28.09.2013 Views

DIRECT “ Ik werk vanuit een combinatie van analyse ... - Direct Wonen

DIRECT “ Ik werk vanuit een combinatie van analyse ... - Direct Wonen

DIRECT “ Ik werk vanuit een combinatie van analyse ... - Direct Wonen

SHOW MORE
SHOW LESS

You also want an ePaper? Increase the reach of your titles

YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.

d i r e c t<br />

Francine Houben<br />

Over brandende overtuiging<br />

en humane architectuur<br />

wonen<br />

DW Nieuwbouw<br />

Richard Westerhuis: <strong>“</strong>Wij bieden<br />

100% verkoopgarantie”<br />

02 | 2008<br />

<strong>“</strong> <strong>Ik</strong> <strong>werk</strong> <strong><strong>van</strong>uit</strong><br />

<strong>een</strong> <strong>combinatie</strong> <strong>van</strong><br />

<strong>analyse</strong> en intuïtie”<br />

Robert Eujen<br />

<strong>“</strong> Objectspecifieke risico's<br />

zoveel mogelijk dempen”


Binnen drie dagen<br />

<strong>een</strong> geschikte<br />

huurder vinden?<br />

Ga naar www.directwonen.nl/actie


d i r e c t<br />

wonen corporate 02 | 2008<br />

06 francine houben<br />

Interview met toparchitect en<br />

zakenvrouw <strong>van</strong> het jaar 2008<br />

Francine Houben over humane<br />

architectuur en de economische<br />

waarde <strong>van</strong> esthetiek. <strong>“</strong>Het grootste<br />

culturele complex <strong>van</strong> Azië begon<br />

met <strong>een</strong> klein, intuïtief idee.”<br />

12 dw nieuwbouw<br />

Een bedrijf met lef, dat verkooprisico’s volledig<br />

overneemt en keiharde financiële garanties durft<br />

te geven. <strong>Direct</strong>eur Richard Westerhuis ligt het<br />

bijzondere bedrijfsconcept toe.<br />

14 beleggen in vastgoed<br />

<strong>“</strong>De Nederlandse situatie op de woningmarkt<br />

is niet te vergelijken met die in andere landen.”<br />

Een gesprek met Robert Eujen, directeur <strong>van</strong><br />

Altera Vastgoed.<br />

16 relatie<br />

Een gesprek met Jan Alen <strong>van</strong> Air France<br />

Benelux. <strong>“</strong>Sinds het ontstaan <strong>van</strong> de groep<br />

Air France – KLM is het aantal internationale<br />

uitwisselingen fors gestegen.”<br />

18 in beeld<br />

Martijn Essenstam<br />

<strong>“</strong>Een beroep waarin je altijd mensen blij maakt.”<br />

en verder<br />

04 markt en media | kort nieuws 05 column juridisch 11 column fiscaal<br />

17 column vastgoed 19 vestigingen | colofon<br />

voorwoord<br />

Turbulente tijden<br />

De gemiddelde huizenprijs is in het derde<br />

kwartaal voor het eerst sinds 1990 gedaald,<br />

kopten de grote dagkranten onlangs. Ook<br />

werden er in Nederland minder huizen<br />

verkocht. Net als in Amerika blijkt de sky uiteindelijk<br />

niet the limit.<br />

Het zet ongetwijfeld beleggen in vastgoed<br />

voor menig<strong>een</strong> in <strong>een</strong> ander daglicht. Dat<br />

werd de afgelopen jaren graag aangeprezen<br />

met de slogan "maximaal rendement met<br />

minimale risico’s!” Niet dus. Maar betekent<br />

dit dat er voor <strong>een</strong> vastgoedbelegger op<strong>een</strong>s<br />

g<strong>een</strong> mogelijkheden meer zijn? We vroegen<br />

het aan de specialisten <strong>van</strong> Altera Vastgoed.<br />

Verder besteden we in dit nummer aandacht<br />

aan <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> Nieuwbouw. Want juist nu<br />

de economie in zwaar weer lijkt te geraken,<br />

liggen er kansen voor <strong>een</strong> bedrijf dat het lef<br />

heeft om verkooprisico’s volledig over te nemen<br />

en keiharde financiële garanties durft<br />

te geven.<br />

Een andere manier om tegen dit tijdsgewricht<br />

aan te kijken, is door juist op zoek te gaan<br />

naar het tijdloze. Dat bracht ons bij Francine<br />

Houben, toparchitect én Zakenvrouw <strong>van</strong> het<br />

Jaar 2008. "Voor <strong>een</strong> prachtig gebouw vind je<br />

altijd gemotiveerde huurders, "zegt Houben<br />

in dit blad. "Voor <strong>een</strong> anonieme doos langs<br />

de snelweg is dat veel lastiger.”<br />

<strong>Ik</strong> wens u veel leesplezier.<br />

Yvonne Swaans<br />

CEO <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

direct wonen corporate | 03


cover interview<br />

markt & media<br />

Taboes doorbreken om woningmarkt vlot te<br />

trekken<br />

De woningmarkt is zodanig vastgelopen dat het de hoogste<br />

tijd is voor <strong>een</strong> aanpak waarbij er <strong>een</strong> breed politiek<br />

draagvlak wordt gecreëerd om de bestaande taboes te<br />

doorbreken. Dat zegt Henk Brouwer, directeur <strong>van</strong> de<br />

De Nederlandsche Bank (DNB), verantwoordelijk voor<br />

economische beleid en onderzoek, financiële markten en<br />

financiële stabiliteit, in <strong>een</strong> interview met Aedes-Magazine.<br />

‘De hypotheekrente beperken is <strong>een</strong> taboe, maar we<br />

moeten het wel doen. (…) Wat betreft de markt <strong>van</strong> huurwoningen:<br />

ook die is sterk gereguleerd. De corporaties<br />

hebben 2,4 miljoen huurwoningen in beheer. Een liberalisering,<br />

zoals ook het CPB wil, is onvermijdelijk. De instrumenten<br />

die indertijd om begrijpelijke redenen zijn ingevoerd<br />

<strong>werk</strong>en op de huidige woningmarkt niet meer,’ zegt<br />

Brouwer. Het is uitzonderlijk dat DNB zich openlijk met de<br />

vastgelopen woningmarkt bemoeit.<br />

Bron: Aedes Magazine<br />

Veel bouwlocaties binnen gem<strong>een</strong>ten onbenut<br />

Binnen de bebouwde kom staan veel leegstaande terreinen<br />

en panden te verkrotten. Als gem<strong>een</strong>ten die locaties<br />

beter benutten, hoeft er minder te worden gebouwd in de<br />

buitengebieden. Dat concludeert Fons Asselbergs, rijksadviseur<br />

cultureel erfgoed. Hij inventariseerde de leegstand<br />

in Nederland. Uit het onderzoek blijkt dat er nauwelijks gegevens<br />

worden bijgehouden <strong>van</strong> leegstaande gebouwen.<br />

Zo schatten gem<strong>een</strong>ten het aantal leegstaande panden op<br />

900, terwijl dit in <strong>werk</strong>elijkheid het viervoudige is. Daardoor<br />

blijven binnen de gem<strong>een</strong>tegrenzen veel potentiële bouwlocaties<br />

onbenut. Daar komt bij dat leegstand verdere verpaupering<br />

en onveiligheid in de hand <strong>werk</strong>t.<br />

Bron: Volkskrant<br />

Aanpak illegale verhuur<br />

Wie zijn woning illegaal onderverhuurt, kan binnenkort<br />

<strong>een</strong> boete krijgen <strong>van</strong> maximaal 18.500 euro. Dat is <strong>een</strong><br />

<strong>van</strong> de maatregelen die het kabinet recentelijk heeft aangekondigd<br />

om illegale verhuur tegen te gaan. Ook illegale<br />

huurders kunnen worden beboet, met maximaal 340 euro.<br />

De boetes mogen worden opgelegd door de gem<strong>een</strong>te.<br />

Dat moet lik-op-stukbeleid mogelijk maken. De vier<br />

grote steden hebben het kabinet gevraagd om deze extra<br />

bevoegdheid. De maatregelen zijn bedoeld om beter te<br />

kunnen optreden tegen illegale onderverhuur, maar ook<br />

tegen huisjesmelkers die illegale pensions runnen, zonder<br />

vergunning bedden verhuren aan bijvoorbeeld buitenlandse<br />

seizoensarbeiders of te veel mensen onderbrengen<br />

in <strong>een</strong> pand. Ook verhuurders <strong>van</strong> panden die<br />

worden gebruikt voor hennepteelt, drugshandel of illegale<br />

prostitutie, kunnen worden beboet.<br />

Bron: AD<br />

04 | direct wonen corporate<br />

corporate corporate corpora<br />

<strong>Direct</strong>wonen.nl volledig vernieuwd<br />

Afgelopen zomer is de website <strong>van</strong> <strong>Direct</strong><br />

<strong>Wonen</strong> volledig vernieuwd. De website<br />

heeft <strong>een</strong> modern en fris uiterlijk gekregen<br />

waardoor de bezoeker nog beter in staat is<br />

om direct de juiste huurwoning te vinden.<br />

Ook voor verhuurders is het met de nieuwe<br />

website nog <strong>een</strong>voudiger en overzichtelijker<br />

om <strong>een</strong> nieuwe woning aan te bieden. Daarnaast<br />

kan de voortgang <strong>van</strong> de bemiddeling<br />

24 uur per dag, 7 dagen per week gevolgd<br />

worden door in te loggen als verhuurder <strong>van</strong><br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> op <strong>Direct</strong>wonen.nl<br />

De nieuwe website heeft in september 2008<br />

<strong>een</strong> nieuw record aantal unieke bezoekers geteld<br />

<strong>van</strong> meer dan 15.500 gemiddeld per dag.<br />

Huurprijs Kamers blijft stijgen<br />

Kamernet.nl rapporteert sinds deze<br />

zomer maandelijks over de trends op de<br />

Nederlandse kamermarkt. Zo wordt ook<br />

de ontwikkeling <strong>van</strong> de huurprijs <strong>van</strong> de<br />

aangeboden kamers gerapporteerd. Uit<br />

onderzoek <strong>van</strong> Kamernet.nl blijkt dat de<br />

kamerhuurprijzen ten opzichte <strong>van</strong> <strong>een</strong> jaar<br />

geleden fors stijgen: in augustus 2008 met<br />

maar liefst 7,6 procent. Een substantieel<br />

deel <strong>van</strong> deze stijging komt door de hogere<br />

energiekosten die verhuurders doorrekenen<br />

aan huurders.<br />

Kamernet.nl is begin 2008 overgenomen<br />

door <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong>. Kamernet.nl bedient<br />

met <strong>een</strong> volledig online model de onderkant<br />

<strong>van</strong> de markt. Op jaarbasis schrijven meer<br />

dan 200.000 nieuwe kamerzoekenden zich<br />

in op Kamernet.nl en worden er meer dan<br />

80.000 kamers aangeboden. De Kamermarkt-rapporten<br />

worden maandelijks<br />

gepubliceerd op http://blog.kamernet.nl


Mobiele vestiging <strong>van</strong> <strong>Direct</strong><br />

<strong>Wonen</strong> Almere geopend<br />

Begin augustus heeft <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> de<br />

eerste mobiele vestiging in Almere geopend.<br />

Hiermee voorziet <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> in de<br />

vraag <strong><strong>van</strong>uit</strong> de markt voor permanente<br />

aanwezigheid en focus in Almere en is<br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> nog beter in staat om haar<br />

klanten in deze regio <strong>van</strong> dienst te zijn. In<br />

plaats <strong>van</strong> <strong>een</strong> winkel met inloopmogelijkheid<br />

opereert deze ‘vestiging’ <strong><strong>van</strong>uit</strong> huis.<br />

Woningzoekenden en verhuurders komen<br />

via <strong>Direct</strong>wonen.nl bij <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> terecht<br />

en regelen online het grootste gedeelte <strong>van</strong><br />

de zoektocht en bemiddeling. <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

is daar waar het echte <strong>werk</strong> zich afspeelt: bij<br />

de klant en de woning op locatie en tijdens<br />

het afronden <strong>van</strong> de deal.<br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> en Marktplaats.nl<br />

slaan handen in<strong>een</strong><br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> plaatst al haar actuele huurwoningen<br />

nu ook door op Marktplaats.nl.<br />

De bezoekers <strong>van</strong> Marktplaats.nl, de grootste<br />

en meest populaire website op het gebied<br />

<strong>van</strong> rubrieksadvertenties in Nederland, zijn<br />

tevens op zoek naar <strong>een</strong> huurwoning. Om<br />

aan de verwachtingen <strong>van</strong> onze gezamenlijke<br />

klanten te voldoen, <strong>werk</strong>en <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

en Marktplaats.nl (sinds 2004 onderdeel <strong>van</strong><br />

eBay) sinds oktober samen. Het volledige<br />

actuele aanbod <strong>van</strong> <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> is <strong>van</strong>af<br />

nu, naast <strong>Direct</strong>wonen.nl, ook te vinden op<br />

Marktplaats.nl<br />

Bianca Arts, <strong>Direct</strong>eur <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

Verhuur, ziet deze over<strong>een</strong>komst als <strong>een</strong><br />

belangrijke vervolgstap in het bereiken <strong>van</strong><br />

woningzoekenden in Nederland.<br />

Marktplaats.nl telt momenteel zo’n 1,6<br />

miljoen bezoekers per dag.<br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> <strong>werk</strong>t al enige tijd samen met<br />

woning websites zoals Brixter.nl, Speurders.nl<br />

en Huislijn.nl.<br />

juridisch<br />

te corporate corporate corporate<br />

Coöptatie: lust of last?<br />

U bent verhuurder <strong>van</strong> <strong>een</strong> complex <strong>van</strong> onzelfstandige<br />

woonruimten. Het vinden <strong>van</strong> nieuwe huurders<br />

vindt u maar gedoe en laat u liever over aan de huurders<br />

zelf. Een goed idee?<br />

In de rechtspraak is bepaald dat er <strong>een</strong> recht kan bestaan<br />

<strong>van</strong> de achterblijvende huurders om <strong>een</strong> nieuwe<br />

huurder te kiezen. Dit is het zogenaamde coöptatierecht.<br />

Omdat er in de wet niets over is geregeld,<br />

is de om<strong>van</strong>g <strong>van</strong> het recht afhankelijk <strong>van</strong> hetg<strong>een</strong><br />

daarover in de huurover<strong>een</strong>komst is afgesproken of<br />

stilzwijgend tussen partijen is aangenomen.<br />

Coöptatie komt in verschillende vormen voor. Zo kan<br />

worden bepaald dat de verhuurder zich wel over de<br />

voorgedragen huurder mag uitspreken, maar deze<br />

slechts op redelijke gronden kan weigeren. Er kan ook<br />

<strong>een</strong> zogenaamd aanmeldrecht zijn: in dat geval hebben<br />

de huurders zelfs het recht om <strong>een</strong> nieuwe huurder<br />

bindend voor te dragen. De verhuurder heeft dan<br />

helemaal g<strong>een</strong> invloed meer op de nieuwe huurder.<br />

Met andere woorden: wanneer <strong>een</strong> coöptatierecht<br />

<strong>van</strong> kracht is, heeft de verhuurder niet de vrijheid om<br />

te verhuren aan wie hij wil.<br />

De verhuurder kan niet zomaar <strong>van</strong> het in de huurover<strong>een</strong>komst<br />

verankerde coöptatierecht afkomen.<br />

Dit kan all<strong>een</strong> indien huurders en verhuurder hierover<br />

over<strong>een</strong>stemming bereiken. Wordt g<strong>een</strong> over<strong>een</strong>stemming<br />

bereikt, dan moet de verhuurder de huurders<br />

<strong>een</strong> redelijk voorstel doen voor <strong>een</strong> nieuwe huurover<strong>een</strong>komst<br />

zonder coöptatierecht. Als de huurders<br />

vervolgens weigeren die nieuwe huurover<strong>een</strong>komst<br />

te sluiten, dan kan de verhuurder de over<strong>een</strong>komst<br />

opzeggen, maar dan dienen wel de normale opzeggingsformaliteiten<br />

en -termijnen voor woonruimte in<br />

acht te worden genomen.<br />

Mocht het coöptatierecht niet uitdrukkelijk in de<br />

huurover<strong>een</strong>komst zijn over<strong>een</strong>gekomen, maar stilzwijgend<br />

door de verhuurder zijn gedoogd, dan kan<br />

de verhuurder daar all<strong>een</strong> maar <strong>van</strong>af komen door<br />

het coöptatierecht op te zeggen wegens <strong>een</strong> redelijk<br />

belang en met inachtneming <strong>van</strong> <strong>een</strong> redelijke termijn.<br />

Stem er als verhuurder daarom niet te snel mee<br />

in dat de huurders zelf hun nieuwe huisgenoot kiezen.<br />

U krijgt immers misschien nog wel <strong>een</strong>s spijt als<br />

u niet meer de vrijheid hebt om zelf te bepalen of en<br />

aan wie u verhuurt.<br />

Mr. Bas Martens<br />

partner bij CMS Derks Star Busmann<br />

direct wonen corporate | 05


francine<br />

cover interview<br />

Volgens toparchitect én Zakenvrouw <strong>van</strong> het Jaar<br />

2008 Francine Houben kan architectuur anders<br />

en humaner. <strong>“</strong>Voor <strong>een</strong> prachtig gebouw vind je<br />

gemotiveerde huurders, voor <strong>een</strong> anonieme<br />

doos langs de snelweg is dat veel lastiger.”<br />

door paul groothengel<br />

06 | direct wonen corporate


houben<br />

<strong>“</strong><strong>Ik</strong> wil zo tijdloos<br />

mogelijk <strong>werk</strong>en,<br />

niet meegaan in<br />

modes die over tien<br />

jaar voorbij zijn”<br />

Francine Houben<br />

direct wonen corporate | 07


08 | direct wonen corporate<br />

l tijdens haar studie Bouwkunde<br />

begon Francine Houben<br />

met drie studiegenoten <strong>een</strong><br />

eigen architectenbureau,<br />

Mecanoo Architecten. Het<br />

was 1980. Het kwartet werd voortgedreven<br />

door opstandigheid en ambitie, want <strong>van</strong> de<br />

gevestigde orde <strong>van</strong> architectenbureaus deugde<br />

in hun ogen niet veel. Uitvreters waren dat,<br />

die met hun negatieve attitude en hun lelijke<br />

woonvormen-uit-de-jaren-zeventig hele<br />

steden hadden vernield. Het jonge Mecanoo<br />

stortte zich op volkshuisvesting, <strong><strong>van</strong>uit</strong> <strong>een</strong><br />

brandende overtuiging maatschappelijke<br />

wantoestanden aan de kaak te stellen.<br />

Nu, bijna dertig jaar later, is Francine Houben<br />

uitgegroeid tot <strong>een</strong> prominente, internationaal<br />

gelauwerde architect. Ze leidt nog steeds<br />

Mecanoo, bekleedt daarnaast als hoogleraar<br />

Bouwkunde aan de TU Delft de leerstoel Mobiliteitsesthetiek,<br />

en werd onlangs uitgeroepen<br />

tot Zakenvrouw <strong>van</strong> het jaar 2008. Met<br />

haar tachtig collega’s ontwierp Houben <strong>een</strong><br />

rijk geschakeerd oeuvre, waaronder woningen,<br />

wijken, bedrijfspanden, musea, hotels,<br />

pleinen. Van het nieuwe icoon <strong>van</strong> Nijmegen,<br />

kantorenpand FiftyTwoDegrees, tot het Paleis<br />

<strong>van</strong> Justitie in het Spaanse Córdoba. Van de<br />

kapel Heilige Maria der Engelen in Rotterdam<br />

tot het immense National Performing<br />

Arts Center in het Taiwanese Kaohsiung.<br />

Q. Toen u begon, wilde u de wereld laten<br />

zien dat architectuur ook ánders kon. Heeft<br />

<strong>een</strong> architect <strong>een</strong> esthetische taak?<br />

A. In feite wel. In de jaren tachtig leefde <strong>een</strong><br />

groot deel <strong>van</strong> onze bevolking in huurwoningen.<br />

Vaak waren dat woningen zonder enig<br />

gevoel voor esthetiek. Dat heb ik nooit begrepen.<br />

Waarom zou je g<strong>een</strong> mooie woningen<br />

bouwen, die bijdragen aan het beeld <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />

prettige stad? <strong>Ik</strong> heb altijd op <strong>een</strong> beeldende<br />

manier willen laten zien dat het bouwen <strong>van</strong><br />

woningen, onderwijsgebouwen, bibliotheken,<br />

anders kan. Vanuit <strong>een</strong> humane invalshoek.<br />

Eigenlijk is dat nog steeds mijn leidraad.<br />

Q. U heeft ook ontworpen voor de kantorenmarkt,<br />

waar zaken als rendement en<br />

prijs-kwaliteitverhouding de boventoon<br />

voeren. Krijgt u in uw streven naar esthetiek<br />

voldoende vrijheid <strong>van</strong> uw opdrachtgevers?<br />

A. Zeker. Maar je moet er wel tegen kunnen<br />

als <strong>een</strong> ontwerp niet met<strong>een</strong> wordt<br />

goedgekeurd. Dat je dat in <strong>een</strong> paar stap-<br />

National Heritage Museum, Arnhem<br />

Montevideo, Rotterdam<br />

Da Vinci College, Dordrecht


<strong>“</strong>Kritiek zie ik als<br />

communicatie<br />

om <strong>een</strong> plan<br />

goed te maken”<br />

Francine Houben<br />

pen, na uitvoerig overleg, moet fine tunen.<br />

Architecten krijgen tijdens hun studie vaak<br />

<strong>een</strong> soort stoerheid aangepraat dat ze hun<br />

ontwerp altijd moeten verdedigen, tegen<br />

alle weerstand in. Totale onzin natuurlijk.<br />

Kritiek zie ik als communicatie, om <strong>een</strong> plan<br />

echt goed te maken. Wij worden overigens<br />

nooit gevraagd om <strong>een</strong> neutrale doos te ontwerpen.<br />

<strong>Ik</strong> probeer altijd om het ontwerp<br />

te koppelen aan het zoeken naar identiteit,<br />

<strong>van</strong> <strong>een</strong> stad, <strong>van</strong> <strong>een</strong> landschap, <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />

opdrachtgever. Dat opdrachtgevers daarbij<br />

op de kosten letten, ben ik gewend. Dat is<br />

<strong>van</strong> alle tijden, met mijn ervaring weet ik<br />

nu wat onnodig duur is en wat niet. En hun<br />

hang naar rendement staat niet haaks op<br />

<strong>een</strong> mooi ontwerp, integendeel. Voor <strong>een</strong><br />

prachtig gebouw vindt <strong>een</strong> ontwikkelaar<br />

gemotiveerde huurders, voor <strong>een</strong> anonieme,<br />

goedkope doos langs de snelweg is dat veel<br />

lastiger. De historie leert dat esthetiek <strong>een</strong><br />

grote economische waarde heeft.<br />

Q. Krijgt u de meeste opdrachten binnen<br />

via de in uw wereld inmiddels gebruikelijke<br />

‘tenders’ en prijsvragen, of wordt u ook nog<br />

wel spontaan gebeld?<br />

A. Dat wisselt. Het meeste <strong>werk</strong> komt binnen<br />

via mensen die ons en ons <strong>werk</strong> kennen.<br />

Maar we doen ook regelmatig mee aan<br />

prijsvragen. Je ontkomt er niet aan, ik heb<br />

er <strong>een</strong> haat-liefdeverhouding mee. Je moet<br />

in –the blind iets ontwerpen voor <strong>een</strong> opdrachtgever,<br />

die vaak nog g<strong>een</strong> idee heeft wat<br />

hij wil. Vaak is het onderbetaald. Vervelend.<br />

Je vraagt toch ook niet aan vijf advocaten:<br />

jongens, geef ‘ns <strong>een</strong> gratis advies weg?<br />

Q. Hoe beoordeelt u de huidige Hollandse<br />

kantoorarchitectuur?<br />

A. Als ik om me h<strong>een</strong> kijk, ben ik vaak<br />

vooral verbaasd. Al die leegloop is toch <strong>een</strong><br />

teken aan de wand, lijkt me. Achter al die<br />

lelijke dozen langs de snelwegen zit g<strong>een</strong><br />

enkele visie.<br />

Q. Tien jaar geleden begon u als eerste over<br />

mobiliteitsesthetiek. Waarom?<br />

A. Het was toen raar om dat op de agenda<br />

te zetten. Want architecten praten niet<br />

over esthetiek. Van <strong>een</strong> bakker verwacht je<br />

toch ook gezond, lekker brood? Daar komt<br />

natuurlijk ons calvinisme bij: <strong>een</strong> architect<br />

bespreekt met zijn opdrachtgever hoe slim en<br />

economisch het ontwerp in elkaar steekt, over<br />

esthetiek wordt niet gepraat. Maar om mij<br />

h<strong>een</strong> kijkend voelde ik toch <strong>een</strong> dwingende<br />

noodzaak. En dus vroeg ik me toen hardop<br />

af: mag woningbouw ook niet gewoon móói<br />

zijn? En in het verlengde daar<strong>van</strong>: waarom<br />

denken we in Nederland bij het vormgeven<br />

<strong>van</strong> onze ruimtelijke ordening niet na over<br />

esthetiek?<br />

<strong>Ik</strong> zat destijds, als enige architect, in de<br />

VROM-raad die de regering adviseerde over<br />

ruimtelijke ordening. Vanuit die positie ben<br />

ik begonnen aan mijn pleidooi. Architecten<br />

en stedenbouwkundigen hebben geleerd hoe<br />

Technische Bibliotheek, Delft<br />

▼<br />

direct wonen corporate | 09


10 | direct wonen corporate<br />

CV | Francine Houben<br />

1955 Geboren<br />

Palace of Justice, Cordoba, Spanje<br />

1980 Mede-oprichter <strong>van</strong> Mecanoo<br />

Architecten<br />

1996 <strong>Direct</strong>eur <strong>van</strong> Mecanoo<br />

2006-2007 Columnist voor het<br />

Financieele Dagblad<br />

2008 Verkozen tot Zakenvrouw <strong>van</strong><br />

het Jaar<br />

Andere onderscheidingen<br />

> Honorary Fellowship <strong>van</strong> het American<br />

> Institute of Architects<br />

> International Highrise Award 2006<br />

> Nederlandse Bouwprijs 2003<br />

> Nationale Staalprijs 1998<br />

Daarnaast Hoogleraar Bouwkunde<br />

TU Delft, leerstoel Mobiliteitsesthetiek<br />

Recente ontwerpen<br />

> Paleis voor Justitie in Córdoba (Spanje)<br />

> Theater en congrescentrum La Llotja de<br />

Lleida (Spanje)<br />

> Business Innovation Centre<br />

> FiftyTwoDegrees in Nijmegen<br />

> Woontoren Montevideo in Rotterdam.<br />

Grooste wens Nieuwe, moderne<br />

bibliotheek ontwerpen<br />

je huizen, straten en pleinen ontwerpt. Planologen<br />

denken heel abstract in de vorm <strong>van</strong><br />

ingekleurde kaarten. Maar het domein dat<br />

wij dagelijks ervaren, is de afgelopen vijftig<br />

jaar <strong>van</strong> <strong>een</strong> heel andere schaal geworden. We<br />

reizen veel, naar ons <strong>werk</strong>, naar vrienden en<br />

familie. Mijn punt was dat g<strong>een</strong> ontwerper of<br />

opdrachtgever <strong><strong>van</strong>uit</strong> <strong>een</strong> visie op dat overkoepelende<br />

domein <strong>werk</strong>te. De snelwegen<br />

bleken bijvoorbeeld de grootste openbare<br />

ruimte <strong>van</strong> in dit land te zijn geworden! En<br />

juist daar hebben we allemaal lelijke bedrijventerreinen<br />

neergezet.<br />

Q. Is die verkokerde blik typisch Nederlands?<br />

A. Welnee, in andere landen gaat het in wezen<br />

precies zo. De verrommeling duikt overal op.<br />

Dat was ook het thema <strong>van</strong> de eerste Internationale<br />

Architectuur Biënnale Rotterdam,<br />

die ik in 2003 heb geleid. We hebben veel<br />

laten filmen <strong><strong>van</strong>uit</strong> de auto en de trein, en die<br />

beelden vervolgens ge<strong>analyse</strong>erd en in kaart<br />

gebracht. Niet all<strong>een</strong> in Nederland, maar ook<br />

in Duitsland, Hongarije, Amerika, Mexico,<br />

Japan en China. Dat onderzoek heeft me veel<br />

positiefs geleerd over de identiteit <strong>van</strong> Nederland:<br />

die kleine steden, met landschap ertussen.<br />

Het land waar je overal nog kan fietsen,<br />

dat is <strong>een</strong> specifieke kwaliteit waar ze in het<br />

buitenland jaloers op zijn. Nu, na al die jaren,<br />

houden beslissers in dit land steeds meer<br />

rekening met mobiliteitsesthetiek. Eindelijk.<br />

Mensen vragen me vaak op welk gebouw ik<br />

Achter die lelijke<br />

dozen langs de<br />

snelwegen zit<br />

g<strong>een</strong> enkele visie<br />

het meeste trots ben. <strong>Ik</strong> ben op meerdere gebouwen<br />

heel trots. Maar dat ik dit onderwerp<br />

echt op de agenda heb gekregen, beschouw ik<br />

als <strong>een</strong> grote prestatie.<br />

Q. Dat was ook <strong>een</strong> <strong>van</strong> de argumenten<br />

waarom u onlangs tot Zakenvrouw <strong>van</strong> het<br />

jaar 2008 werd uitgeroepen.<br />

A. Aan die uitverkiezing heb ik toch wel <strong>een</strong><br />

week aan moeten wennen. Bij <strong>een</strong> zakenvrouw<br />

denk ik toch automatisch aan zo’n managerstype<br />

in <strong>een</strong> mantelpakje. Maar die prijs gaat<br />

over ondernemerschap, en ik heb samen met<br />

Mecanoo, waar tachtig mensen <strong>werk</strong>en, toch<br />

grote risico’s moeten nemen. Die prijs was<br />

voor mij heel onverwacht, heel verwarrend.<br />

Het is <strong>een</strong> mooi eerbetoon aan ons bureau.<br />

Q. Hoe verloopt bij u het proces <strong>van</strong><br />

ontwerpen?<br />

A. <strong>“</strong><strong>Ik</strong> wil zo tijdloos mogelijk <strong>werk</strong>en.<br />

Niet meegaan in modes die over tien jaar<br />

voorbij zijn.”<br />

Q. Maar aan de tijdgeest kunt ook u toch<br />

niet ontsnappen, denk all<strong>een</strong> al aan de keus<br />

<strong>van</strong> materialen.


A. Je bent altijd onderdeel <strong>van</strong> de tijdgeest,<br />

en natuurlijk kies je de materialen <strong>van</strong> nu,<br />

en vooral duurzame materialen. Maar mijn<br />

manier <strong>van</strong> denken en ontwerpen is nooit<br />

veranderd, en is in die zin tijdloos. Zo wil ik<br />

altijd naar de locatie toe. Wil er staan, rondlopen,<br />

liefst <strong>een</strong> nachtje slapen. <strong>Ik</strong> wil <strong>een</strong> stad<br />

snappen, de ziel <strong>van</strong> <strong>een</strong> plek voelen. Dat is<br />

<strong>een</strong> heel zintuiglijk proces. Soms dwaal ik dan<br />

rond in m’n <strong>een</strong>tje, soms met <strong>een</strong> opdrachtgever<br />

of met mijn collega’s.<br />

Q. U gaat puur intuïtief te <strong>werk</strong>?<br />

A. <strong>Ik</strong> <strong>werk</strong> <strong><strong>van</strong>uit</strong> <strong>een</strong> <strong>combinatie</strong> <strong>van</strong> <strong>analyse</strong><br />

en intuïtie. Dat laatste is zeker g<strong>een</strong> vrouwelijke<br />

waarde of zo, die onzin hoor je nogal <strong>een</strong>s,<br />

maar is gebaseerd op ervaringen. Dat kan ver<br />

terug gaan. Het meest intuïtieve project dat<br />

ik ooit ontworpen heb, is <strong>een</strong> kapel in Rotterdam.<br />

<strong>Ik</strong> kom uit het katholieke Limburg,<br />

die kapel heb ik geheel <strong><strong>van</strong>uit</strong> mijn intuïtie<br />

kunnen ontwerpen. Later werd ik gevraagd<br />

voor het ontwerp <strong>van</strong> <strong>een</strong> synagoge, daar<br />

moest ik flink voor in de boeken duiken om<br />

de thematiek <strong>van</strong> het joodse geloof goed in<br />

mijn vingers te krijgen. Dus dan <strong>werk</strong> je juist<br />

heel analytisch.<br />

Q. U <strong>werk</strong>t wereldwijd. Heeft u voor het ene<br />

land meer gevoel dan voor het andere land?<br />

A. Van <strong>een</strong> land als Japan heb ik het gevoel<br />

dat ik het snap, omdat ik er veel geweest ben.<br />

Zwitserland kende ik niet goed en dan moet<br />

z a k e n v r o u w 2008<br />

In maart werd Francine Houben uitgeroepen<br />

tot Zakenvrouw <strong>van</strong> het jaar<br />

2008 Deze onderscheiding ontving ze<br />

volgens de jury <strong>“</strong><strong>van</strong>wege haar ondernemerschap,<br />

visie, zakelijke en maatschappelijke<br />

invloed en haar leidinggevende<br />

capaciteiten; Francine Houben is <strong>een</strong> <strong>van</strong><br />

de weinige vrouwelijke architecten die<br />

met haar bureau Mecanoo wereldwijd<br />

<strong>een</strong> prominente positie heeft verworven.”<br />

Daarnaast prees de jury haar innovatieve<br />

kracht. Niet all<strong>een</strong> in ontwerpen maar ook<br />

in bijvoorbeeld het feit dat Houben het<br />

thema mobiliteitsesthetiek op de maatschappelijke<br />

agenda heeft gezet.<br />

ik rationeler te <strong>werk</strong> gaan. Op zich maakt<br />

me dat niet uit, maar ik moet toegeven<br />

dat hoe rationeler ik <strong>werk</strong>, des te minder<br />

emotie er in het ontwerp komt. Een voorbeeld?<br />

In Lausanne hadden we <strong>een</strong> plan<br />

gemaakt voor <strong>een</strong> mediatheek. Prachtige<br />

plek, bij het Meer <strong>van</strong> Genève, met uitzicht<br />

op de Alpen. Het gebouw dat wij hadden<br />

ontworpen, kon draaien, net voor de zon<br />

uit om g<strong>een</strong> hinderlijke last <strong>van</strong> licht en<br />

warmte te krijgen. Tegelijkertijd hield je het<br />

zicht op de bergen. Het was <strong>een</strong> internationale<br />

prijsvraag, we werden tweede. Tot mijn<br />

verbazing had de winnaar <strong>een</strong> – overigens<br />

prachtige – uitgestrekte, platte koek<br />

gemaakt. Heel introvert. <strong>Ik</strong> snapte niet dat<br />

we daar<strong>van</strong> verloren hadden. Later hoorde<br />

ik <strong>van</strong> <strong>een</strong> Zwitser: <strong>“</strong>maar Francine, die<br />

bergen zien we hier de hele dag al!” Geestig<br />

natuurlijk, maar zo’n fout had ik minder<br />

snel gemaakt als ik intuïtiever te <strong>werk</strong> had<br />

kunnen gaan.<br />

Q. Betekent dit dat u <strong>een</strong> ontwerp steeds aan<br />

de betreffende cultuur aanpast, of drukt u<br />

toch ieder keer uw eigen stempel?<br />

A. <strong>Ik</strong> heb als kind zo vaak moeten verhuizen,<br />

dat ik <strong>van</strong> jongsaf aan heb geleerd me aan<br />

te passen aan mijn omgeving. <strong>Ik</strong> heb nooit<br />

geredeneerd <strong>van</strong>: dit is mijn stijl en die zet ik<br />

overal neer. Eigenlijk ben ik <strong>een</strong> soort kameleon,<br />

waarbij ik wel weer gewoon mezelf blijf.<br />

Een voorbeeld? In 2012 leveren we in Taiwan<br />

het National Performing Arts Center op,<br />

<strong>een</strong> giga-theatercomplex <strong>van</strong> ruim 100.000<br />

vierkante meter. Met concertzalen, theaters,<br />

musea, noem maar op. Het grondidee<br />

<strong>van</strong> het ontwerp, dat als winnaar <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />

internationale prijsvraag uit de bus kwam, is<br />

heel simpel: we hebben ons laten inspireren<br />

door <strong>een</strong> bepaald type boom, die op dat<br />

terrein staat. Onder deze banyan -bomen,<br />

reusachtige, eeuwenoude bomen met brede<br />

kronen, maken mensen muziek. Het gebouw<br />

wordt enorm groot, maar door open ruimtes,<br />

passages en openingen in het dak vloeit<br />

het helemaal over in zijn directe omgeving.<br />

Onder het met gras en planten begroeide dak<br />

kan men flaneren, relaxen, muziek maken.<br />

De Taiwanezen begrepen direct ons ontwerp,<br />

dat geheel was toegesneden op hun wereld,<br />

hun locatie. Ontroerend: wat het grootste<br />

culturele complex <strong>van</strong> Azië gaat worden,<br />

begon met <strong>een</strong> klein, intuïtief idee.<br />

■<br />

fiscaal<br />

Onnodig en funest<br />

Op 13 mei hebben de minister en staatssecretaris<br />

<strong>van</strong> Financiën het wetsvoorstel Belastingheffing excessieve<br />

beloningen gelanceerd. Doel is om veelverdieners<br />

en mensen met 'lucratieve belangen' hoger<br />

te belasten. De complexiteit <strong>van</strong> het voorstel is even<br />

hoog als de inkomens die ermee worden bestreden:<br />

jaarinkomens <strong>van</strong> minimaal 500.000 euro waarvoor<br />

vertrekvergoedingen en pensioenbijdragen extra<br />

worden belast.<br />

Niet erg effectief, lijkt me, want doorgaans wordt de<br />

belasting toch afgewenteld op de onderneming. De<br />

netto beloning blijft daarmee hetzelfde. Maar er is<br />

meer. Ook zogeheten lucratieve belangen worden<br />

aangepakt. Hierbij gaat het meestal om aandelen met<br />

bijzondere voorwaarden die tot <strong>een</strong> hoog rendement<br />

kunnen leiden. Ook moet het gaan om <strong>een</strong> beloning<br />

voor <strong>werk</strong>zaamheden. Dat was schrikken voor mensen<br />

met <strong>werk</strong>nemersopties. Financiën was er snel bij<br />

door te stellen dat ze zich richten op <strong>een</strong> veel kleinere<br />

groep <strong>van</strong> 500 mensen. Nederland op z'n smalst. Wel<br />

<strong>een</strong> geruststellende gedachte voor ieder<strong>een</strong> die onder<br />

het maaiveld blijft.<br />

Maar wat te denken <strong>van</strong> beleggers of projectontwikkelaren<br />

die via <strong>een</strong> BV <strong>een</strong> project aangaan? Omdat<br />

er <strong>een</strong> verschillende mate <strong>van</strong> inbreng en betrokkenheid<br />

is, krijgt <strong>een</strong> aantal preferente aandelen. Zij zijn<br />

eigenlijk de financiers met <strong>een</strong> vast winstrecht <strong>van</strong><br />

zeg 15%. Als het heel goed gaat, delen ze ook nog<br />

mee in <strong>een</strong> stuk overwinst. Niets aan de hand, zou je<br />

denken, want rendement op bijzondere aandelen is<br />

g<strong>een</strong> beloning voor <strong>werk</strong>zaamheden. Het tarief blijft<br />

25% in plaats <strong>van</strong> het voorgestelde 52%.<br />

Maar wat nu als <strong>een</strong> <strong>van</strong> de financiers de BV in contact<br />

brengt met <strong>een</strong> geïnteresseerde koper of huurder?<br />

Dat valt mogelijk onder de noemer '<strong>werk</strong>zaamheid',<br />

dus moet barbertje hangen: het tarief gaat naar<br />

52%! Bij transacties in privé worden dit soort 'overige<br />

<strong>werk</strong>zaamheden' ook nu al belast tegen 52%. 'Bij twijfel<br />

via de BV' is daarom de stelregel.<br />

Dit voorstel raakt veel meer dan 500 mensen, is onnodig<br />

en funest voor de internationale positie <strong>van</strong> Nederland.<br />

Drs. Pieter Camps MRE<br />

partner bij Bird & Bird<br />

direct wonen corporate | 11


wetgeving<br />

direct wonen nieuwbouw<br />

Statendam in aanbouw<br />

100%<br />

verkoopgarantie<br />

12 | direct wonen corporate


Een bedrijf met lef, dat verkooprisico’s volledig overneemt en keiharde financiële<br />

garanties durft te geven. In de nieuwbouwwereld kom je ze maar zelden tegen.<br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> Nieuwbouw doet het wel. Op <strong>een</strong> eigen manier houdt deze<br />

organisatie zich bezig met het verkopen <strong>van</strong> nieuwbouwwoningen. <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

garandeert hierbij de verkoopopbrengst zodat de bouw gestart kan worden.<br />

Het bedrijf is dan ook <strong>een</strong> belangrijke partner voor aannemers en ontwikkelaars.<br />

<strong>“</strong>We bestuderen <strong>een</strong> project grondig<br />

met ons eigen analistenteam”,<br />

zegt Richard Westerhuis, directeur<br />

<strong>van</strong> <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong>. <strong>“</strong>Wanneer we<br />

positief zijn over het project, de<br />

locatie en de afzetmogelijkheden,<br />

zijn wij bereid om het verkooprisico<br />

onder voorwaarden <strong>van</strong> onze<br />

klanten over te nemen. Dat is natuurlijk<br />

<strong>een</strong> groot pluspunt. Maar<br />

we hebben meer troeven. Binnen<br />

onze organisatie is veel kennis<br />

aanwezig <strong>van</strong> de wensen in markt.<br />

Bovendien beschikken we over de<br />

juiste marketingtechnieken om <strong>een</strong><br />

project goed te kunnen verkopen.<br />

En tot slot – niet geheel onbelangrijk<br />

– zijn we ook in financieel<br />

opzicht <strong>een</strong> sterke organisatie.”<br />

Analyse<br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> Nieuwbouw wordt<br />

in verschillende fases bij de<br />

projecten betrokken. <strong>“</strong>Het liefst<br />

worden wij natuurlijk <strong>van</strong>af het<br />

eerste moment ingeschakeld,” zegt<br />

Westerhuis. <strong>“</strong>In dat geval kunnen<br />

wij onze kennis en ervaring al in<br />

de voorfase inzetten. Maar ook<br />

wanneer het project al in gang is<br />

gezet, kunnen wij <strong>een</strong> belangrijke<br />

bijdrage leveren.”<br />

Of <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> <strong>een</strong> project<br />

interessant vindt, hangt af <strong>van</strong><br />

verschillende factoren. Westerhuis:<br />

<strong>“</strong>Onze <strong>analyse</strong>afdeling onderzoekt<br />

de potentie <strong>van</strong> <strong>een</strong> project. We<br />

berekenen de verwachte verkoopprijzen<br />

en verkoopsnelheid. Het is<br />

natuurlijk essentieel dat het project<br />

aansluit bij de vraag. Zit je op <strong>een</strong><br />

verkeerde plek of bouw je voor <strong>een</strong><br />

verkeerde doelgroep, dan ben je<br />

nergens. Gelukkig zijn wij als g<strong>een</strong><br />

ander in staat om te bepalen of het<br />

project aansluit bij de woonwensen<br />

<strong>van</strong> de doelgroep. We beschikken<br />

over <strong>een</strong> enorme database met verkopen<br />

en verhuurtransacties <strong>van</strong><br />

de afgelopen jaren. Dat geeft <strong>een</strong><br />

duidelijk beeld <strong>van</strong> de ontwikkelingen<br />

in de markt. Naast de cijfers<br />

moeten we natuurlijk ook <strong>een</strong><br />

goed gevoel krijgen bij de locatie<br />

en het gebouw. Want all<strong>een</strong> dan<br />

kun je er helemaal voor gaan.”<br />

Sterke teams<br />

Verwacht <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> Nieuwbouw<br />

succes, dan is het bedrijf<br />

bereid om te investeren en wordt<br />

100% verkoopgarantie gegeven.<br />

Een unieke manier <strong>van</strong> <strong>werk</strong>en.<br />

De projecten worden op <strong>een</strong> heel<br />

eigen manier in de markt gezet.<br />

<strong>“</strong>Belangrijk is dat wij altijd <strong>een</strong><br />

verkoopkantoor op locatie plaatsen,”<br />

zegt Westerhuis. <strong>“</strong>Voor ieder<br />

project formeren we <strong>een</strong> team dat<br />

all<strong>een</strong> op het betreffende object focust.<br />

Onze mensen staan letterlijk<br />

met de ‘voeten in de modder’ en<br />

kunnen belangstellenden op die<br />

manier echt laten zien waar het<br />

" Wij willen investeren in nieuwbouw-<br />

projecten <strong>van</strong>af 50 woningen"<br />

Richard Westerhuis<br />

directeur <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

om gaat. Op <strong>een</strong> effectieve manier<br />

zorgen wij ervoor dat de doelgroep<br />

benaderd wordt. Via onze websites<br />

bijvoorbeeld, die 50.000 unieke<br />

bezoekers per dag trekken en dus<br />

<strong>een</strong> heel krachtig middel vormen.<br />

Maar ook via e-mail of beurzen.”<br />

Grote kracht<br />

<strong>“</strong>In toenemende mate is er<br />

belangstelling voor onze aanpak,”<br />

zegt Westerhuis. <strong>“</strong>Niet voor niets.<br />

Onze opdrachtgevers hebben g<strong>een</strong><br />

financiële risico’s meer. Ze boeken<br />

direct resultaat en kunnen verder<br />

met hun volgende project. Wij zijn<br />

de enige makelaar in Nederland<br />

die ook financieel de nek uitsteekt.<br />

We zijn ijzersterk in verkoop. En<br />

eventueel onverkochte woningen<br />

worden bij oplevering in portefeuille<br />

genomen en verhuurd via<br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

Verhuur. Dus mocht het verkoopresultaat<br />

onverhoopt toch tegenvallen,<br />

dan is er altijd <strong>een</strong> prachtige<br />

<strong>van</strong>gnetconstructie.<br />

We kunnen gewoon meer doen<br />

dan andere partijen.”<br />

■<br />

Voor meer informatie kijk op:<br />

www.directwonenvastgoed.nl<br />

www.directwonen-nieuwbouw.nl<br />

www.funen-park.nl<br />

www.statendam-rotterdam.nl<br />

b i j z o n d e r e p r o j e c t e n<br />

In Amsterdam wordt gebouwd aan het<br />

Funenpark, waar met opvallende architectuur<br />

in <strong>een</strong> parkomgeving ge<strong>werk</strong>t wordt<br />

aan het ‘nieuwe wonen’ in <strong>een</strong> stedelijke<br />

omgeving. Een ander belangrijk project<br />

<strong>van</strong> <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> Nieuwbouw is Statendam<br />

in Rotterdam. Het is één <strong>van</strong> Nederlands<br />

hoogste woontorens en ligt in het hart <strong>van</strong><br />

de stad. Het uitzicht is prachtig, net als de<br />

uitstraling. Het gebouw staat op <strong>een</strong> historische<br />

plek en heeft 124 appartementen. En<br />

dat zijn slechts <strong>een</strong> paar voorbeelden <strong>van</strong> de<br />

prachtige projecten waarmee <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

Nieuwbouw zich bezighoudt.<br />

s n s p r o p e r t y f i n a n c e<br />

Robert Fabisch, regiomanager en Pieter<br />

Hofman, Teamleider Project Control bij<br />

SNS Property Finance<br />

SNS Property Finance verstrekt financieringen<br />

aan professionele marktpartijen die<br />

zich richten op vastgoed. Pieter Hofman,<br />

teamleider project control: <strong>“</strong><strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

Nieuwbouw is zo’n partij. Wij hebben de<br />

financiering verzorgd <strong>van</strong> het Funenpark.<br />

Zelf was ik <strong>van</strong>af het eerst moment betrokken<br />

bij de begeleiding en de verstrekking<br />

<strong>van</strong> de financiële middelen. Inmiddels<br />

zijn we de allerlaatste fase ingegaan.<br />

Terugkijkend op dit project kan ik all<strong>een</strong><br />

maar grote waardering uitspreken over de<br />

manier waarop <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> Nieuwbouw<br />

het heeft aangepakt. Het bedrijf beschikt<br />

over <strong>een</strong> grote kennis <strong>van</strong> de woningmarkt<br />

en specifiek over woningen in het hogere<br />

segment zoals bij het Funenpark. Die<br />

kennis is bij de verkoop <strong>van</strong> het project<br />

uitstekend toegepast.” Collega Robert<br />

Fabisch, bouwregiomanager bij SNS<br />

Property Finance, vult aan: <strong>“</strong>De structuur<br />

die <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> Nieuwbouw hanteert,<br />

is zeer effectief. Ontwikkelaars kunnen<br />

hun verkoop uitbesteden en zich volledig<br />

richten op hun eigen taken en het halen<br />

<strong>van</strong> de planning. De verkoop <strong>van</strong> het<br />

Funenpark is professioneel aangepakt.<br />

Het project heeft veel bijzondere extra’s<br />

die goed in de markt zijn gezet. Een groot<br />

pluspunt is natuurlijk het ‘fall-back scenario’.<br />

Woningen die niet binnen afzienbare<br />

tijd verkocht worden, gaan over naar het<br />

verhuurbestand <strong>van</strong> <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong>. Op die<br />

manier komen ze weer bij <strong>een</strong> hele nieuwe<br />

doelgroep terecht.”<br />

Pieter Hofman<br />

teamleider project control<br />

direct wonen corporate | 13


eleggen<br />

14 | direct wonen corporate<br />

BELEGGEN<br />

IN VASTGOED<br />

Riskant of onverminderd aantrekkelijk?<br />

Maximaal rendement met minimale risico’s! Zo wordt<br />

beleggen in vastgoed regelmatig aangeprezen. Maar gretigheid<br />

kan worden afgestraft. Hoe kun je als vastgoedbelegger in<br />

deze turbulente tijd het best te <strong>werk</strong> gaan? En hoe staat de<br />

Nederlandse vastgoedmarkt er op dit moment voor?<br />

DW Corporate vroeg het aan Altera Vastgoed.<br />

et <strong>een</strong> beheerd vermogen<br />

<strong>van</strong> ruim 1,5 miljard<br />

euro medio 2008 is<br />

Altera Vastgoed <strong>een</strong> <strong>van</strong><br />

Nederlands belangrijkste<br />

vastgoedfondsen. Altera is <strong>een</strong> privaat en<br />

sectoraal vastgoedfonds ten behoeve <strong>van</strong><br />

pensioenfondsen. <strong>“</strong>Bij ons kunnen pensioenfondsen<br />

participeren in één of meer<br />

portefeuilles,” zegt Robert Eujen, directeur<br />

<strong>van</strong> Altera. <strong>“</strong>We beleggen in de sectoren<br />

woningen, winkels, kantoren en bedrijfsruimten”.<br />

Het bedrijf is in 2000 opgericht en is klein<br />

<strong>van</strong> opzet. Dat is g<strong>een</strong> toevalligheid, vertelt<br />

Eujen. <strong>“</strong>We kiezen er bewust voor om met<br />

<strong>een</strong> kleine groep vaste mensen zoveel mogelijk<br />

activiteiten uit te voeren. Dit bevordert<br />

snel en effectief reageren op de markt.”<br />

Alternatief<br />

Vergroting <strong>van</strong> de vier sectorportefeuilles<br />

is <strong>een</strong> belangrijk doel <strong>van</strong> Altera. Om de<br />

samenstelling <strong>van</strong> de portefeuille zo optimaal<br />

mogelijk te houden, vindt constant research<br />

plaats. De per sector te effectueren portefeuillestructuur<br />

wordt gebaseerd op onder meer<br />

attributie<strong>analyse</strong>s ten opzichte <strong>van</strong> het ROZ/<br />

IPD-universum en de ontwikkelingen op de<br />

vastgoedmarkten.<br />

Ook voert Aletera per object jaarlijks zoge-<br />

naamde hold sell-<strong>analyse</strong>s uit. <strong>“</strong>Voor <strong>een</strong> goed<br />

beleggingsresultaat is <strong>een</strong> gedegen kennis <strong>van</strong><br />

de sector <strong>van</strong> groot belang,” zegt Kees <strong>van</strong> der<br />

Meulen, hoofd research en strategie bij Altera.<br />

<strong>“</strong>Niet iedere sector is gelijk qua marktontwikkeling.<br />

Ook heeft iedere sector zijn eigen<br />

specifieke eigenschappen en bovendien <strong>een</strong><br />

eigen risico rendementsprofiel. Daar houden<br />

wij als belegger steeds rekening mee in onze<br />

planning.”<br />

De woningmarkt<br />

biedt nog altijd<br />

genoeg uitdaging<br />

De manier <strong>van</strong> research verschilt per sector<br />

duidelijk. Van der Meulen: <strong>“</strong>Voor de ene sector<br />

houden we uitgebreide databases bij, voor de<br />

andere pakken we het op <strong>een</strong> alternatieve manier<br />

aan. Over bedrijfspanden is bijvoorbeeld<br />

minder informatie beschikbaar omdat het<br />

<strong>een</strong> relatief jonge categorie is in de huursfeer.<br />

De woningmarkt daarentegen laat zich veel<br />

beter in kaart brengen. De ontwikkeling in<br />

woningprijzen is al heel lang gevolgd en de<br />

cijfers zijn bij ieder<strong>een</strong> bekend. Wij vergelijken<br />

onze portefeuille met de ontwikkelingen op de<br />

markt. Is het nodig, dan nemen wij maatregelen<br />

zoals de aankoop of verkoop <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />

bepaald type woning.<br />

Hoogtijdagen<br />

Is beleggen in woningen nog altijd interessant?<br />

‘Zeker wel’, vindt Eujen. <strong>“</strong>Als belegging levert het<br />

op lange termijn <strong>een</strong> stabiele kasstroom op en,<br />

als je het goed doet, ook opwaarts potentieel.”<br />

Die <strong>combinatie</strong> maakt vastgoed anno 2008 nog<br />

steeds <strong>een</strong> aantrekkelijke beleggingscategorie.<br />

Maar Eujen maakt wel <strong>een</strong> kanttekening: <strong>“</strong>De<br />

hoogtijdagen zijn voorbij. Vroeger was <strong>een</strong><br />

goede cashflow bij woningbeleggingen <strong>van</strong>zelfsprekend,<br />

nu is dat niet langer het geval. De forse<br />

waardestijgingen <strong>van</strong> de laatste jaren zijn niet<br />

meer aan de orde. Je moet weten waar je moet<br />

zijn. Grondgebonden woningen in de nieuwbouwsfeer<br />

is in de verhuurmarkt <strong>een</strong> moeilijk af<br />

te zetten product.”<br />

Dat betekent niet dat de vastgoedmarkt g<strong>een</strong><br />

kansen meer biedt. <strong>“</strong>Wij zien met name in de<br />

appartementensfeer nog veel mogelijkheden.<br />

Reden is dat het aantal kleine huishoudens<br />

toeneemt. Deze trend zal in de toekomst doorzetten,<br />

waardoor de vraag naar appartementen<br />

en kleinere woningen groeit. Een aantrekkelijke<br />

markt voor beleggers dus.”<br />

Dat de markt veranderd is, kan Van der Meulen<br />

all<strong>een</strong> maar beamen. <strong>“</strong>Toch is het wat woningen<br />

betreft nog redelijk veilig,” zegt hij. <strong>“</strong>Zolang je de<br />

normale prijs wilt betalen en verstandige beslissingen<br />

neemt met betrekking tot de locatie en de<br />

staat <strong>van</strong> het pand. Bij kantoren en bedrijfsvastgoed<br />

op de juiste locaties en met de juiste<br />

gebouweigenschappen is er ook nog wel sprake<br />

<strong>van</strong> enige zekerheid, mits je het kunt verhuren.<br />

En daar zit vaak het probleem. Veel beleggers<br />

kijken in eerste instantie naar de huurders. Zijn<br />

die er, dan wanen ze zich veilig. Maar huurders<br />

kunnen vertrekken. Daarom gaan wij in eerste<br />

instantie uit <strong>van</strong> de locatie, vervolgens <strong>van</strong> de<br />

gebouweigenschappen en als derde kijken we<br />

naar de bestaande huurcontracten.”


Terughoudend<br />

Er is veel negatieve berichtgeving over de<br />

ontwikkeling <strong>van</strong> de economie. In sommige<br />

omringende landen is er sprake <strong>van</strong> zwaar<br />

weer op de woningmarkt met fors teruglopende<br />

prijzen en afnemende verkopen. Altera<br />

ziet vooralsnog g<strong>een</strong> aanwijzingen dat in Nederland<br />

<strong>een</strong>zelfde situatie zal ontstaan. Eujen:<br />

<strong>“</strong>Het structurele tekort aan woningen op de<br />

Nederlandse markt leidt ertoe dat de prijs en<br />

de vraag hoog zullen blijven. Natuurlijk is er<br />

<strong>een</strong> stuk consumentenvertrouwen weggevallen.<br />

Economie is psychologie. Maar in Nederland<br />

is de situatie op de woningmarkt heel<br />

anders dan in andere landen. Ook hebben<br />

wij zeer degelijke hypotheekconstructies.”<br />

Eujen begrijpt de huidige terughoudendheid<br />

onder Nederlandse huizenkopers. Veel<br />

mensen die wilden kopen, kijken nu eerst<br />

even wat de economie gaat doen. Ze zijn vaak<br />

wat onzeker over hun eigen financiële positie,<br />

dus stellen zij hun koopbeslissing uit en<br />

blijven huren. Woningen staan langer in verkoop<br />

en mensen kiezen voor zekerheid. Eerst<br />

verkopen, dan pas <strong>een</strong> nieuw huis kopen.<br />

Het is <strong>een</strong> ontwikkeling die niet noodzakelijkerwijs<br />

negatief is voor vastgoedbeleggers.<br />

Eujen: <strong>“</strong>In de tussentijd wordt vaak gehuurd.<br />

De huurmarkt blijft dus in trek en dat is weer<br />

gunstig voor beleggers.”<br />

Particuliere vastgoedbeleggers hebben de<br />

keuze: stappen zij in <strong>een</strong> fonds of beleggen<br />

zij direct in st<strong>een</strong>? Van der Meulen adviseert<br />

altijd om te kiezen voor <strong>een</strong> professionele<br />

organisatie. <strong>“</strong><strong>Direct</strong> beleggen is weliswaar<br />

boeiend en direct winstgevend, maar je<br />

loopt ook <strong>een</strong> groot risico. Behalve wanneer<br />

je <strong>een</strong> enorm vermogen hebt, is de<br />

spreiding over het algem<strong>een</strong> klein. Valt bij<br />

<strong>een</strong> bezit <strong>van</strong> drie objecten <strong>een</strong> huur weg of<br />

is er sprake <strong>van</strong> grote schade, dan is dit <strong>een</strong><br />

flinke aderlating. Gebeurt iets dergelijks bij<br />

<strong>een</strong> portefeuille <strong>van</strong> 2000 woningen, dan is<br />

het <strong>een</strong> heel ander verhaal. Ook vermijdt je<br />

bijkomende kosten. En dat terwijl je op lange<br />

termijn dezelfde voordelen hebt als bij <strong>een</strong><br />

rechtstreekse vastgoedbelegging, inclusief<br />

het huurrendement. Dan heb ik het nog<br />

niet <strong>een</strong>s over kennis <strong>van</strong> de markt die toch<br />

moeilijk te doorzien is. Zelf kiezen wij er ook<br />

duidelijk voor om door middel <strong>van</strong> spreiding<br />

over objecten objectspecifieke risico’s zoveel<br />

mogelijk te dempen. Zeker in deze financieel<br />

toch turbulente tijden is risico’s mijden niet<br />

onverstandig.’<br />

■<br />

Robert Eujen, directeur <strong>van</strong> Altera<br />

Silodam, Amsterdam<br />

direct wonen corporate | 15


elatie<br />

16 | direct wonen corporate<br />

<strong>“</strong>Sinds het ontstaan <strong>van</strong> de<br />

groep Air France – KLM<br />

is het aantal internationale<br />

uitwisselingen fors gestegen”


Met lijnen naar zo’n 300 steden op alle continenten en<br />

ruim 250 toestellen is Air France <strong>een</strong> luchtvaartmaatschappij<br />

<strong>van</strong> formaat. Dankzij de fusie met KLM maakt het bedrijf<br />

nu deel uit <strong>van</strong> ’s werelds belangrijkste luchtvaartonderneming.<br />

KLM en Air France <strong>werk</strong>en intensief samen en<br />

wisselen continu kennis en expertise uit. Op het Amstelv<strong>een</strong>se<br />

hoofdkantoor <strong>van</strong> KLM worden dan ook regelmatig<br />

mede<strong>werk</strong>ers <strong>van</strong> Air France verwelkomd.<br />

Naar omzet gemeten is Air France KLM is de<br />

grootste luchtvaartonderneming ter wereld.<br />

In het luchtvervoer staat de onderneming op<br />

de tweede plaats. De afzonderlijke bedrijven<br />

hebben <strong>een</strong> eigen gezicht en geven zelf invulling<br />

aan de activiteiten die zij ontplooien,<br />

maar de fusie heeft wel degelijk invloed. Jan<br />

Alen, Human Resources Manager bij Air<br />

France Benelux, vertelt: <strong>“</strong>Vanaf begin 2007<br />

heeft Air France Nederland zijn activiteiten<br />

volledig overgedragen aan KLM. Ook onze<br />

mede<strong>werk</strong>ers zijn naar KLM overgegaan.<br />

Desondanks wisselen Air France en KLM<br />

regelmatig mede<strong>werk</strong>ers uit. Onze bedrijven<br />

hebben veel gem<strong>een</strong>schappelijke kennis in<br />

huis, maar ieder heeft ook zijn eigen specialisaties.<br />

Nu kunnen we elkaar op verschillende<br />

gebieden versterken. <strong>Ik</strong> begeleid de internationale<br />

detachering <strong>van</strong> mensen op logistiek<br />

en administratief gebied. Ook bied ik zoveel<br />

mogelijk ondersteuning bij praktische zaken<br />

die komen kijken bij vertrek naar of aankomst<br />

uit het buitenland.”<br />

Goede begeleiding<br />

Op dit moment zijn zo’n 25 mensen <strong><strong>van</strong>uit</strong><br />

Frankrijk <strong>werk</strong>zaam bij KLM. Het gaat om<br />

ongeveer 15 expats en 10 gedetacheerden. Zij<br />

hebben hun moederbedrijf tijdelijk verlaten<br />

en zijn officieel bij KLM in dienst. Voor al<br />

deze mede<strong>werk</strong>ers geldt dat Air France zorgt<br />

voor uitstekende begeleiding. Jan Alen heeft<br />

daar <strong>een</strong> coördinerende rol in. <strong>“</strong><strong>Ik</strong> ondersteun<br />

bij de inschrijving in Nederland, het aanvra-<br />

Jan Alen, Human Resources Manager bij Air France Benelux<br />

gen <strong>van</strong> de zorgverzekering en kinderbijslag<br />

en begeleid desgewenst de partner bij het<br />

zoeken naar passend <strong>werk</strong>. Ook de woonruimte<br />

<strong>van</strong> de mede<strong>werk</strong>ers valt onder mijn<br />

verantwoordelijkheid.”<br />

Vaste partner<br />

Veel mede<strong>werk</strong>ers die naar het Amsterdamse<br />

KLM-kantoor komen, kiezen voor <strong>een</strong> woning<br />

in de hoofdstad of omgeving. Ook Den<br />

Haag is geliefd, vertelt Alen. <strong>“</strong>Met name bij<br />

mede<strong>werk</strong>ers met kinderen die daar naar de<br />

Franse school kunnen gaan. In Amstelv<strong>een</strong><br />

en Haarlem worden ook regelmatig woningen<br />

gehuurd voor onze mensen. Het gaat om<br />

appartementen, maar ook om grotere woningen.<br />

In de binnenstad of juist daarbuiten.<br />

Over het algem<strong>een</strong> vallen de woningen in <strong>een</strong><br />

hoger segment.”<br />

Het zoeken <strong>van</strong> <strong>een</strong> woning in de Randstad is<br />

niet <strong>een</strong>voudig, weet Alen. <strong>“</strong>Daarom <strong>werk</strong>en<br />

wij samen met <strong>een</strong> bedrijf dat ons begeleidt.<br />

Dit bedrijf heeft weer nauwe banden met<br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong>, <strong>een</strong> makelaar met <strong>een</strong> ruim<br />

aanbod op ons gebied. Huren via <strong>een</strong> vaste<br />

partner levert veel voordelen op. Zij kennen<br />

onze behoeften en kunnen het aanbod<br />

hierop afstemmen. Op administratief gebied<br />

kan <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> ons op ieder moment<br />

<strong>een</strong> duidelijk inzicht geven in de stand <strong>van</strong><br />

zaken. G<strong>een</strong> overbodige luxe want er is veel<br />

beweging binnen ons bedrijf en dat zal in de<br />

toekomst zeker zo blijven.”<br />

■<br />

vastgoed<br />

Betere tijden<br />

Wie het dezer dagen in zijn hoofd haalt zich positief uit<br />

te laten over beleggen, de markt en financiën, heeft<br />

niet veel om zich op te baseren. Ook vastgoed staat<br />

langer te koop en de yields zijn opwaarts gecorrigeerd.<br />

Er begint zich aanbod op te stapelen <strong>van</strong>wege <strong>een</strong> verlaagde<br />

kopersactiviteit.<br />

Er zijn voorbeelden te over dat de kredietcrisis zich inmiddels<br />

ook vertaalt in lagere prijzen <strong>van</strong> commercieel<br />

vastgoed. Zo is het vastgoed <strong>van</strong> <strong>een</strong> sterke speler<br />

als ING 180 miljoen minder waard geworden. In Europa<br />

lijkt het in vastgoed belegde kapitaal zo’n 10-15%<br />

in waarde gedaald te zijn sinds afgelopen zomer. Ondanks<br />

het gebrek aan bewijs – er werden in <strong>een</strong> gegeven<br />

periode omstreeks einde 2007/begin 2008 immers<br />

nagenoeg g<strong>een</strong> vastgoeddeals meer gedaan in<br />

het Verenigd Koninkrijk – werd al begin dit jaar commercieel<br />

vastgoed aan de andere kant <strong>van</strong> het Kanaal<br />

flink afgewaardeerd. De redenen zijn overduidelijk: er<br />

wordt lang zoveel geld niet meer uitgel<strong>een</strong>d door vastgoedfinanciers.<br />

En tegen tarieven die duidelijk maken<br />

dat risico zijn prijs heeft, waar die prijs de afgelopen jaren<br />

soms afwezig leek.<br />

Behalve commercieel vastgoed wordt ook de woningmarkt<br />

geraakt. Het is <strong>een</strong> kwestie <strong>van</strong> één en één is<br />

twee: in de financieringsmarkt <strong>van</strong> <strong>van</strong>daag kunnen<br />

steeds minder mensen de almaar duurder wordende<br />

huizen financieren. Negativisme ligt op de loer. Het<br />

wachten is op betere tijden, zou je zeggen. Maar hoewel<br />

de financieel gedreven vastgoedtransacties uit de<br />

markt zijn, terwijl juist dat spel de yields omlaag duwde,<br />

is er genoeg om blij <strong>van</strong> te worden. Automatische<br />

waardegroei maakt plaats voor het echte ondernemen.<br />

Waar liggen de kansen? Vanwaar komt de vraag? Welke<br />

vastgoedoplossingen kunnen we daarvoor ontwikkelen?<br />

Zomaar wat voorbeelden zijn zorgwoningen,<br />

duurzame kantoren, handelscentra en thematische bedrijventerreinen.<br />

Handen uit de mouwen, want <strong>van</strong>zelf<br />

gaat het niet meer. Deze tijden vragen om realisme. Tegeltjeswijsheid?<br />

Misschien. Maar het is niet moeilijk te<br />

voorspellen dat <strong>een</strong> stevige business case in het vastgoed<br />

veel belangrijker wordt dan de afgelopen jaren<br />

het geval was.<br />

Drs. Pim Macke MRE<br />

Sr. Manager bij Deloitte Real Estate<br />

direct wonen corporate | 17


in beeld<br />

18 | direct wonen corporate<br />

<strong>“</strong><strong>Ik</strong> heb <strong>een</strong> beroep<br />

waarin ik mensen<br />

altijd blij maak”<br />

essenstam


In iedere uitgave <strong>van</strong> <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> Corporate laten we <strong>een</strong><br />

mede<strong>werk</strong>er aan het woord. We vragen naar persoonlijke<br />

achtergronden en de aard <strong>van</strong> het <strong>werk</strong>. In dit nummer<br />

verdiepen we ons in Martijn Essenstam (23), vestigings-<br />

manager in Amersfoort.<br />

Q. Wat was het beeld dat je <strong>van</strong> <strong>Direct</strong><br />

<strong>Wonen</strong> had?<br />

A. De grootste verhuurmakelaar <strong>van</strong> Nederland!<br />

Dat zegt toch al genoeg?<br />

<strong>Ik</strong> hoorde voor het eerst over <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

bij <strong>een</strong> borrel op <strong>een</strong> verjaardag, <strong>een</strong> week<br />

later was ik aangenomen.<br />

Q. En het beeld dat je nu <strong>van</strong> <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

hebt?<br />

A. Een succesvolle organisatie met <strong>een</strong> groot<br />

team <strong>van</strong> jonge, enthousiaste en ambitieuze<br />

bemiddelaars. <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> is <strong>een</strong> organisatie<br />

die graag <strong>een</strong> uitdaging aangaat en<br />

blijft groeien in deze competitieve markt<br />

<strong>van</strong> woningbemiddelaars.<br />

Q. Wat houdt je functie precies in?<br />

A. <strong>Ik</strong> ben verantwoordelijk voor het behalen<br />

<strong>van</strong> resultaten op mijn vestiging en het<br />

coachen <strong>van</strong> mijn collega’s. Persoonlijk vind<br />

ik het belangrijk dat je laat zien dat het <strong>werk</strong><br />

vooral leuk is en dat je ieder<strong>een</strong> moet laten<br />

doen waar ze goed in zijn.<br />

Persoonlijk vind ik het<br />

belangrijk dat je laat<br />

zien dat het <strong>werk</strong> vooral<br />

leuk is en dat je ieder<strong>een</strong><br />

moet laten doen<br />

waar ze goed in zijn.<br />

Q. Welke aspecten <strong>van</strong> je baan geven je het<br />

meeste plezier?<br />

A. De diversiteit in ons <strong>werk</strong> en het succesvol<br />

bemiddelen tussen verhuurders en huurders.<br />

Je hebt immers <strong>een</strong> beroep waarin je mensen<br />

altijd blij maakt met het vinden <strong>van</strong> <strong>een</strong><br />

nieuwe woning.<br />

En welk aspect bevalt je het minst?<br />

Het bijhouden <strong>van</strong> de administratie.<br />

Q. Heb je ten slotte nog <strong>een</strong> advies voor<br />

verhuurders?<br />

A. Wilt u zo goed en snel mogelijk geholpen<br />

worden door <strong>een</strong> betrouwbaar team <strong>van</strong><br />

verhuurspecialisten? Dé professionals die<br />

het leuk vinden om uw woning te verhuren?<br />

Bied dan gewoon uw woning aan via<br />

<strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong>.<br />

■<br />

CV | Martijn Essenstam<br />

Opleiding<br />

Burgelijke staat<br />

Muziek<br />

Boek<br />

Film<br />

Cuisine<br />

Land<br />

Bewondert<br />

MAVO & MEAO Bedrijfsadministratie<br />

niv. 4<br />

Al<strong>een</strong>staand<br />

Van Enya tot DJ Tiësto<br />

‘De Vliegeraar’ <strong>van</strong><br />

Khaled Hosseini<br />

Reality movies<br />

Ben <strong>een</strong> echte Bourgondiër,<br />

met <strong>een</strong> voorkeur<br />

voor Italiaans en<br />

Chinees<br />

Thailand, Maleisië<br />

De natuur: lay down,<br />

close your eyes and<br />

listen!<br />

alkmaar<br />

vestigingen<br />

Limmerhoek 64<br />

1811 BA Alkmaar<br />

Tel: 072 - 512 22 21<br />

Fax: 072 - 512 99 23<br />

almere<br />

Brinkweg 5<br />

1211 RP Hilversum<br />

Tel: 035 - 628 99 99<br />

Fax: 035 - 628 33 11<br />

amersfoort<br />

Arnhemseweg 1<br />

3811 NN Amersfoort<br />

Tel: 033 - 448 11 11<br />

Fax: 033 - 489 44 44<br />

amsterdam<br />

Overtoom 47<br />

1054 HB Amsterdam<br />

Tel: 020 - 616 16 66<br />

Fax: 020 - 612 12 66<br />

apeldoorn<br />

Asselsestraat 115<br />

7311 EG Apeldoorn<br />

Tel: 055 - 579 00 00<br />

Fax: 055 - 579 06 66<br />

arnhem<br />

Jansbinnensingel 13<br />

6811 AJ Arnhem<br />

Tel: 026 - 446 00 46<br />

Fax: 026 - 446 04 60<br />

breda<br />

Willemstraat 23<br />

4811 AJ Breda<br />

Tel: 076 - 522 66 89<br />

Fax: 076 – 521 06 47<br />

den bosch<br />

Kruisstraat 39<br />

5211 DT Den Bosch<br />

Tel: 073 - 614 77 33<br />

Fax: 073 - 614 54 63<br />

redactieadres<br />

Monte Media<br />

Molukkenstraat 200<br />

1098 TW Amsterdam<br />

Tel: 020 - 673 9284<br />

Fax: 020 - 673 9285<br />

redactie@montemedia.nl<br />

concept<br />

& realisatie<br />

Monte Media, Amsterdam<br />

art direction<br />

& vormgeving<br />

Sue Cowell<br />

hoofdredactie<br />

Willem <strong>van</strong> Donk<br />

eindredactie<br />

Mars <strong>van</strong> Grunsven<br />

hoofdkantoor<br />

Nieuwe Duinweg 24-26<br />

2587 AD Den Haag<br />

Tel: 070 - 711 50 00<br />

Fax: 070 - 711 55 55<br />

den haag<br />

Ln. v. Meerdervoort 141<br />

2517 AX Den Haag<br />

Tel: 070 - 346 77 77<br />

Fax: 070 - 361 57 26<br />

dordrecht<br />

Voorstraat 349<br />

3311 CT Dordrecht<br />

Tel: 078 - 613 52 52<br />

Fax: 078 - 613 94 50<br />

eindhoven<br />

Wal 1<br />

5611 GE Eindhoven<br />

Tel: 040 - 244 44 70<br />

Fax: 040 - 244 11 04<br />

enschede<br />

Kuipersdijk 32<br />

7512 CH Enschede<br />

Tel: 053 - 436 66 44<br />

Fax: 053 - 434 38 22<br />

groningen<br />

Rademarkt 10<br />

9711 CV Groningen<br />

Tel: 050 - 314 22 22<br />

Fax: 050 - 311 33 53<br />

haarlem<br />

Kampervest 3<br />

2011 EW Haarlem<br />

Tel: 023 - 534 34 33<br />

Fax: 023 - 532 93 93<br />

heerlen<br />

Doctor Poelsstraat 18<br />

6411 HH Heerlen<br />

Tel: 045 - 400 94 00<br />

Fax: 045 - 400 94 44<br />

hilversum<br />

Brinkweg 5<br />

1211 RP Hilversum<br />

Tel: 035 - 628 99 99<br />

Fax: 035 - 628 33 11<br />

www.directwonen.nl<br />

colofon<br />

leiden<br />

Hooigracht 92<br />

2312 KX Leiden<br />

Tel: 071 - 513 60 60<br />

Fax: 071 - 513 60 70<br />

maastricht<br />

Stationsstraat 27a<br />

6221 BN Maastricht<br />

Tel: 043 - 327 00 00<br />

Fax: 043 - 327 01 00<br />

nijmegen<br />

Kelfkensbos 22<br />

6511 TA Nijmegen<br />

Tel: 024 - 323 24 23<br />

Fax: 024 - 360 64 99<br />

rotterdam<br />

Mariniersweg 24<br />

3011 NN Rotterdam<br />

Tel: 010 - 414 55 55<br />

Fax: 010 - 433 46 22<br />

tilburg<br />

Spoorlaan 312<br />

5038 CC Tilburg<br />

Tel: 013 - 544 44 70<br />

Fax: 013 - 544 10 05<br />

utrecht<br />

Lange Jansstraat 15<br />

3512 BA Utrecht<br />

Tel: 030 - 234 20 02<br />

Fax: 030 - 234 24 44<br />

zaandam<br />

Peperstraat 216<br />

1502 AN Zaandam<br />

Tel: 075 - 670 88 88<br />

Fax: 075 - 631 50 00<br />

zwolle<br />

Sassenstraat 39-1<br />

8011 PB Zwolle<br />

Tel: 038 - 423 22 66<br />

Fax: 038 - 423 22 77<br />

DW Corporate is het relatiemagazine <strong>van</strong> <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

en wordt middels controlled circulation verspreid.<br />

DW Corporate verschijnt viermaal per jaar in <strong>een</strong> oplage<br />

<strong>van</strong> 23.000 exemplaren.<br />

redactie<br />

Renate <strong>van</strong> Keulen<br />

Herman Kleintjes<br />

Jacco Kroon<br />

fotograf ie<br />

Merlijn Doomernik<br />

Mark Hoorn<br />

Allard de Witte<br />

lithograf ie<br />

Image Zero Degree<br />

Amsterdam<br />

druk<br />

Salland de Lange,<br />

Deventer<br />

© 2008 Monte Media<br />

direct wonen corporate | 19


Bij <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong><br />

vindt u direct<br />

de juiste huurder<br />

Wilt u uw woning, appartement of villa geheel naar úw verhuurwensen verhuren? Bij <strong>Direct</strong> <strong>Wonen</strong> kunt u kiezen uit<br />

<strong>een</strong> bestand <strong>van</strong> meer dan 40.000 actieve woningzoekenden die bij 23 vestigingen, door het gehele land verspreid,<br />

staan ingeschreven. Door deze grote dekking vindt er in 95% <strong>van</strong> de gevallen binnen 3 dagen al <strong>een</strong> bezichtiging<br />

plaats. Wilt u ook direct zeer aantrekkelijk uw woning verhuren en dit door gebruik te maken <strong>van</strong> <strong>een</strong> bedrijf<br />

dat al 17 jaar actief is in de woningbemiddeling? Ga dan direct naar www.directwonen.nl of bel 0900 - 0666.

Hooray! Your file is uploaded and ready to be published.

Saved successfully!

Ooh no, something went wrong!