Kort na de plechtigheid vertrok de Prins, g<strong>ere</strong>ed om Nieuw-Zeeland te verlat<strong>en</strong>; terwijl hij de trapp<strong>en</strong> van zijn Fellowship besteeg, markeerde het gedreun van e<strong>en</strong><strong>en</strong>twintig kanonschot<strong>en</strong> het vertrek van de <strong>Koninklijke</strong> gast. Het toestel steeg op <strong>en</strong>, korte tijd begeleid door vier Skyhawks, liet de Prins het prachtige, gastvrije land achter zich <strong>en</strong> zette koers naar het vaderland. 49) NABESCHOUWING Ongetwijfeld zull<strong>en</strong> er lezers zijn die, na van het voorgaande al dan niet geïnt<strong>ere</strong>sseerd k<strong>en</strong>nis te hebb<strong>en</strong> g<strong>en</strong>om<strong>en</strong>, hun eig<strong>en</strong> gedacht<strong>en</strong> <strong>en</strong> opinie hebb<strong>en</strong> gevormd omtr<strong>en</strong>t het instituut van de <strong>Koninklijke</strong> Erefuncties; e<strong>en</strong> m<strong>en</strong>ing die wellicht resulteert in de conclusie dat het allemaal zeer curieus is, doch die daarna deze bladzijd<strong>en</strong> met e<strong>en</strong> welwill<strong>en</strong>de glimlach terzijde legg<strong>en</strong> met de woord<strong>en</strong> dat <strong>ere</strong><strong>commando's</strong> eig<strong>en</strong>lijk schijnfuncties, dus zinloos zijn, <strong>en</strong> in ieder geval in deze tijd niet meer op hun plaats zijn. Elke tijd heeft zijn eig<strong>en</strong> karakteristiek, zo ook de neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw. Na 1815 trachtte m<strong>en</strong> zich te hervind<strong>en</strong>, als reactie op de geestelijke <strong>en</strong> materiële ontwrichting van de Franse revolutie <strong>en</strong> de napoleontische oorlog<strong>en</strong> <strong>en</strong> vond dit onder meer in e<strong>en</strong> bezadigde rust van burgerlijkheid <strong>en</strong> fatso<strong>en</strong>, hetge<strong>en</strong> zijn stempel drukte op velerlei terrein van cultuur <strong>en</strong> sam<strong>en</strong>leving. Niettemin werkt<strong>en</strong> in de neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw toch ook e<strong>en</strong> aantal verschijnsel<strong>en</strong> door welke k<strong>en</strong>merk<strong>en</strong>d war<strong>en</strong> voor de voorgaande eeuw, met name het rationalisme <strong>en</strong> de romantiek <strong>en</strong> deze stroming<strong>en</strong> beïnvloedd<strong>en</strong> niet alle<strong>en</strong> de kunstuiting<strong>en</strong> op elk terrein, doch bepaald<strong>en</strong> ook in hoge mate de norm<strong>en</strong> der sam<strong>en</strong>leving <strong>en</strong> niet in het minst de omgangsvorm<strong>en</strong>. Het rationalisme, dat het wez<strong>en</strong> <strong>en</strong> waarom der maatschappelijke klass<strong>en</strong> <strong>en</strong> stand<strong>en</strong> wel wist te analys<strong>ere</strong>n, liet niettemin e<strong>en</strong> duidelijke begr<strong>en</strong>zing daarvan voortbestaan; het onderscheid daartuss<strong>en</strong> was niet weg te red<strong>en</strong><strong>ere</strong>n, doch de invloed van de romantiek mitigeerde zulks door wellev<strong>en</strong>dheid, hoffelijkheid <strong>en</strong> goede omgangsvorm<strong>en</strong>. Tijd <strong>en</strong> sfeer war<strong>en</strong> gunstig om deze omgangsvorm<strong>en</strong> te polijst<strong>en</strong> <strong>en</strong> te vervolmak<strong>en</strong>, mede onder de nawerking van Barok <strong>en</strong> Rococo, tot e<strong>en</strong> stijl <strong>en</strong> elegantie, als totdi<strong>en</strong> ongek<strong>en</strong>d. Deze omgangsstijl, zich uit<strong>en</strong>d in aanspraak, titulatuur b<strong>en</strong>adering, eer- <strong>en</strong> huldebetuiging<strong>en</strong> <strong>en</strong>z. vond zijn hoogste perfectie aan de Europese hov<strong>en</strong>. M<strong>en</strong> bedreef <strong>en</strong> accepteerde zulks als vanzelfsprek<strong>en</strong>d binn<strong>en</strong> de heers<strong>en</strong>de opvatting<strong>en</strong> van die tijd <strong>en</strong> zag daarin niets ridicuuls. De gewelddadige verandering<strong>en</strong> rond <strong>en</strong> na de eeuwwisseling werkt<strong>en</strong> uiteraard nivell<strong>ere</strong>nd op de sam<strong>en</strong>leving <strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> ook de omgangsvorm<strong>en</strong> voortkom<strong>en</strong>de uit de ingewikkelde achtti<strong>en</strong>de-eeuwse etiquette, aanzi<strong>en</strong>lijk gestroomlijnd; objectief gezi<strong>en</strong> was dit ge<strong>en</strong> verlies. Maar de neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de eeuw handhaafde niettemin - zeker aan de hov<strong>en</strong> <strong>en</strong> in de hoogste maatschappelijke kring<strong>en</strong> - e<strong>en</strong> (vormelijke) wellev<strong>en</strong>dheid <strong>en</strong> hoffelijkheid, welke ver uitging bov<strong>en</strong> de norm<strong>en</strong> die de twintigste eeuw met zich heeft medegebracht. Grote waarde hechtte m<strong>en</strong> aan titels, decoraties <strong>en</strong> honoraire ambt<strong>en</strong> <strong>en</strong>, waar het <strong>militaire</strong> in belangrijke mate was geïncorporeerd in de vorst<strong>en</strong>huiz<strong>en</strong> <strong>en</strong> de adel, war<strong>en</strong> <strong>ere</strong>functies <strong>en</strong> titulaire rang<strong>en</strong> belangrijke middel<strong>en</strong> om gunst<strong>en</strong> k<strong>en</strong>baar te mak<strong>en</strong> van vorst tot vorst of tot onderdaan, zowel nationaal als internationaal. Gezi<strong>en</strong> in het licht van die tijd <strong>en</strong> die omstandighed<strong>en</strong>, zoals m<strong>en</strong> alle maatschappelijke verschijnsel<strong>en</strong> di<strong>en</strong>t te bezi<strong>en</strong>, was het verl<strong>en</strong><strong>en</strong> van <strong>ere</strong><strong>commando's</strong> <strong>en</strong> <strong>ere</strong>functies dan ook ge<strong>en</strong> vreemde zaak. De aangevang<strong>en</strong> t<strong>en</strong>d<strong>en</strong>s van v<strong>ere</strong><strong>en</strong>voudiging der maatschappelijke vorm<strong>en</strong> op dit gebied naar minder formaliteit<strong>en</strong>, zette zich in de neg<strong>en</strong>ti<strong>en</strong>de <strong>en</strong> twintigste eeuw langzaam maar onmisk<strong>en</strong>baar voort, maar de beide w<strong>ere</strong>ldoorlog<strong>en</strong> hebb<strong>en</strong> het proces aanzi<strong>en</strong>lijk versneld. De technocratische m<strong>en</strong>s van deze eeuw rek<strong>en</strong>t af met vorm<strong>en</strong>, gebruik<strong>en</strong> <strong>en</strong> gewoont<strong>en</strong>, welke hem niet meer aansprek<strong>en</strong>, maar heeft ook weinig waardering voor waardevolle symboliek <strong>en</strong> tradities, waarvan hem veelal de zin ontgaat. M<strong>en</strong> kan dit betreur<strong>en</strong> doch de
ealiteit daarvan niet ontk<strong>en</strong>n<strong>en</strong>; vel<strong>en</strong> beschouw<strong>en</strong> deze versobering dan ook, <strong>en</strong> t<strong>ere</strong>cht, als e<strong>en</strong> ernstig verlies. De consequ<strong>en</strong>tie van dit betoog echter, is ook dat het besprok<strong>en</strong> instituut, in het bijzonder de <strong>ere</strong>-<strong>commando's</strong> over regim<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, zich in onze tijd heeft overleefd. Het blijft echter niet alle<strong>en</strong> int<strong>ere</strong>ssant in <strong>militaire</strong> zin, het biedt tev<strong>en</strong>s e<strong>en</strong> kleurrijk tijds- <strong>en</strong> cultuurbeeld.
Change language