2008-07 - Monument & Materiaal

146
Familietragedies
Met het citaat in de voorgaande alinea worden we direct geconfronteerd met
familietragedies die we ettelijke keren in de rekeningen aantreffen wanneer bestuurders
in het harnas stierven en nabestaanden in de nagelaten bezittingen
met raadstekens werden geconfronteerd. In de rekening van 1535/36 lezen we,
dat aan “Berneer Wicheringhe is betaelt 9 stuver voer 6 loetkens, heerkomende van
borghermester Johan Hoerenkens saligher, den 21 decembris” 23 . Het kwam vaker voor
dat stadsbestuurders in hun ambtsperiode overleden en dat aan hun weduwe of
erfgenamen de achterstallige raadstekens werden vergoed. Enkele andere familietragedies
treffen we aan in de rekeningen van 1556, 1565 en 1579:
“Salige Claes Konen husvrouwe betalt den 22 augusti [1556] voer 2 teckenen 6 stuver”
24 .
“Johann IJurriens van wege salighe Harmen Smalen nhagelathen wedue voer 64
tekenen betaelt den 28 decembris 6 rijder 12 stuver 1565” 25 .
“Hille de weduwe van zal: Focke Hijbelens voer 63 tekenen denn 11 februarij [1579]
betaelt 6 rijder 9 stuver” 26 .
Uitbreiding van het circulatiegebied
Kon men aanvankelijk met de raadstekens alleen in het stadswijnhuis betalen,
uit de rekeningen blijkt, dat in de loop der jaren ook andere uitbaters van
drankgelegenheden dan die van het stadswijnhuis raadstekens bij de stadsrentmeester
kwamen inwisselen voor courant geld: op 3 maart 1543 leverde Bruen upt
Hamborgerbeerhues, aan de stadsmuur bij de zuidelijke stadswal tussen de Heereen
Oosterpoorten, zeventien raadstekens in. Hij is vermoedelijk dezelfde uitbater
die als Bruen inde Klocke, een herberg aan het oosteinde van de Vismarkt, in 1548
driemaal en 1549 vijfmaal bij de stadsrentmeester langs kwam met in totaal 68
respectievelijk 160 tekens (afb. 4) 27 . Arent in de Kroene, een herberg in de Herestraat
die in de 17e eeuw bekend stond als een ontmoetingsplaats voor afgevaardigden
uit Hunsingo, bracht op 21 mei 1560 3 raadstekens 28 . In 1569 is hij al opgevolgd
door Berent in de Kroene die in 1569, 1570, 1572, 1574 en 1575 zijn tekens
bij de stadsrentmeester kwam verzilveren 29 . In de jaren 1577-1579 is het vermoedelijk
zijn vrouw, Swane in de Croene, die raadstekens inwisselde 30 . In 1577 zien
we dat Johan Sijmens in de Rose, een herberg op de hoek van het Stalstraatje, waar
in 1571 de afgevaardigden van de bisschop van Münster hun intrek hadden genomen,
31 tekens inwisselde 31 . De uitbreiding van het omloopgebied verhoogde de
kans op verlies aanzienlijk.
23. RVR, inventarisnr. 7.02, jaarrekening 1535/36, folio 219.
24. RVR, inventarisnr. 7.15, jaarrekening 1556, folio 301.
25. RVR, inventarisnr. 7.24, jaarrekening 1565, folio 290.
26. RVR, inventarisnr. 7.38, jaarrekening 1579, folio 318.
27. RVR, inventarisnr. 7.05, jaarrekening 1542/43, folio 219; RVR, inventarisnr. 7.07, jaarrekening 1548, folio 372;
RVR, inventarisnr. 7.08, jaarrekening 1549, folio 209.
28. RVR, inventarisnr. 7.19, jaarrekening 1560, folio 293.
29. RVR, inventarisnr. 7.28, jaarrekening 1569, folio 333; inventarisnr. 7.29, jaarrekening 1570, folio 363; inventarisnr.
7.31, jaarrekening 1572, folio 325; inventarisnr. 7.33, jaarrekening 1574, folio 335; inventarisnr. 7.34, jaarrekening
1575, folio 621.
30. RVR, inventarisnr. 7.36, jaarrekening 1577, folio 370; inventarisnr. 7.37, jaarrekening 1578, folio 381; inventarisnr.
7.38, jaarrekening 1579, folio 327.
31. RVR, inventarisnr. 7.36, jaarrekening 1577, folio 370; de gegevens over de drankgelegenheden in deze alinea
zijn ontleend aan Feith 1894.