die eerlang aan het
parlement zal worden voorgelegd.
Het Company Register van Panama
Sinds vier jaar is er een hacker de gegevensbank Company Register on
line zet met zeer vertrouwelijk geachte gegevens. Er staan
honderdduizenden vennootschappen op die opgericht zijn in Panama.
Het bestand vermeldt de namen van de aandeelhouders niet – want
volgens de Panamese wet moeten die namen niet meegedeeld worden –
maar wel deze informatie:
de naam van de leidinggevenden van de vennootschap ('Directors',
die natuurlijk ook aandeelhouders kunnen zijn);
de naam van de Panamese vennootschap;
de naam van de tussenpersonen ('Subscribers' en 'Agent').
de datum van oprichting van de vennootschap.
Zakenlui met een Panamees vennootschap
Hieronder stellen we een reeks Belgische personaliteiten uit de
zakenwereld voor die directeur zijn van een Panamese vennootschap.
Sommige van die vennootschappen werden tientallen jaren geleden
opgericht – en sommige leidinggevenden zijn inmiddels overleden– wat
niet noodzakelijk wil zeggen dat ze nu niet meer actief zijn, kapitalisten
hebben de fysieke mogelijkheid om voor nageslacht te zorgen.
RODOLPHE DE SPOELBERCH – Burggraaf Rodolphe de Spoelberchs behoort
tot de rijkste familie van België (volgens de editie 2012 van het jaarlijks
klassement van de journalist Ludwig Verduyn), aandeelhouder van AB
Inbev. Hij werd geboren in 1957, hij is een achterneef van burggraaf
Phlippe de Spoelberch, de bekendste vertegenwoordiger van de familie,
die hij gedurende lange tijd vertegenwoordigde in de raad van bestuur
van de brouwerijgroep. De twee burggraven hebben dezelfde
overgrootvader: Adolphe de Spoelberch (1839-1913). De groep AB-Inbev
bezit zelf filialen in Panama.
2

HENRI-JEAN VELGE, LEON BEKAERT & LYDIE BEKAERT – De families Bekaert
en Velge hebben het zesde grootste fortuin van ons land. Baron Léon
Bekaert is lid van de raad van bestuur van de Belgische multinational
Bekaert.
Henri-Jean Velge is lid van het directiecomité van dezelfde groep, waar hij
"Executive Vice President Business Platforms" is. De groep Bekaert bezit
zelf een filiaal in Panama.
FERNAND ULLENS DE SCHOOTEN & MARYSE CAUDRON – De familie Ullens de
Schooten geniet groot aanzien bij de adel. Ooit controleerden ze de
suikerfabriek van Tienen, die werd doorverkocht aan de Duitse groep
Südzucker.
Fernand Ullens de Schooten was het brein achter de gigantische fraude,
de Biorim-zaak: een immense hoeveelheid valse medische analyses die
werden terugbetaald door de sociale zekerheid. In 2000 werd hij
veroordeeld tot vijf jaar gevangenisstraf, waarvan vier effectief.
Maryse Caudron is zijn echtgenote. Het koppel richtte drie
vennootschappen op in Panama.
Panamese vennootschappen van Belgische zakenmannen (en -vrouwen)
Directeurs Belgisch bedrijf Vennootschappen in Panama Inschrijving
RODOLPHE DE SPOELBERCH AB Inbev ROLPH MARKETING CORP. 3/01/2008
RODOLPHE DE SPOELBERCH AB Inbev GREYBERG HOLDINGS INC. 7/11/2007
HENRI JEAN VELGE Bekaert V.B.S. WIRE COMPANY, INC. 7/09/2004
HENRI JEAN VELGE Bekaert NUMELINO S.A. "REDOMICILIO DEFINITIVO" 11/05/1981
LEON BEKAERT Bekaert KABEK, S.A. 3/06/1976
LYDIE BEKAERT CAMBIER Bekaert KABEK, S.A. 3/06/1976
FERNAND ULLENS DE SCHOOTEN Biorim FAR EAST MINERAL SHIPPING CO. 29/07/1978
MARYSE CAUDRON Biorim FAR EAST MINERAL SHIPPING CO. 29/07/1978
MARYSE CAUDRON Biorim FINANCE ACQUISITION AND FUSION, S.A. 4/09/1996
FERNAND ULLENS DE SCHOOTEN Biorim OPTION COMPANY S.A. 14/05/1996
MARYSE CAUDRON Biorim OPTION COMPANY S.A. 14/05/1996
GUY M.PAQUOT Bois sauvage MINTRAFIN MINERALS TRADING AND FINANCE CO. 31/12/1969
PIERRE VAN DER MERSCH Brederode BLUE SEAS CORPORATION INC. 16/02/1982
MARC SAVERYS CMB GRANELES DE PANAMA, S.A. 24/10/1985
VIRGINIA SAVERYS CMB GRANELES DE PANAMA, S.A. 24/10/1985
CHRISTIAN CIGRANG Cobelfret BULK ASIA COMPANY LIMITED S. A. 8/04/1995
AUGUST VERDONCK Cobelfret BULK ASIA COMPANY LIMITED S. A. 8/04/1995
JEAN-MARIE EMSENS Etex (Eternit) INTERASBESTOS,INC. 31/12/1969
JEAN MARIE EMSENS Etex (Eternit) PERLALUZ INC. 30/05/1983
GILLES SAMYN GBL (Albert Frère) ARHOLD INC. 19/05/1970
JACQUES DE BRUYN GBL (Albert Frère) ARHOLD INC. 19/05/1970
GOERGE ARTHUR FORREST Groupe Forrest ROSILLA ASSETS S.A. 4/08/2009
GEORGE ARTHUR FORREST Groupe Forrest MINVERT INVESTMENTS S.A. 4/08/2009
GEORGE ARTHUR FORREST Groupe Forrest GERDMONT HOLDINGS S.A. 4/08/2009
GEORGE ARTHUR FORREST Groupe Forrest MARLIGHT EQUITIES S.A. 4/08/2009
JAN PIET DE NUL Jan De Nul GRUPO UNIDOS POR EL CANAL,S.A. 25/11/2009
JAN PIET DE NUL Jan De Nul JAN DE NUL PANAMA S.A. 28/07/2010
3

MICHEL DE LAET DERACHE Puilaetco Private Bankers HIGHLAND BUSINESS INC. 25/11/1983
AMAURY DE LAET DERACHE Puilaetco Private Bankers HIGHLAND BUSINESS INC. 25/11/1983
HENRI DE CROY Sociétés de cash BELLOTTI TRADING CO. INC. 2/09/1982
HENRI DE CROY Sociétés de cash DUNNEATON HOLDINGS S.A. 2/09/1982
HENRI DE CROY Sociétés de cash SOUSA INVESTMENTS, S.A. 17/12/1981
HENRI DE CROY Sociétés de cash MERCURY ASSETS, S.A. 2/10/1981
HENRI DE CROY Sociétés de cash PASADENA INVESTMENTS INC. 7/08/1981
HENRI DE CROY Sociétés de cash ANTARADOS CORP. 21/10/1980
HENRI DE CROY Sociétés de cash MISTALI FINANCE, S.A. 25/10/1978
HENRI DE CROY Sociétés de cash UNIVERSAL TIDES INC. 2/12/1994
HENRI DE CROY Sociétés de cash HARMONY INVESTMENTS AND TRADING INC 14/12/1988
HENRI DE CROY Sociétés de cash TEMPUS BUSINESS COMPANY S. A. 9/10/1984
HENRI DE CROY Sociétés de cash DORBEN MANAGEMENT CORP 20/06/1984
HENRI DE CROY Sociétés de cash ALAMA HOLDINGS INC. 17/10/1983
HENRI DE CROY Sociétés de cash HENGLER HOLDING INC. 17/03/1986
HENRI DE CROY Sociétés de cash UNICORN MANAGEMENT CORP. 26/04/1984
HENRI DE CROY Sociétés de cash WISETON MANAGEMENT COMPANY S.A. 23/01/1984
HENRI DE CROY Sociétés de cash COSPAN MANAGEMENT CORPORATION 29/11/1983
HENRI DE CROY Sociétés de cash VOSCASTLE INVESTMENT AND FINANCE CO. 27/06/1983
HENRI DE CROY Sociétés de cash AQUACALDA INC. 21/07/1987
YVES BOEL Sofina INTERAMERICAN FINANCE, INC. 16/02/1946
COMTE GOBLET D'ALVIELLA Sofina INTERAMERICAN FINANCE, INC. 16/02/1946
PHILIPPE BOEL Sofina CANIMMOB, INC. 21/05/1975
MICHEL RELECOM Unibra GAMIPAR INC. 11/03/1981
MICHEL RELECOM Unibra GOJUSA CORP. 8/09/1983
ANNE DE SOMER Van Genechten Packaging HIGHLAND BUSINESS INC. 25/11/1983
RODRIGUE ULLENS DE SCHOOTEN Voxbone VOXBONE PANAMA,INC. 16/09/2009
Een ander lid van deze grote familie, Rogrigue Ullens de Schooten, is
medestichter (2003) en CEO van Voxbone, een telecombedrijf dat in een
vijftigtal landen actief is. In Panama richtte hij de vennootschap Voxbone
Panama op, voor 100 % een filiaal van de Belgische naamloze
vennootschap Voxbone.
GUY PAQUOT – Hij is de belangrijkste aandeelhouder van Bois sauvage, een
van de meest prestigieuze holdings in Brussel. Er loopt een proces tegen
verschillende verantwoordelijken. Ze zouden van voorkennis gebruik
gemaakt hebben bij de verkoop van Fortis-aandelen, net voor de val van
de bank. Guy Paquot staat op de 91ste van de grootste Belgische
fortuinen. Hij is overigens gehuwd met Nicole Thys, wiens familie fortuin
maakte in Congo.
PIERRE VAN DER MERSCH – Zoals Bois Sauvage, maakt ook Brederode deel
uit van de meest gereputeerde holdings van het Belgische kapitalisme.
Pierre van der Mersch behoort tot een familie die zich verrijkte dankzij
koloniale zaken (de meeste handelszaken die actief zijn in Congo hadden
trouwens hun zetel in de Brederodestraat in Brussel).
De naam van haar Panamese vennootschap, Blue Seas Corporation, laat
vermoeden dat van der Mersch met nostalgie terugdenkt aan exotische
4

oorden. Hij is voorzitter van Brederode, en natuurlijk ook een belangrijke
aandeelhouder, hij heeft het 39ste fortuin in België.
MARC SAVERYS & VIRGINIE SAVERYS – de drie kinderen van Philippe
Saverys, aan wie we de sluiting van de Boelwerf te danken hebben,
bekleden elk een plaats in het klassement van de Belgische fortuinen van
journalist Ludwig Verduyn. De twee die het Panamese vennootschap
Graneles de Panama leiden, Marc en Virginie, staan respectievelijk op de
11de en de 59ste plaats.
Als aandeelhouders van CMB (Compagnie Maritime Belge), kennen zij
beslist alle deugden van Panama perfect. Dit gezegd zijnde, als je de
geconsolideerde rekeningen mag geloven, bezit CMB zelf veel filialen in
belastingsparadijzen (Hong-Kong, Liberia, Marshall eilanden, Luxemburg,
Singapore, de Britse Maagdeneilenden), waarvan verschillende
gespecialiseerd zijn in goedkope vlaggen, maar, verrassing, ze hebben
geen enkel filiaal in Panama.
CHRISTIAN CIGRANG – zoals de familie Saverys is Christian Cigrang een
belangrijke speler in de haven van Antwerpen, via het bedrijf Cobelfret,
waarvan hij aandeelhouder en afgevaardigd bestuurder is. Cobelfret is ook
bekend bij fiscalisten voor het "arrest Cobelfret" uitgesproken door het
Europees gerechtshof en dat België dwong om de wijze van berekening
van een zo al groot cadeau aan de bedrijven – De DBI: niet-belasten van
inkomsten uit de filialen- met terugwerkende kracht tot ...1991.
Christian Cigrang leidt een Panamese vennootschap (met August
Verdonck, een van de bestuurders van Cobelfret) dat geen filiaal is van
Cobelfret, maar zelf bezit deze laatste een Panamees filiaal, Empremar
SA, waar de naam Cigrang niet vermeld wordt als Directors.
JEAN-MARIE EMSENS – de familie Emsens is de derde rijkste familie van
België en controleert de bedrijven Etex, SCR et Sibelco. Dit fortuin is
gebouwd op mensenlevens. Bewust. De voorloper van Etex is immers
Eternit, ook de naam van het materiaal op basis van asbest dat er
geproduceerd werd. Jean-Marie Emsens, kleinzoon van de stichter van
Eternit, overleed in 2005. Zijn schoonbroer, baron Louis de Cartier de
Marchienne, werd veroordeeld tot 16 jaar gevangenis voor de rechtbank
van Turijn (2012), in het Eternit proces. Hij wordt verantwoordelijk geacht
voor de dood van bijna 3.000 mensen in Italië. In België veroordeelde de
rechtbank het bedrijf tot een schadevergoeding aan de familie van een
van de asbestslachtoffers.
GILLES SAMYN & JACQUES DE BRUYN – respectievelijk bestuurder en
erebestuurder van de groep Brussel Lambert (GBL, belangrijkste holding
van Albert Frère, tweede fortuin van België. Dat ze beiden
5

leidinggevenden zijn bij de Panamese vennootschap Arhold, doet
vermoeden dat ze werken voor rekening van de miljardair uit Charleroi.
GEORGE FORREST – Georges Forest is de bekendste zakenman die nog
steeds actief is in Congo, daarmee zet hij een familietraditie voort die
gestart is in 1922 door zijn vader Altma Forrest. Hij staat op de 23ste
plaats van de grote fortuinen in België en bezit vier vennootschappen in
Panama.
JAN DE NUL – Zijn naam heeft hij niet mee, maar Jan De Nul zou de
grootste baggeraar van de wereld zijn. Zijn groep is actief in het baggeren
sinds 1951, waardoor De Nul het 6de fortuin van België werd. Gezien de
aard van zijn activiteiten is zijn aanwezigheid in een land waar een kanaal
de twee oceanen met elkaar verbindt normaler dan die van andere
kapitalisten op de lijst. Het bedrijf Jan De Nul maakt deel uit van een
consortium dat de aanbesteding binnenhaalde voor de belangrijkste werf
voor het verbreden van het kanaal. Bovendien kreeg het consortium van
de extreemrechtse regering het recht de wet 30 toe te passen die het
recht op staken beperkt. De werknemers die streden tegen de slechte
werkomstandigheden die door het consortium werden opgelegd (lage
lonen, gevaarlijk werk, geen sanitair, weigering drinkbaar water uit te
delen) werden onderdrukt, hun vakbondsleiders werden ontslagen en
zitten in de gevangenis.
ANNE DE SOMER, MICHEL DE LAET & AMAURY DE LAET – Anne de Somer
behoort tot een adellijke familie die op de 94ste plaats staat van de
Belgische fortuinen dank zij het bedrijf Van Genechten Packaging
(productie van karton). Haar echtgenoot, Michel de Laet Derache, ook van
adel, was voorzitter van de privébank (beheer van het fortuin) Puilaetco,
gesticht in Antwerpen in 1868 door zijn voorvader... Michel de Laet. Zijn
zoon, Amaury De Laet is de huidige gedelegeerd bestuurder van deze
bankinstelling die aansloot bij het netwerk KBL Group European Private
Bankers in 2004. Ze staan aan het hoofd van de Panamese vennootschap
Highland business.
HENRI DE CROY – Geboren uit een van de acht prinselijke families in België,
is het belangrijkste wapenfeit van prins Henri de Croÿ-Solre, dat hij met
verve een frauduleuze operatie uitvoerde die gebaseerd was op de
constructie van liquiditeitenbedrijven. Hij werd samen met 43 anderen
vervolgd door de correctionele rechtbank, hij werd uiteindelijk (na 10 jaar
onderzoek en verschillende terugslagen) veroordeeld in 2012 tot 3 jaar
gevangenis. Al bleef zijn eerste advocaat, de beruchte Thierry Afschrift,
zweren dat het niet over fraude ging, maar enkel over het zoeken naar de
weg van de minste belastingen. Het is wellicht diezelfde weg die hem
ertoe leidde om 17 vennootschappen op te richten in Panama.
6

MICHEL RELECOM – Vriend van voormalig dictator Mobutu, stichtte Michel
Relecom in 1960 het bedrijf Unibra, aanvankelijk actief in het bier
brouwen in Congo om vervolgens te diversifiëren in de financies en de
immobiliën in België. zijn weduwe en zijn kinderen zetelen tot vandaag in
de raad van bestuur van Unibra samen met Olivier Lippens (achterneef
van Maurice "Fortis" lippens, directeur van de multinational Finasucre) en
de economist Bruno Colmant, voormalig kabinetchef Didier Reynders toen
hij minister van Financiën was.
YVES BOEL, PHILIPPE BOEL & RICHARD GOBLET D'ALVIELLA – Alle drie
stammen ze af van Gustave Boël, die met een staalbedrijf dat werd
opgericht in La Louvière in de XIXde eeuw, fortuin maakte, die ondanks de
verliezen door de val van Fortis, nog steeds op de 14de plaats staat van
de Belgische rijken. De Boëls trokken zich volledig terug uit de
staalnijverheid en beheren enkel nog aandelen van verschillende holdings
waarvan de belangrijkste Sofina is. Het zal niet verbazen dat we aan de
leiding van de Panamese maatschappij Interamerican Finance de twee
financiers van de familie Yves Boël (overleden in 2012) en graaf Richard
Goblet d'Alviella terugvinden.
Even terzijde vermelden we nog dat de Boëls ook verbonden zijn, aan de
ene kant met de familie Thys, die haar fortuin maakte in Congo en, aan de
andere kant, met de Lippens, met wie ze de multinational Finasucre
controleren, die een suikerfabriek bezit in Congo. Ten slotte zijn er veel
kapitalisten uit deze lijst (Paquot, van der Mersch, Forrest, Relecom, Boël)
die banden hebben met de voormalige Belgische kolonie. Dat is
ongetwijfeld slechts toeval, maar toch is de "Panama-Congoconnectie"
verontrustend.
De noodzaak tot een vermogenskadaster en een
miljonairstaks
De aanwezigheid van Belgische personaliteiten uit de zakenwereld in
Panama is indrukwekkend. Zo vindt men er de helft van de top 15 van de
grootste fortuinen van ons land. Onze lijst is vast zeer onvolledig omdat
andere Belgische kapitalisten niet zelf zetelen in de Panamese
vennootschappen die ze oprichten, of doen oprichten. En Panama is ook
maar een van de zeventigtal offshore gebieden verspreid over de planeet.
Voor de PVDA is dat nog een bijkomend argument voor de noodzaak om
de grote fortuinen te belasten – via ons voorstel voor "Miljonairstaks" – en
daartoe moet een vermogenskadaster opgemaakt worden. Momenteel
deelt België met Panama het trieste privilege op de lijst te staan van de
kampioenen van de financiële ondoorzichtigheid opgesteld door het Tax
Justice Network.
7

Een vermogenskadaster (van de financiële vermogens, want het kadaster
van het onroerend vermogen bestaat al), gekoppeld aan een beleid dat de
belastingparadijzen echt bestrijdt, is een voorwaarde om de grote
vermogens te belasten. Dat zou bovendien ook toelaten de fraude te
bestrijden die de opbrengst van de andere belastingen ondermijnt.
Wetende dat 57% van de fraude ten goede komt aan de 10 % rijksten
onder de bevolking, komt een niet actief bestrijden van de fraude erop
neer mee te werken aan de transfer van inkomsten van de minder rijken
naar de meer gegoeden.
Contact
Peter Mertens, voorzitter van de PVDA — 0487 55 85 95
Marco Van Hees, auteur van de studie — 0473 411 021
David Pestieau, directeur dvan de studiedienst van de PVDA — 0472 81 73 74
8