2008-07 - Monument & Materiaal

154
Het einde in zicht
De gevonden raadstekens
raadstekens bleef bestaan: in de jaarrekening van 1598 boekte hij wederom tien
valse raadstekens af, een schadepost van een rijder 54 .
Na de Reductie van 1594 werd het monetaire systeem van de stad aangepast
aan dat van de Ommelanden en de Republiek. De stad ging van de Groninger stuiver
van 6 plakken over op de Brabantse stuiver van 8 plakken of duiten 55 . Op 1 september
1601 des namiddags om vier uur besloot het stadsbestuur de raadstekens
van 3 stuiver Gronings te herwaarderen op 2 stuiver Brabants 56 . Dat betekende een
waardevermindering van twee plak. Het was de voorbode van een naderend einde.
Op 30 oktober 1604 vond er nogmaals een herwaardering plaats: de raadstekens
werden afgezet op 2 stadsstuivers ofwel 12 plakken = 1 1/2 stuiver Brabants 57 . De
Groninger bestuurders hadden echter niet minder dorst dan voorheen en de uitkeringen
in tekens werden aanzienlijk verhoogd. Ten slotte besloot de raad op 9 mei
1609 de tekens buiten gebruik te stellen, in te trekken en te laten versmelten 58 .
Afb. 10. Voorzijde raadsteken 1581, messing, vondst
Ossenmarkt II 154/68.
Foto: Jaap Buist, collectie Dienst RO/EZ.
Groninger raadstekens zijn op meerdere plaatsen in ons land gevonden. Het
betreft overwegend losse vondsten. De grootste dichtheid aan vindplaatsen heeft
de stad Groningen (tabel 3). Het zijn vooral de kleine en dunne raadstekens ter
grootte van een 2-eurocent van vóór 1573 die in stadse bodem worden gevonden.
Het is niet verwonderlijk dat de grootste concentraties raadstekens zijn aangetroffen
bij de opgravingen aan de Ossenmarkt en de Prinsenstraat waar de verdedigingsgrachten
deels met stadsafval zijn gedempt (afb. 10). De conservering is
vaak zo slecht, dat type en/of jaartal niet of nauwelijks zijn vast te stellen.
54. RNR, inventarisnr. 335r, jaarrekening 1598, folio 468. In het eerste kwart van de 16e eeuw is de Groninger
rekenmunt de rins gulden (Rijnse gulden), in de rekening 1535/36 blijkt men te zijn overgegaan op de Emder
gulden en in de rekening 1546/47 op de rider of rijder; 1 gulden of rijder = 30 Groninger stuivers, 1 stadsstuiver
= 6 plakken. Na de Reductie gebruikt men nog een aantal jaren naast de rijder de daalder van
30 Brabantse stuivers, 1 stuiver Brabants = 8 plakken of duiten.
55. RA Groningen, inventarisnr. IIIa, raadsresolutie 9 augustus 1594, Cours vanden gelden.
56. RA Groningen, inventarisnr. IIIa, raadsresolutie 1 september 1601.
57. RNR, inventarisnr. 341r, jaarrekening 1604, folio 350.
58. RA Groningen, inventarisnr. IIIa, raadsresolutie 9 mei 1609.