PDF-versie - ComCom

W e zien hier dus dat Mrs Dashwood niet geschikt is om de
f amiliez aken te behar t igen, omdat ze haar emoties niet onder
cont r ole heeft. Beslissingen die gebaseer d moeten worden op ratio
w or den daarom keer op keer door Elinor genomen.
H et gebrek aan biologische moeders wordt goedgemaakt door een
gr oot aantal surrogaat moeder s . Hierbij kan, zoals we uit het citaat
hebben kunnen afleiden, gedacht worden aan Elinor Dashwood, die
de r ol van moeder op zich neemt om haar eigen moeder van de last te
ver licht en. Maar in de r omans komen ook twee ander e voor beelden
voor. I n Emma w or dt het archetype moeder tot verbeelding gebracht
in de per soon van Miss Taylor (later Mrs Weston). Miss Taylor is
gouver nant e, een betrekking die kan worden beschouwd als
pr of es s ioneel moederschap (en die zij kan uitoefenen omdat Emma's
biologis che moeder overleden is). Miss Taylors positie is tijdelijk van
aar d: op het moment dat ze trouw t, is ze ontslagen van haar taken.
Z e heeft nu immers "A home of her own", zoals Mr Knightley het
ver w oordt. ( 13) Door het huwelijk van Miss Taylor wordt de der de
vor m van het archetype moeder ontwikkeld, namelijk de
ver t r ouw ens per s oon in de gedaant e van een wijze, oudere vr iendin.
I n Persuasion komt deze vor m van moederschap het duidelijkst tot
z ijn recht. Lady R ussell probeert in dit boek de r ol van moeder van
hoofdpersoon Anne E lliot op zich te nemen na de dood van Lady Elliot.
Z e doet dit door Anne met raad en daad ter zijde te staan. Helaas is
dit niet altijd in het voordeel van Anne. De plot draait namelijk om
een keuze die Anne in het verleden heeft gemaakt op aanraden van
L ady Russell: ze w ees het huwelijksaanzoek van kapitein Wentworth
af . Nu, acht jaar later, heeft ze er nog steeds spijt van. Anne is
duidelijk ongelukkig en weet niet hoe ze de sit uat ie moet veranderen,
gevangen als ze zit in het strakke keur slijf dat de maatschappij haar
oplegt . Uiteindelijk weet ze zich hieraan, en ook aan de invloed die
L ady Russell op haar heeft, te ontw or st elen.
H et archetype dochter is in het voorgaande al heel even aan bod
gew eest. Het is bijna onver mijdelijk om het niet over de dochter te
hebben wanneer er wordt gesproken over de moeder . De moeder kan
immers pas bestaan op het moment dat er kinderen, in dit geval
docht er s , zijn. Paradoxaal is dat de hoofdpersonen in de dr ie romans
in biologisch opzicht moederloos zijn. Emma W oodhouse en Anne
E lliot hebben geen moeder meer en de moeder in Sense and
S ens ibilit y heeft haar plaats (onbewust) afgestaan aan haar dochter.
Des alniet t emin blijven de docht er s natuurlijk bestaan, zeker nu
duidelijk is dat er moederfiguren zijn die de biologische moeders
ver vangen.
H et archetype dochter wordt op verschillende manier en gestalte
gegeven. I n Sense and S ensibility is er sprake van twee dochter s die
t egenges t eld zijn aan elkaar. De een, Elinor, is rationeel, de ander ,
Mar ianne, emotioneel van aard. Rationalist Elinor is de dochter die
haar moeder te hulp schiet bij rationele aangelegenheden, terwijl
Mar ianne met haar romantische inbor st juist een weerspiegeling is
van haar moeder.
E mma W oodhouse ver per soonlijkt het archetype dochter anders.
Door de afw ezigheid van haar moeder lijkt het resultaat van haar
opvoeding te zijn dat ze ver w end en verveeld is. Miss Taylor heeft
E mma in alles haar zin gegeven. Dit is wel begrijpelijk; ze w ilde zo
haar baan veilig stellen.( 14)