Courant 103 - Crossroads. Over samenwerking binnen en ... - VTi

(foto: Bieke Depoorter)
PLEIdooI vooR vISIE
EN tRaNSPaRaNtIE
dE BEooRdELINGSCommISSIES BLIkkEN tERUG
oP dE voRIGE kUNStENdECREEtRoNdE
De voorbije beslissingsprocedure over de meerjarige
Kunstendecreetsubsidies was erg bewogen,
meer nog dan anders. Begin juni ontstond er een
mediahetze naar aanleiding van de onverwachte
publicatie van de definitieve adviezen op de website
van het Agentschap Kunsten en Erfgoed. In het
zog daarvan verscheen een hele stroom van opinies
en reacties, waarbij het Kunstendecreet zelf
en vooral de rol van de commissies ook ter discussie
kwam te staan. Die opinies waren niet zelden
strategisch, omdat de definitieve beslissingen nog
genomen moesten worden … Dat maakte de discussie
soms troebel en weinig genuanceerd.
Intussen zijn de beslissingen genomen, is het stof
gaan liggen en wordt het mogelijk om iets objectiever
terug te blikken en vooruit te kijken. VTi
Delphine Hesters, Joris Janssens en Gunther De Wit
nodigde vertegenwoordigers van de verschillende
beoordelingscommissies en de Adviescommissie
Kunsten uit, zoals die waren samengesteld vóór de
recente wijzigingen in oktober ll. Waren aanwezig:
Els De Bodt (ondervoorzitter Beoordelingscommissie
Theater), Charlotte Vandevyver (voorzitter
Beoordelingscommissie Dans), Jerry Aerts (voorzitter
Adviescommissie Kunsten), Alex Mallems
(Beoordelingscommissie Muziektheater), Elke Van
Campenhout (Beoordelingscommissie Multidisciplinair),
Marleen Platteau (voorzitter Beoordelingscommissie
Sociaal­artistiek). Hoe kijken zij terug
op de voorbije ronde? Wat nemen we mee in de
evaluatie en herziening van het Kunstendecreet,
die nu volop aan de gang is? Op welke manier
kunnen de verschillende sectoren verder met de
beslissingen die genomen zijn?
TErugBlIk
Jerry Aerts (JA): Een belangrijk pijnpunt in de
voorbije ronde is dat we met andere afspraken
geëindigd zijn dan die waarmee we begonnen
waren. Hoewel de minister voor aanvang van de
procedure expliciet had gezegd dat ze onze adviezen
zou volgen op voorwaarde dat we binnen
het voorziene budget zouden blijven én dat we
een concreet voorstel zouden doen om binnen dat
budget meer ruimte te maken voor projecten, heeft
ze dat toch niet gedaan – en bleef alles bij het
oude. Daarbij kwam het heikele punt van een mogelijke
herverdeling naar achtergestelde sectoren,
en dat moest zo rechtvaardig mogelijk gebeuren.
Het onderhandelingsproces daarover was niet gemakkelijk
en moest tijdens de lopende ronde gerealiseerd
worden. Alles is zeer menselijk verlopen
maar de beloofde transparantie is daardoor wel
vertroebeld. Naar aanleiding van die discussie
heeft men het decreet, de beoordelingsprocedures
en de commissies teveel geviseerd. Ten onrechte,
want het was eigenlijk de minister die de initieel
voorziene rollen heeft veranderd, helemaal op het
einde – terwijl de commissies gewoon hun werk
hebben gedaan.
uiteindelijk was het resultaat van de ronde dat er
een behoorlijk percentage meer middelen beschikbaar
waren. Alleen zijn die middelen niet toegewezen
zoals de minister het oorspronkelijk had gevraagd;
ze zijn toegewezen onder politieke druk
van de burgemeesters die in het Vlaams parlement
zetelen, en de partijen, van meerderheid én oppositie.
Ik heb daar niks op tegen, maar dan moet
het wel zo afgesproken zijn.
Wat de impact op het kunstenlandschap betreft, is
er tamelijk veel bij het oude gebleven, veel meer
dan commissies en minister het aanvankelijk voor
ogen hadden. Ik mis visie, radicaliteit, een beleid
waarop de beslissingen gestoeld zijn.
Alex mallems (Am): Ik was nieuw in de Beoordelingscommissie
Muziektheater. Ik heb vooral
ervaring in Nederland, maar dan aan de andere
kant, als vragende partij. In Nederland is alles
heel transparant en op voorhand vastgelegd. Je
weet bijvoorbeeld perfect hoeveel je kan vragen.
Toen ik vervolgens hier in een commissie kwam,
vroeg ik naar de contouren voor ons werk. Dat bleken
geen directieven maar krijtlijnen, in de loop
van de rit uitwisbaar en verlegbaar. Dat was een
aparte ervaring. Een voorbeeld is de zogenaamde
ranking. De commissies werden verplicht om een
rangschikking op te maken van alle dossiers die ze
moesten beoordelen. Voor de commissies was het
een probleem om zoiets objectief te doen. Je kunt
een eenmansinitiatief moeilijk vergelijken met een
grotere productiestructuur.
Specifiek binnen muziektheater was er nog een
ander fenomeen, namelijk de overdracht van gezelschappen
uit andere disciplines. In de vorige
ronde kwamen Wayn Traub en Musical van Vlaan­
Stanley ­ De Kolonie MT (foto: Koen Broos)
deren er bijvoorbeeld bij. Een eventuele niet­erkenning
van die laatste organisatie betekende – tegen
de algemene regel in – overigens dat de daarvoor
aangewende middelen ook voor onze commissie
zouden verdwijnen. Kortom: we stonden voor een
complexe oefening met meer uitzonderingen dan
regels. Het gevolg is dat er in de commissie veel
tijd verloren is gegaan aan het telkens opnieuw
bediscussiëren van die regels en de mogelijke consequenties
daarvan.
Inhoudelijk is de situatie van musical niet opgelost.
Musical van Vlaanderen heeft een aparte structuur:
die organisatie is gesubsidieerd maar tegelijk
ook commercieel. In de heisa over de negatieve
zakelijke beoordeling is Musical van Vlaanderen
naar de raad van State gestapt, en dat is geen primeur
bij musicalorganisaties. De verankering van
zulke semi­commerciële structuren in het decretale
landschap blijft een juridisch kluwen.
marleen platteau (mp): Inhoudelijk staat de
sociaal­artistieke sector voor een cruciaal moment.
De discipline bestaat tien jaar. Intussen is er
sprake van gevestigde waarden, in een sector die
institutionaliseert. Dit staat op gespannen voet met
de diversiteit binnen het werkveld. Er zijn verschillende
werkvormen, doelgroepen, methodieken...
Het veld en het beleid moeten een dialoog aangaan
over de definitie en de beoordelingscriteria
van het sociaal­artistieke. Er is een spanning tussen
het maatschappelijke en het artistieke. Een van de
reacties op onze adviezen was dat we te streng
op het artistieke zouden hebben ingezet, nochtans
een conditio sine qua non om erkend te worden
binnen het Kunstendecreet. De verbreding van het
sociaal­artistieke pallet valt toe te juichen, zodat de
sociaal­culturele, sociaal­economische en sociaalparticipatieve
dimensie ook meer tot hun recht komen.
Maar hoe gaan we dat valideren binnen de
huidige middelen, en met de huidige criteria?
Courant 103 48
49 >> NAAr DE INHOuDSTAFEL
Crossroads