Courant 103 - Crossroads. Over samenwerking binnen en ... - VTi
Courant 103 - Crossroads. Over samenwerking binnen en ... - VTi
Courant 103 - Crossroads. Over samenwerking binnen en ... - VTi
You also want an ePaper? Increase the reach of your titles
YUMPU automatically turns print PDFs into web optimized ePapers that Google loves.
INHoUd<br />
CRoSSRoadS<br />
ovER SamENwERkING BINNEN<br />
EN BUItEN dE PodIUmkUNStEN<br />
Woord vooraf<br />
Joris Janss<strong>en</strong>s<br />
Theatraal netwerk<strong>en</strong><br />
H<strong>en</strong>k Oosterling<br />
Knep<strong>en</strong> <strong>en</strong> knop<strong>en</strong> van sam<strong>en</strong> werkings <br />
verband<strong>en</strong><br />
Annelies Van d<strong>en</strong> Berghe <strong>en</strong> Nikol Well<strong>en</strong>s<br />
Midd<strong>en</strong>in de sam<strong>en</strong>leving<br />
E<strong>en</strong> gesprek met Jos Verbist over<br />
sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong><br />
Floris Cavyn<br />
Wat br<strong>en</strong>gt het op?<br />
Alternatieve economische modell<strong>en</strong><br />
kritisch <strong>en</strong> g<strong>en</strong>uanceerd bekek<strong>en</strong><br />
Nikol Well<strong>en</strong>s<br />
‘We zijn rijk, we hebb<strong>en</strong> alle<strong>en</strong> ge<strong>en</strong> geld’<br />
Wouter Hillaert<br />
Kunst–midd<strong>en</strong>veld–politiek 2.0<br />
Delphine Hesters<br />
Creëer je eig<strong>en</strong> midd<strong>en</strong>veld<br />
Stev<strong>en</strong> Vanderveld<strong>en</strong><br />
Pleidooi voor visie <strong>en</strong> transparantie<br />
De beoordelingscommissies blikk<strong>en</strong> terug<br />
op de vorige Kunst<strong>en</strong>decreetronde<br />
Delphine Hesters, Joris Janss<strong>en</strong>s <strong>en</strong><br />
Gunther De Wit<br />
kaLENdER<br />
CoLofoN<br />
3<br />
4<br />
14<br />
20<br />
22<br />
27<br />
37<br />
44<br />
48<br />
55<br />
58<br />
wooRd<br />
vooRaf Joris<br />
Sam<strong>en</strong>werking is e<strong>en</strong> thema dat al e<strong>en</strong> tijdje c<strong>en</strong>traal<br />
staat in de veldanalyses van <strong>VTi</strong>. Daarin br<strong>en</strong>g<strong>en</strong><br />
wij in kaart hoe de manier van werk<strong>en</strong> in de<br />
podiumkunst<strong>en</strong> de laatste tijd veranderd is. Dat de<br />
manier waarop we met elkaar sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong> veranderde,<br />
springt daarbij sterk in het oog.<br />
Zo valt de to<strong>en</strong>em<strong>en</strong>de vernetwerking van de podiumkunst<strong>en</strong><br />
op. Tuss<strong>en</strong> kunst<strong>en</strong>aars, gezelschapp<strong>en</strong>,<br />
(co)produc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, werkplaats<strong>en</strong>, managem<strong>en</strong>tbureaus,<br />
speelplekk<strong>en</strong>, uit <strong>binn<strong>en</strong></strong> <strong>en</strong> buit<strong>en</strong>land.<br />
Vandaag is de helft van de voorstelling<strong>en</strong> e<strong>en</strong> coproductie,<br />
<strong>en</strong> één op de vier e<strong>en</strong> internationale coproductie.<br />
En het aantal partners loopt sterk op. In het internationale<br />
circuit is vijfti<strong>en</strong> coproduc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> of meer<br />
voor één productie lang ge<strong>en</strong> uitzondering meer.<br />
Ook de <strong>sam<strong>en</strong>werking</strong> tuss<strong>en</strong> kunst<strong>en</strong>aars <strong>en</strong> organisaties<br />
is veranderd. Projectmatig werk<strong>en</strong> is in<br />
opmars. Dat heeft e<strong>en</strong> grote impact op de plek<br />
van de kunst<strong>en</strong>aars in podiumland. De relatie tuss<strong>en</strong><br />
kunst<strong>en</strong>aars <strong>en</strong> organisaties is e<strong>en</strong> stuk minder<br />
hecht geword<strong>en</strong>. Minder kunst<strong>en</strong>aars beschikk<strong>en</strong><br />
over e<strong>en</strong> vaste structuur; steeds meer zijn freelancers<br />
<strong>en</strong> ‘jobhoppers’.<br />
Deze manier van netwerk<strong>en</strong> heeft de podiumkunst<strong>en</strong><br />
sinds de jar<strong>en</strong> 1980 zeer veel opgeleverd.<br />
Sam<strong>en</strong>werk<strong>en</strong> maakte in het begin mogelijk dat<br />
er überhaupt geproduceerd kon word<strong>en</strong>, dat gezelschapp<strong>en</strong><br />
kond<strong>en</strong> overlev<strong>en</strong>. Nadi<strong>en</strong> werd<br />
schaalvoordeel geboekt: grotere producties werd<strong>en</strong><br />
mogelijk. De podiumkunst<strong>en</strong>aars werd<strong>en</strong> ‘geëmancipeerd’:<br />
zij kreg<strong>en</strong> de vrijheid om zelf project<strong>en</strong> te<br />
initiër<strong>en</strong> <strong>en</strong> sam<strong>en</strong> te werk<strong>en</strong> met wie zij dat will<strong>en</strong>.<br />
Daarbij beperk<strong>en</strong> ze zich niet tot bestaande vakjes.<br />
Artistieke kruisbestuiving<strong>en</strong> typer<strong>en</strong> de Vlaamse golf<br />
die tot op de dag van vandaag steeds internationaler<br />
wordt. Want het netwerk van internationale<br />
produc<strong>en</strong>t<strong>en</strong> <strong>en</strong> speelplekk<strong>en</strong> blijft maar groei<strong>en</strong>.<br />
De projectmatige aanpak zorgt voor efficiëntie <strong>en</strong><br />
flexibiliteit. Ze ligt dus mede aan de grondslag van<br />
het succes van de Vlaamse podiumkunst<strong>en</strong>. Maar<br />
er zijn ook vrag<strong>en</strong>. Veel <strong>sam<strong>en</strong>werking</strong>sverband<strong>en</strong><br />
zijn kwetsbaar omdat er steeds meer, want steeds<br />
kleinere partners nodig zijn om ze te realiser<strong>en</strong>. De<br />
partnerships zijn projectmatig <strong>en</strong> moet<strong>en</strong> dus telk<strong>en</strong>s<br />
opnieuw onderhandeld word<strong>en</strong>. En wat is e<strong>en</strong> ‘coproductie’?<br />
Wat verstaan we daaronder? Misschi<strong>en</strong><br />
wordt er meer <strong>en</strong> meer gecoproduceerd omdat coproducties<br />
steeds lichter weg<strong>en</strong>?<br />
De vraag is hoe duurzaam deze praktijk nog is <strong>en</strong><br />
of er niet veel <strong>en</strong>ergie verlor<strong>en</strong> gaat. Er is e<strong>en</strong> uitgebreid<br />
ondersteun<strong>en</strong>d apparaat ontwikkeld met gespecialiseerde<br />
produc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, coproduc<strong>en</strong>t<strong>en</strong>, boekingskantor<strong>en</strong>,<br />
werkplaats<strong>en</strong>, speelplekk<strong>en</strong>... Maar<br />
om te kunn<strong>en</strong> werk<strong>en</strong> moet de kunst<strong>en</strong>aar vaak zélf<br />
de verschill<strong>en</strong>de functies opnieuw met elkaar verbind<strong>en</strong>.<br />
Om te overlev<strong>en</strong> in de ‘podiumjungle’ moet<strong>en</strong><br />
zij zich profiler<strong>en</strong> als netwerkers <strong>en</strong> ondernemers.<br />
Zijn we onderweg niets kwijtgeraakt? Laat ons niet<br />
verget<strong>en</strong> dat het succes van de Vlaamse golf ook<br />
komt doordat de g<strong>en</strong>eratie van Tachtig erin slaagde<br />
om eig<strong>en</strong> structur<strong>en</strong> uit te bouw<strong>en</strong>, op maat van wat<br />
hun werk vroeg.<br />
Het verhaal over duurzaamheid stopt niet bij de<br />
gr<strong>en</strong>z<strong>en</strong> van podiumland. Sinds de financieeleconomische<br />
crisis kreeg de discussie over de plek van<br />
kunst in de sam<strong>en</strong>leving e<strong>en</strong> nieuwe urg<strong>en</strong>tie. Er is<br />
discussie over het zog<strong>en</strong>oemde ‘draagvlak’ voor<br />
de kunst. De kaalslag in Nederland laat zi<strong>en</strong> wat<br />
e<strong>en</strong> populistisch kunst<strong>en</strong>beleid vermag. Wat stel je<br />
daar als sector teg<strong>en</strong>over? Op welke manier vertel<br />
je vandaag het verhaal over de rol van kunst in e<strong>en</strong><br />
sam<strong>en</strong>leving?<br />
Feit is dat de sam<strong>en</strong>leving volop in verandering is,<br />
dat de oude antwoord<strong>en</strong> niet meer volstaan. Maar<br />
allicht zijn er ook nieuwe mogelijkhed<strong>en</strong>. Onze sam<strong>en</strong>leving<br />
zoekt naar antwoord<strong>en</strong> op economische,<br />
ecologische <strong>en</strong> demografische verandering<strong>en</strong> <strong>en</strong><br />
uitdaging<strong>en</strong>. Misschi<strong>en</strong> zijn de kunst<strong>en</strong>, als broeihaard<strong>en</strong><br />
voor vernieuwing, experim<strong>en</strong>t, verbeelding<br />
<strong>en</strong> reflectie, daarbij de bevoorrechte bondg<strong>en</strong>oot<br />
om nieuwe ontwikkeling<strong>en</strong> mogelijk te mak<strong>en</strong>.<br />
Kortom, de (podium)kunst<strong>en</strong> bevind<strong>en</strong> zich in e<strong>en</strong><br />
overgangsfase: zowel de eig<strong>en</strong> manier van werk<strong>en</strong><br />
als de plek in de sam<strong>en</strong>leving roept vrag<strong>en</strong> op. Er is<br />
nood aan nieuwe antwoord<strong>en</strong> vanuit de praktijk <strong>en</strong><br />
vanuit het beleid. Die ligg<strong>en</strong> niet voor het oprap<strong>en</strong><br />
maar zijn in volle ontwikkeling. Tijd<strong>en</strong>s de confer<strong>en</strong>tie<br />
<strong>Crossroads</strong> (30 augustus 2012, deSingel) hebb<strong>en</strong><br />
<strong>VTi</strong>, Het Theaterfestival <strong>en</strong> deBur<strong>en</strong> hierover<br />
e<strong>en</strong> dagprogramma opgebouwd, met keynotes,<br />
statem<strong>en</strong>ts, workshops <strong>en</strong> debatt<strong>en</strong>. Het dossier in<br />
deze <strong>Courant</strong> br<strong>en</strong>gt van deze dag uitgebreid verslag<br />
uit.<br />
<strong>Courant</strong> <strong>103</strong> 2<br />
3 >> NAAr DE INHOuDSTAFEL<br />
CRoSSRoadS<br />
Janss<strong>en</strong>s
Change language