PDF-versie - ComCom

ehulpz aamheid. Dit contrast is aanwezig als achtergrond voor de
inner lijke str ijd die er in Anne w oedt.
De volgende vier archetypen hebben niet de familieband als bindende
f act or , maar ze hebben betrekking op bepaalde
kar akt er eigens chappen of persoonlijke omstandigheden die w orden
uit ver gr oot om de per sonages een etiket op te kunnen plakken.
H ier door kan het personage betr ekkelijk eenvoudig verder gestalte
kr ij gen. Het archetype romanticus roept immers al een bepaald beeld
op. Het gaat in elk geval om iemand die gevoelig is, iemand die zich
meer door emoties laat leiden dan door verstand. I emand als
Mar ianne Dashw ood bijvoorbeeld, zoals al eerder duidelijk is
gew or den. Maar ook Emma W oodhouse en Anne E lliot beantwoorden
aan het romantische ar chetype. Emma heeft een voorkeur voor
r omant is che scenar io's, daarom probeert ze op te treden als
koppelaar. Anne vor mt meer de ver per soonlijking van de lijdende
gelief de. W ant ondanks dat ze ooit de beslissing heeft genomen niet
met Wentworth te trouw en, houdt ze nog steeds van hem. Ze heeft
alleen geen gelegenheid om dit aan hem kenbaar te maken.
Z o wordt het archetype romanticus op drie manier en verwerkt.
Aller eer s t gebruikt Jane Austen in Sense and S ensibility het beeld van
de r omanticus pur sang. Marianne Dashw ood heeft een extraverte
manier van zich uiten. Ze w il iedereen deelgenoot maken van haar
vr eugde en later kan ze het ook niet helpen dat haar pijn voor
ieder een zichtbaar is. Kortom, ze is iemand die haar algehele
ges t eldheid niet onder stoelen of banken steekt. Dit in tegenstelling
t ot Anne Elliot. Zij probeert juist zoveel mogelijk te verbergen hoe ze
z ich voelt. T ot op een zeker punt in de r oman zet ze altijd het welzijn
van anderen vóór haar eigen belang. Anne vertegenw oordigt hierdoor
de lijdende heldin. Juist door haar pijn ontstaat dit romantische
beeld. Ze maakt een melancholische indruk, maar geen van de ander e
per s onages lijkt bezorgd om haar situatie. Emma W oodhouse is in
dez e lijn van denken meer een sentimentele romanticus. Bij haar gaat
het om gemakkelijk toegankelijke sent iment en, zoals het zwijmelen
om een liefdesgeschiedenis. Ze pr obeer t dit soort situaties zelfs te
cr eër en in een poging haar vrijgezelle mede-personages aan elkaar te
koppelen. Haar plannen lopen echter op niets uit en ze moet zelfs
cons t at er en dat ze zich beter niet met andermans liefdesperikelen
kan bemoeien.
De tegenhanger van de r omanticus is de r at ionalist, een archetype
dat Jane Austen ook als zodanig gebruikt. Zoals al duidelijk is
gew or den zijn de Dashw ood-zusjes elkaars tegenpool. Net hebben we
gez ien dat Marianne de r omant icus is. Elinor is de r ationalist, degene
die sociale conventies en morele overw egingen belangrijker vindt dan
het volgen van eigen gevoelens. Door de andere personages wordt
t elkens een beroep gedaan op deze kant van Elinors karakter, en het
is zelfs zo dat het zich tegen haar keert. W anneer Lucy Steele bekend
maakt dat Edward Ferrars geen partij kan zijn voor Elinor, gebeurt dit
z o dat Elinor in een positie komt die het onmogelijk maakt op te
komen voor haar eigen geluk en wensen. Deze L ucy Steele vor mt
s amen met Mrs Ferrars en Fanny Dashwood (de schoonzus van Elinor
en Marianne) een andere verbeelding van de r ationalist. Zij zijn de
r at ionalis t en die op berekenende w ijze alt ijd krijgen wat ze w illen
hebben en op die manier het leven van anderen niet gemakkelijk
maken.
I n Emma is Jane F air fax van alle vr ouw elijke personages de enige