PDF-versie - ComCom

f ault s of those w ho possessed them. ( 18)
Ondanks de w ellicht goede inbor st van Lady Russell is het effect van
haar gemanipuleer hetzelfde als dat van de feeksen in de ander e t w ee
r omans . Zij probeer t immers net als de andere feeksen een huwelijk
t us s en heldin en held te voorkomen.
De feeksen lijken in hun opzet te slagen, maar uiteindelijk wint de
liefde. Dat neemt niet weg dat de plot grotendeels bestaat dankzij de
t egenw er king die de feeksen bieden. De obst akels die de
hoofdpersonen tegenkomen moeten ze immer s eer st overwinnen,
w illen ze aan het eind van het verhaal voor hun inspanningen beloond
w or den met een huwelijk met de man die ze liefhebben.
E en andere functie van het archetype feeks is ook nog dat het een
cont r as t vormt met alle ander e per sonages: de manipulatie en het
egoïs me dat vrouwen als Mrs Ferrars, Mrs Churchill en Lady R ussell
t ent oonspreiden, zijn een tegenwicht voor de innemendheid van de
hoofdpersonages. Net als met het archetype van de oude vr ijster is de
f eeks een archetype dat niet begeer lijk is. En zo is aan het eind van
S ens e and S ensibility, Emma en Persuasion te zien dat de feeksen en
de oude vr ijsters het moeten afleggen tegen de innemende
per s onages .
H et archetype van de oude vr ijst er is wellicht omstreden. I k zal
uit leggen waarom ik het toch heb opgenomen in mijn vergelijking. I n
de dr ie boeken die ik vergeleken heb, komt slechts één werkelijke
ver per s oonlijking van het archetype oude vr ijster voor, namelijk Miss
B at es in Emma. Maar in Sense and Sensibility en Persuasion mag het
ar chet ype dan niet lijfelijk aanwezig zijn, het lot van de oude vr ijster
w or dt de per sonages als een schrikbeeld voor ogen gehouden. Soms
w or dt dit expliciet verwoord, vaker wordt erop gezinspeeld: het kan
w or den geconcludeerd uit de angst die de hoofdpersonages kennen
om geen echtgenoot te vinden. Ze zullen dan overblijven, een zeer
ongew ens elijke situatie. Niet alleen omdat het een statusverlies is
( het wordt zielig gevonden), maar ook omdat de oude vr ijster
f inancieel afhankelijk blijft van haar familie. Het volgende fr agment
uit Emma, een dialoog tussen Emma W oodhouse en Harriet Smith,
laat zien hoe de situat ie van een oude vr ijst er is.
'I have none of the usual inducements of women to marry. W ere I to
f all in love, indeed, it would be a different thing! but I never have
been in love; it is not my way, or my nature; and I do not think I ever
s hall. And, without love, I am sure I should be a fool to change such a
s it uat ion as mine. Fortune I do not want; employment I do not want;
cons equence I do not want; I believe ver y few women are half as
much mistress of their husband's house, as I am of Hartfield; and
never , never could I expect to be so truly beloved and important; so
alw ays first and alw ays right in any man's eyes as I am in my
f at her 's .'
'B ut then, to be an old maid at last, like Miss Bates!'
'T hat is as formidable an image as you could present, Harriet; and if I
t hought I should ever be like Miss Bates! so silly - so satisfied - so
s miling - so prosing - so undistinguishing and unfastidious - and so
apt to tell every thing r elative to everybody about me, I would marry
t o-mor r ow . But between us, I am convinced there never can be any
likeness, except in being unmarried.'
'B ut still, you will be an old maid! and that's so dreadful!'
'Never mind, Harriet, I shall not be a poor old maid; and it is poverty