PDF-versie - ComCom

w ellicht de var iabelen die hiervoor nodig zijn. De technische,
cult ur ele en sociale omstandigheden zijn veranderlijke elementen van
de t ijdgeest en als zodanig wellicht herkenbaar in verfilmingen van
bijvoorbeeld de boeken van Jane Austen. I n dit vervolgonderzoek
neem ik niet, zoals in By a L ady, slechts drie romans van Jane Austen
en de ver filmingen ervan op. I k ga in dit geval uit van het hele oeuvr e
van Jane Austen en, laat ik het voor het gemak maar even zo noemen,
haar hele filmoeuvre. ( 2 6 ) E en filmoeuvre dat aanzienlijk is en een
gr oot deel van de filmgeschiedenis beslaat . Jane Austen is een van de
meest verfilmde literaire aut eur s. Haar publiek bestaat uit lezers en
kijker s . Dit maakt haar wellicht schrijver en cineast, en zo was ze
haar tijd ver vooruit.
Not en
1 . I n de openingszin refereer ik aan deze verfilmingen. Het gaat om
r es pect ievelijk de ver filming van Douglas McGrath uit 1996, die van
Diar muid L awrence uit 1997 en die van Amy Heckerling uit 1995.
2 . Sense and Sensibility (1811), Pride and P rejudice (1813),
Mans f ield Park (1814), Emma ( 1 816), Persuasion (1818) en
Nor t hanger Abbey (1818).
3 . Clueless (1995) van Amy Heckerling (Paramount).
4 . Na het overlijden van haar vader, George Austen, in 1805 waren
Jane, haar zus Cassandra en haar moeder financieel afhankelijk van
hun mannelijke familieleden. Haar roem als auteur kwam te laat om
er een zelfstandig leven van te kunnen leiden.
5 . Kaplan, D. (1994). Jane Austen Among W omen. London (Md.), T he
Johns Hopkins University Press, p. 22.
6 . W erker, A. (1998). By a L ady: Jane Austen?s Female Ar chet ypes in
F ict ion and F ilm. T ilburg, T ilburg University Press.
7 . Sense and Sensibility (1811), Emma ( 1 816) en Persuasion (1818).
W anneer ik in dit artikel verwijs naar pagina's uit deze r omans gaat
het om de volgende uitgaven:
S ens e and S ensibility. W are, W ordsworth Classics (1992);
E mma. London, Penguin Books (1994);
P er s uas ion. London, Penguin Books (1994).
8 . I nteressant is dat het schrijfproces van negentiende-eeuwse
vr ouw en soms vergeleken wordt met huishoudelijke taken
( bijvoor beeld door Selma James, in T he L adies and the Mammies:
Jane Austen and Jean Rhys (1983)). Het economisch kunnen omgaan
met tijd en middelen is immers in beide situaties een goede
eigens chap. Virginia W oolf gaat eer der uit van de huiselijke dan van
de huishoudelijke situatie (in A R oom of One's Own (1945)): vrouwen
hadden in huis geen eigen ruimte w aar ze zich terug konden trekken
om zich aan het schrijven te w ijden. 9. Cecil, D. (1980). A P or tr ait of
Jane Austen (47). London, Penguin Books.
10. Het is door de verdeling van archetypen natuurlijk zeer wel
mogelijk dat een personage is opgebouwd uit meerdere archetypen.
W eder om kan dit worden geïllustreerd aan de hand van de r oman
E mma. De hoofdpersoon uit dit boek, Emma W oodhouse, bestaat uit
de ar chetypen dochter, zus, romanticus en oude vr ijster.