Relevant 2 2006 03 - NVVE

4
10
13
24
27
FREITOD
REDACTIONEEL
Het begint een traditie te worden dat de NVVE aan het eind van
het jaar een symposium organiseert over een brandpunt inzake
euthanasie en hulp bij zelfdoding. Dit jaar gebeurt dat op vrijdag
1 december onder het thema: Hulp bij zelfdoding. Zwitserland
in de polder…? Het thema maakt duidelijk wat de NVVE ter discussie
wil stellen: is de hulp zoals die in Zwitserland plaatsvindt
ook bij ons wenselijk én mogelijk? Zoals altijd neemt Relevant
met een themanummer een voorschot op het aanstaande symposium.
In dit nummer daarom een uitvoerig artikel over het zogenaamde
“Zwitserse model”. Ook de historie van de vraag om
hulp bij zelfdoding komt aan de orde. Na een aantal flinke stappen
voorwaarts in de jaren zeventig en tachtig blijkt de praktijk
in de jaren erna op een forse achterstand gezet.
Het symposium komt op een moment dat het debat over hulp
bij zelfdoding internationaal in beweging is. In Duitsland bepleiten
momenteel enkele duizenden juristen verruiming van de
mogelijkheden van wat zij zo fraai Sterbenhilfe noemen. En in
Italië is een debat over euthanasie op gang gekomen na de geruchtmakende
open brief van de Italiaan Piergiorgio Welby aan
de Italiaanse president Giorgio Napolitano. Welby, die volledig
verlamd is en gekluisterd is aan een beademingsapparaat en
voedingssonde, heeft in de brief zijn uitdrukkelijke wens tot het
staken van zijn behandeling neergelegd. In Italië wordt dit gezien
als euthanasie en het debat laait nu hoog op.
Natuurlijk zijn er tegenkrachten. In Duitsland wil de sociaal-democratische(!)
minister van Justitie Brigitte Zypries geen discussie
vanwege de gevoeligheid in de coalitie met de christendemocraten.
En in Italië is er het voor de hand liggende felle verzet
van het Vaticaan. Doorslaggevend zal zijn in hoeverre men
buigt voor de “christelijke” dwingelandij.
Die dwingelandij kennen wij in Nederland ook en gezien de
groeiende steun voor de rechts-conservatieve Balkenende is
die bepaald nog geen gepasseerd station en blijft waakzaamheid
geboden. Maar er is ook hoop, na enkele jaren lijkt er weer
enige beweging voorwaarts. PvdA en VVD hebben het recht op
zelfbeschikking rond de dood als leidend beginsel expliciet in
hun verkiezingsprogramma opgenomen. Anouschka van Miltenburg
(VVD) pleit in dit nummer naast de euthanasiewet nieuwe
wetgeving te ontwikkelen, waardoor ook mensen die niet voldoen
aan de strenge eis doodziek te zijn, de mogelijkheid krijgen
om hun leven humaan te beëindigen, al of niet met hulp
van een arts of van een ander.
Ten slotte nog dit: tekenend voor het debat in het buitenland is
steeds dat persoonlijke ervaringen er de motor van vormen. Hopelijk
heeft het aangrijpende verhaal op pag. 5 in dit nummer
dat effect ook. Persoonlijke ervaringen houden het debat zuiver.
Dit begint bij de terminologie. Op dit punt kunnen wij van de
Duitsers veel leren. Zij spreken niet van zelfdoding, maar van
Freitod. Dit begrip raakt de kern: mensen hebben de vrijheid tot
leven én tot sterven. Zo ook Sterbenhilfe: geen hulp bij zelfdoding,
maar hulp bij zelf sterven. De morele lading tussen
deze begrippen verschilt hemelsbreed. Met moreel zuivere begrippen
en de ervaring als ijkpunt kan dit symposium bijdragen
tot omkering van de recente ontwikkeling waarin het lijden zich
moet voegen naar de regelgeving, naar regelgeving die zich
voegt naar het lijden. ■
3